'fe
J
1'!^^
Illlllllllllllllll IIMIiiiiiiwilTP
iniiiiiiii;iiiiiipiiiiiiiiiiiiiiii^iiWi>Mi^
¥
THE UNIVERSITY
OF ILLINOIS
LIBRARY
SSlL.G>.X.Lc2,1D3G>
v-\
Luciani dialogiALIC^VOT PER D.ERA-fmuverfi,aca Nicolao Bufcodiicefi,
fuccindis pariter & eruditis fcholiis
explanati. Accefferunt & his ahquot
alii Luciani dialogi mire feftiui,eode
Erafmo Roterqdamo interprete.
TERTIA EDITIO ABauthore recognita.
P A R I S I I S.
Ex ofFicina Roberti Stephani.
M. D. XXXVI.
HIEROMYMO BVSLIDIANO PRAEPOSITOARIENSI CONSILIARIO REGIO ERAS-MVS roterodamvs S, P, D.
V M o R iampridem hic pcrfcucrat accrbiof
R qu^m vc vcram clTc libcac crcdcrc/cd conftan
tior tamcn ,quim vt vanus crcdi polTic, p h i-
X 1 1 p p V M principcm noftrum ^ viuis cxcclfjflc. Q^id^ qucrar mi Buflidianc, quid vocifcrcr,qucm incufcm ho
^ inin{imvc,Dcnmvc?Q^3c coploratio tam Tragica^quse
f\ huic tam atroci vulncri fufficiat?Nimio,hcu nimio con
_» ftitiftis Hifpaniae,quae quidcm primum Fracifcum Buf-
t
A lidianum Archicpifcopum Bizotinum nohis adcmiftis:
;i ncquc tanti viri iaclura contcnta?,principcm ctiam cumc^ abforbuiftis,quo ({1 viucrc raodo licuilTct) nihil vnqui
habuit hic orbis ncqac maius ncquc mclius. Quaquam; p quid,qua;fo,fupcrcrat ctiamadolcfccnti,ni(i vtiiamip
^ fc fcfc fupcrarct? Scd 6 dirum fortunx !udum,6 nouamj fatoruminuidcntiam,6 morsquaminiqua, tam ctiam
$ inuida, vt fcmpcr prxftantiirimaquafqucqu^mocyftl-
t tnc tollis i mcdio , vixquc oculis oftcnfa protinus fub-
^ cSucis.CuiuscgoviccmhicpocilTimumdcplorcm? mar-
. I X I M I L I A N I nc patris,qui tali fit orbatus filio, qucm
J vnum multis etiam impcriisantcponcbacf an libcro-
,,rummagis,quibus a;tatctam immatura^tam pius fic
cA crcptus patcr?An patriae potius, cuidcchariiTimo prin-
'4 cipc tamfcrumgaudium, tam prajpropcrus contigcrit
j luausfAnorbisdcmumvniucrli, cui tam iingularc lu-
^ mcn{itadcmptum,idquctam antcdiemJHoc nimirum
i hoctempcftasillafacalis, quamcdio^curfuin Britan-
l^niam dcpulfus cft,porcendebar, videlicet fatis ilium pa-
5 lam ab Hifpania rciicicntibus • Equidcm Panaegyrico
*f qualicunquc laudaui iuucnem. Tum autcm bonc dcus,
quot mihi Pangcgyricos, qudm copiofos polliccbar? Ec
^ cn rcpcntc commutatis rcbus, cpicaphiam paro rai-
j(:?fcr:camus nunc nos homuncuii, & fortunulis noftris
a.ii.
939599
J
4fidamas, quum eo$ ftiam pro faa libidine mors rapiat»
quos quamdiutiiTimc viucrc tantopcrc omnium rcfcrt.
Scdquidcgo mi Hicronymc, dum mco indulgco do-
lori,tuum cxulccrofQ^od rcliquum cft,prccor vt fupcri
propitii libcris patcrnam quidcm foelicitatc, fcd cu diui
F R E D E R I c I viuacitatc copulata,largiantur. Tibi itc
in modcrandis illis fratcrnos fuccclTus: fcd vitam fratcr-
nadiuturniorcm. Litcri$hi$(ncadtamum,t^mqucdo-
£ium amicu nullo litcrario munufculo comitatae vcni-
rcnt)dialogo$ aliquot Luciani,comitc$addidi:quo$pau
culi$ hi$ dicbus,dum oblidioni$ mctu Florcntiam profu
gcrcmus,Latinos fcci:hoc nimirumagcn$,ncnihil agc-
rcm. Nam in prasfcntia quidcm in Italia mir^ ^rigct flu
dia,fcrncntbclla. Summu$ Potifex luHus bclligcratur,
vincit,triumphat,plan^quc lulium agit. Valc,& am-plilTimo patri Nicolao Rutcrio cpifcopo Atrcbatcfi ctii
atqucctiam EnQnum commcndato.Bononiae x v. Ca-
lcndas Dcccmbrcs* m. d* v i.
f«
cncmonis acDAMIPPI DIALOGVS.
CNE.OC ILLVD EST Q^V O D
H vulgo dici confucuit, Hinnulus !eo-
nem , D .Quid iftuc eft quod tecum
ftomachare Cnemon? C .Quid ftomacher ro
gas?Equidemha^redem reliqui quendamprae-
ter anlmi fenteri3,videhcet aftu delufus mifer,
iis, quos maximc mea cupicbam habere, pras-
teritis. D.Sediftucquinaeuenite C.Her-
molaum nobilem illum diuitem, quum or-
bus eflet.imminente morte captabam,aflidens
atque inferuiens. Neque ille grauatim offi-
cium mcu admittct^ At intcrim illud quo-
que mihi vifum eft fcitum confultumque, vt
teftamentum proferrem ac publicarem, quo il
lum rerum mearum in folidum hsredcm in-
ftitueram, nimirum vt ille viciflim idem fa-
ceret,meo prouocatus exemplo. D . At quid
tandem ille? C. Q^id ille fuo in teftamento
fcripferit,id quidem ignoro.Csetcrum cgo re-
pentc atque infperato e vitadccefli, te6lirui-
na oppreflus. Et nunc Hcrmolaus mca pofli-
det, lupi cuiufpiam in more, ipfo hamo cuma.iii.
Hinanlus
leoncm.
S LVCIANIefca pariter auulfo. D. Imo nonefcam ino-
do cum hamo,quinetiam te quoque pifcatore
fimul abftulit. Itaque technam iftam in tuumipfius caput ftruxeras. C Sic apparet, idque
adeo deploro.
HiNNVLVs LEONEM, fubatidi ccpit,vkit, pro-
uocat, aut fimilc aliquid. Hoc adagio pulchr^ vtimur,
quum fortiorcm fupcrari i dcbiliori, aut indoftum ccr-
tarc cu doftilfimo iignificarc volucrimus,vt in proucrb.
Chiliadc i.docctD.Erafmus, Grac^ Latin^quc iuxt^
doaiff. Eft autcm hinnulus, tcftc VaIla,ccruorum, ca
preolorum,damarum, lcporum, fimiliumquc animaliu
lilius. R o G A s, id cft interrogas,nam rogarc pro in-
tcrrogarc vfitatum cft.Indcrogatio,<$c rogatiuncula,in-
tcrrogatiuncula. praeter animi senten-." TiAM,idci1 contra voluntatcm & dcfydcrium, nara
praetcrintcrdumpro contracapitur:& fcntcntiavolun»
tatem,anim5qucarbitrium aliqnando{ignificat:& idcm
cft,cx animi fentcntiaj& ex fcntcntiajlinc gcnitiuoani
mi. A $ T v,idcft aftutia & calliditatc.Tcrctius in Eu-
nucho,Qu^6d fi aftu rcm traftauit. i n s e r v i e N s,
id cft obfcqucns,& quaii fcruicntis officium prseftans.
Nam fcruirc propri^cftfcruorum:infcruirc, amicorum.
s c I T v M,id cft vafrum & cgregic bcllum. c o n-
Confultus. svLTVMc^v E,id eft fapicnti«plcnum. i N s o l i-
In folidum d v M,inrcgrc,& omniu bonorum meoru hxredc. h a
M V s,inftrumctum quo pifccs capiutur vnco in cfca la
tcntc:iquopifcatorcshamiotaE nominantur. i t a-
Qjr e technam istam, &c. Adagium cft quo
vtcndum crit,quum dolus in altcrum excogitatus,in ca
put authoris rcdit. Et Tt>.y« dicitur i noftris ars fcu fal-
iacia.Tcrentius, Parmcnonis tam fcio ciTc hac tcchna,
quam me viuerc. in tvvm c a p vT,idcft incxi-
tium & tuam ipfius pci^icm rcpcrifti.
Roga$.~
Prartcr.
Scntcntia
Aftu.
Infcruirc.
Seruirc.
Scitus.
Hamus.Hamiotaf
Techna.
DI AL O GI. y
Zenophantsc &: Callidemidas dialogus.^
ZEN.T tu Callidemides, quopafto inter-
A ifti ? Nam ipfe quemadmodum Di-uia^ parafitus quum effem, immodi-
ca ingurgitatione pracfocatus fuerim,nofti:
aderas enim morienti. C. Aderam Zeno-phantes. Porro mihi nouum quiddam atquc
inopinatum accidit. Nam tibi quoque notus
eft Ptocodorus ille fenex. z.Orbum illum di
cis, ac diuitem, apud quem te affidue verfari
confpiciebam? C. lllumipfum femperca-
ptabam, colebamque: id mihi poUicens fore,
vtmeo bonoquamprimum moreretur. Ve-
rum quum ea res in longum proferretur, fene
videhcet vel vltra Tithonios annos viuente:
compendiariam quandam excogitaui viam,
qua ad haereditatem peruenirem . Siquidem
empto veneno, pocillatori perfuaferam, vtfi-
mul atque Ptoeodoruspotum pofceret (bibe-
bat autem prolixius;praefentius in calicem in-
iiceret,haberetque in promptu ,porredurus
illi. Quod fi feciflet, iureiurando confirma*
bam meiUummanumiffurum. z.Quidigi-
tur accidit? nam inopinatum quiddam nar-i.
raturus mihi vidcris. CVbi iam loti veniffe*
mus.puerduobus paratis poculis, altero Ptoe-
odoro^ cui venenum erat additum, altero mi-a.iiii.
8 LVCIANIhi: nefcio quo modo errans milii venenum,'
Ptoeodoro porrexit innoxium. Mox ille qui-
dc bibit: at ego protinus humi porredim ftra-
tusfum/uppofititium videlic^et illius loco fu-
nus. Quid hoc ? Rides Zenophantae Atqui
non conuenit amici malis illudere, z. Ri-
deo profedo: nam eleganter ac lepide tibi hsec
res euenit. Porro fenex ille quid interim? C.
Primum ad cafum fubitum atque inexpeda-
tum fane conturbatus efl:. Deinde fimul atque
intellexit id quod acciderat, puta pocillato-
ris errorefaclum,rifit&: ipfe. z. Rectefa-
ne. Tametfinon oportuitad compendium il-
lud diuertere: fiquidera veniffet tibi populari
vulgataque via tutius certiiafquej etiam fi pau-
\6 ferius.
At« A T.incaptiua cft particnla ad ornatum pertincns.Na-
fo in Triftib.ita cxorf'^ cft cpiftola, At mca lintproprio
quauis moEftiirjma cafu PcSora^pro fcnfu (aSta fcrcna
Paralitus. tuo. parasitvs dicifur qui aliorum mcnfas fcqui-
tur,homo cibo vcntriquc dcditus, cuius gratia nihil noOrbns. patitur & facit. o R b v s dicitur quicunquc rc aliqua
chara priuatus cft,5: proprie^ parcns amilfis libcris: filius
ctiam priuatus parctibus.orbus dicitur. captabamI p s V M,id cfl blanditiis cius harrcditate vcnabar & ap-
Tithonus. petcba. T i t h o N v s, LaomcdontisfiIius,& Priami
fratcr ab Aurora dilcflus, & raptus fuit, cx qua filium
Mcmnoncgcnnit.C6mq; longiffima optalTct vitam, &Tithonii obtinuiiTctjpoflca in cicadam vcrfus cft. Indc t i t h o-anni, N I o $ annos pro longa viuacitate p ulchr^ vfurpamus
•
DIALOGI. 9coMPENDiARiAM viA M,itl cft brcoe& «- Copcndia-
peditam. Ciccroinfccundo Offic.Socratcshac viamadrius.
gloriam proTimam,& quafi compcdiariam clTc diccbat.
Compcndium»brcuitas, fcu brcuis via. p o c i l l a- Pocillator,
T o RjVocabulo pcrquim clcganti dicitur poculoru mi*
niftratoriiucpinccrna. praesens v en e n vm, Praefens vc
potcs,cfficaic,quodftatim opcratur. iN p r o m ptv, ncnum.
Promptn tatum in ablatiuolcgitur.Habcrcin proptu, Promptu.
cft habcrcparatum.{cdpromptus,a,um,idecffquodad
agcndu paratus. m a n v m i t t e r e, cft fcruo libcr- Manumit-tatcm donarcdominus enim dii fcruii manumittcrct, tcrc.
capiticiu$manuimponcbat,ipf6mquc vcrtcbat dices,
Efto libcr.PcrfiuSjHcu ftcriles vcri,quibu5 vna Q^uiritc
Vcrtigo facit. porrectim aduerbiu,To»f ejrefidH, PorrcSim.I
Menippi 3c Tantali dialogus. M E.
V I D eiulas 6 Tantalejaut quid tuamQ^ deploras fortuna, ftagno immintns?
T.Quoniamfiti enecor Menippe.
M.Vfqueadeo piger es atque iners^vti non vel
pronus incumbens bibere noris, vel caua vo-
lahauriens? T.Nihiiprofecero fi procum-bamtrefugit enimaqu^ fim.ulatque mcpro-pius admoueri fenferit. Quod fiquando hau-
fero 5 orique coner applicare^ prius effluxit
quam fumma rigem labia. Atque intcr digi-
tos effluens aqua, haud fcio quo modo rur-
fus manum meam aridam relinquit. M. Pro-
digiofum quiddam de te narras Tantale. Ve-
riim dic mihi iftuc ipfum, quorfum opus cft
bibere, quum corpore careas ? Nam illud
lo LVCIANI
quod efurire poterat, aut fitire, in Lydia fe*
pultum eft. Cxterum tu quum fis animus,
quinam pofthac aut fitire queas, aut bibe-
ree T.Atquihoc ipfum fupplicii genus eft,
vtanima, perindequafi corpus fit, itafitiat.
M.Age:hoc ita haberecredamus,quandoqui-j
dem affirmas te fiti puniri.At quid hincaccr-
bi tibi poterit accidereeNum metuis ne potus
inopia moriare?At equidem haud video alte-
ros inferos, fiquis hos relinquat,neque locum
alium in quem morte demigret quifpiam.
T.Rcdte tuquidcmdicis: verum hoc ipfum
fupplicii genus eft, fitire quum nihil fit opus.
M.Defipis Tantale, 3c vti verum tibi fatear,
no alio potu videris egere, quam veratro me-ro.Namdiuerfum quiddam pateris, iis quos
canes rabiofi momorderint, vt qui non aqua,
quemadmodum illi,fcd fitim horrcas. T .Neveratrum quidem recufarim bibere Menippe,
fdiccatmodo. M.Bono esanimo Tantale,
certum habcns, nunquam fore, vt vcl tu, vcl
reliquorum manium quifpiam bibat:neque e-
nim fieri poteft. Quanquam non omnibus
quemadmodu tibi, poena adiudicata eft vt fi-
tiant,aqua illos non expedante.
Tantalus. t a n t a i v s, louisex Plote nympha filiuj, & tex
Phrygu fuit,qui diis Pelopcn filiii cpuiadum appofuit.
ob quodfacinus in infcrnum ^ Ioacdctrufus,hac po^r
DIALOGI^ II
na afficitur,vt cam fit vfque ad mcntu in lympidifTima
aqua dcmcrfus , & iupra nafum arbor rcdoletib^ pomis
dcpcndcatrfititame&famccrucictur. Ouidiusinlbin,
Pomapatcr Pclopispracfcntia qu«rit,& idcm
Scmpcr cgct liquidis,fcmpcr abundat aquis. p r o- Pronns.Nvs,ficxusinfaciem. vo l A,mcdiaparsmanus vcl Vola.
pcdis concaua. si M v l a. t clv E,vclfimulac,idcft Simulatqj.
ftatim,tum,poftqua. ly d i A,rcgiocft minoris Afiar, Lydia.
Phrygia; ab cxortu vicina. v e r a t R v M,hcrba cft Vcratrum.quaealionominc dicitur cllcboru: ciafquc gcncrafunt Ellcborumduo,album & nigrum, & Pliniotcftc vtrunquccum ad
alia multa,tum ad mclancholiam rcmedium cft cfficax.
vndcproucrbioquiparum animoconftatfiue infanit,
cllcboro opus Iiabcrc dicitur:& cllcboru bibcrc fiuc cUc
borofcpurgarciubetur. diversvm qjviddam,&c.dchoc Plinius hbro ii.cap.zj, Infanabilisad hofcc
annosfuitrabidicanis morfus, pauorcaqua^potufque
omnis affcrcns odiu. m a N e s dicuntur animx mor- MancSttuorum,&diiinferi.
Menippi ac Mercurii dialogus. M E N.
T vbinam formofi illi funt, ac for-
A mofa^MercurifDucito me,docet6-
que, vtpote recens huc profeclum
hofpitem. M E R.Haud mihiiicetperotium
Menippc, quin tu ifthuc ipfo e loco dextror-
fum oculos deflede. Illic 8c Hyacinthus eft
& Narciffus illeA' Nireus,& AchillesA' Ty-rOj & Helena, & Lxda: breuiter quicquid eft
vcterum formarum. MEN.Equidem prx-
ter offa nihil video caluariafq; carnibus renu-
datas, interquxomnianihil fit omnino dif-
12 LVCIANI
criminis. M E R. Atqui hxc funt quse poetac
cundi mirantur ac celebrant^ofTa fcilicet quac
tu videris contemnere. M E N. At Helenamfaltem mihi commonftra. Nam ipfe quidemhaud queam dignofcere. M E R.Hsc videh-
cetcaluaria Helenaeft. MEN.Ethuiusfci-hcet oflis gratia, mille naues ex vniuerfa Grae
cia^afto deledu, funt impletae, tantaque tumGrxcorum^tum barbarorum multitudo con-
flixit,totvrbes funteuerfaee M E R.Cacteru
Menippe non vidifti mulierem hanc viuam:
quod fi fecifles, forfan diceres tu quoque vi-
tio dandum non eflc,
Pro tah muliere diu tolerare labores. Ahoqui
fiquis flores etia arefados marcidofque con-
templetur, pofteaquam coloris decus abiece-
rintjdeformes nimirum videantur. At iidem,
donec florent,coloremque obtinent,funt fpe-
ciofiflimi. M E N.Proindeillud iam demiror
Mercuri, fi Gracci non intellexerunt, fefepro
re vfqueadeo momentanea,quiquetam faci-
le emarcefceretjclaborare^ M E R. Haud mi-
hi vacat tecum philofopharitquare deledo lo-
co,vbicijque veIis,profternetemet, ac recum-
bermihi iam aliac funt traducendx vmbrx.
Rcccns. R E c E N s,id cft rccctcr, nome pro aducrbio. Virgil.Hyacm- Solcrcccns orto. hyacinthvs pucr fuitformo-thu5.
, iiffimusabApollincadamatus,qucmcuillcimprudcns
DIALOGI, Ij
difco necaiTct^in florcm rubram vcrtit,qui ctiamvoca-
tur hyacinthus. n a R c i $ s v s.Ccphifi fluminis cx NarcilTuj.
Lyriopc nympha filiu$fuit,admodum formofusrqui
cum i multis ny mphis amarctur, & omncs fupcrbe^ co
tcmncrct, tandccum fc in fontc confpicatus cfTct, fua
jpfius forma captus contabuit, & in florcm purpurcura
mutatus cft. a c h i l l e s,?clci & Thctidis nymphae Achiilcs.
filius, roborc & forma prxtcr cartcros Graecos infignis.
T Y R o formofifTima fuit nympha,Salmonci filia,ab Tyro,Enipco ThclTalia? fluuio adamata,& i Ncptuno coprcf
fa.pcpcrit Pcliam& Nclcu,tcftcHomcro ii. Odyflca?,
& Lucianoindialogodcoru. laeda fuit Tyndari Lada.
rc<^i$ coniunx,cum qua luppitcr in forma cygni cocu-
buit,& illa duo oua protulit, cx quorum vno nati funcPoUux &Hclcna,cxaltcroCaftor & Clytcmncftra.
c A Lv A Ri A, caputmortuicarncnudatum. DE-Caluaria,1
1
G E R E cft magis idoncumad rcm agcnda fcccrncrc: Dcligcrc.
fcd cligcrc rcfcrtur vcl ad noftrum commodum, vcl il-
lius qui cligitur, dignitatem. & dicimus ago dcledum,& habco dcIcQiu. a L i o Qjv i iine n litcra fcribcdum Alioqui.
clfc praecipit Capcr Grammaticus diligcntilTimus, & fi-
gnificat intcrdum prxterca.
Menippi, Amphilochi, Trophonii
difceptatio. M E N.
o s nimirum Trophoni atque Am-V philoche quum fitis mortui,tamen
haud fcio^quonam modo phanis eftis
donati, vatefque credimini, ac ftulti morta-
les deos effe vos arbitratur. T .Quidfan no-
bis igitur imputandum fi per infcitiam illi de
mortuis huiufmodi opinantur? M. Atqui
noniftafuiiTent opinati, ni vos tum quu vi-
ueretis,eiufmodi quaedam portenta oftentaf- .
14 tVCIANI
fetiSjtanquam futuroru fuiffetis prsefcii^ qua^(ique praedicere potuiffetis/iqui percontaren-«
tur. T .Menippe nouerit Amphilochus hic,'
ipfi pro fefe refpondendum efle.Caeterum egoheros fum, vaticinorque fiquis ad me defcen-
derit. Attuvidcrenunquam omnino Leba-
diam adiiffe:neque enim alioqui ifta non cre-
deres. M.Quidais^Equidemnifi Lebadiam
fuiffcm profedus, ac linteis amiftus offam
ridicule manu geftans, per anguftum aditum
in fpecum irrcpfiffem, nequaqua fieri potuif-
fetjVt te defundum effe cognofcerem perinde
atque nos, folaqueprxftigiatura reliquos an-
tecellere. Sed ageper ipfam diuinandi artem
quid tandem eft herose nequeenira inteUigo,
T.Eft quiddam partim exhomine, partim ex
deo compofitum. M.Nempe, quod neque
fit homo(quemadmodum audiojneque deus:
verum pariter vtrunque. Ergo dimidia illa tui
ac diuina pars quo nunc receffit? T .Reddit
oracula Menippe in Bocotia. M.Haud intel-
hgo quid dicas Trophoni,nifi quod illud pla-^
ne video,te totum effe mortuum.F A N V M tcmplu dicicur,(iuc i Fauno,qui,tcftc Pro-
bo,primus conditor fuit.fiue dfando: quia dumponti-
fcx maximus tcmplum dcdicabat, certa verba fabatur.
L E B A D I A, oppidum cft antiquum in terra Boeotia,
tcftc Gcllio libro iz.cajftj. Fuit autem in Lebadia an»
ciu *anttu. trum Troplioniu, ita ab artificc cognominatuui: ^uod
DIALOGI. ly
complurcs oraculi caufa fubirc confucucrant,facraftola
amidiiplaccnt^fquc, quas lcmuribus & fcrpcntibus oc-
currcntibus obiiccrcnt,gcftantcs .Proucrbialitcr dc ho-
minc vchcmcntcr trifti dicitur,In Trophoniiantro va-
ticinatus cftrquia olim crcditu cft cum qui in Tropho-nii fpccum dcfccndiftct,poftca nnnquam riderc:vt clc«
gantcr D .Erafmus litcratorum phoenix in Chiliadc pri-
ma docct. o f f a appcllatur omnis rcs,qua: in tumo- Offa.]
rcm crcfcit: vndc frufta carnis, ofFas vocamus. Fcftus
Pomp.ofFam porcinamcum cauda,ofFam pcnitam dicc-
bat. p RAESTiG I ATVR A,arsdccipicndi&cludcn Pra?ftigia<
di oculos pcr incantationcm & agilitatcm cclcritatc aut tura.
alio quouis modo. o R a c v l v M,refpofum. B oe- Oraculu,'
o T I A, rcgio cft Europa: iuxta Attica: in ca Thcbse ci- Bceotia.
uitas fuit non ccdens Athcnis claritatc.
Charotis,Menippiac Mcrcurii dialog.C h A^
EDDE naulufcelefte. MEN.Vo-R ciferare,riquidem ifthuc tibi volupta-
tieftCharon. C.Reddeinquaquod
pro traiedione debes. MEN. Haudqua-quam auferre queas ab co qui non habeat.
c.An eft quifqua qui ne obolum quidem hi
beat? ME N.Sitnealius quifpiam prxterea,
equidem ignoro:ipfe certe non habeo. C.
Atqui prsfocabo te per Ditem impurilTime,
nireddas. MEN.At ego iUifo baculo tibi
comminuam caput. c.Num ergo te tamlongo traiedtu gratis traiifuexero? M e N.
Mercurius meo nomine tibi reddat^vt qui metibi tradiderit? M E R.Belle mecum agatur
l6 LVCIANI
perlouem, fi quidem futurum eft vt etia de-
functorum nomineperfoluam. C.Haudo-mittam te. M E N.Quin igitur vel huius gra
tia perge,vt facis,nauiiTi trahere:quaqua quodnon habeo quina auferas? C. At tu nefciebas
quid tibi fuerit apportandum? M E N.Scie-
bam quide,verum no erat. Quid igiturf numca gratiaerat mihi femper in vita manendum?C.Solus ergo gloriaberis tegratis fuifle tranf-
uectuf M E N.Haud gratis^o prxclare: fiqui-
dem 8c fentinam exhaufiA' remum arripui,&
veclorum omnium vnus no eiulaui. C.lfta
nihil ad naulura, obolum reddas oportet: ne-
que enim fas eltfecus lieri. M E N.Proindc
tu me rurfum in vitam reuehe. C.Belle di-
cis,nimirum vt verbera etiam ab AEaco mihi
lucrifacia. M E N.Ergo moleftus ne fis. COftende quid habeas m pera. M E R.Lupinu
fi veIiS3& Hecatx coena. C.Vnde nobis huc
canem adduxifti Mercuri? tum qualia garrie-
bat inter nauigandum,ved:ores omnes imdes
ac dideriis inceflens, vnufque cantillans^illis
ploratibus? M E R.An ignoras Charo quemvirum tranfuexeris? planehberum,cuiqueni-
hil omnino cuxx fit.hic eft Menippus. C.At-
qui fi vnquam pofthac te rccepero. M E N.
Si receperis, 6 prxclarej nepoffis quidem ite-
rum recipere.
DENOMINE- 17
Pluralia foeminina funtjnugje.
I.
In i,neutra Tunt.-vt hoc Gummi,finapi.
Hi obliqui, omniii generii nominib^ adponiitut:
Frugi frugi vir,datiuus i frux.
Nauci nauci homo.Nihili nihili homo.Mancipi,genitiuus eft nominis macipium. In-
de mancipij, & per contraftionem mancipi: duoenim ij coeunt in vnii. Et dicitur res macipi,qua-
fi dicas res dominij: fignificat enim re propriam,
& iure mancipatam.Ideo Lucretius eleganter di-
rit^ Vitaque mancipio nulli datur, omnibus vfu.
fignificat enim vitam non efleproprid noftra,aut
in poteftate noftra.
O. .
• 7: ;.
In o,mafculina funtrvt hic Sermo,ardelio.
Excipe,qu3E do aut go finiut,qu2e fosminina funt:
vt hsEC duIcedo,caIigo,ferrugo.
Ordo,mafculinum eft.
Cardo,mafculinum apud Virgilium, Haud tanto
ceflabit cardine rerum. il
Pondo neutrum,& fingulare & plurale,fignificat
libram.
In io verbalia foeminina funtrvt Leg<o,Ie£lio.
Caro,taIio,faminina.
V.
In u,neutra funt.vt hoc cornu.
c.
In c,neutra funt:vt hoc Iac,hoc halec. .
b.i.
l8 DE NOMINE.
Scd halqce etia faminino genere dixit Martialis.
A L.
In al neutra funtrvt Veftigal.Cicero^No intcl-
ligunt homines, qudm magnum (it vedigal par-
(imonia.
Sal neutro gcnerevulgi vfurpatur. Vetcres mafculino maluerunt.
Et.
Neutrum eft,mel,fel.
IL.
Neutrum eft,vtnihil.
Mafculina funt,StrigiI,& mugil^
ot.
Mafculinum eft,SoI.
VL.
Mafculinum,ConfuI.
£xul,commune eft. .
Nequam,omnis generis eft.
EM.
TantiJdem neutrum. Totidcm omnisgcncrfs,
& plurale.
VM.
Neutra funt,um finientia:vt,lorum,fpecuIum*
Mulierum nomina,vt G]ycerium,faminmo nonncutro genere efFeruntur.
AN.
In an mafculina funt,& Grseca,hic P$an.E N.
In en ncutra funt:vt hoc flumen.
DENOMINE* I^
Excipe,
Mafculina,lyen, fplejren.hyme^nuptialis hymn^Sunt & marculma ^ cano compofitarvtfidicen,
tibicen^tubicen.
Syren, foemininum, ad generales regulas pertir
net,vt Troezen.
Flamenjfacerdotis nomen,mafcuIinum eft.
ON.
In on Grsca funt omnia, quorum genera co-
gnofces ex fuis authoribus. Pleraqueautem neu-
tra funt,quzp in um apud Latinos exeuntrvtflV/tt-;
CoAoF,fymbolum.
A R.
In ar,neutra funtrvtlaquear.
Lar mafculinum eft.-Par omnis gencris.
E R.
In er,mafculina funt.-vt agger,vefper.
Excipe h2pc acer ;p arbore,cr4t/«,apud Prifcianum.
Hsclynter.hociter.
Et neutra funt quse uer aut ber finii3t:vt cadauer,
ver,huber,tuber,fuber.
Imbtr mafculinum eftcum compofitis.
Sui neutra & fru£lui5 nominaivt papauer, piper.
OR.
In or,mafculina funt:vt honor.
Excipe,
Hfc arbor.hoc ador,id eftfar,frumeti fpecies pro-
pemodn illi fimilis,quam nos vocamus metad,
Hoc cor,2equor,marmor.
Adie^iua,regulaj» generales fequuntur,
b.ij.
10 DE nomine: %^
d Corpus, bicorpor.
i Color, difcolor,
d Memor, immemor.vrurpaturneutrogc
ncrc: Quemadmodum neutris adduntur pauper,
hofpesjlocuplesjdegener, &c.
VR.
In ur,neutrafunt:vt,ebur.
Excipe,
Hic furfur,hic vultur,hic turtur;
fur,cicur,ad generales regulas pertincnt.
AS.
In as foeminina funt:vt hsc bonitas.
Excipe,
Hic as. na & affis nominadi cafu veteres dicebat,
Hic vas vadis,hoc vas vafis.
Mafculina etiam GrsEca funtjhic elephas,hic Bo-reas.Communia,ad regulas generaie? pertinet:
vt hic 8c hsBC Arpin^s. Veteres dixerunt hic dC
hasc Arpinatis & hoc Arpinate.
ES.
In es,quse crefci5t genitiuis,in tertia declinatio-
tione mafculina funt;vt hic cefpes cefpitis,gurgcs
gurgitis,fomes fomitis,aries arietis.
Excipe foeminina,h^c feges,hacc teges-'
Communia funt,diues,hofpes,eques, fofpes,he
bes,teres,interpres, obfes,miles,defes, pedcs, fu-
pcrftesjprsepes.
Tribuuntur hsec aliquando & neutris.
II.
In es,qU2e no crcfcut gcnitiuis, foeminina funt:
DE NOMINE. 21
vt fiicfames famis. Stit & foemfnina quintae de-
clinationisomnia,vt fides.Item quse c producut,
vtmerces mercedis.Eft & compes famininum.Excipe,
Hic vcrres,w)T4t.Hic torques vel torquis,vel h«ctorquesfeu torquis.Propertius,Torquis ab inci-
fa decidit vnca guIa.Cic. Torque detra£lo,dixit.
Hic authfc dies.Hicmeridics,mafculinogene-
retantum vfurpatur.Hoc ses. Hicpres. interprcs
inde compofitum eil.
is.
In i$ foeminina funt pleraque: vt haec amuflTs,
hsc cutis,6c cstera.
Excipe,
I. In quibus is fequitur literam n,vt Panii:
funt enim mafculina,hic panis,cinis,ignfs,crinis,
finis,funis,clunis.
Mafculinum,canalis eil.
II. In quibus is fequitur duas confonantes,
aut vnam duplicem, funt mafculina: hic axis,caf-
fis(id eft rete.) amnis, fafcis, fuftis, pifcis,pofti$,
Collis, veftis,cnfi's, corbis, anguis, prbis,vnguis,
menfis, follis.
SemifTis^decuflfiSjCentufTiSjab affe fa£la funt.
Suntaute& hiiius formse qusedam foemininai
hxc bipenis,febris,clairis,me(ris,cains,««2 W^l^e.
pelliSjCufpis.
III. Mafculina funt qux genitiuis crefcunt:
hic lapis lapidis, cucumis cucumeris, cinis cinc-
ris,puluis pulueris, fanguis fanguinis, vomis vor
b.iij.
Zl DB KOMINC.
fncris^gHs gliris.
Hoc loco grammatici metionem feccrunt figu
rjE LatinsE, qua coplefti fokmus pra?pofitione &nome,{ignificatun officm. difputartmtque de eo-
' rum genere. Nos oratone potius eam coplexio-
nem efle iudicamus,quam vnii nomen. Attnbui-
mus enim alteri voci genus & cafum iuxta exem-pla authorum:vt a pedibus meis,Non enim dici*
mus Meus S pedibus.
ab epiftolis^
DE NOMIMC. 29
portfcus,tribus,vannus.
Neutra,hoc vuJgus,pelaguSr
1 1.
In us tcrtiaBdeclinationis foeminina funt, qu«ii in obliquis retinent, vt h^c feruitus feruitutis,
palus paludiSffalus falutis^tellus telluris.
Excipe marculinum,mus.
Neutra runt,hoc ius,crus,rus:hoc pus,plus,thus,
Communia runt,rus,grus.
Omnis generis,intercus,vetus.
In us tertia declmationis neutra funt ea, quaj
in obliquis u mutat,vt acus aceris,JKUjS«\0F,f4iI»
le.corpus corporis,pecus pecoris.
Quxdam in us,varie vfurpant authoresrvt hic pe
nus peni. Patris penum omne, apud Terentiu.
hoc penus penoris.Hic fpecus,hoc fpecu.Cuiuf
modi mulra annotauit Nonius Marcellus, ple-
raque etiam Vaila.
A VS.
In aus foeminina funt, vt haec laus,fraus.
s cum confonante.
Qua? finiunt s^prscedente confona,mono(ylIa-
ba, foeminina funtrvt ha?c ars,mors,puIs.
Excipe hic fons,mons,pons,feps.
Sunt & mafcuhna nomina,quibus aflis partes fi-
gnificamus. Quas quo certius intelligantu% o-mnia hic recenfebimus.
As vel affis^continet vncias x 1 1.
Deunx x i.
Dextans feu decunx. x.
b.iii).
u
DENOMINE. t^
caricc paftus acuta. Haec vibex. Petfius, Puteal
multa vibiceflagellas. Hasc fupcllex,forp€x, for-
fexjilex.
Dubia,
Cortex,imbrex,obex,pumex,{iIex.
IX.
In ix diffyllaba, mafculina fereTunt: hic calix,
fornix.Iuuenalis, Lenonum pueri, quocunque in
fornice nati.
Hic natrix.LucanuSjEt natrix violator aqu«.
Hic bombix.Hic varix. Horatius, Varice fuccifo.'
Hic randix,hic fpadix.
Excipe,
H«cceruix,perdix,lodix, cornix,falix,radix, fih'x.
1 1.
Polyfyllaba foeminina funt; h2ECcicatrix,coxe-
dix,appendix.
Sic & monof^Ilaba,haec ftrix,nix.
px. vx.In oxjVt nox.vx,vt nux,faux/oeminina funt.
BS. NS. RS.
Qax duabus confonantibus finiunt,generis foe
minlni funtrhaec ars,calx,mens.
H«c plebs.veteres & hsec plebes fingulari numc-ro dicebant.
Hsec fors, mors, glans, trabs, veteres trabe^i hasc
puls.
Excipe mafculina,
Hic mons,pons,fons,dens,feps, Vulnificus feps.
Dubiafunt frons,fcrobs,ftirps.fed generefoemi-
t6 DENOMIME^nino vfitatius eflferuntur.
Chalybs mafculinum.
Adeps dubium,red mafculino ferc effertur.
forceps,mafculinum.
Adieftiua ex regulis generalibus cognofcetur,
Sons,infons,municeps,concors,difcor«,
N V M E R r.
Singularis, vt hic Casfar.
Pluralis, hiCsfares.
Quidam fubtiliter difputant propria nomina
carere plurali numero : quia vere propriii nomenillud eft,quod non fignificat multos.Sedvfus tri-
buit cis pluraiem numerum,vt Fabij.
FICVRAE.Simplex vt aptus."
Compofita vt ineptus.'
Hic obferuandae funt adiilefcentibus hterarum
inutationes:vt amicus,inimicus.Verum in verbis
frequerius mutantur literse, quam in nominibus.
pECOMPosiTA quidam efle dixeriit no-
mina, i. verbis compofitis nata : vt experientia,
fuffragium.
CASVS SEX.
NOMiNATivvs, Prima vox eft qua nomi-
namusrem.G E«N 1
T
I V V s, non quod cafus gignat , (cd
quod eo vtamur , interrogati cuius vel originis,
vel poffefforis res fitt vt, Cuius eft hber.^ Cicero-
ni$. Cuius eft filius Africanus.'' PauH AEmilij.
D A T I v v s, quod Qo vtamur attribuendo ali-
DE NOMIHE. 17
quid cuipiam.
Ac cvsATivvs, quo vtimur cum perfona
aftiuoverbo fubijcimus.-vt Lego Virgilium.
vocATi vvs, quo vocamus.
A B L A T I V V s, quo vtimur cum auferri ali-
quid fignificamus. Eftque hic calus Latmis pro-
prius : GrsEci enim ablatiuos non habent . Ideo
Gramatici nonunquam Latinum cafum vocant.
DECLINATIONES SVNT Q.VINQ.VE.PRIMA
Comple£titur quatuor terminationes , a,as,es,
c.porro Gra?ca funt omnia quae as,aut es,aut e fi-
niunt, non Latina. Veterefque omnia per a efFe-
rebant^dicebantque pro Anchifes, Anchifa,
Paradigma.
SINGVLARITER,HsEC Mufajhuius mufae^huic mufs^hanc mufam,6 mufa^ab hac mufa.
PLVRALITER,Ha? mufsE^harum mufarum,his mufis,has mu-
fas,6 mufae,abhis mufis.
Figuras admittunt nonnunquam hi cafus. NamVirgilius diphth5gum diuif]t,cum inquit, Au-lai m medio.Item, pi£lai veftis.Item, aquai.
Etgenitiuo plurah nonnunquam fyncopeadmit-
titur, terrigenum pro terrigenarum : idque ferd
in compofitis tantum accidit.
Variant & datiui plurales . Nam veteres plcra-
que difcriminis caufta, per abus extulerunt : vt
ii DE NOMINEV
cabus proeis,foeminfnogenere. HodicrcHquafunt ex hac formafdeabus,filiabus, natabus, e -
quabus,mulabus,lib6rtabus,ambabus,duabus.
Sunt qui Sc dominabus dicunt.
Grscam forma imitantur, qus es aut as finiunt«
Paradigma.
Hic Anchifesjhuius Anchifse, huic Anchifse, hncAnchifen , hunc AEneam , 6 Anchife, ab hocAnchife.
Rariffimu eft & prifcum,quod Sc Prifcianus ad-
notauit,genitiuos fingulares nomintl purorura
in a,per as exire: vt, hxc Maia Maias,pro Ma-is. & conilat hoc imitatione Grscorum fierf.
Vnde eft genitiuus familias,pro familiaj . Vir^
gilius etiam auras,pro aurse genitiuo fecit.
Prorfus GrjEca dedinatio eft nominum in c ; vt^
hsec epitome,huius epitomes,huic epitome,hac
cpitomen, 6 epitome, ab hac cpitome. CLatini
hsEC epitoma. Sic & petecofte TsiVTn^M^i id eft,
quinquagefima. Euterpe, &c.) Pluraliter hae e-
pitomx,harum epitomarum, hfs epitomfs, has
epitomas,ab his epitomfs.
SECVNDA DECLINATIO.
Inhanc retulerunt Latfni nomfnaqua? finfunt
E R, vt gener. i R, vt vir.
VR, vtfatur. vM, vtfcamna,
y s, vt dominus. e v s, vt Orpheus.
Eftque ha^c Grxca:C£teras Latinx funt.
DE nomine; z9
Paradigma,
Singulariter,
Hic dominus,huius domini,huic domino , hi3c
dominum,o domine,ab hoc domino.
Plurariter,
Hi domini, horum dominori! , his dominis, hos
dominoSjO domini,ab his dominis.
Hoc paradigma rcgulare eft,quo fines cafuu fin-
gulorum indicantur. Cseterii numero fyllabaru
quaedam nomina variant . Na qujedam fuperat
nommatiuum numero f/llabaru in cafibus re-
liquis: quardam vero totidem fyllabis content*
funt in obliquis, quot fyllabis conftat nomina-
tiuus.Indicabimus itaque horumdifcrimina.
DE GENITIVO.Non fuperat genitiuus nominatiuum numerd
fy^IIabarum,(i er praecedat muta.
Faber fabri, cancer cancri , vafer vafri , ager agrl,
aper apri,aufter auftri.
Excipe
Liber Liberi,pro Baccho : & adie£tiuum liber
liberi , adulter adulteri, lacer laceri , focer foceri,
afper afperi,profper profperi. Et compofita a fc-
ro & gero, lucifer luciferi, armiger armigeri.'
Prefbyteri, i prefbyter, quod mutilatum faftum
eft i -Tiftff-CvT^^oj, id eft, fenior.i'C«^ rCH^oj.ple-
rique declinant dc Iber iberi ; vocat enim Liuius
amnem Ibcrum.
Et Mulciber, dechnationis eft tertise.Sic OuidJ
Mulciberis capti Marfque Veniifque dolis.
|0 DE K0M1K£.
Quag non habent mutam ante cr, crcfcunt gc-
nitiuis:vt,
Gcner,g€neri, Tener,tencri, Mifer^miferi.
In ir, vir viri.
In ur, fatur faturi.
In eus, Orpheus Orphei.
Obferuabis breue effc e in obliquii nominumcus finientium. Tametfi id poet2,fecuti Gra^cam
confuetudinemC funt enim omnia in eus Graeca )
alicubi produxerint: vt Ilionca apud Virgiiium.
Nam Gra^ciex /A/on*, ihiovHx faciunr.
Nonnunquam etia Synscrefi,e & i in his genitiuis
coeunt in et vna f^^Uabam. Sic Ouidius, Iniuria
ThefiT, pro Thefei. Genitiui huius formas funt
ViyRet & AchilliT apud poetas . Vt apud Virg.
Hei mihi qualis crat,quantum mutarus ab illo
He£lore,qui redit,exuuias mdutus AchilleT.
Nam vetcres declinaueriit Achilleus, ficut Or-
pheus,vnde fit genitiuus AchilIei,quatuorf)^J-
labarum, & per contra£lionem Achill^T, trium
fyiiabarum.
Sunt & grasci genitiui Atticsc dechnationis , qua
poetas yCi funt . Virgihus , In fonbus iechutn
Androgeo . Sic enim declinanc , o xvc/fscycCig ,
tS <KvJjo:}<c(b. Sed Gra?cae fuis authonbus pc-
tenda funt,
DE DATIVO.O finiunt datiui Latini omnes in hoc ordinc:
vt dominus, domini, domino. Sic Orpheus, Or«^
DE NOMXNB. JI
phcf,Orpheo. Veriim quod Virgih*us dixit datiuo
OrpheT, GrsBcum plane eft & contraftum , 6f <fiT
Calliopea, Lino formofus ApoUo.DE ACCV S ATI VO.
Accufatiuiterminatio, um eft: vt dominus,dor
minum. Sed ab eus, pec a accufatiuos faciunt : vt
Orphea,Ilionea. or Graecum eft/iA/o»' . Vulgus &vuigum Latini dicunt . Virgilius, Sa?uitque ani-
mis ignobile vulgus. hic genere neutro viurpauit
poeta. Alio loco inquit, In yulgum ambiguas, &quxrere confcius arma.
DE VOCATIVO.. Ab us,fitper e vocatiuustvt domin^, domine;
Ab eus, per eu fit,vt Orpheu. Siit quxda cotrafta
Gr2ECa,qus per u vocatiuos faciunt,vt Panthu,
Pleraque in us, fimilia funt nominatiuis, quse v-f
fusdocebit:vtfluuius,peIagus, populus. Virg.
Corniger hefperidum fiuuius regnator aquarum;
Lucanus, Degener 6 populus.
Propria nomina in ius,per i faciunt vocatiuos
:
vt VirgilijPompei.ln appellatiuis hocnon fer-
uatur,prseter quam in yno fcilicet fih' a filius.
Ab er,ir, um, ur, fimiies funt vocatiui nominati-
uis . Inuenias Euandre apud VirgiHum : fed id
Graecum eftab ^'oufJjoog.
NOMINATIVVS PLVaALIS.Mafcuhna & faeminina, per i faciunt nomina--
tiuos plurales. Neutra omnia & in alijs declina-
tionibus per a nominariuos , accufatiuos, & yo-
catiuos formant: vt fcamna,gymnafia.
^Z DENOMIME*GENIT IV VS
Per orum finit^red fyncopc ryliabam fubtrahit,'
vt pro deorum,deum ; virum, pro virorum.Poe-
tx his frequentius vtuntur,fed tamen & in foluta
receptum iam eft MiUe numum ,pro numorum:
& feftertium,pro feftertiorum.
DE TERTIA DECLINATIONE.T E R T I o ordinc declinantur nomina quae fi-
niunta.e.i.o.c.l.n.r.s.t.x.
FormulsE cafuum.
Genitiuus is,datiuus i, accufatiuus em, vocatiuus
fimilis nominatiuo.
Pluraliter,
Nominatiuus es,genitiuus um,datiuus bus,accu-
fatiuus, vocatiuus, fimiles nominatiuo plurali,
ablatiuus fimilis datiuo . In hac declinationc,
quia genitiuus alils numero fyllabarii fuperat
nominatiuum,ahis par eft & in nominatiuo 8c
in genitiuo fyllabarum numerusjformatio gc-
nitiui paulo eft difficilior . Sed ex paradigma-
tis facile cognofcetur.Quare eius cafus forma-
tionem seftimandam.ab exemplis rehnquimus.
Paradigmain A.
In a neutra funt, Sc Grseca omnia : vt ,poema,
tragema , carcinoma . Certe veteres declinarunt
huiufmodi voces prima declinatione: vt , haec
fchema,huiusfchemae,apudPlautum.
Paradigma.
Singulanter,
Hoc poema, huius poematis, huic poemati , hoc
DIALOGI.jj
ptunus» & Pluto, Saturni & Opis fiUi fucrunt. Vcrumluppitcr lunoncmfororcm fuamcodcm fccum partu
editam vxorcm duxcrat: & cum Plutonc Ncptunoquc
fratribus rcgnum partitus, olympum fibi rcfcruans ha-
bitauit. Qu^m inlignis ftupris & adultcriis fucrit, nonipfc tantum, fcd &rcliqua gcntilium dcorum catcrua,
poctarum carmina pcrfonant,& numcrofa cx variis mnlicribus fufccpta fobolcs docct. a p o l i ojouis & La Apollo.^
tonasL filius i poctis dicitur, mcdicina; artis rcpcrtor, di-
uinitatis dcus,& Mufarum praifcs. m i n e r v a, fa- Mincrua.^
pientix dca,& omnium bonarum artium inucntrix ap-
pcllatur. Hanc dicunt poctae I ouis filiam finc matrc,ita
quddcum luppitcrvidcrctlunoncm vxorcm fuam nonfcrcntcm libcros, pcrculTo capitc armatam Mincruamcmifit. Ouidiusin tcrtio Faftorum, An quia dc capitis
fcrtur,finc matre,patcrni Vcrticc cu clypco profilaif-
fc fuo? Eadcm dicitur bclli inucntrix & princcps,lianc
ocuIis,&armis infigncm, longimquc haftam cum cry-
ftallinoclypco, in quo cratcaput Medufa?, fcrrcdicunc
poetar. Dc qua rc talcm fingunt poetas fabulam; Mcdu»fa vna Gorgonum, cum i Neptuno in tcmplo Mincr»
uae ftuprata cfict: iratadca, nc tantum crimen inulcum
manerct, crincs cius quibus Neptuno placucrat, in an-
gucs vcrtit: deditquc vt cam afpicicntes, in faxa vcrtc-
rentur. Hanc poftea Pcrfcus, louis Dana^fque filius,
acccptis talaribus & falcato enfe Mcrcurii, icem fcuto
PaIladis,Mcdufam vnicoi(5tu intcremit: vndc Pallas,vt
terribilior hoftibus vidcrctur^Gorgonis caput in fuo cly
pcogcftauic.Ouidius,
Gorgonium crincm turpes mutauit in hydros:
Nunc quoquc vt attonitos formidinc tcrreat hoftcs,
Pcaore in aduerfo,quos fccit,fuftinet angues.
PHARETRA, thcca fagittarum.lndc Cupido pharc Pharetra.
tratus dicirur. $ v p e R c i l 1 1 s.Cilium eft fuperius Supcrciliu^
oculi opcrimcntum. Indc fupcrcilium,infimapars fro
c.i.
J4 LVCI ANl
Obfcruarf.
Tcmcrc.
Tartarus.
Mafae.
Diana.
Id gcnuj.
Omnc gc"
tis quaepraeminct oculo. Et quoniam illo multis moclif
animumin<licamus,ponitur pro grauitatc, &etiam{u-pcrbia. Mincrua crgo fupcrciliis addudtis, id cft conftri-
ais,quod irati fatlitant. o b s e R v a T,id cft notat,&
cuftodit attcntiftim^ ne amoris iaculo fe feriam . t e-
M E R E,aducrbium qualitatis,{igni£cans ftult^, incon-
fydcrat^, iiuc Hnc caulTa . Scneca in odauo, Nihil in
propinquos tcmcre^conftituidccct.Quipoft Ciccronem
nati funt,tcmer^ pro fer^ acccperut,tcftc Valla. t a R-
T A R V s, propri^ cft locusinfimus infcrnorum. m v-
s AE^vt dicit Hcliodus, ci louc & Mncmofync, hoccft
mcmoria,natJE funt:& funt nouem:quarum nomina &inucntafic pcrcurrit Virgiliu$,Cliohiftorias inucnit,
Mclpomcnc tragoEdias,Thaliacomoedias,Eutcrpc tibias,
Tcrpfichorc pfaltcrium,Eratogcomctriam, Calliopcli-
tcras, Vraniaaftrologia,Polymnia rhetoricam. d i a-n A,Iouis filia,cx Latona codcm partu cum Apollincna
tadicitur, qusevirginitatis ftudiohominum confortia
fugiens fyluas incolebat vcnationi intcta:quarc cum ar-
cu & pharctraillam incefriirefcribuntpoctae.virgilius,
-illa pharctram Fert humcro. plvrima idge-N V $, fan^ qu^m clegantcr pro,cius gcncris plurima,di
^ cimu$:& omnegcnus pro omnis gencris: vndc Gellius
fcripfit Ariftotelis libros cfTc clegantiarum omnc gcnu
j
rcfcrtos. tametsi fratrem Eiv$,Snbaudifcrio iaculis amoris:eft cnim Apofiopcfis.
Mards ac Mcrcurii. M A. •
V D I s T 1 n' Mercuri cuiufmodi noA bis minatus fit luppiter, quam fuper-
ba, quamquedidu abfurda? Ego, in-
quitjfi voluero, catenam ex sethcre demittara,
vnde fi vos fufpefi mc vi detrahere conemini,
luferitis ope^am, nunquam enim me dcorfum
trahetis. Contra^egofi vos velim in altura at^
DIALOGI.55
frahcrcJSon vos modo,vcrum ctia tu tcrra ip-»;
fam,tu marc paritcr fubucftu in fublimc fuftu
lcro. Adhacc alia permulta quae tu quoquc au-
difti.At cgo fi quidcm cu vno quolibet fingu-
ktim confcratur,ita prxftatiorcm cum cfle vi-^
ribufq^ fupcriorchaudquaqua ncgauerim: vc-
rum vnu tam multis paritcr intatu antcccllcrc,
vt cum nc pondcrc quidcm vinccrc qucamus,
ctiam fi tcrram ac mare nobis adiuxcrimus, id
ncutiqua credidcrim. M E.Bona vcrba Mars.
Ncquc cnim fat tutu cft ifta Ioqui,nequid for-
te mali nobis hsc pctulatia cocilict. M A.Anvcro crcdis apud quemlibet hacc difturii mc?Imoaftid tcfolum id audeo, quem linguacco
tinentis cfle fciebam. Scd quod mihi maximeridiculii videbatur, tum quum hacc minitantc
audire,haud quea apud tc reticcre:etenim mc-minera,quLi non ita multo ante Neptunus, lu
no,ac Pallas, mota aducrfus cii fcditionc ma-chinarctur coprehcfum illii in vincula coiicc-
re,quantoperc formidarit.iitqj in omnc fpecie
fcfe verterit,idque cum tres diitaxat cflent dii.
Quod ni Thetis mifcricordia comota,Briareii
centimanii illi auxiliatii accerfiuiflct,ipfo pari-
ter cii fulminc ac tonitru vindus erat.Haec re-
putati mihi, ridcrc libebat cius magniloquctia
jadiatiamqj. M E.Tace,bona verba^ncqj enim
tutum eft ifta vcl tibi dicerc,vel audirc mihi.
i^L VCI ANI
Mars. M A R s ,t)clli dcujjunonis fuit filius^abfqucpatrc^vt
fcrlbit Ouidius in Faftis. Na luno commota qudd lup-
pitcr abfquc mulicrc Mineruam concuiTo capite cmifif-
fct,ad Occanum pcrrcxit, confilium fumptura quopa-
fto & ipfa finc viro concipcrcpofict: fcd in itincrc cumdcfcdifict lafia, i dca Flora vxorc Zcphyri cft cdoaa in
campis Olcniis fiorcm clTc^quo tado, rcpcnt^ concipe-
rct;idpoftquam fccilTct, Martcmcoccpit,& pcpcrit.Hic
dcus tamdirus atquc crucntus,intcralias multasVc-Luderc o- ncrcm adamauit,& Cupidincm gcnuit. l v s e r i t i $
pcram. o p e r a m, hoc cft inanicer laborabitis. Tcrcntius in
Phormionc, In illis opcram luditur: hoc eft pcrditur&fruftratur: & eft proucrbialis locutio inlaborantcmin-
Contra. anitcr. c o n t r a, id cfl cdiucrfo,cconucrfo.Et cft
aducrbium. Virgilius in i. AEncid.
Sic Venus,At Vcncriscontrificfiliusorfus. Aliqua-
do ctia contr^ aducrbialitcr capitur,& fignificat cx oppoBriarcus. fito.EcontrsJ putant dottiorcs Latin^ non dici. b r i-
AREVs fuitTitanis&Tcrrae filius,frat6rqueCotti&
Gygis,cetimanus,Iouifqucamicus,dcquo Thcodofius
talcmfabulamrefcrt, Q^3d commoti diiaducrfus lo-
uem, luno puta & Ncptunus vni cum Pallade in domoNereipatris Thctidisdelibcraucrunt catenam facerc, &dormienti Iouiiniiccrc:quod ThctisNerci,fil]a& matcr
Achillis ca»lum afccndcns, loui rctulit, & fecum Bria-
reum louiauxiliatum adduxit,qurm cum vidiflcnt co-
iurati,eo quddfortilTimus 3eftimarctur,confeftim ^ cce-
ptis dcftit^re, & fic defcnfuseft luppitcr. Latini autcra
poctap fcribunt Briarcum louis & deorum hoficm infc-
ftiirimu fuiile , eumquc in foribus infcrni cxcubias agc-f
re,vt fcribit Virgiliusin v i.
Mercurii ^ Maix. M E R^
S T vcro mater, deus quifquam in cx-
E lo me miferiorf M A. Caue ne quid
iftiulmodi dixeris Mercuri, M E R.
DIALOGI. ^J7
Quid non dicam? qui quidem tantum nego-
tiorom folus fuftlneam , quibus delaflbr in
tam multa minifleria diftradusenam maneprotinus furgendum eft mihi, ftatimque ver-
rcndum coenaculum^vbi dii compotant.Tumybi curiam inqua confultant,vndique ftraue-
rOj acfingulaita vtoportet compofuero, lo-
ui neceflumeft afl^iftere, ac perferendis illius
mandatis toto diefurfumac deorfum curfl-
tare: infuper cum redeo, puluerulentus adhuc
ambroflam apponere cogor. Porro pri^ quamnouitius ifte pocillator adueniflet, ego nectar
etiam miniftrabam . Quodque eft omniumindigniflimum, foli omnium ne nodu qui-
dem agere quietem licet, veru id quoque tem-
poris necefle habeo defundorum animas ad
Plutonem deducere,maniumque gregi me du
cem prasbere, tum autem &: tribunalibus afli-
ftere,neque enim mihi fufficiebant fcilicet di-
urna negotia, dum verfor in palxftris, dum in
concionibus pr^econis vices ago, dum orato-
res inftruo, ni hxc quoque prouincia acce-
datj vt flmul etiam vmbrarum resdifponam.
Atqui Ledae filii alternis inter ipfos vicibus
apud fuperos atque inferos agitant: mihi ne-
cefle eft quotidie tumhoc tum illudpariter
agere . Deinde, duo illi, Alcmena ac Semele
mifcris prognati mulieribus, otiofi in conui-c.iu.
jS LVCIANIuiis accumbunt: at ego Maia Atlanticfe pro-
genitus, illis miniftro fcilicet. Quin nuc cumrecens a Sidone Cadmi filia reuerfus eflcm
(nam ad hanc me legarat, vifum quid agc-
ret puella)prius quam refpiraffem,& adhuc an-
helum de via rurfum ad Argos emandauit vi-
furumquicum Danae ageretur.Rurfum indc
in BoEotiam profe<ftus, inquit, Obiter Antio-
pam vifito, adeo vt plane iam parituru me nc-
garim: quod fi mihi Ucuiffet, lubens profedo
feciffem id quod folent ii qui in terris duram
feruiunt feruitutem, M A.Mifla fac ifta gna-
te.Decet enim per omnia morem gerere patri,
cum fis iuuenis.Ac nunc quo iuflus es,Argos
cotende,deinde in Boeotiamtne fi ccflaris,fuc-
rifque lentior, plagas etiam auferas, nam ira-
cundi funt qui amant.
Maia. m a i a, Atlantis cx Plcione coniugc filiajoui concu
tuit^atquc ex eo pcpcric Mcrcurium:qucm luno prae o-
mnibus pcllicum filiis adamauit,ita vt Mcrcurium moxnatum fuis vbcribus laSaucrit: ficquc diuino h6tc pcr-
fufus,licctcx mortalinatus, immortalistamcn effeaus
exl.Di^ufquc cft Mcrcurius dcus facundise, mcrcatoru,
palaj{bwe,furum, nunti6fquc &intcrprc$dcorum. Ga-
lcro tcgitur, alata fcrt talaria, & virgam caduceam qua
animas(vt fcribit Virgilius) illc cuocat orco
Pallctcs ,alias fub triftia tartara mittit. p r o T i N v f
Protinus. pcr i, aducrbium eft tcporalc, id cft ftatim. Protcnus pcr
Protcnus. e,aducrbiura localc,id cft porr6 tcnus, author cft Caper
Canaculu. gramraaticus» coenacvlvm locus appcUatur vbi
D I A L O G I. J9
canammivtamhoreft Varro. fed poftqnamin fupc-
riori partc cocnitarc ccepcrunt: fupcrioris domas vni-
uerfa, coenacula difta funt. Et Coenatio, locus in ima Ccenatiorsedium partc ad ccenam fumendam. ambrosiam Ambrofiiipro deorum cibo & vngucnto vfurpat poetactncc tcme-
r^^qnia kix^foci^t Gtxci dicitur immortalis. Martialis,
luppiter ambrofia fatur eft, & nedarc viuit. id eft de
nedare. Apuleiusin v i, Tunc poculum nedaris, quodvinum deorum eft. Et capitur ctiam ambrofia pro herba
qna! alio nomine artemifia dicitur. novitivs pociLLATOR,ideft Ganymedes.Fuit autem Ganyrae- Ganymc-dcs Trois regis Dardanorum filius, & ob admirandam dcj»
pulchritudinem i loue informa aquilaeraptus,quem
luppitcr pinccrnam fuum fccit amota Hebe lunonis fi-
lia:co qudddum loui apud AEchiopas comcfianti mi-ciftraret, cadcnscorporisfui obfccena omnibus fuperij
monftrauit. p a l ae s t r A,dicitur d noflris luftatio. Palarftra^
VirgiliuSjCorpor^quc agrefti nudantprxdura palajftra.
Capittr etiam pro loco vbi cxerccbantur palaiftritas.
IN coNCioNiB V s.Concionem tria fignificare do Concio.
cet Aulus G'eIliu$,locum, fuggcflumquc vndc verba
£crent: item fignificarc catumpopuliaiTjftentis^item
orationcm ipfamquac adpopulumdicitur. Inconcio-
nibus, hoc eft in conucntu & congrcgationc mnlto-
rum. Mcrcurius prxconis vices agit,dum I ouis & maio-
rum mandata populo ore nuntiat. ledae filii,Caftor & Pollux.CumCaftorinpugnaaducrfus Athc- Caftof.
nicnfcs cecidilTct.Pollux fuam immortalicatcm cum il- Pollax»
lo comunicauit, & impetrauit i loue vtaltcrnatim vi-
uerent. Virgilius in v i,Si fratrem PoIIux alterna mortc
rcdcmit. d v o i l l i, Alcmcna ac Scmcle,id eft Her-
cules & Bacchus. Nam Hcrcules fuit louis & Alcmenac
fiIiu$:Bacchus vero louis cx Scmele Cadmi filia. $ i- Sidoii.
D o N, oppidu cft Phoeniciar regionis, & apud Sidone &Tyru Cadmum cum Phcenicc rcgcaifc fcribitEufcbius.
Cadmi £lije quatuor fucrc,ScmcIc, Agauc, Autonoe, &c.iiii.
40 L V C I A N I
Ino.cam Scmdc loucm concubuiiTc vnlgatnm cft.
D A N A E, Acrifii Argiuorii rcgis filia i patrc in qua-
dam turri conclufa fuit, ob id qu6d in rcfponfis habuit
fc manu cius qui cx filia nafccretur,moriturum:ad hanc
luppitcr (cum alia non patcrct via) in aurcum imbrcmcx tegulis pcr impluuium in grcmiu cius fc cadcrc pcr-
miiit^quae cx co comprelTu Pcrfcum gcnuit. a R g o s
nomcn cft vniusrcgiunculae in Graccia: vndc Gra?ci, Argiui didi funt. fuit & nomen aliquot oppidorum Grae-
ciaf:& eft in iingulari ncutri gcncri$,in plurali vcrd ma-fculini. o B I T E R aducrbium eft,& fignificat in traf-
curfu, tranfeunter, & quod vulgo dicitur, incidentcr,
quafi prarter propofitum:di£lio compofita ab ob & itcr,
A N T I o p A Lyci Thcbarum rcgis vxor fuit, Afopi fi
lia,vcl,vt alii volunt,Nicici.hanc luppiter in Satyrum
conuerfus, grauidam fecit: quaj Zetum& Amphioncmcx co comprclTu peperit.
Veneris 3c Cupidinis. V E.
V P I D o gnate, vide quac facis fla-
C gitia^ non iam de his loquor, qux te
impulfore mortales in terra vel in fe
iquifque, vel inuicem alii in alios faciunt: ve-
rum de his ago qux apud fuperos quoque de-
fignas; qui quidem louem ipfum cogis varias
aflumere formas,in quodcunque tibi pro tempore vifum fuerit, eum vertens. Tum Luname cxlo deuocas . Quin 8c Solem aliquoties
compellis lentum apud Clymenem ceffare, au
rigandi muneris oblitum. Nam quicquid in-
iuriaein me matrem etiam committis, auda-
fter ac^tanquam tuto facis. Verum tu quidem.
D I A L O G i; 41
6 deorum omnium confidentiflime, Rheaminfuper ipfam iam anum, practerea deorumtam multorum parentem eo perpulifti, vt pu-
fionem adamet, atque in Phrygmmillum ad-
olefcentulum dcpereat, ac tua iam opera in-
fanit: iundifqueleonibus,adhibitisitem Co-rybantibus (quippe qui Sc ipfi furore quodamfuntafflati)per Idam montem furfumacde-
orfum oberrat ipfa quidem Attis amore eiu-
lans.Caeterum Corybantum ahus fuum ipfe
penem enfe defecat, alius demifla coma per
montes fertur infanus, alius cornu canit, a-
lius tympano tonat , alius cymbalo perftre-
pit: breuiter, omnis vndiquaque Ida tumul-
tus atque infaniae plena eft. Proinde cunda ti-
meo:metuo ne tale quid accidat,quandoqui-
demte produxi, malum ingens, vt fiquando
refipifcat Rhea , vel potius fi pergat infani-
re.Corybatibusimperetvtte correptum dif-
cerpanic, aut leonibus obiiciant. Hic me fol-
licitat metus,quod videam tibi periculum im-minere. C.Otiofoanimoefto mater, fiqui-
dem leonibus etiam ipfis iam familiaris fumfadus, ita vt facpenumero confcenfis eorumtergis, prehenfaque iuba, equitis ritu infidens
illos agitem. At vero illi interim mihi caudis
adblandiuntur, ac manum ori infertam rece-
42 LVCIANI
ptant, lambuntquc, deinde mihi rcddunt in-
nocuam. Porro Rheac ipfi quandotandem va
caucrit,vt me vlcifcatur,quum in Atte fit to-
ta? Poftremo quid ego pecco, quum res pul-
chras,vt funt,ofFero ac demonftrofvos ne ap-
petite res pulchras.quare his de rebus ne in mecrimen conferte. Num vis ipfa tu mater, vti
neque tu pofthac Martem ames,neque ille te?
V.Vt es peruicax,&: nuUa in re no fupcras: at-
tamen horum quse dixi,aUquado memineris.Dcfigno. D E s I o N A R EjVctuftiirimo (ignificatu cft rcm no-
«am faccrc in vtranquc partcm & bonam & malam,fi-
cuti docct Donatu$,cnarraD$ iUud Tcrctii in Adclphij,
Nam illa quas faSa funt omitto, modo quid dcfigna-
uitfforc$ cfFrcgit. varias form a $.Na luppitcr
impaticntia amori$ (c vcrtit in taurum, in aquiiam, ia
olorcmjfatyrum, Amphitryoncm,aurum,igncm,pafto
re,fcrpctc, vtfcribit Ouidi9 in fcxto Mctamorphofco$,
Endytnion e n d y m i o N,paftor fuit adraodum formofus.cfi in
LamioCarix montc aliquando obdormiuiiTct, i Lunadcofculatu$ cft,qnae in cius amorcm cxarfcrat,ita vt fra
tri$ biga$ fua$ agitada$ dedcrit.Scncca in Hippolyto,
Ariit obfcuri dca clara mundiNodc dcfcrt3,nitid6fquc fratri
Clymcnc. Tradidit curru$ alitcr rcgendo$. c l Y m e n e fult O-ccani & Tcthios filia.& quia forma pra?ftabat,Soli pla-
cuitjCX quo conccpit Phactontcm & fororcs cius. a v-Aungor. r i g a n d i, id cft regcndi currum . Aurigor,rcgo,mo-
dcror,Valia,Hcftori aliquis fratru fcrd aurigabatur cur-
Rhca. rum. r h e A,quje & Cybelc Bcrecynthia& Ops dici-
tur,filiafuit C2Bli,& Veftae,& Saturni fratri$ coniunx.
Hanc poctx louis & aliorum plurium dcorum matrctn
D1AL0GI7 4?dixcrnnt,c!qnc quadrigam i quatuor lcooibus traftam
a{ngnaucrut,& capiti cius turritam corona & fccptrum
manibus addidcrunt.Etcum inccdcrct, faccrdotcs difti
Galli,tympana tangcntcs & aera,pracccdcbant,& Cory-
bantcs armati illa ambibant. a t t i s, puer Phrygius Attis.
adamatus i Rhca matrcdcornm, cum ci caftitatcm pro-
mififfct.quam non fcruauit,in furorcm vcrfus fcipfum
cxcaftrauit. p v s i o ,dicitur propric paruus pucr. Cicc Pufio.
ro in orationc pro Csclio, Pnfio cum maiorc fororc cu- pufus,bitauit.Vctcrcs cundcm Pufum,& PufampucUam di- Pufa.xcrunt.Capitur tamcn fcepc pro fcorto mafculo. c o- Corybatcj.RY BANTES, faccrdotcs fuut Cybclcs, fiuc Rhcac,
qui in facrificiis matris dcorum armati faltantcs cafti &puri funt alTumpti. Corybantcs autcm appcUati, qu6dintcr faltandum capita iadcnt.
Doridis & Gakteac. D O.
O R M o s V M amantem Galatea,
F nempe Siculura iftum paftorem a-
iunt amore tui deperire. G.Ne ride
Doris, etenim qualis qualis eft, Neptuno pa-
tre prognatus eft. D .Quid tum poftea, (i vel
loue ipfo fit progenitus, quum vfque adeo a-
greftisatque hifpidus apparcat, quodque eft
omnium deformiflimum, vnoculus? An ve-
ro credis genus illi quicquam profuturum ad
formam? G,Ne iuuc quidem ipfum, quod
hifpidus eft atque agreftis, vt tu vocas, illum
deformat, quin virile magis eft. Porro ocu-
lus media in fronte decet ctiam, quo qui-
dcm nihilo fegnius ccrnit quam fi duo fo-
44 LVCI ANI
rent. D o . Videris Galatea non amantem ha-
bere Polyphemum^ fedillumpotius adama-re/ic eum prxdicas. G.Equidem haud ada-
mo,fed tamen infignem iftam veftram inful-
tandi opprobrandique petulantiam ferrenon
queo. Acmihinimirum inuidentia quadamifthuc facere videmini, propterea quod ille
quum forte aliquando gregem pafceret fuum,
nofque e littorali fpecula in littore ludetes cer-
neret in prominentibus AEtna^ pedibus, qua
videlicet inter motem 3c mare littus fefe in 15-
gum porrigit,-vos ne afpexerit quidem:at ego
omnium vna vifa fim formofiffima, eoque in
vnam me coniecerit oculum. Ea res vos ma-le habet. Nam argumentu eft me forma pr^-
ftantiorem efle ac digniorem, qu^ amer, vos
contra faftiditas effe. D.An iftud tibiputas
inuidendum videri/i primumpaftori, dcinde
lufco formofa vifa fis? quanquam quid aliud
illepotuit inteprobare practer candoremfis
illi placet opinor, quod cafeo & lafti affueue-
rit: proinde quicquid his fit fimile, id proti-
nus pulchrum iudicat.Alioqui vbilibebit (ci^
rc qua fis facie, de fcopulo quopiam in aqua,
fiquando tranquilla fteterit^defpedans temet-
ipfam contemplare : videbis aHud nihil nifi
perpetuum candorem: verumis quidem non
DIALOGI. 4jprobatur, hifi rubor admixtus illi, decus illi
iunxerit. G.Atqui ego illa immodicecandi-
da, tameti eiufmodi habeo amantem, quuminterim e vobis nuUa fit quam vel paftor, vel
nauta, vel portitor aliquis miretur. Caeterum
Polyphemus (vtaliane dicam) etiam canen-
di peritus eft. D.Tace 6 Galatea;, audiui-
mus illum canentem cum nuper pruriret in
te:fed o fanda Venus,afmum rudere dixifles.
Nam lyrac corpus fimillimum erat ceruino
capiti oflibus renudato: tum cornua perinde
quafi cubitiprominebant.ls itmclis induclif-
que fidibus, quas ne collope qJBdem circun-
torquebat, agrefte quiddam & abfonum can-
tillabat,quum aliud interim ipfe voce caneret,
^aliud lyra fuccineret, ita vtteperarenobis ne-
quierimus quin rideremus amatoriam iUam
cantionem. nam Echo ne refpondere quidemilli voluitbalanti, quum fit adeo garrula: imopuduiflet fi vifa fuiffet ftridulum illius, 8c ri-
diculumcantumimitari. Adha^c geftabat in
vlnis amafius ifte delicias fuas vrfi catulum pi-
lis hirtum ipfi no diflimilem. quis autem noninuideat tibi amicum iftii Galatea? G.Quintuigitur Dori tuum ipflus amicil nobis com-monftra qui meo fit formofior, qulque do-
dius ac melius vel voce canat, vel cythara?
46 tVCI ANI
D.Mihi quidcm nullus eft amator, nequc mchoc nomine iado, quafi fim vehementer a-,
mabilis: veruntamen iftiufmodi amicu, qua-^
lis eft Polyphemus, nempe totus hircu olens,
tum crudis viditans carnibus, & hofpites, fi-
qui appulerint,deuorans,tibi habeas, eumquetumutuumames.
$ I c I L I A cft rcgio fcrtiliirima, olim Italiac coniun-
6tz,nuc maridircrcta. indc Siculas paftordidus cfl Po-lyphcmas Cyclops(cui oculus duntaxat vnus in frotc)
qudd in Sicilia pafccrct oucs.Dchuius inudtatama*
gnitudincjcrudclitatc in hofpitcs, aftfiquc VlyiTis quocum caecauit, Virgilius in tcrtio AEncidos, & Ouidius
Dorls* X
1
1 1 i.Mctamorph.graphic^ fcripfcrunt. doris,nympha cft fcu dca mari$,Occani & Tcthyos filia. Po-
nitur pro aqua intcrdum,vcluti pleraquc nomina dco-
rum dcar6mquc & inucntoru,pro rcbus vcl inuctis vcl
quibus prxfunt.vt Tcretius, Sinc Ccrcrc & Baccho^fri-
Hifpidusr get Vcnus. h i s p i d v s propri^ fctofus dicitur:hor-
rorcmtamcn qucndam dcnotat^qui vcl natura vcl incu
ria accidit.Vndc Polyphcmus apud Ouidium in x 1 1 1^
Barba viros hirtiquc dcccnt in corporcfctae.EtDiogc-
ncs intcrrogatus cur tam prolixam barbam nutrirct,Vc
hanctangcns,rcfpondit, mcmincrim mc virum ciTc.
Infulto. iNS vi.TO,pr«tcralia(ignificatirridcrc. oppro-
Opprobra- b r a r e cft conuitiari & contumcliof^ aliqua cuipiam
jc. obiiccrc.Hincopprobrium,ignominia,dcdccus. spe-
Spccula. c V L A, locuscft cditus & cmincns, vndc procul liccat
AEtna. vidcrc 5c fpcculari. aetn A,monscft Sicilise pcrpc-
tuo ignc inccnfus,qui fiammas, cincrcm,& fauillas fre
quentcr cuomit. In hoc Cyclopcs dicuntur I oui fabri-
laccrc ocu- "'^ fulmina. i a c e r e ocuLum in alium, cftamoris
lum. ^*"^^ ^ bcncuolcntise qucmpia bland^ afpiccrc, m a,-
DIALOGi: 47IK HA.BERB, qnandoquc cft vcxarc & tofqucrc, in- Malc habctcrdum argrum clfc & morbo laborarc. i m m o d i c e, rc.
Bo modic^^Ccd muitum. candor.em pcrpctnum. ImmodiccBen^ & conucnicntcr cxprcilit coiorcm cximi^ album . Cador pcr*
Et Galatca dicitur quafi laOiis dca. p r v R i R E,pro. pctuus.
pri^cft vri dcfydcrio & appctitu confricandi fcfc. Pru- Galatca
ritus,talis naturaeappctitus. TraniTumiturhic^vtlibi- Prurio.
dincm notct,quahomo iafciuicns in mulicris concupi-
fccntiam ardcfcit. e c h o,dca cft quap clamatibus rc- Echo^ipondct. Phyfici vocat rcpcrculTioncm fonicx obicfta
latcrum loci caucrnofi aut cocaui. bircvm ole- Hircnm o-
ILE,cftfoetcrcmorchirci. lcrc.
Diogenis& Alexandri* D.V I D hoc rei eft Alexander ? itanc
Q^ defundus es tu quoqueperindc at-
quenos omnese A.VidesnimirumDiogenes: tametfi mirandum non eft, fi, ho-mo cum fuerim^defundus fim. D.Num er-
go luppiter ille Hammon mentiebatur, cumtcfuum filium efle diceret, an vero tu Philip-
po patre prognatus eras? A.Haud dubie Phi-
lippoinequeenimobiiflemfi Hammone pa-
rente fuiflem progenitus. D.Atqui de O-lympiade etiam confimilia qusedam fcrcban-
tur^ puta draconem quendam cum ea fuifle
congreflum,vi(iimquein cubiculojcxeo gra-
uidam peperifle te: porro Philippu errare, fal-
Hque qui fe tuu patrem efle crederet. A.Inau •
diera quidcm Sc ipfc ifta quemadmcdu tu, at
nunc video ncquc matre, neque Hammonios
48 LVCIANI
illos vates fani quicquam aut veri dixifle. D T
Attamen iftud illorum mendacium, Alexan-
der, ad res gerendas haudquaquam tibi fuit
inutile,^roptereaqu6d vulgus te verebatur,
metuebatque, quum deum efle crederct. Seddic mihi, cuinam tamingens illud imperiummoriens reliquifti? A.Id equidem ignoro
Diogenes: celerius enim e vita fubmouebar,
quam vt eflet otium de illo quicquam ftatue-
di:praeterid vnum,quod moriens Perdiccse
annuIumtradidi.Sedage quidrides Dioge-
nes? D.Quidnirideameannon meminifti
quid Gracci fecerint, quum nupcr tibi arrepto
imperio adu!arentur,principemque ac ducemaduerfus Barbaros deligeret? nonnulli vero iti
duodecim deorum numerum referrent^ac fa-
na conftituerent, denique facra facerent tan-
qua Draconis filiofSedfllud mihi dicito: vbi
te fepelierunt Macedones? A.Etiamdu in Ba
byloneiaceotertiumiamdiem. Porro Pcole-
maeus ille fatelles meus,fiquando detur otium
ab his reru tumultibus qui nunc inftant, pol-
licetur in AEgyptumdeportaturum me,atque
inibi fepulturum, quovidelicetvnus fiam ex
diis AEgyptiis. D.Non poflum non ridere
Alexander,qui quidem te videam etiam apud
inferos defipientem,fperantemqucfore vt ah-
DIALOGI. 4jquando vel Anubis fias, vel Ofiris. Quin tu
fpes iftas omittis 6 diuiniflime e neque enimfas eft reuerti quenquam, qui femel paludemtranfmiferit, atqueintrafpecus hiatum defcen
derit.-propterea quod neqj indiligens efl: AEa-cus, neque contemnendus Cerberus. Verumillud abs te difcere peruelim,quo feras animo,
quoties m mentem redit, quanta foelicitate a-
pud fuperos relidta , liuc fis profedus, puta
corporis cuftodibus,fatellit]bus, ducibus, tumauri tanta vi adhoc populis qui te adorabant:
praeterea Babylone,Bad:ris, immanibus illis be
luis, dignitate, gloria: demde quod cminebas
confpicuus,dum ved:areris,dum amiculo can
dido caput haberes reuinctum, dum purpura
circumamidus efles, nunquid hxc te difcru-
ciant, quoties recurfantanimo? Quid lachry-
mas ftultefan non id te fapiens ille docuit Ari
ftoteles, neres eas quac a fortuna proficifcan-
tur,ftabilcs ac firmas exiftimares? A.Sapiens
ille, quum fit aflentatorum omnium perditif-
fimusfSineme folum Ariftotehs fada fcire,
quam multa a me petierit, qua? mihi fcripfe.-
rit, deinde quemadmodum abufus fit mea ii-
la ambitione, qua cupiebam eruditione caete-
ris pra^ftare,quum mihi palpareturinterim, ac
pracdicaret me nunc ob formam, tanquam Sc
ipfa fummi boni pars qua^dam citcty nunc obd.i.
p LVC4iANI
res geftas atque opes: nam has quoquc in bo^
norum numero collocandas effe cenfebat, ne
fibi vitio verteretur, quod eas acciperet, Plane
praeftigiofus vir ille quidem erat ac fraudulen-
tus 6 Diogenes: quanquam illudfrudus fcili-
'cet exillius fapientiafero, quodnuncperin-
de quafi fummis de bonis excrucior ob ifta
qux tu pauloante commemorafti. D. At'Tcin' quid facies^oftendam tibi moleftix iftius
Temedium. Quandoquidem his inlocis vera-
trum non prouenit, fac vt Lethei fluminis a-
quani auidis faucibus attrahens bibas,iterum-
<lue ac fxpius bibas: atque eo pacto defines de
bonis illis Ariftotelicis difcruciari.Vertienim
Cletum etiam illum, & Callifthenem video,
ctimquehis alios compluresraptimhucfefe
ferentes, quo te difcerpant, pcenafque fumant
ob ca qux quondam in ilios commififti:qua-
Te fac in alteram fenc ripam te conferas,& cre
brius(vt dixi)bibas.Hammos. h AMMo$,Gfarc^arcna.Hammonarenariu5,Epichc-
ton louis, quia luppitcr colcbatur inloco arcnofo 8t
cxtrcmo Libyae, quomodo ApoUo Clarius cft didus,Olympiai. q^^^ colcrctur in infula Claro. o l Y m p i a s, rcgi-
na Maccdoni», matcr Alcxandri. Alitcr, tcmpusquin-qucannorum apud Grxcos:licut apud Latinos Luftrij,
Errp. fpatium cflquinqucannorum. e R R a r e, cft vcrura
pro filfo, aut prof.iiro vcrum, autccrtum proinccrto
a(rcuerarc,falli,dccipi. hammonii vatcs, faccr-
Pcrdicca. dotcs,prophcc2e louis Hamonis. p e rd i c c A,vnos
D I A E G l; '51
cx ducibuj Alcxandri. b a b y i, o N,vrLs Chaldscse in- Babylon.gcns & ampla,^ turrc Babel, quod confufioncm notat,
ctcnim cum vnica clTctlingua, & homincs turrim vf-
qucfydcra «dificarc flatucrcnt, Dcus linguam corumconfadit , impictat6mquc pluralitate idiomatum plc-
xit. iN DVODEciM DEORV N.Duodccim dii ^" tnaio-]
crant fclcdi, qui maiorcsgcntium diidiccbantur, lu-'".no, Vcfta , Mincrua, Ccrcs , Vcnus , Diana , luppitcr,
Alars,Mcrcnrins,Neptanus,Vulcanus, Apollo. ae- AEgyptnj»
c Y p T V s,rcgio Libyas vbi pcrpctua cft fcrcnitas,atquc
ea caulTa Nilus fluuius illam fingulis annis irrigat:pr&*
quc magnitudinc inundationis cius, aut cariftia cft, aut
vilitasannonaf. dii aeg ypt ii^idolain AEgyptocultajquar plurima crant. a N v B 1 s.Mcrcurius in for Anublj;
ma canis ab AEgyptiis vcncratus. Alii filium Ofiridis,'
.
qu6dcancminfigncgcftarct,fubcanisimaginccultum
dicunt. o s I R I s, rcx AEgypti tandcm in dcos rcla- OHtb»tus cum vxorc fua Ifidc.colitur fub imaginc bouis, qua[
Apim fcuScrapim appcUant, proptcrcaqu(3d abvxo-rcpoftcajdcm cius^ fratrc fai^am quxfitus&inucn-tu$,laccratu$ibidcm,poftearcpcrtu$, boscrcditusfitfu-
alTc Ofiris. p a l v s, hic cft aqua ftagnalis apud infc- Palaj,'
To$,dcqua Virgiliusin vi.AEneidos, ae a c vs,vnus AEacuj»'infcrorum iudex. Trcs cnim dicuntur cflc, Radaman-thuj, Minos, AEacu$,omncs rcgcs Crctcnfcs: & ob iu-ftitiam, filii louis difti: ob fcucritatcm autcmapud in-
fcros iudiccs exiftimati. b a c t r a ,Tegio Scythise, vl- 'BzStmtraAiTyriam, nomcn quoquc vrbis qusc caputregionis
eft. Badri qui & Badriani,populus loci illius: & dccli*
.natur Badtra tantum pluraiiter. a m i c v i v m, rcdi- Amiculu»micuh'], victa quam tcnia vocant. aristoteles,fummusphilofophus, Alcxandri prarccptor. p a l p a- Palpari.R i,adulari,aircntari. praestigiosvs v i r, Prseftigio*fafcinator , vcrfipcUis.
^veratrvm, hcllcborus fus vir*
hcrba qua mclancholia purgatur , ac mcntis fanitaj Vefatriim»d.ii*
J2 . LVCIANIconciliatur. t e T h E,fiunicn inferorum,quod qai gu«ftat,omnium rcrum obliuifcitur. c l i t v s, nutricis
Alexandri filiuj, dux cius fidiiTimus, qui Alexandrumpugnante ab iftu letalifefc obiicicnsdefendit.Sed tan-
dem abebrio Al«androquddlibcrius patris Philippi
res geftas cxtuliirct^intercmptus. callisthenesphilofophus Alcxandrum in Indiam fcquutus, & ab cotrucatus nafum,manu$,aurcs,more ferac in cauca rcclu*-
fus fuit, qu6d ipfum non adorarct, & adorantcs barba-
ros irriderct.
iMenippi & Chironis. M E.
Qjri D E M inaudiui Chirontedeus
E cumefleSjtamenoptaiTemortem. c.
Vera nimirum funt ifta quae audifti
Menippe,planequemortuus (umficuti vides,
quum mihi hcuerit immortalem cfle. M.At
^ua^nam te mortis cupido tenebat, rei videh-
cet quam vulgus hominum horreat? C.Di-
cam apud te, virum neutiquam ftultum atque
imperitum. lam mihi defierat efle lucundumimmortahtate frui. M. Quidf an iniucun-
dum erat te viuere, lucemque tuerie C Erat
inquam Menippe: nam quod iucundum vo-
cant, id ego neutiquam flmplex, fed varium
quiddam efle arbitror.Verum quum ego fem-
per viuerem, atqueiifdem perpetuo rebus vte-
rer,foIe, luce, cibo, tum hor^ eacdem recurre-
rent,reHqua item omnia, qusecunque contin-
gunt in vita,reciproco quodam orberedirent,
atqueahis aUa per vices fuccederct, fatietas vi*
DI AL OG I.5J
delicet eorum mecepit. Neque enim in eo voluptas eft fita,fi perpetuo fruaris iifdem/ed o-
mnino in pcrmutando pofita eft. M. Probc
loqueris Chiron. caeterum hxc qux apud in-
feros agitur vita,quinam tibi procedit.poftea-
quam ad hanc tanquam ad potiorem te con-
tuhfti? C. Haud infuauiter Menippe: fiqui-
dem sequahtas ipfa quiddam habet admodumpopulare: nihil autem intereft, vtrum in luce
quis agat,an in tenebris. Prsterea neque fitie-
dum eft nobis quemadmodum apud fuperos,
neque efuriedii, fed eiufmodi rerum omniumegentia vacamus. M. Vide Chiron ne temet
ipfe inuoluas, neve eodem tibi recidat oratio.
C.Quamobrem ifthuc ais? M.Nempeftillud tibi faftidio fuit^ quc)d in vita femper iif-
dem fimilibufque rebus vtendum erat, quumhic itidem fimilia fmt omnia,eundem ad mo-dum pariet faftidium:ac dejnte^o tibi quae-
renda erit vitac commutatio, atque hinc quo-piam aliam in vitam demigrandum, id quodarbitror fieri non pofle. C. Qiiid igitur fa-
ciendum Menippee M.Illud nimirum vti fa
piens quum fis, quemadmodum opinor, 3c
vulgo pracdicant, praefentibus rebus fiscon-
tentus, bonique confulas quod adeft: neque
quicquam in his effe putes quod ferri nonqueat.
d.iii*
J4.L V C I A N
1
CbironJ c h i r o N^Cctauras Saturni & Pliillyrae filius,omnes
fui tcmporis bonitatc & iuftitia fupcrauit: argonautaru
cum quibus nauigauit, iudcx & racdicus. AEfculapium
& Achillcm mcdicinam docuit,qui &virtntcs hcrba-
rum inucnit in montc Pclio. Cum hofpitis Hcrculis fa-
gittas hydrae fanguinc tin£las,quibus immania Cetau-
rorumcorpora proftraucrar,admirabudustraclarct, vna
manibus dclapfa,atque in pedcm dccidcns, mir^ eum af
flixit: fcd dcorum mifcratione poft noucm dics in aftra
Cupido. tranflatus cft. c v p i d o ,dcfydcrium & cupiditas :ali-
Tucri. quandodcusamoris,Vcncrisfiliu$. t V e R i,viderc,
Rcfurrcrc. confpiccrc. recvrrer E,rcdirc. r e c i p a o-
Rcciprocu, c v M,reflexum,rcpctitum. o r B i s,circulus,circula-
Orbis. tio. s ati et As,faturitas. c^y IN AM,quomodo,
Satictas. quo pado. p o t i o R,melior.Pcr{ius,
Quinam. Q^is potioriudcx,puerifvc quisaptiororbisf
Potior. egenti A,carctia. t em ET,tcipfum. fasti»
Egcns. D I v M, naufca & quafi contemptus cum faftu. d e-
Faftidium. i n t e g r o,rurfum,itcrum,ab initio. d e M i G R a-
Peintegro. R E,mutarcdomicilium.
Demigrarc* Menippi 3c Cerberi. M E.
E V s Cerbere, quandoquidem mihi
H tecum cognatio quxdam intercedit,
quum Sc ipfe fim canis, dic mihi per
ftygiam paludem, quomodo fefe habebat So-«
crates quum huc accederet? Verifimile eft au-
tcmte, deus quum fis, non latraremodo, ve-
rum etiam humano more loqui fiquando ve-
lis. C.QuumprocuI adhuc abeffet Menip-
pe, vifus eft conftanti atque interrito adire vul
tu, perinde quafi mortem nihil omnino for-
midaret^aG taqua hoc ipfum vellct iis qui pro-
DlALOGi;5j
culafpecusingrefluftabant oftendcreiveru fi-
mul atque defpexit in hiatum, viditque pro-
fundum atqueatrum antri receffum/imiilque
cgo cundantem etiam illu aconito mordcns,
pede correptum detraherem,infantium ritu e-
iulabat, fuofque deplorabat liberos , nihilque
non faciebat, in omncm fpeciem fefe conuer-
tens, M.Nu igitur tucatefapiens,erat illcjne-
que vere mortem contemnebate C.Haud ve-
rc: cxterum vbi vidit id effe ncccffe, audaciam
quandam prx fe ferebat, quafi vero volcns id
cffet paffurus, quod aUoqui volcnti nolenti ta
men omnino fucrat fcrcndum, videlicetquo
fped:atoribus effet miraculo. Equidem illud
in totumdevirisiftiufmodi vere poffim di-
cere, Ad fauces vfque fpecus intrcpidi funt ac
fortes: porro intus quum funt, nihil mollius
nequc fradius. M.Caeterum ego quon^m a-
nimo tibi vifus fum fubiiffe fpecum? c. Vnusraortalium Mcnippc, fic mihi vifus cfl: fubire,
vt tuo dignum erat gcnere, & prior te Dioge-^
nes,proptcrea quod ncutiquam adacti fubieri-
tis,aut intrufi: verum tum vltronei, tum ride-
tes,atque omnibus plorarc renuntiantcs.
s T Y X, infcrna dicitur palus pcr quadii iurac, ncqnc Styx,'
timorc poenae audcnt pcicrarc: priuabantur cnim ad tcmpus qui pcicralfcnt, diuinicatc, qu6d ci ideo concciTum
iogut poctae,quia Victoria cius filia louiaducrfus giga
tcs pugn ati fautric. s o c r a t e $,pliilofophus Athc- Socratcs,d.iiii*
5^ LVCIANI DIALOGI.iiienlis,& ApoUinis iudicio rapicntiiTimax. Hicprimufmoraliadocuit: tantiquc in omni vita coftantiar,vt nul
lo tcmporc aut ttiftior^aut lartior vifus fit: ncquc cum ci
Formido. cutam moriturus bibcrct,qu^m cum vxorcm duccrct.
Aconitum. formidare, mctuerc, timcrc. a c o n i t v m,Libcri. vcncnum. l i b e r i,filii ingcnui, f v c a t E,fidd,
Fucatc. iimulat^. tvo gener E,tua fcda,tua profciTionc.
Tuo genc- v l t r o n e i, volcntcs, non coadi. Hieronymus in
ic. quxftionibus Hcbraicis, Tritum proucrbium cft, vltro-
Vltroncus. ncas putcrc mcrccs.
Hcrculcs Galli-CVS LVCIANI,
Defyderio Erafmo Rot.interprete.^
E R C V L E M Galli lingua getis ver-
H nacula Ogmium vocant. Porro deumipfum noua quadam atque inufitata fi
gura depingut: decrcpitus eft apud iUos, recal-
uafter: reliquis capillis/iqui reliqui funt,plane
canis: cute rugofa,&: in aterrimum exufta co-
lorem^cuiufmodi funt nautx ifti fenes. Cha-
rontem potius aut lapetu quempia ex his qui
apud inferos verfantur, diceres. In fumma,
quiduispotiusquamHerculem effe coniice-
res ex imagme.Atque tali fpecie quum fit,ta-
men Herculis ornatu gerit, vt qui tum leonis
exuuiu indutus fit,tii claua dextra teneat, tumpharetram humeris aptatam portet, tuarcum
tenfum Ixua praetedat: denique modis omni-
bus Hercules eft. Hacc equidem arbitrabar in
Graccanicorum deorum contumeliam perpe-
ram facere Gallos, quu eum eiufmodi finge-
rent effigie, quo nimirum illum talibus pidu
ris vIcifceretur,quod olim in regionem ipfo-
rum incurCaffet prxdas ages id temporis, quu
jg L V C I A N I
Geryonis armenta veftigans, Occidentalium
gentiu plerafque regiones peruaftaret. At no-
dum etiam dixi,id quod erat in imagine ma-ximenouum atque mirandumifiquidem Her
cules ille fenex ingetem admodum hominummultitudinem trahit, omnibus ab aure reuin-
d:is: porro vincula, catenulae tenues auro cle-
drove confeft2e,pulcherrimis iftis monihbus
adfimiles. Atqui quu vincuhs vfqueadeofra-
gihbus ducantur,tamen neque de fugiedo co
gitantjCum ahoqui commode poflmt: neque
prorfus obnituntur, aut pedibus aduerfus tra-
hentem obtendut,fefe refupinantes: verum a-
lacres ac Ixti fequuutur, ducentem admirates,
vhro feftinantes omnes,& laxatis funiculis e-
tiam anteuertere ftudentes, perinde quafi gra-
uiter laturi, fi foluerentur vincuHs. Ne illud
quidem pigebit referre, quod mihi videbatur
omnium abfurdiiTimu^etenim quum non in*
ueniret pidor vnde catenularum fummas an-
(as ned:eret,videhcet dextera iam clauam, Ise-
ua arcum tenente, fummam dei hnguam per-
terebrauit, atque exhac religatis catenulis eos
trahi fecit.Ipfe nimirum ad eos qui duceban-
tur,vultum & oculos conuertebat, arridens,
HsEcego quum diutius afl^iftcns eflem cotem-platus, admirans, hxfitans, indignans, Gallus
quitpiam,qui propius aftabat, nqftratium hte-
H E R C V L E S.J9
rarum no indodus{id quod declaraiiit, quumGraecanicam linguam abfolute fonaret) Philo
fophus opinor ex eo genere Philofophorum,
quod apud illos efle fertur,Ego tibihofpes^in-
quit, piduraciftius ccnigma explicabo: na vi-
dere vehcmenter ad eam attonitus ac flupefa-'
(Sus. Orationem nos Galli nequaqua arbitra-
mur effe Mercurium,quemadmodu vos Gra?-
cijverum Herculi illam tribuimus, propterea
quod hic Mercurio longe robuftior extiterit.
Nam quod fenex fingitur, nihil eft quod mi-rere:fiquidem vna facundia confueuit in fene-
&a. demum abfolutum vigorem oftendere, fi
modo verum veftri dicunt poetx,
Obduci iuuenum denfa caligine pedus:
Contra fenectam pofle quiddam dicere
Rudi iuuenta melius ac pracclarius.
Hinc videlicet apud vos & Neftoris lingua
imelle profluit, & Troianorum concionatores
lirioeilan edunt, vidchcet florida quanda yo-cem:nam liria( fi fatis commcmini)florcs ap-
pcUantur.Proindequodab auribusvinctos ad
linguam trahit fenex hic Hercules,qui non a-
hudquam ipfeeft fcrmo, neid quidem de-
bes admirari, qui quidem non ignores hn-guxcum auribusefle cognationem. Ncquevero ad cotumcliam iUius illud pcrtinct, quod
ta pertufa eft: nam memini^inquit, & lambi-
(,o L V C I A N I
cos quofdl verficulos e comccdiis apud vos
difcere,
Siquidcm viris loquacibus
Extrema lingua perforata eft omnibus.
Quin de eodem hanc in fumma habemus opi
nionem: vt quicquid egit, id oratione facun-
diaquc confecifTe putemus,vtpote viru fapien
tem, ac perfuadendo pleraque fibi fubegifTe.
lam tela illius nimirum rationes funt acutac,
mifliles,fcit2e,atque animum fauciantes: vnde
pcnnigera dida vos quoque nominatis. Ha-
d:enus Galius. Ac mihi quidem quu huc meconferens mecu inter eundum perpenderem,
num decorum iam effet, vt tam grandis natu,
quique iam pridem ab his dodrinse certami-
nibus memet abdicaffcm, rurfum me ta mul-
torum iudicu calculis exponcrem iudicandu,
in tempore fubiitanimu meu eius piclurse re-
cordatio: na antehac vercbar,ne cui veftru vi-
dercr hacc admodu pueriliter agcrc, quafique
prxtcr actate luuenari.Proindc ncquis Home-ricus adolcfcentulus illud mihi impingcret di
cens, AEtas iam periit tua. Tum illud,
Ac te corripuit cariofa fcncda,minifter
Inualidufquetibi, &: fcgncs tardique caballi:
Videlicet eo fcommate pcdcs mcos notans.
Verum quotics fcncx illc Hercules rccurrit a-
nimo^ad quiduis adducor vt facia: neque me
HERCVLEr^ 4l
pudet hxc audere,quum fim ipfi aequalis ima-
gini.Itaq; robur,ceIeritas,forma,&: fiqua funt
alia corporis bona,valeant:cumque his tuus oTeie vates,cupido,vbi me mento fubcano vi-
derit,auro rutilantibus alis,fi videbitur, vel a-
quilas prseteruoletmeque laborabit Hippocli-
des, imo nunc vel maxime tempeftiuu fueritj
facundia repubercere,florere, vigere,&: quamlicet plurimos ab auribus ducere,ac fa^pius ar-
cu ferire: quandcquidem periculum non eft,
nequando quis prxter fpem pharetra inanemreperiat. Vides quibus modis setatem meam,meamquefenedutem ipfe confoler animem-que,ade6 vt non fim veritus nauim iam olim
in terram fubduftam denuo reuellere, fuifque
inftruftam armis, medium in pelagus demit-
tere. Contingant autem a vobis o dii,afflatus
fecundi, quando nunc vel maximc praefente
bono atque amico vento nobis eft opus: quofi digni modo videbimur, in nos quoque di^
cat aliquis Homericum illud,
Quosprofcrt fenior pannis e vilibusarmos.^
6i
Eunuchus fiucPAMPHILVS LVCIANI,Def.ErafmoRoterodamo inter-
prete.
N D E nobis aduenis Lucianc, fcu
V quidnam rci ridcs ? Semper tu qiii-
dcm & alias confueuifti nobis hilaris
ac feftiuus occurrcrc:vcrum ifthuc magis ali-
quid folito videtur cftc, de quo hfum ncc con
pcfccrc queas. L , E foro tibi adfum o Pam-philc: porro mox efficiam, vt tu quoque me-cum ridcas,fimulatque audieris cuiufmodi li-
tis adfucrim aclioni, duobus philofophis in-
tcr fcfe contendcntibus. P.lam ifthuc ipfum
profccto ridiculumeft quodais, philofophos
iuuiiccm lites agitare. Nam ctiam fiquid ma-gni fuiflct ncgotii, intcr ipfos modcfte citra*
qucpugnam controucrfiam compofttam O'-
portuit. L.Quid aisf tranquille componant
illi,.qui quidcm folida plauftra conuitiis onu-
fta,altcr in altcrum cft'udcrint,vociferantes miraquc pcruicacia contendentcs? P. VideliccC
de difciplinis atque opinionibus Luciane, ita
vtaflx)lent, dilTenticbant, quoderant diuerfae
fadionis. L.Nequaquam:imo aliud quid-
EV^NVCHVS; 4j
dam erat hoc de quo diffldcbat: nam eiufdem
fedac erant ambo^eiufdemq^fcholar, & tamcn
orta inter eos lis erat.Porro iudices qui cogno
fcebant, primates erat huius Reipub. natuque
maximi ac fapientiffimi: brcuitcr apud quos
pudefcat aHquis etiam paru apte quippiam elo
quutus^nedu adtantam prouedus inucrecun-
<liam. P.Quin tu igitur htis argumentu ex-
ponis, quo videlicet ipfe etiam cognofcam,
quae res tibi tantum rifum concitarit? L.Scis
Pamphile falariu, idque neutiquam exiguumab impcratore fuiffe conftitutum finguHs phi
lofophorum generibus, puta Stoicis.PIatoni-
cis,Epicureis:cumque his ctiam Peripateticis:
itavt vnicuique fed:ispra^miumc{Iet aequa-
le. Caeterum demortuo ex his quopiam^ alius
ahquis in eius locum fubrogandus cft, qui
fit optimatum calcuhs probatus . Porro prac-
miu illud, neque bubula pellis crat qu^piam,
qucmadmodum ait Poeta, necporcellus: ve-
rum fmgulos in annos dccics milie numiim,quos accipiunt, vti doceant iuucntutem. P.
Memini quidem ifta, Quin aiuntnupcr exillis 'diem obiifle qucmpiam: alterum (ni fal-
lor)e Peripateticis. L V C. Hxc ipfa Pam-phile Helena: propter quam illi inter fefe fin-
gulari certamine coflidtabat.Et hadcnus qui-
dem nihil etiam ridendum erat in lilis prxter
^4 LVCIANIhoc, quod qulim philofophos clTe fcprofitc*
rentur^acpecunias pro nihilo ducere:tame ea-
ru gratia perinde atqj pro patria in difcrimen
adduda pro religione maiorii, pro monumcntis progenitorum decertarent. P. Atqui Peri-
pateticorum iftud cft decretu,non admodumcflc neghgendas pecunias: verum cas in tertio
quodam bonorum ordineefrcponcndas. L.
Rede dicis: nam ita quidem aiunt. Proindc
bellum hoc ex maioru iudicio, fententiaqi il-
Hs extitit: verum quac poftea confequuta fmt,
iam aufcuIta.Primii complures quidem alii in
defundi illius funebribus ludis decertabant:
fed inter hos prxcipue duo viribus pares,puta
Diocles ille fenex(nofti quem dicam,conten-
tiofumilluinquamypraEtcrea Bagoas,qui qui-
de cafpecie eft,vt eunuchus effe videatur. In-
tcr hos initio de dodrina, deque philofophia:
decretis atq; opinionibus eft decertatu:&:vter-
que fui fpecimen ac documetum dedit, quod
cflet Ariftotehcac fad:ionis,qu6dque cius pla-
cita fequeretur oftedit. At per loue in hoc cer
tamine neuter altero fuperior erat. Lis igitur
hucdeflexit denique.DiocIes defines iam eru
ditionis fuac periculu ac fpecimen oftcdcre, ad
Bagoam defcendit,ac vita illius in primis car-
perc eft aggreffus. Bagoas itidehuius vita vi-
ciflim taxabat. P.Idque merito Luciane.Si-
EVNVCHVS. ^j
quidem eius rei magis erat habeda ratio. Pro-
inde fi ego forte iudex caufac fediffem, magis
in hoc,vt mihi videtur,futurus eram occupa-
tus,potitifq5 fpedaflemjVter morib^effet pra:-
ftantior,^ vter ad difputandu ac dicendu pro*
ptioriatq^ illi potius § huic victoria adiudicaf
fem. L.Rede dicis.Equidem ifti tuas fenten
tix meum Sc ipfe calcuiu addo. Veru vbi iamconuitiis,vbi maledidis eflentfatiati, tandemDiocles iliud aiebat nefas elle, vel conari aut
proponere Bagoam,vti cum philofophise ftu-
dio,cumquepulcherrimis iUius praemiis commerciu haberet,qui quide eunuchus effettimo
hoc hominu genus,no folu ab eiufmodi con-
tubemio fecludi oportere^veru ab ipfis etia fa-
cris,ac vafis puris, breuiter ab omnibus publi-
cis coetibus ciici: oftendcs inaufpicatu quod-da & occurfu infauftu fpedaculu fore, fiquis
mane domo egreflus, vel videat iftiufmodi
quippia.Atque hac de re multis verbis diflere-
bat,affirmans eunuehu ncque viru efre,nequc
muUere, fed quidda vtrmq^ compofitu dc conflatum, planeque monftru ab hominii natura
fpeciequealienu. P.Nouaaccufandi ratio-
ncnobis narras Luciane. iamqj dc ipferidcre
copellor,crimcn audiens ta inauditu.Sed alter
illequidf num obcicebatfan viciffim & ipfe
quidda aufus eft ad ifta rcfpodere? L.lnitio
Cl.
6^6 tVCIANI
quidcmpudore ac metu (nam id eft iftis fami
liare)diutius obticebat^erubefcens interim,pa-
lamque prac fe ferens id quod erat. Tande au-
tem tenuem quandam ac muliebre edens vo-
cem,negabatxquum facere Dioclem, qui fe
quod eunuchus efletjob id a philofophiafeclu
deret, cum qua focminis etiam effet commer-
ciii.AlIegabatur Afpafia,Diotima, Thargelia,
qux caufam iilius adiuuabant. Practerea Aca-
demicus quidam eunuchus natione Gallus,
qui paulo ante noftram statem maximi no-
minis apud Gra^cos floruiflet. Porro Diocles
etia illu ipfum, fiquidem extaret, ac fimili nc-
gotio fefe mifceret,prohibiturum fefe refpon-
dit,nihil expauefadu opinione^qua apud vul-
gus obtinebat. Adha?c cu ipfequa^da dideria
jn illu iaciebat,tu referebat in eu, qux a Stoi-
cis maximeque Cynicis dida ad rifum c^ci-
tandu erat idone3,de corpore mutilo atq; im-
perfcfto.Hac in re iudicum cognitio verfaba-
tur.Deniq-, toti^ caufae ia illud caput efle coc-
pit, Nti eunuchus idoneus eflet cefendus,qui
ad philofophia admitteretur, quiq;iuuenibus
pracfici poftularet,quu alter interim forma ctia
accorporis integritate,in philofopho requirc-
dam efle diceret: maxime vero vti barbam al-
ram ac promiiTam gerat,quo videlicet iis,qui
difcendi cupidi adueniret, vir grauis appareat.
evnvchVs. d-f
Sc is cui fides haberi debeat,neq; indighus vi-
deatur decem illis drachmarum milibus, quac
forentab Imperatore capienda.Cxterii eunu-
choru conditione etia quam fpadonu effe vi-
liorem. Na illos aliquado virilc quidda expet
tos fuilTe: at huc ab ipfo ftatim ortu fuifle ex-
cftum, plancque animal effc quodda, varium
atqucanceps, nonaliter quam corhices, quac
neque inter coIumbas,neque inter coruos nu-merari queant. Alter contra refponderet co iu
dicio no de corporis agi figura, verilm deahi
mi virtute,proinde mentis quaUtatem expedi
oporteret,deq; dogmatum cognitionequacrc-
dum effe.Eius rei teftis citatus AriftotcIes,qui
quidem Ermeam eunuchum Atarhe oriundu
tyranum fupramodum fit admiratus, adeo vt
iili perindc atq; Diis facra fecerit. A ufus eft 3c
illud addere Bagoas, multo magisidoneiieffc
cunuchum, cui adolefcctes erudieridi credan-
tur,qu6d ab hoc nulla in illos calumnia poflTit
hserere , heq^ Socraticum illud crimen in huc
copetat,qu6d adolefcentulos corrumpat. De-inde quac ille potiffimum in metum imberbe
fuerat cauillatus, ca hic facete, vt ipfi quidemvidebatur,reiccit.Etenim fi c barbse plrolixita-
te,inquit,philofophos acftimare couenit,nimi
rum hirc^ ante omnes primas tcnebit.Hic ter-
tius quida afliftehs (nome hominis filebitur)
C.ll.
^8 LVCIANI
Atqui iudicesjnqui^hicmalis kuibus,acfoe
minea voce, reliquoq; corporis habitu eunu-
cho adfimilisj fiquis veftes detrahat, egregic
vireiTe videbitur. Alioqui mentiuturqui fc-
runt eum aliquando in adulterio deprehefum,
membra in membris, vt legu tabulacloquun-
tur,habente, atque id quidem temporis ad eu-
nuchu confugiffe, caquc reperta latebra abfo-
lutum fuirte,quu iudicibus crimcn perfuaderi
non poflet,vt qui e fpecie hominem iudicaret
eunuchum.At nunc rpihi palmodiam canta-
turus videtur, idquepropter oftentatum prac-
tnmmMxc cu diceretur,omnibus,vt par crat,
lifuseft obortus. Porrp Bagoas magisetiam
perturbabatur,omnem in fpecie fefe vartas,at-
que in innumerabilcs verfus colores,tufrigi-
do fudore flucs, ac neq> dccoru fibi exiftima-
bat adulterii crimen agnofcere, nequcrurfum
camaccufationem inutile adpraefens ccrta-
me arbitrabatur. P.Profefto dcridiculafunt
ifta Lucianc, ncque vulgarem vobis,vti con-
iedandum cft,voluptatcm prsebucrut.Verumquo tandem res euafit? Et quid fupcrhis pro-
nuntiarutiudicese L.Noeratcadeomniumfententia.Veru aliis quidcm vifum eft,vti nu-datoilIo,queadmodiiinemptitiis feruis fieri
confueuit, infpicerent, num in iis quse ad pe-
nem pertinent, philofopharipoflct, Alii vero
EVNVCHVS. ^9
fentetiam dixere multo magis etia hac ridicu-
lammempe vt accerfitis e luftro mulieribus a-
liquot iuberet illfi cu illis congredi,ac viri of-
ficio fungl, aftante interim e ludicibus quo-
pia, qui quidem eflet natu maximus tidcque
fpedatiflima, qui infpiccret, num philofophu
prajftaret. Hscc vbi omniu rifu fuiffent exce-
pta,neque quifquam omnino adeffet, cui nondoleretaluus rifu conculTus,vifum eft vt inte-
gra caufain Italiam reiiceretur. At nunc alter,
vtaiunt, adeloquentiac oftentationem fcmet
cxercet, atqueinftruit, &:accufationem quamclaboratiffimam meditatur, adulterii crimen
aggrediens, id quod ipfi maxime aduerfatur.
Quod quidcm & hic facit, iuxta maloru rhe-
torum morem,cum ex ipfo crimine aduerfa-
rium inter viros recenfet. Cotra Bagoas diucr
fa cura,quemadmodu audio,&: affidue virum
agit,negotiumque pvx manibus habet.Poftre
mo viduriifefe (perat, fi modo docere poffit,
fe nihilo deteriorem effe cquas ineuntibus a-
finis. Id enim amice vifiim eft optimu philo-
fophia: documentii, atque vna demonftratio
qu2E rcfelh non qucat. Proinde optarim,vt fi-
lius qui mihi eft adhuc admodum adolcfccs,
non animum &: hnguam, fed penem haberet
ad philofophiam idoneum.
e.iii.
7^
Lucianus de fa-C R I F I C I I S, B E S. E R A^
fmo Roterod.interprete.
N I M V E R O fiquis rccenfere velit,
E qux ftultiffimi mortales faditat in fa
crisjin feftis diebus, in adeundis falu-
tandifque diis, tum quas res ab illis petat, quap
vota faciant, cuiufmodi fmt quae de illis fen-
tiunt ftatuuntque : equidem haud fcio, fitnc
quifquam animocuris ita cofedo,vfqueadeo
nioefto,quin rifurus fit, vbi perpenderitnego-
tii tum abfurditatem,tum amcntiam.At mul-
to ante quam ridere mcipiat,opi.nor fecum il-
lud expendet, vtrum pios iftps appellari coue-
niat,an contra diis inimicos,atque infcelices,
ac genios malos, qui quidem numen ipfura
rem vfqueadeo humilem atque abiedam cxi-
ftimatefle, vthiimanisegeatobfequiis, utquc
adulatione capiatur ac gaudeat,rurfum vt fto-
machetur, atque irgcund^ ferat, fi negligatur.
Na AEtolica illa mala, ftmulquc Calydonio-
rum calamitates, totqqe hominum cxdes, ad
hxc 8c Meleagri interitum, hsc omnia a Dia-
na authore profeft^ cfle prxdicant,quse vidcr
licet grauitcr fc^rct^quod ab OEneo non c&t
L V C I A N. D E SJl C[r I F* yj
adfacrificiutn adhibita: vfqueadeo nimirumalte dolor hic animo illius infederat, quod fa*
cris epulis effet fruftrata. Quin illa iam mibi
videre videor.vt erat id teporis in cxlo foHta-
ria,rehquis diis ad OEnei couiuium profedis
foras,miferis modis gerente fefe, ac miferabi-.
hter eiulantejq» ab eiufmodi fefto efifetabfutu-
ra. Cotra AEthiopes illos fortunatos,ac mul-tis modis foelices quis dixerit, fi modo lupi-
ter illis gratia referret pro humanitate, qua in
initio poematis Homerici inipfum exhibue-
rat, duodecim perpetuos dies epulis acceptii,
idqj quu reliquis etia diis comitatus ad coui-
uiu veniret? Vfqueadeo nihil vt apparet,quic-
quid faciunt illi,gratis faciunt,verum fua bo-na vendut mortalibus^atqj emere quide ab iUlishcet omnia, putabona valetudine bucuk,
diuitias bobus quatuor,tum regnu bobus cen
tum.Prjeterea fofpite ab Troia in l^ylii reditii
tauris nouem. lam ex Auhde ad Ihum tranf-
mittedl facultate regia puella. Nam ahus qui-
dam^ ne id temporis vrbs caperetura Miner-
ua mercat^ eftbobus duodecim,ac peplo. Ve-rifimile eft autem^efle prasterea quaedam, quac
velgallojvcl corolla,vel folo thureab illis re-
dimi queant. Haecigiturquumnon ignora-
ret,opinor,Chryfes ille, vtpote tum facerdos,
tuni fenex, diuinarumque /erum egregie pe-
c.iiii.
7Z LVCIANVSritusi pofteaquam rc infefta redHTct ab Aga-
memnone,tanquam qui pridem ApoUini mutuum dedilTet beneficiu^ ita ntinc imputat ac
repolcit vicem,quin conuitiatur etiam propc-
modum;,nempe quum fic ait^Equidem Apol-
lo egregicjtemplum tuum, quumid temporis
adhuceflet incoronatum, faepenumero coro-
nis omaui,deindc tam multas tibi in aris ado-
leui coxas taurorum, pariter atque caprarum.
At tum contra,me negligis, quum huiufmo-
di patiar iniurias, proque nihilo ducis homi-nem benedete meritu.Quaquidemoratio-»
ne intanmm ille pudefadus cft, vt protinus
arreptoarcu, acfupranauium ftationem fefc
coUocans, peftem in Grxcorum copias iacu-^
laretur,ne mulis quidcm Sc canibus intadis.
Scd quoniam de Apolline incidit mentio,re-
feram de eodem & aUa, quae de illo fapientcs
ifti tradunt, no illa quidem quocies quam in-
foehciter amarit, no Hyacinthi c2Edem,nequ^
Daphnes fupcrbiam, verum quemadmodumdamnatus etiam fuerit, 8c ob Cyclopes intcrfe
ftos in exihum exadus. Vnde fadiijVt e ca^Io
in tcrra demitteretur, humana iam forte vfu-
rus,noftrifqj mahs fadus obnoxius.Praeterea
aute quemadmodu in Theflalia mercenariam
operam fuam locaritapud Admctu^tum itcm
in Phrygiaapud Laomedontcm, atquc apud
DE SACRIFICIIS: 75
hunc quidc haud folus,verum cum Neptuno,
quu ambo propter egeftate lateres coponeret,
inque coftruendis moenibus opera praeftaret.
Ac ne mercede quidem folidam a Phryge illo
tulerut, verum debebat illis adhuc de fumma,
vt feriit, pP triginta drachmas Troiani nomifmatis.Quid enim? An non hsec in deoru ho-
noremfabulaturpoetae? Atquehis etiam mul-
to diuiniora de Neptuno,de Prometheo,de Sa
turnOjde Rhea,denique devniuerfaferme lo-
uis famiIia,idqueinuocatis,vt adfint canenti-
bus in exordio poematu, Mufis,a quibus tade
velut afflati numine ( id quod apparet) huiuf-
modi quaeda cantat,Qucmadmodu Saturnus
vt primiim Cadum patre fuum execuiffet, ipfe
in eo regnauerit,deinde liberos fuos deuorarit,
ficuti ferut fecifle & Argiuum illum Thyefte.
Deinde queadmodu luppiter furtim occultat^
a Rhea, faxum pueri loco fubiiciente,in Creta
fit ab!egatus,atque mibi a capclla nutrice fit a-
litus: itidem videlicet,vt Tclcphus a cerua,Cy
rus Perfa(is qui priorregnauit)a cancnarratur
cnutritus.Poftea queadmodum expulfo patre,
atque in vincula coniecto, ipfc potitus fit im-pcrio. Duxerataute vxorcs coplurcs quidem
aliasifed poftrcmo loco lunoncgcrmana, id-
que iuxta Perfaru & Affyrioru inftitutu. Tumautem quod efletin amores propefus^atque in
74 LVCIANVSVenere eflfufus, facilecdu liberis cxpleuerit:
quorum alios ex fuac fortis deabus crearitialios
contra nothos ex mortali, terreftrique genere
fuiluIerit.Quu interim generofus ille,nunc in
auru,nunc in tauru, nunc in cygnu aut aquila
vertereturrac in fumma plures fibi formas affu
meret,quam vel Protheus ipfe.Porrd Minerua
c fuo ipfius capite progenuit,hancp!ane fub ip
fo-ccrebro compIexus.Na Bacchum imperfe-
dtum adhuc ( vt aiunt)e matre etiamnum con-;
flagratefurreptum, in fuum femur illatum dc-
fodit. Deindevrgentepartu,execuit. Nec his
diflimilia de lunoneetiam canunf.nempe hac
citra virilem congreffum, fubuentaneo conce
ptu grauidam puerum cdidifle Vulcanum: at-»
que eum quidem no admodum fortunatum,
veriim cxcuforem ac fabrum acfarium:qui-
que perpetuo tum in igni tum in fumo vcrfe-
tur,ac fcintiUis oppletum: quippe cuius ars in
fornacibus cxerceatur.Tum autem ne pedibus
quidem integris: claudicare enim c rum3,quu
a loue prxceps datus effet c csclo. Quod ni
Lemnii pro fua bonitate cum,dum adhucfer-
rctur in aere, fufcepiifcnt, perierat nobis Vul-
canus, non ahter quam Aftyanax e turri deie-
dtus. Quanquam qu^e de Vulcano narrant,to
lcranda videatur.Cacterum de Prometheo,cui
no cognitum eft^quam atrocia fitpaflus^prq*
DE SACRIFICIIS; 75
ptcrea quod fupra modu humanac gentis amas
tueritrSiquidem hunc luppitcr in Scythia de-
portatum, fuper Caucafum motem cruci fuffi
xitiadhibita illi aquila,quaciecur illius afli-
due circunroderet. Hic itaque poenas pendit.
Porro Rhea (nam funt hsec quoque fimul rcfe
renda) an non indecore atque indigne facite
iam anus quum fit, & aetate exada, iifque re-
bus intempeftiua: deinde tam multorum ma-ter deorum, du pueros adhuc adamat, eofque
zelotypia profequitur: diimque Atten ipfum
leonihus fecum circunueftatjprxfertim quumiam vtilis efle no queate Itaque quinam poft-
hac vitio vertataliquis,vel Veneri quodadul-
teretur, vel Dianae quod ad Endymioncm fre-
quentermedio e curfu diuertens defcendat?
Sed age miffas faciamus has fabulas:atqueip-
fum ca^lum confcendamus, poetico illo morcfubuolantes: ea nimirum via,quam vnam pa-
riter cum Homero Hefiodus comonftrat, co-
templaturi quem in modiS fingula apud illos
fmtordinata.Ac primum quide quod forinfe
cus fit ferreum: vel ab Homero,qui id ante noftra actatem dixit, audiuim^. Quod fi fuperas,
ac fublato paulum capite furfum afpexeris, ac
plane in ipfum quafi dorfum pcrueneris:ibi fi-
mul&lumen apparet candidius, & fcrenior
^ol^Sc aftra fulgeritiora, nihilque vfqua ocuHs
y6 LVCIANVSoccurrit nifi clarus dies.ac folum vndique au*
reum.Cacteruintrogredieti, primo loco mafi-
tant Horac:quippe quxportas feruant.Pofl: cas
Iris ac Mercurius:vtpote miniftri louis & in-
ternuntii.Deinde Vulcani fabniis officina, o-
mnigena referta artificio. Poftea deoru xdes,
ac louis ipftus regia:quac quidem omnia Vul-
canus pulcherrime fabricatus fit. At vero dii
iuxta louem aflidetes^conuenit enim opinor,
vt in fupernis illis fedibus magno ftrepicu^ fa-
ftuque viuatur)in terra defpiciunt: &: quoquoverfum mtcnto capite, circunfpedliat, ficunde
fubuolantem ignem videat, autnidorc in aera
furgcnte^circaquefumum rotante fefc. Quodfiquis forte lacrum faciat, epulaturomncs fu-
mo inhiantes ac mufcarum in more fanguine
exugentes circuaraseffufum. Alioqui fidomi
cibu capiat,nedareatqj ambrofia viditant.Na
olim homines etia ab illis in couiuiu funt ad-
hibiti,vnaque cu eis potarunt:nempe Ixion ac
Tatalus. Veriim illi quonia vim &:raptum pa-
rarct,effentque futiles & garruli:obid in hunc
quoque die poenas luut. porro rcHquo morta-
hum generi c^lum ia inacceflum eft, atqj oc-
cuItum.Et in hunc quidc modu viuitur a diis^
Proinde videlicet & la mortales ipfi m coledis
illis cofimilia quxda,atq; iftis cofentanea mo-huntur.Na pnmum lucos iilis attribuerunt,tu
D E S A C R I F I C 1 I S, 77
& montes <Iicarutit,pr2terea aucs confecrarut,
dcinde fua cuique arbore aflignarut.His fadis
per regiones illos diftributos coiunt, eofqj ve-
lut in ciuitate (ua receptant: nepe Apollinem
Dclphi Deliique,Mineruam Athenicnfcs,qux
quide Graccis Athena dida, vel ipfo vocabulo
fe ei rcip. familiare efle teftatur. Argiui luno-
nc,Mygdonii Rheam, Vencrc Paphii.Rurfumautc Cretcnfes louerti affirmant,no modo vi-
xiffc apud fefe,nutritumque fuiffc: vcrumctia
fcpulchrum illius oftedunt. Atnos fcilicct in-
tcrim ta multis iam fccuhs fallimur: qui quidc
opinemur louem tonare,pluere,rehquaqueo-
mnia pcragcre.Et illud nos latuit,eum ia olim
fuiflc defunduxn, & apud Crctefcs fepultum.
Deinde vcro phanis in honore illorum ereftis,
ne tciSis videlicct autpenatibus careat,formas
illorum exprimunt,adhibito ad id vel Praxitc-
le,velPoiycleto,vel Phidia.Athi quide artifi-
ccSjhaud fcio vbina vifam,eorum effigicm re-
pracfcntat. Ac louem quide baibatum fingiat:
Apolline verofcmperpucrum: Mercurium ia
pubcfcentc, primamquc ducetcm lanuginem:
Neptunum nigro capillitio: csefiis oculis Mi-ncruam.Attamcn qui tcmpla ingrcdiuntur,no
ia arbitrantur fcfc vidcrc vcl cbur ab Indis ad-
uc<3:um, vcl e Thracnm vcnis effoflum auru:
ycrumipfum Saturni Rhciquefiliu a Phidia
78 LVCIANVS
in terram hofpitem addud:um,iu(lumque Pi-
lanorum in folitudine cuftodem ac fpecula-
torem afliftere: idque hoc cotentum prxmio^
bonique confulentem,fi intra quinque perpe-
tuos annos dum Olympia celebratur, interim
obiter iHi facrificet aiiquis. Tum autem con-
ftitutis aris, defignatis facrorum feptis, puris
vafiscollocatis,vidimas offerunf.bouem ara-
torem agricola, agnum opiho, capram capra-
rius. Eit qui thus,eft qui placentulam offerat.
At fiquis pauper: is ita Deo litat, vt dexteram
duntaxat fuam ipfius exofculetur. lam vero
quum immolant(nam ad illos redeo)primum
fertis coronant pecudem, mukoque anteex-
plorantnum legitima fit & facris idonea:nc
quidforte madtent exhis, quxrehgio repu-
diat*. deinde ad aram applicant, ac fub oculis
dei iugulant,flebile quiddam emugientem,bc
ncque ficuti hcet coniicere, ominatum: deni-
quc voce iam leuiore ad facri tibias refpon-
dentem. Quis veronon facileconiectetgau-
dere deos quum ifta fpectantfQum 8c in fron
tifpicio pofica fcriptura denuntiat, ne quis in-»
tra pura vafa confiftat, qui manibus fit impu-
ris. Atqui facrificus ipfe fanguine foedatus,ne-
que aUter quam Cyclops ille pecudem incidit,
inteftina educit, cor reueUit, cruorem ara^ cir-
cunfundit.Et quidtandemnon obiens per^r
DE SACR1P1C1IS% 7^
agcnfquc quodadpietatem, facrorumque ri-
tum pertineat ? Poft omnia demum incenfo
ignijCapram ipfa pariter cum pelle deportatam
imponit: ipfam item cum lanis oucm. Nidorint^rim ille facer atque diuinus furfum fertur,
atque in ipfum vfquc cdum fubuedus paula-
tim diffunditur. lam vero Scythac reliquis o-mnibus hoftiis omi{fis(vtquas viles atquehu
milescxiftiment) ipfos homines madlant Ar-temidi,atque eo ritu deam placant. Verum h«cfortaflis modefta videantur : cumque his ca
qux faditant AfTyrii, qux Phryges, quac Ly-di. Verum fi in AEgyptuproficifcaris: ibi de-
mum,ibi videbis permulta religiofa, planequc
caelo digna: puta louem arietino vultu: Mer-curium illumoptimum facie canina: Panemverototumhircum. Adhsec alium Ibim, aliii
Crocodilum^alium etiam Simia. Quod fi his
quoquederebus,quopIanepernoflequeas,di-
dicirie Iibebit:compIures fophiftas audies,tum
fcribas,ac prophetas, mento rafo, qui tibi nar-
rent (Sed prius, vt dici folet, Fores occludc
prophane) quemadmodum videlicetquodam
ca feditione territi, quam mouerant hoftes at-
que gigantes, in AEgyptum deuencrint: vt il-
lic in pofterum tuti ab hoftibus latitaret. Et obcam caufam alius hircum induerit, alius arie-
tem, nimirilprac formidine^alius feram, alius
go LVCIANVS DE SACRIF.
aucm.Atque hinc efle^vt dii nunc ctia eas ob-
tineant formas,quas id temporis affumpferat.
Nam hacc dihgcnter mandata htcris,idque an-
tc annos plus decics mille in adytis illorii repo
fita fcruantur. Porro facrorum pcragcndorum
idem fcrmc apud illos ritus,nifi quod hoftiam
ludu profequuntur:iamque madatac circufu-
fi mebra laniant. Sunt qui fcpehant duntaxat,
poftca quam occidcrint.Na Apis ille,qui qui-
dc deus apud illos eft maximus, fiquando moriatur, quis vfqueadeo magni faciat cxfariem
iuam, qui non cam detondeat, ac nudo capite
ludum prx fe ferat, etiam fi vel purpurea Nifi
comam habuerit e Eft autem hic Apis deus cx
armento iam antca fuffragiis defignatus: vtpo
tc multo formofior ac venerabihor rehquis il-
hs priuatis,&: gregariis bubus. Hxc igitur quii
fichabeant,& tamen a vulgo vera,fcriaque cre
dantur: mihi quidem poftulare videntur, nonqui reprehcndat,fed vel Herachtum potius ali-
quem,vel Democritum: quorum hic amentia
corum ridcat,ille deploret infcitiam.
BRASMVS ROTERODAMVS lOHANNl BV-TYCHIOSVO $. D.
V A N Qj^ A M hic Luciani dialogos Eutychi
Q^ doftifrimc, plurimum habcac artis , ob dccoru
mirc feruatum in pcrfonis tam multi$,t^mquc
diucrfisrtamcn aliquot rcppcri,qui diccrcnt clTc prcmc-dum,qn6d libcrius,ant velut t/ «/<«/«? philofophorumomnc gcnus laccrct. At mihi vidctur iuftius cfTc ftoma- '
chandam in huius fcculi morcs, quo vidcmus philofo-
phorum ac thcologorum fcholas multo pucrihus ctiafn
intcr fc diflidcrc: nccminus atrocitcrdigIadiari,tum in-
tcr rcligionis profcirorcs nihilominus crucntam cflepu
gnam, quim in co conuiuio fuiffc Lucianus vcl finxit,
vclrctulif.Huncigitur libcIIum,quoniam fortc «/t-ojTOTos rcpperi, & tamcn patrono videbatur cgcrc, Euty-chio dicaui.Bcnc vaIc,Ka/ «VTu;f/,vtplan^ fis quod dicc-
ris.Antucrpiar. an. m. d. xvii.
f.i.
8t
Lucmni couiuiuSEV LAPITHAE,
pcf. Erafmo Roterodatnointerprctc;
PHILON, LVCIANVS.
O V A M quandam & variam difputa-^
N tionem Lucianevobisfmfle narrant,
fuper coenam apud Ariftsenetum: tumphilofophicos quofda fermones didos^ac fu-
perhis fumma cotentione exorta fuiflfe: quodni metitus eft Charinus, etia ad vulnera vfquc
rem procefTifTe^denique fanguine coflidiu fuif
fe diremptu. L. Atqui vndena Philon ifta re-
fciuit Charinusfneque enim is nobifcu aderat
in couiuio. P.E Dionico medico aiebat au-
diffe fefe.Porrd Dionicus etiam ipfce couiua-
ru numero fuit opinor. L.Fuit maxime. Ve-riim ne is quide ab initio rebus omnibus fuit
praefensifed ferius aduenerat, media ferme pu-
gna^pauloque ante vulnera.Proinde demiror,
fiquid comperti,certive referre potuit, qui noordine fpedaritilla, vndeinter illosnata lis,
poftea ad fanguine vfqj deduda eft. P. Pro-
inde Luciane Charinus etia ipfe,fi rem coper-
tVCIANI CONViVIVM. «j
tius velle cognofccre,&: quo fingula modo fint
gefta doccri^te adircm iuflit. Nam Dionicumctiam ipfum faffum fuiffc, ne fc quidcm to-»
ti ncgotio pracfentcm adfuifle: Te vcro quic^
quid cflet adum, idomne compcrto ccrto-
quc fcire:tum etiam quse difta inter illos fue-
rint, meminifTc: quippe qui ciufmodi no ob-iter ncque neglcdim audire, fed per otium at^
queattentcaufcultarifis folitus. Proindenun-
quam effugics, quin nos hoc fuauiffimo acci-
pias cpulo: quo mihi quidc haud fcio, an vUii
pofljt accidcre iucudi^: prxfertim quod fobrii
pcr otium tuto ac citra fanguine, extraque tcli
(quod aiunt)iadu conftituti fumus,cpulaturi:
Siuc fenes aliquid
Super cocnam funt debacchati,
Siuectiamiuuencs
a mero compulfi funt,qux ncutiquam fas erat
tum dicerc,tum faccrc. L.Iuucnilius tu qui-
dem PhiIon,atque inconfultius hacc nos iubes
in vulgus cfferre, eaque rcfcrre, qua^ inter po-^
cula ab cbriis funt afta:quum ha^c magis opot
teat obliuioni tradcrc, caque omnia Baccho
deo vclut authori imputarc: qui quidcm haud
fcio, an quenquam fuis non affiatum Orgiis,
& Bacchanalium expcrtcm practericrit.Proin-
de vide ne hominis fit paru bene morati, ciuf-^
mqdi adamuflim cxquirere, quae reftius erac
f.ii.
^4 LVCIANIin couiuio reliquiflc^atque ita difcedere.Siqui
dem odi(ficut inquit verfus poeticus) memo-rem copotorem. Ne a Dionico quide rede fa
d:u: qui haec apud Carinu effutiuerit, immo-«
dicamque Sc pridiana diffiparit temulentia hominuphilofophorum. Cscterum ego,abfitvt
iftiufmodi quippiara fim didurus. P.Nugas
agis Luciane^quum ifta dicis.Quin haudqua-
qua bportebat ad iftu modum apud me prse^
fertim agere:vtqui certo fciam,te multo cupi*
diorem eife narrandi, quam ego fim audiendi:
adeo vt mihi videaris, ft defintqui te audiant,
vel ad columnam aliquam, aut ftatuam hben-
ter acceflur^jquo cu6lapariter euomas. Quodfi nunc coner difccdere^no fines,ni te prius au
diero,abirc: verum vltro aderis, confeftabere,
rogabis:attum ego teviciffim lufero. lam-queadeo, fi ita vis, abimus: ex aho quopiamhxc eadem audituri. Tu vero ne dicito. L.
Age nequid fucccfeas, equidern dicam, quan-doquidem vfqueadeo cupidus es audiedi:verii
heus ea legc, ne paffim in vulgus effcras. P.
Ni prorfus ignoro Lucianum, tute iftuc poti^
feceris.Nam prior ipfe dcnarrabis omnibus,vt
me quide ad id nihil futuru fit opus.Sed illud
mihi primo refpode loco: Arifta^netus,num fi
ho Zenoni dabat vxorcm, atquc ita in nuptiis
eius vos acccpite L.Non:im6 fiham fua elo-
CONVI VI VM. ^jcauit Cleantidem, idquc Eucriti numularii fi-
lio qui philofophias dat operam. P.Formofoadmodii pcr louem adulcfcentulo: tametfi te-
uero adhuc & vxorix rei no admodum maturo. L, Veriirat non inueniebatjOpinor,aIteru
generum magis idoneum. Huc igitur qui tummodeftus videretur, tum ad philofophix ilu-
dium propefus, pra^terea autem vnicus Eucriti
diuitis,ex omnibus delcgitfihac fu2e maritum.
P.Cauflam neutiquam Ieuemdixifti,nempc
quia diues fit Eucritus. Verum heus Luciane,
quina erant conuiux? L.Rchquos illos quor-
fum attinucrit tibi recenfere? Verum e philofo
phorum numcro^ac literatorum, quos potifli-
mum opinor, audirc cupis, Zenothemis erat,
fenex ille Stoicus: vnaque cum hoc Diphilus,
cui cognomen Labyrinthus: Sc hic quidemquodefTct Zenoni Arifta:neti filio prxceptor.
Deindc Pcripateticae fadionis Cleodemus: nofti hominem, nempedicacem illum & argu-
tum, atquc ad refellendu inftrudum.Difcipu-
li gladium ac bipcnnem nominant. Quin Sc
Hcrmon aderat Epicurcus. Verum hCic quumingrcderctur,Stoici toruis obtuebantur ocahs,
di auerfabantur, palamquc perindc quafi parri-
cidam qucmpiam atquc impium ac funeftum
deteftabantur. Ethi quidem tanquam Ariftac-
neti ipfius amici,familiarefquc fuerant ad coe-
f.iii.
8^ LVCIANInam vocati] quos comitabatur & Iftiacus gra-^
maticus,& Dionyfodorus rhetor.la vero pro-^
pter fponfum Cheream vna cft illo ad conui-
uiii acceflerant,lon ille Platonicus: quod is ia
ueni praeceptor eflet, vir vcneradus afpedu,ac
maicftatis quiddam prx fe ferens, multiimque
dignitatis ipfo oftcdens ore:vnde nonulli pro*
pteranimi coftantiam ac reditudinc, regulam
illum appellat.Huic fimul vt ingrediebatur af-
furgebant omnes, ac veluti praccipuum quen-
dam ac primarium homine comiter atquc of-
ficiofe exceperut: adeo vt plane nume aliquod
aduenire videretur, quu adeflet lon admiran-
dus ille. Tandem ver6,quum iam oranes fer-_
me conuiu^prscfentes efTent^tepus eratvt dif-
cumberetur. Itaqueaddextram ingreffus, to-
tam illam fpondam mulieres (erant autem co-
plures ) occupabant. Inter quas erat & fponfa
fummo ftudio culta,hinc atq; hinc ftipata foc-
minis. Porro ex aduerfooftii altera turba, pro
cuiufq; dignitate locis diftributis. Porro c rc-
gione mulieru primo loco accdbcbat Eucri-
tuSjfecundo Ariftxnetus.Sub hacc ambigi coe
ptum,vtrum altero priorem oportcret accum-
bcre,Zenothemimne Stoicum,quippe fenem,
an Hermonem Epicureum. Nam hic erat Ca-
ftoris ac Poilucis facerdos,tum aute nobilifli-i^
ma? intcr ciucs familia:,Verum eam haefitatio-;
convivivm: ^7
nemfuftulit Zenothemis,Si me,inquiesj Ari-
ftsnete^minoris ducis Hermone, viro videli-
cet ifto, vt nequid aliud mali dica, Epicureo,
difcedo, totumque couiuium vobis relinquo.
Et puerum protinus aduocat, difcedere paras.
Tum Hermon, Imo habeto, inquit,tibi prio-
res partes Zenothemi. Quaquam etiam ft ni-
hil ahud, vel hoc nomine par crat concedi, <f
(acerdos fim,vt planc contcnas Epicurum.Ri-
deo, inquit Zenothemis, facerdotc Epicureiu
Simulque cum dido accumbebat, poft hunctamen Hermon. dcinde Cleodemus Peripate-'
ticus. pone hunc lon.proximehunc fponfus*
poft cum ego. iuxta mc Dephilus.huic aflide-
bat Zenon difcipulus. Poftremo rhetor Dio-
nyfodoruscum Iftixo grammatico. P.Pa-
pae Lucianc mufarum conuentum quendammihi narras fuiffe iftud couiuiumrquippc plu-
rimis fapientibus ac dodis viris refertum. E-
goverolaudo Ariftxnetum, quiquum opta-
tiiTimam illam ac fplcndidiiTimam folennita-
tcm celebraret, praEcxtcris fapietifl'imos viros
adhibcre volucrit: idque adcddeledis cx vna-
quaque philofophix fe<3:a prxcipuis, non hos
aduocans, illos prxteriens: verum promifcue
vocansomnes. L.k vcro nequaquamefte
vulgariu iftoru diuitu numero, verum &lite-
raru eft ftudiofus,ac maxima vitae parte in his
f.iiii«
88 LVCIANl .
rebus verfatur. Cocnabamus igitur initio qui-
dem taciti 3c quieti,varitifque erat apparatus &omniiugus. Neque enim arbitror operaepre-
tiumvt numero recenfeam etiam illa condi-
menta, cupedias, aromata, atque id genus ille-
d:amenta. Cunda fiquidem affatim fuppete^
bant. Inter hacc Cleodemus admoto ad lonis
aurem ore,Non vides,inquit,fenemillum(Zc
nothemim dicebat, fubaufcuitabam enim ) vt
fefe obfoniis ingurgitat, utque iure veftem op
pleuif.tum quam multa puero a tergo ftati por
rigit, putans interim fe aliorum oculos fallere,
neque meminit poft fefe accumbentiumeHxcigitur fac Sc Luciano commonftres,qu6 teftis
effepoffit. Mihi veronihillone monftratore
opiis erat: quippe qui hacc multo ante limis ia
oculis prasuideram. Hacc fimulatque dixiffct
Cleodemus, irruit in conuiuium & Alcida-
mas Cynicusratque is quidem inuocatus,vul-
gatum illud fcftiuitatis gratia praefatus de Me-nelao, qui vltro ad fratris conuiuium acceflif-
fet. Itaqueplerifqueturpiter atque impudetcr
vifus efl feciiTc: 8c quod cuique tum rortc in
mentem veniebat,in eum torquebant, alius il-
lud,Infanis Mcnelac.Alius rurfum,
Vcru Agaraenoniae menti no ifta placcbat.
Adhsc alia qux pro tempore falfe, lcpidcque
dici potcranr, in eum obmurmurabant. Nara
CONVJVIVM. 89
palam nullus audebat quicquam dicere, pro-
ptereaquod metuerent Alcidamantem,vtpotc
conuitiatorc egregiu, vnumq; e Cynicis om-nibus clamofiflimu: qua quide re adeo vifus
cft reliquis antecellere, vt nulli non eflet for-
midadus. At Ariftacnetus collaudatu illu quodinuocatus aducniflet, iuflit acccpta fclla,iuxta
Ifl:iacum ac Dionyfodorum acciiberct.At illc,
Apage, inquit, muliebre quidda ac molle di-
cis, vti in fcano aut fella fedea queadmodumfacitis vos, mollibus in ftratis pene fupini re-
ciibcntcs, purpura fuffulti. Quin cgo tibi vcl
fl:ans coenaucro,in ipfo interim conuiuio etia
obambulas.Quod fl defatigatus fucrortii hu-mi fubftrato pallio, cubito innixus cubuero:
quale videlicct Herculc pingut.Ita fiat, inquit
AriftxnctuSjfi quide iftud mauis.Sub ha^c Alcidamas in orbe conuiuiu luftrans, ccenabat,
Scytharu ritu, ad vberiora pafcuafubindc fcfc
tranfferes,vnaquc cii his qui infcrebat edulia,
circuniens atq; obambulas.Atque interim ta-
men dum cibu capcret, haudquaquam nego-
tio vacabat dc virtute obiter,de vitio diflcres,
tum in aurii atque argentu didcria iaculans:
iamqueArift2enctumpercontabatur,quidnam
fibi vcUettam multa, tam magna pocula, quii
nonminus vfui pofl*cnt c& fidilia. VcrumAriftsnetus iara obturbantc, mokftumq; cfle
^ L V C I A N I
pergentem,in pracfens quidem compefcuitrmi
niftro innuens,vt ingentem caIice,infufo me-raciffimo vino,illi porrigeret.Atq; id quidem
vifus eft optime excogitaffemondum etia in-
telligens, quantorum malorum is calix cflfet
author futurus. Hunc igitur vt accepiflet AUcidamas,aliquantifper filentium agebat,ac fo-
lo fternens fefe cubabat feminudus, quemad-
modum fadurumfefe fuerat poUicitus^cubito
humi fixo innitens,fimiilque dextra fcyphum
fuftinens,qualem Hercule apud Pholu pifto-
res effmgunt. lam vero & inter alios caUx af-^
fidue circunagebatur, tum inuitatiunculse ad
bibendum, Sc cofabulationes ortx,demum 8c
lucernac illatac. Interim ego quu puerum, qui
iuxta Cleodemii adftabat (erat aute is pocilla^
tor egregie formofus) fubridentem vidiflem,^
(nam arbitror,quicquid obiter inter coenandu
obtigit, commemorari oportere: maxime, fi^
quid fit elegantius ac fcite fad:u)iam admoduattentus obferuare coepi quidna rei riderct. ac
paulo poft accedebat puer tanquam cahcem j
Cleodemorecepturus. Atillefimul 8c digitii
illius fubftringebat,&:drachmas puto duas v-
na cum calicc tradebat. Porro puer ad fubftri-
ftum digitum rurfus arridebat.Cacteru de pc-
cunia, quum non fenfiflet opinor, eoquenonreciperet^in terram delapfis drachmis ftrepitus
C O N V I V I V M; 91
cft concitatus, rnoxque ambo pariter ruborc
fuffundebantur,idqueita palam^vt nemo nonanimaduerteret.Ambigebatur igitur inter eos,
qui proxime fcdebat, cuiufna eifent illi numi,
quu 3c puer negaret a fe proieftos,& Cleode-
mus item, iuxta quem ftrepitus acciderat, fibi
excidiffe diffimularet, Verum ea res tij negle-
d:a eft,ac conniuenter omiiTa.propterea quodid quod acciderat,no itamulti vidiffentjprac-
tervnum(vtmihiquidem vifumeft) Ariftac-
netum. Nam is paulo poft pueru loco mouit,
clanculum ablegans, & alii cuida innuit, vti
Cleodemo pocillator aflifteretjvidclicet exo-
letis illis, ac robuftis, mulioni, aut equifoni
cuipia.Ad hunc modum ea res vtcuque abiit,
fummum alioqui allatura pudorem Cleode-
mo, fi quidem ad omnes permanaflet, ac nonprotinus occupans Ariftxnetus eam fopiifet,
eiuiliter dextrcque admodu induda temulen-
tia. Cacterfi Alcidamas (iam enim potus erat)
percontatus quidna eftet nomen puellae nu-benti: tum clara voce indido fiIctio,fimuI &ad foeminas couerfo vultu: Pra:bibo,inquit,ti
bi CIeanthi,HercuIis Archegetx omine. Subhacc quu rififtct omnes: Ridetis,inquit,facrilc
gi,qu6d fpofac, Herculis dei mei ominepropi
nauerim? Imo illud fcito opus eft,ni fcyphu a
niC tiaditu accipiat^ nuqua futurd vt illi filius
^l . t V C I A N I
obtingat talis,qualis ego fum, virtute iaterri-
tus, animo liber, tu corpore adeo robufto. Si-
mulque cu dido/efe magis etia renudabat, c-
tiamvfquead illaqux funtmaximepudcda.
Ad ea quu iterii arrifilfent conuiua^,mdigna^
tus ilie furrexit,toruis ia atqj efferatis obtuens
oculis, vultuque ipfo teftans iam neqjpacem^
nequequietemaduruamplius. Forfitan 3c ba
culum illififlfet alicui,ni comodum id tempo-
ris placenta pracgrandis fuiftet iIbta*Nam hac
fimulatque cofpexit,lenior ac mitior efle coe-
pit,ac ftomachari defiit: obambulans mterim
acplacentam auide vorans.Iam vero plerique
temuleti cffe cceperat, & clamoribus vndique
perftrepebatconuiuium.Nam & Dionyfodo-
rus rhetorem illic ages, orationes quafda pro-
nuntiabat,Iaudal)aturque a miniftris,quia ter-
go afliftebant.Et Iftiacus Grammaticus vicif-
fim,qui poft illii accumbebat,verfuum cento-
nesquofda recitabat,Pindari,Hefiodi,& Anacreontis carmina fimul contexens atquecon-
farcinans: ita vt ex omnibus vnicam redderet
catilenam oppido quam ridiculam. In primis
autem illa,perinde quafi vaticinas, de his quac
poftea acciderunt,
Commiferc fimul clypeos.
Tum illud quoque,
Tum vero clamorque virum lu(3xifquexo-.
ortus.
convivivm; ^jAtveroZenothcmis libellulum quempia mi-
nutis confcriptum Iiterulis, a puero acceptum
lcgebat. Verum quum ii quorum partes erant
edulia infcrre, aliquatifper,ita vtfolcnt, cefTa-
rcnt morarenturque : Ariftacnetus fcdulo cu-
ras,ne vel id interea tcporis aut otiofum effet,
aut voluptatis expcrs^acccrfitu intro morione,
iuflit ridiculum aliquid vel dicere, vcl faccre,
quo n>agis etia exhilararctur conuiuac. Mox-que ingrcffus deformis quida, dcrafo capite,
pauculos capillos in vertice geftas,e6fque cri-
Rx in morcm crcdos, hicfaltabat,atque inter
faltandum, quo maiorem concitarctrifum,ro
tatu fefe circunagebat,diftorqucbatque. Tumcymbalo concuflo,fonabat intcrim quiddam,
linguam imitans AEgyptiorum.Poftremo di
fteria qusedam iaculabatur in cos qui adcrat:
acrcliqui fcommate tadi ridcbant.Verum vbi
Sc in Alcidamantcm fimile quiddamtorfiflct,
catulum illum Melitacum appellans, indigna-
tits ille^iandudu aute prac fe fercbat, quod in-
uideret illi, dum probarctur ac couiuarum o-culos retineret)abiedo paIIio,vt fecum lucta-
retur prouocauit. Quod ni facerct,Hunc, in-
quit,baculu tibi impinga. atqueitamifer ille
Satyrionfnam id cratmorioni nome)cogrcf-
fus cum eo Pancratio decertabat. Erat id fpe-
ftaculi multo iucundiflimum, quippc quu vi-
94 LVCIANIdercnt hominem philofophu cu morionc co--
pofitUjCum ferire, tii vicifTimferiri. Proinde
qui adcrant,partim pudote tagebantur,partim
ridebant donec iam idus Alcidamas pugnamdetred:aret,ab homuncione^omniu plaulu co*
probato ccrtamine/uperatus.Hxc igitur quii
cflcnt no mcdiocri rifu cxccpta: ibi tande in-
grcflus 3c Dionicus medicushaud multo poft
peradla conccrtatione.Aiebat autcm in mora
fuiflc Polypreponte tibicine,dum hunc phre-
ncfi correptu curandi gratia vifcrct. Ac plane
quidda rifu dignum commcmorabatidicebat
enim in acdcs iUius venifle fcfe,ignaru etia homincm iam co morbo tcneri. At lUum proti-
nus furrexifle, foribufquc occlufis, ac nudato
gladio^tibiasipfas fibi tradidiflc,iifquc vti ca-
neret iufliflc. Dcindc vbi id non pofTet, iUumpercuflifle,fcutu fublatamanugcfl:antem. Sc-
fcporro m tanto pcriculo tale quiddam fuifle
commentti, nempe ad canendi certamen pro-.
uocafle homine: idque ca lcge vt vidus prac-
fcriptu certumque plagaru numerum accipe-
rct. Ac fefc priorcm cccinifle,praue atque im-
peritc: dcindc traditis illi tibiis fcutum ab iUo
rccepiflc: gladium autcm cxtemplo per fenc-
fl:ras in aream abiecifre.Deindcquumminore
iam difcrimine cu iUo ludaretur, auxilio ad-
uocafTc vicinos, Eos reuulflfTc beUuam,atque
convivivm; 95
ita illoru opera feruatu fcfe.Oftendebat autem
Sc plagarum veftigia qu2da,nonuIlaque in fa-
cie tuberaliuetia.Ergo cu Dionicus ob huiuf-
modi fabula no min^ placuiffet, qmorio ipfe:
proxime Iftiaeureclinas fefe,de reliquiis coena
bat. Atq; hic quide haud abfq; numine quo-dam nobis aduenerat:im6 prorfum vfui futu-
rus ad ea quse poftea cotigerut. Na prodies in
mediu conuiuium pucr quida, qui fe ab Etoe-
mocle Stoico venire dicerct,epifto!iii quoddaadfercs,aicbat ab hero fibi madatum, vt eo pa
lam omnibus audientibus perIcd:o,rurfus do-
mum fcfe rccipcret.Hic igitur pcrmittete Ari-
ftsenetOjadmotus ad lucernalcgebat, P.Numoratione Luciane in fponfac laudcm copofita,
aut carme nuptialc: quod gcnus permulta fa-
ciunt? L.VidcIicet nos quoq^ talequippiam
cxiftimabamus. Vcru ne accedebat quidcm ad
id,vtaiunt. Csetcrum in litcris itafcriptuerat,
ETOEMOCLES philofophus Ariftxncto.
Quam non mouear couiuiis,omnis ante adavita mea fuerit teftis.Qui quide quu quotidic
mihi coplures ea caufa molcfti fmt, tc multo
ditiorcSjtamcn haud vnqua illis morcm gcfli:
perpcndes nimirij,quatum fit in eiufmodi co-
potationibus tumultus, quantii h'ccntia^ pctu-
latiiq;:veru aduerfus vnii tc mihi vidcor mcoiure ftomachatus, qui quu tantu teporis a me
^(y IVCIANIofficiofiflime cultus & obferuatus, tamen in-
dignum habueris, quem vel inter reliquos a-
micos tuos numerareSjfed foium ex omnibuspracterieris,idque quum vicinus effem.Proin-
de tua caufa magis difcrucijor, qui quidem te
tam ingratuprsbueris. Nam ipie foelicitatem
nequaquam in hoc flatuo, fiquis mihi imper-
tiat vel fuem fylueftrem, vel leporem, vel pla-
centam: qux mihi affatim cotingunt apud a-
Iios,qui officia norunt.Q^adoquidem etiam
hodie quum apud difcipulum Pammcnemcoenare mihi licueritjOpiparam(vt vocatjcoe-
nam,non annui tamen vehementerobfecran-
ti,tibi fcilicet demens ego,memetipfum refer-
uans.Attu nobis prseteritis, alios accipis conuiuio:idque merito facis:neque enim vllo modo potes quid fit redius dignofcere,nec spprc
henfiua illa phantafiam habes.Cxterum haud
fum nefcius,vnde mihi ifta fmtprofed:a:nepc
ab egregiis iflis philofophis tuis Zenothemi*
de ac Labyrintho. Quibus equidem(abfit in-
uidia did:o)veI vnico fyllogifmo mihi videor
osprotinus obturare poffc. Alioqui refpodeat
iftorum aliquis quidfit philofophia, aut hxcqu2e interelcmenta tradutur,quid habitio dif-
ferat.ab habitu, vt ncquid interim de perple-
xis illis rogationibus proponam,quid fit fyllo
gifmus cornutus,quid acerualis^quid metens.
- CONVIVIVM. gy
Vcrum tu quidcm iftis fruaris licet. Naego,
qui folu in bonis duca quid fit honeftu, facile
tulero contumclia.Atqui ne poflis pofthac ad
ifta excufatione cofugere, vt dicas te mei obli
tum fuiffe, nimiru in tanto reru ftrepitu,tatif-
que occupationib^: bis te hodiefum alloquu-
tus, primu mane domi tuz: deindc rurfum in
Caftoris ac Pollucis teplo rem diuina facicn-
tcm. Ac his quidc de rebus hxc refppndcrim,
Quod fi tibi vidcor ccxna: gratia fuccenferc,
quid OEnco acciderit cogitato: videbis nimi-
rum ipfam ctia Diana indignante,qu6d illc fc
fola no adhibucrit ad facrificium, quum reti-
quos deos omnas acciperet conuiuio.Na hac
dc rc fic alicubi meminit Homcrus,
Scu quia non norat, feu no fuccurrerat illi:
Acritcr cft offenfa tamen.
Item Euripides,
Chalydon quidcm hacc Pclopeii regio foli:
Qua parte facuum fpedat aduerfa fretum,
Agros habens tum diuites,tum fertiles.
Rurfum Sophocles,
Immanis apri trifte monftrum, in OEnciImmifit agros gnata Latonae dea:
Doda eminus miftis ferire fpiculis.
Haec tibi e plurimis pauca citaui: vt intelligc-
res, cuiufmodi practerito viro Diphilu ad ccc-
nam adhibeas,cui 3c ipfi filiu commiferis tufi:
g'i-
98 LVCIANIidque rede. Eft cnitn iucundus adolefccnti,^*:
ita cum co viuit, vt placeat atque obfcquatur:
atq^ adeo ni mihi turpe diftu fuerat, addidif-
fem <3c aliud quiddam. Quod quidem tu fi li-
bebitjC Zopyro eius paedagogo verum efle co
gnofces. Veru non conuenit obturpare in nu-
ptiis,neque accufarequenquam:pracfertim cri
minibus vfqueadeo fcedis ac pudedis.Tamet-
fi Diphilus dignus in quem facerem, quip-
pe qui duos iam difcipulos a me retraxerit: e-
go tamcnipfius philofophiac caufa reticebo.
Porro faraulo huic mandaui, vti fiquam ipfi
-parte dare velles vel apri,vel cerui, vel placen-
tae,mihi deportandum,vt illhocpado te mihi
de ccena purgares: ne reciperet, ne ad hoc ip-
fum a nobis milTus fuifie videatur. Hxc ami-
ce quum legerentur/udor interim vtique mi-
hi manabat pras pudore: fimiilque iam illud
quod vulgo dici folitum cft,optabam vt terra
mihi dehifceret: quum viderem cos qui prx-
fentes aderant,ad fingulas epiftolac partes mter
fe ridentesjpotiflimum autem hos,qui noue-
rant Etoemoclem virum canum, tantumque
feueritatis prae fe ferentem. Admirabantur igi-
tur quod eiufmodi vir ertet: haclenus fugiiTe
fefcjbarba videlicet ac vultus aufteritate dccc^
ptos.Ca^terum Ariftjenetum mihi quidehaud
videbaturhomine contemptu negligentiavc
CONVIVIVM. ^^practeriffeiveruquod defperaflet, fi fuifTet^inui
tatus, vnqua adduci pofle vt annueret, utque
adeiufmodi res fe morigerum pr^eberet, eoq;
ne tentandum quidem eife putalTe.Ergo poft-
caqua pucr iam legere defullet,vniuerfum co-
uiuiumin Diphiluac Zenonem torquebanc
oculos, quod hi iam metu trepidi federent, ac
pallidi, ipfaque vultus incoftantia ac perplexi-^
tatc crimen agnofcentcs, ab Etoemocle inten-
tum. Porro Ariftsenetus quanquam elTet fanc
perturbatus,vehcmenterque confternatus ani-
ino,tamen nos iubebatbibere,conans nimirii
id quod euenerat, commode vertere, fubrides
interim.Acpuerum redire iuffit,refpondes,ea
(ibi curac fore. Paulo aute poft furgens 8c Ze-no clanculum fefe abduxit e conuiuio, fub-
monitus a pacdagogo, vt difcederet innuente,
idque tanquam patris iuffu. Ibi vero Cleode-
mus,qui iamdudu occafione qua^ritabat(nam
geftiebat omnmo cu Scoicis conflidari, veru
dirampebatur, quod non reperiretcaufam ad
id fads idoneam )tum igitur anfam pra^bente
epiftolahuiufmodi, inquit, Facit egregius ille
Chryfippus Sc Zenon ille mirabilis,neque noCIeathcs,verbula mifera,neq, quicqua prsetcr
rogatiuncuIas,& vmbras dutaxat philofopho-
rum.Cacterum Etoemoclesfunt plerique om*nes. Videtis § & ipfas epiftolx graucs fmt ac
gai.
100 LVCIANIfeniles.Poftremo Ariftxnetus hic,OEneus eft:
EtoemocIeSjDiana.Di boni,quam beneaufpi-
cata omnia, quamquecongrua celebrada^ fc-
ftiditati. Itaper louem^inquit Hermon,fupra
huncaccumbensrinaudierat autem,vt opinor,
aprum quenda Ariftaeneto paratum, vt in conuiuio proponeretur, eoqueputabatno intepe-
ftiue fada mentionem apri illius Calydonii)
per lares Ariftsenete fac quaprimum facri par-
tcm mittas, ne fenex interim ille fame pereat,
tanquam Meleager tabefaftus. Tametfi nihil
queat acerbu accidere,quandoquide Chryfip-
pus hxc indifferentia cenfet efle. Itane vos
Chryfippu nominatis? finquit Zenothemis,
erigens fefe,maximaque voceintonans)an ex
vno homine, qui no legitimephilofophia ex-
erceat,nepe pracftigiatore ifto Etocmoc!e,CIe-
anthe ac Zenonem metimini, viros fapietes?
At qui tandc eftis ipfi vos qui hxc dicitis? an
non tu Hermo Caftoris 8c Pollucis csefariem,
quam habebat aureacircutondifti?Cuius qui-
dem fadi poenam dabis carnifici traditus. Tuporro Cleodeme, nonne Softrati difcipuli tui
vxore ftuprafti^Nonne in adulterio eo depre-
hefus nefandiflima paflus es? An no igitur Ci^
lebitis, quum huiufmodi dcdecoru vobisfitis
confciif Atqui non fum meseipfius vxorisle-
no,Cleodemus inquit, queraadmodu tu, ne-.
dONVIVIVM. loi
ijue difcipuli diuerfantis apud me viaticum fu
ftuli, quod is depofuerat, eoque fado rapuille
me per Pallade deierans abnegaui, neque qua-
ternis drachmis fanero,neque difcipulos ob-
torto collo in vincula duco,nifi in tepore mcrcedem perfoluerint. Verum illud, mquit Ze-nothemis, haudquaquam poflis inficlas ire.te
Critoni venenum quo patrem necaret, mini-
ftrafle. Atqueinterea forte bibebat: quicquid
autem eratm calice reliquu (erat autem ferme
femiplenus) in duos illos profundebat. Porro
confperfus eftpariter Sc lon,idque prsemii tu-
ht,qu6d illis vicmus accuberet, alioqui eo malo non indignus.Hermon igiturdemiflb ver-
tice meru e capite abftergebat,eos interim qui
pracfentes erant atteftans, quod id genus cotu-
meliis efletaffedus. Cleodemus autem quumnon haberet calicem, inuadens primum con^
fpuebat Zenothemidi: deinde lacua coprehen-
fum a barba, plagam in tempus erat illifurus,
ac fenc fortalTe necaflet,ni Ariftacnetus dextra
fublatam retinuiflet. Ismoxtranfcefo Zeno-
themide inter vtrunque mediusaflcdit, vteo
yeluti muro dirempti,pace mter ipfos agerent.
Hsec igitur dum gerebatur PhiIon,equide va-
ria meo cum animo voluebam.Primum illud
ftatim occurrebat, nullu efleoperaspretium,fl-
quis difciphnas perdifcat, ni flmul 3i vitae ra-
g-iii*
102 tVCIANItiones,ad id quod efl: optimum,accommodet
atque componat: quum viderem illos qui ver
bis alios antecelleret, quam fadis ipfis fefe ri-
diculos exhiberet. Deinde Sc iUud veniebat in
mentem,ne forte veru eflet^quod vulgo pleri-
que diditarent, videlicet eruditionem a reda
ratione bonifque inftitutis abducere iftos, qui
folos Iibros fpedaret,quique follicitudine cu-
raque quam illi adferrent,perpetu6 teneretur:
quandoquidem quum ibi tam multi prslen-
tes eflent philofophi, necafu quidem nuUumcrat cernere a peccando immunem: verum a-
lii faciebant turpia, alii dicebat turpiora* Ne^queenimiam poteram eorum, qux fiebant,
culpam,vino authori imputare:mecum repu-
tans cuiufmodi eflfent quas Etoemocles, nequc
cibo , neque potu etiamdum guftato , fcripfe-
rat. Itaquererum vicesprxpofterx atquein-
uerfx videbantunfiquidem vidiffes idiotas il-
los fumma cum modeftia conuiuium agitan-
tes,neque vino petulantes,neque indecore fe-
fe gerentes: at ridebat duntaxat, & iam dam-nabant eos opinor, quos dudum fufpexerant,
exhabitu iudicantes eos alicuius elle pretii,
Contra fapientes illi fic in hbidmem fereban-.
tur,conuitiis certabant,&: fupra modu fefe po-
tu cibifque explebant:poftremo vociferaban--
tur^Sc ad manus^vfque coferendas rapiebatun
CONVIVIVM. loj;
Cseferii admirandus ille Alcidamas etia meie-
bat fub oculis omnium^nihil rcueritus fccmi^
nas.Ac mihi quide fiquis hxc qux in eo con-
uiuio gerebantur, reaiffime voluilfet confer-
re,fimillima videbantur iis, qux de Eride dea
poetx fabulatur, nempc hanc, quod non eflet
ad Pelei nuptias aduocata, malum in mediumconuiuium abiecifle^ex quo tam ingens apud
jTroiambellii fucritortu. Itidem EtOEmocles
mihi vifus eft epiftola illa quafi malo quopia
in medium proiedb, non minus malorum,
quam Ilias habebat,excitafle. Neque enim fi-
nem contentionis faciebant Zcnothemis ac
Clcodemus.-quanquam medius inter vtruque
intercefferat Ariftacnetus.Age,inquit Cleodc-
musjinpraefcntiarum quidem fat eft fi literas
nefcire conuincamini:fed craftino die vos vl-
cifcar,quibus couenietmodis. Rcfpodemihi
Zcnothcmi,vel tu,vel clegantiflimus ifte Di-
philus, qua tandem gratia pccunias pofleiTio-
ncm intcr indiffcretia ponenda cfTc cefueritis:
cu cx omnib^ nil aliud fpedetis, quam vt ipfi
quamplurimumpecunia? pofTidcatisiatque ob
id caufse fcmpcr apud diuites hacretis,foGnera-
tis atque vfuris incubitis,neque non merccde
docctiseRurfu cu voluptate deteftemini,atque
hac de caufa Epicureos in ius vocctis, cur ipfi
voluptatis gratia, turpiflfima tum facitis, tumi
g.iiii.
ft)4 LVCIANlpatitnini, indigne fcrentes fiquis vos non vo-carit ad coenam-.rurfum fi vocemini,no fat cft
tantum vocarc vt cibo turgeatis,nifi &: famu-
lis tantum donetis?Atque hxc quum diceret,
pariter & linteu reucllerc conatus efl:,quod Zenotheraidis puer tenebat, omni carniu generc
refertu: planeque futuru erat, vt apertum illud
ac folutum mediu in folum abiiceret,nifi quia
pucr non omittebat e manibus,gnauiter aduer
lus trahentc retincs.Hic Hermon,Euge Clco-
deme,rerpondeant qua gratia dancnt volupta-
tem: quum ipfi fupra cseteros omncs ftudeant
voluptatieQuinmagis,inquitZcnothemis,tu
Cleodeme refpondeto, quaobrem d^uitias in-
tcr indiffercntia numeres.Imo tu potius.Atq;
hunc ad modum diutiuseft altcrcatum,donec
lon capite tadem in apertum prolato, Dcfifti*
tc,inquit,ego fi libct, fermonu argumetapro-
ponam in mcdium, couiuio niiptiifq; digna.
Vos porro citra contentione viciifim Sc dicitc
& aufcultate: quemadmodum 3c apud Plato-
nem noftrum, alternis diccndi vicibus rcs vt
plurimum agitatur. Id didii probabant cumomncs qui aderat, tum in primis Ariftscnctus
atque Eucritus, nimiruin fpem eredi, fore vt
co pado ab odiofis illis cotcntionibus difccdi
poffet. Et Ariftxnctus priorcm in locum fcfe
reccpit, iam partam cffe pacem ratus. lamque
C O N V I V I V M. 10
j
nobis inferebatur ea conuiuii parsfabfolutatn
coenam vocat) fingulacringulisaues,carnes a-
prugnx^pulpa leporina, pifcis Tagenicus,pla-
ccnt2e:breuiter illa,qu2ecunqueliberum cft/eu
vclis in aluum condere, feu domum afportare
malis. Apponebatur igitur, no fua cuiq^ qua-
drula,verumAriftaeneto atque Eucrito,eadem
in parte menfac, vna ambobus comunis, ita vt
de fua vtriquepartc qux fc fpedtaretjcflet eden
dum, aut tollendum. Deinde altcra Zcnothe-
midi Stoico,& Hermoni Epicureo: 8c his ite
inter ipfos comunis. Deinceps Cleodemo at-
que loni.Poft hos fponfo ac mihi.Porro Di-
philo duoru pars appofita,propterea qudd Zc-no iam difceflerat.Ha^c facito Philon,vti mc-moria teneas. Nam paulo poft ad intelleftum
narrationis erunt vfui. P.Meminero fanc.
L.Tum lon, Primusigiturcxordiar,inquit,{i
quidem videtur. Deinde vbi paulifper intcrfi-
luiflet, Conuenicbat,inquit,fortafl^is, vtapud
eiufmodi viros dc dcis , atq^ incorporeis fub-
ftantiis , dequc animi immortalitatc fermo
haberetur, verum nc mihi contradicantii,qui
diuerfam philofophia: fectam fequiitur,de nu-
ptiis dica ea quac cogruunt. Atque illud qui-
deni optimum fuerat futurum,fi nuptiis opus
no haberem^ fed Platonis ac Socratis dogmafequuti a foeminarum comercio nos penitus
io5 L V C I A N I
abdicaretnus.Etenim qui ita feciflfent^ii demuad abfoluta illa virtute pertingere potuiflent»
Quod fi viris omnino ducendae fint vxores:
vt eas iuxta Platonica fententia inter fe com-munes habeant, videlicetquozelotypia vace-»
mus. Hxc quu effent rifu excepta, vt quse ni--
mis mtempeftiue dicerctur, tum Dionyfodo-
rus, Non tu defmes,inquit, barbarica ifta no-*
bis occinere? Na vbi zelotypia iftam reperias,
aut apud quem? At tu etiam hifcere audes,in-.
quit,fterquiliniij?Ad hacc Dionyfodorus,opi
nor,iam erat conuitia quac conueniebat rege-
fturus: veru grammaticus Iftiacus vir optimus
ille,Defmite,inquit,ego vobis epithalamio re-
citabo,fimijlque coepit legere. Erant aute Ele-
giaci verfus hi,fi fatis memini,
Nuper Ariftacneti in acdibus vnica fummoNutrita eft ftudio diua Clcanthis hera.
Virginibus cundis rcliquis pra^ftantior vna,^
VeIpotiorPhoebe,veIpotior Venere.
Salue 3c tu iuuenu validiffime fponfe valentu,
Ncreo priorac fortior AEacida.
At rurfum vobis hoc carmen fa^pius olim
Commune ambobus coniugialecanam,
Hxc ita vt eft confentaneu, rifus eft confecu-"
tus.RchquueratjVtcibi tolleretur. lamq; tol-
lebant Ariftacnetus atquc Eucritus ex his quac
fibi fuerantpropofitajfua vterque parte. Tum
CONVIVIVM^ 107
ego qux mihi,Chereas ite qux fibi erant pro-
pofita.Eudem ad modum lon Sc Cleodemus.
Porro Diphilus eda Zenonis digreffi partem
tollere parabat, affirmJs vni fibi ea fuinepro-
pofitacatque hac de caufa cum miniftris dimi-
cabat,ac viciffim inter fefetrahebant,manibus
vthnque in auem inicdismon aliter quam Pa
troch cadauerhincatqj hinc attrahere cona-
tes.Poftremo vicit ille,atque abftulit,plurimu
interim rifum prsbes conuiuis, maximequucam ob re poftea grauitcr ftomacharetur, per-
indequafi atroci affedus iniuria. la vcro Zc-nothemis atque Hermon,qui pariter (vt didtu
cftjaccumbebat, alter fuperius^puta Zenothe-
mis: alter infra hunc: reliqua quide,quoniam
acqualiafuerat appofita,citra pugna fuftulerat.
Csterum auis qu2e iacebatad Hermonis par-
tem,erat altera paulo pinguior,idq; ita cafu e-
ueneratjOpinor.Iamq^ fua vterq^ fublaturus e-
rat,ibi Zenothemis (fed tu mihi nunc quamaXime fac animu aduertas: iam enim ad ipfum
negotii caput peruenimus) Zenothcmis in-
quam, omifta ea quae fefe fpeclabat, eam quxante Hermonem iacebat tollere eft aggreflus,
qua: quidcm (vtiamdiximus) eratpinguiuf-
cula. At ille contra nitens retinebat, haud fmes
vt ea in re potiores ferret. Inter hxc clamore
coorto,vtriq5 m alterum irruentcs ipfis auibus
io8 LVCIANIfacies mutuo cxdebant, ac barbis inuice prc-
henfis auxilio aduocabant, hic quidem Cleo-
demon puta Hermon: ille vero nempe Zeno-
themis, Alcidamantem ac Diphilum.At csete-
ri quidem ad partes acceflerunt^partim huius,
partim ilhus, practer vnu Ionem,qui fefe ncu-
trum atque ancipitem feruabat. Cxterum illi
inuicem conferti pugnabant. Ac Zenothemis
quidem fcyphum e menfa fublatum cum qui
coram Ariftxneto ftabat,abiecit in Hermonc.
Atq^ huc haud tetigit,aU6 fed flexus aberrat.
Verum fpofi caput diflecuit alto grauiflimoqj
vulnere. Itaque muherum coorta vociferatio,
qux medium m prachum inflhebantxum pri-
mis autem adulefcentulrmater, quii iam fan-
guinem eius afpexiflet:pr2terea 3c fponfame-
tu territa proflliit . Inter hacc Alcidamas ftrc-
nuum virumpracftitit, quu Zenothemidi fer-
ret opem: Sc iUifo fuo baculo, Cleodcmi qui-
dem caluariam,Hermonis vero maxillam co'».
minuit: adhaec e famuhs ahquot opitulari pa-
rantes vulnerauit.Quanquam iUi nihii his re-
bus territi ceflerunt. Verum Cleodemus inte-
tato digito Zenothemidi oculumeffodit:tum
admotus narem mordicus auulfit.Porro Her-
mon Diphilum Zenothemidi fuppeti^is ferre
conatum,c fponda in terra praeciprtem dedit.
Sauciatus eft 3c Iftiacus gramaticus, dum in-
CONVIVIVM. 109
teruentu fuo eos ftudet dirimere: calce videli-
cetin dentes illiusillifo, idquea Cleodemo,
quuhunc Diphilum effe credidiflet^non lili-
acum. lacebat igitur mifer ille iuxta fuu ipfius
Homerum, fanguinem ab ore vomens. Prse-
terea tumultus atque lachrymarum plcna vn-diqueerant omniatdum Sc mulieres eiularent
Chereac (ponfo circunfufr, dumque alii has
ftudent compefcere.Porro maxima malorumomnium pars erat Alcidamas,poftea quam fe-
mel ad fuum rediflet ingenium feries,quicun
que forte in ipfum incidiffet. Neq; vero pau-
ci in eo pra^Iio cecidiftent^fcito^ni baculum is
fregiffet.Ego porro iuxta parietem eredus af-
fiftcs fpedabam omnia, neque me ei negotio
admifcebam, nimirum Iftisei iam dodus ex-
empIo,quam eflet periculofum eiufmodi con
flidus velle dirimere. Lapithas itaque Cetau-
rofque vidiffes,euerti menfas,effundi fangui-
nem, proiici fcyphos. Demu Alcidamas fub-
uerfa lucerna magnas induxit tenebras. lam-que res(vt eft coiedu facile)atrocior etia mul-
to efte coepit.pr^fertim quum haud eflet pro-
diue,Iuminis copiam alicunde recuperarc: fed
multa interim ac fxua patrata funtin tenebris.
Poft vbi accedcret nefcio quis lucernam tan-
dem adportas, Alcidamas quidem rcpertus eft
tibicinac veftem fuftoUenSjvique cum illa co-
no LVCIANIgredi pugnans. Dionyfodorus autcm in alio
quoda ridiculo facinore deprehcnfus cft.Namvtfurrexcrat/cyphus e finu illius elapfus in fo
lum decidit: poftea excufans aiebat,ioncra in
tumultu cahce fublatu fibi tradidifle, nepcri-
ret.Id ita fadii, lonadmodum foUicite quafi
patrorium agcns affeucrabat.His rebus dimif-.
fum eft couiuium^a lachrymis denuo in ridi-
culum exitum conuerfum, idque Alcidama-tis,Dionyfodori,atque lonis gratia.Porroqui
crantfaucii,fublati farcina^ ritu,foras dcporta-
batur miferis affcdi modis,maxime fcncx illc
Zenothcmis,paritcrtum ocuIo,tum naremu-tilatus,cnecari fe prae cruciatuclamitans: adco
vt Hcrmo (quanquam ne ipfe quidem expcrs
malorum: nam huic duo dentcs fucrat excuf-
fi)palam attcftaretur, Mcmincris, inquicns, oZcnothcmis, ne pofthac dolorein mcdiis ha-.
bcndum ducas. At fpofus iam vulnerea Dio-nico curato, domum rcucdus cft fafciis rcuin
do capitc,eidem impofitus vchiculo quo fpo-
fam fuerat abduclurus. Atquc ita mifcr ille nuptias accrbas celebrarat . Dcindc dc aliis itcm
Dionicus pro fua virili remedium adhibucrat.
Poftremopoftquam iam dormierant,afporta-
ti funt plerique mediis in viis vomentcs. Cjc-
tcrum Aicidamas inibi rcmancbat. ncq^cnim
valebat hommem extrudere, pofteaqua fcmcl
/
convivivm; nt
fefe in fpondam abiecerat, atque ibi tranfuer^
fus accubuiflet.Hic erat o bone Philo eius ex-
itus couiuii, de quo rediflime illud dici pof-
fit,quod in fine Tragocdiarum nonnunquamaccinitur,
Sunt fortunae varir cafus.
Plurima quae haud fperaueris vnquam;^
Ea conficiuntnuminadiuum.
Rurfum quac certo fperaris,
Ea fruftrato non contingunt.
Siquidem 3c haccplanc praeter expedationem
atque inopinato exierut. Praeterea & illud iam'didici non efle tutum, cui non fit opus, cumciufmodi philofophis agitare conuiuium.
112
ORNATISSIMO IVRIS VTRIVSQj/E DO«StoTi Thomae Rathallo fccrctario rcgio, nunc cpifco
poDunclmcnfi,ErarmusRotcrodamus s. p. d»
I D E qnatom aodaciac mihifuppcditctlinga-
V laris quaedam ingcnii tui mornmquc facilitas,
humaniinmc Rmhallc: qui cumncutiquamignorcmtcinteranlicosprimorcs vcl authoritatc, vdgratia,vcl fplcn<lorc,vcl eruditionc praccipaam clTc: ta-
mcn non vercar meas nugas radcs adhuc,vSxquc ^pri-
nia fcheda repurgata$,ad tua cxccllcntiam mittcrc. Sed
quid facerem? lam vrgcbat nauita,veto$& arftum nuUi
fcruirc clamitas. Itaquc nc nihil mci apud hominctamnoftri ftudiofum reiinqucrc, id quod tum fortc crat in
manibus, Mifanthropum mifi,nimirnmad viru vnamomnium philanthropotatum. Iscft Luciani dialogus:'
quo vix alius U6t\i vel vtilior,veliucudior. vcrfus qui-
dcm illc iampridem ah alio nefcio quo:fed ita vcrfu$,vt
intcrprcs hoc modo dcmonflrarc voluiflc vidcatur, fc-
fe neq,- Grxce fcire,ncquc Latinctncctcmcre adco quis
fufpicctur cum intjrprctcm fubornatum clfc ab iis qui
Lucianomalcvolunt.Tunoftramhancandaciamboni
confulcs: & Erafmum in corum numero poncs,qui tui
funt amantifTimi. Valc,Londini. a n. m. d. i ii i.
Luciani TimonSIVE MISANTHROPVS,Erafmo Roterodamo interpreteJ
Timon, lapitcr, Mcrcnrius, Plutiis, Paupcrtas,
Gnato, Phiiiadcs, Dcmcaj, Thrafyclcs.
I V P I T E R Philie.hofpitalis, foda-
O Iitie,domeftice,fuIgurator, iufiuradi-
ce, nubicoge, grandiftrepe: & fiquod
aliud tibi cognoraen attoniti poetxtribaunt,
maxime quum hxrent in verfurnam tum illis
tu multi nominis fadus, carminis ruina ful-
cis^metrique exples hiatum.Vbi tibi nunc nia
gnicrepu rulgur,grauifremum tonitrufvbi ar-
densjcadens^ac terrificum fulmen? Nam ha:c
omnia iam palam apparet nugas effe^fumum-
quej^oeticum, nec omnino quicquam prseter
nominum ftrepitum. Sed decatata illa tua ar-
ma eminus ferietia exproptaque, nefcio quo-modo penitus extinda funt,frigcntq; adeo,vt
ne minimam quidem fcintillulam iracundise
aduerfus nocentes reliquam obtineat. Itaque
citius quiuis ex his,qui peieraturi funt, extinr
d:um ellychnium metucrit,quam flamma fu^
minis cunda necatis, vfqueadeo titione que-
piam in fefe vibrare te putant, vt incendiu aut
h.i.
II^ LVCIANIfumum ab illo proficifcens, nihil quicqua for
midetrverCi hoc folii vulneris inferri pofle iu^
dicent, vtfuligine copkantur. Quibusrebus
fadum eftjVtiam Salmoneus tibi fitaufuse*
tiam obtonare, neque id admodu abre: quip-
peaduerfus louem vfqueadcoitafrigidu, vir
ad facinora feruidus, audaciaq; tumid^. Quidni enim faciat, vbi tu perinde ac fub mandra-^
gora ftcrtis, qui neque peierates exaudias, ne-
que eorumqui flagitia comittunt, refpeduin
agas? Ca^cutis aute lippitudine, &: hallucinaris
ad ea qu2efi.unt:aurcfqueiamtibi obfurdue-
rnntjnftar horu qui aEtatedefedi funt.Quan-
doquidem quum iuucnis adhuc eflcs, acrique
animo, vehemenfque ad iracundiam:permul-
ta in homines maleficos ac violetos faciebas.
Neque tum vnquam tibi cum illis erat indu-
cise: fedperpetuo fulmeneratin negotio,per-;
petuo obuibrabatur xgis, obfl:ridebat tonitru,^
fulgur contmenter iaculorum in morem den-»
fiflimeex cdito locodeuolantiumtorqueba-
tur:terrac quaflationeSjCribri infl:ar, frequctes:
adhsec nix cumulatim, nequc non grando fa-
xorum in morem:atque vt tecum gradius lo-
quar, imbrefque rapidi &: violenti, ac flumen
quotidie exundans.Hinc tantum repcte Dcu-calionis xtate, naufragium ortum eft: vt om-nibus fub aqua demerfis, vix vnica fcaphula
TIMON; iij
feruaretur, qusein monte Lycore appulit^hu-.
mani generis quafi fcintillulas quafda feruas,
vnde fceleratius etiam genus in pofteru propa
garetur» Nimirii igitur dignum fecordia prae-
miu ab illis reportas: quu iam nec facra faciat
tibi quifquam^nec coronas offerat, nifi fiquis
obiter in Olympicis: ac ita vt ne is quide remadmodu frugifera facere videatur, fedprifcu
quendam ritum magis referre^ac pene Satur-
iium,6 deorti generofiflime, te reddut,magi-
ftratu abdicantes.Omitto Ioqui,quoties ia tc-
plum tuu facrilegio c6pilarint:quii tibi ctiam
ipfi m Olympiacis manus admoliti funt. Atqj
interea tu altifremus ille pigritabaris,vel exci-^
tare caneSjVel vicinos aduocare,vt auxilio ac-
currentcs illos coprehenderet, quuetiamdumadfuga adornarentur. Sedegregius ille,giga-
ttimq> extindor, Sc Titanum vidor fedebas:
quu tibi caefaries ab illis circuntonderetur^de-i
cemcubitale fulme dextera tenes.Horu igitur,
o prxclare,quis tandem erit finis,qux tu adeo
fecuredefpicis? autquadodetantis maleficiis
poenasfumes? Quot Phaetotes,aut DeucaHo*nes, fatis idonei fint ad expiandum tam inex-
haufta morum iniquitateeEtenim y t de comunibus filca, de iis qux mihi acciderut dicam,
Quum tam multos Athenienfes in fublime e-
uexerim:ex pauperrimis diuites rcddidcrim:
h.ii*
U6 LVCIANIcimaifq-, quotquotopus haberent/uppedita-
rim, imo femel vniuerfas opes in amicos iu-
uados cffuderim. Simulatque his rebus ad in-
opia deueni^ ia ne agnofcor quide ab illis: nec
afpicere dignatur me,qui dudu reuerebantur,
adorabat, meoque denutu pendebant. Quodfiqaandoper viam ingredies, fortefortuna in
eorum quempia incidero: perindevteuerfam
hominis iam olim defundi ftatua, ac teporis
longitudine collapfam prxtereiit.quafi ne no-
rint quidem. Porro alii procul confpedo meaUo fefe detorquet, exiftimates fefe inaufpica-
tum,abominandumque vifuros fpedaculura,
quem non ita pridem feruatore & adiutorem
fuu eflc prxdicabant.Itaque premetibus malis
ad extrema redadus confilia, renone arrepto,
terram exerceo, quaternis condudusobolis:
atque hic cum foIitudine,cumque hgone phi-
lofophor. Hoc interim Iiicri mihi videor fa-
(Sturus, quod pofthac non intuebor plerofquc
practer meritii fecudis fortunse fucceffibus v-
tentes: namillud velmaximevrit. lamigitur
tande aliquado Saturni Rheiqj proles excuf-
fo profundo ifto, grauiq; fomno (na Epime-
nidem quoquedormiendo vicifti) denuo ia-
ftato fulmine,aut ex OEtha redaccenfo^inge-
ti reddita flamma iram aliquam ftrenui illius
ac iuuenilis louis oftende: nift vera fmt quac a
T I M O N. 117
Cretenfibus de te tuaque fcpultura feruntur.
l.Quis hic eft Mercuri,quem audio fic voci
ferantem ex Attica, ad radice montis Hymet-ti,horridus totus,ac fquahdus.pellcque hirci-
na amidusffoditautc vt arbitror-.nam pronus
incumbit homo loquax &: conSdcnsrmiru ni
philofophus eftmeque enim alioqui adeo im-pia, nefariaque in nos fuerat didurus. M £•
Quid ais paterean non nofti Timone Enche-
cratidis fihu Colyttefeme Hic nimiru eft,qui
nos fsepenumero m facris Icgitimis conuiuio
accepit,ille repente diucs fadus, ille qui totas
Hecatombas, apud quc fplendide louialia fe-
fta confueuimus agitare. i .Hcm quasna ifca
rerum commutatioehiccinehoneftusille? di-
ues,que ta frequentes cingebant amicieQuid
igitur accidit vt hoc fit habitu? fquahd^, «aErd-»
nofus,foflbr conduditius,vti coniicio,quum
tam grauem ligone gerat? M E .Ad huncmodum illu quodammodo probitas eucrtit atque
humanitas, Sc in omnes quicuque egercnt,mi
fericordia. Atreveravecordia potius facili-
tafque, nullufque in fufcipiendis amicis dele-
&:^: quippe qui neutiqua intellexerit, fcfe cor-
uis lupifque largiri.Quin magis quu a vultu-
ribus tam multis, mifero iecur eroderetur, obid amicos eos, neceilariofque iudicabat, quafi
beneuolentia erga fcfe afticeretur, quum illos.
h.iii«
i^ L V C I A N I
epulae magis caperent. Ergo pofteaqua ofla pc
nitus nudaffent circurofitlentq;, dcinde fiqua
medulla fuberat,hanc quoque admodum dili-
genter exuffilTentjaufugeruntjexuccu 3c radi-
citus defedum deftituetes, adeo vt poftea ne
agnofcant quidem aut afpiciant,tantu abeft vt
fmt qui fuppeditent impertiantque.Has ob res
fo{ror,& fago^vt vides, opertus pelliceo, vrbe
prae pudore fugiens^mercede terra exercet^ad-
uerfus ingratos atra bile ftomachaturiqui qui-
dem fua benignitate ditati^admodum faftuo-
fe nuc practereat, ac ne nome quide an Timovocetur,nouerint. i.Atque profedo vir neu
tiqua faftidiendus,neqj negligedus, &:iureo-
ptimoindignatur,quiiis tatis in malis agat.
Quare fceleratos iftos adulatores ipfi quoque
fuerimus imitati/i eum virum neglexerimus,
qui tatu tauroru &capraru pinguiiTimas quaf-»
que nobis in aris adoleuerit, quarum nidor e-
tiamdiimihi in naribus refidet. Tametfipro-
pter negotia maximamq; turba peierantium,
tum vi,no iure agetium.neq-, no aliena rapie-
tium, praetereaobformidme, que mihi pariut
facrilegi,qui quide tii multi funt,tu obferuatu
difficiles,ade6 vt ne minimu quide nos coni-
uere finat,iaprideprofe(fto ad Attica regione
oculos detorfiife^maxime poftea quam philo-
fophia, &:de verbis digladiationes apud iftos
1: 1 M O N. 115
incrcbuerunt, ita vt pugnantibus intcr fe iftis,
vocifcratibiifq;,ne exaudire <juide mortalium
votaliceat.Vndemihi ncccflum eft, autaun-
bus obturatis federcjaut dirupi ab eis,confici-
que,qui virtute quanda,& incorporea quxda,
mcrafqj nugas ingeti vociferatione conedlut,
hsec in caufa fuerunt,vt hunc quoq^ neglexe-
rim,quum haud mediocriter de nobis fit me-ritus. Quod reliquu eft Mercuri, tu Plutti ad-
duccs,quatumpotesadiftti abeas.Porro Plu-
tus vna fecu ducat Sc theraurri,&: vtrique apud
Timone perfcuerctmeq) vfqucadeo faciie de-
migrcnt, etia fi quammaxime rurfum illos per
benignitatem ex acdibus exegerit. Carterii dc
palponibus illis,atq> ingratitudine quain htic
funt vfi,in poftcrum confultaboipoenafqj da-
turifunt fimulatque fulmcn inftaurauero.Na
fradi funt in eo rctufa cufpide duo c radiis
maximi: quum nuper auidius in fophifta A-naxagora iacularer, qui fuis familiaribus fua-
dcbat,nullo pacto cflc vllos nos,qui dii voca-
remur. At illfi quide crrorc no fericbam, pro-
ptcrea quod Pcricles obtenta manu eum prote
xerit. Cacteru fulmcn in Caftoris ac Poilucis
tcplumdctortum, tum iliud cxuflit, tii ipfum
parum abfuit quin ad faxum comminuerctur.
Quanqua intcrimvelidfupphcii fatismagnu
in iftos fuerit, fi Timone cofpcxerint egrcgic
h.iiii.
no L V C I A N I
locupletefaftu. M E.Quantuhabet momctialtu vociferari, & obftreperu audacemqj efle?
idque no iis modo qui caufas agiit,veruetiam
qui vota faciunt conducibile. En mox e pau-
perrimo diues euaferit Timon, qui fe in pre-
cado clamofum & improbum pracftiterit, lo-
uemque reddiderit attentu. quod fi filentio fo
diflet incuruus: etiam^nunc foderet negledus.
P L.At ego lupiter haudquaqua ad iftii redi-
turusfum. i.Quiditanorediturus optime
Plutejpraefertim a me iufl^use P L.Quoniamper loue iniuria me affecit eiiciens,& in mul-
ta fragmeta diflecas: idq; quu illi paternus ef-
fem amicus, ac me, pene dixerim, fufcinis ex
sedib^ extrufit, nec aliter quam ii,qui e mani-
bus ignem abiiciunt.Num rurfus ad iftu ibo^
parafitis,aduIatoribus 3c fcortis donanduseAdeos memitte 6 lupiter^qui munus intelleftu-
ri fint.qui amplexuri: quibus equidc in pretio
fim,&: maiore in modu exoptatus. At hi ftu-
pidi cu inopi^ comercium habeat^ qua nobis
anteponut:utq5 ab ea accepta fago pelliceoji-
goneq; fat habeat, quu quatuor lucrantur ob-
o!os, dece taleta cotcmptim dono dare foliti.
I . Nihil iftiufmodi pofthac in te fadur^ efll
Timon^quippe que ligo abude fatis corripue-
ritinifi prorfus nuUu dolore i!cntiut illius iha,
te videlicct potius quam inopia efle pracopta-
T I M O N. 121
dam. Attumihiquerulus admodum vidcris
cfle^qui nuc Timonc incufes^gp tibi patefadis
foribus libere permiferit vagari, nequeinclu-
dens,neque zelotypus in te.Porrd alias diuer-
fa de caufa in diuites ttomachabare^quu dice-
res te ab illis repagulis, clauibus, ac fignorum
obieftaculis imprelTis ita fuiffeconclufum, vt
ne profpicere quide in luce tibi liceret.Id igi-
tur apud me deplorabas, affirmas prsefocari te
nimiis tenebrisjeoq, pallid^nobis occurrebas,
& curis cofe(3:us,digitis etianu ex affiduo col-
ligedi, coaceruadiqj vfu cotradis contortifqj:
quodfiquando dareturopportunitas, aufugi-
turu quoqj ab illis te minitabare. In fumma,rem fupra modu acerba iudicabas in asreo fer-
reove thalamo, Danaes exeplo^ virgine affer-
uari,atque a fceleftiffimis educari paedagogis
fanore 8c coputo.Proinde abfurde facere aie-
bas hos,qu6d te practer modu adamarent: ne-
que(quii Iiceret)frui auderentineque quu ipfis
effetin manu, amore fuofecure vtcrentur: fed
vigiles obferuaret, adfignu ac fera oculis nu-
quaconniuentibus,nequevfquadimotis,fem
per intuetes:abiide magnum frudii arbitratcs,
non q ipfis fruendi facultas adeffet, fed quodnemini fruedi copia faceret, non aliter quamin prsfepi canis^nec ipfa vefcens hordeis, nec
equu famelicu id facere fines. Quinetia ride-
122 L V C I A N 1
bas ifl:os,qui parcerent afferuarentq;, & (quod
eflet abfurdimmum^ipfiquidefibi fubtrahe-
rent,vererenttirque contingere: non intellige-^
ret autem fore, vt aut fceleratiliimus famulus,
aut difpenfacor,aut iiberorum paedagogus fur
tim fubiret,ludibrio habiturus infodicc & in-
amabilem herum,quem poftea fmat ad fuligi-
nofam,& oris angufti lucernulam,ac fiticulo-
fum fcirpulum vfuris inuigilare.Quid itaquea
annon iniquuai, quum ha^c quodam incufa-
ueris, nunc in Timonediuerfa his criminari?
PL.Atqui fi re vereperpederis,vtrunqj me iu-
re facereiudicabis. Na & Timonis iitanimia
lenitas, negligentia potius, haud bencuolentia
ftudiumque, quod ad me pertinet, merito vi-
deatur. At e diuerfo, qui me oftiis ac tenebris
inclufum feruabat, id agetes,quo fcilicet craf-
fior faginatiorq^, ac vehementer corpuletia o-nuftus euaderem, quu interim neque ipft contingerent,nequem lucem producerent, ne vel
afpicerer a quopia, hos demetes 8c contume-
hofos iri me iudicabam, quippe qui me nihil
commcritum tot in vincuiis cogerentfitu ca-
riequeputrefcere,haud intelligentes quomoxdemigrent,me alii cuipia, cui fortuna fauerit,
reliduri . Nec hos igitur probo: fed ne lUos
quide,qui nimiii facile mihi manus admouet.
S^d qui (quoi elt optimu) mediocritate vtan-»
T I M O N. jzf
tur, vti nec prorfus abftineat, neq; penit^ pro-
fundat. Etenim illudper louecontydera lupi
ter^Siquis vbi puellula & formofam lege du«
xirtet vxore,poftea neq; obferuet,nec vlla om'nino zelotypia profequatur, videlicet fines il-
lam nodu atque interdiu quocuque libitufit
ire,&: quicuque voluiffent cum his habere re,
velproducat potius vltro vt adulteretur,fores
aperiens,proftiturufq;, Sc quoflibet ad illa in-
uitansinum hic amare videbitureprofedo hoc
tunequaquam dices lupiter, qui fsepenumero
amore fenferis.Rurfum fi ingenua lege domudeducat, vti Uberos legitimos progeneret, cx-
terum nec ipfe cotingat florentem actate, deco
ramque virgine,nec aliu finat afpicere: fed in-
clufam,orbam, fterilemque in perpetua virgi-
nitate contineat, idqueprx amore fe facere
prxdicet,&: huc quide pr2eferat,pallore corpo-
re exhaufto,oculis refugismum fieri potis eft,
vthuiufmodi non defipere videature quippe
qui quum Uberis oportuerit opera dare, frui-
que c6iugio,puella adeo formofam atqj ama-bilem finat emarcefcere, per omnem vita tan-
quam Cereri facerdotealcs.Huiufmodi Sc ip^
fe indigne fero: quu a nonnullis ignominioJe
cxdor calcibus laniorque, atque exhaurior a
nonuliis:cotra perinde vt ftigmatic^ fugitiuus
compedibus vincior. i.Quid cft aute quod
124 t V C I A N I
aduerfus illos indigneris? quadoquidem vtri-i
que poenas egregias luunt. Alteri quide dumTantali in morem neque bibere fmutur, neqj
edere;fed ore ficco duntaxat inhiat auro. Alte
ri vero du his ceu Phyneo cibos Harpyiac ipfis
e faucibus eripiut. Sed abi iam,Timone muUto pofthac vfurus cordatiore. P L .An ille ali-
quando defmet me ceu foraminofo cophinOi
prius quam omnino influxerim, data opera
cxhaurire,quafi conetur occupare,quo minusinflua:veritus,ne fi copiofius infundar,ipfum
yndis obrua? Quo fit,vtin Danaidii doliumaqua mihi videar illaturus^fruftraq^ infufur^,
vafe no continente liquore: imo prius prope-
modu effufo quod infiuit, quam infiuxerit:
adeo latus dohi hiat^ ad effufione^c liber exi-*
tus. i.Proindenihiatuiftu obturauerit,per-
petuamque perftillationem fiftere ftuduerit: te
propedie effufo, facile rurfum fagii, 8c ligone
in dolii facce reperiet: fed interim abite, atquc
illum diuite reddite.At tu Mercuri fac memi-neris,vt redies Cyclopas ex AEtna tecu addu-
cas:qu6 fulmen cufpide reftituta refarciat: na
co nobis acuminato opus fuerit. M E.Ea-
mus PIute.Quid hocenum claudicaseEquide
ignoraba, 6 prxclare,te no cxcn modo,veru-
ctiamclaudumefte. P L.Atqui nohoc mihi
perpetuu M:rcuri: verii fiquando proficifcor
T I M O N, 125
a louemiflus adquempia, tuncfcio quopa-&:o tardus fum, 8c vtroq; claudus pede, ita vt
a^grc ad meta pertingere qucarfene nonunquainterim fado,qui me operiebatur. Porroquudifcededum eft^alatu videbis multo auibus ce-
leriore. Vnde fit vt vix iam amoto repagulo,
cgo ia prasconis voce vidor pronuntier, faltu
ftadiu tranfmcfus,ne videntibus quidealiquo-
ties fpecftatorib^. M E.At ifta quide haud ve-
ra narras:imo ego tibi permultos comemora-re quea,quibus heri ne-obolus quide erat,quo
reftim emcrcntrqui hodie repetediuitcs fadi,
(plendide viuant: albis quadrigis vehatur,qui-
bus ante ne afellus quide fuppeditarit. li tamc
purpurati, aurumqj manibusgeftates obambuIant:qui neipfi quide,opinor,crederepoftunt,
quin perfomniii diuitesfint. P L.Ifthxca-
lia res eft Mercuri:nequcenim tum meisipfius
ingrcdior pedibus:neca loue, fcda Dite ad
iftos tranfmittor:qui Sc ipfe nimirum opu lar-
gitor eft,ac magna donans:id quod ipfo etiam
nomine declarat.Itaq; quoties eft mihi ab alio
ad aliii demigradum,in tabcUas iniiciunt mc:ac diligcntcr obfignatcs^farcinse in morc fubla
tum tranfportat.Intcrea dcfundus illealicubi
in xditi tenebricofa parte iacct,^ctcreImteo in
genua inicdo tedus^de quo felcs digladiatur,
Porro qui me fpcrauerat obtinere, in foro o-
jl6 LVCIANIperiunturhiates: non aliter,quamhirundinem
aduolante ftridentespuUi.Deinde vbi fignum
detradum efl:, & lineus ille funiculus incifus,
apertique tabellx , iamquc nouus dominus
pronuntiatus eft, fiue cognatus quifpiam^ fi-.
ue adulator/iueferuulus obfcoenus, qui pue-
rili obfequio fauore emeruerit,etia tum metofubrafo:pro variis Sc opiparis voluptatibus,
quas illi ia exoletus fuppeditauerat,ingens fci
licet praemium ferens generofus quifquis ille
tandem fuerit, nonunquam me ipfis cti tabel-
lis arreptum, fugiens adportatcommutato nomine: vt qui modo Pyrrhius,aut Dromo,aut
Tibius,ia Megacles,aut Megabizus,aut Pro-
tarchus appelletur. Cacterum illos nequicqua
hiantes,fcque mutuura intuentcs relinquit: ac
verum ludum agentes, quod eiufmodi thyn-
nus ex intimo fagenae finu fit elapfus,qui nonparum magnam efcam deuorarit.Athic repen
te totus in me irruens, homo vitacmundioris
atque eIegatioris,rudis, pingui illotaquccute,
qui copedes etiamdumhorrefcit:&fiquis prac-
teriens loro increpec, arredis ftet auribus:
quiquc piftrinum perinde vti tcmplii adoret,,
non cft deinceps toleradus iis, quibufcum vi-
uit: verum &ingenuos afficitcontumcIia,5c
cofcruos flagriscsdit: experiens,nii.fibi quo-quc fimilia liceat, donec aut fcortulo cuipiam
T I M O H, iz^
irretitusraat equoru alcdorum ftudio captus,^
aut adulatoribus rcfe permittens, dcierantibus
Nireo formofiorem efle, Cecrope Codrove
generofiorem, callidiore Vlyfle, vnum autem,
vel fedccfm pariter Croefis opuIentiorem,mo-i
mento teporis femel profundat infoelix, qua:
minutatim multisex periuriis, rapinis, flagi-
tiis fuerant colleda. M E. Ifta fermc fic ha-
bent vti narras: verum vbi tuis ipfius ingrede-
ris pcdibus: qui tandcm, caecus cum fis,viam
inucnirefoles?Aut qui dignofcis ad quofnamlupiter te miferit,dignos illi vifos qui diuitiis
abundentf P L.Enimucro crcdis me reperire
iftos ad quos mittor? M E.Per louem haud-
quaquam. Ncqueenim alioqui Ariftidepr^-
terito,ad Hipponicum Sc Calliam acceflififes,
tum ad alios pcrmultos Athcnicnfcs,hommes
ne obolo quidcm xftimandos.Cxtcrum quid
facis, quando quidem cs emiflus? P L.Sur-
fum ac deorfum circuncurfans oberro, donec
imprudcns in qucmpiam incurrero:hic autcm
quifquis ille fit, qui forte primus me nad^ fit,
abducit ac poffidet,te Mcrcuri pro lucro prac*
tcr fpcmobied:o, vcneransatque adorans.
M E.Num etgo fallitur lupiter, qui quidc crc
datexipfius animi fcntentia,ditari abs tehos,
quos ille dignos exiftimarit qui ditcfce-
rent? P L.Et iure quidem optimo fallitur o
irz8 LVCIANIbonerquippe qui quu me caccum effe no igno
ret,emittat veftigatum rem vfqueadeo repertu
difficilem,& iam olim e vita fublata^quam ne
Lynceus quidem facile inueniret,qu2e nimiru
adeo obfcurafit, ac minuta. Itaquequumrari
fint bonijimprobi porro in ciuitatibus omnia' obtineat^oberrans facile in huiufmodi morta-
les incurro,ac retibus illorum illigor. M E.A t
qui fit, vt quoties eos deferis, celerirer aufu-
gias,quu vix fis ignarus? P L.Tum demumacutii cerno, pedibtifque valeo, vbi ad fugam
tepus inuitat. ME. la illud quoque mihi re-
fponde,qui fit,vt quu fis oculis captus(dicen-
du enim eftjpraftereapallidus, poftremo clau-'
dus,ta multos habeas amantes,adeo vt omnes
in te defigant oculos? & fi potiantur, falices
videantur: fm fruftrentur, no fuftmeant viue-
re? Ex his equidem non paucos noui, qui fic
perditc te amarint,vt fefe aereo e fcopulo pifco
fi in acquoris alta prxcipites abiecerint,rati fa-
ftidiri fefe abs te^propterea quod illos nullo pa
do refpexifles. Quanqua fat fcio, tu quoque
fateberis, fiquo modo tibiipfi notus es,furere
iftos, qui eiufmodi amore funt dementati.
p L.At enim credis me, qualis fum,talem iftis
videri,nempeclaud«m, aut C2cum,aut fiquid
aliud adeft mihi vitii? M E.Quid ni, o PIu-
teenifi forte 8c ipfi omnes cxci funt.P L.Haud
T I M O N. 129
csEci quidenijO optime^verum infcitia^errorqj
qux nuc occupac omnia, illis ofFundut tcne-
bras.Adh^c ipfe quoque ne per omnia defor-
mis fim,perfonavehemeteramabili tedusin*
aurato, gemmifq; pidurato, ac verficoloribus
amidus eis occurro: at illi rati fefe natiui vul-
tus venuftateafpiccre,amore capiuntur,difpe-
reuntque nifi potiatur. Quod fiquis me toto
corpore renudatu illis oftederit, dubio procul
futuru fit vt fe ipfi damnent, qui tatopere cac-
cutierint, adamantes res neutiqua amandas ac
foedas. M E.Quid ergo pofteaqua eoperue-
tum cft vt iam diuites euaferint, iamque per-
fona fibi circumpofuerint, rurfum falluntur,
'
adeo vtfiquis illis detrahere conctur, pene ca-
putpotius,quam perfona abiiciantfNcque c-
nim verifimile eft etia tum illos ignorarc, au-
ro brafteatam effe formam, quu intus cunfta
infpexerint. P L.Ad id non paru multas res,
6 Mercuri,mihi funt adiumeto. M E.Quac-
namf P L.SimuIatquequimeprimianaduseft, apcrtis forib^ excepcrit, clanculu vna me-cumintroiteIatio,vecordia,iadatia,mollities3
violentia,dolus, atqucaliaite innumerabi!ia>
a quibus omnibus poftcaqua eft animus occu
patus, ia admiratur qua? neutiqua funt admi-
randa,&appetit ea quac funt fugienda, mequecunftorum illoru quae introierat, maloru pa-
IjO LVCIANXtrem ftupct,illorum fatellitio vallatu: quiduis
potius palTur^, quamvti me copellatur reiice-
re. M E .V t leuis ac lubricus es Plute, retentu
difficilis ac fugax, neque vliam pracbes anfam
certam quo prefus tencare: fed nefcio quo modo anguillarum ac ferpentum in morem inter
digitos elaberis. At e diuerfo paupertas vifco-
fa^prenfu facilis, totoque corpore mille vncos
gerit hamos, vt qui tetigermt, illico haereant,
nec facile queant aueih.Verum mterea dii nu-
gamur, rehaud parua omifimus. P L.Qua?M E.Nempequiathefaurti non adduxerimus,
quo velin primiseratopus. P L.lfthacqui-
dem ex parte bono fts animo. Nam non nifi
in terra reliao illo ad vos afcendcre foIeo,iuf-
foque intus manere foribus occIufis:neq; cui-^
quam aperire, nifi mevociferantem audierit.
M E.Iam igitur Atticam adeamus.Tu me co-
fequitor chlamydi adhxres, donec extremamviam attigerimus. P L.Rede facis Mercuri,
quum me per viam ducis. Etenim fi me defe-
rcs,forfan oberrans in Hiperbolum aut Cleo-
i)em inciderein.Sed quis hic ftridor ceu fcrri
faxo impadi? M E.Timon hic cft,qui proxi
me montanum 8c petricofum fodit folu. Pa-
pi,adeft & Paupertas,& Labor ille, tu Robur,
Sapientia, Fortitudo, atque id genus aliorum
turbaiquorum omniumagmen Famcs iungit
T I M O N. iji
longe praeftantiusj quam tui fint fatellites.
P L. Quin igitur quamocyflTime difcedimus
Mercuri? Neque enim vllum opera^pretiu fe-
cerimus cum homine eiufmodi vallato exer-
citu. t/l E.Sec^ vifum eft louirquare ne metudeterreamur. P A. Quo hunc nunc Argici*
da manu abducis? M E.Ad hunc Timonem,ad quem a loue fumusire iuffi. P A. Itane
rurfum Plutus ad Timonem,pofteaquam ego
hunc antea deliciis male corruptum fufcepi:
commendanfq^ Sapientix & Labori^ftrenuii,
multique pretii virum reddidi? Adeone defpi-
. cienda, iniuriique idonea vobis Paupertas iu
dicor: vt hunc, qux mihi vnica erat poffefflo,
eripiatis, iam exadiflima cura ad virtute ex-
cultfx? vt Plutus hic vbi denuo fufcepcrit, pcr
contumeliam &arrogantiamilhmanu inie-
da talem reddiderit, qualis erat dudum, mol-lem Sc ignauum, ac vecordc: rurfum mihi rc- ^
ftituat, vbi iam nihili fadus erit^ &reiiculus?
M E.Sic 6 Paupertas,Ioui placitum eft. P A.
Equidem abeo. At vos Labor& Sapientia,re-
hquique, confequimini me . Porro hic bre-
ui cognofcet^quahs in fe fuerim, quam nunc
relinquet: nempe adiutrix bona, & rerum op-
timarum.dodrix . Qui quum donec habuit
commercium, fano corpore, valentique ani-
mo perfeuerauit , virilera exigens vitam , dc
i.ii*
IjZ LVCIANIad fefe refpiciens: fuperuacua autem Sc vulga-
ria ifta,aliena^ita vt funt,exiftimas. M E.Dif-
ceduntillitnosadcumadeamus. T l.Qui-
na eftis o fcelefti? aut quagratia huc adueni-
ftis homini operario , mercenarioque negotiix
exhibituri?verum haudquaquam kti abibitis,
fcelefti vt eftisomnes: nam ego vos ihco gle-
bis Sc faxis petitos cominuam. M E.Nequa-qua 6 Timon,ne ferito: neq^ enim ferics mortales: verum ego fum Mercurius, hic Plutus,
Mifit nos Iupiter,votis tuis exauditis.Quare,
quod bene vertat,opes accipe,defiftens a labo-
ribus. T i.Atqui vos iam ploraueritis,etiam
fi dii fitis vt dicitis.Siquidem odi pariter om-nes tum deos,tum homines.Sed hunc csccum
quifquis is fuerit, mihi certu eft Hgone impa-
dro comminucre. P L.Abeamus per louemMercuri: quandoquidem hic homo mihi vi-
deturnon mediocriter infanire,ne malo quo-piam accepto difcedam. M E.Ne quid fero-
citer Timon:quin exue potius penitus ifta fe-
rocitate afperitatemq5,ac manibus obuiis exci
pe bona fortunam:rurfum diues efto: rurfum
Athenienfium princeps,&: ingratos illos defpi
cito,quLi folus florebis. T i.Nihil mihi vo-bis eft opus, ne obturbate. Sat opii mihi Hgo:
pra:terea fortunatiflfim^fum, fi nemo propius
admeacceflerit. ME.Adcone quacfo inhu-
maniter?
T I M Ol^, Ijj
Haecego facua loui refero, atquc immaniadida?
Atqui parerat forfita homines tibi haberi m-uifoSjVtqui tam multa indignain te comifif-
fent.deos odio teprofequi,nequaqua erat co-
fentaneum, quuilli tantopere tui curam agat.
T l.Attibi Mercuri,Iouique,qu6dmerefpi-
citis,plurimam equidem habeo gratiamicxte-
rum hunc Plutum ncquaqua recepero. M E.
Quid ita? T l.Quoniam pridem innumera-
bihum malorum hic mihi fuit author, quumtne aflentatoribus proderet,infidiatores m meinuitaret,conflaretodium, illecebris corrum-
peret,inuidiaE obnoxiu redderet: deniq^ quumrepete me adeo perfide ac proditorie defl:itue-
ric. Cotra^paupertas optima, mc laboribus vi-
ro digniifimis exercens^nfiecumque vere 8c li-
bereconuiuens,&: quibus ppus erat fuppedita-
uitlaboranti, Sc vulgaria ifta docuit cotemne-
re, effecitque vt mihi vitac fpes omnis ex mcipfo penderet:demonfl:rans qua^nam efient o-
pes veremea^: nempe quas neque adulatoraf-
lentans,neque fycophanta minitas,nequeple-
bes irritata, neque concionator fuffragiorum
author,nequetyrannusintentis infidiis queat
cripere. Itaque iam validus effeftus ob labore,
dum hunc agellu gnauiter exerceo,ncq> quic-
quam eorum quac funt in ciuitatc maloru af-
i.iii*
IJ4 LVCIANlpicio, abundemagnii & fufficientem vidummihi ligo fuppeditat. Quare tu Mercuri, qua
venifti viam remetiens, recurre , vna tecuiii
Plutum adduces ad louem.lUud mihi fat fue
rit, fi effecerit vt omnes mortales per omnemjEtatem eiulent. M E. Nequaquam 6 bone:
neque enim omnes ad eiuiandum funt ac-
commodi. Quin tu iracunda,pueriliaque ifta
mifla face, ac Plutum cxcipe: non funt reii-
cienda munera, quae a loue proficifcuntur.
P L.Vm- Timon vt contra te partes defcn^
dam meas? an grauiter feres fiquid dixero?
T i.Dicito:.ne multis tamen,neque cum pro-
ccmiis,quemadmodum perditiflimi ifti folent
oratores.Nam huius Mercurii gratiate feram
paucis dicentem. P L.Atqui multis mihipo
tiuseratdicendum/totnominihus abs teac-
cufato. Attame vide, niim qua in re te,quem-
admodum ais, Ixferim: qui quidem dulcifli-
marum quarunquererum tibi extiterim au-
thor, opifexque authoritatis, pracfidentiac,co-
ronarum,aliarum item voluptatum: meaope-
ra confpicuus eras, celebris & obferuandus.
Cacterum fiquid molefti ab adulatoribus ac-
cidit,non mihi potes imputare:quin ipfe ma-gis abs te fum affedus contumelia, propterea
quod me tam ignominiofe viris ilhs execra-
tis fuppeditans, qui te mirabantur, ac pracfli;^
TIMON. IJ5
giis demcntabant, mihique modis omnibus
infidias ftruebant. Porro quod extremo loco
dixifti, tea meproditum defcrtumque fuiffe:
iftud criminis in te poffum retorquere, quumipfe fim modis omnibus a te reiectus, prx-
cepfque exadus ex zdibus. Vnde pro moili
chiamyde,fagum iftud chariffima tibi Pauper
tas circupofuit.Itaque teftis eft mihi hic Mer-
curius, quantopere louem orauerim ne ad te
venirem,qui tam hoftiliter effes in medebac-
chatus. M E.At nunc vides Plute, in cuiuf-
modi^hominem fitcommutatus. Proindeau-»
dactcr cum iilo confuetudinem age. Tu vero
fode ita vt facis.Tu interim thefaurum fub li-
gonem adducito. Audiet enim fi tu accerfiue-
ris. T l.Paredum eft Mercuri, rurfufquedi-
tefcendum.Quidenim facias quum dii com-
pellant? tamen vide, in quas turbas me mife-
rum coniicies:qui quidem quum ad hunc vf-
quediem foeliciffime vixerim, tatumaurire-
pentefum accepturus,nihiIcommeritus mali,
tantumque curarum fufcepturus. M E R.Suf-
tine Tiraon mea gratia: tametfi graue eft ift-
huc, atque intolcrandum: quo videlicet pal-
pones illi pvx inuidia rumpantur. Ego porrd
fuperata AEtnaincxIum reuolauero. PL,
Abiit ifte quide ficut apparet:nam ex alaru re-
migio faciocoicdura. Tu vero hic opperire:
i.im.
136 LVCIANIfiquidem digreflus thefaurumadtetranfmit-
tamtfed feri fortius. Tibi loquor auri thefau-
re, Timoni huic audiens efto, offerque temet
eruendu. Fodi Timon altius impingens. Cx-terum ego a vobis digredior. T i .Age iamo hgo^niic mihi tuas vires explica^neque defa
tigere,dum cx abdito thefaurii in apertia euo
caris.Hem prodigiorum author lupiter,amici ,
Corybates,ac lucrifer Mercuri,vndenam auri
tantumfnum fomnium hoc eftfMetuo ne car
bones reperturus fmi experred^. atqui aurumprofedo eft infigne,fuluum,graue, & a^eftu
multo iucundiffimum.
Pulcherrima aurum fauftitas mortalibus.
Quippe quod ignis rn morem ardes, nodef-
que 3c dies renides. Ades 6 mi charifTimii de-
fyderatiflimumqj, nuc demum credo vel lo-
ucm ipfum olim aurum effe fadum.Etenimqux tande virgo, non exporrcdo fmu vfque-
adco formofum amatorem excipiat,per tegu-
las illapfumeo Myda Croefeq^, acmunera Del
phico in templo dicata:vt nihil eratis fi cii Ti-
mone, cumque Timonis opibus conferami-
nircui ne Pcrfarum quidcm rex par eft.O jigo,
fagum chariffimumrvos huic Pani fufpcndi
commodum cft.At ego quammaximc femo-
tii mercatus agrum,turriculaque feruandi auri
gratia conftruda,vni mihi affatim vixeroffe-
TIMON. IJ7
pulchrum item inibi mihi dcfunfto parare eft
fentetia. Hacc igitur decreta funto, placitaque:
in reliquu vitaefeiundio, ignoratia/aftidium
crgamortales omnes. Porro amicus, hofpes,
fodah*s,aut ara mifericordia:, mer^ nugac. Tucommiferari lachrymante, fuppeditare egen-
tibus,iniquitas,ac moru fubuerfio. At vita fo-
htaria,qualis eftlupis,vnus fihi amic^Timon:
cafteri omnes hoftes, & infidiarum machina-
tores.Cumhorum quopiam congredijpiacir-
lum: adeo vt fiquem afpcxero duntaxat,inau-
fpicatus fit ille dies. In fumma non aho nobis
habeanturloco, quam figna faxea acreave: ne-
que Foecialem ab iUis miffum recipiamus,ne-
que fadera feriamus.Sohtudo termmus efto.
Casterum tribuIes,cognati, populares: poftre-
mo patria ipfa, frigida quaedam 8c fterilia no-
mina, ftultorumque mortahum gloriac: folus
Tirrion diues efto: defpiciat omnes: folus ipfc
fecum obiedetur, liber abaflentationibus, 3c
onerofis laudibus diis facra faciat: epuletur fo
Ius,fibiipfi vicinus, fibi particeps,excuties fefc
ab aliis. Ac femel decretum efto, vt vnus feip-
fum comiter accipiat, fi moricdum fit,autne-
ceflehabeatfibiipfi coronam admouere. Nullumque nomc fit dulcius, quam Mifantliropi,
id eft hominum oforis. Morum autem nota?,
difficultas,afperitas,feritas,iracudia,inhumar^
Ij8 I. V C I A N I
nitastquodfiquem confpexero incendio con-flagrante,obteftantemque qyo reftingua, pice
oleoque reftinguere. rurfum fiquem flumen
vndis abftuleritjifque manus porrigens,impIo
ret vt retineatur: hunc quoque demerfo capi-
tepropelIere,ne poflit emicare,hunc ad modiipar pari relaturus eft. hanc legem Timon tulit
Echecratides Colyttenfis: & cocionis fubfcri-
pfit fuffragiis idem ille Timo. Age hacc decre-
ta funto:h2ec fortiter tueamur. Cseterum ma-gno emerim vt id omnibus innotefcat, quodopibus abundo:nam illa res illos prxfocauerit.
Sed quid illude hem qua: trepidatioe vndique
concurrunt puluerulenti atque anheli , haudfcio vnde aurum odorati. VtriJ igitur hoc co-
fcenfo colle faxis eos abigo, e fublimi deiacu-
las:anhactantuminre legem violabimus, vt
femelcum illis congrediamur: vt magis anga-
tur faftiditi repulfiq;? Ita fatius efle duco. Ita-
quereftemus quoillosiam excipiamus. Ageprofpiciam:primus eorum ifte quis efteNem-
peGnatonides aduIator,qui mihi nupercoena
petenti,funem porrexit,quum apud me fxpe-
numero folida dolia vomuerit. Sed bene eft
quod ad me venit: nam primus omnw vapu-
labit. G N.Anno dixi Timone viru bonumno negleduros efle dcosfSalue Timo formo-
fifl'ime,iucudiflime,couiuatorbeIIiflime. T i.
T I M O N. IJ9
Scilicet&: tu Cjnatonides,vulturu omniu eda-
cifTimejatqj honi^nu pcrditifTime. G N.Semper tibi grata dicacitas. Scd vbi compotamuse
Nam noua tibi adfero catilenam, ex his quos
nuper didici dithyrambis. T i. Atqui elegos
canes admodum miferabiles, ab hoc dodtus li
gone. G N.Quid iftucfferis 6 Timonf Atte-
ftor 6 Hercules:hei hei in ius te voco apud A-reopagitas^qui vulnus dcderis. T i .Atqui fi
cunclere paulifper, mox ca^dis mereum ages.
GN.Nequaqua:quin tu plane vulneri medere^
paululo auri iniundo. Miru enim in modumprasfcntaneu id eft remediu. T i .Etia manese
G N .Abeo. At tibi male fit^qui quide ex viro
comodo tam facuus fadus fis. T i.Quis hic
eft qui accedit recaluaftcr illef Philiades aftcn-
tatoru omniu execratiffim^.Hic quu a me fo-
lidu acceperit fundii,tu filiac in dote taleta duo
laudationis prxmiu^quum me canentcm rcli-
quis filentibus omnibus folus maiore in mo-dum extuhffet, deieras me veloloribus magis
efle canoru: vbi me pride acgrotu confpexiflet
{nam adieram oraturus vtmei cura agcret) pla
gas etia egrcgius ille vir impcgit. P h.O im-
pudentiainunc demum Timoncm agnofcitis:
nunc Gnatonides amicus &: couiua:enimuero
habet ille digna fe, quadoquide immcmor cft
atque ingratus.At nos qui la olim couiftorcs
140 LVCIANIfumus acquales ac populares: tame modefte a-
gimus,ne infilire videamur. Saluehere,fac vc
iftos adulatores facrilegosobferues^ quinuf-
quam adfunt nifi in menfa: prxterea a coruis
nihil differut.Neqj pofthachuius actatis mor-talium vlli fidendum eft:omnes ingrati 8c fce-
lefti. Atego quum tibi taletum adducerCjquo
poiTes ad ea qux velles vti, in via accepi,te fu-
mas quafda opes effe nadum. Proinde accefli
his de rebus admoniturus te: quanquamtibi
forfitan me monitore nihil erat opus^viro ni-
mirii adeo prudenti, vt vel Neftori ipfi, fi ne-
ceffe eft,confiliu dare queas. T l .Ita tiet Phi-
liades, fed age, accede, quo te ligone comiter
accipiam. P H.Viri, caputmihicominutum
eft ab hoc ingrato: propterea quod eu ea quxin rem illius erat,admonui. T i.Eccetertius
huc ofator Demeas fe recepit, tabulas dextra
geftas, aitque fe mihi cognatum eife. Hic vna
diedemeo fedecimtalentaciuitati dependit:
nam damnatus erat,ac vindits.At quum fol-
uendo non eftet, ego mifertus illum redcmi.
Porro quum illi forte obueniflet, vt Erechtei-
di tribui diftribueret aeraria,atque ego adiens,
id quod ad me redibatpofcerem, negabat fe ci
uem nofle me. D E.Salue Timon,pr^cipuu
generistuiprasfidium, fulcimentu Athcnien-
fium,defeafaculum Graccix.Profedo iamdu-
T I M O N. 141
dum te populus frequens,& vtraque curia op-
peritur. Sed prius decretum audi, quod de te
confcripfi.Quandoquidem Timon Echecra-
tidx filius, Colyttenfis vir, non modo probus
& integer,verumetiam fapiens,quantum alius
in Grxcia nemo,nunquam per omnenvvitamdeftitit optime de Repub.mereri.Tum aute in
Olympicis vicit pugil, & luda curfuq^ die eo-
dem,adha:c folenni quadriga,equeftrique cer-
tamine. T l .At ego ne fpe<5lator quide vn-
quam m Olympicis fedi. D E.Quid tu? fpe-
dabis pofthac: feA iflia communia addi fatius
eft. Tum anno fupcriore aduerfus Acharncfes
pro Repub.fortilTime fe geftit,& Peloponen-
fium duas acies confcidit. T i.Qua ratione?
quippequi nec vnquam arma gefferim,neque
vnquam militiae dederim nomen, D E.Mo-defte tu quidem de te ipfo loqueris, nos tame
ingrati futuri fun1us,nili memmerimus. Prac-
terea fcribendisplebifcitis,&: in confultationi-
bus,&:in adminiftrandis bellis no mediocrem
vtilitatem attulit Reipub. His de caufts omni-.*i
bus vifum eft curiac,plebi, magiftratibus tribu
tim,plebeiis fmgulatim, communitcr vniuer-
fis,aureum ftatuere Timonem iuxta Palladem
in arce: fulmen dextratenentem: radiis tempo
ra ambientibus, utque feptem aureis coronis
coronetur: hxque coronx hodie in Dionyfiis
142 LVCIANIper Tragoedos nouos promulgentur. Siqui-
dem hodie illi Dionyfia funt agenda. Dixit
hoc fuffragiu Demeas orator, propterea quodcognatusillius propinquus, ac difcipulus eius
fit. Nam dc orator optnnus Timon: prxterea
quicquid voluerit.Hoc igitur tibi fuffragium.
Sed vtina & tilium meum ad te pariter addu-
xiflemjquem tuo nomine Timonem appella-
ui. T I .Qui potes Dcmea,quum ne vxorem
quidem duxeris vnquam,quantum nobis fci-
re hcuit? D E.At ducam,nouo ineunte anno,
fi deus permiferit,liberifq5 operam dabo.Tumquod erit natum(erit autem mafculus)Timo-
nem nuncupabo. T i .An vxorem tu fis du-
durus,equidcm haud fcio,tata a me plaga ac-
cepta, D E.Hei mihi,quid hoc eftrei? tyran-
nidem Timon occceptas? pulfafque eos qui
funt ingenui, ipfe nec ingenuus plane,nec ci-
uis: verum propediem pccnas daturus, quumaliis nomihibus,tum quod arcem incenderis?
T I. Atqui non conflagrauit arx fcelefte.Pro-
indc palafn eft te calumniatorem agcre, D E.
Vcrum cffoilo xtzrio diues effectus es. T i.
Atqui non effoffum ifthucivnde ne hxc qui-
dem probabiliter abs te dicuntur. ^ D E. Veru
cffodietur pofthac: fed tu interim omnia quac
in eo condita, poffidcs. T l. Alteram itaque
plagam accipe, D E.Hei fcapulis mcis. T l.
T I M O N. I4J
Ne vociferare, alioqui & tcrtiam tibi illidam.
Etenim res plane ridicula mihi acciderit, fi
quum inermis, duas Ladedacmoniorum acies
fuderim, vnu fceleftum homine no protriue-
ro. tum fruftra vicerim in Olympiis^ &:pugil
&pala2ftrites. Sed quidhoce annon philofo-
ph^ Thrafycles hic eft?profedo ipfus eft,pro-
mifTa barba, fubdudtifq^ fuperciliis, & magnii
quiddam fecumurmurasaccedit, Titanicum
obtuesjcacfarieper fcapulas fluentem ventilas:
alter quida Boreas,aut Trito, quales eos Zeu-Cs depinxit. Hic habitu frugalis, inceffu mo-derat^,amidu modeft^,mane miru quam multa de virtute differit^damnas eos,qui volupta-
te capiuntur,frugalitate laudans. at vbi lot^ ad
coena venit, puerq^ ingente illi calice porrexit
(meraciore autem maxime gaudetyperinde vt
Lethes aqua ebibens, a diluculariis illis difpu-
tationibus diuerfifGmaquacfintexhibet, dura
milui inftar pr^^ripit opfonia, & proximu cu-
bito oppofito arcens mento interim codimen
tis oppleto,du canu ritu ingurgitat, prono in-
Gumbes corpore,perinde atque in patinis vir-
tute inuenturii fefe fperet,dumque vfqueadeo
diligentercatinos extergit indice digito, vt ne
paululu quide reliquiaru finat adhxrere,nung
no querul^, taqua deteriore partcacceperit,vel
fi tota placcta, aut fuc foP omniii accipiat, qui
144 LVCIANIquide cdacitatis Sc infatiabilitatis eft fru<Sus*
tcmulentus, vin6quebacchatus,non ad catum
modo, faltationemque^ verum ad conuitium
vfque,& iracundiam.Adhxcmultus intcrpo-
cula fermo(tum enim vel maximc)de teperan
tia,fobrietateque: atque ifta quidem loquitur,
quuni iam a mero male affedus ridicule bal-
butit. Accedit his dcinde vomitus. Poftremo
fublatum eum de conuiuio effcrunt ahqui,
ambabus manibus tibicine inhxrcntc.Quan-
quam ahoqui nc fobrius quide vlli primario-
rum ceflirit,vel mendacio,vcI confidentia,vel
auaritia. Quin &: inter aflentatorcs primas te-
net,peieratpromptiffimc, anteit impoftura,eo
mitatur impudentia. In fumma,prorfus admi^
randum quoddam fpedaculum cft, omni ex
parte exad:um,varicqucabfolutu: proindc nociulabit clarius, vidclicet quum fit modcftus.
Quid hoc papi tandcm nobis Thrafyclese . j
T H.Non hoc animo ad te vcnio Timo, quoplcriqueifti, qai nimirum opes admirati tuas.
argentijauri,opiparorum conuiuiorum addina
<3:i fpe concurrunt, multaqueaflentationcde*^^
liniunt te,hominem videhcetfimphcem,faci-
lcque imparticntem id quod adeft. Siquidcm
haud ignoras offam mihi in coenam fat eflc,
tum opfonium fuauiffimum ccpe aut naftur-
tium: aut fiquado lubeat lautius epuiari,pufil-
T I M O N. I4j
lum falis. Porropotum fons Athenis nouemfaliens venis fuppeditat . tum palliia hoc qua-
uis purpurapotius.Namaurumnihilomagis
apud me in pretio efl:,quam calculi qui funt in
littoribus.Sed tua ipfius gratia huc me contu«
li,vt ne te fubuerterit peflima ifta^atq^ infidio-
fiffima res opulentiarquippe quac multis fsepe-
numero immedicabilium malorum extiterit
caufa. Etenim G. me audies, potiflimum opes
vniuerfas inmareprxcipitabis, vtpotequibus
nihilfitopusbono viro, quique philofophiac
pofflt opes perfpicere.ne tamen m altum 6 bo
ne,fed ferme ad pubem vfque ingrcffus,paulo
vltra folum fiud:ibus opertu, me quidem vnofpectante.Quod fi hoc non vis,tute igitur eas
potiore via exxdibus eiicito,ac ne obolii qui-
dem tibi facias reliquum, videlicet largics iis,
quicunqueopus habent,huic qumquedrach-mas,illi minam, alii talentum. Porro fiquis e-
rit philofophus, huncacquum eftduplam aut
triplam ferre portionem: quanquam hoc qui-
de mihi rio mea ipfius gratia poftulo, fed quoamicis, fiqui egebunt, donem: fat eft fi modoperam hanc largitione tua expleueris, ne duos
quidem modios AEginiticos capientcm.nam
paucis contcntum,modeftumque coucnit efle
eum qui philofophatur, neque quicqua vltra
peram cogitarc. T l .Equidem ifta quac dicis
U.i.
146 LVCIANI TIMON;probo Tlirafycles: ergo fi videtur,prius quamperam cxpleam,age tibi caput opplebo tubcri-
bus,pofteaquam ligonefum menfus. T h*0libertaSjO leg«s, pulfamur ab impunffimo libe
ra in ciuitatee T i.Quid ftomacharis 6 boneThrafyclesfnum te defraudauie Atqui adiicia
vltra menfuram choenices quatuor. Sedquidhoc negotiiecomplures fimul adueniuntjBle-
pfias ille, 3c Laches, & Gniphon, breuitcr ag-
men eorum qui vapulabunt. Itaque quin ego
in rupem hanc cotcendo, ac ligonem quidem
iamdudum fatigatum, paulifper interquiefce-
re fmo? At ipfe plurimis congeftis faxis, pro^
cul eos lapidum gradine peto. B L E P S i A S.
Ne iaccTimon,abimusenim. T i.At vos
quidem nec citra fanguinem, nec abfque vul-
ncribus.
/
H7EEVlRENDO IN CHRISTO PATRI AC
domino,D.Rcnato cpifcopo Carnutcnfi,
Erafmui Rotcrodamuj $. d.
V M multis modis copcrtum hatcrcm, orna-
c tiilim? patcr, qu3m candidc de meo ingcnio-
lo,meirquc nugis tum fentias^tum pra?diccs,
vlr alioqui naris cmunailfimsB. Umquc ad Italiciiitcr
accindo.pcr itincris comitcs non licerct ccllitudinc tu5
intcruifcrc; vt clTcttamen intcrira quod te tui Erafmi
commoncfaceret, Luciani Pfeudomatcm mifi,fceicra-
tiiTimum quidem iilum,fccl quo non alius fit vtilior ad
dcprchcndendas coarguend^fquc quorundam iftorum
impofturas,qui hifce quoquc tcporibus.vcl magicis mi-racuiis, vel fida rcligione, veladfimulatis condonatio-
iiibu$,aliifque id gcnus prseftigiis, vulgo fucum faccrc
folent. Eum igitur leges, vti fpero,non modo cum fru-
ftu aliquo,verumctia fummacum volnptate,propterea
qu6d intcUigam tc,licet prscter generis claritatcmjfor-
tunx fplendorcm,muneris 3Uthoritare,fcrii$ illis ac tc-
tricis ftudiis abfoIutum,non folcrc tamen admodum abhis ctiam ciegantioribus Mufij abhorrcrc: & huiufmo-di lufus nec irtamcenos,nec infrugiferos arduis negotiis
libenter intermifccrc. Porrd quicquid eft,vel nigri falis,
qucm Momo tribuunt,velcandidi, quem Mercurio af-
icribunt, id omnc in vno Lucianocopiofiiriaac repe-
rias liccbit. Garnutcnfis oppiditam fjdendidum profc--
fto,timquc cclcbrcphanum,fulminc conflagralTc^di-
ci non potcft quim fcrebam acerbe. Bcnc valc in rcdi-.
tumcxItalianoftrum,Lutcti«, a n. m, d, Vt ,.
h.ii»
14^
Luciani Alcxa-DER SEV PSEVDOMANtis, Def. Erafmo Roterodamo in-
terprete.
V quidem chariflime Celfe,Ieuem for
T te quadam ac facilem prouinciam ti-
bi mandare videris , cum iniungi vt
Alexandri Abonotichitse impoftoris vitam,
commenta, neque non audaciam pracftigiafqj
libro complexus, volumen ad te tranfmittam.
Veru fiquis ea conetur omnia ad plenu cnar-
rare, id profcd:o no minoris fit negotii quamAlexandri eius, cui Philippus fuitpatcr,res ge
ftas literis prodere: tantus hic fcelere, quantus
ille virtute. Attamen fi candidc ignofccnterqj
legere voIes,&: quod narrationi deerit,id ex te
imputare atque addcre,conatuhunc te autho-
re capcffam, &: Augx bubile fi non omne, at
certe pro mea virili rcpurgarc nitar,paucis ali-
quot elatis cophinis: nimirum vt ex his con-
iedluram facias quantus, quamque immcnfusfuerit fimus vniuerfus, qucm tcrmillcboucs
multis annisreddere potuerint. Sed amborCi
interim nomine calumnia vercor, tuo paritcr
ac meo: tuo, qui iubeas memoria^ literarumq}
ALEXANDER. 14^
monumentis tradi viru longc fccleratirtimu:
meo, qui fumam operam in huiufmodi nar-
ratione, rebufqjgeftis hominis, quemnequa-qua oportebat ab eruditis legi/ed in frequen-
tiflimo quopiam & ampliflimo theatro fpe-
dari a fimiis aut vulpibus difcerptum: quan-
qua fiquis hoc crime nobis impegeritjpoteri-
mus & ipfi nos exeplo quoda fimiU tueri. Et-
cnim Arrianus illedifcipulus Epideti, vir in-
ter Romanos cu primis laudatus, ac per om-nem vita in literaru ftudio verfatus^ cu fimile
quidda fccerit,pro nobis quoque rcfponfurus
eft. nam is quidcm Tillibori latronis vita dc-
fcribercno cftgrauatus.Nos vcro multo cru-
deliorem latroncm mcmorix prodcmus,quip
pe qui non in fyluis ac montibus, fcd ipfis in
vrbibus fit latrocinatusrncquc qui Minya tan-
tum, aut Idam fit pcrgraflatus, nequc paucas
quafdam Afixpartes^ videlicct dcfcrtiores dc-
populatus, fcd qui vniucrfam (vt ita dixcrim)
Romanorum ditionem fuo complcrit latroci-
nio. Ac primum tibi depinguam homincm,effigie eius quoad potero proximc vcrbis ad-
umbrans: tamctfi non fum admodu pingendi
pcritus. Corpore igitur,vt interim 3c hoc tibi
repra?fentem,proccrus erat,& afpeftu dccorusi
planeqiic fpccie diuina quada ac maicftatis plc
na,coIore candido^barba non adraodum hir-
Iz.iii.
IjO LVCIANlfuta^coma partim natiuate6tus, partim appo-
fititia: fed hac aded fcienter effida, vt vulgus
fere no fentifceret, imitatani afcititiamqj efle.
Oculi vehemeteracres ac verfatiles, tum diui-
num quiddam relucentes.Vox dulciffima pa-
ritcrque clarilTima. In fumma quo ad has res,
nuUa ex parte poterat improbari , ac figura
quidem hominis erathuiufmodi.Cseteru mesatque animus, 6 malorum depulfor Hercules^
^auerfor triftium lupiter, feruatorefq^ Dio-fcuri.in hoftes potius cotingat incidere,quam
cum eiufmodi quopiam habere comercium.
Siquidc ingenio/olertiajacumine longe prac-
ftabat cseteris mortalibus. Tum curiofitas,do-
cilitas,memoria, &addifciphnasingenii foc-
licitasjhorum vnumquodque fupra quam di-
ci pofl'it,iUi fuppetebat^quibus tamen peflima
in partem eft vfus.Et quum haberet arma tam
egregia fibi fuppeditata,ilico nimiru omniumqui eflait fceleribus nobilitati, facile fummuseuafitjVel fuperior Cecropib^,Eurybato,Phry-
nonda^, AriftodemOjSoftrato. Nam ipfe cumaliquando Rutiliano fcriberet gcnero, mode-ftifliraeque de fe loqucretur, Pythagorae femet
adfimilabat.Atqui veniarri mihi dabit Pytha-
goras, vir ille quidem fapiensj ac mentc diui-
haicarteril fi hufus xtzte yixifl'ctjpuer(fat fcio)
pr^ hoc yifus fuiflet. Sed hcus tu per Gratias,
ALEXANDER. 151
caue putds hxc in Pythagors contumelia medicere, quafi velim eos fimilitudinercrum gc-
ftarum committere. Vcrum fiquisdetcrrima
quxque 6c probrofiffimaj quae de Pythagora
pcr calumniam feruntur(quibus cquide haud-^
quaquam fidem perinde vt vcris habuerim)fi-
quis tamen conferat in vnum, ea nimirum o-
mnia, vix etiam minimam particulam ads*
quent Alexandrinx vcrfuti^. Prorfum enim
imaginare mihi & cogitatione finge, quammaxime variam ingenii tempcraturamjindo-
Jemqueex mendacio, doHs, periuriis, malefi-«
ciifqueconfufam,promptam,audacem,verfa-
tilem, & ad efficiedum qu2e cogitaffet nuUumrefugientem Iaborem,appofitam ad perfuaden
dum, cuique facile fides habenda videretur:
tum qux mire fimularet optima quseque, eaqj
quac a mente effent diuerfiffima, prac feferret.
Primum igiturnemo cum iilo congreffus efl,
qui no hac cu opinione difccfferit^vt eu mor-
tahuomniuoptimu sequiffimumq^, practerea
fimpliciffimu minimeq; fallace iudicaret. Ac-
cedebat ad ha^c omnia gradium rerii conatus,
quu nihil pufillii cogitaret/edad maxima lem
per appelleret animu.Ita quum effet adolefcen
tulus adhuc, formofus admodum a^tate vide-
licet tenera ac velutherbefccteiid quod licebat
partim e flipula coniicere, partim audire ex lis
Iz.iiii.
IJ2 IVCIANIqui ita prxdicab^t: paflim fefe proftituebat^ac
niercede fui copia faciebat iis quibus lubitum
fuiffet. Inter multos autem incidit in hunc a-
mas quidam prxftigiator, ex eorum numero,
qui magiam & diumas incantationes profiten
tur,tum illedamenta ad conciliadam in amo-ribus gratia^malora immifliones in hoftes,ra-
tionem eruendi repericdique thefauros, hsere-
ditatum fucceifiones. Hic vbi confpiceret be-
ne ingeniatu pueru^atque ad fubminiftradum
arti negotioque fuo propenfifflmUjVtpote qui
non minus illius adamaret maleficium,quam
ipfe huius formam: erudiit eum,femperq^ de-
inceps pro admtore miniftroqj eft vfus. At is
publicitus quidem & apud vulgus medicu fci
licet agebat:didicerat aute apud Thoonis AE-gyptii coniugem,
Carmc Ho Pharmaca mixta, falubria multa, at noxiamericum. mulfa.
Quorum omnium fucceffor hic atque haeres
factus eft. Porro dodor ille &c ide amator na-
tione Tyanaeus erat,videhcet ex eorum numero, qui cum egregio ApoUonio Tyanxo illo
crant verfati, totamque illius tragadiam per-
nouerat. Vides quana c fchola tibi hominemrcfero? Verii vbi la barba plenus effet Alexan-
dcr,Tyan2eo illo vita dcfudo, in egeftate rcd-
aftus, deflorefcente fimul 3c forma, vnde vi-
ALEXANDER. ijj
dum parare licuiflet,nihil poftea paruti agita-
bat animo. Sed inito commercio cum Byzantino quopia,annaIiu fcriptore viro, quirm cer
tamina defcendunt,omniu ingenii loge fcele-
rati{rimi:Cocconas,opinor,eratcognome:cir
cuibant,impofturis ludificates, ac pingues homines(ficenim ilhpcculiari magorum lingua
vulgus appdlant) detodentes.In his Macetim
muliere opuletam nadi funt,natuquidegra-
uiorem illam^quam vt amoribus efletidonea,
fed qux ftuderet etiamdu amabilis haberi. Abhac vi6i:us copia fuppeditabatur, atque hac ex
Bithynia in Macedonia vfque funt confequu-
ti. Na illi patria erat Pelle,qui locus olim flo-
ruit fub Macedonicis regibus:nuc a paucis iif-
queobfcuris &:humihbus incolitur. Ibi quuconfpicerent immani magnitudine dracones
placidos admodum ac manfuetos, adeovt a
mulieribus alerentur,& cum pueris vna cuba-
rent,&: calcantes ferrent^neq^ commoueretur,
fiquis ftringeret, premeretqv deniqueperinde
atque infantcs lac e papilla fuggerent (na funt
id genus apud illos permulti, vnde verifimile
eft olim illam de Olympiade fabulam incre-
buifle: quu Alexandrum conciperet,huiufmo
di dracone quopiam,opinor,cum ea concumbente)mcrcati funt ex his fcrpentibus vnu.qui
eflct pulcherrimus, oboHs fanepaucis. Atquc
IJ4 L V C I A N I
jvt ThuGydidis vtar verbis) hinc iam bellum
oritur^nimirij quu duo facinorofiflimi,^ im-mani audacia pracditij neque non ad maleficia
promptiffimi, focietatem iniiflent, facileper-
penderunt hxc duo potiffimu in hominu vita
tyranidem obtinere,fpemac metum, quorumvtroqj fiquis ad commoditatem vteretur,forc
Vt is ilico ditefceret. Siquidem vtrique iuxta,
vel ei qui metu laboraret, vel huic qui fpe te-
neretur,videbant praefcientiam quammaximcneceflariam efle, fummequedefyderari: atque
hac via Delphos olim fuifle ditatos,fa6t6fque
celebres:practerea Delu,CIaru, 8c Branchydes:
nimiru hominibus per hos, quos modo dixi
tyranos(nepe fpe ac metu) ad facra cofluenti-
bus,ac futura prsedifcere cupientibus,atq; hu-
ius rei gratia hecatobas immolatibus,aure6fq^
dedicantibus lateres. Hxc vbi inter fefe verfaf-
fent,vltr6q; ac citro agitalTent, vifum efl: vati-
ciniii oracuKimq; conftituere. etenim fl res ea
procefliflet,fperabat fe protin^ diuites atq; foc-
lices fore.Quod quide negotiu magnificetius
ctiam illis fucceflit, quam expedtaueratinitio,
& vel fpe melius euenit.Hinc iam fpedare coc
perut,primu quide de locordeinde quona ex-
ordio,quave ratione negotiu oporteret aufpi*
cari.Cocconas igitur Chalcedone opportuna
efle cenfuit,vtpote regionem ancgotiatoribus
ALEXANDER. Ijy
frequcntatam, tum Thracis Bitliyniiqj con-
linem, neque longe diflltam ab Afia Galatia-
que,cunclis itc imminentibus populis. At c di
uerfo patria fua prsetulit Alexaderinam aiebat,
id quod erat res^ad huiufmodi negotioru au-
fpicationem aggrcflioncmq; hominibus opus
efle craflis Sc fl:olidis,&: qui viderentur admJf-
furi: cuiufmodi Paphlagones affirmabat efle
hos,qui fupra Aboni murum incolunc, nem^pe fuperftitiofos plerofqucj ac ftolidos: qui fi-
quis tantum apparuiflet,tibicinem auttympa-
nifl^am^aut quicymbalapulfarct fecumaddu-
cens,cribro (quod aiunt) vaticinans, ilico ve-
hemcnter omnes in illum inhient, &: perinde
vt ca^litum quempiam intueantur. Hac" de re
quum controuMx nonnihil inter illos fuif-
fet, tandem vicit Alexander. Itaque profecli
Chalcedonem (naidoppidum vifumefl: hac
parte habere nonnihil ipfis conducibile)in A-pollinis templo, quod ell apud Chalcedonios
vetuftifl'imum,a^rcasdefodiunttabellulaSjqu2
dicerent, breui admodum AEfculapium vna
cumpatre ApoIIinein Pontum aduenturum,
atque Aboni murum inhabitaturum.E^e tabel
Ix quum eflcnt de induftria rcpertx, facile cf-
fcccrut vthicrumor in omncm vfque Bichy-
niam ac Pontu dimanarct, multo aute antea-
hos in Aboni murumam hi procinus ftatucrat
Ij^ LVCIANIctiam templu erigcre, iamque fundamentis lo
cum effoderant.Hic igitur in Chalcedone re-
Iictus,Cocconas ancipitia quacdam,atque ambigua obliquaque confcripfit refponfa. Dein-
de paulopoftdieobit, avipera (ficutopinor)
idus. In huius demortui locum accerfitqr A-Iexander,ac fuccedit iam comatus, cacfarieque
promiffa tunica indutus purpurea albo inter-
mixtam,fupra eam veftc amidus candida,fal
cem tenes exemplo Perfei,a quo fe maternum
genus ducere pracdicabat. At perditiffimi illi
Paplilagones quum ambos illius noiTent pa-
rentes obfcuros atque humilcs,tamen oraculo
crediderunt ita canenti,Perfides genere gratus
Phoebo ifte videtur, Dius Alexander Podaliri
fanguine cretus. Hic nimirum Podaliriush-
bidinofus erat,acnatura muIierofus,adc6 vt a
Tricca ad Paphlagoniam vfque in Alexandri
matre fit incitatus illedufque.Repertum eft a-
liud oracuIum,quafi Sibyllse pracdiuinantis,
Ad maris Euxini littus,iuxtaque Sinopam
Tirfide eritquida Aufonia de gete facerdos:
Qui prima ex monade,tribus ac decadis,refe-
rabit
Quinq; alias monades, vicenaque ter repetita
Quadrorbe numeria, referetem nomina diui,
Qui veniet laturus opem mortahbus a^gris.
Alexander itaque multo poft in patria irruens
alexander: i^cum eiufmodi tragoedia confpicuus crat ac
fplendidus:quum interim furore afflatum fefc
nonunquam adfimulabat,ore fpuma copleto:
id quod ille facile efficiebat, radiculse (eaeft
herba lauandis lanis idonea) radicecomman-p
ducata. Ca^teru illis diuinu quidda, ac formi-
dandum fpuma videbatur. At multo anteafi-
bi finxerat, paraucrantq^ e lintcis cofedu dra-
conis caput, quod fpeciem quanda humanamprac fe ferret, colorum fucismire adfimilati5,
quodq^ pilis equinis os & aperiret, 8c claude-
ret.Tum lingua(ficuteft draconti)bifulca atra
prominebat, qux &: ipfa pilis agebatur. Porro
Pella^usille dracoiam pridem eratin proptu,
domique alebatur:quum res poftularetjtam ab
illis proferenduSj vnaquein parte tragoediam
adurus, vel princeps potius huius futurus fa-
bulx. lam vero vt erat maturum aggredi, tale
quiddam machinatur, nodu veniens ad tem-pli fundamenta nuper effofla.Conftiterat au-
tem in eis aqua, fiue quod ea indidcm alicndc
diftillauerat, fiue qucd ex a^there deciderat: il-
lic ouu antea excauatu deponit, quod quidemintus occultabatfoetum recenseditu ferpetis*
Id quum alte demerfiflet in abditas luti cauer-
nas,rurfum illincdifcefTit.Atmanequu info
rum profiliifTetnudus^nifi quod fubligari cir-
cum pudenda tedus crat,e6que inaurato: tum
1^8 LVCIANIfalcem illam geftansjfimulque folutam venti-
lans,iactanfque coma,eoru more^qui a Cybe-le deoru matre afflati conueniunt, ac numinerapiuntur: confenfa fublimi quapiam ara con-
cionabatur, ciuitate eam beata eflc prsdicans,
quae mox deum propalam elTet oftefura mor-talibus. Porro qui aderant(na cccurrerat vni-
uerfa propc ciuitas) vna cu mulierib^, fenibus^
pueris admirabantur^ ac vota facientes adora-
bat.Atiilevoces quafda fonas incognitas,ni-
hilq^ fignificates, cuiufmodi fmt Hebracorum
aut Phoenicu,attonitos eos reddebat,vt qui ni
liil intelligeret eoru qux dicebat,nifi folu hoc,
quod Apolline AEfcuIapiumqipairunadmi-
fcebat.Subhacc ad inftitutu templu curriculo
fugiebat: accedenfq^ ad foifam ac fonte illunl
quem iam ante conditu oraculii prxftruxerat:
ingreffus aqua,magna voce canebat laudes A-pollinis & AEfcuIapii,inuitabatquedeum, vti
dexter ac foclix in ciuitate adueniret. Deinde
phiala poftuiat:ea porrecta a quopiJ,faciIc immcrgens, vna cum aqua lutoquehaurit, & o-
uumin quo nimiru illedeum cocIufcrat,can-
dida cera, cerufiaqj comiflurjm operculi fer-
ruminans.Id quum manu cepiflet,affirmabat
iam AEfcuIapiii tenere fefe. Interim illi ftupi-
dis detixifque intuebantur oculis, expedantes
quidna eflet futurii poftea^ iadudu admiratcs
alexander: IJ9
buu in aqua rcpertu.Porro poftcaqua fregifTet
idc caua vola coprcflum, ac fcrpctis illius foe-
tum cxclufum cxcepiflct, fimulatq; mouetcm
buc fcfe cofpiccrentii qui aderat,ac digitiscir
cunuoluente,protinus voce toUcbant, deumqj
cofalutabant, ac ciuitate eam fortunatam cfle
diditabantrfinguliquc affatim votis implcban
tur,thefauros,opes^pro(peramvalctudincm,a-
liaquc id genus ab illo flagitatcs bona.Hic ille
rurfus curfim feCc domum abripuit vna fccum
afportans, modo cditum in lucem AEfcula-
pium, bis natum fcilicct, cum fcmel duntaxat
nafcantur homincs:atquc cum non cx Coro-nidcper Ioucm,id cft cornicula (na id matris
nome fcrtur)ncque ex cornice, verum cx an-
fcrc progcnitu.Populus autcm vniuerfus con-
fcquebatur,omnes aftlati deo,atquc ob fpcs a-
nimo conccptas furorc correpti. Intcrdiu igi-
tur fc domi continebat/peras forc,id quod 8c
euenit,vt fama permoti,Paphlagonu pars ma-xima concurrcrct.Ergo poftcaqua vrbs ita ef-
fet hominibusTcfcrta, vt iam rcdundaret: fcd
quibus omnibus iam antca tum ccrcbru, tumcorcfiretcxemptu, nccvllapartefimiles vide-
rctur viris panc viditatibus ( vt loquiitur poc-
tx) veru qui prxtcr fola figura nihil a pccudi-
bus diftaretiin a^dicuHs quibufda^in Icdo rcfi-
dcsjco vidchcct ornatu,quivate mire dcccrct:
l6o LVCI ANIimponit In finu Pellseum illu AEfcuIapiu, qui
quidem erat,vtdidu eft, maximus pulcherri-
mufque. Hunc totu vbicollo circundediffet,
cauda foras prominere finens (erat aute inges
adeo, vt cu perpedus illius effunderetur, pars
tamcn humi traheretur: folum aute caputfub
alis abditum teneret,ilIo nimirfi omnia fercte)
linteaceum illud draconis caput,altera in ami-
d:us parte contextum oftendebat, quod pror-
fum illius effe draconis videretur,qui a pedo-re prominebat fcilicet. lam vero mihi cogita,
sediculas non admodum illuftres,nec adfatic-
tatem vfque luminis capaces:tum turbam ho-
minum conuenarum,quique aliis ex locis alii
coacurriffent,tumultuates: ac prius etia quamifta viderent,mente attoniti ftupefadique,de-.
nique fpebus illis fublati: quibus ingrcffis,non
mirii fi res vifa eft portetofa, videlicet epc mo-do pufillo ferpete,intra pauculos dics tam im-manem extitifle draconem humana fpecie,at-
queeum infuper manfuetum cundabilemqj.
Protinus aute ad exitum properabant, &:prius
quam exadius effent contemplati, protrude-
banturab iis,qui noui femper ingrediebantur.
Porro e regione ianua^,per qua intrabatur,pa-
tefadu erat &:aliudoftiri, per quod exiretur.
Cuiufmodi quidda & Macedonas in Babylo-
nc fcciffe feruntin Alexandri niorbo,quu ille
alexander; i(?r
grauiter iam a^grotaretjlli obfefla rcgia defyde
rarenteumintueri,acfupremu alloqui, Atquelioc fpedaculi fceleftus hic no femel, veru cre
brius cxhibuiffediciturj maximefiqui diuites
adueniffent recentiores ac nouitii. Hoc loco,
mi chariflime Celfe,fi vera fateri voIumus,ac-
quum eft veniam dare Paphlagonibus ac Ponticis illis hominibus,nimirum crafTis 8c ineru-
ditis,fi delufi funt,quum draconem manu co-
tingerent: nam hoc quoque largiebatur Ale-
xander iis qui voIuifl'ent:quumque confpice-
rent in dubia malignaque luce imitatum illud
iUius caputjOs fcihcet nunc aperiens, nuc clau
dens,tanto artificio, vt resplane Democritumaliquem requireret, aut certe Epicurum, Me-throdorumve^aut alium huiufmodi quempia,
qui prorfus adamantinam aduerfus hxc,atque
id genus alia,mentem obtineret: gui nullo pa-
d:ocrederet, quique vel quid eflet rei conie-
cturis coUigeret:veI fi viam etiam modumqueperueftigare non quiret,illud tamen antea fibi
perfuafum haberet , fugerc quidem fefe nio-
du rationemquepraeftigiatur2c:cacterum quic^
quid eiletncgotii, prorfus fimulatu fucatum-
que e{re,ac ne ficri quidcm vlla rationc potuii?
fc. Paucis ergo dicbus confluxittum Bithy-
nia,tum Galatia Thraciaquc: corum qui rcnu'
tiabant, vnoquoquc,vt fit,atFirmante fcfe pri-
mu nafcetcm vidifledeum, dcindc paulo poft
l.i.
1^2 LVCIANIeunde cotredaffe iam grande admodu faftuy
vultu etiam homini adfimilem. Accedebatad
hxc pidurx^imagines/igna deum refcrentia,
partim ex 2cre,partim argcto effida.Poftremo
nome etiam inditum: nam Glycon appellatus
cft: idque iufTu diuino carmine prodito. Adhuncenim modum eloquutus eft Alexander,
Sum ille Glycon, hominum lux, ex loue ter-
tiaproles.
Aft vbi iam maturu effet, vt cuius rei gratia had:enus omnia fucrat excogitata^refpofa quoqj
reddefet iis,qui requifiuiiTcnt:diuinaretq5,ac-
cepta videlicetanfa ab Antiiocho,qui apud Cilices vate egerat (na is quoque poft patris Araphiarai interitUjpofteaqj quam ille inter The-banos extaredefiifTet.patriapulfus^atque in Cihciam profectus, haud incomode rem geffit,
quu Cilicibus euenturapra^diceret, binos oboles pro fingulis accipiens refpofis ) Ab hoc,in-
quam,arrepta anfa^praedicit Alexander omni-bus qui aduenerant, fore vt dcus ipferefponfa
daret, eiiafque rei diem quendam certti pra^Io-
quutus eft.Iuirit aute vt quifque quod videre-
tur,qu6dque maxime difcere vellet, id in libel
lo cofcriberct, eiimque funiculis obuindum,cera argillave, autfimili requapiaobfignaret.
Se vero receptis libellis, cum fubiffetadyta (ia
cnim oraculum erat extrudu,^^ apparatae cor-
tina^ )ordine per pr^econem ac theologum euo
caturaeos qui tradidiiTcnt: dchinc vbi de fin-^
gulis effet edodus a deo, libellos redditurum,
ita vt traditi fuerantjobfignatos: fubfcripto il-
lis refponfo pro cuiufque argumento, deo ni-
mirum refpondente,quacuqUederequis eflfet
fcifcitatus.Erat autem hic doIus,homini cuiuf
modi tu cs,aut etia (fi modo didu non eft in-
uidiofum) cuiufmodi fum ego,manifefl:ariuSj'
neque difficilis animaduerfu: verum idiotis>
quibufque nares eflent mucco obfita^, mini-
mequeemuclx,prodigiofum,plancqueincre-
dibile quiddameflevidebatur. Etenim quumv^rias cflTet commentus artes, quibus figna to!
lerentur: quae quifque fcifcitabatur,ea legebat::
atque ita quac viderentur, ad interrogata re-
{pondebat. Deinde rurfum obuinda obfigna-
taque rcddebat, non flne fumma admiratione
eorum qui recipiebant.PIurimus enim hic in-
ter illos crat fermo, Qui u?ndem fcire potuif-
fet ifl:e,quaj ego illi tradidi,fanc quam diligen-
ter obfignata fignis, imitatu neutiquam facili-
bus,nifi reuera deus efletquifpiam, cui cundafint perfpicua? S^d iam quibus artibus id ef-
fecerit, forfitan a me requires . Accipe, quovidelicet impofl:uras eiufmodi deprehenderd
queas, & coarguere. Prima ratio fic habebaf
Celfc chariffime: Eam ccrsepartem quxpoft
fignum hxrebat, acu candefada liquefad:anl
diducebatitum vbi legifTet^rurfum calefa6tartt
l.iii
l64 L V C I A N I
acu ceram,eam qux a tergo funiculi fueratjfi-
gno eodc manente,facile coagmentabat. Por-
ro fecundus modus conftat per id, quod coUy
rium vocant. Id conficitur ex pice Berittia,bi
tumine, ac lapide perfpicuo trito, tum cera 8c
mafticha. Confe6tum igitur ex his omnibus
collyrium igai calefad:um,mundo prius fuil-
lo pinguijfigno applicabat,ac fymboli figuram
excipiebat. Id fimulatque ficcum eflfet fadum(ficcabatur autem protinus)commode refigpa
bat libellos quib^ pra^ledis impofitae cerae de-' nuo^perinde atque e lapide, fignum idem im-
primebat,ad archetypi fimilitudinem mircef-
fidum. Pofthacciam tertiam accipe ratione:
Calce in gluten inieda, quo vulgo codicillos
adglutinant,atq^ ex his confefta ceu cera,mol
lem adhuc ea admouebat figno, ftatimque dc-
trahebat. nam ilico ficcefcit,adeo vtcornu vel
fcrro potius reddatur folidius. Hac ad impri-
mendum fignum vti confueuerat.Suntpracter
has Sc z\ix complures viac, quas omnes referre
nihil necefle eft,ne parii videar modeftus, ma-xime quum tu in his quos de magorum arti-
bus confcripfifti commentariis tumpulcher-
rimis, tum vtilifllimis, quique modeftos red-
dere queant, fiquis in eis euoluendis verfetur,
abunde multa retuleris, logcquehis noftris co
piofiora.Reddebat igitur oracula^diuinabatq^,
non mediocri ad eam re vtcs ingenio^artequc;
ALEXANDER. i6j
negotium reddens probabiIius,dutn aliis obli-
qua qu2edam Sc ambigua refpondet ad ea quac
proponebantur,aIiis pcnitus obfcurarquando-
quidem 3c hoc oraculis ille ccftiuenire iudica-
bat. Alios item deterrebat, alios adhortabatur,
prout fibi magis conducere coiedaffet. NoH-nullis rcmedia morboru, vitiq; rationes ^vz^
fcribebac, cum fciret ( vt initio diximus)com-
plura,atque efficacia pharmaca.Maiorem aute
in modum cytmides ab iilo probabatur: id eft
nomen confictum empIaftri,vrfino adipe con
fecti.Porro fpes, rerumque fucceffus &c incre-
menta,neque non hacreditatum obuentus feni
per in aliud tepus reiiciebat, illud interim ad-
denSjCuncSa ha^c tum obtingent,cum ipfe vo
lam: quumque vates meus Alexander me ro-
gabit,pr6que vobis vota faciet.Denique nier-
ces erat vnicuique refponfo praeftituta, nempedrachma cum obolis duobus. Ne vero pufillu
aut exiguum fuiffe putes amice hunc quxftu,
quum in annos fiagulosad fcptuaginta aut
ocloginta miiia redierit, vfque adco auidis Sc
infatiabihbus hominibus, vt finguli fupra decc
aut quindecim rogationes traderent.Cxterum
ca quac capiebat, non ipfe folus folitus eft infu
niere,necrurfum ad congerendas opes in the-
faurum reponere, verum complur^j 3c alios
babebat fecum adiutores 8c miniftros,tum qui
fcitarentur, qui verfibus oracula conderet, qui
l.iii.
1^6 LVCIANItefponfa feruarent^qui fubfcriberent,qui obfi-i
gnarent^qui interpretarentur,quorum vnicui^
que pro dignitate meritoque lucrum impertie-
bat.Ad liacc noRullos foras & in loginquas re-
giones emandarat,qui famam eius oraculi in-
ter gentes diffiparent^affirmantes ipfum etiam
pracdicere reuocareq; fugitiuos, fures ac prx-
dones indicare,thelauros effodiendos oftede-
re,morbo laboratibus mederi,quofdam etiam
vita defunclos in vitam reuocar^,Cocurreba-
tur igitur vndiquaque^magnoque tumultu co
citatiadproperabant,facriticabaturjdicabantur
niunera,eaque duplicata,prophetx difcipuloq;
dei. lam enim 3c tale quodda oraculu exierat,
Muneribus decorare meum vatcm atque mi-
niftrum
Prxcipioinec opil mihi cura,at maxima vatis,
Veru vbi ia plenque, quibus metis plufculum
incrat,n6 fecus atque ex alta ebrietate refipifce
tes, confpiraffent in iUu, prxfertim ex his,qui
ftudebat Epicuroiiamquc paulatim in oppidis
deprehederetur vniuerfaprxftigiatura, tiduf-
que fabulae apparatusihorrendu quidda in eos
^didit,dices impiis Sc Chriftianis impleri Pontum,qui non vereretur in fefe turpiflime ma-ledicere: eos iuftltlapidibus pellerent,fi modovellent propitiu habere deum.Porro fuper Epi
curo huiufmodi quoddam oraculu prcdidit:
§cifcitanti cuipiam, quid ageret apud infero^
ALEXANDER. idj
Epicurus:Plubeis,inquit,copedibusvindusmcoeno defidet. Et adhuc miraris, ^x magnoperecreuit eius celebritas oraculi, cu videas inter-
rogationes adeuntium, quam fint prudcntes,
quamqueeruditJEfModis autem omnibus bcl
lum erat illi cum Epicuro fa^uum &: irreconci
liabile,idqueiure optimo.Nam cum quo tan-
dem iuftiusbellu gerat homo praeftigiator, &:
monftris ac portentis amicus, veris inimicif-
fimus, quam cum Epicuro, viro videlicet qui
rerum natura perfpedam haberet, quiq; vnus
quid in his eflet, verum videretf Nam Plato-
ni, Chryfippo, aut Pythagor2eeratamicus,at-
quealta cum illis pax intercedcbat. At intra-
dabilis ille Epicurus (ficenimappellat eum)
erat illi plurimu inuifus, atquc id mcritorquip
pc qui hacc omnia ridicula ac ludicra duccret.
Quam obcaufam inter vrbcs Ponticas Ama-ftrim in primis habcbat exofam,eo quod acce
pcrateos,qui cum Lepidoerant, alios item ho
rum confimiles quamplurimos ea inciuitate
verfari. Nequevnquam Amaftrino cuiquam
oraculum reddidit. Quin vbi conarctur etiam
fratri proconfulis rcfpondere, dcridicule pro-
fedo difceftit, cum nec ipfe quemadmodumidoneum oraculum fingerct, inuenirct,nec ha
berct qui fibi in tcpore poflet componcre. Nacum ille de ftomachi dolorc conquirenti vel-
let prsefcribere, vti fuillum pedcm cum malua
l.iiii.
1^8 LVCIANlpraeparatum ederet,hunc in modutn ait,
Maluaca porcorum facra cunimato Sipydno.
Crebrius autc(vti iam diximus)draconcoften
debat iis qui vellent,haud totiS tamen, fcd cau
dampotilTimum, ac rehquu corpus oculis ex-
ponens: caput vero nc videri poflet, abditii in
fmu feruabat. Verum quo magis etiam redde-
ret attonitam multitudinem, poUicitus eft fefc
exhibiturum ipfum deu Ioquente,citraque in-
terpretem edetem oracula. Deindc no magnonegotio,gruum arteriis contextis, acper hneu
illud draconis caput, quod erat arte adfimula-
tu,infertis, alio quopiam per has foris infona-
tc,refponfitabat ad ca qux proponebantur, vo
ce nimirum per linteaceum illum AEfculapiii
ad aures promanate.Huiufmodi refponfa wj-
Tdcpciyx dicebantur, id eft ipfius voce reddita:
neque quibuflibet, nequepaffim dabatur, ve-
rum fplendidis modo atquc opulcntis, Sc qui
grandia largirentur. Itaq; quod Seueriano red
ditum eft fuper expeditionc in Armeniam fuf-
cipienda,ex Autophonis erat. Adhortasenim
illum ad incurfum eius regionis,{ic ait,
Parthis Armeniifque citato Martc fuba£lis,
Romavrbercpetes, &:claras Tybridis vndas,
Vertice ferta gerens radiis diftincia fcrenis.
Deindc poftcaqua vccors ille Gallus perfuafus,
incurfione feciffet.cuenificrq; vt vna cu excr-
citu cxdcretur ab OLhrvade^hoc oraculti e mo
ALEXANDER. 1^^
numentis fuftulit, atq; aliud in eiuslocufub-
ftituit huiufmodi,
Agmen in Armenios ne duc: nequecnim ex-
pcditifthuc:
Ne tibi foemineis vir amidus veftibus, arcu
Exitium immittat,vitaque ac lumine priuct.
Siquidem &hoc interim calHdiffime fuerat
comentus, vt pofterioribus fubftitutitiifqj re-
lpofis,ea qux perpera maleq; eueniflent,farci-
ret ac mederetur. Sxpius enim segrotis prius
quam moreretur^prsedixerat fore vt reualefce-
ref.quibus morientibus,alterii oraculumihco
paratum erat.quod fuperiori diuerfa caneret,
Pofthac defme opem morbo petcre exitiali:
Mors etenim manifeftajneceuitarelicebit.
Porro cu no ignoraret, qui in Claro ac Didy-
miSjMalloque refponfa fcrebat, ipfos quoquchuiufmodi quada arte dminandi celebrcs ha-
beri, eos fibi rcddebat amicos, plerofque con-
fultorum ad illos remittens,his verbis,
Nunc Claro ito, mei vocem patris auditurus.
Et rurfus,
Branchydica accedas adyta,atqj oracula quse-
ras. Etiterum,
Mallon abi,Amphilochi quseres oraculavatis.
Et haden^ quide de iis, quse intra patrix fines
vfquead lonia, Cilicia,Paphlagoniam, Gala-
tiamque dcfignauit. Vt vero 8c in Itaha oracu
li fama permanauit, inqj ipfam Romanorum
170 LVCIANIvrbem: iam nemo omnium erat, qui no alius
aliii anteuertere ftuderet, du hi quide eo pro-
ficifcuntur ipfi: illi vero mittunt, potifTimum
hi,qui potetia atque authoritate. plurimum in
republica pollebant: quibus princeps quafique
jfignifer extitit Rutilianus, viralias quide ho-neftus ac probus, tum compluribus in pra^his
Romanorum fpedatx virtutis: fed qui in his
quse ad deos pertinet, paru fane faperet, vt cui
prodigiofa quxda de iUis eflent perfuafa, adco
vtiicubi lapide vel inundum, vel coronatum
cofpexiflfet, cotinuo procideret atqj adoraret,
ac diutius aduolut^ vota faceret,bonaq^ ac la:-
ta ab illo poftularet. Hic igitur fimulatque de' oraculo inaudiflet, parum aberat quinomiffo
que tenebatexercitu,in Aboni muru auolarit:
aiios aute poft aUos ed legabat. Porro qui mit-
tebatur, feruuli nimirum idiota^ quidam facile
deceptijdomum redibat, referetes partim quac
viderat,partim tanqua vidifTent^audiflentque:
permulta infuperaccumulates ilhs,quddomi-
no fierent comendatiores. Inflammariit itaq;
fenem infcelicem, 8c in vehemeteminfaniam
impulerunt. Atillepafllmad omnes amicos
accedens, quos habebat, cum plurimos, tumpotentiflimos enarrabat, partim ea, qux ab iis
quos miferat,accepirtet,partim quae ex fefe ef-
finxerat. Etad eu modfi ifte compleuit vrbe,
concitajitqae qua nplurimis item auhcis ex-
'ALEXANDER. iji
pauefaftis atque attonitis . Qui protinus &ipfi cupiditate flagrare caperunt, vt aliquid
fuis de rebus audirent.Porro Alcxander adue-
nientes comiterexcipiebat, acxeniis^ aliifquc
magnificis donatos muneribus ad eum remit-
tcbat: hocagens, vti non folum renuntiarent
oracula , verumetiam dei laudes canerent, ac
portentofa quaeda de oraculo dcque ipfo mentirentur . Excogitarat autcm ter fcelcftus ille
quiddam neutiquam infcitum,& ingeniofius,
quam vt in vulgarcm copctat latrone. Etenini
refignatis libellis acperIedis,fiquidoffendiflet
in lis quac proponebatur, ita fcriptum,vt cumpericulo ac difcrimine cius qui fcripfifTct, ^i
proferretur coiundum vidcrctur, apud fe dcti
nebatmcqj rcmittcbat,quo vidclicct obnoxios
ac propemodum fcruos ob mctum fibi redde-
rct eos qui mifcrat, quum in mcnte illis vcni-
ret,cuiufmodi de rcbus cofuluiflcnt.lntcllige-
bat aute efle cofcntaneti, vt qui opibus ac po-
tentia praccellcrct, eiufmodi rogationcs cflent
propofituri. Abhismuneraquaplurima fcrc-
bat: quippe qui non ignoraret fcfe intra caflcs
eius tcncri. Libet autc aliquot ex his rcfponfis
comcmorare,qu2e Rutiliano rcddidir.Huic fci
fcitanti de filio, cx vxorepriorc fufcepto, qui
iam pcr xtace maturus eflct vt difciplinis cru-
diretur, qucm inftituendo in litcris illiprarce-
ptorcm dcbcrct adhibcrc^iita rcfpondit.
Ijl LVCIANI
Pythagora, egregicque canentc praelia vatcm,
Deinde paucis poft diebus,extindo pucro,ip-
fe quide hxrcbatrncc habebat quod incufanti-
bus refpoderctjoraculo videlicet ita re prxfcn-
ti cofutato. At Rutilianus optimus vltro occlx
pans,defendcbat oracula, affirmas hoc ipfum
portediffe deu, qui iuflilTct nemine quidem c
viuis adolcfcentulo deligi pra:ceptore, fed Py-
thagora potius,atq; Homerti iam oUm defun'
dos, quibufcu crcdibile cffet eum iam vcrfa-
ri.Quid igitur Alexadro vitio vertere conuc-
nit,fi iftiufmodi homunculos dignos habuit,
quibus fucu faceretfRurfum eide percontati,
cuius tandem animam effet fortitus,ait,
Principio fueras Pehdcs,deinde Menander,
Deindc is ^ nuc es: poft fax Phoebaca futur^,
Odioginta seuu ac centum produxeris annos.
Athic feptuagenarius interiit, in infania ver-
fus, haud expedato dei promiffo. quanquamhocquoqj oraculu ex Autophonis erat. Eide
item dc vxore ducenda percotanti, aliquando
incunftanter ac palam refpondit,
Ducito Alcxandro natam, Lunaque puellam
.
Siquideiamohmrumore diffiparat fiUa qua
habebate Luna fibi fufccptam fuifle. Luna c-
nim ipfius amorc capta fuifTcjquu dormicntc
aliquando confpexifletina id lUi familiarc eft,
formofos fomno fopitos adamare. Porro Ru-tilianus vir prudetifllmus, nihil cuftatus, pro-
ALEXANDER;17J
tin^acccrfit virgine,nuptias coficit/pofus iamfcxagenariits,cocumbitq5,focru fua Luna fo-
lidis Hecatombis placas,iamq; fibi vnus e cx^
litum numcro vidcbatur. Athic vbi femclin
Italia re efTet aggrcffus, maiora in dics ad hxcexcogitabat, & in omncs Romanx ditionis
partes,qui perfcrrct oracula,dimittcbatjpra:di-
ccns ciuitatibus caucnda ciTe pc(tilentia,incc-
dia,terr2c motus,fe certa remcdia tradituru, ncquid horu acciderct,pol!iccbatur.lamque quupeftilctia incrcbuiffet,vnu quodda tale oracu-
lum, Autophono Sc hoc,quoqu6 verfum gc-
tium prodiderat, vnico carmine coprehefum,
Intonfus nubcm pcftis depcUit Apollo.
Atqj huc verficulu videre erat paflim pro fo-
ribus defcriptu,tanqua aducrfus pcftilcntia rc-
medio futurij.VerucarcspIurimis diucrfam
in parte cucnit,proptcrca quod fortuna quada
fic accidit,vt cx dom^, quibus hic verfus efTct
infcriptus^potiflfimum dcfolaretur.Ncq; vero
mcputcsilluddiccrecarme in caufa fuiffe vt
interierint,verum cafu quoda adhuc modumaccidit. Et haud fcio, an plcriq^ frcti carminc,
ncgligetius ac fecuri^ vixcrint/iihiladuerfum
pefte practer oraculu adhibcntcs: pcrinde quafi
fyllabas pro fefepugnatcs habcret, Sc intofum
Apolline tclispeftcpropellente. Exploratores
itcmcxfuacoiuratione quaplurimos Romzconftituerat, qui fjbi qua quifque mcntc cflct.
174 LVCIANIindicaret.ac prius goraculu adiiffent, illi figni
ficaret quidna eflent percotaturi, quidquepo^
tifTimum cupere videretur,vt etia prius g adue
niffent ii qui mittebatur,ille ia ad refpodcndu
inftrudus ac paratus efTet, Atq^ hsec quide Sc
idgenus alia machinamenta^aduerfus Italicas
vxbes prxftruxerat.Nam prarter haE:c 3c initia-
tidnes quafda inftitucrat, txdarum per manustradedarum geftationes, 3c facroram ceremo-t
nias, qu2e quide tribus ex ordine diebus coti-*
nenter perageretur.Ac primo quidc die Athc-
nienfium ritu, denuntiatio ficbat huiufmodi,
Siquis impius,«ut Chriftianus, aut Epicureus
myftcriorum explorator acceffit,difcedat. Cxterum qui deo credut dc parent, facris foelici-
ter initietur. Sub haec protinus exigebatur,il-
lo praceute, dicentcq;, Foras pellatur Chriftia-
ni. Tum multitudo acclamabat vniuerfa, Fo-
ras pellatur Epicurei. Dehinc Latonx puerpe-
rium agebatur,&: Apollinis natiuitas: tum Coronidis nuptiac: demum nafcebatur AEfcula-
pius. Altero die Glycon in luce emcrges,dciqj
exort^. Porro tertio die Podalirii cum Alexa-
dri matre coiugium agebatur. Dadis aurcm is
appellabatur,idque ex re,propterea quod faces
quacdaincedcretur. Poftremoloco, Lunacat-
que Alexandri morcs,ac nafccs Rutiliani con
iunx. At vero face geftabat, myftcriaque age-
bat Endymion Alexandcr,quum hic dormies
A L E X A N D E r:17J
fcilicet,in medio iaceret:defcendcret autem in
cuin e tedi faftigio^taquam e cselo, Lunac vi-
ccm agens,Rutilia quacdam formoriflima cu-
iufdam e Cacfareac domus pra^fedis vxor^quxnimirum vtamabat Alexandrum^ita vicifllm
abillo amabatur.Acfubocuiis perditifTimi il-
lius mariti tum coplexus agebantur,tum ofcu
la, (dque in propatulo. Quod nifi complures
fuiffcnt txdaf, forfan nonnihil 8c eorum qua:
fieri folcnt infra finum,patratum fuiffet. Pau-
lopoftrurfum introibac ornatu facerdotali,
multo cum filentio. Deinde ipfc primus clara
voce fonabat, lo Glyco. Aflbnabatautebene
canori fcilicet homines, nempe pra^cones ali-
quot Paphlagones, Carbatmis calceati, pluri-
mum alii nidorem ruclantcs, lo Alcxander.
Porro fubinde inter geftandas tacdas,atque in-
ter myfticas faltationes, femur illius dc indu-
ftria rcnudatum,aureum apparebat: pclle,ficu-
ti coniicio, inaurata circundata, atquc hacadtaedarum fulgorcm rclucente . Itaquc quumduobus quibufdaex eorum numcro, qui de-
fipicntcr fapicntes funt, fuper hac re vcrtcrctur
altcrcatiOjVtrum Pythagorae animum pofllde-
ret, videlieet ob femur aureu, an alium Pytha-
gorico illi confimilem, atque cam controucr-
fiam ad ipfum Alcxandrii rctuHflent: rex Gly-con oraculo litem dii]oIuit,
Pythagorac mcs monUirq;,oritljrq5 vicifljim:
Ij6 L V C I A N I
Vatis at eft animus dmina e mente profe(flusi
Hunc pater auxilio mifit luftifque piifque.
Et rurfum,
Tc6ta louis repetet, louiali fulmine tadus.
Porrd quum cundis aliis denutiaret,vt a pue-
rili concubitu temperarent, ceu re nefaria, vir
ille egregius tale quidda ipfe machinatus eft.
Ponticis ac Paphlagonicis vrbibus impera-
bat, vt tertioquoque anno mitterent, qui deo
dicaretur,eiufque laudes apud fecaneret. veru
mitti oportere fpeclatos ac feleftosinepe nobi
liflimos & actate floretiffimos, formaque exi-
mios. Qulbus inclufis perinde vt emptitiis ad
libidine abutebat^ar, raodisomnib?j|n eos de-
baccharifohtus. Prxterea legfquoq^ codide-
rat, nequis maior annis ododecim fefe admoto ore copIecteretur,neve cum bafio falutaret,
fedreliquis manu duntaxatofculanda porri-
ges,fohs setate formaqj floridis ofculii dabat,
atq; his quide inde cognome inditum,vt intra
ofculii conftituti diceretur. Atq^ in hunc mo-du vecordibus ac ftupidis mortahbus illudes,
perpetuo deinceps fuas nequitias exercebat^
paflim conftuprans vxores,paflim liberis abu-
tens.Quin magnu quidda^cundifq^ optandu
videbatur/i cuius vxore vel afpexiiVet modo.Porro flqua etia ofculo dignat^ fuiflet, nemonon ita putabat,quicquid ellet bonaru foclici-
taru,id omnc femel in eam domii influxurum
ALEXANDER.' ^77
cflc. Erat infuper, atqae e^ no pauc2e,quaf fcfe
ctia pcperifle ex illo iadaretrquod ita efTe ma-riti fuo teftimonio cofirmabat. Lubet etia dia
logum tibi referre Glyconis & facerdotis, viri
cuiufda Tyanei,cuius fapientia ex his qus idfcitatuscft,coniicias licebit. Huncequidelcgi
pridem aureis defcriptu literis, Tii^in ipfis fa-
cerdotis acdibus. Dic^inquit, mihi rex Glyco,
quifnam csfSum ille,inquit, minor AEfcuIa-
pius.Num alius ab illo priore?quid ais? Haudfas cft vt ifthuc audias. Sed quot annos apudnos permarifurus, atq^oracula redditurus? Admillcfimutertium. Deinde quodemigraturus?
Ad Bad:ra,atque in eas regiones.Siquide opor
tet &: barbaros meos vidu, mcaque prsefentia
frui.Atreliquas fortcs.puta quxin Dindymis,
Claro,Delphifque redduntur: vtrum ab autho
rc profieifcuntur ApoIIine,an vana fuhtquae
illic cduntur oraculaf Ne ifthuc quidem fcire
qua^fieris,nefas enim. Caeterum ego quis tan-
dem poft hanc vita futurus fumf Camelus,de-
indcequus,poftha^c virfapies,acvatesnoin-
ferior Alexandro. Atquehxc Glyconis cum fa
ccrdote confabulatio. Poftrcmo & oraculum
carmine comprehenfum cdidit,quu non ignp
raret illum amicum cffe Lcpido:
Ne parc Lcpidomaq; huic fatu inftat acerbu.
Mirum etenim in modu metuebat Epicuru,(i-
cuti fuperius d;itu eft:nimiru vt artificeac fa^
m.i.
178' LVCIANI
pientCjfuis artibus atque impofturislioftc atqi
'infenfum. ItaqueexEpicureis quepia aufumfe multis pracfentibus coarguere, propemodfi
in vitx difcrime adduxerat. Siquidem adies il
kjclara voce dicebat,Tu nimiru Alexadcr Paphlagoni cuida perfuafifti^vt feruos fuos apudGalatia^ prrfeclu capitis accerfcrct,hoc nomi-ne^quafi filiuipfius,qui tum Alcxadrise crudic
batur^occidiffent. Atqui viuit ado!efccns,inco
lumifquc rcuerfus eft, famulis ia fupplicio affc
d:is, qui tua opera beftiis traditi perierut.Por-.
ro huiufmodi quiddam acciderat:Cum adolc
fcentulus amne aduerfo in AEgyptu nauigaf-
fet, ad inudationcm vfque fubdudo nauigio,
perfuafus cft vti pariter in Indiam nauigarct.
Itaque dum diutius abeffct, infcEliccs illi cius
miniftri rati vidclicct vel in Nilo nauigantcm
interiffc pucrum, vcl a latronibus(nam id tcmporis permulti graffabantur)effc peremptu,re*
uerfi funt domum, renuntiantcs qucmadmo-dum c mcdio fublatus clTet.Deindeproditum
oraculum,damnati ferui.Sub hxc adcft adolc-
fcetulusjperegrinatione fuam cnarrans. Atquc
hxc quidcillc.AtAlcxadcrindignationcpcr-
citus,qudd coargucretur,ncque rercns oppro*
brata fibi vcritate,iuffit vt qui adcffcnt,Iapidi-
bus illum impeteret:alioqui 3c ipfos impios fu
turos, atque Epicureos appellandos. Dumqucilli lam lapidare ccepiffent, Dcmoflj:atus qui-«
ALEXANDER. ij^
dam,quidiuerfabaturin Poto, primushomi-ncm fui corporis obtcges obicdu, morti fub*
duxit: alioqui lapidibus obruendum,idqueiu
re optimo. Quid enim oportebat vnum inter
tam multos infanientes,' fanum eflcjatque a Paphlagonu ftultitia malum fibi acccrfere? Et illi
quide hacc euenerunt. Ca^teru aduocatis iuxta
oraculorum ordinem iis qui propofuerant/na
id fiebatpridie quam refpofa redderet) prseco-
ne rogante an vaticinari vellet,fi cuipiam illo-
rum ex adyto refpodiflet,in mala rem, huiuf-
modi homine neque tedo quifquam excipie-.
bat,neq^ igni, aquave impertiebat: verum erat
illi folum aliudalio vertendum,tanqua impio,
deorumque cotemptori,atque Epicureo:quod
quidem probruomniu erat grauiffimu. Qua-propter vnum etiam Alexander quiddam deli
gnauit deridiculu. Nadus peculiares Epicuri
fententias,librum( vti fcis)longe pulcherrimu,
fummadm Epicureac difciplinx decreta com-plcdentem, medium in forum deportauit, ac
lignis ficulnis exuffit, tanquam authorem ip-
fum exureret fcilicet,ac cinerem abiecit in mare,oraculo infuper eam in remedito,
Edico decreta fenis comburerc cxci.
Haud perpendit fceleftus ille, quatum adferret
is liber commoditatum iis, qui in eo legendo
verfarentur, quantamque illis quiete, traquil-
Utatem^Iibertateinqucpareret, propterca quod
m.ii*
l8o LVCIANI
a pauoribus, fpeftris, ac prodigiis libcrarct: tu
fpcs inanes, atque immodicas adimeret cupidi
tates,mentcm fanam ac vcritatem infcrerct,pla
nequc luftraret animum, no txda quidcm,aut
fquilla,aut aliis id genus nugamctis: imo redta
ratiotie, vero, ac libertatc. Accipc iam facinus
quodda hominis fccleratifl'imi,vnum intcr o-
mnia multo impudcntiffimum. Quu iam nomediGcre in regiam aditu fibi patefcciflct, in-
queaulam Caefarea: prsefertim Rutiliano remadiuuate, atquc approbantc: quu bellura quodinGermania gerebaturmaximc flagrarctdi-
uo Marco cum Marcomannis & Quadis cofc
retc,oraculii diuulgauit, quo iubcbat,vti duos
leoncs viuos in Danubium immittcrct, variis
cum odoribus, ac facris quibufdam magnifi*
cis.fed pracftat ipfum oraculum rcferre,
Gurgitibus fluuii turgentis abimbribus Iftri,
Immififle duos Cybeles edico miniftros,
Montcferas alitas: tu quatumalit Indicus acr
Florum atque hcrbarum beneolentum, mox-quc futura eft
Et vid:oria,pax & amabilis,& decus ingcns.
Ea quu cflcnt fada,quemadmodu ille pracfcri-
pfcrat:leones quidem fimulatqj in hoftium rc-
gionem enataflent, Barbari cancs quofpia, aut
lupos efle rati^ fuftibus arcebat. At noftrorum
protinus maxima ftrages eft cofcquuta, vigin
ti fcrmemilibus fimul cxtinftis.His confimir
ALEXANDER. l8l
lia funtea,qux in Aquilcia cotigenint, quii pa
rum abfuerat, vt vrbs ea caperctur. At is ad id
quod euenerat, Delphica illam rcfponfionem,
Croefoqueredditu oraculu^frigide fanc dctor-
fitrdices deu quidem prxdixiflcvidtoria,haud
tamen explicuiflc, vtrum Romanoru eflct fu-
tura,an hoftiu.Tandem quum plurimi iam ea
in vrbem coflueret, premereturque Abonoti-
chitarum ciuitas multitudine eoru.qui ad ora-
culu ventitabat, neque fufFiccret fuppcditadis
iis qu2C ad vidum erant ncceflaria,cominifci-
tur oraculoru genus quodda id, quod nodtur-
num appellabatur. Siquidcm libellis indormi-
re folet,vt aicbat ipfe: dcinde taqua in fomnio
diuinitus edodus refpondebat: nihil certi ta-
men,fedambigue plcrunque ac confufim: maxime fiquos libellos confpcxiflct, accuratius
atque obfcruantius obfignaros. Ad huc enim
modum citra vUum rcfignadi periculu, quic-
quid temere in mente vcniflet,fubfcribcbat:ra
tus & hoc ipfum oraculis conucnire. Erant au
temadid nonnulliconftituti interprctcs, qui
mercedcm non cxiguam colligcbat ab lis, qui
eiufmodi capicbant oracula, vt cnarrarcnt ea,
explicarentquc:atque hoc illorum munus con
duditiumerat. Nam interpretumquifqucta-
lentum Atticum pcndebat A^cxandro. Non-nunquam,quum ncque confulcret quifquam,
ncque midus eflfet alicuis: imo quum nccflct
m.iii.
l8z L V C I A N 1
quidem huiufmodi quippiam: tamen oracJulu
edebat, vti ftultos mortales redderet attonitos.
Quod genus illud erat,
Huc age quxre tua qui teftus in aedibus, ac tc
Clam prorfum,vxore vultuqj oculifq*, decora
Stuprat adulterio,feruoru cx agmine primus
Ipfe cui folus fuafifti hasc omnia demens.
Eius enim florem hbafti,hoc dedecus ille
Nuctibi copenfanSjCu coniugedormitherih*.'
Quin lidcm tibi iampridem letalc venenum( Vt neq; qux faciant poflls audire,nec vnquaCcrnere luminibus ) tecle furtimque pararunt.
Inueniefque tuo fub lcdo pharmaca^iuxta
Parietem,fub ceruicali conditarporro
Iftis confcia criminibus tua fcrua Calypfo cft.
Quis Democritus principio no commouere-tur, vbi nominatim &:authorcs, &: loca palam
audiflet dcfignari? Verom ilico defpuiflet fi-
mulatque cognouiflet,guo hxc artiticio gerc-
rcntur. Infupcr 8c Barbaris non raro refpondit,
fiquis patria Hngua fcifcitaretur, puta Syriace
aut Gallice,quotics difficile crat inucnirc con-
tcrrancQs eorum^qui rogationem propofuif-
fent: proinde rcccptis hbeUis,multum jntcrce-
dere folct intcrualli,prius quam oraculu red-
dcrct, quo vidclicet interim pcr otiii poflct 8c
folucrc tuto hbelIos,&:nacifci,qui cundapof-fent intcrpretari.Quod genus erat 8c iUud Scythx cuiufdam redditum oraculum:
ALEXANDER. i8j^
Morphi ebargulis in vmbra chnenchicrac, re-.^
linquetlucem.,.,^^
Alias rurfum, quum necadeflet item quifpiaji,
neque tale quicquam omnino contigiifct, ci-
tra carmen eloquutus cft^Redito vnde venilli,
fiquidem is qui temifit hodie,periit, interem-.
ptus a Diocle vicino, accedetihus latronibus,
Mango,CeIere,ac Bubalo,qui nunc etiam co
prehenfi tenentur in vinculis. Cxterum pauca
nunc accipe ex his qax mihiipfi refpodit. Sci-
fcitato an caluus effet Alexander, guum iibel^
los palam atqueaccurate obfignaflem, refpon
fum nodurnii fubfcribituriSabarDalachi Ma.lach Attis alter erat. Rurfum quum diuerfis h-
bellis candem rogationem propofuiffcm.puta
cuiatis eflet vates Homerus, idque alio atque
alio nomine:altcri fubfcripfitjVidelicet deccpt^
a puero,qui rogatus qua gratia venit, Vt reme-
dii3,inquit,petere aduerfus laterum dolorem,
Cytmide te mbeo,ac Laton^rore perungi.
Alteri vero vbi fcifcitanti ei didtum elTet, vtru
mihi fatius effet in Italiam nauigio, an pede-
ftri itinereproticifci, refponditinihilquidem
quod ad Homerum attineret,
Carpe viam pcdibus,rate ne fulcaueris vndas.
Multa idgenus aduerfus illum fum machi-
natus, quorum de numero fuit Sc illud, vnica
rogatione propofltalibello pro more infcripto
tahs cuiufdam rogationcs odo^nomc aliquod
m.iiii.
l84 LVCIANlemctitus, miflis drachmis item ofto: practcrca
quod fieri folitum effct adiuges.At illc perfua-
fus^partim milTa merccde.partim infcriptione
libelli,ad vnicam rogatione: ea erat huiufmo-
di,quando deprehendedus eflet impoftor Ale-
xander,ofto mifit oracula:fed qu2 neque cae-
lum(quod aiunt) nequeterram attingerent,
verumabfurda &:intelled:u difficilia omnia.
Quod ille vbi in pofteru perfenfiffetj prxterea
quod Rutilianu a matrimonio conatus cfreiii
auertcre^fuafiflemq^ neprorfusin diuinationc
fpcs reponeret fuas: odcrat me vidclicet,ita vti
par erat,fibiquc acerrimum hoftem iudicabat,
Quodam itaque temporc percontanti dc mc,
Rutiliano ita refpondit,
Nodiuagis gaudct fcortis,fpurc6que cubili.
In fumma,iure optimo mc inuififlimum habc
bat.Proinde quia me in oppidu adueniffe fen-
fi{fet,meque Lucianu efle illu cognouiflet(ad-
duxera aute militcs duos, alteru lancea, alteru
coto armatu,quos quide a Cappadocise pracfi-
de mihi tu amico accepcram,quo mc ad marc
vfqucdcduccret) accerfitilicofane quam co-
miter multaque cu humanitatc. Ego quu ad-
licniflem,compIures apud ilIumreperio:porro
bona quada fortuna &: militcs vna mecii addu
xeram. Tum ille manu mihi porrigit ofculan-
dam,queadmodum vulgo facerc confueucrat.
Ego adniotus,, perindc atque ofculu daturus.
ALEXANDER. 185;
jcri morfu corripio, iu vtparu abfucrit, quo
minus illi manu manca rcddiderim. Itaq; qui
prsefentcs eranf, prarfocare me acccdereconati
funt tanqua homine Ucnlegu,quippe qui iam
inde ab initio grauiter tukrat, q? Alexandrum
illii.non aute propheta copellaffem. At ille op
pido quam generofc obnitens copcfcuitillos,
pollicitufq^ cft fe facile me placidu redditurii,
declaraturumq; quantu poitet Glycon,qui ni-
miru & hos qui maxime faroircnt ferocircnt-
que, fibi reddcret amicos. Moxq^ ablegatis o-
mnibus,mecum expoftukuit, ncgas fe cla cfle
quxfuafiflem Rutiliano.Ecquid melatfiflet vt
ifta in fefe faccre,quii poflem illius opera apud
illum magnasad res promoucri? Equidchanc
hominis humanitatc comoditatcmque hben-
ter accipio,perpendes nimirum, quo forem in
periculoconftitutus:paul6qrp6ftprodiba,iam
iUi fad:us amicus.Ea res profedo iis qui vide-
bant,vehemeter erat ftupenda, qu6d ta facile
fuiflem comutatus.Pofthxcquii iam nauiga-
re ftatuiffem, mifl^is xeniis ac muneribus per-
multis (eram aute fortefolus cii Xenophonte,
patre cii rchquis meis in Amaftnm proEmifib)
pollicctur Sc nauim prsebiturum fefe, & remi-
ges qui nos aueheret. Etenim arbitrabar hxcanimo fimpHcijatqj officiofe fieri: vertim vbi
iam in medioeflemus mari,vidcrcmq; gubcr-
natorc lachrymantem, &: ncfcio quid reliquis
li6 XVCIANInautis contradicentc,no optimx de euctu Cpci
me ceperut.Erat aute illis ab Alexadro mada-j
tum, vt tolletes nos in mare prxcipites darccl
Quod fi cotigiflet, facile quod mecu gerebat
bellu,illi debellatu fuiffetifed is qui Iachryma->
batur, effecit nequid in nos grauius patrarent;
Ac mihi quide ita loquutus eft: Annos natus,'
Vti vides,lexaginta,quu antehac pie atqj incul
pate vixerim,haudquaqua velim in hac ta gra
di actate,pr2cfertim cu vxore 8c liberos habea,
homicidio manus impiare. indicas videlicet,
cuius rei gratia nos fufcepiffetjquiqj fibi ma-daflet Alexander.Expofitis autc nobis in AE-»
gialos, quoruetia cgregius meminit Homer^jretro legit curfum: ibi forte nad^ prxternaui-
gantes legatos quofda Bofporanos Eupatoris
regis nomine in Bithynia proficifcetes^dcpor-
tandi vedigalis gratiaquod in fingulos pede-
batur annos:cu expofuilTem iIlis,quod me pe-
riculii circiiuallaret: atq; iUi fe mihi comodosfacilcfq; praeberet, receptus in nauigiu, incolu
mis in Amaftrim perueni, tantillu abfueratvt
perierim.Ex hoc nimirum temporc 3c ipfe ad-
uerfus illum arma capieba, omnemque(quodaiunt)mouebafune,quo hominem vlcifcerer,
quemiamtumantemihiftrudas infidias o-
dera,pr6q; fummo duceba hofte,propter mo-rii impietate.Iamquead accufatione intendera
animum,non paucis mecum facientibus, ma-
alexander; 171
ximeque qui erant ex Timocratis Heracleo-
tac fcholaphilolophi. Veru qui tum Bithyniac
Pontoqj pra^fidebat^nos cohibuit,pene fupph-
cans 3c obfecrans vti defifteremus. etenim obneceflitudine quac fibi cum Rutihano intcrce
deret,ncquaquam poffe fupphcio afficere, nec
fi manifefto in crimine deprehendiffct. Atquc
ita quidem ab iracundia deftiti,meque repref*
fimon in tempore rem aggreffurus^cum iudi-
cem haberem ad eum modum affeftum. Sed
quideannon&hocinteralia facinus audax
Alexadri, a principe Romano poftulare vt A-*
boni murus, commutato vocabulo, lonopo-
lis appellaretur? utqj nomifma nouu fignaret,
altera quidem parte Glyconis obtinens ima-
ginem, altera vero Alexandri, qui infignia a-
ui AEfcuIapii,ac falcem illam Perfei, vnde maternum ducebat gcnuSjteneretfPorro cum ef-
fet de (dc vaticinatus, oraculo prodito, fatis
decretum eflfe vt annos viueret ccntum &quinquaginta,dehinc fulmine ictum, iriteritu
maxime miferando periturum:noi5^um fe-
ptuaginta natusannos interiit, videlicet(vti
conueniebat Podahrii tilio)pede ad inguen
vfque putrefado, 3c vermibus fcatens. Quotempore fimul 3c illud deprehenfum eft,qu6d
caluus eflet: quum medicis caput humcdan-dum praeberet ad mitigandii cruciatii,id qucd
^audquaquam facere potuiflcnt, nifi detra&o
l88 LVCIANI
galericuIo.Hunc habuit exitum Alexadri tra-
goedia, atque hsec fuit totius fabuk eataftro-
phe,vt res videri poffit prouidentia quada eflfc
gefta, quum cafu nimirum ad hunc modumeuenerit. Reftabat illud, vt 8c epitaphium vita
ada dignu ei coftitucretur, neq; no ccrtamina
quardam agerentur ab iis,qui in vaticiniu coniurauerat,videlicet impoftoribus infignibus ac
prxcipuis ad Rutilianum arbitrum fefc cdnfc-
rentibus,vt is proniitiafet,quem ex ipfis opor-
teret in oraculi fucceffiortem capeffehdam eli-
gi,atquefacerdotali propheticique cofonarc-
dimiri. Erat aute in hoc numero fimul & Pac-
tus, qui artis profcffione medidus twmciuis^
quum effet,ifta faciebjltrneque medicD,nequc
homine cano dccora. At Rufitianus C€ftami-
nis arbiter incorOnatos cos remittcbat^ ipfi ft-
bi diuinandi authoritate feruansj pofteaquam
indeiam demigrauerat. Hxcartiice cxpluri-
mis pauca, quo deguftamccum hominis prac-
berem, fcribeda putaui> cum vti ubi gfatitica-*
rer, homini familiari atque amico: qucmqucegovnumomnium maxime fufpicio: idquc
pluribus nominibu5,velpropter fapientia fm-
gulare,vel ob amore veri, vel ob morti mafde-
tudine ac modcratione, vel ob vitac tranquilli-
tare, poftremo comitate atq; humanitatcerga
hos quibufcfi viuis.Tu vcro(quod quidcm ti
bi fucrir etia iucu jius) vt Epicurum vlcifccrer
alexander: i?9
virum vere facrum ingcnioquediuino, quiq;
lolus quac vcrc funt honcfta 6c noucrit, &: tra-»
didcrit: quiquc folus cxtitcnt,qui libcros rcd-
dcrefohtus fiteos, qui fccum habercnt colue-
tudinem. Denique arbitror fore, vt iis qui in
hanc ledionem mcidcrint, liber hic nonnihil
vtilitatis afferre videatur,dum quxdam redar-
guit, qusedam in opinionibus horu, qui 8c rc-
^cfcntiunt,confirmat ac ftabilit.
INDEX EORVM C^V AE INfuis fcholiis Nicolaus Bufcoduccn-
fis interprctatur.
A
INDEX;Porritor ii
:ci
1
^'M
at j.
€-C(W\m
«c
^^J'
^%^.:j%^ ^