'fe

J

1'!^^

Illlllllllllllllll IIMIiiiiiiwilTP

iniiiiiiii;iiiiiipiiiiiiiiiiiiiiii^iiWi>Mi^

¥

THE UNIVERSITY

OF ILLINOIS

LIBRARY

SSlL.G>.X.Lc2,1D3G>

v-\

Luciani dialogiALIC^VOT PER D.ERA-fmuverfi,aca Nicolao Bufcodiicefi,

fuccindis pariter & eruditis fcholiis

explanati. Accefferunt & his ahquot

alii Luciani dialogi mire feftiui,eode

Erafmo Roterqdamo interprete.

TERTIA EDITIO ABauthore recognita.

P A R I S I I S.

Ex ofFicina Roberti Stephani.

M. D. XXXVI.

HIEROMYMO BVSLIDIANO PRAEPOSITOARIENSI CONSILIARIO REGIO ERAS-MVS roterodamvs S, P, D.

V M o R iampridem hic pcrfcucrat accrbiof

R qu^m vc vcram clTc libcac crcdcrc/cd conftan

tior tamcn ,quim vt vanus crcdi polTic, p h i-

X 1 1 p p V M principcm noftrum ^ viuis cxcclfjflc. Q^id^ qucrar mi Buflidianc, quid vocifcrcr,qucm incufcm ho

^ inin{imvc,Dcnmvc?Q^3c coploratio tam Tragica^quse

f\ huic tam atroci vulncri fufficiat?Nimio,hcu nimio con

_» ftitiftis Hifpaniae,quae quidcm primum Fracifcum Buf-

t

A lidianum Archicpifcopum Bizotinum nohis adcmiftis:

;i ncquc tanti viri iaclura contcnta?,principcm ctiam cumc^ abforbuiftis,quo ({1 viucrc raodo licuilTct) nihil vnqui

habuit hic orbis ncqac maius ncquc mclius. Quaquam; p quid,qua;fo,fupcrcrat ctiamadolcfccnti,ni(i vtiiamip

^ fc fcfc fupcrarct? Scd 6 dirum fortunx !udum,6 nouamj fatoruminuidcntiam,6 morsquaminiqua, tam ctiam

$ inuida, vt fcmpcr prxftantiirimaquafqucqu^mocyftl-

t tnc tollis i mcdio , vixquc oculis oftcnfa protinus fub-

^ cSucis.CuiuscgoviccmhicpocilTimumdcplorcm? mar-

. I X I M I L I A N I nc patris,qui tali fit orbatus filio, qucm

J vnum multis etiam impcriisantcponcbacf an libcro-

,,rummagis,quibus a;tatctam immatura^tam pius fic

cA crcptus patcr?An patriae potius, cuidcchariiTimo prin-

'4 cipc tamfcrumgaudium, tam prajpropcrus contigcrit

j luausfAnorbisdcmumvniucrli, cui tam iingularc lu-

^ mcn{itadcmptum,idquctam antcdiemJHoc nimirum

i hoctempcftasillafacalis, quamcdio^curfuin Britan-

l^niam dcpulfus cft,porcendebar, videlicet fatis ilium pa-

5 lam ab Hifpania rciicicntibus • Equidcm Panaegyrico

*f qualicunquc laudaui iuucnem. Tum autcm bonc dcus,

quot mihi Pangcgyricos, qudm copiofos polliccbar? Ec

^ cn rcpcntc commutatis rcbus, cpicaphiam paro rai-

j(:?fcr:camus nunc nos homuncuii, & fortunulis noftris

a.ii.

939599

J

4fidamas, quum eo$ ftiam pro faa libidine mors rapiat»

quos quamdiutiiTimc viucrc tantopcrc omnium rcfcrt.

Scdquidcgo mi Hicronymc, dum mco indulgco do-

lori,tuum cxulccrofQ^od rcliquum cft,prccor vt fupcri

propitii libcris patcrnam quidcm foelicitatc, fcd cu diui

F R E D E R I c I viuacitatc copulata,largiantur. Tibi itc

in modcrandis illis fratcrnos fuccclTus: fcd vitam fratcr-

nadiuturniorcm. Litcri$hi$(ncadtamum,t^mqucdo-

£ium amicu nullo litcrario munufculo comitatae vcni-

rcnt)dialogo$ aliquot Luciani,comitc$addidi:quo$pau

culi$ hi$ dicbus,dum oblidioni$ mctu Florcntiam profu

gcrcmus,Latinos fcci:hoc nimirumagcn$,ncnihil agc-

rcm. Nam in prasfcntia quidcm in Italia mir^ ^rigct flu

dia,fcrncntbclla. Summu$ Potifex luHus bclligcratur,

vincit,triumphat,plan^quc lulium agit. Valc,& am-plilTimo patri Nicolao Rutcrio cpifcopo Atrcbatcfi ctii

atqucctiam EnQnum commcndato.Bononiae x v. Ca-

lcndas Dcccmbrcs* m. d* v i.

f«

cncmonis acDAMIPPI DIALOGVS.

CNE.OC ILLVD EST Q^V O D

H vulgo dici confucuit, Hinnulus !eo-

nem , D .Quid iftuc eft quod tecum

ftomachare Cnemon? C .Quid ftomacher ro

gas?Equidemha^redem reliqui quendamprae-

ter anlmi fenteri3,videhcet aftu delufus mifer,

iis, quos maximc mea cupicbam habere, pras-

teritis. D.Sediftucquinaeuenite C.Her-

molaum nobilem illum diuitem, quum or-

bus eflet.imminente morte captabam,aflidens

atque inferuiens. Neque ille grauatim offi-

cium mcu admittct^ At intcrim illud quo-

que mihi vifum eft fcitum confultumque, vt

teftamentum proferrem ac publicarem, quo il

lum rerum mearum in folidum hsredcm in-

ftitueram, nimirum vt ille viciflim idem fa-

ceret,meo prouocatus exemplo. D . At quid

tandem ille? C. Q^id ille fuo in teftamento

fcripferit,id quidem ignoro.Csetcrum cgo re-

pentc atque infperato e vitadccefli, te6lirui-

na oppreflus. Et nunc Hcrmolaus mca pofli-

det, lupi cuiufpiam in more, ipfo hamo cuma.iii.

Hinanlus

leoncm.

S LVCIANIefca pariter auulfo. D. Imo nonefcam ino-

do cum hamo,quinetiam te quoque pifcatore

fimul abftulit. Itaque technam iftam in tuumipfius caput ftruxeras. C Sic apparet, idque

adeo deploro.

HiNNVLVs LEONEM, fubatidi ccpit,vkit, pro-

uocat, aut fimilc aliquid. Hoc adagio pulchr^ vtimur,

quum fortiorcm fupcrari i dcbiliori, aut indoftum ccr-

tarc cu doftilfimo iignificarc volucrimus,vt in proucrb.

Chiliadc i.docctD.Erafmus, Grac^ Latin^quc iuxt^

doaiff. Eft autcm hinnulus, tcftc VaIla,ccruorum, ca

preolorum,damarum, lcporum, fimiliumquc animaliu

lilius. R o G A s, id cft interrogas,nam rogarc pro in-

tcrrogarc vfitatum cft.Indcrogatio,<$c rogatiuncula,in-

tcrrogatiuncula. praeter animi senten-." TiAM,idci1 contra voluntatcm & dcfydcrium, nara

praetcrintcrdumpro contracapitur:& fcntcntiavolun»

tatem,anim5qucarbitrium aliqnando{ignificat:& idcm

cft,cx animi fentcntiaj& ex fcntcntiajlinc gcnitiuoani

mi. A $ T v,idcft aftutia & calliditatc.Tcrctius in Eu-

nucho,Qu^6d fi aftu rcm traftauit. i n s e r v i e N s,

id cft obfcqucns,& quaii fcruicntis officium prseftans.

Nam fcruirc propri^cftfcruorum:infcruirc, amicorum.

s c I T v M,id cft vafrum & cgregic bcllum. c o n-

Confultus. svLTVMc^v E,id eft fapicnti«plcnum. i N s o l i-

In folidum d v M,inrcgrc,& omniu bonorum meoru hxredc. h a

M V s,inftrumctum quo pifccs capiutur vnco in cfca la

tcntc:iquopifcatorcshamiotaE nominantur. i t a-

Qjr e technam istam, &c. Adagium cft quo

vtcndum crit,quum dolus in altcrum excogitatus,in ca

put authoris rcdit. Et Tt>.y« dicitur i noftris ars fcu fal-

iacia.Tcrentius, Parmcnonis tam fcio ciTc hac tcchna,

quam me viuerc. in tvvm c a p vT,idcft incxi-

tium & tuam ipfius pci^icm rcpcrifti.

Roga$.~

Prartcr.

Scntcntia

Aftu.

Infcruirc.

Seruirc.

Scitus.

Hamus.Hamiotaf

Techna.

DI AL O GI. y

Zenophantsc &: Callidemidas dialogus.^

ZEN.T tu Callidemides, quopafto inter-

A ifti ? Nam ipfe quemadmodum Di-uia^ parafitus quum effem, immodi-

ca ingurgitatione pracfocatus fuerim,nofti:

aderas enim morienti. C. Aderam Zeno-phantes. Porro mihi nouum quiddam atquc

inopinatum accidit. Nam tibi quoque notus

eft Ptocodorus ille fenex. z.Orbum illum di

cis, ac diuitem, apud quem te affidue verfari

confpiciebam? C. lllumipfum femperca-

ptabam, colebamque: id mihi poUicens fore,

vtmeo bonoquamprimum moreretur. Ve-

rum quum ea res in longum proferretur, fene

videhcet vel vltra Tithonios annos viuente:

compendiariam quandam excogitaui viam,

qua ad haereditatem peruenirem . Siquidem

empto veneno, pocillatori perfuaferam, vtfi-

mul atque Ptoeodoruspotum pofceret (bibe-

bat autem prolixius;praefentius in calicem in-

iiceret,haberetque in promptu ,porredurus

illi. Quod fi feciflet, iureiurando confirma*

bam meiUummanumiffurum. z.Quidigi-

tur accidit? nam inopinatum quiddam nar-i.

raturus mihi vidcris. CVbi iam loti veniffe*

mus.puerduobus paratis poculis, altero Ptoe-

odoro^ cui venenum erat additum, altero mi-a.iiii.

8 LVCIANIhi: nefcio quo modo errans milii venenum,'

Ptoeodoro porrexit innoxium. Mox ille qui-

dc bibit: at ego protinus humi porredim ftra-

tusfum/uppofititium videlic^et illius loco fu-

nus. Quid hoc ? Rides Zenophantae Atqui

non conuenit amici malis illudere, z. Ri-

deo profedo: nam eleganter ac lepide tibi hsec

res euenit. Porro fenex ille quid interim? C.

Primum ad cafum fubitum atque inexpeda-

tum fane conturbatus efl:. Deinde fimul atque

intellexit id quod acciderat, puta pocillato-

ris errorefaclum,rifit&: ipfe. z. Rectefa-

ne. Tametfinon oportuitad compendium il-

lud diuertere: fiquidera veniffet tibi populari

vulgataque via tutius certiiafquej etiam fi pau-

\6 ferius.

At« A T.incaptiua cft particnla ad ornatum pertincns.Na-

fo in Triftib.ita cxorf'^ cft cpiftola, At mca lintproprio

quauis moEftiirjma cafu PcSora^pro fcnfu (aSta fcrcna

Paralitus. tuo. parasitvs dicifur qui aliorum mcnfas fcqui-

tur,homo cibo vcntriquc dcditus, cuius gratia nihil noOrbns. patitur & facit. o R b v s dicitur quicunquc rc aliqua

chara priuatus cft,5: proprie^ parcns amilfis libcris: filius

ctiam priuatus parctibus.orbus dicitur. captabamI p s V M,id cfl blanditiis cius harrcditate vcnabar & ap-

Tithonus. petcba. T i t h o N v s, LaomcdontisfiIius,& Priami

fratcr ab Aurora dilcflus, & raptus fuit, cx qua filium

Mcmnoncgcnnit.C6mq; longiffima optalTct vitam, &Tithonii obtinuiiTctjpoflca in cicadam vcrfus cft. Indc t i t h o-anni, N I o $ annos pro longa viuacitate p ulchr^ vfurpamus

•

DIALOGI. 9coMPENDiARiAM viA M,itl cft brcoe& «- Copcndia-

peditam. Ciccroinfccundo Offic.Socratcshac viamadrius.

gloriam proTimam,& quafi compcdiariam clTc diccbat.

Compcndium»brcuitas, fcu brcuis via. p o c i l l a- Pocillator,

T o RjVocabulo pcrquim clcganti dicitur poculoru mi*

niftratoriiucpinccrna. praesens v en e n vm, Praefens vc

potcs,cfficaic,quodftatim opcratur. iN p r o m ptv, ncnum.

Promptn tatum in ablatiuolcgitur.Habcrcin proptu, Promptu.

cft habcrcparatum.{cdpromptus,a,um,idecffquodad

agcndu paratus. m a n v m i t t e r e, cft fcruo libcr- Manumit-tatcm donarcdominus enim dii fcruii manumittcrct, tcrc.

capiticiu$manuimponcbat,ipf6mquc vcrtcbat dices,

Efto libcr.PcrfiuSjHcu ftcriles vcri,quibu5 vna Q^uiritc

Vcrtigo facit. porrectim aduerbiu,To»f ejrefidH, PorrcSim.I

Menippi 3c Tantali dialogus. M E.

V I D eiulas 6 Tantalejaut quid tuamQ^ deploras fortuna, ftagno immintns?

T.Quoniamfiti enecor Menippe.

M.Vfqueadeo piger es atque iners^vti non vel

pronus incumbens bibere noris, vel caua vo-

lahauriens? T.Nihiiprofecero fi procum-bamtrefugit enimaqu^ fim.ulatque mcpro-pius admoueri fenferit. Quod fiquando hau-

fero 5 orique coner applicare^ prius effluxit

quam fumma rigem labia. Atque intcr digi-

tos effluens aqua, haud fcio quo modo rur-

fus manum meam aridam relinquit. M. Pro-

digiofum quiddam de te narras Tantale. Ve-

riim dic mihi iftuc ipfum, quorfum opus cft

bibere, quum corpore careas ? Nam illud

lo LVCIANI

quod efurire poterat, aut fitire, in Lydia fe*

pultum eft. Cxterum tu quum fis animus,

quinam pofthac aut fitire queas, aut bibe-

ree T.Atquihoc ipfum fupplicii genus eft,

vtanima, perindequafi corpus fit, itafitiat.

M.Age:hoc ita haberecredamus,quandoqui-j

dem affirmas te fiti puniri.At quid hincaccr-

bi tibi poterit accidereeNum metuis ne potus

inopia moriare?At equidem haud video alte-

ros inferos, fiquis hos relinquat,neque locum

alium in quem morte demigret quifpiam.

T.Rcdte tuquidcmdicis: verum hoc ipfum

fupplicii genus eft, fitire quum nihil fit opus.

M.Defipis Tantale, 3c vti verum tibi fatear,

no alio potu videris egere, quam veratro me-ro.Namdiuerfum quiddam pateris, iis quos

canes rabiofi momorderint, vt qui non aqua,

quemadmodum illi,fcd fitim horrcas. T .Neveratrum quidem recufarim bibere Menippe,

fdiccatmodo. M.Bono esanimo Tantale,

certum habcns, nunquam fore, vt vcl tu, vcl

reliquorum manium quifpiam bibat:neque e-

nim fieri poteft. Quanquam non omnibus

quemadmodu tibi, poena adiudicata eft vt fi-

tiant,aqua illos non expedante.

Tantalus. t a n t a i v s, louisex Plote nympha filiuj, & tex

Phrygu fuit,qui diis Pelopcn filiii cpuiadum appofuit.

ob quodfacinus in infcrnum ^ Ioacdctrufus,hac po^r

DIALOGI^ II

na afficitur,vt cam fit vfque ad mcntu in lympidifTima

aqua dcmcrfus , & iupra nafum arbor rcdoletib^ pomis

dcpcndcatrfititame&famccrucictur. Ouidiusinlbin,

Pomapatcr Pclopispracfcntia qu«rit,& idcm

Scmpcr cgct liquidis,fcmpcr abundat aquis. p r o- Pronns.Nvs,ficxusinfaciem. vo l A,mcdiaparsmanus vcl Vola.

pcdis concaua. si M v l a. t clv E,vclfimulac,idcft Simulatqj.

ftatim,tum,poftqua. ly d i A,rcgiocft minoris Afiar, Lydia.

Phrygia; ab cxortu vicina. v e r a t R v M,hcrba cft Vcratrum.quaealionominc dicitur cllcboru: ciafquc gcncrafunt Ellcborumduo,album & nigrum, & Pliniotcftc vtrunquccum ad

alia multa,tum ad mclancholiam rcmedium cft cfficax.

vndcproucrbioquiparum animoconftatfiue infanit,

cllcboro opus Iiabcrc dicitur:& cllcboru bibcrc fiuc cUc

borofcpurgarciubetur. diversvm qjviddam,&c.dchoc Plinius hbro ii.cap.zj, Infanabilisad hofcc

annosfuitrabidicanis morfus, pauorcaqua^potufque

omnis affcrcns odiu. m a N e s dicuntur animx mor- MancSttuorum,&diiinferi.

Menippi ac Mercurii dialogus. M E N.

T vbinam formofi illi funt, ac for-

A mofa^MercurifDucito me,docet6-

que, vtpote recens huc profeclum

hofpitem. M E R.Haud mihiiicetperotium

Menippc, quin tu ifthuc ipfo e loco dextror-

fum oculos deflede. Illic 8c Hyacinthus eft

& Narciffus illeA' Nireus,& AchillesA' Ty-rOj & Helena, & Lxda: breuiter quicquid eft

vcterum formarum. MEN.Equidem prx-

ter offa nihil video caluariafq; carnibus renu-

datas, interquxomnianihil fit omnino dif-

12 LVCIANI

criminis. M E R. Atqui hxc funt quse poetac

cundi mirantur ac celebrant^ofTa fcilicet quac

tu videris contemnere. M E N. At Helenamfaltem mihi commonftra. Nam ipfe quidemhaud queam dignofcere. M E R.Hsc videh-

cetcaluaria Helenaeft. MEN.Ethuiusfci-hcet oflis gratia, mille naues ex vniuerfa Grae

cia^afto deledu, funt impletae, tantaque tumGrxcorum^tum barbarorum multitudo con-

flixit,totvrbes funteuerfaee M E R.Cacteru

Menippe non vidifti mulierem hanc viuam:

quod fi fecifles, forfan diceres tu quoque vi-

tio dandum non eflc,

Pro tah muliere diu tolerare labores. Ahoqui

fiquis flores etia arefados marcidofque con-

templetur, pofteaquam coloris decus abiece-

rintjdeformes nimirum videantur. At iidem,

donec florent,coloremque obtinent,funt fpe-

ciofiflimi. M E N.Proindeillud iam demiror

Mercuri, fi Gracci non intellexerunt, fefepro

re vfqueadeo momentanea,quiquetam faci-

le emarcefceretjclaborare^ M E R. Haud mi-

hi vacat tecum philofopharitquare deledo lo-

co,vbicijque veIis,profternetemet, ac recum-

bermihi iam aliac funt traducendx vmbrx.

Rcccns. R E c E N s,id cft rccctcr, nome pro aducrbio. Virgil.Hyacm- Solcrcccns orto. hyacinthvs pucr fuitformo-thu5.

, iiffimusabApollincadamatus,qucmcuillcimprudcns

DIALOGI, Ij

difco necaiTct^in florcm rubram vcrtit,qui ctiamvoca-

tur hyacinthus. n a R c i $ s v s.Ccphifi fluminis cx NarcilTuj.

Lyriopc nympha filiu$fuit,admodum formofusrqui

cum i multis ny mphis amarctur, & omncs fupcrbe^ co

tcmncrct, tandccum fc in fontc confpicatus cfTct, fua

jpfius forma captus contabuit, & in florcm purpurcura

mutatus cft. a c h i l l e s,?clci & Thctidis nymphae Achiilcs.

filius, roborc & forma prxtcr cartcros Graecos infignis.

T Y R o formofifTima fuit nympha,Salmonci filia,ab Tyro,Enipco ThclTalia? fluuio adamata,& i Ncptuno coprcf

fa.pcpcrit Pcliam& Nclcu,tcftcHomcro ii. Odyflca?,

& Lucianoindialogodcoru. laeda fuit Tyndari Lada.

rc<^i$ coniunx,cum qua luppitcr in forma cygni cocu-

buit,& illa duo oua protulit, cx quorum vno nati funcPoUux &Hclcna,cxaltcroCaftor & Clytcmncftra.

c A Lv A Ri A, caputmortuicarncnudatum. DE-Caluaria,1

1

G E R E cft magis idoncumad rcm agcnda fcccrncrc: Dcligcrc.

fcd cligcrc rcfcrtur vcl ad noftrum commodum, vcl il-

lius qui cligitur, dignitatem. & dicimus ago dcledum,& habco dcIcQiu. a L i o Qjv i iine n litcra fcribcdum Alioqui.

clfc praecipit Capcr Grammaticus diligcntilTimus, & fi-

gnificat intcrdum prxterca.

Menippi, Amphilochi, Trophonii

difceptatio. M E N.

o s nimirum Trophoni atque Am-V philoche quum fitis mortui,tamen

haud fcio^quonam modo phanis eftis

donati, vatefque credimini, ac ftulti morta-

les deos effe vos arbitratur. T .Quidfan no-

bis igitur imputandum fi per infcitiam illi de

mortuis huiufmodi opinantur? M. Atqui

noniftafuiiTent opinati, ni vos tum quu vi-

ueretis,eiufmodi quaedam portenta oftentaf- .

14 tVCIANI

fetiSjtanquam futuroru fuiffetis prsefcii^ qua^(ique praedicere potuiffetis/iqui percontaren-«

tur. T .Menippe nouerit Amphilochus hic,'

ipfi pro fefe refpondendum efle.Caeterum egoheros fum, vaticinorque fiquis ad me defcen-

derit. Attuvidcrenunquam omnino Leba-

diam adiiffe:neque enim alioqui ifta non cre-

deres. M.Quidais^Equidemnifi Lebadiam

fuiffcm profedus, ac linteis amiftus offam

ridicule manu geftans, per anguftum aditum

in fpecum irrcpfiffem, nequaqua fieri potuif-

fetjVt te defundum effe cognofcerem perinde

atque nos, folaqueprxftigiatura reliquos an-

tecellere. Sed ageper ipfam diuinandi artem

quid tandem eft herose nequeenira inteUigo,

T.Eft quiddam partim exhomine, partim ex

deo compofitum. M.Nempe, quod neque

fit homo(quemadmodum audiojneque deus:

verum pariter vtrunque. Ergo dimidia illa tui

ac diuina pars quo nunc receffit? T .Reddit

oracula Menippe in Bocotia. M.Haud intel-

hgo quid dicas Trophoni,nifi quod illud pla-^

ne video,te totum effe mortuum.F A N V M tcmplu dicicur,(iuc i Fauno,qui,tcftc Pro-

bo,primus conditor fuit.fiue dfando: quia dumponti-

fcx maximus tcmplum dcdicabat, certa verba fabatur.

L E B A D I A, oppidum cft antiquum in terra Boeotia,

tcftc Gcllio libro iz.cajftj. Fuit autem in Lebadia an»

ciu *anttu. trum Troplioniu, ita ab artificc cognominatuui: ^uod

DIALOGI. ly

complurcs oraculi caufa fubirc confucucrant,facraftola

amidiiplaccnt^fquc, quas lcmuribus & fcrpcntibus oc-

currcntibus obiiccrcnt,gcftantcs .Proucrbialitcr dc ho-

minc vchcmcntcr trifti dicitur,In Trophoniiantro va-

ticinatus cftrquia olim crcditu cft cum qui in Tropho-nii fpccum dcfccndiftct,poftca nnnquam riderc:vt clc«

gantcr D .Erafmus litcratorum phoenix in Chiliadc pri-

ma docct. o f f a appcllatur omnis rcs,qua: in tumo- Offa.]

rcm crcfcit: vndc frufta carnis, ofFas vocamus. Fcftus

Pomp.ofFam porcinamcum cauda,ofFam pcnitam dicc-

bat. p RAESTiG I ATVR A,arsdccipicndi&cludcn Pra?ftigia<

di oculos pcr incantationcm & agilitatcm cclcritatc aut tura.

alio quouis modo. o R a c v l v M,refpofum. B oe- Oraculu,'

o T I A, rcgio cft Europa: iuxta Attica: in ca Thcbse ci- Bceotia.

uitas fuit non ccdens Athcnis claritatc.

Charotis,Menippiac Mcrcurii dialog.C h A^

EDDE naulufcelefte. MEN.Vo-R ciferare,riquidem ifthuc tibi volupta-

tieftCharon. C.Reddeinquaquod

pro traiedione debes. MEN. Haudqua-quam auferre queas ab co qui non habeat.

c.An eft quifqua qui ne obolum quidem hi

beat? ME N.Sitnealius quifpiam prxterea,

equidem ignoro:ipfe certe non habeo. C.

Atqui prsfocabo te per Ditem impurilTime,

nireddas. MEN.At ego iUifo baculo tibi

comminuam caput. c.Num ergo te tamlongo traiedtu gratis traiifuexero? M e N.

Mercurius meo nomine tibi reddat^vt qui metibi tradiderit? M E R.Belle mecum agatur

l6 LVCIANI

perlouem, fi quidem futurum eft vt etia de-

functorum nomineperfoluam. C.Haudo-mittam te. M E N.Quin igitur vel huius gra

tia perge,vt facis,nauiiTi trahere:quaqua quodnon habeo quina auferas? C. At tu nefciebas

quid tibi fuerit apportandum? M E N.Scie-

bam quide,verum no erat. Quid igiturf numca gratiaerat mihi femper in vita manendum?C.Solus ergo gloriaberis tegratis fuifle tranf-

uectuf M E N.Haud gratis^o prxclare: fiqui-

dem 8c fentinam exhaufiA' remum arripui,&

veclorum omnium vnus no eiulaui. C.lfta

nihil ad naulura, obolum reddas oportet: ne-

que enim fas eltfecus lieri. M E N.Proindc

tu me rurfum in vitam reuehe. C.Belle di-

cis,nimirum vt verbera etiam ab AEaco mihi

lucrifacia. M E N.Ergo moleftus ne fis. COftende quid habeas m pera. M E R.Lupinu

fi veIiS3& Hecatx coena. C.Vnde nobis huc

canem adduxifti Mercuri? tum qualia garrie-

bat inter nauigandum,ved:ores omnes imdes

ac dideriis inceflens, vnufque cantillans^illis

ploratibus? M E R.An ignoras Charo quemvirum tranfuexeris? planehberum,cuiqueni-

hil omnino cuxx fit.hic eft Menippus. C.At-

qui fi vnquam pofthac te rccepero. M E N.

Si receperis, 6 prxclarej nepoffis quidem ite-

rum recipere.

DENOMINE- 17

Pluralia foeminina funtjnugje.

I.

In i,neutra Tunt.-vt hoc Gummi,finapi.

Hi obliqui, omniii generii nominib^ adponiitut:

Frugi frugi vir,datiuus i frux.

Nauci nauci homo.Nihili nihili homo.Mancipi,genitiuus eft nominis macipium. In-

de mancipij, & per contraftionem mancipi: duoenim ij coeunt in vnii. Et dicitur res macipi,qua-

fi dicas res dominij: fignificat enim re propriam,

& iure mancipatam.Ideo Lucretius eleganter di-

rit^ Vitaque mancipio nulli datur, omnibus vfu.

fignificat enim vitam non efleproprid noftra,aut

in poteftate noftra.

O. .

• 7: ;.

In o,mafculina funtrvt hic Sermo,ardelio.

Excipe,qu3E do aut go finiut,qu2e fosminina funt:

vt hsEC duIcedo,caIigo,ferrugo.

Ordo,mafculinum eft.

Cardo,mafculinum apud Virgilium, Haud tanto

ceflabit cardine rerum. il

Pondo neutrum,& fingulare & plurale,fignificat

libram.

In io verbalia foeminina funtrvt Leg<o,Ie£lio.

Caro,taIio,faminina.

V.

In u,neutra funt.vt hoc cornu.

c.

In c,neutra funt:vt hoc Iac,hoc halec. .

b.i.

l8 DE NOMINE.

Scd halqce etia faminino genere dixit Martialis.

A L.

In al neutra funtrvt Veftigal.Cicero^No intcl-

ligunt homines, qudm magnum (it vedigal par-

(imonia.

Sal neutro gcnerevulgi vfurpatur. Vetcres mafculino maluerunt.

Et.

Neutrum eft,mel,fel.

IL.

Neutrum eft,vtnihil.

Mafculina funt,StrigiI,& mugil^

ot.

Mafculinum eft,SoI.

VL.

Mafculinum,ConfuI.

£xul,commune eft. .

Nequam,omnis generis eft.

EM.

TantiJdem neutrum. Totidcm omnisgcncrfs,

& plurale.

VM.

Neutra funt,um finientia:vt,lorum,fpecuIum*

Mulierum nomina,vt G]ycerium,faminmo nonncutro genere efFeruntur.

AN.

In an mafculina funt,& Grseca,hic P$an.E N.

In en ncutra funt:vt hoc flumen.

DENOMINE* I^

Excipe,

Mafculina,lyen, fplejren.hyme^nuptialis hymn^Sunt & marculma ^ cano compofitarvtfidicen,

tibicen^tubicen.

Syren, foemininum, ad generales regulas pertir

net,vt Troezen.

Flamenjfacerdotis nomen,mafcuIinum eft.

ON.

In on Grsca funt omnia, quorum genera co-

gnofces ex fuis authoribus. Pleraqueautem neu-

tra funt,quzp in um apud Latinos exeuntrvtflV/tt-;

CoAoF,fymbolum.

A R.

In ar,neutra funtrvtlaquear.

Lar mafculinum eft.-Par omnis gencris.

E R.

In er,mafculina funt.-vt agger,vefper.

Excipe h2pc acer ;p arbore,cr4t/«,apud Prifcianum.

Hsclynter.hociter.

Et neutra funt quse uer aut ber finii3t:vt cadauer,

ver,huber,tuber,fuber.

Imbtr mafculinum eftcum compofitis.

Sui neutra & fru£lui5 nominaivt papauer, piper.

OR.

In or,mafculina funt:vt honor.

Excipe,

Hfc arbor.hoc ador,id eftfar,frumeti fpecies pro-

pemodn illi fimilis,quam nos vocamus metad,

Hoc cor,2equor,marmor.

Adie^iua,regulaj» generales fequuntur,

b.ij.

10 DE nomine: %^

d Corpus, bicorpor.

i Color, difcolor,

d Memor, immemor.vrurpaturneutrogc

ncrc: Quemadmodum neutris adduntur pauper,

hofpesjlocuplesjdegener, &c.

VR.

In ur,neutrafunt:vt,ebur.

Excipe,

Hic furfur,hic vultur,hic turtur;

fur,cicur,ad generales regulas pertincnt.

AS.

In as foeminina funt:vt hsc bonitas.

Excipe,

Hic as. na & affis nominadi cafu veteres dicebat,

Hic vas vadis,hoc vas vafis.

Mafculina etiam GrsEca funtjhic elephas,hic Bo-reas.Communia,ad regulas generaie? pertinet:

vt hic 8c hsBC Arpin^s. Veteres dixerunt hic dC

hasc Arpinatis & hoc Arpinate.

ES.

In es,quse crefci5t genitiuis,in tertia declinatio-

tione mafculina funt;vt hic cefpes cefpitis,gurgcs

gurgitis,fomes fomitis,aries arietis.

Excipe foeminina,h^c feges,hacc teges-'

Communia funt,diues,hofpes,eques, fofpes,he

bes,teres,interpres, obfes,miles,defes, pedcs, fu-

pcrftesjprsepes.

Tribuuntur hsec aliquando & neutris.

II.

In es,qU2e no crcfcut gcnitiuis, foeminina funt:

DE NOMINE. 21

vt fiicfames famis. Stit & foemfnina quintae de-

clinationisomnia,vt fides.Item quse c producut,

vtmerces mercedis.Eft & compes famininum.Excipe,

Hic vcrres,w)T4t.Hic torques vel torquis,vel h«ctorquesfeu torquis.Propertius,Torquis ab inci-

fa decidit vnca guIa.Cic. Torque detra£lo,dixit.

Hic authfc dies.Hicmeridics,mafculinogene-

retantum vfurpatur.Hoc ses. Hicpres. interprcs

inde compofitum eil.

is.

In i$ foeminina funt pleraque: vt haec amuflTs,

hsc cutis,6c cstera.

Excipe,

I. In quibus is fequitur literam n,vt Panii:

funt enim mafculina,hic panis,cinis,ignfs,crinis,

finis,funis,clunis.

Mafculinum,canalis eil.

II. In quibus is fequitur duas confonantes,

aut vnam duplicem, funt mafculina: hic axis,caf-

fis(id eft rete.) amnis, fafcis, fuftis, pifcis,pofti$,

Collis, veftis,cnfi's, corbis, anguis, prbis,vnguis,

menfis, follis.

SemifTis^decuflfiSjCentufTiSjab affe fa£la funt.

Suntaute& hiiius formse qusedam foemininai

hxc bipenis,febris,clairis,me(ris,cains,««2 W^l^e.

pelliSjCufpis.

III. Mafculina funt qux genitiuis crefcunt:

hic lapis lapidis, cucumis cucumeris, cinis cinc-

ris,puluis pulueris, fanguis fanguinis, vomis vor

b.iij.

Zl DB KOMINC.

fncris^gHs gliris.

Hoc loco grammatici metionem feccrunt figu

rjE LatinsE, qua coplefti fokmus pra?pofitione &nome,{ignificatun officm. difputartmtque de eo-

' rum genere. Nos oratone potius eam coplexio-

nem efle iudicamus,quam vnii nomen. Attnbui-

mus enim alteri voci genus & cafum iuxta exem-pla authorum:vt a pedibus meis,Non enim dici*

mus Meus S pedibus.

ab epiftolis^

DE NOMIMC. 29

portfcus,tribus,vannus.

Neutra,hoc vuJgus,pelaguSr

1 1.

In us tcrtiaBdeclinationis foeminina funt, qu«ii in obliquis retinent, vt h^c feruitus feruitutis,

palus paludiSffalus falutis^tellus telluris.

Excipe marculinum,mus.

Neutra runt,hoc ius,crus,rus:hoc pus,plus,thus,

Communia runt,rus,grus.

Omnis generis,intercus,vetus.

In us tertia declmationis neutra funt ea, quaj

in obliquis u mutat,vt acus aceris,JKUjS«\0F,f4iI»

le.corpus corporis,pecus pecoris.

Quxdam in us,varie vfurpant authoresrvt hic pe

nus peni. Patris penum omne, apud Terentiu.

hoc penus penoris.Hic fpecus,hoc fpecu.Cuiuf

modi mulra annotauit Nonius Marcellus, ple-

raque etiam Vaila.

A VS.

In aus foeminina funt, vt haec laus,fraus.

s cum confonante.

Qua? finiunt s^prscedente confona,mono(ylIa-

ba, foeminina funtrvt ha?c ars,mors,puIs.

Excipe hic fons,mons,pons,feps.

Sunt & mafcuhna nomina,quibus aflis partes fi-

gnificamus. Quas quo certius intelligantu% o-mnia hic recenfebimus.

As vel affis^continet vncias x 1 1.

Deunx x i.

Dextans feu decunx. x.

b.iii).

u

DENOMINE. t^

caricc paftus acuta. Haec vibex. Petfius, Puteal

multa vibiceflagellas. Hasc fupcllex,forp€x, for-

fexjilex.

Dubia,

Cortex,imbrex,obex,pumex,{iIex.

IX.

In ix diffyllaba, mafculina fereTunt: hic calix,

fornix.Iuuenalis, Lenonum pueri, quocunque in

fornice nati.

Hic natrix.LucanuSjEt natrix violator aqu«.

Hic bombix.Hic varix. Horatius, Varice fuccifo.'

Hic randix,hic fpadix.

Excipe,

H«cceruix,perdix,lodix, cornix,falix,radix, fih'x.

1 1.

Polyfyllaba foeminina funt; h2ECcicatrix,coxe-

dix,appendix.

Sic & monof^Ilaba,haec ftrix,nix.

px. vx.In oxjVt nox.vx,vt nux,faux/oeminina funt.

BS. NS. RS.

Qax duabus confonantibus finiunt,generis foe

minlni funtrhaec ars,calx,mens.

H«c plebs.veteres & hsec plebes fingulari numc-ro dicebant.

Hsec fors, mors, glans, trabs, veteres trabe^i hasc

puls.

Excipe mafculina,

Hic mons,pons,fons,dens,feps, Vulnificus feps.

Dubiafunt frons,fcrobs,ftirps.fed generefoemi-

t6 DENOMIME^nino vfitatius eflferuntur.

Chalybs mafculinum.

Adeps dubium,red mafculino ferc effertur.

forceps,mafculinum.

Adieftiua ex regulis generalibus cognofcetur,

Sons,infons,municeps,concors,difcor«,

N V M E R r.

Singularis, vt hic Casfar.

Pluralis, hiCsfares.

Quidam fubtiliter difputant propria nomina

carere plurali numero : quia vere propriii nomenillud eft,quod non fignificat multos.Sedvfus tri-

buit cis pluraiem numerum,vt Fabij.

FICVRAE.Simplex vt aptus."

Compofita vt ineptus.'

Hic obferuandae funt adiilefcentibus hterarum

inutationes:vt amicus,inimicus.Verum in verbis

frequerius mutantur literse, quam in nominibus.

pECOMPosiTA quidam efle dixeriit no-

mina, i. verbis compofitis nata : vt experientia,

fuffragium.

CASVS SEX.

NOMiNATivvs, Prima vox eft qua nomi-

namusrem.G E«N 1

T

I V V s, non quod cafus gignat , (cd

quod eo vtamur , interrogati cuius vel originis,

vel poffefforis res fitt vt, Cuius eft hber.^ Cicero-

ni$. Cuius eft filius Africanus.'' PauH AEmilij.

D A T I v v s, quod Qo vtamur attribuendo ali-

DE NOMIHE. 17

quid cuipiam.

Ac cvsATivvs, quo vtimur cum perfona

aftiuoverbo fubijcimus.-vt Lego Virgilium.

vocATi vvs, quo vocamus.

A B L A T I V V s, quo vtimur cum auferri ali-

quid fignificamus. Eftque hic calus Latmis pro-

prius : GrsEci enim ablatiuos non habent . Ideo

Gramatici nonunquam Latinum cafum vocant.

DECLINATIONES SVNT Q.VINQ.VE.PRIMA

Comple£titur quatuor terminationes , a,as,es,

c.porro Gra?ca funt omnia quae as,aut es,aut e fi-

niunt, non Latina. Veterefque omnia per a efFe-

rebant^dicebantque pro Anchifes, Anchifa,

Paradigma.

SINGVLARITER,HsEC Mufajhuius mufae^huic mufs^hanc mufam,6 mufa^ab hac mufa.

PLVRALITER,Ha? mufsE^harum mufarum,his mufis,has mu-

fas,6 mufae,abhis mufis.

Figuras admittunt nonnunquam hi cafus. NamVirgilius diphth5gum diuif]t,cum inquit, Au-lai m medio.Item, pi£lai veftis.Item, aquai.

Etgenitiuo plurah nonnunquam fyncopeadmit-

titur, terrigenum pro terrigenarum : idque ferd

in compofitis tantum accidit.

Variant & datiui plurales . Nam veteres plcra-

que difcriminis caufta, per abus extulerunt : vt

ii DE NOMINEV

cabus proeis,foeminfnogenere. HodicrcHquafunt ex hac formafdeabus,filiabus, natabus, e -

quabus,mulabus,lib6rtabus,ambabus,duabus.

Sunt qui Sc dominabus dicunt.

Grscam forma imitantur, qus es aut as finiunt«

Paradigma.

Hic Anchifesjhuius Anchifse, huic Anchifse, hncAnchifen , hunc AEneam , 6 Anchife, ab hocAnchife.

Rariffimu eft & prifcum,quod Sc Prifcianus ad-

notauit,genitiuos fingulares nomintl purorura

in a,per as exire: vt, hxc Maia Maias,pro Ma-is. & conilat hoc imitatione Grscorum fierf.

Vnde eft genitiuus familias,pro familiaj . Vir^

gilius etiam auras,pro aurse genitiuo fecit.

Prorfus GrjEca dedinatio eft nominum in c ; vt^

hsec epitome,huius epitomes,huic epitome,hac

cpitomen, 6 epitome, ab hac cpitome. CLatini

hsEC epitoma. Sic & petecofte TsiVTn^M^i id eft,

quinquagefima. Euterpe, &c.) Pluraliter hae e-

pitomx,harum epitomarum, hfs epitomfs, has

epitomas,ab his epitomfs.

SECVNDA DECLINATIO.

Inhanc retulerunt Latfni nomfnaqua? finfunt

E R, vt gener. i R, vt vir.

VR, vtfatur. vM, vtfcamna,

y s, vt dominus. e v s, vt Orpheus.

Eftque ha^c Grxca:C£teras Latinx funt.

DE nomine; z9

Paradigma,

Singulariter,

Hic dominus,huius domini,huic domino , hi3c

dominum,o domine,ab hoc domino.

Plurariter,

Hi domini, horum dominori! , his dominis, hos

dominoSjO domini,ab his dominis.

Hoc paradigma rcgulare eft,quo fines cafuu fin-

gulorum indicantur. Cseterii numero fyllabaru

quaedam nomina variant . Na qujedam fuperat

nommatiuum numero f/llabaru in cafibus re-

liquis: quardam vero totidem fyllabis content*

funt in obliquis, quot fyllabis conftat nomina-

tiuus.Indicabimus itaque horumdifcrimina.

DE GENITIVO.Non fuperat genitiuus nominatiuum numerd

fy^IIabarum,(i er praecedat muta.

Faber fabri, cancer cancri , vafer vafri , ager agrl,

aper apri,aufter auftri.

Excipe

Liber Liberi,pro Baccho : & adie£tiuum liber

liberi , adulter adulteri, lacer laceri , focer foceri,

afper afperi,profper profperi. Et compofita a fc-

ro & gero, lucifer luciferi, armiger armigeri.'

Prefbyteri, i prefbyter, quod mutilatum faftum

eft i -Tiftff-CvT^^oj, id eft, fenior.i'C«^ rCH^oj.ple-

rique declinant dc Iber iberi ; vocat enim Liuius

amnem Ibcrum.

Et Mulciber, dechnationis eft tertise.Sic OuidJ

Mulciberis capti Marfque Veniifque dolis.

|0 DE K0M1K£.

Quag non habent mutam ante cr, crcfcunt gc-

nitiuis:vt,

Gcner,g€neri, Tener,tencri, Mifer^miferi.

In ir, vir viri.

In ur, fatur faturi.

In eus, Orpheus Orphei.

Obferuabis breue effc e in obliquii nominumcus finientium. Tametfi id poet2,fecuti Gra^cam

confuetudinemC funt enim omnia in eus Graeca )

alicubi produxerint: vt Ilionca apud Virgiiium.

Nam Gra^ciex /A/on*, ihiovHx faciunr.

Nonnunquam etia Synscrefi,e & i in his genitiuis

coeunt in et vna f^^Uabam. Sic Ouidius, Iniuria

ThefiT, pro Thefei. Genitiui huius formas funt

ViyRet & AchilliT apud poetas . Vt apud Virg.

Hei mihi qualis crat,quantum mutarus ab illo

He£lore,qui redit,exuuias mdutus AchilleT.

Nam vetcres declinaueriit Achilleus, ficut Or-

pheus,vnde fit genitiuus AchilIei,quatuorf)^J-

labarum, & per contra£lionem Achill^T, trium

fyiiabarum.

Sunt & grasci genitiui Atticsc dechnationis , qua

poetas yCi funt . Virgihus , In fonbus iechutn

Androgeo . Sic enim declinanc , o xvc/fscycCig ,

tS <KvJjo:}<c(b. Sed Gra?cae fuis authonbus pc-

tenda funt,

DE DATIVO.O finiunt datiui Latini omnes in hoc ordinc:

vt dominus, domini, domino. Sic Orpheus, Or«^

DE NOMXNB. JI

phcf,Orpheo. Veriim quod Virgih*us dixit datiuo

OrpheT, GrsBcum plane eft & contraftum , 6f <fiT

Calliopea, Lino formofus ApoUo.DE ACCV S ATI VO.

Accufatiuiterminatio, um eft: vt dominus,dor

minum. Sed ab eus, pec a accufatiuos faciunt : vt

Orphea,Ilionea. or Graecum eft/iA/o»' . Vulgus &vuigum Latini dicunt . Virgilius, Sa?uitque ani-

mis ignobile vulgus. hic genere neutro viurpauit

poeta. Alio loco inquit, In yulgum ambiguas, &quxrere confcius arma.

DE VOCATIVO.. Ab us,fitper e vocatiuustvt domin^, domine;

Ab eus, per eu fit,vt Orpheu. Siit quxda cotrafta

Gr2ECa,qus per u vocatiuos faciunt,vt Panthu,

Pleraque in us, fimilia funt nominatiuis, quse v-f

fusdocebit:vtfluuius,peIagus, populus. Virg.

Corniger hefperidum fiuuius regnator aquarum;

Lucanus, Degener 6 populus.

Propria nomina in ius,per i faciunt vocatiuos

:

vt VirgilijPompei.ln appellatiuis hocnon fer-

uatur,prseter quam in yno fcilicet fih' a filius.

Ab er,ir, um, ur, fimiies funt vocatiui nominati-

uis . Inuenias Euandre apud VirgiHum : fed id

Graecum eftab ^'oufJjoog.

NOMINATIVVS PLVaALIS.Mafcuhna & faeminina, per i faciunt nomina--

tiuos plurales. Neutra omnia & in alijs declina-

tionibus per a nominariuos , accufatiuos, & yo-

catiuos formant: vt fcamna,gymnafia.

^Z DENOMIME*GENIT IV VS

Per orum finit^red fyncopc ryliabam fubtrahit,'

vt pro deorum,deum ; virum, pro virorum.Poe-

tx his frequentius vtuntur,fed tamen & in foluta

receptum iam eft MiUe numum ,pro numorum:

& feftertium,pro feftertiorum.

DE TERTIA DECLINATIONE.T E R T I o ordinc declinantur nomina quae fi-

niunta.e.i.o.c.l.n.r.s.t.x.

FormulsE cafuum.

Genitiuus is,datiuus i, accufatiuus em, vocatiuus

fimilis nominatiuo.

Pluraliter,

Nominatiuus es,genitiuus um,datiuus bus,accu-

fatiuus, vocatiuus, fimiles nominatiuo plurali,

ablatiuus fimilis datiuo . In hac declinationc,

quia genitiuus alils numero fyllabarii fuperat

nominatiuum,ahis par eft & in nominatiuo 8c

in genitiuo fyllabarum numerusjformatio gc-

nitiui paulo eft difficilior . Sed ex paradigma-

tis facile cognofcetur.Quare eius cafus forma-

tionem seftimandam.ab exemplis rehnquimus.

Paradigmain A.

In a neutra funt, Sc Grseca omnia : vt ,poema,

tragema , carcinoma . Certe veteres declinarunt

huiufmodi voces prima declinatione: vt , haec

fchema,huiusfchemae,apudPlautum.

Paradigma.

Singulanter,

Hoc poema, huius poematis, huic poemati , hoc

DIALOGI.jj

ptunus» & Pluto, Saturni & Opis fiUi fucrunt. Vcrumluppitcr lunoncmfororcm fuamcodcm fccum partu

editam vxorcm duxcrat: & cum Plutonc Ncptunoquc

fratribus rcgnum partitus, olympum fibi rcfcruans ha-

bitauit. Qu^m inlignis ftupris & adultcriis fucrit, nonipfc tantum, fcd &rcliqua gcntilium dcorum catcrua,

poctarum carmina pcrfonant,& numcrofa cx variis mnlicribus fufccpta fobolcs docct. a p o l i ojouis & La Apollo.^

tonasL filius i poctis dicitur, mcdicina; artis rcpcrtor, di-

uinitatis dcus,& Mufarum praifcs. m i n e r v a, fa- Mincrua.^

pientix dca,& omnium bonarum artium inucntrix ap-

pcllatur. Hanc dicunt poctae I ouis filiam finc matrc,ita

quddcum luppitcrvidcrctlunoncm vxorcm fuam nonfcrcntcm libcros, pcrculTo capitc armatam Mincruamcmifit. Ouidiusin tcrtio Faftorum, An quia dc capitis

fcrtur,finc matre,patcrni Vcrticc cu clypco profilaif-

fc fuo? Eadcm dicitur bclli inucntrix & princcps,lianc

ocuIis,&armis infigncm, longimquc haftam cum cry-

ftallinoclypco, in quo cratcaput Medufa?, fcrrcdicunc

poetar. Dc qua rc talcm fingunt poetas fabulam; Mcdu»fa vna Gorgonum, cum i Neptuno in tcmplo Mincr»

uae ftuprata cfict: iratadca, nc tantum crimen inulcum

manerct, crincs cius quibus Neptuno placucrat, in an-

gucs vcrtit: deditquc vt cam afpicicntes, in faxa vcrtc-

rentur. Hanc poftea Pcrfcus, louis Dana^fque filius,

acccptis talaribus & falcato enfe Mcrcurii, icem fcuto

PaIladis,Mcdufam vnicoi(5tu intcremit: vndc Pallas,vt

terribilior hoftibus vidcrctur^Gorgonis caput in fuo cly

pcogcftauic.Ouidius,

Gorgonium crincm turpes mutauit in hydros:

Nunc quoquc vt attonitos formidinc tcrreat hoftcs,

Pcaore in aduerfo,quos fccit,fuftinet angues.

PHARETRA, thcca fagittarum.lndc Cupido pharc Pharetra.

tratus dicirur. $ v p e R c i l 1 1 s.Cilium eft fuperius Supcrciliu^

oculi opcrimcntum. Indc fupcrcilium,infimapars fro

c.i.

J4 LVCI ANl

Obfcruarf.

Tcmcrc.

Tartarus.

Mafae.

Diana.

Id gcnuj.

Omnc gc"

tis quaepraeminct oculo. Et quoniam illo multis moclif

animumin<licamus,ponitur pro grauitatc, &etiam{u-pcrbia. Mincrua crgo fupcrciliis addudtis, id cft conftri-

ais,quod irati fatlitant. o b s e R v a T,id cft notat,&

cuftodit attcntiftim^ ne amoris iaculo fe feriam . t e-

M E R E,aducrbium qualitatis,{igni£cans ftult^, incon-

fydcrat^, iiuc Hnc caulTa . Scneca in odauo, Nihil in

propinquos tcmcre^conftituidccct.Quipoft Ciccronem

nati funt,tcmer^ pro fer^ acccperut,tcftc Valla. t a R-

T A R V s, propri^ cft locusinfimus infcrnorum. m v-

s AE^vt dicit Hcliodus, ci louc & Mncmofync, hoccft

mcmoria,natJE funt:& funt nouem:quarum nomina &inucntafic pcrcurrit Virgiliu$,Cliohiftorias inucnit,

Mclpomcnc tragoEdias,Thaliacomoedias,Eutcrpc tibias,

Tcrpfichorc pfaltcrium,Eratogcomctriam, Calliopcli-

tcras, Vraniaaftrologia,Polymnia rhetoricam. d i a-n A,Iouis filia,cx Latona codcm partu cum Apollincna

tadicitur, qusevirginitatis ftudiohominum confortia

fugiens fyluas incolebat vcnationi intcta:quarc cum ar-

cu & pharctraillam incefriirefcribuntpoctae.virgilius,

-illa pharctram Fert humcro. plvrima idge-N V $, fan^ qu^m clegantcr pro,cius gcncris plurima,di

^ cimu$:& omnegcnus pro omnis gencris: vndc Gellius

fcripfit Ariftotelis libros cfTc clegantiarum omnc gcnu

j

rcfcrtos. tametsi fratrem Eiv$,Snbaudifcrio iaculis amoris:eft cnim Apofiopcfis.

Mards ac Mcrcurii. M A. •

V D I s T 1 n' Mercuri cuiufmodi noA bis minatus fit luppiter, quam fuper-

ba, quamquedidu abfurda? Ego, in-

quitjfi voluero, catenam ex sethcre demittara,

vnde fi vos fufpefi mc vi detrahere conemini,

luferitis ope^am, nunquam enim me dcorfum

trahetis. Contra^egofi vos velim in altura at^

DIALOGI.55

frahcrcJSon vos modo,vcrum ctia tu tcrra ip-»;

fam,tu marc paritcr fubucftu in fublimc fuftu

lcro. Adhacc alia permulta quae tu quoquc au-

difti.At cgo fi quidcm cu vno quolibet fingu-

ktim confcratur,ita prxftatiorcm cum cfle vi-^

ribufq^ fupcriorchaudquaqua ncgauerim: vc-

rum vnu tam multis paritcr intatu antcccllcrc,

vt cum nc pondcrc quidcm vinccrc qucamus,

ctiam fi tcrram ac mare nobis adiuxcrimus, id

ncutiqua credidcrim. M E.Bona vcrba Mars.

Ncquc cnim fat tutu cft ifta Ioqui,nequid for-

te mali nobis hsc pctulatia cocilict. M A.Anvcro crcdis apud quemlibet hacc difturii mc?Imoaftid tcfolum id audeo, quem linguacco

tinentis cfle fciebam. Scd quod mihi maximeridiculii videbatur, tum quum hacc minitantc

audire,haud quea apud tc reticcre:etenim mc-minera,quLi non ita multo ante Neptunus, lu

no,ac Pallas, mota aducrfus cii fcditionc ma-chinarctur coprehcfum illii in vincula coiicc-

re,quantoperc formidarit.iitqj in omnc fpecie

fcfe verterit,idque cum tres diitaxat cflent dii.

Quod ni Thetis mifcricordia comota,Briareii

centimanii illi auxiliatii accerfiuiflct,ipfo pari-

ter cii fulminc ac tonitru vindus erat.Haec re-

putati mihi, ridcrc libebat cius magniloquctia

jadiatiamqj. M E.Tace,bona verba^ncqj enim

tutum eft ifta vcl tibi dicerc,vel audirc mihi.

i^L VCI ANI

Mars. M A R s ,t)clli dcujjunonis fuit filius^abfqucpatrc^vt

fcrlbit Ouidius in Faftis. Na luno commota qudd lup-

pitcr abfquc mulicrc Mineruam concuiTo capite cmifif-

fct,ad Occanum pcrrcxit, confilium fumptura quopa-

fto & ipfa finc viro concipcrcpofict: fcd in itincrc cumdcfcdifict lafia, i dca Flora vxorc Zcphyri cft cdoaa in

campis Olcniis fiorcm clTc^quo tado, rcpcnt^ concipe-

rct;idpoftquam fccilTct, Martcmcoccpit,& pcpcrit.Hic

dcus tamdirus atquc crucntus,intcralias multasVc-Luderc o- ncrcm adamauit,& Cupidincm gcnuit. l v s e r i t i $

pcram. o p e r a m, hoc cft inanicer laborabitis. Tcrcntius in

Phormionc, In illis opcram luditur: hoc eft pcrditur&fruftratur: & eft proucrbialis locutio inlaborantcmin-

Contra. anitcr. c o n t r a, id cfl cdiucrfo,cconucrfo.Et cft

aducrbium. Virgilius in i. AEncid.

Sic Venus,At Vcncriscontrificfiliusorfus. Aliqua-

do ctia contr^ aducrbialitcr capitur,& fignificat cx oppoBriarcus. fito.EcontrsJ putant dottiorcs Latin^ non dici. b r i-

AREVs fuitTitanis&Tcrrae filius,frat6rqueCotti&

Gygis,cetimanus,Iouifqucamicus,dcquo Thcodofius

talcmfabulamrefcrt, Q^3d commoti diiaducrfus lo-

uem, luno puta & Ncptunus vni cum Pallade in domoNereipatris Thctidisdelibcraucrunt catenam facerc, &dormienti Iouiiniiccrc:quod ThctisNerci,fil]a& matcr

Achillis ca»lum afccndcns, loui rctulit, & fecum Bria-

reum louiauxiliatum adduxit,qurm cum vidiflcnt co-

iurati,eo quddfortilTimus 3eftimarctur,confeftim ^ cce-

ptis dcftit^re, & fic defcnfuseft luppitcr. Latini autcra

poctap fcribunt Briarcum louis & deorum hoficm infc-

ftiirimu fuiile , eumquc in foribus infcrni cxcubias agc-f

re,vt fcribit Virgiliusin v i.

Mercurii ^ Maix. M E R^

S T vcro mater, deus quifquam in cx-

E lo me miferiorf M A. Caue ne quid

iftiulmodi dixeris Mercuri, M E R.

DIALOGI. ^J7

Quid non dicam? qui quidem tantum nego-

tiorom folus fuftlneam , quibus delaflbr in

tam multa minifleria diftradusenam maneprotinus furgendum eft mihi, ftatimque ver-

rcndum coenaculum^vbi dii compotant.Tumybi curiam inqua confultant,vndique ftraue-

rOj acfingulaita vtoportet compofuero, lo-

ui neceflumeft afl^iftere, ac perferendis illius

mandatis toto diefurfumac deorfum curfl-

tare: infuper cum redeo, puluerulentus adhuc

ambroflam apponere cogor. Porro pri^ quamnouitius ifte pocillator adueniflet, ego nectar

etiam miniftrabam . Quodque eft omniumindigniflimum, foli omnium ne nodu qui-

dem agere quietem licet, veru id quoque tem-

poris necefle habeo defundorum animas ad

Plutonem deducere,maniumque gregi me du

cem prasbere, tum autem &: tribunalibus afli-

ftere,neque enim mihi fufficiebant fcilicet di-

urna negotia, dum verfor in palxftris, dum in

concionibus pr^econis vices ago, dum orato-

res inftruo, ni hxc quoque prouincia acce-

datj vt flmul etiam vmbrarum resdifponam.

Atqui Ledae filii alternis inter ipfos vicibus

apud fuperos atque inferos agitant: mihi ne-

cefle eft quotidie tumhoc tum illudpariter

agere . Deinde, duo illi, Alcmena ac Semele

mifcris prognati mulieribus, otiofi in conui-c.iu.

jS LVCIANIuiis accumbunt: at ego Maia Atlanticfe pro-

genitus, illis miniftro fcilicet. Quin nuc cumrecens a Sidone Cadmi filia reuerfus eflcm

(nam ad hanc me legarat, vifum quid agc-

ret puella)prius quam refpiraffem,& adhuc an-

helum de via rurfum ad Argos emandauit vi-

furumquicum Danae ageretur.Rurfum indc

in BoEotiam profe<ftus, inquit, Obiter Antio-

pam vifito, adeo vt plane iam parituru me nc-

garim: quod fi mihi Ucuiffet, lubens profedo

feciffem id quod folent ii qui in terris duram

feruiunt feruitutem, M A.Mifla fac ifta gna-

te.Decet enim per omnia morem gerere patri,

cum fis iuuenis.Ac nunc quo iuflus es,Argos

cotende,deinde in Boeotiamtne fi ccflaris,fuc-

rifque lentior, plagas etiam auferas, nam ira-

cundi funt qui amant.

Maia. m a i a, Atlantis cx Plcione coniugc filiajoui concu

tuit^atquc ex eo pcpcric Mcrcurium:qucm luno prae o-

mnibus pcllicum filiis adamauit,ita vt Mcrcurium moxnatum fuis vbcribus laSaucrit: ficquc diuino h6tc pcr-

fufus,licctcx mortalinatus, immortalistamcn effeaus

exl.Di^ufquc cft Mcrcurius dcus facundise, mcrcatoru,

palaj{bwe,furum, nunti6fquc &intcrprc$dcorum. Ga-

lcro tcgitur, alata fcrt talaria, & virgam caduceam qua

animas(vt fcribit Virgilius) illc cuocat orco

Pallctcs ,alias fub triftia tartara mittit. p r o T i N v f

Protinus. pcr i, aducrbium eft tcporalc, id cft ftatim. Protcnus pcr

Protcnus. e,aducrbiura localc,id cft porr6 tcnus, author cft Caper

Canaculu. gramraaticus» coenacvlvm locus appcUatur vbi

D I A L O G I. J9

canammivtamhoreft Varro. fed poftqnamin fupc-

riori partc cocnitarc ccepcrunt: fupcrioris domas vni-

uerfa, coenacula difta funt. Et Coenatio, locus in ima Ccenatiorsedium partc ad ccenam fumendam. ambrosiam Ambrofiiipro deorum cibo & vngucnto vfurpat poetactncc tcme-

r^^qnia kix^foci^t Gtxci dicitur immortalis. Martialis,

luppiter ambrofia fatur eft, & nedarc viuit. id eft de

nedare. Apuleiusin v i, Tunc poculum nedaris, quodvinum deorum eft. Et capitur ctiam ambrofia pro herba

qna! alio nomine artemifia dicitur. novitivs pociLLATOR,ideft Ganymedes.Fuit autem Ganyrae- Ganymc-dcs Trois regis Dardanorum filius, & ob admirandam dcj»

pulchritudinem i loue informa aquilaeraptus,quem

luppitcr pinccrnam fuum fccit amota Hebe lunonis fi-

lia:co qudddum loui apud AEchiopas comcfianti mi-ciftraret, cadcnscorporisfui obfccena omnibus fuperij

monftrauit. p a l ae s t r A,dicitur d noflris luftatio. Palarftra^

VirgiliuSjCorpor^quc agrefti nudantprxdura palajftra.

Capittr etiam pro loco vbi cxerccbantur palaiftritas.

IN coNCioNiB V s.Concionem tria fignificare do Concio.

cet Aulus G'eIliu$,locum, fuggcflumquc vndc verba

£crent: item fignificarc catumpopuliaiTjftentis^item

orationcm ipfamquac adpopulumdicitur. Inconcio-

nibus, hoc eft in conucntu & congrcgationc mnlto-

rum. Mcrcurius prxconis vices agit,dum I ouis & maio-

rum mandata populo ore nuntiat. ledae filii,Caftor & Pollux.CumCaftorinpugnaaducrfus Athc- Caftof.

nicnfcs cecidilTct.Pollux fuam immortalicatcm cum il- Pollax»

lo comunicauit, & impetrauit i loue vtaltcrnatim vi-

uerent. Virgilius in v i,Si fratrem PoIIux alterna mortc

rcdcmit. d v o i l l i, Alcmcna ac Scmcle,id eft Her-

cules & Bacchus. Nam Hcrcules fuit louis & Alcmenac

fiIiu$:Bacchus vero louis cx Scmele Cadmi filia. $ i- Sidoii.

D o N, oppidu cft Phoeniciar regionis, & apud Sidone &Tyru Cadmum cum Phcenicc rcgcaifc fcribitEufcbius.

Cadmi £lije quatuor fucrc,ScmcIc, Agauc, Autonoe, &c.iiii.

40 L V C I A N I

Ino.cam Scmdc loucm concubuiiTc vnlgatnm cft.

D A N A E, Acrifii Argiuorii rcgis filia i patrc in qua-

dam turri conclufa fuit, ob id qu6d in rcfponfis habuit

fc manu cius qui cx filia nafccretur,moriturum:ad hanc

luppitcr (cum alia non patcrct via) in aurcum imbrcmcx tegulis pcr impluuium in grcmiu cius fc cadcrc pcr-

miiit^quae cx co comprelTu Pcrfcum gcnuit. a R g o s

nomcn cft vniusrcgiunculae in Graccia: vndc Gra?ci, Argiui didi funt. fuit & nomen aliquot oppidorum Grae-

ciaf:& eft in iingulari ncutri gcncri$,in plurali vcrd ma-fculini. o B I T E R aducrbium eft,& fignificat in traf-

curfu, tranfeunter, & quod vulgo dicitur, incidentcr,

quafi prarter propofitum:di£lio compofita ab ob & itcr,

A N T I o p A Lyci Thcbarum rcgis vxor fuit, Afopi fi

lia,vcl,vt alii volunt,Nicici.hanc luppiter in Satyrum

conuerfus, grauidam fecit: quaj Zetum& Amphioncmcx co comprclTu peperit.

Veneris 3c Cupidinis. V E.

V P I D o gnate, vide quac facis fla-

C gitia^ non iam de his loquor, qux te

impulfore mortales in terra vel in fe

iquifque, vel inuicem alii in alios faciunt: ve-

rum de his ago qux apud fuperos quoque de-

fignas; qui quidem louem ipfum cogis varias

aflumere formas,in quodcunque tibi pro tempore vifum fuerit, eum vertens. Tum Luname cxlo deuocas . Quin 8c Solem aliquoties

compellis lentum apud Clymenem ceffare, au

rigandi muneris oblitum. Nam quicquid in-

iuriaein me matrem etiam committis, auda-

fter ac^tanquam tuto facis. Verum tu quidem.

D I A L O G i; 41

6 deorum omnium confidentiflime, Rheaminfuper ipfam iam anum, practerea deorumtam multorum parentem eo perpulifti, vt pu-

fionem adamet, atque in Phrygmmillum ad-

olefcentulum dcpereat, ac tua iam opera in-

fanit: iundifqueleonibus,adhibitisitem Co-rybantibus (quippe qui Sc ipfi furore quodamfuntafflati)per Idam montem furfumacde-

orfum oberrat ipfa quidem Attis amore eiu-

lans.Caeterum Corybantum ahus fuum ipfe

penem enfe defecat, alius demifla coma per

montes fertur infanus, alius cornu canit, a-

lius tympano tonat , alius cymbalo perftre-

pit: breuiter, omnis vndiquaque Ida tumul-

tus atque infaniae plena eft. Proinde cunda ti-

meo:metuo ne tale quid accidat,quandoqui-

demte produxi, malum ingens, vt fiquando

refipifcat Rhea , vel potius fi pergat infani-

re.Corybatibusimperetvtte correptum dif-

cerpanic, aut leonibus obiiciant. Hic me fol-

licitat metus,quod videam tibi periculum im-minere. C.Otiofoanimoefto mater, fiqui-

dem leonibus etiam ipfis iam familiaris fumfadus, ita vt facpenumero confcenfis eorumtergis, prehenfaque iuba, equitis ritu infidens

illos agitem. At vero illi interim mihi caudis

adblandiuntur, ac manum ori infertam rece-

42 LVCIANI

ptant, lambuntquc, deinde mihi rcddunt in-

nocuam. Porro Rheac ipfi quandotandem va

caucrit,vt me vlcifcatur,quum in Atte fit to-

ta? Poftremo quid ego pecco, quum res pul-

chras,vt funt,ofFero ac demonftrofvos ne ap-

petite res pulchras.quare his de rebus ne in mecrimen conferte. Num vis ipfa tu mater, vti

neque tu pofthac Martem ames,neque ille te?

V.Vt es peruicax,&: nuUa in re no fupcras: at-

tamen horum quse dixi,aUquado memineris.Dcfigno. D E s I o N A R EjVctuftiirimo (ignificatu cft rcm no-

«am faccrc in vtranquc partcm & bonam & malam,fi-

cuti docct Donatu$,cnarraD$ iUud Tcrctii in Adclphij,

Nam illa quas faSa funt omitto, modo quid dcfigna-

uitfforc$ cfFrcgit. varias form a $.Na luppitcr

impaticntia amori$ (c vcrtit in taurum, in aquiiam, ia

olorcmjfatyrum, Amphitryoncm,aurum,igncm,pafto

re,fcrpctc, vtfcribit Ouidi9 in fcxto Mctamorphofco$,

Endytnion e n d y m i o N,paftor fuit adraodum formofus.cfi in

LamioCarix montc aliquando obdormiuiiTct, i Lunadcofculatu$ cft,qnae in cius amorcm cxarfcrat,ita vt fra

tri$ biga$ fua$ agitada$ dedcrit.Scncca in Hippolyto,

Ariit obfcuri dca clara mundiNodc dcfcrt3,nitid6fquc fratri

Clymcnc. Tradidit curru$ alitcr rcgendo$. c l Y m e n e fult O-ccani & Tcthios filia.& quia forma pra?ftabat,Soli pla-

cuitjCX quo conccpit Phactontcm & fororcs cius. a v-Aungor. r i g a n d i, id cft regcndi currum . Aurigor,rcgo,mo-

dcror,Valia,Hcftori aliquis fratru fcrd aurigabatur cur-

Rhca. rum. r h e A,quje & Cybelc Bcrecynthia& Ops dici-

tur,filiafuit C2Bli,& Veftae,& Saturni fratri$ coniunx.

Hanc poctx louis & aliorum plurium dcorum matrctn

D1AL0GI7 4?dixcrnnt,c!qnc quadrigam i quatuor lcooibus traftam

a{ngnaucrut,& capiti cius turritam corona & fccptrum

manibus addidcrunt.Etcum inccdcrct, faccrdotcs difti

Galli,tympana tangcntcs & aera,pracccdcbant,& Cory-

bantcs armati illa ambibant. a t t i s, puer Phrygius Attis.

adamatus i Rhca matrcdcornm, cum ci caftitatcm pro-

mififfct.quam non fcruauit,in furorcm vcrfus fcipfum

cxcaftrauit. p v s i o ,dicitur propric paruus pucr. Cicc Pufio.

ro in orationc pro Csclio, Pnfio cum maiorc fororc cu- pufus,bitauit.Vctcrcs cundcm Pufum,& PufampucUam di- Pufa.xcrunt.Capitur tamcn fcepc pro fcorto mafculo. c o- Corybatcj.RY BANTES, faccrdotcs fuut Cybclcs, fiuc Rhcac,

qui in facrificiis matris dcorum armati faltantcs cafti &puri funt alTumpti. Corybantcs autcm appcUati, qu6dintcr faltandum capita iadcnt.

Doridis & Gakteac. D O.

O R M o s V M amantem Galatea,

F nempe Siculura iftum paftorem a-

iunt amore tui deperire. G.Ne ride

Doris, etenim qualis qualis eft, Neptuno pa-

tre prognatus eft. D .Quid tum poftea, (i vel

loue ipfo fit progenitus, quum vfque adeo a-

greftisatque hifpidus apparcat, quodque eft

omnium deformiflimum, vnoculus? An ve-

ro credis genus illi quicquam profuturum ad

formam? G,Ne iuuc quidem ipfum, quod

hifpidus eft atque agreftis, vt tu vocas, illum

deformat, quin virile magis eft. Porro ocu-

lus media in fronte decet ctiam, quo qui-

dcm nihilo fegnius ccrnit quam fi duo fo-

44 LVCI ANI

rent. D o . Videris Galatea non amantem ha-

bere Polyphemum^ fedillumpotius adama-re/ic eum prxdicas. G.Equidem haud ada-

mo,fed tamen infignem iftam veftram inful-

tandi opprobrandique petulantiam ferrenon

queo. Acmihinimirum inuidentia quadamifthuc facere videmini, propterea quod ille

quum forte aliquando gregem pafceret fuum,

nofque e littorali fpecula in littore ludetes cer-

neret in prominentibus AEtna^ pedibus, qua

videlicet inter motem 3c mare littus fefe in 15-

gum porrigit,-vos ne afpexerit quidem:at ego

omnium vna vifa fim formofiffima, eoque in

vnam me coniecerit oculum. Ea res vos ma-le habet. Nam argumentu eft me forma pr^-

ftantiorem efle ac digniorem, qu^ amer, vos

contra faftiditas effe. D.An iftud tibiputas

inuidendum videri/i primumpaftori, dcinde

lufco formofa vifa fis? quanquam quid aliud

illepotuit inteprobare practer candoremfis

illi placet opinor, quod cafeo & lafti affueue-

rit: proinde quicquid his fit fimile, id proti-

nus pulchrum iudicat.Alioqui vbilibebit (ci^

rc qua fis facie, de fcopulo quopiam in aqua,

fiquando tranquilla fteterit^defpedans temet-

ipfam contemplare : videbis aHud nihil nifi

perpetuum candorem: verumis quidem non

DIALOGI. 4jprobatur, hifi rubor admixtus illi, decus illi

iunxerit. G.Atqui ego illa immodicecandi-

da, tameti eiufmodi habeo amantem, quuminterim e vobis nuUa fit quam vel paftor, vel

nauta, vel portitor aliquis miretur. Caeterum

Polyphemus (vtaliane dicam) etiam canen-

di peritus eft. D.Tace 6 Galatea;, audiui-

mus illum canentem cum nuper pruriret in

te:fed o fanda Venus,afmum rudere dixifles.

Nam lyrac corpus fimillimum erat ceruino

capiti oflibus renudato: tum cornua perinde

quafi cubitiprominebant.ls itmclis induclif-

que fidibus, quas ne collope qJBdem circun-

torquebat, agrefte quiddam & abfonum can-

tillabat,quum aliud interim ipfe voce caneret,

^aliud lyra fuccineret, ita vtteperarenobis ne-

quierimus quin rideremus amatoriam iUam

cantionem. nam Echo ne refpondere quidemilli voluitbalanti, quum fit adeo garrula: imopuduiflet fi vifa fuiffet ftridulum illius, 8c ri-

diculumcantumimitari. Adha^c geftabat in

vlnis amafius ifte delicias fuas vrfi catulum pi-

lis hirtum ipfi no diflimilem. quis autem noninuideat tibi amicum iftii Galatea? G.Quintuigitur Dori tuum ipflus amicil nobis com-monftra qui meo fit formofior, qulque do-

dius ac melius vel voce canat, vel cythara?

46 tVCI ANI

D.Mihi quidcm nullus eft amator, nequc mchoc nomine iado, quafi fim vehementer a-,

mabilis: veruntamen iftiufmodi amicu, qua-^

lis eft Polyphemus, nempe totus hircu olens,

tum crudis viditans carnibus, & hofpites, fi-

qui appulerint,deuorans,tibi habeas, eumquetumutuumames.

$ I c I L I A cft rcgio fcrtiliirima, olim Italiac coniun-

6tz,nuc maridircrcta. indc Siculas paftordidus cfl Po-lyphcmas Cyclops(cui oculus duntaxat vnus in frotc)

qudd in Sicilia pafccrct oucs.Dchuius inudtatama*

gnitudincjcrudclitatc in hofpitcs, aftfiquc VlyiTis quocum caecauit, Virgilius in tcrtio AEncidos, & Ouidius

Dorls* X

1

1 1 i.Mctamorph.graphic^ fcripfcrunt. doris,nympha cft fcu dca mari$,Occani & Tcthyos filia. Po-

nitur pro aqua intcrdum,vcluti pleraquc nomina dco-

rum dcar6mquc & inucntoru,pro rcbus vcl inuctis vcl

quibus prxfunt.vt Tcretius, Sinc Ccrcrc & Baccho^fri-

Hifpidusr get Vcnus. h i s p i d v s propri^ fctofus dicitur:hor-

rorcmtamcn qucndam dcnotat^qui vcl natura vcl incu

ria accidit.Vndc Polyphcmus apud Ouidium in x 1 1 1^

Barba viros hirtiquc dcccnt in corporcfctae.EtDiogc-

ncs intcrrogatus cur tam prolixam barbam nutrirct,Vc

hanctangcns,rcfpondit, mcmincrim mc virum ciTc.

Infulto. iNS vi.TO,pr«tcralia(ignificatirridcrc. oppro-

Opprobra- b r a r e cft conuitiari & contumcliof^ aliqua cuipiam

jc. obiiccrc.Hincopprobrium,ignominia,dcdccus. spe-

Spccula. c V L A, locuscft cditus & cmincns, vndc procul liccat

AEtna. vidcrc 5c fpcculari. aetn A,monscft Sicilise pcrpc-

tuo ignc inccnfus,qui fiammas, cincrcm,& fauillas fre

quentcr cuomit. In hoc Cyclopcs dicuntur I oui fabri-

laccrc ocu- "'^ fulmina. i a c e r e ocuLum in alium, cftamoris

lum. ^*"^^ ^ bcncuolcntise qucmpia bland^ afpiccrc, m a,-

DIALOGi: 47IK HA.BERB, qnandoquc cft vcxarc & tofqucrc, in- Malc habctcrdum argrum clfc & morbo laborarc. i m m o d i c e, rc.

Bo modic^^Ccd muitum. candor.em pcrpctnum. ImmodiccBen^ & conucnicntcr cxprcilit coiorcm cximi^ album . Cador pcr*

Et Galatca dicitur quafi laOiis dca. p r v R i R E,pro. pctuus.

pri^cft vri dcfydcrio & appctitu confricandi fcfc. Pru- Galatca

ritus,talis naturaeappctitus. TraniTumiturhic^vtlibi- Prurio.

dincm notct,quahomo iafciuicns in mulicris concupi-

fccntiam ardcfcit. e c h o,dca cft quap clamatibus rc- Echo^ipondct. Phyfici vocat rcpcrculTioncm fonicx obicfta

latcrum loci caucrnofi aut cocaui. bircvm ole- Hircnm o-

ILE,cftfoetcrcmorchirci. lcrc.

Diogenis& Alexandri* D.V I D hoc rei eft Alexander ? itanc

Q^ defundus es tu quoqueperindc at-

quenos omnese A.VidesnimirumDiogenes: tametfi mirandum non eft, fi, ho-mo cum fuerim^defundus fim. D.Num er-

go luppiter ille Hammon mentiebatur, cumtcfuum filium efle diceret, an vero tu Philip-

po patre prognatus eras? A.Haud dubie Phi-

lippoinequeenimobiiflemfi Hammone pa-

rente fuiflem progenitus. D.Atqui de O-lympiade etiam confimilia qusedam fcrcban-

tur^ puta draconem quendam cum ea fuifle

congreflum,vi(iimquein cubiculojcxeo gra-

uidam peperifle te: porro Philippu errare, fal-

Hque qui fe tuu patrem efle crederet. A.Inau •

diera quidcm Sc ipfc ifta quemadmcdu tu, at

nunc video ncquc matre, neque Hammonios

48 LVCIANI

illos vates fani quicquam aut veri dixifle. D T

Attamen iftud illorum mendacium, Alexan-

der, ad res gerendas haudquaquam tibi fuit

inutile,^roptereaqu6d vulgus te verebatur,

metuebatque, quum deum efle crederct. Seddic mihi, cuinam tamingens illud imperiummoriens reliquifti? A.Id equidem ignoro

Diogenes: celerius enim e vita fubmouebar,

quam vt eflet otium de illo quicquam ftatue-

di:praeterid vnum,quod moriens Perdiccse

annuIumtradidi.Sedage quidrides Dioge-

nes? D.Quidnirideameannon meminifti

quid Gracci fecerint, quum nupcr tibi arrepto

imperio adu!arentur,principemque ac ducemaduerfus Barbaros deligeret? nonnulli vero iti

duodecim deorum numerum referrent^ac fa-

na conftituerent, denique facra facerent tan-

qua Draconis filiofSedfllud mihi dicito: vbi

te fepelierunt Macedones? A.Etiamdu in Ba

byloneiaceotertiumiamdiem. Porro Pcole-

maeus ille fatelles meus,fiquando detur otium

ab his reru tumultibus qui nunc inftant, pol-

licetur in AEgyptumdeportaturum me,atque

inibi fepulturum, quovidelicetvnus fiam ex

diis AEgyptiis. D.Non poflum non ridere

Alexander,qui quidem te videam etiam apud

inferos defipientem,fperantemqucfore vt ah-

DIALOGI. 4jquando vel Anubis fias, vel Ofiris. Quin tu

fpes iftas omittis 6 diuiniflime e neque enimfas eft reuerti quenquam, qui femel paludemtranfmiferit, atqueintrafpecus hiatum defcen

derit.-propterea quod neqj indiligens efl: AEa-cus, neque contemnendus Cerberus. Verumillud abs te difcere peruelim,quo feras animo,

quoties m mentem redit, quanta foelicitate a-

pud fuperos relidta , liuc fis profedus, puta

corporis cuftodibus,fatellit]bus, ducibus, tumauri tanta vi adhoc populis qui te adorabant:

praeterea Babylone,Bad:ris, immanibus illis be

luis, dignitate, gloria: demde quod cminebas

confpicuus,dum ved:areris,dum amiculo can

dido caput haberes reuinctum, dum purpura

circumamidus efles, nunquid hxc te difcru-

ciant, quoties recurfantanimo? Quid lachry-

mas ftultefan non id te fapiens ille docuit Ari

ftoteles, neres eas quac a fortuna proficifcan-

tur,ftabilcs ac firmas exiftimares? A.Sapiens

ille, quum fit aflentatorum omnium perditif-

fimusfSineme folum Ariftotehs fada fcire,

quam multa a me petierit, qua? mihi fcripfe.-

rit, deinde quemadmodum abufus fit mea ii-

la ambitione, qua cupiebam eruditione caete-

ris pra^ftare,quum mihi palpareturinterim, ac

pracdicaret me nunc ob formam, tanquam Sc

ipfa fummi boni pars qua^dam citcty nunc obd.i.

p LVC4iANI

res geftas atque opes: nam has quoquc in bo^

norum numero collocandas effe cenfebat, ne

fibi vitio verteretur, quod eas acciperet, Plane

praeftigiofus vir ille quidem erat ac fraudulen-

tus 6 Diogenes: quanquam illudfrudus fcili-

'cet exillius fapientiafero, quodnuncperin-

de quafi fummis de bonis excrucior ob ifta

qux tu pauloante commemorafti. D. At'Tcin' quid facies^oftendam tibi moleftix iftius

Temedium. Quandoquidem his inlocis vera-

trum non prouenit, fac vt Lethei fluminis a-

quani auidis faucibus attrahens bibas,iterum-

<lue ac fxpius bibas: atque eo pacto defines de

bonis illis Ariftotelicis difcruciari.Vertienim

Cletum etiam illum, & Callifthenem video,

ctimquehis alios compluresraptimhucfefe

ferentes, quo te difcerpant, pcenafque fumant

ob ca qux quondam in ilios commififti:qua-

Te fac in alteram fenc ripam te conferas,& cre

brius(vt dixi)bibas.Hammos. h AMMo$,Gfarc^arcna.Hammonarenariu5,Epichc-

ton louis, quia luppitcr colcbatur inloco arcnofo 8t

cxtrcmo Libyae, quomodo ApoUo Clarius cft didus,Olympiai. q^^^ colcrctur in infula Claro. o l Y m p i a s, rcgi-

na Maccdoni», matcr Alcxandri. Alitcr, tcmpusquin-qucannorum apud Grxcos:licut apud Latinos Luftrij,

Errp. fpatium cflquinqucannorum. e R R a r e, cft vcrura

pro filfo, aut prof.iiro vcrum, autccrtum proinccrto

a(rcuerarc,falli,dccipi. hammonii vatcs, faccr-

Pcrdicca. dotcs,prophcc2e louis Hamonis. p e rd i c c A,vnos

D I A E G l; '51

cx ducibuj Alcxandri. b a b y i, o N,vrLs Chaldscse in- Babylon.gcns & ampla,^ turrc Babel, quod confufioncm notat,

ctcnim cum vnica clTctlingua, & homincs turrim vf-

qucfydcra «dificarc flatucrcnt, Dcus linguam corumconfadit , impictat6mquc pluralitate idiomatum plc-

xit. iN DVODEciM DEORV N.Duodccim dii ^" tnaio-]

crant fclcdi, qui maiorcsgcntium diidiccbantur, lu-'".no, Vcfta , Mincrua, Ccrcs , Vcnus , Diana , luppitcr,

Alars,Mcrcnrins,Neptanus,Vulcanus, Apollo. ae- AEgyptnj»

c Y p T V s,rcgio Libyas vbi pcrpctua cft fcrcnitas,atquc

ea caulTa Nilus fluuius illam fingulis annis irrigat:pr&*

quc magnitudinc inundationis cius, aut cariftia cft, aut

vilitasannonaf. dii aeg ypt ii^idolain AEgyptocultajquar plurima crant. a N v B 1 s.Mcrcurius in for Anublj;

ma canis ab AEgyptiis vcncratus. Alii filium Ofiridis,'

.

qu6dcancminfigncgcftarct,fubcanisimaginccultum

dicunt. o s I R I s, rcx AEgypti tandcm in dcos rcla- OHtb»tus cum vxorc fua Ifidc.colitur fub imaginc bouis, qua[

Apim fcuScrapim appcUant, proptcrcaqu(3d abvxo-rcpoftcajdcm cius^ fratrc fai^am quxfitus&inucn-tu$,laccratu$ibidcm,poftearcpcrtu$, boscrcditusfitfu-

alTc Ofiris. p a l v s, hic cft aqua ftagnalis apud infc- Palaj,'

To$,dcqua Virgiliusin vi.AEneidos, ae a c vs,vnus AEacuj»'infcrorum iudex. Trcs cnim dicuntur cflc, Radaman-thuj, Minos, AEacu$,omncs rcgcs Crctcnfcs: & ob iu-ftitiam, filii louis difti: ob fcucritatcm autcmapud in-

fcros iudiccs exiftimati. b a c t r a ,Tegio Scythise, vl- 'BzStmtraAiTyriam, nomcn quoquc vrbis qusc caputregionis

eft. Badri qui & Badriani,populus loci illius: & dccli*

.natur Badtra tantum pluraiiter. a m i c v i v m, rcdi- Amiculu»micuh'], victa quam tcnia vocant. aristoteles,fummusphilofophus, Alcxandri prarccptor. p a l p a- Palpari.R i,adulari,aircntari. praestigiosvs v i r, Prseftigio*fafcinator , vcrfipcUis.

^veratrvm, hcllcborus fus vir*

hcrba qua mclancholia purgatur , ac mcntis fanitaj Vefatriim»d.ii*

J2 . LVCIANIconciliatur. t e T h E,fiunicn inferorum,quod qai gu«ftat,omnium rcrum obliuifcitur. c l i t v s, nutricis

Alexandri filiuj, dux cius fidiiTimus, qui Alexandrumpugnante ab iftu letalifefc obiicicnsdefendit.Sed tan-

dem abebrio Al«androquddlibcrius patris Philippi

res geftas cxtuliirct^intercmptus. callisthenesphilofophus Alcxandrum in Indiam fcquutus, & ab cotrucatus nafum,manu$,aurcs,more ferac in cauca rcclu*-

fus fuit, qu6d ipfum non adorarct, & adorantcs barba-

ros irriderct.

iMenippi & Chironis. M E.

Qjri D E M inaudiui Chirontedeus

E cumefleSjtamenoptaiTemortem. c.

Vera nimirum funt ifta quae audifti

Menippe,planequemortuus (umficuti vides,

quum mihi hcuerit immortalem cfle. M.At

^ua^nam te mortis cupido tenebat, rei videh-

cet quam vulgus hominum horreat? C.Di-

cam apud te, virum neutiquam ftultum atque

imperitum. lam mihi defierat efle lucundumimmortahtate frui. M. Quidf an iniucun-

dum erat te viuere, lucemque tuerie C Erat

inquam Menippe: nam quod iucundum vo-

cant, id ego neutiquam flmplex, fed varium

quiddam efle arbitror.Verum quum ego fem-

per viuerem, atqueiifdem perpetuo rebus vte-

rer,foIe, luce, cibo, tum hor^ eacdem recurre-

rent,reHqua item omnia, qusecunque contin-

gunt in vita,reciproco quodam orberedirent,

atqueahis aUa per vices fuccederct, fatietas vi*

DI AL OG I.5J

delicet eorum mecepit. Neque enim in eo voluptas eft fita,fi perpetuo fruaris iifdem/ed o-

mnino in pcrmutando pofita eft. M. Probc

loqueris Chiron. caeterum hxc qux apud in-

feros agitur vita,quinam tibi procedit.poftea-

quam ad hanc tanquam ad potiorem te con-

tuhfti? C. Haud infuauiter Menippe: fiqui-

dem sequahtas ipfa quiddam habet admodumpopulare: nihil autem intereft, vtrum in luce

quis agat,an in tenebris. Prsterea neque fitie-

dum eft nobis quemadmodum apud fuperos,

neque efuriedii, fed eiufmodi rerum omniumegentia vacamus. M. Vide Chiron ne temet

ipfe inuoluas, neve eodem tibi recidat oratio.

C.Quamobrem ifthuc ais? M.Nempeftillud tibi faftidio fuit^ quc)d in vita femper iif-

dem fimilibufque rebus vtendum erat, quumhic itidem fimilia fmt omnia,eundem ad mo-dum pariet faftidium:ac dejnte^o tibi quae-

renda erit vitac commutatio, atque hinc quo-piam aliam in vitam demigrandum, id quodarbitror fieri non pofle. C. Qiiid igitur fa-

ciendum Menippee M.Illud nimirum vti fa

piens quum fis, quemadmodum opinor, 3c

vulgo pracdicant, praefentibus rebus fiscon-

tentus, bonique confulas quod adeft: neque

quicquam in his effe putes quod ferri nonqueat.

d.iii*

J4.L V C I A N

1

CbironJ c h i r o N^Cctauras Saturni & Pliillyrae filius,omnes

fui tcmporis bonitatc & iuftitia fupcrauit: argonautaru

cum quibus nauigauit, iudcx & racdicus. AEfculapium

& Achillcm mcdicinam docuit,qui &virtntcs hcrba-

rum inucnit in montc Pclio. Cum hofpitis Hcrculis fa-

gittas hydrae fanguinc tin£las,quibus immania Cetau-

rorumcorpora proftraucrar,admirabudustraclarct, vna

manibus dclapfa,atque in pedcm dccidcns, mir^ eum af

flixit: fcd dcorum mifcratione poft noucm dics in aftra

Cupido. tranflatus cft. c v p i d o ,dcfydcrium & cupiditas :ali-

Tucri. quandodcusamoris,Vcncrisfiliu$. t V e R i,viderc,

Rcfurrcrc. confpiccrc. recvrrer E,rcdirc. r e c i p a o-

Rcciprocu, c v M,reflexum,rcpctitum. o r B i s,circulus,circula-

Orbis. tio. s ati et As,faturitas. c^y IN AM,quomodo,

Satictas. quo pado. p o t i o R,melior.Pcr{ius,

Quinam. Q^is potioriudcx,puerifvc quisaptiororbisf

Potior. egenti A,carctia. t em ET,tcipfum. fasti»

Egcns. D I v M, naufca & quafi contemptus cum faftu. d e-

Faftidium. i n t e g r o,rurfum,itcrum,ab initio. d e M i G R a-

Peintegro. R E,mutarcdomicilium.

Demigrarc* Menippi 3c Cerberi. M E.

E V s Cerbere, quandoquidem mihi

H tecum cognatio quxdam intercedit,

quum Sc ipfe fim canis, dic mihi per

ftygiam paludem, quomodo fefe habebat So-«

crates quum huc accederet? Verifimile eft au-

tcmte, deus quum fis, non latraremodo, ve-

rum etiam humano more loqui fiquando ve-

lis. C.QuumprocuI adhuc abeffet Menip-

pe, vifus eft conftanti atque interrito adire vul

tu, perinde quafi mortem nihil omnino for-

midaret^aG taqua hoc ipfum vellct iis qui pro-

DlALOGi;5j

culafpecusingrefluftabant oftendcreiveru fi-

mul atque defpexit in hiatum, viditque pro-

fundum atqueatrum antri receffum/imiilque

cgo cundantem etiam illu aconito mordcns,

pede correptum detraherem,infantium ritu e-

iulabat, fuofque deplorabat liberos , nihilque

non faciebat, in omncm fpeciem fefe conuer-

tens, M.Nu igitur tucatefapiens,erat illcjne-

que vere mortem contemnebate C.Haud ve-

rc: cxterum vbi vidit id effe ncccffe, audaciam

quandam prx fe ferebat, quafi vero volcns id

cffet paffurus, quod aUoqui volcnti nolenti ta

men omnino fucrat fcrcndum, videlicetquo

fped:atoribus effet miraculo. Equidem illud

in totumdevirisiftiufmodi vere poffim di-

cere, Ad fauces vfque fpecus intrcpidi funt ac

fortes: porro intus quum funt, nihil mollius

nequc fradius. M.Caeterum ego quon^m a-

nimo tibi vifus fum fubiiffe fpecum? c. Vnusraortalium Mcnippc, fic mihi vifus cfl: fubire,

vt tuo dignum erat gcnere, & prior te Dioge-^

nes,proptcrea quod ncutiquam adacti fubieri-

tis,aut intrufi: verum tum vltronei, tum ride-

tes,atque omnibus plorarc renuntiantcs.

s T Y X, infcrna dicitur palus pcr quadii iurac, ncqnc Styx,'

timorc poenae audcnt pcicrarc: priuabantur cnim ad tcmpus qui pcicralfcnt, diuinicatc, qu6d ci ideo concciTum

iogut poctae,quia Victoria cius filia louiaducrfus giga

tcs pugn ati fautric. s o c r a t e $,pliilofophus Athc- Socratcs,d.iiii*

5^ LVCIANI DIALOGI.iiienlis,& ApoUinis iudicio rapicntiiTimax. Hicprimufmoraliadocuit: tantiquc in omni vita coftantiar,vt nul

lo tcmporc aut ttiftior^aut lartior vifus fit: ncquc cum ci

Formido. cutam moriturus bibcrct,qu^m cum vxorcm duccrct.

Aconitum. formidare, mctuerc, timcrc. a c o n i t v m,Libcri. vcncnum. l i b e r i,filii ingcnui, f v c a t E,fidd,

Fucatc. iimulat^. tvo gener E,tua fcda,tua profciTionc.

Tuo genc- v l t r o n e i, volcntcs, non coadi. Hieronymus in

ic. quxftionibus Hcbraicis, Tritum proucrbium cft, vltro-

Vltroncus. ncas putcrc mcrccs.

Hcrculcs Galli-CVS LVCIANI,

Defyderio Erafmo Rot.interprete.^

E R C V L E M Galli lingua getis ver-

H nacula Ogmium vocant. Porro deumipfum noua quadam atque inufitata fi

gura depingut: decrcpitus eft apud iUos, recal-

uafter: reliquis capillis/iqui reliqui funt,plane

canis: cute rugofa,&: in aterrimum exufta co-

lorem^cuiufmodi funt nautx ifti fenes. Cha-

rontem potius aut lapetu quempia ex his qui

apud inferos verfantur, diceres. In fumma,

quiduispotiusquamHerculem effe coniice-

res ex imagme.Atque tali fpecie quum fit,ta-

men Herculis ornatu gerit, vt qui tum leonis

exuuiu indutus fit,tii claua dextra teneat, tumpharetram humeris aptatam portet, tuarcum

tenfum Ixua praetedat: denique modis omni-

bus Hercules eft. Hacc equidem arbitrabar in

Graccanicorum deorum contumeliam perpe-

ram facere Gallos, quu eum eiufmodi finge-

rent effigie, quo nimirum illum talibus pidu

ris vIcifceretur,quod olim in regionem ipfo-

rum incurCaffet prxdas ages id temporis, quu

jg L V C I A N I

Geryonis armenta veftigans, Occidentalium

gentiu plerafque regiones peruaftaret. At no-

dum etiam dixi,id quod erat in imagine ma-ximenouum atque mirandumifiquidem Her

cules ille fenex ingetem admodum hominummultitudinem trahit, omnibus ab aure reuin-

d:is: porro vincula, catenulae tenues auro cle-

drove confeft2e,pulcherrimis iftis monihbus

adfimiles. Atqui quu vincuhs vfqueadeofra-

gihbus ducantur,tamen neque de fugiedo co

gitantjCum ahoqui commode poflmt: neque

prorfus obnituntur, aut pedibus aduerfus tra-

hentem obtendut,fefe refupinantes: verum a-

lacres ac Ixti fequuutur, ducentem admirates,

vhro feftinantes omnes,& laxatis funiculis e-

tiam anteuertere ftudentes, perinde quafi gra-

uiter laturi, fi foluerentur vincuHs. Ne illud

quidem pigebit referre, quod mihi videbatur

omnium abfurdiiTimu^etenim quum non in*

ueniret pidor vnde catenularum fummas an-

(as ned:eret,videhcet dextera iam clauam, Ise-

ua arcum tenente, fummam dei hnguam per-

terebrauit, atque exhac religatis catenulis eos

trahi fecit.Ipfe nimirum ad eos qui duceban-

tur,vultum & oculos conuertebat, arridens,

HsEcego quum diutius afl^iftcns eflem cotem-platus, admirans, hxfitans, indignans, Gallus

quitpiam,qui propius aftabat, nqftratium hte-

H E R C V L E S.J9

rarum no indodus{id quod declaraiiit, quumGraecanicam linguam abfolute fonaret) Philo

fophus opinor ex eo genere Philofophorum,

quod apud illos efle fertur,Ego tibihofpes^in-

quit, piduraciftius ccnigma explicabo: na vi-

dere vehcmenter ad eam attonitus ac flupefa-'

(Sus. Orationem nos Galli nequaqua arbitra-

mur effe Mercurium,quemadmodu vos Gra?-

cijverum Herculi illam tribuimus, propterea

quod hic Mercurio longe robuftior extiterit.

Nam quod fenex fingitur, nihil eft quod mi-rere:fiquidem vna facundia confueuit in fene-

&a. demum abfolutum vigorem oftendere, fi

modo verum veftri dicunt poetx,

Obduci iuuenum denfa caligine pedus:

Contra fenectam pofle quiddam dicere

Rudi iuuenta melius ac pracclarius.

Hinc videlicet apud vos & Neftoris lingua

imelle profluit, & Troianorum concionatores

lirioeilan edunt, vidchcet florida quanda yo-cem:nam liria( fi fatis commcmini)florcs ap-

pcUantur.Proindequodab auribusvinctos ad

linguam trahit fenex hic Hercules,qui non a-

hudquam ipfeeft fcrmo, neid quidem de-

bes admirari, qui quidem non ignores hn-guxcum auribusefle cognationem. Ncquevero ad cotumcliam iUius illud pcrtinct, quod

ta pertufa eft: nam memini^inquit, & lambi-

(,o L V C I A N I

cos quofdl verficulos e comccdiis apud vos

difcere,

Siquidcm viris loquacibus

Extrema lingua perforata eft omnibus.

Quin de eodem hanc in fumma habemus opi

nionem: vt quicquid egit, id oratione facun-

diaquc confecifTe putemus,vtpote viru fapien

tem, ac perfuadendo pleraque fibi fubegifTe.

lam tela illius nimirum rationes funt acutac,

mifliles,fcit2e,atque animum fauciantes: vnde

pcnnigera dida vos quoque nominatis. Ha-

d:enus Galius. Ac mihi quidem quu huc meconferens mecu inter eundum perpenderem,

num decorum iam effet, vt tam grandis natu,

quique iam pridem ab his dodrinse certami-

nibus memet abdicaffcm, rurfum me ta mul-

torum iudicu calculis exponcrem iudicandu,

in tempore fubiitanimu meu eius piclurse re-

cordatio: na antehac vercbar,ne cui veftru vi-

dercr hacc admodu pueriliter agcrc, quafique

prxtcr actate luuenari.Proindc ncquis Home-ricus adolcfcentulus illud mihi impingcret di

cens, AEtas iam periit tua. Tum illud,

Ac te corripuit cariofa fcncda,minifter

Inualidufquetibi, &: fcgncs tardique caballi:

Videlicet eo fcommate pcdcs mcos notans.

Verum quotics fcncx illc Hercules rccurrit a-

nimo^ad quiduis adducor vt facia: neque me

HERCVLEr^ 4l

pudet hxc audere,quum fim ipfi aequalis ima-

gini.Itaq; robur,ceIeritas,forma,&: fiqua funt

alia corporis bona,valeant:cumque his tuus oTeie vates,cupido,vbi me mento fubcano vi-

derit,auro rutilantibus alis,fi videbitur, vel a-

quilas prseteruoletmeque laborabit Hippocli-

des, imo nunc vel maxime tempeftiuu fueritj

facundia repubercere,florere, vigere,&: quamlicet plurimos ab auribus ducere,ac fa^pius ar-

cu ferire: quandcquidem periculum non eft,

nequando quis prxter fpem pharetra inanemreperiat. Vides quibus modis setatem meam,meamquefenedutem ipfe confoler animem-que,ade6 vt non fim veritus nauim iam olim

in terram fubduftam denuo reuellere, fuifque

inftruftam armis, medium in pelagus demit-

tere. Contingant autem a vobis o dii,afflatus

fecundi, quando nunc vel maximc praefente

bono atque amico vento nobis eft opus: quofi digni modo videbimur, in nos quoque di^

cat aliquis Homericum illud,

Quosprofcrt fenior pannis e vilibusarmos.^

6i

Eunuchus fiucPAMPHILVS LVCIANI,Def.ErafmoRoterodamo inter-

prete.

N D E nobis aduenis Lucianc, fcu

V quidnam rci ridcs ? Semper tu qiii-

dcm & alias confueuifti nobis hilaris

ac feftiuus occurrcrc:vcrum ifthuc magis ali-

quid folito videtur cftc, de quo hfum ncc con

pcfccrc queas. L , E foro tibi adfum o Pam-philc: porro mox efficiam, vt tu quoque me-cum ridcas,fimulatque audieris cuiufmodi li-

tis adfucrim aclioni, duobus philofophis in-

tcr fcfe contendcntibus. P.lam ifthuc ipfum

profccto ridiculumeft quodais, philofophos

iuuiiccm lites agitare. Nam ctiam fiquid ma-gni fuiflct ncgotii, intcr ipfos modcfte citra*

qucpugnam controucrfiam compofttam O'-

portuit. L.Quid aisf tranquille componant

illi,.qui quidcm folida plauftra conuitiis onu-

fta,altcr in altcrum cft'udcrint,vociferantes miraquc pcruicacia contendentcs? P. VideliccC

de difciplinis atque opinionibus Luciane, ita

vtaflx)lent, dilTenticbant, quoderant diuerfae

fadionis. L.Nequaquam:imo aliud quid-

EV^NVCHVS; 4j

dam erat hoc de quo diffldcbat: nam eiufdem

fedac erant ambo^eiufdemq^fcholar, & tamcn

orta inter eos lis erat.Porro iudices qui cogno

fcebant, primates erat huius Reipub. natuque

maximi ac fapientiffimi: brcuitcr apud quos

pudefcat aHquis etiam paru apte quippiam elo

quutus^nedu adtantam prouedus inucrecun-

<liam. P.Quin tu igitur htis argumentu ex-

ponis, quo videlicet ipfe etiam cognofcam,

quae res tibi tantum rifum concitarit? L.Scis

Pamphile falariu, idque neutiquam exiguumab impcratore fuiffe conftitutum finguHs phi

lofophorum generibus, puta Stoicis.PIatoni-

cis,Epicureis:cumque his ctiam Peripateticis:

itavt vnicuique fed:ispra^miumc{Iet aequa-

le. Caeterum demortuo ex his quopiam^ alius

ahquis in eius locum fubrogandus cft, qui

fit optimatum calcuhs probatus . Porro prac-

miu illud, neque bubula pellis crat qu^piam,

qucmadmodum ait Poeta, necporcellus: ve-

rum fmgulos in annos dccics milie numiim,quos accipiunt, vti doceant iuucntutem. P.

Memini quidem ifta, Quin aiuntnupcr exillis 'diem obiifle qucmpiam: alterum (ni fal-

lor)e Peripateticis. L V C. Hxc ipfa Pam-phile Helena: propter quam illi inter fefe fin-

gulari certamine coflidtabat.Et hadcnus qui-

dem nihil etiam ridendum erat in lilis prxter

^4 LVCIANIhoc, quod qulim philofophos clTe fcprofitc*

rentur^acpecunias pro nihilo ducere:tame ea-

ru gratia perinde atqj pro patria in difcrimen

adduda pro religione maiorii, pro monumcntis progenitorum decertarent. P. Atqui Peri-

pateticorum iftud cft decretu,non admodumcflc neghgendas pecunias: verum cas in tertio

quodam bonorum ordineefrcponcndas. L.

Rede dicis: nam ita quidem aiunt. Proindc

bellum hoc ex maioru iudicio, fententiaqi il-

Hs extitit: verum quac poftea confequuta fmt,

iam aufcuIta.Primii complures quidem alii in

defundi illius funebribus ludis decertabant:

fed inter hos prxcipue duo viribus pares,puta

Diocles ille fenex(nofti quem dicam,conten-

tiofumilluinquamypraEtcrea Bagoas,qui qui-

de cafpecie eft,vt eunuchus effe videatur. In-

tcr hos initio de dodrina, deque philofophia:

decretis atq; opinionibus eft decertatu:&:vter-

que fui fpecimen ac documetum dedit, quod

cflet Ariftotehcac fad:ionis,qu6dque cius pla-

cita fequeretur oftedit. At per loue in hoc cer

tamine neuter altero fuperior erat. Lis igitur

hucdeflexit denique.DiocIes defines iam eru

ditionis fuac periculu ac fpecimen oftcdcre, ad

Bagoam defcendit,ac vita illius in primis car-

perc eft aggreffus. Bagoas itidehuius vita vi-

ciflim taxabat. P.Idque merito Luciane.Si-

EVNVCHVS. ^j

quidem eius rei magis erat habeda ratio. Pro-

inde fi ego forte iudex caufac fediffem, magis

in hoc,vt mihi videtur,futurus eram occupa-

tus,potitifq5 fpedaflemjVter morib^effet pra:-

ftantior,^ vter ad difputandu ac dicendu pro*

ptioriatq^ illi potius § huic victoria adiudicaf

fem. L.Rede dicis.Equidem ifti tuas fenten

tix meum Sc ipfe calcuiu addo. Veru vbi iamconuitiis,vbi maledidis eflentfatiati, tandemDiocles iliud aiebat nefas elle, vel conari aut

proponere Bagoam,vti cum philofophise ftu-

dio,cumquepulcherrimis iUius praemiis commerciu haberet,qui quide eunuchus effettimo

hoc hominu genus,no folu ab eiufmodi con-

tubemio fecludi oportere^veru ab ipfis etia fa-

cris,ac vafis puris, breuiter ab omnibus publi-

cis coetibus ciici: oftendcs inaufpicatu quod-da & occurfu infauftu fpedaculu fore, fiquis

mane domo egreflus, vel videat iftiufmodi

quippia.Atque hac de re multis verbis diflere-

bat,affirmans eunuehu ncque viru efre,nequc

muUere, fed quidda vtrmq^ compofitu dc conflatum, planeque monftru ab hominii natura

fpeciequealienu. P.Nouaaccufandi ratio-

ncnobis narras Luciane. iamqj dc ipferidcre

copellor,crimcn audiens ta inauditu.Sed alter

illequidf num obcicebatfan viciffim & ipfe

quidda aufus eft ad ifta rcfpodere? L.lnitio

Cl.

6^6 tVCIANI

quidcmpudore ac metu (nam id eft iftis fami

liare)diutius obticebat^erubefcens interim,pa-

lamque prac fe ferens id quod erat. Tande au-

tem tenuem quandam ac muliebre edens vo-

cem,negabatxquum facere Dioclem, qui fe

quod eunuchus efletjob id a philofophiafeclu

deret, cum qua focminis etiam effet commer-

ciii.AlIegabatur Afpafia,Diotima, Thargelia,

qux caufam iilius adiuuabant. Practerea Aca-

demicus quidam eunuchus natione Gallus,

qui paulo ante noftram statem maximi no-

minis apud Gra^cos floruiflet. Porro Diocles

etia illu ipfum, fiquidem extaret, ac fimili nc-

gotio fefe mifceret,prohibiturum fefe refpon-

dit,nihil expauefadu opinione^qua apud vul-

gus obtinebat. Adha?c cu ipfequa^da dideria

jn illu iaciebat,tu referebat in eu, qux a Stoi-

cis maximeque Cynicis dida ad rifum c^ci-

tandu erat idone3,de corpore mutilo atq; im-

perfcfto.Hac in re iudicum cognitio verfaba-

tur.Deniq-, toti^ caufae ia illud caput efle coc-

pit, Nti eunuchus idoneus eflet cefendus,qui

ad philofophia admitteretur, quiq;iuuenibus

pracfici poftularet,quu alter interim forma ctia

accorporis integritate,in philofopho requirc-

dam efle diceret: maxime vero vti barbam al-

ram ac promiiTam gerat,quo videlicet iis,qui

difcendi cupidi adueniret, vir grauis appareat.

evnvchVs. d-f

Sc is cui fides haberi debeat,neq; indighus vi-

deatur decem illis drachmarum milibus, quac

forentab Imperatore capienda.Cxterii eunu-

choru conditione etia quam fpadonu effe vi-

liorem. Na illos aliquado virilc quidda expet

tos fuilTe: at huc ab ipfo ftatim ortu fuifle ex-

cftum, plancque animal effc quodda, varium

atqucanceps, nonaliter quam corhices, quac

neque inter coIumbas,neque inter coruos nu-merari queant. Alter contra refponderet co iu

dicio no de corporis agi figura, verilm deahi

mi virtute,proinde mentis quaUtatem expedi

oporteret,deq; dogmatum cognitionequacrc-

dum effe.Eius rei teftis citatus AriftotcIes,qui

quidem Ermeam eunuchum Atarhe oriundu

tyranum fupramodum fit admiratus, adeo vt

iili perindc atq; Diis facra fecerit. A ufus eft 3c

illud addere Bagoas, multo magisidoneiieffc

cunuchum, cui adolefcctes erudieridi credan-

tur,qu6d ab hoc nulla in illos calumnia poflTit

hserere , heq^ Socraticum illud crimen in huc

copetat,qu6d adolefcentulos corrumpat. De-inde quac ille potiffimum in metum imberbe

fuerat cauillatus, ca hic facete, vt ipfi quidemvidebatur,reiccit.Etenim fi c barbse plrolixita-

te,inquit,philofophos acftimare couenit,nimi

rum hirc^ ante omnes primas tcnebit.Hic ter-

tius quida afliftehs (nome hominis filebitur)

C.ll.

^8 LVCIANI

Atqui iudicesjnqui^hicmalis kuibus,acfoe

minea voce, reliquoq; corporis habitu eunu-

cho adfimilisj fiquis veftes detrahat, egregic

vireiTe videbitur. Alioqui mentiuturqui fc-

runt eum aliquando in adulterio deprehefum,

membra in membris, vt legu tabulacloquun-

tur,habente, atque id quidem temporis ad eu-

nuchu confugiffe, caquc reperta latebra abfo-

lutum fuirte,quu iudicibus crimcn perfuaderi

non poflet,vt qui e fpecie hominem iudicaret

eunuchum.At nunc rpihi palmodiam canta-

turus videtur, idquepropter oftentatum prac-

tnmmMxc cu diceretur,omnibus,vt par crat,

lifuseft obortus. Porrp Bagoas magisetiam

perturbabatur,omnem in fpecie fefe vartas,at-

que in innumerabilcs verfus colores,tufrigi-

do fudore flucs, ac neq> dccoru fibi exiftima-

bat adulterii crimen agnofcere, nequcrurfum

camaccufationem inutile adpraefens ccrta-

me arbitrabatur. P.Profefto dcridiculafunt

ifta Lucianc, ncque vulgarem vobis,vti con-

iedandum cft,voluptatcm prsebucrut.Verumquo tandem res euafit? Et quid fupcrhis pro-

nuntiarutiudicese L.Noeratcadeomniumfententia.Veru aliis quidcm vifum eft,vti nu-datoilIo,queadmodiiinemptitiis feruis fieri

confueuit, infpicerent, num in iis quse ad pe-

nem pertinent, philofopharipoflct, Alii vero

EVNVCHVS. ^9

fentetiam dixere multo magis etia hac ridicu-

lammempe vt accerfitis e luftro mulieribus a-

liquot iuberet illfi cu illis congredi,ac viri of-

ficio fungl, aftante interim e ludicibus quo-

pia, qui quidem eflet natu maximus tidcque

fpedatiflima, qui infpiccret, num philofophu

prajftaret. Hscc vbi omniu rifu fuiffent exce-

pta,neque quifquam omnino adeffet, cui nondoleretaluus rifu conculTus,vifum eft vt inte-

gra caufain Italiam reiiceretur. At nunc alter,

vtaiunt, adeloquentiac oftentationem fcmet

cxercet, atqueinftruit, &:accufationem quamclaboratiffimam meditatur, adulterii crimen

aggrediens, id quod ipfi maxime aduerfatur.

Quod quidcm & hic facit, iuxta maloru rhe-

torum morem,cum ex ipfo crimine aduerfa-

rium inter viros recenfet. Cotra Bagoas diucr

fa cura,quemadmodu audio,&: affidue virum

agit,negotiumque pvx manibus habet.Poftre

mo viduriifefe (perat, fi modo docere poffit,

fe nihilo deteriorem effe cquas ineuntibus a-

finis. Id enim amice vifiim eft optimu philo-

fophia: documentii, atque vna demonftratio

qu2E rcfelh non qucat. Proinde optarim,vt fi-

lius qui mihi eft adhuc admodum adolcfccs,

non animum &: hnguam, fed penem haberet

ad philofophiam idoneum.

e.iii.

7^

Lucianus de fa-C R I F I C I I S, B E S. E R A^

fmo Roterod.interprete.

N I M V E R O fiquis rccenfere velit,

E qux ftultiffimi mortales faditat in fa

crisjin feftis diebus, in adeundis falu-

tandifque diis, tum quas res ab illis petat, quap

vota faciant, cuiufmodi fmt quae de illis fen-

tiunt ftatuuntque : equidem haud fcio, fitnc

quifquam animocuris ita cofedo,vfqueadeo

nioefto,quin rifurus fit, vbi perpenderitnego-

tii tum abfurditatem,tum amcntiam.At mul-

to ante quam ridere mcipiat,opi.nor fecum il-

lud expendet, vtrum pios iftps appellari coue-

niat,an contra diis inimicos,atque infcelices,

ac genios malos, qui quidem numen ipfura

rem vfqueadeo humilem atque abiedam cxi-

ftimatefle, vthiimanisegeatobfequiis, utquc

adulatione capiatur ac gaudeat,rurfum vt fto-

machetur, atque irgcund^ ferat, fi negligatur.

Na AEtolica illa mala, ftmulquc Calydonio-

rum calamitates, totqqe hominum cxdes, ad

hxc 8c Meleagri interitum, hsc omnia a Dia-

na authore profeft^ cfle prxdicant,quse vidcr

licet grauitcr fc^rct^quod ab OEneo non c&t

L V C I A N. D E SJl C[r I F* yj

adfacrificiutn adhibita: vfqueadeo nimirumalte dolor hic animo illius infederat, quod fa*

cris epulis effet fruftrata. Quin illa iam mibi

videre videor.vt erat id teporis in cxlo foHta-

ria,rehquis diis ad OEnei couiuium profedis

foras,miferis modis gerente fefe, ac miferabi-.

hter eiulantejq» ab eiufmodi fefto efifetabfutu-

ra. Cotra AEthiopes illos fortunatos,ac mul-tis modis foelices quis dixerit, fi modo lupi-

ter illis gratia referret pro humanitate, qua in

initio poematis Homerici inipfum exhibue-

rat, duodecim perpetuos dies epulis acceptii,

idqj quu reliquis etia diis comitatus ad coui-

uiu veniret? Vfqueadeo nihil vt apparet,quic-

quid faciunt illi,gratis faciunt,verum fua bo-na vendut mortalibus^atqj emere quide ab iUlishcet omnia, putabona valetudine bucuk,

diuitias bobus quatuor,tum regnu bobus cen

tum.Prjeterea fofpite ab Troia in l^ylii reditii

tauris nouem. lam ex Auhde ad Ihum tranf-

mittedl facultate regia puella. Nam ahus qui-

dam^ ne id temporis vrbs caperetura Miner-

ua mercat^ eftbobus duodecim,ac peplo. Ve-rifimile eft autem^efle prasterea quaedam, quac

velgallojvcl corolla,vel folo thureab illis re-

dimi queant. Haecigiturquumnon ignora-

ret,opinor,Chryfes ille, vtpote tum facerdos,

tuni fenex, diuinarumque /erum egregie pe-

c.iiii.

7Z LVCIANVSritusi pofteaquam rc infefta redHTct ab Aga-

memnone,tanquam qui pridem ApoUini mutuum dedilTet beneficiu^ ita ntinc imputat ac

repolcit vicem,quin conuitiatur etiam propc-

modum;,nempe quum fic ait^Equidem Apol-

lo egregicjtemplum tuum, quumid temporis

adhuceflet incoronatum, faepenumero coro-

nis omaui,deindc tam multas tibi in aris ado-

leui coxas taurorum, pariter atque caprarum.

At tum contra,me negligis, quum huiufmo-

di patiar iniurias, proque nihilo ducis homi-nem benedete meritu.Quaquidemoratio-»

ne intanmm ille pudefadus cft, vt protinus

arreptoarcu, acfupranauium ftationem fefc

coUocans, peftem in Grxcorum copias iacu-^

laretur,ne mulis quidcm Sc canibus intadis.

Scd quoniam de Apolline incidit mentio,re-

feram de eodem & aUa, quae de illo fapientcs

ifti tradunt, no illa quidem quocies quam in-

foehciter amarit, no Hyacinthi c2Edem,nequ^

Daphnes fupcrbiam, verum quemadmodumdamnatus etiam fuerit, 8c ob Cyclopes intcrfe

ftos in exihum exadus. Vnde fadiijVt e ca^Io

in tcrra demitteretur, humana iam forte vfu-

rus,noftrifqj mahs fadus obnoxius.Praeterea

aute quemadmodu in Theflalia mercenariam

operam fuam locaritapud Admctu^tum itcm

in Phrygiaapud Laomedontcm, atquc apud

DE SACRIFICIIS: 75

hunc quidc haud folus,verum cum Neptuno,

quu ambo propter egeftate lateres coponeret,

inque coftruendis moenibus opera praeftaret.

Ac ne mercede quidem folidam a Phryge illo

tulerut, verum debebat illis adhuc de fumma,

vt feriit, pP triginta drachmas Troiani nomifmatis.Quid enim? An non hsec in deoru ho-

noremfabulaturpoetae? Atquehis etiam mul-

to diuiniora de Neptuno,de Prometheo,de Sa

turnOjde Rhea,denique devniuerfaferme lo-

uis famiIia,idqueinuocatis,vt adfint canenti-

bus in exordio poematu, Mufis,a quibus tade

velut afflati numine ( id quod apparet) huiuf-

modi quaeda cantat,Qucmadmodu Saturnus

vt primiim Cadum patre fuum execuiffet, ipfe

in eo regnauerit,deinde liberos fuos deuorarit,

ficuti ferut fecifle & Argiuum illum Thyefte.

Deinde queadmodu luppiter furtim occultat^

a Rhea, faxum pueri loco fubiiciente,in Creta

fit ab!egatus,atque mibi a capclla nutrice fit a-

litus: itidem videlicet,vt Tclcphus a cerua,Cy

rus Perfa(is qui priorregnauit)a cancnarratur

cnutritus.Poftea queadmodum expulfo patre,

atque in vincula coniecto, ipfc potitus fit im-pcrio. Duxerataute vxorcs coplurcs quidem

aliasifed poftrcmo loco lunoncgcrmana, id-

que iuxta Perfaru & Affyrioru inftitutu. Tumautem quod efletin amores propefus^atque in

74 LVCIANVSVenere eflfufus, facilecdu liberis cxpleuerit:

quorum alios ex fuac fortis deabus crearitialios

contra nothos ex mortali, terreftrique genere

fuiluIerit.Quu interim generofus ille,nunc in

auru,nunc in tauru, nunc in cygnu aut aquila

vertereturrac in fumma plures fibi formas affu

meret,quam vel Protheus ipfe.Porrd Minerua

c fuo ipfius capite progenuit,hancp!ane fub ip

fo-ccrebro compIexus.Na Bacchum imperfe-

dtum adhuc ( vt aiunt)e matre etiamnum con-;

flagratefurreptum, in fuum femur illatum dc-

fodit. Deindevrgentepartu,execuit. Nec his

diflimilia de lunoneetiam canunf.nempe hac

citra virilem congreffum, fubuentaneo conce

ptu grauidam puerum cdidifle Vulcanum: at-»

que eum quidem no admodum fortunatum,

veriim cxcuforem ac fabrum acfarium:qui-

que perpetuo tum in igni tum in fumo vcrfe-

tur,ac fcintiUis oppletum: quippe cuius ars in

fornacibus cxerceatur.Tum autem ne pedibus

quidem integris: claudicare enim c rum3,quu

a loue prxceps datus effet c csclo. Quod ni

Lemnii pro fua bonitate cum,dum adhucfer-

rctur in aere, fufcepiifcnt, perierat nobis Vul-

canus, non ahter quam Aftyanax e turri deie-

dtus. Quanquam qu^e de Vulcano narrant,to

lcranda videatur.Cacterum de Prometheo,cui

no cognitum eft^quam atrocia fitpaflus^prq*

DE SACRIFICIIS; 75

ptcrea quod fupra modu humanac gentis amas

tueritrSiquidem hunc luppitcr in Scythia de-

portatum, fuper Caucafum motem cruci fuffi

xitiadhibita illi aquila,quaciecur illius afli-

due circunroderet. Hic itaque poenas pendit.

Porro Rhea (nam funt hsec quoque fimul rcfe

renda) an non indecore atque indigne facite

iam anus quum fit, & aetate exada, iifque re-

bus intempeftiua: deinde tam multorum ma-ter deorum, du pueros adhuc adamat, eofque

zelotypia profequitur: diimque Atten ipfum

leonihus fecum circunueftatjprxfertim quumiam vtilis efle no queate Itaque quinam poft-

hac vitio vertataliquis,vel Veneri quodadul-

teretur, vel Dianae quod ad Endymioncm fre-

quentermedio e curfu diuertens defcendat?

Sed age miffas faciamus has fabulas:atqueip-

fum ca^lum confcendamus, poetico illo morcfubuolantes: ea nimirum via,quam vnam pa-

riter cum Homero Hefiodus comonftrat, co-

templaturi quem in modiS fingula apud illos

fmtordinata.Ac primum quide quod forinfe

cus fit ferreum: vel ab Homero,qui id ante noftra actatem dixit, audiuim^. Quod fi fuperas,

ac fublato paulum capite furfum afpexeris, ac

plane in ipfum quafi dorfum pcrueneris:ibi fi-

mul&lumen apparet candidius, & fcrenior

^ol^Sc aftra fulgeritiora, nihilque vfqua ocuHs

y6 LVCIANVSoccurrit nifi clarus dies.ac folum vndique au*

reum.Cacteruintrogredieti, primo loco mafi-

tant Horac:quippe quxportas feruant.Pofl: cas

Iris ac Mercurius:vtpote miniftri louis & in-

ternuntii.Deinde Vulcani fabniis officina, o-

mnigena referta artificio. Poftea deoru xdes,

ac louis ipftus regia:quac quidem omnia Vul-

canus pulcherrime fabricatus fit. At vero dii

iuxta louem aflidetes^conuenit enim opinor,

vt in fupernis illis fedibus magno ftrepicu^ fa-

ftuque viuatur)in terra defpiciunt: &: quoquoverfum mtcnto capite, circunfpedliat, ficunde

fubuolantem ignem videat, autnidorc in aera

furgcnte^circaquefumum rotante fefc. Quodfiquis forte lacrum faciat, epulaturomncs fu-

mo inhiantes ac mufcarum in more fanguine

exugentes circuaraseffufum. Alioqui fidomi

cibu capiat,nedareatqj ambrofia viditant.Na

olim homines etia ab illis in couiuiu funt ad-

hibiti,vnaque cu eis potarunt:nempe Ixion ac

Tatalus. Veriim illi quonia vim &:raptum pa-

rarct,effentque futiles & garruli:obid in hunc

quoque die poenas luut. porro rcHquo morta-

hum generi c^lum ia inacceflum eft, atqj oc-

cuItum.Et in hunc quidc modu viuitur a diis^

Proinde videlicet & la mortales ipfi m coledis

illis cofimilia quxda,atq; iftis cofentanea mo-huntur.Na pnmum lucos iilis attribuerunt,tu

D E S A C R I F I C 1 I S, 77

& montes <Iicarutit,pr2terea aucs confecrarut,

dcinde fua cuique arbore aflignarut.His fadis

per regiones illos diftributos coiunt, eofqj ve-

lut in ciuitate (ua receptant: nepe Apollinem

Dclphi Deliique,Mineruam Athenicnfcs,qux

quide Graccis Athena dida, vel ipfo vocabulo

fe ei rcip. familiare efle teftatur. Argiui luno-

nc,Mygdonii Rheam, Vencrc Paphii.Rurfumautc Cretcnfes louerti affirmant,no modo vi-

xiffc apud fefe,nutritumque fuiffc: vcrumctia

fcpulchrum illius oftedunt. Atnos fcilicct in-

tcrim ta multis iam fccuhs fallimur: qui quidc

opinemur louem tonare,pluere,rehquaqueo-

mnia pcragcre.Et illud nos latuit,eum ia olim

fuiflc defunduxn, & apud Crctefcs fepultum.

Deinde vcro phanis in honore illorum ereftis,

ne tciSis videlicct autpenatibus careat,formas

illorum exprimunt,adhibito ad id vel Praxitc-

le,velPoiycleto,vel Phidia.Athi quide artifi-

ccSjhaud fcio vbina vifam,eorum effigicm re-

pracfcntat. Ac louem quide baibatum fingiat:

Apolline verofcmperpucrum: Mercurium ia

pubcfcentc, primamquc ducetcm lanuginem:

Neptunum nigro capillitio: csefiis oculis Mi-ncruam.Attamcn qui tcmpla ingrcdiuntur,no

ia arbitrantur fcfc vidcrc vcl cbur ab Indis ad-

uc<3:um, vcl e Thracnm vcnis effoflum auru:

ycrumipfum Saturni Rhciquefiliu a Phidia

78 LVCIANVS

in terram hofpitem addud:um,iu(lumque Pi-

lanorum in folitudine cuftodem ac fpecula-

torem afliftere: idque hoc cotentum prxmio^

bonique confulentem,fi intra quinque perpe-

tuos annos dum Olympia celebratur, interim

obiter iHi facrificet aiiquis. Tum autem con-

ftitutis aris, defignatis facrorum feptis, puris

vafiscollocatis,vidimas offerunf.bouem ara-

torem agricola, agnum opiho, capram capra-

rius. Eit qui thus,eft qui placentulam offerat.

At fiquis pauper: is ita Deo litat, vt dexteram

duntaxat fuam ipfius exofculetur. lam vero

quum immolant(nam ad illos redeo)primum

fertis coronant pecudem, mukoque anteex-

plorantnum legitima fit & facris idonea:nc

quidforte madtent exhis, quxrehgio repu-

diat*. deinde ad aram applicant, ac fub oculis

dei iugulant,flebile quiddam emugientem,bc

ncque ficuti hcet coniicere, ominatum: deni-

quc voce iam leuiore ad facri tibias refpon-

dentem. Quis veronon facileconiectetgau-

dere deos quum ifta fpectantfQum 8c in fron

tifpicio pofica fcriptura denuntiat, ne quis in-»

tra pura vafa confiftat, qui manibus fit impu-

ris. Atqui facrificus ipfe fanguine foedatus,ne-

que aUter quam Cyclops ille pecudem incidit,

inteftina educit, cor reueUit, cruorem ara^ cir-

cunfundit.Et quidtandemnon obiens per^r

DE SACR1P1C1IS% 7^

agcnfquc quodadpietatem, facrorumque ri-

tum pertineat ? Poft omnia demum incenfo

ignijCapram ipfa pariter cum pelle deportatam

imponit: ipfam item cum lanis oucm. Nidorint^rim ille facer atque diuinus furfum fertur,

atque in ipfum vfquc cdum fubuedus paula-

tim diffunditur. lam vero Scythac reliquis o-mnibus hoftiis omi{fis(vtquas viles atquehu

milescxiftiment) ipfos homines madlant Ar-temidi,atque eo ritu deam placant. Verum h«cfortaflis modefta videantur : cumque his ca

qux faditant AfTyrii, qux Phryges, quac Ly-di. Verum fi in AEgyptuproficifcaris: ibi de-

mum,ibi videbis permulta religiofa, planequc

caelo digna: puta louem arietino vultu: Mer-curium illumoptimum facie canina: Panemverototumhircum. Adhsec alium Ibim, aliii

Crocodilum^alium etiam Simia. Quod fi his

quoquederebus,quopIanepernoflequeas,di-

dicirie Iibebit:compIures fophiftas audies,tum

fcribas,ac prophetas, mento rafo, qui tibi nar-

rent (Sed prius, vt dici folet, Fores occludc

prophane) quemadmodum videlicetquodam

ca feditione territi, quam mouerant hoftes at-

que gigantes, in AEgyptum deuencrint: vt il-

lic in pofterum tuti ab hoftibus latitaret. Et obcam caufam alius hircum induerit, alius arie-

tem, nimirilprac formidine^alius feram, alius

go LVCIANVS DE SACRIF.

aucm.Atque hinc efle^vt dii nunc ctia eas ob-

tineant formas,quas id temporis affumpferat.

Nam hacc dihgcnter mandata htcris,idque an-

tc annos plus decics mille in adytis illorii repo

fita fcruantur. Porro facrorum pcragcndorum

idem fcrmc apud illos ritus,nifi quod hoftiam

ludu profequuntur:iamque madatac circufu-

fi mebra laniant. Sunt qui fcpehant duntaxat,

poftca quam occidcrint.Na Apis ille,qui qui-

dc deus apud illos eft maximus, fiquando moriatur, quis vfqueadeo magni faciat cxfariem

iuam, qui non cam detondeat, ac nudo capite

ludum prx fe ferat, etiam fi vel purpurea Nifi

comam habuerit e Eft autem hic Apis deus cx

armento iam antca fuffragiis defignatus: vtpo

tc multo formofior ac venerabihor rehquis il-

hs priuatis,&: gregariis bubus. Hxc igitur quii

fichabeant,& tamen a vulgo vera,fcriaque cre

dantur: mihi quidem poftulare videntur, nonqui reprehcndat,fed vel Herachtum potius ali-

quem,vel Democritum: quorum hic amentia

corum ridcat,ille deploret infcitiam.

BRASMVS ROTERODAMVS lOHANNl BV-TYCHIOSVO $. D.

V A N Qj^ A M hic Luciani dialogos Eutychi

Q^ doftifrimc, plurimum habcac artis , ob dccoru

mirc feruatum in pcrfonis tam multi$,t^mquc

diucrfisrtamcn aliquot rcppcri,qui diccrcnt clTc prcmc-dum,qn6d libcrius,ant velut t/ «/<«/«? philofophorumomnc gcnus laccrct. At mihi vidctur iuftius cfTc ftoma- '

chandam in huius fcculi morcs, quo vidcmus philofo-

phorum ac thcologorum fcholas multo pucrihus ctiafn

intcr fc diflidcrc: nccminus atrocitcrdigIadiari,tum in-

tcr rcligionis profcirorcs nihilominus crucntam cflepu

gnam, quim in co conuiuio fuiffc Lucianus vcl finxit,

vclrctulif.Huncigitur libcIIum,quoniam fortc «/t-ojTOTos rcpperi, & tamcn patrono videbatur cgcrc, Euty-chio dicaui.Bcnc vaIc,Ka/ «VTu;f/,vtplan^ fis quod dicc-

ris.Antucrpiar. an. m. d. xvii.

f.i.

8t

Lucmni couiuiuSEV LAPITHAE,

pcf. Erafmo Roterodatnointerprctc;

PHILON, LVCIANVS.

O V A M quandam & variam difputa-^

N tionem Lucianevobisfmfle narrant,

fuper coenam apud Ariftsenetum: tumphilofophicos quofda fermones didos^ac fu-

perhis fumma cotentione exorta fuiflfe: quodni metitus eft Charinus, etia ad vulnera vfquc

rem procefTifTe^denique fanguine coflidiu fuif

fe diremptu. L. Atqui vndena Philon ifta re-

fciuit Charinusfneque enim is nobifcu aderat

in couiuio. P.E Dionico medico aiebat au-

diffe fefe.Porrd Dionicus etiam ipfce couiua-

ru numero fuit opinor. L.Fuit maxime. Ve-riim ne is quide ab initio rebus omnibus fuit

praefensifed ferius aduenerat, media ferme pu-

gna^pauloque ante vulnera.Proinde demiror,

fiquid comperti,certive referre potuit, qui noordine fpedaritilla, vndeinter illosnata lis,

poftea ad fanguine vfqj deduda eft. P. Pro-

inde Luciane Charinus etia ipfe,fi rem coper-

tVCIANI CONViVIVM. «j

tius velle cognofccre,&: quo fingula modo fint

gefta doccri^te adircm iuflit. Nam Dionicumctiam ipfum faffum fuiffc, ne fc quidcm to-»

ti ncgotio pracfentcm adfuifle: Te vcro quic^

quid cflet adum, idomne compcrto ccrto-

quc fcire:tum etiam quse difta inter illos fue-

rint, meminifTc: quippe qui ciufmodi no ob-iter ncque neglcdim audire, fed per otium at^

queattentcaufcultarifis folitus. Proindenun-

quam effugics, quin nos hoc fuauiffimo acci-

pias cpulo: quo mihi quidc haud fcio, an vUii

pofljt accidcre iucudi^: prxfertim quod fobrii

pcr otium tuto ac citra fanguine, extraque tcli

(quod aiunt)iadu conftituti fumus,cpulaturi:

Siuc fenes aliquid

Super cocnam funt debacchati,

Siuectiamiuuencs

a mero compulfi funt,qux ncutiquam fas erat

tum dicerc,tum faccrc. L.Iuucnilius tu qui-

dem PhiIon,atque inconfultius hacc nos iubes

in vulgus cfferre, eaque rcfcrre, qua^ inter po-^

cula ab cbriis funt afta:quum ha^c magis opot

teat obliuioni tradcrc, caque omnia Baccho

deo vclut authori imputarc: qui quidcm haud

fcio, an quenquam fuis non affiatum Orgiis,

& Bacchanalium expcrtcm practericrit.Proin-

de vide ne hominis fit paru bene morati, ciuf-^

mqdi adamuflim cxquirere, quae reftius erac

f.ii.

^4 LVCIANIin couiuio reliquiflc^atque ita difcedere.Siqui

dem odi(ficut inquit verfus poeticus) memo-rem copotorem. Ne a Dionico quide rede fa

d:u: qui haec apud Carinu effutiuerit, immo-«

dicamque Sc pridiana diffiparit temulentia hominuphilofophorum. Cscterum ego,abfitvt

iftiufmodi quippiara fim didurus. P.Nugas

agis Luciane^quum ifta dicis.Quin haudqua-

qua bportebat ad iftu modum apud me prse^

fertim agere:vtqui certo fciam,te multo cupi*

diorem eife narrandi, quam ego fim audiendi:

adeo vt mihi videaris, ft defintqui te audiant,

vel ad columnam aliquam, aut ftatuam hben-

ter acceflur^jquo cu6lapariter euomas. Quodfi nunc coner difccdere^no fines,ni te prius au

diero,abirc: verum vltro aderis, confeftabere,

rogabis:attum ego teviciffim lufero. lam-queadeo, fi ita vis, abimus: ex aho quopiamhxc eadem audituri. Tu vero ne dicito. L.

Age nequid fucccfeas, equidern dicam, quan-doquidem vfqueadeo cupidus es audiedi:verii

heus ea legc, ne paffim in vulgus effcras. P.

Ni prorfus ignoro Lucianum, tute iftuc poti^

feceris.Nam prior ipfe dcnarrabis omnibus,vt

me quide ad id nihil futuru fit opus.Sed illud

mihi primo refpode loco: Arifta^netus,num fi

ho Zenoni dabat vxorcm, atquc ita in nuptiis

eius vos acccpite L.Non:im6 fiham fua elo-

CONVI VI VM. ^jcauit Cleantidem, idquc Eucriti numularii fi-

lio qui philofophias dat operam. P.Formofoadmodii pcr louem adulcfcentulo: tametfi te-

uero adhuc & vxorix rei no admodum maturo. L, Veriirat non inueniebatjOpinor,aIteru

generum magis idoneum. Huc igitur qui tummodeftus videretur, tum ad philofophix ilu-

dium propefus, pra^terea autem vnicus Eucriti

diuitis,ex omnibus delcgitfihac fu2e maritum.

P.Cauflam neutiquam Ieuemdixifti,nempc

quia diues fit Eucritus. Verum heus Luciane,

quina erant conuiux? L.Rchquos illos quor-

fum attinucrit tibi recenfere? Verum e philofo

phorum numcro^ac literatorum, quos potifli-

mum opinor, audirc cupis, Zenothemis erat,

fenex ille Stoicus: vnaque cum hoc Diphilus,

cui cognomen Labyrinthus: Sc hic quidemquodefTct Zenoni Arifta:neti filio prxceptor.

Deindc Pcripateticae fadionis Cleodemus: nofti hominem, nempedicacem illum & argu-

tum, atquc ad refellendu inftrudum.Difcipu-

li gladium ac bipcnnem nominant. Quin Sc

Hcrmon aderat Epicurcus. Verum hCic quumingrcderctur,Stoici toruis obtuebantur ocahs,

di auerfabantur, palamquc perindc quafi parri-

cidam qucmpiam atquc impium ac funeftum

deteftabantur. Ethi quidem tanquam Ariftac-

neti ipfius amici,familiarefquc fuerant ad coe-

f.iii.

8^ LVCIANInam vocati] quos comitabatur & Iftiacus gra-^

maticus,& Dionyfodorus rhetor.la vero pro-^

pter fponfum Cheream vna cft illo ad conui-

uiii acceflerant,lon ille Platonicus: quod is ia

ueni praeceptor eflet, vir vcneradus afpedu,ac

maicftatis quiddam prx fe ferens, multiimque

dignitatis ipfo oftcdens ore:vnde nonulli pro*

pteranimi coftantiam ac reditudinc, regulam

illum appellat.Huic fimul vt ingrediebatur af-

furgebant omnes, ac veluti praccipuum quen-

dam ac primarium homine comiter atquc of-

ficiofe exceperut: adeo vt plane nume aliquod

aduenire videretur, quu adeflet lon admiran-

dus ille. Tandem ver6,quum iam oranes fer-_

me conuiu^prscfentes efTent^tepus eratvt dif-

cumberetur. Itaqueaddextram ingreffus, to-

tam illam fpondam mulieres (erant autem co-

plures ) occupabant. Inter quas erat & fponfa

fummo ftudio culta,hinc atq; hinc ftipata foc-

minis. Porro ex aduerfooftii altera turba, pro

cuiufq; dignitate locis diftributis. Porro c rc-

gione mulieru primo loco accdbcbat Eucri-

tuSjfecundo Ariftxnetus.Sub hacc ambigi coe

ptum,vtrum altero priorem oportcret accum-

bcre,Zenothemimne Stoicum,quippe fenem,

an Hermonem Epicureum. Nam hic erat Ca-

ftoris ac Poilucis facerdos,tum aute nobilifli-i^

ma? intcr ciucs familia:,Verum eam haefitatio-;

convivivm: ^7

nemfuftulit Zenothemis,Si me,inquiesj Ari-

ftsnete^minoris ducis Hermone, viro videli-

cet ifto, vt nequid aliud mali dica, Epicureo,

difcedo, totumque couiuium vobis relinquo.

Et puerum protinus aduocat, difcedere paras.

Tum Hermon, Imo habeto, inquit,tibi prio-

res partes Zenothemi. Quaquam etiam ft ni-

hil ahud, vel hoc nomine par crat concedi, <f

(acerdos fim,vt planc contcnas Epicurum.Ri-

deo, inquit Zenothemis, facerdotc Epicureiu

Simulque cum dido accumbebat, poft hunctamen Hermon. dcinde Cleodemus Peripate-'

ticus. pone hunc lon.proximehunc fponfus*

poft cum ego. iuxta mc Dephilus.huic aflide-

bat Zenon difcipulus. Poftremo rhetor Dio-

nyfodoruscum Iftixo grammatico. P.Pa-

pae Lucianc mufarum conuentum quendammihi narras fuiffe iftud couiuiumrquippc plu-

rimis fapientibus ac dodis viris refertum. E-

goverolaudo Ariftxnetum, quiquum opta-

tiiTimam illam ac fplcndidiiTimam folennita-

tcm celebraret, praEcxtcris fapietifl'imos viros

adhibcre volucrit: idque adcddeledis cx vna-

quaque philofophix fe<3:a prxcipuis, non hos

aduocans, illos prxteriens: verum promifcue

vocansomnes. L.k vcro nequaquamefte

vulgariu iftoru diuitu numero, verum &lite-

raru eft ftudiofus,ac maxima vitae parte in his

f.iiii«

88 LVCIANl .

rebus verfatur. Cocnabamus igitur initio qui-

dem taciti 3c quieti,varitifque erat apparatus &omniiugus. Neque enim arbitror operaepre-

tiumvt numero recenfeam etiam illa condi-

menta, cupedias, aromata, atque id genus ille-

d:amenta. Cunda fiquidem affatim fuppete^

bant. Inter hacc Cleodemus admoto ad lonis

aurem ore,Non vides,inquit,fenemillum(Zc

nothemim dicebat, fubaufcuitabam enim ) vt

fefe obfoniis ingurgitat, utque iure veftem op

pleuif.tum quam multa puero a tergo ftati por

rigit, putans interim fe aliorum oculos fallere,

neque meminit poft fefe accumbentiumeHxcigitur fac Sc Luciano commonftres,qu6 teftis

effepoffit. Mihi veronihillone monftratore

opiis erat: quippe qui hacc multo ante limis ia

oculis prasuideram. Hacc fimulatque dixiffct

Cleodemus, irruit in conuiuium & Alcida-

mas Cynicusratque is quidem inuocatus,vul-

gatum illud fcftiuitatis gratia praefatus de Me-nelao, qui vltro ad fratris conuiuium acceflif-

fet. Itaqueplerifqueturpiter atque impudetcr

vifus efl feciiTc: 8c quod cuique tum rortc in

mentem veniebat,in eum torquebant, alius il-

lud,Infanis Mcnelac.Alius rurfum,

Vcru Agaraenoniae menti no ifta placcbat.

Adhsc alia qux pro tempore falfe, lcpidcque

dici potcranr, in eum obmurmurabant. Nara

CONVJVIVM. 89

palam nullus audebat quicquam dicere, pro-

ptereaquod metuerent Alcidamantem,vtpotc

conuitiatorc egregiu, vnumq; e Cynicis om-nibus clamofiflimu: qua quide re adeo vifus

cft reliquis antecellere, vt nulli non eflet for-

midadus. At Ariftacnetus collaudatu illu quodinuocatus aducniflet, iuflit acccpta fclla,iuxta

Ifl:iacum ac Dionyfodorum acciiberct.At illc,

Apage, inquit, muliebre quidda ac molle di-

cis, vti in fcano aut fella fedea queadmodumfacitis vos, mollibus in ftratis pene fupini re-

ciibcntcs, purpura fuffulti. Quin cgo tibi vcl

fl:ans coenaucro,in ipfo interim conuiuio etia

obambulas.Quod fl defatigatus fucrortii hu-mi fubftrato pallio, cubito innixus cubuero:

quale videlicct Herculc pingut.Ita fiat, inquit

AriftxnctuSjfi quide iftud mauis.Sub ha^c Alcidamas in orbe conuiuiu luftrans, ccenabat,

Scytharu ritu, ad vberiora pafcuafubindc fcfc

tranfferes,vnaquc cii his qui infcrebat edulia,

circuniens atq; obambulas.Atque interim ta-

men dum cibu capcret, haudquaquam nego-

tio vacabat dc virtute obiter,de vitio diflcres,

tum in aurii atque argentu didcria iaculans:

iamqueArift2enctumpercontabatur,quidnam

fibi vcUettam multa, tam magna pocula, quii

nonminus vfui pofl*cnt c& fidilia. VcrumAriftsnetus iara obturbantc, mokftumq; cfle

^ L V C I A N I

pergentem,in pracfens quidem compefcuitrmi

niftro innuens,vt ingentem caIice,infufo me-raciffimo vino,illi porrigeret.Atq; id quidem

vifus eft optime excogitaffemondum etia in-

telligens, quantorum malorum is calix cflfet

author futurus. Hunc igitur vt accepiflet AUcidamas,aliquantifper filentium agebat,ac fo-

lo fternens fefe cubabat feminudus, quemad-

modum fadurumfefe fuerat poUicitus^cubito

humi fixo innitens,fimiilque dextra fcyphum

fuftinens,qualem Hercule apud Pholu pifto-

res effmgunt. lam vero & inter alios caUx af-^

fidue circunagebatur, tum inuitatiunculse ad

bibendum, Sc cofabulationes ortx,demum 8c

lucernac illatac. Interim ego quu puerum, qui

iuxta Cleodemii adftabat (erat aute is pocilla^

tor egregie formofus) fubridentem vidiflem,^

(nam arbitror,quicquid obiter inter coenandu

obtigit, commemorari oportere: maxime, fi^

quid fit elegantius ac fcite fad:u)iam admoduattentus obferuare coepi quidna rei riderct. ac

paulo poft accedebat puer tanquam cahcem j

Cleodemorecepturus. Atillefimul 8c digitii

illius fubftringebat,&:drachmas puto duas v-

na cum calicc tradebat. Porro puer ad fubftri-

ftum digitum rurfus arridebat.Cacteru de pc-

cunia, quum non fenfiflet opinor, eoquenonreciperet^in terram delapfis drachmis ftrepitus

C O N V I V I V M; 91

cft concitatus, rnoxque ambo pariter ruborc

fuffundebantur,idqueita palam^vt nemo nonanimaduerteret.Ambigebatur igitur inter eos,

qui proxime fcdebat, cuiufna eifent illi numi,

quu 3c puer negaret a fe proieftos,& Cleode-

mus item, iuxta quem ftrepitus acciderat, fibi

excidiffe diffimularet, Verum ea res tij negle-

d:a eft,ac conniuenter omiiTa.propterea quodid quod acciderat,no itamulti vidiffentjprac-

tervnum(vtmihiquidem vifumeft) Ariftac-

netum. Nam is paulo poft pueru loco mouit,

clanculum ablegans, & alii cuida innuit, vti

Cleodemo pocillator aflifteretjvidclicet exo-

letis illis, ac robuftis, mulioni, aut equifoni

cuipia.Ad hunc modum ea res vtcuque abiit,

fummum alioqui allatura pudorem Cleode-

mo, fi quidem ad omnes permanaflet, ac nonprotinus occupans Ariftxnetus eam fopiifet,

eiuiliter dextrcque admodu induda temulen-

tia. Cacterfi Alcidamas (iam enim potus erat)

percontatus quidna eftet nomen puellae nu-benti: tum clara voce indido fiIctio,fimuI &ad foeminas couerfo vultu: Pra:bibo,inquit,ti

bi CIeanthi,HercuIis Archegetx omine. Subhacc quu rififtct omnes: Ridetis,inquit,facrilc

gi,qu6d fpofac, Herculis dei mei ominepropi

nauerim? Imo illud fcito opus eft,ni fcyphu a

niC tiaditu accipiat^ nuqua futurd vt illi filius

^l . t V C I A N I

obtingat talis,qualis ego fum, virtute iaterri-

tus, animo liber, tu corpore adeo robufto. Si-

mulque cu dido/efe magis etia renudabat, c-

tiamvfquead illaqux funtmaximepudcda.

Ad ea quu iterii arrifilfent conuiua^,mdigna^

tus ilie furrexit,toruis ia atqj efferatis obtuens

oculis, vultuque ipfo teftans iam neqjpacem^

nequequietemaduruamplius. Forfitan 3c ba

culum illififlfet alicui,ni comodum id tempo-

ris placenta pracgrandis fuiftet iIbta*Nam hac

fimulatque cofpexit,lenior ac mitior efle coe-

pit,ac ftomachari defiit: obambulans mterim

acplacentam auide vorans.Iam vero plerique

temuleti cffe cceperat, & clamoribus vndique

perftrepebatconuiuium.Nam & Dionyfodo-

rus rhetorem illic ages, orationes quafda pro-

nuntiabat,Iaudal)aturque a miniftris,quia ter-

go afliftebant.Et Iftiacus Grammaticus vicif-

fim,qui poft illii accumbebat,verfuum cento-

nesquofda recitabat,Pindari,Hefiodi,& Anacreontis carmina fimul contexens atquecon-

farcinans: ita vt ex omnibus vnicam redderet

catilenam oppido quam ridiculam. In primis

autem illa,perinde quafi vaticinas, de his quac

poftea acciderunt,

Commiferc fimul clypeos.

Tum illud quoque,

Tum vero clamorque virum lu(3xifquexo-.

ortus.

convivivm; ^jAtveroZenothcmis libellulum quempia mi-

nutis confcriptum Iiterulis, a puero acceptum

lcgebat. Verum quum ii quorum partes erant

edulia infcrre, aliquatifper,ita vtfolcnt, cefTa-

rcnt morarenturque : Ariftacnetus fcdulo cu-

ras,ne vel id interea tcporis aut otiofum effet,

aut voluptatis expcrs^acccrfitu intro morione,

iuflit ridiculum aliquid vel dicere, vcl faccre,

quo n>agis etia exhilararctur conuiuac. Mox-que ingrcffus deformis quida, dcrafo capite,

pauculos capillos in vertice geftas,e6fque cri-

Rx in morcm crcdos, hicfaltabat,atque inter

faltandum, quo maiorem concitarctrifum,ro

tatu fefe circunagebat,diftorqucbatque. Tumcymbalo concuflo,fonabat intcrim quiddam,

linguam imitans AEgyptiorum.Poftremo di

fteria qusedam iaculabatur in cos qui adcrat:

acrcliqui fcommate tadi ridcbant.Verum vbi

Sc in Alcidamantcm fimile quiddamtorfiflct,

catulum illum Melitacum appellans, indigna-

tits ille^iandudu aute prac fe fercbat, quod in-

uideret illi, dum probarctur ac couiuarum o-culos retineret)abiedo paIIio,vt fecum lucta-

retur prouocauit. Quod ni facerct,Hunc, in-

quit,baculu tibi impinga. atqueitamifer ille

Satyrionfnam id cratmorioni nome)cogrcf-

fus cum eo Pancratio decertabat. Erat id fpe-

ftaculi multo iucundiflimum, quippc quu vi-

94 LVCIANIdercnt hominem philofophu cu morionc co--

pofitUjCum ferire, tii vicifTimferiri. Proinde

qui adcrant,partim pudote tagebantur,partim

ridebant donec iam idus Alcidamas pugnamdetred:aret,ab homuncione^omniu plaulu co*

probato ccrtamine/uperatus.Hxc igitur quii

cflcnt no mcdiocri rifu cxccpta: ibi tande in-

grcflus 3c Dionicus medicushaud multo poft

peradla conccrtatione.Aiebat autcm in mora

fuiflc Polypreponte tibicine,dum hunc phre-

ncfi correptu curandi gratia vifcrct. Ac plane

quidda rifu dignum commcmorabatidicebat

enim in acdcs iUius venifle fcfe,ignaru etia homincm iam co morbo tcneri. At lUum proti-

nus furrexifle, foribufquc occlufis, ac nudato

gladio^tibiasipfas fibi tradidiflc,iifquc vti ca-

neret iufliflc. Dcindc vbi id non pofTet, iUumpercuflifle,fcutu fublatamanugcfl:antem. Sc-

fcporro m tanto pcriculo tale quiddam fuifle

commentti, nempe ad canendi certamen pro-.

uocafle homine: idque ca lcge vt vidus prac-

fcriptu certumque plagaru numerum accipe-

rct. Ac fefc priorcm cccinifle,praue atque im-

peritc: dcindc traditis illi tibiis fcutum ab iUo

rccepiflc: gladium autcm cxtemplo per fenc-

fl:ras in aream abiecifre.Deindcquumminore

iam difcrimine cu iUo ludaretur, auxilio ad-

uocafTc vicinos, Eos reuulflfTc beUuam,atque

convivivm; 95

ita illoru opera feruatu fcfe.Oftendebat autem

Sc plagarum veftigia qu2da,nonuIlaque in fa-

cie tuberaliuetia.Ergo cu Dionicus ob huiuf-

modi fabula no min^ placuiffet, qmorio ipfe:

proxime Iftiaeureclinas fefe,de reliquiis coena

bat. Atq; hic quide haud abfq; numine quo-dam nobis aduenerat:im6 prorfum vfui futu-

rus ad ea quse poftea cotigerut. Na prodies in

mediu conuiuium pucr quida, qui fe ab Etoe-

mocle Stoico venire dicerct,epifto!iii quoddaadfercs,aicbat ab hero fibi madatum, vt eo pa

lam omnibus audientibus perIcd:o,rurfus do-

mum fcfe rccipcret.Hic igitur pcrmittete Ari-

ftsenetOjadmotus ad lucernalcgebat, P.Numoratione Luciane in fponfac laudcm copofita,

aut carme nuptialc: quod gcnus permulta fa-

ciunt? L.VidcIicet nos quoq^ talequippiam

cxiftimabamus. Vcru ne accedebat quidcm ad

id,vtaiunt. Csetcrum in litcris itafcriptuerat,

ETOEMOCLES philofophus Ariftxncto.

Quam non mouear couiuiis,omnis ante adavita mea fuerit teftis.Qui quide quu quotidic

mihi coplures ea caufa molcfti fmt, tc multo

ditiorcSjtamcn haud vnqua illis morcm gcfli:

perpcndes nimirij,quatum fit in eiufmodi co-

potationibus tumultus, quantii h'ccntia^ pctu-

latiiq;:veru aduerfus vnii tc mihi vidcor mcoiure ftomachatus, qui quu tantu teporis a me

^(y IVCIANIofficiofiflime cultus & obferuatus, tamen in-

dignum habueris, quem vel inter reliquos a-

micos tuos numerareSjfed foium ex omnibuspracterieris,idque quum vicinus effem.Proin-

de tua caufa magis difcrucijor, qui quidem te

tam ingratuprsbueris. Nam ipie foelicitatem

nequaquam in hoc flatuo, fiquis mihi imper-

tiat vel fuem fylueftrem, vel leporem, vel pla-

centam: qux mihi affatim cotingunt apud a-

Iios,qui officia norunt.Q^adoquidem etiam

hodie quum apud difcipulum Pammcnemcoenare mihi licueritjOpiparam(vt vocatjcoe-

nam,non annui tamen vehementerobfecran-

ti,tibi fcilicet demens ego,memetipfum refer-

uans.Attu nobis prseteritis, alios accipis conuiuio:idque merito facis:neque enim vllo modo potes quid fit redius dignofcere,nec spprc

henfiua illa phantafiam habes.Cxterum haud

fum nefcius,vnde mihi ifta fmtprofed:a:nepc

ab egregiis iflis philofophis tuis Zenothemi*

de ac Labyrintho. Quibus equidem(abfit in-

uidia did:o)veI vnico fyllogifmo mihi videor

osprotinus obturare poffc. Alioqui refpodeat

iftorum aliquis quidfit philofophia, aut hxcqu2e interelcmenta tradutur,quid habitio dif-

ferat.ab habitu, vt ncquid interim de perple-

xis illis rogationibus proponam,quid fit fyllo

gifmus cornutus,quid acerualis^quid metens.

- CONVIVIVM. gy

Vcrum tu quidcm iftis fruaris licet. Naego,

qui folu in bonis duca quid fit honeftu, facile

tulero contumclia.Atqui ne poflis pofthac ad

ifta excufatione cofugere, vt dicas te mei obli

tum fuiffe, nimiru in tanto reru ftrepitu,tatif-

que occupationib^: bis te hodiefum alloquu-

tus, primu mane domi tuz: deindc rurfum in

Caftoris ac Pollucis teplo rem diuina facicn-

tcm. Ac his quidc de rebus hxc refppndcrim,

Quod fi tibi vidcor ccxna: gratia fuccenferc,

quid OEnco acciderit cogitato: videbis nimi-

rum ipfam ctia Diana indignante,qu6d illc fc

fola no adhibucrit ad facrificium, quum reti-

quos deos omnas acciperet conuiuio.Na hac

dc rc fic alicubi meminit Homcrus,

Scu quia non norat, feu no fuccurrerat illi:

Acritcr cft offenfa tamen.

Item Euripides,

Chalydon quidcm hacc Pclopeii regio foli:

Qua parte facuum fpedat aduerfa fretum,

Agros habens tum diuites,tum fertiles.

Rurfum Sophocles,

Immanis apri trifte monftrum, in OEnciImmifit agros gnata Latonae dea:

Doda eminus miftis ferire fpiculis.

Haec tibi e plurimis pauca citaui: vt intelligc-

res, cuiufmodi practerito viro Diphilu ad ccc-

nam adhibeas,cui 3c ipfi filiu commiferis tufi:

g'i-

98 LVCIANIidque rede. Eft cnitn iucundus adolefccnti,^*:

ita cum co viuit, vt placeat atque obfcquatur:

atq^ adeo ni mihi turpe diftu fuerat, addidif-

fem <3c aliud quiddam. Quod quidem tu fi li-

bebitjC Zopyro eius paedagogo verum efle co

gnofces. Veru non conuenit obturpare in nu-

ptiis,neque accufarequenquam:pracfertim cri

minibus vfqueadeo fcedis ac pudedis.Tamet-

fi Diphilus dignus in quem facerem, quip-

pe qui duos iam difcipulos a me retraxerit: e-

go tamcnipfius philofophiac caufa reticebo.

Porro faraulo huic mandaui, vti fiquam ipfi

-parte dare velles vel apri,vel cerui, vel placen-

tae,mihi deportandum,vt illhocpado te mihi

de ccena purgares: ne reciperet, ne ad hoc ip-

fum a nobis milTus fuifie videatur. Hxc ami-

ce quum legerentur/udor interim vtique mi-

hi manabat pras pudore: fimiilque iam illud

quod vulgo dici folitum cft,optabam vt terra

mihi dehifceret: quum viderem cos qui prx-

fentes aderant,ad fingulas epiftolac partes mter

fe ridentesjpotiflimum autem hos,qui noue-

rant Etoemoclem virum canum, tantumque

feueritatis prae fe ferentem. Admirabantur igi-

tur quod eiufmodi vir ertet: haclenus fugiiTe

fefcjbarba videlicet ac vultus aufteritate dccc^

ptos.Ca^terum Ariftjenetum mihi quidehaud

videbaturhomine contemptu negligentiavc

CONVIVIVM. ^^practeriffeiveruquod defperaflet, fi fuifTet^inui

tatus, vnqua adduci pofle vt annueret, utque

adeiufmodi res fe morigerum pr^eberet, eoq;

ne tentandum quidem eife putalTe.Ergo poft-

caqua pucr iam legere defullet,vniuerfum co-

uiuiumin Diphiluac Zenonem torquebanc

oculos, quod hi iam metu trepidi federent, ac

pallidi, ipfaque vultus incoftantia ac perplexi-^

tatc crimen agnofcentcs, ab Etoemocle inten-

tum. Porro Ariftsenetus quanquam elTet fanc

perturbatus,vehcmenterque confternatus ani-

ino,tamen nos iubebatbibere,conans nimirii

id quod euenerat, commode vertere, fubrides

interim.Acpuerum redire iuffit,refpondes,ea

(ibi curac fore. Paulo aute poft furgens 8c Ze-no clanculum fefe abduxit e conuiuio, fub-

monitus a pacdagogo, vt difcederet innuente,

idque tanquam patris iuffu. Ibi vero Cleode-

mus,qui iamdudu occafione qua^ritabat(nam

geftiebat omnmo cu Scoicis conflidari, veru

dirampebatur, quod non reperiretcaufam ad

id fads idoneam )tum igitur anfam pra^bente

epiftolahuiufmodi, inquit, Facit egregius ille

Chryfippus Sc Zenon ille mirabilis,neque noCIeathcs,verbula mifera,neq, quicqua prsetcr

rogatiuncuIas,& vmbras dutaxat philofopho-

rum.Cacterum Etoemoclesfunt plerique om*nes. Videtis § & ipfas epiftolx graucs fmt ac

gai.

100 LVCIANIfeniles.Poftremo Ariftxnetus hic,OEneus eft:

EtoemocIeSjDiana.Di boni,quam beneaufpi-

cata omnia, quamquecongrua celebrada^ fc-

ftiditati. Itaper louem^inquit Hermon,fupra

huncaccumbensrinaudierat autem,vt opinor,

aprum quenda Ariftaeneto paratum, vt in conuiuio proponeretur, eoqueputabatno intepe-

ftiue fada mentionem apri illius Calydonii)

per lares Ariftsenete fac quaprimum facri par-

tcm mittas, ne fenex interim ille fame pereat,

tanquam Meleager tabefaftus. Tametfi nihil

queat acerbu accidere,quandoquide Chryfip-

pus hxc indifferentia cenfet efle. Itane vos

Chryfippu nominatis? finquit Zenothemis,

erigens fefe,maximaque voceintonans)an ex

vno homine, qui no legitimephilofophia ex-

erceat,nepe pracftigiatore ifto Etocmoc!e,CIe-

anthe ac Zenonem metimini, viros fapietes?

At qui tandc eftis ipfi vos qui hxc dicitis? an

non tu Hermo Caftoris 8c Pollucis csefariem,

quam habebat aureacircutondifti?Cuius qui-

dem fadi poenam dabis carnifici traditus. Tuporro Cleodeme, nonne Softrati difcipuli tui

vxore ftuprafti^Nonne in adulterio eo depre-

hefus nefandiflima paflus es? An no igitur Ci^

lebitis, quum huiufmodi dcdecoru vobisfitis

confciif Atqui non fum meseipfius vxorisle-

no,Cleodemus inquit, queraadmodu tu, ne-.

dONVIVIVM. loi

ijue difcipuli diuerfantis apud me viaticum fu

ftuli, quod is depofuerat, eoque fado rapuille

me per Pallade deierans abnegaui, neque qua-

ternis drachmis fanero,neque difcipulos ob-

torto collo in vincula duco,nifi in tepore mcrcedem perfoluerint. Verum illud, mquit Ze-nothemis, haudquaquam poflis inficlas ire.te

Critoni venenum quo patrem necaret, mini-

ftrafle. Atqueinterea forte bibebat: quicquid

autem eratm calice reliquu (erat autem ferme

femiplenus) in duos illos profundebat. Porro

confperfus eftpariter Sc lon,idque prsemii tu-

ht,qu6d illis vicmus accuberet, alioqui eo malo non indignus.Hermon igiturdemiflb ver-

tice meru e capite abftergebat,eos interim qui

pracfentes erant atteftans, quod id genus cotu-

meliis efletaffedus. Cleodemus autem quumnon haberet calicem, inuadens primum con^

fpuebat Zenothemidi: deinde lacua coprehen-

fum a barba, plagam in tempus erat illifurus,

ac fenc fortalTe necaflet,ni Ariftacnetus dextra

fublatam retinuiflet. Ismoxtranfcefo Zeno-

themide inter vtrunque mediusaflcdit, vteo

yeluti muro dirempti,pace mter ipfos agerent.

Hsec igitur dum gerebatur PhiIon,equide va-

ria meo cum animo voluebam.Primum illud

ftatim occurrebat, nullu efleoperaspretium,fl-

quis difciphnas perdifcat, ni flmul 3i vitae ra-

g-iii*

102 tVCIANItiones,ad id quod efl: optimum,accommodet

atque componat: quum viderem illos qui ver

bis alios antecelleret, quam fadis ipfis fefe ri-

diculos exhiberet. Deinde Sc iUud veniebat in

mentem,ne forte veru eflet^quod vulgo pleri-

que diditarent, videlicet eruditionem a reda

ratione bonifque inftitutis abducere iftos, qui

folos Iibros fpedaret,quique follicitudine cu-

raque quam illi adferrent,perpetu6 teneretur:

quandoquidem quum ibi tam multi prslen-

tes eflent philofophi, necafu quidem nuUumcrat cernere a peccando immunem: verum a-

lii faciebant turpia, alii dicebat turpiora* Ne^queenimiam poteram eorum, qux fiebant,

culpam,vino authori imputare:mecum repu-

tans cuiufmodi eflfent quas Etoemocles, nequc

cibo , neque potu etiamdum guftato , fcripfe-

rat. Itaquererum vicesprxpofterx atquein-

uerfx videbantunfiquidem vidiffes idiotas il-

los fumma cum modeftia conuiuium agitan-

tes,neque vino petulantes,neque indecore fe-

fe gerentes: at ridebat duntaxat, & iam dam-nabant eos opinor, quos dudum fufpexerant,

exhabitu iudicantes eos alicuius elle pretii,

Contra fapientes illi fic in hbidmem fereban-.

tur,conuitiis certabant,&: fupra modu fefe po-

tu cibifque explebant:poftremo vociferaban--

tur^Sc ad manus^vfque coferendas rapiebatun

CONVIVIVM. loj;

Cseferii admirandus ille Alcidamas etia meie-

bat fub oculis omnium^nihil rcueritus fccmi^

nas.Ac mihi quide fiquis hxc qux in eo con-

uiuio gerebantur, reaiffime voluilfet confer-

re,fimillima videbantur iis, qux de Eride dea

poetx fabulatur, nempc hanc, quod non eflet

ad Pelei nuptias aduocata, malum in mediumconuiuium abiecifle^ex quo tam ingens apud

jTroiambellii fucritortu. Itidem EtOEmocles

mihi vifus eft epiftola illa quafi malo quopia

in medium proiedb, non minus malorum,

quam Ilias habebat,excitafle. Neque enim fi-

nem contentionis faciebant Zcnothemis ac

Clcodemus.-quanquam medius inter vtruque

intercefferat Ariftacnetus.Age,inquit Cleodc-

musjinpraefcntiarum quidem fat eft fi literas

nefcire conuincamini:fed craftino die vos vl-

cifcar,quibus couenietmodis. Rcfpodemihi

Zcnothcmi,vel tu,vel clegantiflimus ifte Di-

philus, qua tandem gratia pccunias pofleiTio-

ncm intcr indiffcretia ponenda cfTc cefueritis:

cu cx omnib^ nil aliud fpedetis, quam vt ipfi

quamplurimumpecunia? pofTidcatisiatque ob

id caufse fcmpcr apud diuites hacretis,foGnera-

tis atque vfuris incubitis,neque non merccde

docctiseRurfu cu voluptate deteftemini,atque

hac de caufa Epicureos in ius vocctis, cur ipfi

voluptatis gratia, turpiflfima tum facitis, tumi

g.iiii.

ft)4 LVCIANlpatitnini, indigne fcrentes fiquis vos non vo-carit ad coenam-.rurfum fi vocemini,no fat cft

tantum vocarc vt cibo turgeatis,nifi &: famu-

lis tantum donetis?Atque hxc quum diceret,

pariter & linteu reucllerc conatus efl:,quod Zenotheraidis puer tenebat, omni carniu generc

refertu: planeque futuru erat, vt apertum illud

ac folutum mediu in folum abiiceret,nifi quia

pucr non omittebat e manibus,gnauiter aduer

lus trahentc retincs.Hic Hermon,Euge Clco-

deme,rerpondeant qua gratia dancnt volupta-

tem: quum ipfi fupra cseteros omncs ftudeant

voluptatieQuinmagis,inquitZcnothemis,tu

Cleodeme refpondeto, quaobrem d^uitias in-

tcr indiffercntia numeres.Imo tu potius.Atq;

hunc ad modum diutiuseft altcrcatum,donec

lon capite tadem in apertum prolato, Dcfifti*

tc,inquit,ego fi libct, fermonu argumetapro-

ponam in mcdium, couiuio niiptiifq; digna.

Vos porro citra contentione viciifim Sc dicitc

& aufcultate: quemadmodum 3c apud Plato-

nem noftrum, alternis diccndi vicibus rcs vt

plurimum agitatur. Id didii probabant cumomncs qui aderat, tum in primis Ariftscnctus

atque Eucritus, nimiruin fpem eredi, fore vt

co pado ab odiofis illis cotcntionibus difccdi

poffet. Et Ariftxnctus priorcm in locum fcfe

reccpit, iam partam cffe pacem ratus. lamque

C O N V I V I V M. 10

j

nobis inferebatur ea conuiuii parsfabfolutatn

coenam vocat) fingulacringulisaues,carnes a-

prugnx^pulpa leporina, pifcis Tagenicus,pla-

ccnt2e:breuiter illa,qu2ecunqueliberum cft/eu

vclis in aluum condere, feu domum afportare

malis. Apponebatur igitur, no fua cuiq^ qua-

drula,verumAriftaeneto atque Eucrito,eadem

in parte menfac, vna ambobus comunis, ita vt

de fua vtriquepartc qux fc fpedtaretjcflet eden

dum, aut tollendum. Deinde altcra Zcnothe-

midi Stoico,& Hermoni Epicureo: 8c his ite

inter ipfos comunis. Deinceps Cleodemo at-

que loni.Poft hos fponfo ac mihi.Porro Di-

philo duoru pars appofita,propterea qudd Zc-no iam difceflerat.Ha^c facito Philon,vti mc-moria teneas. Nam paulo poft ad intelleftum

narrationis erunt vfui. P.Meminero fanc.

L.Tum lon, Primusigiturcxordiar,inquit,{i

quidem videtur. Deinde vbi paulifper intcrfi-

luiflet, Conuenicbat,inquit,fortafl^is, vtapud

eiufmodi viros dc dcis , atq^ incorporeis fub-

ftantiis , dequc animi immortalitatc fermo

haberetur, verum nc mihi contradicantii,qui

diuerfam philofophia: fectam fequiitur,de nu-

ptiis dica ea quac cogruunt. Atque illud qui-

deni optimum fuerat futurum,fi nuptiis opus

no haberem^ fed Platonis ac Socratis dogmafequuti a foeminarum comercio nos penitus

io5 L V C I A N I

abdicaretnus.Etenim qui ita feciflfent^ii demuad abfoluta illa virtute pertingere potuiflent»

Quod fi viris omnino ducendae fint vxores:

vt eas iuxta Platonica fententia inter fe com-munes habeant, videlicetquozelotypia vace-»

mus. Hxc quu effent rifu excepta, vt quse ni--

mis mtempeftiue dicerctur, tum Dionyfodo-

rus, Non tu defmes,inquit, barbarica ifta no-*

bis occinere? Na vbi zelotypia iftam reperias,

aut apud quem? At tu etiam hifcere audes,in-.

quit,fterquiliniij?Ad hacc Dionyfodorus,opi

nor,iam erat conuitia quac conueniebat rege-

fturus: veru grammaticus Iftiacus vir optimus

ille,Defmite,inquit,ego vobis epithalamio re-

citabo,fimijlque coepit legere. Erant aute Ele-

giaci verfus hi,fi fatis memini,

Nuper Ariftacneti in acdibus vnica fummoNutrita eft ftudio diua Clcanthis hera.

Virginibus cundis rcliquis pra^ftantior vna,^

VeIpotiorPhoebe,veIpotior Venere.

Salue 3c tu iuuenu validiffime fponfe valentu,

Ncreo priorac fortior AEacida.

At rurfum vobis hoc carmen fa^pius olim

Commune ambobus coniugialecanam,

Hxc ita vt eft confentaneu, rifus eft confecu-"

tus.RchquueratjVtcibi tolleretur. lamq; tol-

lebant Ariftacnetus atquc Eucritus ex his quac

fibi fuerantpropofitajfua vterque parte. Tum

CONVIVIVM^ 107

ego qux mihi,Chereas ite qux fibi erant pro-

pofita.Eudem ad modum lon Sc Cleodemus.

Porro Diphilus eda Zenonis digreffi partem

tollere parabat, affirmJs vni fibi ea fuinepro-

pofitacatque hac de caufa cum miniftris dimi-

cabat,ac viciffim inter fefetrahebant,manibus

vthnque in auem inicdismon aliter quam Pa

troch cadauerhincatqj hinc attrahere cona-

tes.Poftremo vicit ille,atque abftulit,plurimu

interim rifum prsbes conuiuis, maximequucam ob re poftea grauitcr ftomacharetur, per-

indequafi atroci affedus iniuria. la vcro Zc-nothemis atque Hermon,qui pariter (vt didtu

cftjaccumbebat, alter fuperius^puta Zenothe-

mis: alter infra hunc: reliqua quide,quoniam

acqualiafuerat appofita,citra pugna fuftulerat.

Csterum auis qu2e iacebatad Hermonis par-

tem,erat altera paulo pinguior,idq; ita cafu e-

ueneratjOpinor.Iamq^ fua vterq^ fublaturus e-

rat,ibi Zenothemis (fed tu mihi nunc quamaXime fac animu aduertas: iam enim ad ipfum

negotii caput peruenimus) Zenothcmis in-

quam, omifta ea quae fefe fpeclabat, eam quxante Hermonem iacebat tollere eft aggreflus,

qua: quidcm (vtiamdiximus) eratpinguiuf-

cula. At ille contra nitens retinebat, haud fmes

vt ea in re potiores ferret. Inter hxc clamore

coorto,vtriq5 m alterum irruentcs ipfis auibus

io8 LVCIANIfacies mutuo cxdebant, ac barbis inuice prc-

henfis auxilio aduocabant, hic quidem Cleo-

demon puta Hermon: ille vero nempe Zeno-

themis, Alcidamantem ac Diphilum.At csete-

ri quidem ad partes acceflerunt^partim huius,

partim ilhus, practer vnu Ionem,qui fefe ncu-

trum atque ancipitem feruabat. Cxterum illi

inuicem conferti pugnabant. Ac Zenothemis

quidem fcyphum e menfa fublatum cum qui

coram Ariftxneto ftabat,abiecit in Hermonc.

Atq^ huc haud tetigit,aU6 fed flexus aberrat.

Verum fpofi caput diflecuit alto grauiflimoqj

vulnere. Itaque muherum coorta vociferatio,

qux medium m prachum inflhebantxum pri-

mis autem adulefcentulrmater, quii iam fan-

guinem eius afpexiflet:pr2terea 3c fponfame-

tu territa proflliit . Inter hacc Alcidamas ftrc-

nuum virumpracftitit, quu Zenothemidi fer-

ret opem: Sc iUifo fuo baculo, Cleodcmi qui-

dem caluariam,Hermonis vero maxillam co'».

minuit: adhaec e famuhs ahquot opitulari pa-

rantes vulnerauit.Quanquam iUi nihii his re-

bus territi ceflerunt. Verum Cleodemus inte-

tato digito Zenothemidi oculumeffodit:tum

admotus narem mordicus auulfit.Porro Her-

mon Diphilum Zenothemidi fuppeti^is ferre

conatum,c fponda in terra praeciprtem dedit.

Sauciatus eft 3c Iftiacus gramaticus, dum in-

CONVIVIVM. 109

teruentu fuo eos ftudet dirimere: calce videli-

cetin dentes illiusillifo, idquea Cleodemo,

quuhunc Diphilum effe credidiflet^non lili-

acum. lacebat igitur mifer ille iuxta fuu ipfius

Homerum, fanguinem ab ore vomens. Prse-

terea tumultus atque lachrymarum plcna vn-diqueerant omniatdum Sc mulieres eiularent

Chereac (ponfo circunfufr, dumque alii has

ftudent compefcere.Porro maxima malorumomnium pars erat Alcidamas,poftea quam fe-

mel ad fuum rediflet ingenium feries,quicun

que forte in ipfum incidiffet. Neq; vero pau-

ci in eo pra^Iio cecidiftent^fcito^ni baculum is

fregiffet.Ego porro iuxta parietem eredus af-

fiftcs fpedabam omnia, neque me ei negotio

admifcebam, nimirum Iftisei iam dodus ex-

empIo,quam eflet periculofum eiufmodi con

flidus velle dirimere. Lapithas itaque Cetau-

rofque vidiffes,euerti menfas,effundi fangui-

nem, proiici fcyphos. Demu Alcidamas fub-

uerfa lucerna magnas induxit tenebras. lam-que res(vt eft coiedu facile)atrocior etia mul-

to efte coepit.pr^fertim quum haud eflet pro-

diue,Iuminis copiam alicunde recuperarc: fed

multa interim ac fxua patrata funtin tenebris.

Poft vbi accedcret nefcio quis lucernam tan-

dem adportas, Alcidamas quidem rcpertus eft

tibicinac veftem fuftoUenSjvique cum illa co-

no LVCIANIgredi pugnans. Dionyfodorus autcm in alio

quoda ridiculo facinore deprehcnfus cft.Namvtfurrexcrat/cyphus e finu illius elapfus in fo

lum decidit: poftea excufans aiebat,ioncra in

tumultu cahce fublatu fibi tradidifle, nepcri-

ret.Id ita fadii, lonadmodum foUicite quafi

patrorium agcns affeucrabat.His rebus dimif-.

fum eft couiuium^a lachrymis denuo in ridi-

culum exitum conuerfum, idque Alcidama-tis,Dionyfodori,atque lonis gratia.Porroqui

crantfaucii,fublati farcina^ ritu,foras dcporta-

batur miferis affcdi modis,maxime fcncx illc

Zenothcmis,paritcrtum ocuIo,tum naremu-tilatus,cnecari fe prae cruciatuclamitans: adco

vt Hcrmo (quanquam ne ipfe quidem expcrs

malorum: nam huic duo dentcs fucrat excuf-

fi)palam attcftaretur, Mcmincris, inquicns, oZcnothcmis, ne pofthac dolorein mcdiis ha-.

bcndum ducas. At fpofus iam vulnerea Dio-nico curato, domum rcucdus cft fafciis rcuin

do capitc,eidem impofitus vchiculo quo fpo-

fam fuerat abduclurus. Atquc ita mifcr ille nuptias accrbas celebrarat . Dcindc dc aliis itcm

Dionicus pro fua virili remedium adhibucrat.

Poftremopoftquam iam dormierant,afporta-

ti funt plerique mediis in viis vomentcs. Cjc-

tcrum Aicidamas inibi rcmancbat. ncq^cnim

valebat hommem extrudere, pofteaqua fcmcl

/

convivivm; nt

fefe in fpondam abiecerat, atque ibi tranfuer^

fus accubuiflet.Hic erat o bone Philo eius ex-

itus couiuii, de quo rediflime illud dici pof-

fit,quod in fine Tragocdiarum nonnunquamaccinitur,

Sunt fortunae varir cafus.

Plurima quae haud fperaueris vnquam;^

Ea conficiuntnuminadiuum.

Rurfum quac certo fperaris,

Ea fruftrato non contingunt.

Siquidem 3c haccplanc praeter expedationem

atque inopinato exierut. Praeterea & illud iam'didici non efle tutum, cui non fit opus, cumciufmodi philofophis agitare conuiuium.

112

ORNATISSIMO IVRIS VTRIVSQj/E DO«StoTi Thomae Rathallo fccrctario rcgio, nunc cpifco

poDunclmcnfi,ErarmusRotcrodamus s. p. d»

I D E qnatom aodaciac mihifuppcditctlinga-

V laris quaedam ingcnii tui mornmquc facilitas,

humaniinmc Rmhallc: qui cumncutiquamignorcmtcinteranlicosprimorcs vcl authoritatc, vdgratia,vcl fplcn<lorc,vcl eruditionc praccipaam clTc: ta-

mcn non vercar meas nugas radcs adhuc,vSxquc ^pri-

nia fcheda repurgata$,ad tua cxccllcntiam mittcrc. Sed

quid facerem? lam vrgcbat nauita,veto$& arftum nuUi

fcruirc clamitas. Itaquc nc nihil mci apud hominctamnoftri ftudiofum reiinqucrc, id quod tum fortc crat in

manibus, Mifanthropum mifi,nimirnmad viru vnamomnium philanthropotatum. Iscft Luciani dialogus:'

quo vix alius U6t\i vel vtilior,veliucudior. vcrfus qui-

dcm illc iampridem ah alio nefcio quo:fed ita vcrfu$,vt

intcrprcs hoc modo dcmonflrarc voluiflc vidcatur, fc-

fe neq,- Grxce fcire,ncquc Latinctncctcmcre adco quis

fufpicctur cum intjrprctcm fubornatum clfc ab iis qui

Lucianomalcvolunt.Tunoftramhancandaciamboni

confulcs: & Erafmum in corum numero poncs,qui tui

funt amantifTimi. Valc,Londini. a n. m. d. i ii i.

Luciani TimonSIVE MISANTHROPVS,Erafmo Roterodamo interpreteJ

Timon, lapitcr, Mcrcnrius, Plutiis, Paupcrtas,

Gnato, Phiiiadcs, Dcmcaj, Thrafyclcs.

I V P I T E R Philie.hofpitalis, foda-

O Iitie,domeftice,fuIgurator, iufiuradi-

ce, nubicoge, grandiftrepe: & fiquod

aliud tibi cognoraen attoniti poetxtribaunt,

maxime quum hxrent in verfurnam tum illis

tu multi nominis fadus, carminis ruina ful-

cis^metrique exples hiatum.Vbi tibi nunc nia

gnicrepu rulgur,grauifremum tonitrufvbi ar-

densjcadens^ac terrificum fulmen? Nam ha:c

omnia iam palam apparet nugas effe^fumum-

quej^oeticum, nec omnino quicquam prseter

nominum ftrepitum. Sed decatata illa tua ar-

ma eminus ferietia exproptaque, nefcio quo-modo penitus extinda funt,frigcntq; adeo,vt

ne minimam quidem fcintillulam iracundise

aduerfus nocentes reliquam obtineat. Itaque

citius quiuis ex his,qui peieraturi funt, extinr

d:um ellychnium metucrit,quam flamma fu^

minis cunda necatis, vfqueadeo titione que-

piam in fefe vibrare te putant, vt incendiu aut

h.i.

II^ LVCIANIfumum ab illo proficifcens, nihil quicqua for

midetrverCi hoc folii vulneris inferri pofle iu^

dicent, vtfuligine copkantur. Quibusrebus

fadum eftjVtiam Salmoneus tibi fitaufuse*

tiam obtonare, neque id admodu abre: quip-

peaduerfus louem vfqueadcoitafrigidu, vir

ad facinora feruidus, audaciaq; tumid^. Quidni enim faciat, vbi tu perinde ac fub mandra-^

gora ftcrtis, qui neque peierates exaudias, ne-

que eorumqui flagitia comittunt, refpeduin

agas? Ca^cutis aute lippitudine, &: hallucinaris

ad ea qu2efi.unt:aurcfqueiamtibi obfurdue-

rnntjnftar horu qui aEtatedefedi funt.Quan-

doquidem quum iuucnis adhuc eflcs, acrique

animo, vehemenfque ad iracundiam:permul-

ta in homines maleficos ac violetos faciebas.

Neque tum vnquam tibi cum illis erat indu-

cise: fedperpetuo fulmeneratin negotio,per-;

petuo obuibrabatur xgis, obfl:ridebat tonitru,^

fulgur contmenter iaculorum in morem den-»

fiflimeex cdito locodeuolantiumtorqueba-

tur:terrac quaflationeSjCribri infl:ar, frequctes:

adhsec nix cumulatim, nequc non grando fa-

xorum in morem:atque vt tecum gradius lo-

quar, imbrefque rapidi &: violenti, ac flumen

quotidie exundans.Hinc tantum repcte Dcu-calionis xtate, naufragium ortum eft: vt om-nibus fub aqua demerfis, vix vnica fcaphula

TIMON; iij

feruaretur, qusein monte Lycore appulit^hu-.

mani generis quafi fcintillulas quafda feruas,

vnde fceleratius etiam genus in pofteru propa

garetur» Nimirii igitur dignum fecordia prae-

miu ab illis reportas: quu iam nec facra faciat

tibi quifquam^nec coronas offerat, nifi fiquis

obiter in Olympicis: ac ita vt ne is quide remadmodu frugifera facere videatur, fedprifcu

quendam ritum magis referre^ac pene Satur-

iium,6 deorti generofiflime, te reddut,magi-

ftratu abdicantes.Omitto Ioqui,quoties ia tc-

plum tuu facrilegio c6pilarint:quii tibi ctiam

ipfi m Olympiacis manus admoliti funt. Atqj

interea tu altifremus ille pigritabaris,vel exci-^

tare caneSjVel vicinos aduocare,vt auxilio ac-

currentcs illos coprehenderet, quuetiamdumadfuga adornarentur. Sedegregius ille,giga-

ttimq> extindor, Sc Titanum vidor fedebas:

quu tibi caefaries ab illis circuntonderetur^de-i

cemcubitale fulme dextera tenes.Horu igitur,

o prxclare,quis tandem erit finis,qux tu adeo

fecuredefpicis? autquadodetantis maleficiis

poenasfumes? Quot Phaetotes,aut DeucaHo*nes, fatis idonei fint ad expiandum tam inex-

haufta morum iniquitateeEtenim y t de comunibus filca, de iis qux mihi acciderut dicam,

Quum tam multos Athenienfes in fublime e-

uexerim:ex pauperrimis diuites rcddidcrim:

h.ii*

U6 LVCIANIcimaifq-, quotquotopus haberent/uppedita-

rim, imo femel vniuerfas opes in amicos iu-

uados cffuderim. Simulatque his rebus ad in-

opia deueni^ ia ne agnofcor quide ab illis: nec

afpicere dignatur me,qui dudu reuerebantur,

adorabat, meoque denutu pendebant. Quodfiqaandoper viam ingredies, fortefortuna in

eorum quempia incidero: perindevteuerfam

hominis iam olim defundi ftatua, ac teporis

longitudine collapfam prxtereiit.quafi ne no-

rint quidem. Porro alii procul confpedo meaUo fefe detorquet, exiftimates fefe inaufpica-

tum,abominandumque vifuros fpedaculura,

quem non ita pridem feruatore & adiutorem

fuu eflc prxdicabant.Itaque premetibus malis

ad extrema redadus confilia, renone arrepto,

terram exerceo, quaternis condudusobolis:

atque hic cum foIitudine,cumque hgone phi-

lofophor. Hoc interim Iiicri mihi videor fa-

(Sturus, quod pofthac non intuebor plerofquc

practer meritii fecudis fortunse fucceffibus v-

tentes: namillud velmaximevrit. lamigitur

tande aliquado Saturni Rheiqj proles excuf-

fo profundo ifto, grauiq; fomno (na Epime-

nidem quoquedormiendo vicifti) denuo ia-

ftato fulmine,aut ex OEtha redaccenfo^inge-

ti reddita flamma iram aliquam ftrenui illius

ac iuuenilis louis oftende: nift vera fmt quac a

T I M O N. 117

Cretenfibus de te tuaque fcpultura feruntur.

l.Quis hic eft Mercuri,quem audio fic voci

ferantem ex Attica, ad radice montis Hymet-ti,horridus totus,ac fquahdus.pellcque hirci-

na amidusffoditautc vt arbitror-.nam pronus

incumbit homo loquax &: conSdcnsrmiru ni

philofophus eftmeque enim alioqui adeo im-pia, nefariaque in nos fuerat didurus. M £•

Quid ais paterean non nofti Timone Enche-

cratidis fihu Colyttefeme Hic nimiru eft,qui

nos fsepenumero m facris Icgitimis conuiuio

accepit,ille repente diucs fadus, ille qui totas

Hecatombas, apud quc fplendide louialia fe-

fta confueuimus agitare. i .Hcm quasna ifca

rerum commutatioehiccinehoneftusille? di-

ues,que ta frequentes cingebant amicieQuid

igitur accidit vt hoc fit habitu? fquahd^, «aErd-»

nofus,foflbr conduditius,vti coniicio,quum

tam grauem ligone gerat? M E .Ad huncmodum illu quodammodo probitas eucrtit atque

humanitas, Sc in omnes quicuque egercnt,mi

fericordia. Atreveravecordia potius facili-

tafque, nullufque in fufcipiendis amicis dele-

&:^: quippe qui neutiqua intellexerit, fcfe cor-

uis lupifque largiri.Quin magis quu a vultu-

ribus tam multis, mifero iecur eroderetur, obid amicos eos, neceilariofque iudicabat, quafi

beneuolentia erga fcfe afticeretur, quum illos.

h.iii«

i^ L V C I A N I

epulae magis caperent. Ergo pofteaqua ofla pc

nitus nudaffent circurofitlentq;, dcinde fiqua

medulla fuberat,hanc quoque admodum dili-

genter exuffilTentjaufugeruntjexuccu 3c radi-

citus defedum deftituetes, adeo vt poftea ne

agnofcant quidem aut afpiciant,tantu abeft vt

fmt qui fuppeditent impertiantque.Has ob res

fo{ror,& fago^vt vides, opertus pelliceo, vrbe

prae pudore fugiens^mercede terra exercet^ad-

uerfus ingratos atra bile ftomachaturiqui qui-

dem fua benignitate ditati^admodum faftuo-

fe nuc practereat, ac ne nome quide an Timovocetur,nouerint. i.Atque profedo vir neu

tiqua faftidiendus,neqj negligedus, &:iureo-

ptimoindignatur,quiiis tatis in malis agat.

Quare fceleratos iftos adulatores ipfi quoque

fuerimus imitati/i eum virum neglexerimus,

qui tatu tauroru &capraru pinguiiTimas quaf-»

que nobis in aris adoleuerit, quarum nidor e-

tiamdiimihi in naribus refidet. Tametfipro-

pter negotia maximamq; turba peierantium,

tum vi,no iure agetium.neq-, no aliena rapie-

tium, praetereaobformidme, que mihi pariut

facrilegi,qui quide tii multi funt,tu obferuatu

difficiles,ade6 vt ne minimu quide nos coni-

uere finat,iaprideprofe(fto ad Attica regione

oculos detorfiife^maxime poftea quam philo-

fophia, &:de verbis digladiationes apud iftos

1: 1 M O N. 115

incrcbuerunt, ita vt pugnantibus intcr fe iftis,

vocifcratibiifq;,ne exaudire <juide mortalium

votaliceat.Vndemihi ncccflum eft, autaun-

bus obturatis federcjaut dirupi ab eis,confici-

que,qui virtute quanda,& incorporea quxda,

mcrafqj nugas ingeti vociferatione conedlut,

hsec in caufa fuerunt,vt hunc quoq^ neglexe-

rim,quum haud mediocriter de nobis fit me-ritus. Quod reliquu eft Mercuri, tu Plutti ad-

duccs,quatumpotesadiftti abeas.Porro Plu-

tus vna fecu ducat Sc theraurri,&: vtrique apud

Timone perfcuerctmeq) vfqucadeo faciie de-

migrcnt, etia fi quammaxime rurfum illos per

benignitatem ex acdibus exegerit. Carterii dc

palponibus illis,atq> ingratitudine quain htic

funt vfi,in poftcrum confultaboipoenafqj da-

turifunt fimulatque fulmcn inftaurauero.Na

fradi funt in eo rctufa cufpide duo c radiis

maximi: quum nuper auidius in fophifta A-naxagora iacularer, qui fuis familiaribus fua-

dcbat,nullo pacto cflc vllos nos,qui dii voca-

remur. At illfi quide crrorc no fericbam, pro-

ptcrea quod Pcricles obtenta manu eum prote

xerit. Cacteru fulmcn in Caftoris ac Poilucis

tcplumdctortum, tum iliud cxuflit, tii ipfum

parum abfuit quin ad faxum comminuerctur.

Quanqua intcrimvelidfupphcii fatismagnu

in iftos fuerit, fi Timone cofpcxerint egrcgic

h.iiii.

no L V C I A N I

locupletefaftu. M E.Quantuhabet momctialtu vociferari, & obftreperu audacemqj efle?

idque no iis modo qui caufas agiit,veruetiam

qui vota faciunt conducibile. En mox e pau-

perrimo diues euaferit Timon, qui fe in pre-

cado clamofum & improbum pracftiterit, lo-

uemque reddiderit attentu. quod fi filentio fo

diflet incuruus: etiam^nunc foderet negledus.

P L.At ego lupiter haudquaqua ad iftii redi-

turusfum. i.Quiditanorediturus optime

Plutejpraefertim a me iufl^use P L.Quoniamper loue iniuria me affecit eiiciens,& in mul-

ta fragmeta diflecas: idq; quu illi paternus ef-

fem amicus, ac me, pene dixerim, fufcinis ex

sedib^ extrufit, nec aliter quam ii,qui e mani-

bus ignem abiiciunt.Num rurfus ad iftu ibo^

parafitis,aduIatoribus 3c fcortis donanduseAdeos memitte 6 lupiter^qui munus intelleftu-

ri fint.qui amplexuri: quibus equidc in pretio

fim,&: maiore in modu exoptatus. At hi ftu-

pidi cu inopi^ comercium habeat^ qua nobis

anteponut:utq5 ab ea accepta fago pelliceoji-

goneq; fat habeat, quu quatuor lucrantur ob-

o!os, dece taleta cotcmptim dono dare foliti.

I . Nihil iftiufmodi pofthac in te fadur^ efll

Timon^quippe que ligo abude fatis corripue-

ritinifi prorfus nuUu dolore i!cntiut illius iha,

te videlicct potius quam inopia efle pracopta-

T I M O N. 121

dam. Attumihiquerulus admodum vidcris

cfle^qui nuc Timonc incufes^gp tibi patefadis

foribus libere permiferit vagari, nequeinclu-

dens,neque zelotypus in te.Porrd alias diuer-

fa de caufa in diuites ttomachabare^quu dice-

res te ab illis repagulis, clauibus, ac fignorum

obieftaculis imprelTis ita fuiffeconclufum, vt

ne profpicere quide in luce tibi liceret.Id igi-

tur apud me deplorabas, affirmas prsefocari te

nimiis tenebrisjeoq, pallid^nobis occurrebas,

& curis cofe(3:us,digitis etianu ex affiduo col-

ligedi, coaceruadiqj vfu cotradis contortifqj:

quodfiquando dareturopportunitas, aufugi-

turu quoqj ab illis te minitabare. In fumma,rem fupra modu acerba iudicabas in asreo fer-

reove thalamo, Danaes exeplo^ virgine affer-

uari,atque a fceleftiffimis educari paedagogis

fanore 8c coputo.Proinde abfurde facere aie-

bas hos,qu6d te practer modu adamarent: ne-

que(quii Iiceret)frui auderentineque quu ipfis

effetin manu, amore fuofecure vtcrentur: fed

vigiles obferuaret, adfignu ac fera oculis nu-

quaconniuentibus,nequevfquadimotis,fem

per intuetes:abiide magnum frudii arbitratcs,

non q ipfis fruendi facultas adeffet, fed quodnemini fruedi copia faceret, non aliter quamin prsfepi canis^nec ipfa vefcens hordeis, nec

equu famelicu id facere fines. Quinetia ride-

122 L V C I A N 1

bas ifl:os,qui parcerent afferuarentq;, & (quod

eflet abfurdimmum^ipfiquidefibi fubtrahe-

rent,vererenttirque contingere: non intellige-^

ret autem fore, vt aut fceleratiliimus famulus,

aut difpenfacor,aut iiberorum paedagogus fur

tim fubiret,ludibrio habiturus infodicc & in-

amabilem herum,quem poftea fmat ad fuligi-

nofam,& oris angufti lucernulam,ac fiticulo-

fum fcirpulum vfuris inuigilare.Quid itaquea

annon iniquuai, quum ha^c quodam incufa-

ueris, nunc in Timonediuerfa his criminari?

PL.Atqui fi re vereperpederis,vtrunqj me iu-

re facereiudicabis. Na & Timonis iitanimia

lenitas, negligentia potius, haud bencuolentia

ftudiumque, quod ad me pertinet, merito vi-

deatur. At e diuerfo, qui me oftiis ac tenebris

inclufum feruabat, id agetes,quo fcilicet craf-

fior faginatiorq^, ac vehementer corpuletia o-nuftus euaderem, quu interim neque ipft contingerent,nequem lucem producerent, ne vel

afpicerer a quopia, hos demetes 8c contume-

hofos iri me iudicabam, quippe qui me nihil

commcritum tot in vincuiis cogerentfitu ca-

riequeputrefcere,haud intelligentes quomoxdemigrent,me alii cuipia, cui fortuna fauerit,

reliduri . Nec hos igitur probo: fed ne lUos

quide,qui nimiii facile mihi manus admouet.

S^d qui (quoi elt optimu) mediocritate vtan-»

T I M O N. jzf

tur, vti nec prorfus abftineat, neq; penit^ pro-

fundat. Etenim illudper louecontydera lupi

ter^Siquis vbi puellula & formofam lege du«

xirtet vxore,poftea neq; obferuet,nec vlla om'nino zelotypia profequatur, videlicet fines il-

lam nodu atque interdiu quocuque libitufit

ire,&: quicuque voluiffent cum his habere re,

velproducat potius vltro vt adulteretur,fores

aperiens,proftiturufq;, Sc quoflibet ad illa in-

uitansinum hic amare videbitureprofedo hoc

tunequaquam dices lupiter, qui fsepenumero

amore fenferis.Rurfum fi ingenua lege domudeducat, vti Uberos legitimos progeneret, cx-

terum nec ipfe cotingat florentem actate, deco

ramque virgine,nec aliu finat afpicere: fed in-

clufam,orbam, fterilemque in perpetua virgi-

nitate contineat, idqueprx amore fe facere

prxdicet,&: huc quide pr2eferat,pallore corpo-

re exhaufto,oculis refugismum fieri potis eft,

vthuiufmodi non defipere videature quippe

qui quum Uberis oportuerit opera dare, frui-

que c6iugio,puella adeo formofam atqj ama-bilem finat emarcefcere, per omnem vita tan-

quam Cereri facerdotealcs.Huiufmodi Sc ip^

fe indigne fero: quu a nonnullis ignominioJe

cxdor calcibus laniorque, atque exhaurior a

nonuliis:cotra perinde vt ftigmatic^ fugitiuus

compedibus vincior. i.Quid cft aute quod

124 t V C I A N I

aduerfus illos indigneris? quadoquidem vtri-i

que poenas egregias luunt. Alteri quide dumTantali in morem neque bibere fmutur, neqj

edere;fed ore ficco duntaxat inhiat auro. Alte

ri vero du his ceu Phyneo cibos Harpyiac ipfis

e faucibus eripiut. Sed abi iam,Timone muUto pofthac vfurus cordatiore. P L .An ille ali-

quando defmet me ceu foraminofo cophinOi

prius quam omnino influxerim, data opera

cxhaurire,quafi conetur occupare,quo minusinflua:veritus,ne fi copiofius infundar,ipfum

yndis obrua? Quo fit,vtin Danaidii doliumaqua mihi videar illaturus^fruftraq^ infufur^,

vafe no continente liquore: imo prius prope-

modu effufo quod infiuit, quam infiuxerit:

adeo latus dohi hiat^ ad effufione^c liber exi-*

tus. i.Proindenihiatuiftu obturauerit,per-

petuamque perftillationem fiftere ftuduerit: te

propedie effufo, facile rurfum fagii, 8c ligone

in dolii facce reperiet: fed interim abite, atquc

illum diuite reddite.At tu Mercuri fac memi-neris,vt redies Cyclopas ex AEtna tecu addu-

cas:qu6 fulmen cufpide reftituta refarciat: na

co nobis acuminato opus fuerit. M E.Ea-

mus PIute.Quid hocenum claudicaseEquide

ignoraba, 6 prxclare,te no cxcn modo,veru-

ctiamclaudumefte. P L.Atqui nohoc mihi

perpetuu M:rcuri: verii fiquando proficifcor

T I M O N, 125

a louemiflus adquempia, tuncfcio quopa-&:o tardus fum, 8c vtroq; claudus pede, ita vt

a^grc ad meta pertingere qucarfene nonunquainterim fado,qui me operiebatur. Porroquudifcededum eft^alatu videbis multo auibus ce-

leriore. Vnde fit vt vix iam amoto repagulo,

cgo ia prasconis voce vidor pronuntier, faltu

ftadiu tranfmcfus,ne videntibus quidealiquo-

ties fpecftatorib^. M E.At ifta quide haud ve-

ra narras:imo ego tibi permultos comemora-re quea,quibus heri ne-obolus quide erat,quo

reftim emcrcntrqui hodie repetediuitcs fadi,

(plendide viuant: albis quadrigis vehatur,qui-

bus ante ne afellus quide fuppeditarit. li tamc

purpurati, aurumqj manibusgeftates obambuIant:qui neipfi quide,opinor,crederepoftunt,

quin perfomniii diuitesfint. P L.Ifthxca-

lia res eft Mercuri:nequcenim tum meisipfius

ingrcdior pedibus:neca loue, fcda Dite ad

iftos tranfmittor:qui Sc ipfe nimirum opu lar-

gitor eft,ac magna donans:id quod ipfo etiam

nomine declarat.Itaq; quoties eft mihi ab alio

ad aliii demigradum,in tabcUas iniiciunt mc:ac diligcntcr obfignatcs^farcinse in morc fubla

tum tranfportat.Intcrea dcfundus illealicubi

in xditi tenebricofa parte iacct,^ctcreImteo in

genua inicdo tedus^de quo felcs digladiatur,

Porro qui me fpcrauerat obtinere, in foro o-

jl6 LVCIANIperiunturhiates: non aliter,quamhirundinem

aduolante ftridentespuUi.Deinde vbi fignum

detradum efl:, & lineus ille funiculus incifus,

apertique tabellx , iamquc nouus dominus

pronuntiatus eft, fiue cognatus quifpiam^ fi-.

ue adulator/iueferuulus obfcoenus, qui pue-

rili obfequio fauore emeruerit,etia tum metofubrafo:pro variis Sc opiparis voluptatibus,

quas illi ia exoletus fuppeditauerat,ingens fci

licet praemium ferens generofus quifquis ille

tandem fuerit, nonunquam me ipfis cti tabel-

lis arreptum, fugiens adportatcommutato nomine: vt qui modo Pyrrhius,aut Dromo,aut

Tibius,ia Megacles,aut Megabizus,aut Pro-

tarchus appelletur. Cacterum illos nequicqua

hiantes,fcque mutuura intuentcs relinquit: ac

verum ludum agentes, quod eiufmodi thyn-

nus ex intimo fagenae finu fit elapfus,qui nonparum magnam efcam deuorarit.Athic repen

te totus in me irruens, homo vitacmundioris

atque eIegatioris,rudis, pingui illotaquccute,

qui copedes etiamdumhorrefcit:&fiquis prac-

teriens loro increpec, arredis ftet auribus:

quiquc piftrinum perinde vti tcmplii adoret,,

non cft deinceps toleradus iis, quibufcum vi-

uit: verum &ingenuos afficitcontumcIia,5c

cofcruos flagriscsdit: experiens,nii.fibi quo-quc fimilia liceat, donec aut fcortulo cuipiam

T I M O H, iz^

irretitusraat equoru alcdorum ftudio captus,^

aut adulatoribus rcfe permittens, dcierantibus

Nireo formofiorem efle, Cecrope Codrove

generofiorem, callidiore Vlyfle, vnum autem,

vel fedccfm pariter Croefis opuIentiorem,mo-i

mento teporis femel profundat infoelix, qua:

minutatim multisex periuriis, rapinis, flagi-

tiis fuerant colleda. M E. Ifta fermc fic ha-

bent vti narras: verum vbi tuis ipfius ingrede-

ris pcdibus: qui tandcm, caecus cum fis,viam

inucnirefoles?Aut qui dignofcis ad quofnamlupiter te miferit,dignos illi vifos qui diuitiis

abundentf P L.Enimucro crcdis me reperire

iftos ad quos mittor? M E.Per louem haud-

quaquam. Ncqueenim alioqui Ariftidepr^-

terito,ad Hipponicum Sc Calliam acceflififes,

tum ad alios pcrmultos Athcnicnfcs,hommes

ne obolo quidcm xftimandos.Cxtcrum quid

facis, quando quidem cs emiflus? P L.Sur-

fum ac deorfum circuncurfans oberro, donec

imprudcns in qucmpiam incurrero:hic autcm

quifquis ille fit, qui forte primus me nad^ fit,

abducit ac poffidet,te Mcrcuri pro lucro prac*

tcr fpcmobied:o, vcneransatque adorans.

M E.Num etgo fallitur lupiter, qui quidc crc

datexipfius animi fcntentia,ditari abs tehos,

quos ille dignos exiftimarit qui ditcfce-

rent? P L.Et iure quidem optimo fallitur o

irz8 LVCIANIbonerquippe qui quu me caccum effe no igno

ret,emittat veftigatum rem vfqueadeo repertu

difficilem,& iam olim e vita fublata^quam ne

Lynceus quidem facile inueniret,qu2e nimiru

adeo obfcurafit, ac minuta. Itaquequumrari

fint bonijimprobi porro in ciuitatibus omnia' obtineat^oberrans facile in huiufmodi morta-

les incurro,ac retibus illorum illigor. M E.A t

qui fit, vt quoties eos deferis, celerirer aufu-

gias,quu vix fis ignarus? P L.Tum demumacutii cerno, pedibtifque valeo, vbi ad fugam

tepus inuitat. ME. la illud quoque mihi re-

fponde,qui fit,vt quu fis oculis captus(dicen-

du enim eftjpraftereapallidus, poftremo clau-'

dus,ta multos habeas amantes,adeo vt omnes

in te defigant oculos? & fi potiantur, falices

videantur: fm fruftrentur, no fuftmeant viue-

re? Ex his equidem non paucos noui, qui fic

perditc te amarint,vt fefe aereo e fcopulo pifco

fi in acquoris alta prxcipites abiecerint,rati fa-

ftidiri fefe abs te^propterea quod illos nullo pa

do refpexifles. Quanqua fat fcio, tu quoque

fateberis, fiquo modo tibiipfi notus es,furere

iftos, qui eiufmodi amore funt dementati.

p L.At enim credis me, qualis fum,talem iftis

videri,nempeclaud«m, aut C2cum,aut fiquid

aliud adeft mihi vitii? M E.Quid ni, o PIu-

teenifi forte 8c ipfi omnes cxci funt.P L.Haud

T I M O N. 129

csEci quidenijO optime^verum infcitia^errorqj

qux nuc occupac omnia, illis ofFundut tcne-

bras.Adh^c ipfe quoque ne per omnia defor-

mis fim,perfonavehemeteramabili tedusin*

aurato, gemmifq; pidurato, ac verficoloribus

amidus eis occurro: at illi rati fefe natiui vul-

tus venuftateafpiccre,amore capiuntur,difpe-

reuntque nifi potiatur. Quod fiquis me toto

corpore renudatu illis oftederit, dubio procul

futuru fit vt fe ipfi damnent, qui tatopere cac-

cutierint, adamantes res neutiqua amandas ac

foedas. M E.Quid ergo pofteaqua eoperue-

tum cft vt iam diuites euaferint, iamque per-

fona fibi circumpofuerint, rurfum falluntur,

'

adeo vtfiquis illis detrahere conctur, pene ca-

putpotius,quam perfona abiiciantfNcque c-

nim verifimile eft etia tum illos ignorarc, au-

ro brafteatam effe formam, quu intus cunfta

infpexerint. P L.Ad id non paru multas res,

6 Mercuri,mihi funt adiumeto. M E.Quac-

namf P L.SimuIatquequimeprimianaduseft, apcrtis forib^ excepcrit, clanculu vna me-cumintroiteIatio,vecordia,iadatia,mollities3

violentia,dolus, atqucaliaite innumerabi!ia>

a quibus omnibus poftcaqua eft animus occu

patus, ia admiratur qua? neutiqua funt admi-

randa,&appetit ea quac funt fugienda, mequecunftorum illoru quae introierat, maloru pa-

IjO LVCIANXtrem ftupct,illorum fatellitio vallatu: quiduis

potius palTur^, quamvti me copellatur reiice-

re. M E .V t leuis ac lubricus es Plute, retentu

difficilis ac fugax, neque vliam pracbes anfam

certam quo prefus tencare: fed nefcio quo modo anguillarum ac ferpentum in morem inter

digitos elaberis. At e diuerfo paupertas vifco-

fa^prenfu facilis, totoque corpore mille vncos

gerit hamos, vt qui tetigermt, illico haereant,

nec facile queant aueih.Verum mterea dii nu-

gamur, rehaud parua omifimus. P L.Qua?M E.Nempequiathefaurti non adduxerimus,

quo velin primiseratopus. P L.lfthacqui-

dem ex parte bono fts animo. Nam non nifi

in terra reliao illo ad vos afcendcre foIeo,iuf-

foque intus manere foribus occIufis:neq; cui-^

quam aperire, nifi mevociferantem audierit.

M E.Iam igitur Atticam adeamus.Tu me co-

fequitor chlamydi adhxres, donec extremamviam attigerimus. P L.Rede facis Mercuri,

quum me per viam ducis. Etenim fi me defe-

rcs,forfan oberrans in Hiperbolum aut Cleo-

i)em inciderein.Sed quis hic ftridor ceu fcrri

faxo impadi? M E.Timon hic cft,qui proxi

me montanum 8c petricofum fodit folu. Pa-

pi,adeft & Paupertas,& Labor ille, tu Robur,

Sapientia, Fortitudo, atque id genus aliorum

turbaiquorum omniumagmen Famcs iungit

T I M O N. iji

longe praeftantiusj quam tui fint fatellites.

P L. Quin igitur quamocyflTime difcedimus

Mercuri? Neque enim vllum opera^pretiu fe-

cerimus cum homine eiufmodi vallato exer-

citu. t/l E.Sec^ vifum eft louirquare ne metudeterreamur. P A. Quo hunc nunc Argici*

da manu abducis? M E.Ad hunc Timonem,ad quem a loue fumusire iuffi. P A. Itane

rurfum Plutus ad Timonem,pofteaquam ego

hunc antea deliciis male corruptum fufcepi:

commendanfq^ Sapientix & Labori^ftrenuii,

multique pretii virum reddidi? Adeone defpi-

. cienda, iniuriique idonea vobis Paupertas iu

dicor: vt hunc, qux mihi vnica erat poffefflo,

eripiatis, iam exadiflima cura ad virtute ex-

cultfx? vt Plutus hic vbi denuo fufcepcrit, pcr

contumeliam &arrogantiamilhmanu inie-

da talem reddiderit, qualis erat dudum, mol-lem Sc ignauum, ac vecordc: rurfum mihi rc- ^

ftituat, vbi iam nihili fadus erit^ &reiiculus?

M E.Sic 6 Paupertas,Ioui placitum eft. P A.

Equidem abeo. At vos Labor& Sapientia,re-

hquique, confequimini me . Porro hic bre-

ui cognofcet^quahs in fe fuerim, quam nunc

relinquet: nempe adiutrix bona, & rerum op-

timarum.dodrix . Qui quum donec habuit

commercium, fano corpore, valentique ani-

mo perfeuerauit , virilera exigens vitam , dc

i.ii*

IjZ LVCIANIad fefe refpiciens: fuperuacua autem Sc vulga-

ria ifta,aliena^ita vt funt,exiftimas. M E.Dif-

ceduntillitnosadcumadeamus. T l.Qui-

na eftis o fcelefti? aut quagratia huc adueni-

ftis homini operario , mercenarioque negotiix

exhibituri?verum haudquaquam kti abibitis,

fcelefti vt eftisomnes: nam ego vos ihco gle-

bis Sc faxis petitos cominuam. M E.Nequa-qua 6 Timon,ne ferito: neq^ enim ferics mortales: verum ego fum Mercurius, hic Plutus,

Mifit nos Iupiter,votis tuis exauditis.Quare,

quod bene vertat,opes accipe,defiftens a labo-

ribus. T i.Atqui vos iam ploraueritis,etiam

fi dii fitis vt dicitis.Siquidem odi pariter om-nes tum deos,tum homines.Sed hunc csccum

quifquis is fuerit, mihi certu eft Hgone impa-

dro comminucre. P L.Abeamus per louemMercuri: quandoquidem hic homo mihi vi-

deturnon mediocriter infanire,ne malo quo-piam accepto difcedam. M E.Ne quid fero-

citer Timon:quin exue potius penitus ifta fe-

rocitate afperitatemq5,ac manibus obuiis exci

pe bona fortunam:rurfum diues efto: rurfum

Athenienfium princeps,&: ingratos illos defpi

cito,quLi folus florebis. T i.Nihil mihi vo-bis eft opus, ne obturbate. Sat opii mihi Hgo:

pra:terea fortunatiflfim^fum, fi nemo propius

admeacceflerit. ME.Adcone quacfo inhu-

maniter?

T I M Ol^, Ijj

Haecego facua loui refero, atquc immaniadida?

Atqui parerat forfita homines tibi haberi m-uifoSjVtqui tam multa indignain te comifif-

fent.deos odio teprofequi,nequaqua erat co-

fentaneum, quuilli tantopere tui curam agat.

T l.Attibi Mercuri,Iouique,qu6dmerefpi-

citis,plurimam equidem habeo gratiamicxte-

rum hunc Plutum ncquaqua recepero. M E.

Quid ita? T l.Quoniam pridem innumera-

bihum malorum hic mihi fuit author, quumtne aflentatoribus proderet,infidiatores m meinuitaret,conflaretodium, illecebris corrum-

peret,inuidiaE obnoxiu redderet: deniq^ quumrepete me adeo perfide ac proditorie defl:itue-

ric. Cotra^paupertas optima, mc laboribus vi-

ro digniifimis exercens^nfiecumque vere 8c li-

bereconuiuens,&: quibus ppus erat fuppedita-

uitlaboranti, Sc vulgaria ifta docuit cotemne-

re, effecitque vt mihi vitac fpes omnis ex mcipfo penderet:demonfl:rans qua^nam efient o-

pes veremea^: nempe quas neque adulatoraf-

lentans,neque fycophanta minitas,nequeple-

bes irritata, neque concionator fuffragiorum

author,nequetyrannusintentis infidiis queat

cripere. Itaque iam validus effeftus ob labore,

dum hunc agellu gnauiter exerceo,ncq> quic-

quam eorum quac funt in ciuitatc maloru af-

i.iii*

IJ4 LVCIANlpicio, abundemagnii & fufficientem vidummihi ligo fuppeditat. Quare tu Mercuri, qua

venifti viam remetiens, recurre , vna tecuiii

Plutum adduces ad louem.lUud mihi fat fue

rit, fi effecerit vt omnes mortales per omnemjEtatem eiulent. M E. Nequaquam 6 bone:

neque enim omnes ad eiuiandum funt ac-

commodi. Quin tu iracunda,pueriliaque ifta

mifla face, ac Plutum cxcipe: non funt reii-

cienda munera, quae a loue proficifcuntur.

P L.Vm- Timon vt contra te partes defcn^

dam meas? an grauiter feres fiquid dixero?

T i.Dicito:.ne multis tamen,neque cum pro-

ccmiis,quemadmodum perditiflimi ifti folent

oratores.Nam huius Mercurii gratiate feram

paucis dicentem. P L.Atqui multis mihipo

tiuseratdicendum/totnominihus abs teac-

cufato. Attame vide, niim qua in re te,quem-

admodum ais, Ixferim: qui quidem dulcifli-

marum quarunquererum tibi extiterim au-

thor, opifexque authoritatis, pracfidentiac,co-

ronarum,aliarum item voluptatum: meaope-

ra confpicuus eras, celebris & obferuandus.

Cacterum fiquid molefti ab adulatoribus ac-

cidit,non mihi potes imputare:quin ipfe ma-gis abs te fum affedus contumelia, propterea

quod me tam ignominiofe viris ilhs execra-

tis fuppeditans, qui te mirabantur, ac pracfli;^

TIMON. IJ5

giis demcntabant, mihique modis omnibus

infidias ftruebant. Porro quod extremo loco

dixifti, tea meproditum defcrtumque fuiffe:

iftud criminis in te poffum retorquere, quumipfe fim modis omnibus a te reiectus, prx-

cepfque exadus ex zdibus. Vnde pro moili

chiamyde,fagum iftud chariffima tibi Pauper

tas circupofuit.Itaque teftis eft mihi hic Mer-

curius, quantopere louem orauerim ne ad te

venirem,qui tam hoftiliter effes in medebac-

chatus. M E.At nunc vides Plute, in cuiuf-

modi^hominem fitcommutatus. Proindeau-»

dactcr cum iilo confuetudinem age. Tu vero

fode ita vt facis.Tu interim thefaurum fub li-

gonem adducito. Audiet enim fi tu accerfiue-

ris. T l.Paredum eft Mercuri, rurfufquedi-

tefcendum.Quidenim facias quum dii com-

pellant? tamen vide, in quas turbas me mife-

rum coniicies:qui quidem quum ad hunc vf-

quediem foeliciffime vixerim, tatumaurire-

pentefum accepturus,nihiIcommeritus mali,

tantumque curarum fufcepturus. M E R.Suf-

tine Tiraon mea gratia: tametfi graue eft ift-

huc, atque intolcrandum: quo videlicet pal-

pones illi pvx inuidia rumpantur. Ego porrd

fuperata AEtnaincxIum reuolauero. PL,

Abiit ifte quide ficut apparet:nam ex alaru re-

migio faciocoicdura. Tu vero hic opperire:

i.im.

136 LVCIANIfiquidem digreflus thefaurumadtetranfmit-

tamtfed feri fortius. Tibi loquor auri thefau-

re, Timoni huic audiens efto, offerque temet

eruendu. Fodi Timon altius impingens. Cx-terum ego a vobis digredior. T i .Age iamo hgo^niic mihi tuas vires explica^neque defa

tigere,dum cx abdito thefaurii in apertia euo

caris.Hem prodigiorum author lupiter,amici ,

Corybates,ac lucrifer Mercuri,vndenam auri

tantumfnum fomnium hoc eftfMetuo ne car

bones reperturus fmi experred^. atqui aurumprofedo eft infigne,fuluum,graue, & a^eftu

multo iucundiffimum.

Pulcherrima aurum fauftitas mortalibus.

Quippe quod ignis rn morem ardes, nodef-

que 3c dies renides. Ades 6 mi charifTimii de-

fyderatiflimumqj, nuc demum credo vel lo-

ucm ipfum olim aurum effe fadum.Etenimqux tande virgo, non exporrcdo fmu vfque-

adco formofum amatorem excipiat,per tegu-

las illapfumeo Myda Croefeq^, acmunera Del

phico in templo dicata:vt nihil eratis fi cii Ti-

mone, cumque Timonis opibus conferami-

nircui ne Pcrfarum quidcm rex par eft.O jigo,

fagum chariffimumrvos huic Pani fufpcndi

commodum cft.At ego quammaximc femo-

tii mercatus agrum,turriculaque feruandi auri

gratia conftruda,vni mihi affatim vixeroffe-

TIMON. IJ7

pulchrum item inibi mihi dcfunfto parare eft

fentetia. Hacc igitur decreta funto, placitaque:

in reliquu vitaefeiundio, ignoratia/aftidium

crgamortales omnes. Porro amicus, hofpes,

fodah*s,aut ara mifericordia:, mer^ nugac. Tucommiferari lachrymante, fuppeditare egen-

tibus,iniquitas,ac moru fubuerfio. At vita fo-

htaria,qualis eftlupis,vnus fihi amic^Timon:

cafteri omnes hoftes, & infidiarum machina-

tores.Cumhorum quopiam congredijpiacir-

lum: adeo vt fiquem afpcxero duntaxat,inau-

fpicatus fit ille dies. In fumma non aho nobis

habeanturloco, quam figna faxea acreave: ne-

que Foecialem ab iUis miffum recipiamus,ne-

que fadera feriamus.Sohtudo termmus efto.

Casterum tribuIes,cognati, populares: poftre-

mo patria ipfa, frigida quaedam 8c fterilia no-

mina, ftultorumque mortahum gloriac: folus

Tirrion diues efto: defpiciat omnes: folus ipfc

fecum obiedetur, liber abaflentationibus, 3c

onerofis laudibus diis facra faciat: epuletur fo

Ius,fibiipfi vicinus, fibi particeps,excuties fefc

ab aliis. Ac femel decretum efto, vt vnus feip-

fum comiter accipiat, fi moricdum fit,autne-

ceflehabeatfibiipfi coronam admouere. Nullumque nomc fit dulcius, quam Mifantliropi,

id eft hominum oforis. Morum autem nota?,

difficultas,afperitas,feritas,iracudia,inhumar^

Ij8 I. V C I A N I

nitastquodfiquem confpexero incendio con-flagrante,obteftantemque qyo reftingua, pice

oleoque reftinguere. rurfum fiquem flumen

vndis abftuleritjifque manus porrigens,impIo

ret vt retineatur: hunc quoque demerfo capi-

tepropelIere,ne poflit emicare,hunc ad modiipar pari relaturus eft. hanc legem Timon tulit

Echecratides Colyttenfis: & cocionis fubfcri-

pfit fuffragiis idem ille Timo. Age hacc decre-

ta funto:h2ec fortiter tueamur. Cseterum ma-gno emerim vt id omnibus innotefcat, quodopibus abundo:nam illa res illos prxfocauerit.

Sed quid illude hem qua: trepidatioe vndique

concurrunt puluerulenti atque anheli , haudfcio vnde aurum odorati. VtriJ igitur hoc co-

fcenfo colle faxis eos abigo, e fublimi deiacu-

las:anhactantuminre legem violabimus, vt

femelcum illis congrediamur: vt magis anga-

tur faftiditi repulfiq;? Ita fatius efle duco. Ita-

quereftemus quoillosiam excipiamus. Ageprofpiciam:primus eorum ifte quis efteNem-

peGnatonides aduIator,qui mihi nupercoena

petenti,funem porrexit,quum apud me fxpe-

numero folida dolia vomuerit. Sed bene eft

quod ad me venit: nam primus omnw vapu-

labit. G N.Anno dixi Timone viru bonumno negleduros efle dcosfSalue Timo formo-

fifl'ime,iucudiflime,couiuatorbeIIiflime. T i.

T I M O N. IJ9

Scilicet&: tu Cjnatonides,vulturu omniu eda-

cifTimejatqj honi^nu pcrditifTime. G N.Semper tibi grata dicacitas. Scd vbi compotamuse

Nam noua tibi adfero catilenam, ex his quos

nuper didici dithyrambis. T i. Atqui elegos

canes admodum miferabiles, ab hoc dodtus li

gone. G N.Quid iftucfferis 6 Timonf Atte-

ftor 6 Hercules:hei hei in ius te voco apud A-reopagitas^qui vulnus dcderis. T i .Atqui fi

cunclere paulifper, mox ca^dis mereum ages.

GN.Nequaqua:quin tu plane vulneri medere^

paululo auri iniundo. Miru enim in modumprasfcntaneu id eft remediu. T i .Etia manese

G N .Abeo. At tibi male fit^qui quide ex viro

comodo tam facuus fadus fis. T i.Quis hic

eft qui accedit recaluaftcr illef Philiades aftcn-

tatoru omniu execratiffim^.Hic quu a me fo-

lidu acceperit fundii,tu filiac in dote taleta duo

laudationis prxmiu^quum me canentcm rcli-

quis filentibus omnibus folus maiore in mo-dum extuhffet, deieras me veloloribus magis

efle canoru: vbi me pride acgrotu confpexiflet

{nam adieram oraturus vtmei cura agcret) pla

gas etia egrcgius ille vir impcgit. P h.O im-

pudentiainunc demum Timoncm agnofcitis:

nunc Gnatonides amicus &: couiua:enimuero

habet ille digna fe, quadoquide immcmor cft

atque ingratus.At nos qui la olim couiftorcs

140 LVCIANIfumus acquales ac populares: tame modefte a-

gimus,ne infilire videamur. Saluehere,fac vc

iftos adulatores facrilegosobferues^ quinuf-

quam adfunt nifi in menfa: prxterea a coruis

nihil differut.Neqj pofthachuius actatis mor-talium vlli fidendum eft:omnes ingrati 8c fce-

lefti. Atego quum tibi taletum adducerCjquo

poiTes ad ea qux velles vti, in via accepi,te fu-

mas quafda opes effe nadum. Proinde accefli

his de rebus admoniturus te: quanquamtibi

forfitan me monitore nihil erat opus^viro ni-

mirii adeo prudenti, vt vel Neftori ipfi, fi ne-

ceffe eft,confiliu dare queas. T l .Ita tiet Phi-

liades, fed age, accede, quo te ligone comiter

accipiam. P H.Viri, caputmihicominutum

eft ab hoc ingrato: propterea quod eu ea quxin rem illius erat,admonui. T i.Eccetertius

huc ofator Demeas fe recepit, tabulas dextra

geftas, aitque fe mihi cognatum eife. Hic vna

diedemeo fedecimtalentaciuitati dependit:

nam damnatus erat,ac vindits.At quum fol-

uendo non eftet, ego mifertus illum redcmi.

Porro quum illi forte obueniflet, vt Erechtei-

di tribui diftribueret aeraria,atque ego adiens,

id quod ad me redibatpofcerem, negabat fe ci

uem nofle me. D E.Salue Timon,pr^cipuu

generistuiprasfidium, fulcimentu Athcnien-

fium,defeafaculum Graccix.Profedo iamdu-

T I M O N. 141

dum te populus frequens,& vtraque curia op-

peritur. Sed prius decretum audi, quod de te

confcripfi.Quandoquidem Timon Echecra-

tidx filius, Colyttenfis vir, non modo probus

& integer,verumetiam fapiens,quantum alius

in Grxcia nemo,nunquam per omnenvvitamdeftitit optime de Repub.mereri.Tum aute in

Olympicis vicit pugil, & luda curfuq^ die eo-

dem,adha:c folenni quadriga,equeftrique cer-

tamine. T l .At ego ne fpe<5lator quide vn-

quam m Olympicis fedi. D E.Quid tu? fpe-

dabis pofthac: feA iflia communia addi fatius

eft. Tum anno fupcriore aduerfus Acharncfes

pro Repub.fortilTime fe geftit,& Peloponen-

fium duas acies confcidit. T i.Qua ratione?

quippequi nec vnquam arma gefferim,neque

vnquam militiae dederim nomen, D E.Mo-defte tu quidem de te ipfo loqueris, nos tame

ingrati futuri fun1us,nili memmerimus. Prac-

terea fcribendisplebifcitis,&: in confultationi-

bus,&:in adminiftrandis bellis no mediocrem

vtilitatem attulit Reipub. His de caufts omni-.*i

bus vifum eft curiac,plebi, magiftratibus tribu

tim,plebeiis fmgulatim, communitcr vniuer-

fis,aureum ftatuere Timonem iuxta Palladem

in arce: fulmen dextratenentem: radiis tempo

ra ambientibus, utque feptem aureis coronis

coronetur: hxque coronx hodie in Dionyfiis

142 LVCIANIper Tragoedos nouos promulgentur. Siqui-

dem hodie illi Dionyfia funt agenda. Dixit

hoc fuffragiu Demeas orator, propterea quodcognatusillius propinquus, ac difcipulus eius

fit. Nam dc orator optnnus Timon: prxterea

quicquid voluerit.Hoc igitur tibi fuffragium.

Sed vtina & tilium meum ad te pariter addu-

xiflemjquem tuo nomine Timonem appella-

ui. T I .Qui potes Dcmea,quum ne vxorem

quidem duxeris vnquam,quantum nobis fci-

re hcuit? D E.At ducam,nouo ineunte anno,

fi deus permiferit,liberifq5 operam dabo.Tumquod erit natum(erit autem mafculus)Timo-

nem nuncupabo. T i .An vxorem tu fis du-

durus,equidcm haud fcio,tata a me plaga ac-

cepta, D E.Hei mihi,quid hoc eftrei? tyran-

nidem Timon occceptas? pulfafque eos qui

funt ingenui, ipfe nec ingenuus plane,nec ci-

uis: verum propediem pccnas daturus, quumaliis nomihibus,tum quod arcem incenderis?

T I. Atqui non conflagrauit arx fcelefte.Pro-

indc palafn eft te calumniatorem agcre, D E.

Vcrum cffoilo xtzrio diues effectus es. T i.

Atqui non effoffum ifthucivnde ne hxc qui-

dem probabiliter abs te dicuntur. ^ D E. Veru

cffodietur pofthac: fed tu interim omnia quac

in eo condita, poffidcs. T l. Alteram itaque

plagam accipe, D E.Hei fcapulis mcis. T l.

T I M O N. I4J

Ne vociferare, alioqui & tcrtiam tibi illidam.

Etenim res plane ridicula mihi acciderit, fi

quum inermis, duas Ladedacmoniorum acies

fuderim, vnu fceleftum homine no protriue-

ro. tum fruftra vicerim in Olympiis^ &:pugil

&pala2ftrites. Sed quidhoce annon philofo-

ph^ Thrafycles hic eft?profedo ipfus eft,pro-

mifTa barba, fubdudtifq^ fuperciliis, & magnii

quiddam fecumurmurasaccedit, Titanicum

obtuesjcacfarieper fcapulas fluentem ventilas:

alter quida Boreas,aut Trito, quales eos Zeu-Cs depinxit. Hic habitu frugalis, inceffu mo-derat^,amidu modeft^,mane miru quam multa de virtute differit^damnas eos,qui volupta-

te capiuntur,frugalitate laudans. at vbi lot^ ad

coena venit, puerq^ ingente illi calice porrexit

(meraciore autem maxime gaudetyperinde vt

Lethes aqua ebibens, a diluculariis illis difpu-

tationibus diuerfifGmaquacfintexhibet, dura

milui inftar pr^^ripit opfonia, & proximu cu-

bito oppofito arcens mento interim codimen

tis oppleto,du canu ritu ingurgitat, prono in-

Gumbes corpore,perinde atque in patinis vir-

tute inuenturii fefe fperet,dumque vfqueadeo

diligentercatinos extergit indice digito, vt ne

paululu quide reliquiaru finat adhxrere,nung

no querul^, taqua deteriore partcacceperit,vel

fi tota placcta, aut fuc foP omniii accipiat, qui

144 LVCIANIquide cdacitatis Sc infatiabilitatis eft fru<Sus*

tcmulentus, vin6quebacchatus,non ad catum

modo, faltationemque^ verum ad conuitium

vfque,& iracundiam.Adhxcmultus intcrpo-

cula fermo(tum enim vel maximc)de teperan

tia,fobrietateque: atque ifta quidem loquitur,

quuni iam a mero male affedus ridicule bal-

butit. Accedit his dcinde vomitus. Poftremo

fublatum eum de conuiuio effcrunt ahqui,

ambabus manibus tibicine inhxrcntc.Quan-

quam ahoqui nc fobrius quide vlli primario-

rum ceflirit,vel mendacio,vcI confidentia,vel

auaritia. Quin &: inter aflentatorcs primas te-

net,peieratpromptiffimc, anteit impoftura,eo

mitatur impudentia. In fumma,prorfus admi^

randum quoddam fpedaculum cft, omni ex

parte exad:um,varicqucabfolutu: proindc nociulabit clarius, vidclicet quum fit modcftus.

Quid hoc papi tandcm nobis Thrafyclese . j

T H.Non hoc animo ad te vcnio Timo, quoplcriqueifti, qai nimirum opes admirati tuas.

argentijauri,opiparorum conuiuiorum addina

<3:i fpe concurrunt, multaqueaflentationcde*^^

liniunt te,hominem videhcetfimphcem,faci-

lcque imparticntem id quod adeft. Siquidcm

haud ignoras offam mihi in coenam fat eflc,

tum opfonium fuauiffimum ccpe aut naftur-

tium: aut fiquado lubeat lautius epuiari,pufil-

T I M O N. I4j

lum falis. Porropotum fons Athenis nouemfaliens venis fuppeditat . tum palliia hoc qua-

uis purpurapotius.Namaurumnihilomagis

apud me in pretio efl:,quam calculi qui funt in

littoribus.Sed tua ipfius gratia huc me contu«

li,vt ne te fubuerterit peflima ifta^atq^ infidio-

fiffima res opulentiarquippe quac multis fsepe-

numero immedicabilium malorum extiterit

caufa. Etenim G. me audies, potiflimum opes

vniuerfas inmareprxcipitabis, vtpotequibus

nihilfitopusbono viro, quique philofophiac

pofflt opes perfpicere.ne tamen m altum 6 bo

ne,fed ferme ad pubem vfque ingrcffus,paulo

vltra folum fiud:ibus opertu, me quidem vnofpectante.Quod fi hoc non vis,tute igitur eas

potiore via exxdibus eiicito,ac ne obolii qui-

dem tibi facias reliquum, videlicet largics iis,

quicunqueopus habent,huic qumquedrach-mas,illi minam, alii talentum. Porro fiquis e-

rit philofophus, huncacquum eftduplam aut

triplam ferre portionem: quanquam hoc qui-

de mihi rio mea ipfius gratia poftulo, fed quoamicis, fiqui egebunt, donem: fat eft fi modoperam hanc largitione tua expleueris, ne duos

quidem modios AEginiticos capientcm.nam

paucis contcntum,modeftumque coucnit efle

eum qui philofophatur, neque quicqua vltra

peram cogitarc. T l .Equidem ifta quac dicis

U.i.

146 LVCIANI TIMON;probo Tlirafycles: ergo fi videtur,prius quamperam cxpleam,age tibi caput opplebo tubcri-

bus,pofteaquam ligonefum menfus. T h*0libertaSjO leg«s, pulfamur ab impunffimo libe

ra in ciuitatee T i.Quid ftomacharis 6 boneThrafyclesfnum te defraudauie Atqui adiicia

vltra menfuram choenices quatuor. Sedquidhoc negotiiecomplures fimul adueniuntjBle-

pfias ille, 3c Laches, & Gniphon, breuitcr ag-

men eorum qui vapulabunt. Itaque quin ego

in rupem hanc cotcendo, ac ligonem quidem

iamdudum fatigatum, paulifper interquiefce-

re fmo? At ipfe plurimis congeftis faxis, pro^

cul eos lapidum gradine peto. B L E P S i A S.

Ne iaccTimon,abimusenim. T i.At vos

quidem nec citra fanguinem, nec abfque vul-

ncribus.

/

H7EEVlRENDO IN CHRISTO PATRI AC

domino,D.Rcnato cpifcopo Carnutcnfi,

Erafmui Rotcrodamuj $. d.

V M multis modis copcrtum hatcrcm, orna-

c tiilim? patcr, qu3m candidc de meo ingcnio-

lo,meirquc nugis tum fentias^tum pra?diccs,

vlr alioqui naris cmunailfimsB. Umquc ad Italiciiitcr

accindo.pcr itincris comitcs non licerct ccllitudinc tu5

intcruifcrc; vt clTcttamen intcrira quod te tui Erafmi

commoncfaceret, Luciani Pfeudomatcm mifi,fceicra-

tiiTimum quidem iilum,fccl quo non alius fit vtilior ad

dcprchcndendas coarguend^fquc quorundam iftorum

impofturas,qui hifce quoquc tcporibus.vcl magicis mi-racuiis, vel fida rcligione, veladfimulatis condonatio-

iiibu$,aliifque id gcnus prseftigiis, vulgo fucum faccrc

folent. Eum igitur leges, vti fpero,non modo cum fru-

ftu aliquo,verumctia fummacum volnptate,propterea

qu6d intcUigam tc,licet prscter generis claritatcmjfor-

tunx fplendorcm,muneris 3Uthoritare,fcrii$ illis ac tc-

tricis ftudiis abfoIutum,non folcrc tamen admodum abhis ctiam ciegantioribus Mufij abhorrcrc: & huiufmo-di lufus nec irtamcenos,nec infrugiferos arduis negotiis

libenter intermifccrc. Porrd quicquid eft,vel nigri falis,

qucm Momo tribuunt,velcandidi, quem Mercurio af-

icribunt, id omnc in vno Lucianocopiofiiriaac repe-

rias liccbit. Garnutcnfis oppiditam fjdendidum profc--

fto,timquc cclcbrcphanum,fulminc conflagralTc^di-

ci non potcft quim fcrebam acerbe. Bcnc valc in rcdi-.

tumcxItalianoftrum,Lutcti«, a n. m, d, Vt ,.

h.ii»

14^

Luciani Alcxa-DER SEV PSEVDOMANtis, Def. Erafmo Roterodamo in-

terprete.

V quidem chariflime Celfe,Ieuem for

T te quadam ac facilem prouinciam ti-

bi mandare videris , cum iniungi vt

Alexandri Abonotichitse impoftoris vitam,

commenta, neque non audaciam pracftigiafqj

libro complexus, volumen ad te tranfmittam.

Veru fiquis ea conetur omnia ad plenu cnar-

rare, id profcd:o no minoris fit negotii quamAlexandri eius, cui Philippus fuitpatcr,res ge

ftas literis prodere: tantus hic fcelere, quantus

ille virtute. Attamen fi candidc ignofccnterqj

legere voIes,&: quod narrationi deerit,id ex te

imputare atque addcre,conatuhunc te autho-

re capcffam, &: Augx bubile fi non omne, at

certe pro mea virili rcpurgarc nitar,paucis ali-

quot elatis cophinis: nimirum vt ex his con-

iedluram facias quantus, quamque immcnfusfuerit fimus vniuerfus, qucm tcrmillcboucs

multis annisreddere potuerint. Sed amborCi

interim nomine calumnia vercor, tuo paritcr

ac meo: tuo, qui iubeas memoria^ literarumq}

ALEXANDER. 14^

monumentis tradi viru longc fccleratirtimu:

meo, qui fumam operam in huiufmodi nar-

ratione, rebufqjgeftis hominis, quemnequa-qua oportebat ab eruditis legi/ed in frequen-

tiflimo quopiam & ampliflimo theatro fpe-

dari a fimiis aut vulpibus difcerptum: quan-

qua fiquis hoc crime nobis impegeritjpoteri-

mus & ipfi nos exeplo quoda fimiU tueri. Et-

cnim Arrianus illedifcipulus Epideti, vir in-

ter Romanos cu primis laudatus, ac per om-nem vita in literaru ftudio verfatus^ cu fimile

quidda fccerit,pro nobis quoque rcfponfurus

eft. nam is quidcm Tillibori latronis vita dc-

fcribercno cftgrauatus.Nos vcro multo cru-

deliorem latroncm mcmorix prodcmus,quip

pe qui non in fyluis ac montibus, fcd ipfis in

vrbibus fit latrocinatusrncquc qui Minya tan-

tum, aut Idam fit pcrgraflatus, nequc paucas

quafdam Afixpartes^ videlicct dcfcrtiores dc-

populatus, fcd qui vniucrfam (vt ita dixcrim)

Romanorum ditionem fuo complcrit latroci-

nio. Ac primum tibi depinguam homincm,effigie eius quoad potero proximc vcrbis ad-

umbrans: tamctfi non fum admodu pingendi

pcritus. Corpore igitur,vt interim 3c hoc tibi

repra?fentem,proccrus erat,& afpeftu dccorusi

planeqiic fpccie diuina quada ac maicftatis plc

na,coIore candido^barba non adraodum hir-

Iz.iii.

IjO LVCIANlfuta^coma partim natiuate6tus, partim appo-

fititia: fed hac aded fcienter effida, vt vulgus

fere no fentifceret, imitatani afcititiamqj efle.

Oculi vehemeteracres ac verfatiles, tum diui-

num quiddam relucentes.Vox dulciffima pa-

ritcrque clarilTima. In fumma quo ad has res,

nuUa ex parte poterat improbari , ac figura

quidem hominis erathuiufmodi.Cseteru mesatque animus, 6 malorum depulfor Hercules^

^auerfor triftium lupiter, feruatorefq^ Dio-fcuri.in hoftes potius cotingat incidere,quam

cum eiufmodi quopiam habere comercium.

Siquidc ingenio/olertiajacumine longe prac-

ftabat cseteris mortalibus. Tum curiofitas,do-

cilitas,memoria, &addifciphnasingenii foc-

licitasjhorum vnumquodque fupra quam di-

ci pofl'it,iUi fuppetebat^quibus tamen peflima

in partem eft vfus.Et quum haberet arma tam

egregia fibi fuppeditata,ilico nimiru omniumqui eflait fceleribus nobilitati, facile fummuseuafitjVel fuperior Cecropib^,Eurybato,Phry-

nonda^, AriftodemOjSoftrato. Nam ipfe cumaliquando Rutiliano fcriberet gcnero, mode-ftifliraeque de fe loqucretur, Pythagorae femet

adfimilabat.Atqui veniarri mihi dabit Pytha-

goras, vir ille quidem fapiensj ac mentc diui-

haicarteril fi hufus xtzte yixifl'ctjpuer(fat fcio)

pr^ hoc yifus fuiflet. Sed hcus tu per Gratias,

ALEXANDER. 151

caue putds hxc in Pythagors contumelia medicere, quafi velim eos fimilitudinercrum gc-

ftarum committere. Vcrum fiquisdetcrrima

quxque 6c probrofiffimaj quae de Pythagora

pcr calumniam feruntur(quibus cquide haud-^

quaquam fidem perinde vt vcris habuerim)fi-

quis tamen conferat in vnum, ea nimirum o-

mnia, vix etiam minimam particulam ads*

quent Alexandrinx vcrfuti^. Prorfum enim

imaginare mihi & cogitatione finge, quammaxime variam ingenii tempcraturamjindo-

Jemqueex mendacio, doHs, periuriis, malefi-«

ciifqueconfufam,promptam,audacem,verfa-

tilem, & ad efficiedum qu2e cogitaffet nuUumrefugientem Iaborem,appofitam ad perfuaden

dum, cuique facile fides habenda videretur:

tum qux mire fimularet optima quseque, eaqj

quac a mente effent diuerfiffima, prac feferret.

Primum igiturnemo cum iilo congreffus efl,

qui no hac cu opinione difccfferit^vt eu mor-

tahuomniuoptimu sequiffimumq^, practerea

fimpliciffimu minimeq; fallace iudicaret. Ac-

cedebat ad ha^c omnia gradium rerii conatus,

quu nihil pufillii cogitaret/edad maxima lem

per appelleret animu.Ita quum effet adolefcen

tulus adhuc, formofus admodum a^tate vide-

licet tenera ac velutherbefccteiid quod licebat

partim e flipula coniicere, partim audire ex lis

Iz.iiii.

IJ2 IVCIANIqui ita prxdicab^t: paflim fefe proftituebat^ac

niercede fui copia faciebat iis quibus lubitum

fuiffet. Inter multos autem incidit in hunc a-

mas quidam prxftigiator, ex eorum numero,

qui magiam & diumas incantationes profiten

tur,tum illedamenta ad conciliadam in amo-ribus gratia^malora immifliones in hoftes,ra-

tionem eruendi repericdique thefauros, hsere-

ditatum fucceifiones. Hic vbi confpiceret be-

ne ingeniatu pueru^atque ad fubminiftradum

arti negotioque fuo propenfifflmUjVtpote qui

non minus illius adamaret maleficium,quam

ipfe huius formam: erudiit eum,femperq^ de-

inceps pro admtore miniftroqj eft vfus. At is

publicitus quidem & apud vulgus medicu fci

licet agebat:didicerat aute apud Thoonis AE-gyptii coniugem,

Carmc Ho Pharmaca mixta, falubria multa, at noxiamericum. mulfa.

Quorum omnium fucceffor hic atque haeres

factus eft. Porro dodor ille &c ide amator na-

tione Tyanaeus erat,videhcet ex eorum numero, qui cum egregio ApoUonio Tyanxo illo

crant verfati, totamque illius tragadiam per-

nouerat. Vides quana c fchola tibi hominemrcfero? Verii vbi la barba plenus effet Alexan-

dcr,Tyan2eo illo vita dcfudo, in egeftate rcd-

aftus, deflorefcente fimul 3c forma, vnde vi-

ALEXANDER. ijj

dum parare licuiflet,nihil poftea paruti agita-

bat animo. Sed inito commercio cum Byzantino quopia,annaIiu fcriptore viro, quirm cer

tamina defcendunt,omniu ingenii loge fcele-

rati{rimi:Cocconas,opinor,eratcognome:cir

cuibant,impofturis ludificates, ac pingues homines(ficenim ilhpcculiari magorum lingua

vulgus appdlant) detodentes.In his Macetim

muliere opuletam nadi funt,natuquidegra-

uiorem illam^quam vt amoribus efletidonea,

fed qux ftuderet etiamdu amabilis haberi. Abhac vi6i:us copia fuppeditabatur, atque hac ex

Bithynia in Macedonia vfque funt confequu-

ti. Na illi patria erat Pelle,qui locus olim flo-

ruit fub Macedonicis regibus:nuc a paucis iif-

queobfcuris &:humihbus incolitur. Ibi quuconfpicerent immani magnitudine dracones

placidos admodum ac manfuetos, adeovt a

mulieribus alerentur,& cum pueris vna cuba-

rent,&: calcantes ferrent^neq^ commoueretur,

fiquis ftringeret, premeretqv deniqueperinde

atque infantcs lac e papilla fuggerent (na funt

id genus apud illos permulti, vnde verifimile

eft olim illam de Olympiade fabulam incre-

buifle: quu Alexandrum conciperet,huiufmo

di dracone quopiam,opinor,cum ea concumbente)mcrcati funt ex his fcrpentibus vnu.qui

eflct pulcherrimus, oboHs fanepaucis. Atquc

IJ4 L V C I A N I

jvt ThuGydidis vtar verbis) hinc iam bellum

oritur^nimirij quu duo facinorofiflimi,^ im-mani audacia pracditij neque non ad maleficia

promptiffimi, focietatem iniiflent, facileper-

penderunt hxc duo potiffimu in hominu vita

tyranidem obtinere,fpemac metum, quorumvtroqj fiquis ad commoditatem vteretur,forc

Vt is ilico ditefceret. Siquidem vtrique iuxta,

vel ei qui metu laboraret, vel huic qui fpe te-

neretur,videbant praefcientiam quammaximcneceflariam efle, fummequedefyderari: atque

hac via Delphos olim fuifle ditatos,fa6t6fque

celebres:practerea Delu,CIaru, 8c Branchydes:

nimiru hominibus per hos, quos modo dixi

tyranos(nepe fpe ac metu) ad facra cofluenti-

bus,ac futura prsedifcere cupientibus,atq; hu-

ius rei gratia hecatobas immolatibus,aure6fq^

dedicantibus lateres. Hxc vbi inter fefe verfaf-

fent,vltr6q; ac citro agitalTent, vifum efl: vati-

ciniii oracuKimq; conftituere. etenim fl res ea

procefliflet,fperabat fe protin^ diuites atq; foc-

lices fore.Quod quide negotiu magnificetius

ctiam illis fucceflit, quam expedtaueratinitio,

& vel fpe melius euenit.Hinc iam fpedare coc

perut,primu quide de locordeinde quona ex-

ordio,quave ratione negotiu oporteret aufpi*

cari.Cocconas igitur Chalcedone opportuna

efle cenfuit,vtpote regionem ancgotiatoribus

ALEXANDER. Ijy

frequcntatam, tum Thracis Bitliyniiqj con-

linem, neque longe diflltam ab Afia Galatia-

que,cunclis itc imminentibus populis. At c di

uerfo patria fua prsetulit Alexaderinam aiebat,

id quod erat res^ad huiufmodi negotioru au-

fpicationem aggrcflioncmq; hominibus opus

efle craflis Sc fl:olidis,&: qui viderentur admJf-

furi: cuiufmodi Paphlagones affirmabat efle

hos,qui fupra Aboni murum incolunc, nem^pe fuperftitiofos plerofqucj ac ftolidos: qui fi-

quis tantum apparuiflet,tibicinem auttympa-

nifl^am^aut quicymbalapulfarct fecumaddu-

cens,cribro (quod aiunt) vaticinans, ilico ve-

hemcnter omnes in illum inhient, &: perinde

vt ca^litum quempiam intueantur. Hac" de re

quum controuMx nonnihil inter illos fuif-

fet, tandem vicit Alexander. Itaque profecli

Chalcedonem (naidoppidum vifumefl: hac

parte habere nonnihil ipfis conducibile)in A-pollinis templo, quod ell apud Chalcedonios

vetuftifl'imum,a^rcasdefodiunttabellulaSjqu2

dicerent, breui admodum AEfculapium vna

cumpatre ApoIIinein Pontum aduenturum,

atque Aboni murum inhabitaturum.E^e tabel

Ix quum eflcnt de induftria rcpertx, facile cf-

fcccrut vthicrumor in omncm vfque Bichy-

niam ac Pontu dimanarct, multo aute antea-

hos in Aboni murumam hi procinus ftatucrat

Ij^ LVCIANIctiam templu erigcre, iamque fundamentis lo

cum effoderant.Hic igitur in Chalcedone re-

Iictus,Cocconas ancipitia quacdam,atque ambigua obliquaque confcripfit refponfa. Dein-

de paulopoftdieobit, avipera (ficutopinor)

idus. In huius demortui locum accerfitqr A-Iexander,ac fuccedit iam comatus, cacfarieque

promiffa tunica indutus purpurea albo inter-

mixtam,fupra eam veftc amidus candida,fal

cem tenes exemplo Perfei,a quo fe maternum

genus ducere pracdicabat. At perditiffimi illi

Paplilagones quum ambos illius noiTent pa-

rentes obfcuros atque humilcs,tamen oraculo

crediderunt ita canenti,Perfides genere gratus

Phoebo ifte videtur, Dius Alexander Podaliri

fanguine cretus. Hic nimirum Podaliriush-

bidinofus erat,acnatura muIierofus,adc6 vt a

Tricca ad Paphlagoniam vfque in Alexandri

matre fit incitatus illedufque.Repertum eft a-

liud oracuIum,quafi Sibyllse pracdiuinantis,

Ad maris Euxini littus,iuxtaque Sinopam

Tirfide eritquida Aufonia de gete facerdos:

Qui prima ex monade,tribus ac decadis,refe-

rabit

Quinq; alias monades, vicenaque ter repetita

Quadrorbe numeria, referetem nomina diui,

Qui veniet laturus opem mortahbus a^gris.

Alexander itaque multo poft in patria irruens

alexander: i^cum eiufmodi tragoedia confpicuus crat ac

fplendidus:quum interim furore afflatum fefc

nonunquam adfimulabat,ore fpuma copleto:

id quod ille facile efficiebat, radiculse (eaeft

herba lauandis lanis idonea) radicecomman-p

ducata. Ca^teru illis diuinu quidda, ac formi-

dandum fpuma videbatur. At multo anteafi-

bi finxerat, paraucrantq^ e lintcis cofedu dra-

conis caput, quod fpeciem quanda humanamprac fe ferret, colorum fucismire adfimilati5,

quodq^ pilis equinis os & aperiret, 8c claude-

ret.Tum lingua(ficuteft draconti)bifulca atra

prominebat, qux &: ipfa pilis agebatur. Porro

Pella^usille dracoiam pridem eratin proptu,

domique alebatur:quum res poftularetjtam ab

illis proferenduSj vnaquein parte tragoediam

adurus, vel princeps potius huius futurus fa-

bulx. lam vero vt erat maturum aggredi, tale

quiddam machinatur, nodu veniens ad tem-pli fundamenta nuper effofla.Conftiterat au-

tem in eis aqua, fiue quod ea indidcm alicndc

diftillauerat, fiue qucd ex a^there deciderat: il-

lic ouu antea excauatu deponit, quod quidemintus occultabatfoetum recenseditu ferpetis*

Id quum alte demerfiflet in abditas luti cauer-

nas,rurfum illincdifcefTit.Atmanequu info

rum profiliifTetnudus^nifi quod fubligari cir-

cum pudenda tedus crat,e6que inaurato: tum

1^8 LVCIANIfalcem illam geftansjfimulque folutam venti-

lans,iactanfque coma,eoru more^qui a Cybe-le deoru matre afflati conueniunt, ac numinerapiuntur: confenfa fublimi quapiam ara con-

cionabatur, ciuitate eam beata eflc prsdicans,

quae mox deum propalam elTet oftefura mor-talibus. Porro qui aderant(na cccurrerat vni-

uerfa propc ciuitas) vna cu mulierib^, fenibus^

pueris admirabantur^ ac vota facientes adora-

bat.Atiilevoces quafda fonas incognitas,ni-

hilq^ fignificates, cuiufmodi fmt Hebracorum

aut Phoenicu,attonitos eos reddebat,vt qui ni

liil intelligeret eoru qux dicebat,nifi folu hoc,

quod Apolline AEfcuIapiumqipairunadmi-

fcebat.Subhacc ad inftitutu templu curriculo

fugiebat: accedenfq^ ad foifam ac fonte illunl

quem iam ante conditu oraculii prxftruxerat:

ingreffus aqua,magna voce canebat laudes A-pollinis & AEfcuIapii,inuitabatquedeum, vti

dexter ac foclix in ciuitate adueniret. Deinde

phiala poftuiat:ea porrecta a quopiJ,faciIc immcrgens, vna cum aqua lutoquehaurit, & o-

uumin quo nimiru illedeum cocIufcrat,can-

dida cera, cerufiaqj comiflurjm operculi fer-

ruminans.Id quum manu cepiflet,affirmabat

iam AEfcuIapiii tenere fefe. Interim illi ftupi-

dis detixifque intuebantur oculis, expedantes

quidna eflet futurii poftea^ iadudu admiratcs

alexander: IJ9

buu in aqua rcpertu.Porro poftcaqua fregifTet

idc caua vola coprcflum, ac fcrpctis illius foe-

tum cxclufum cxcepiflct, fimulatq; mouetcm

buc fcfe cofpiccrentii qui aderat,ac digitiscir

cunuoluente,protinus voce toUcbant, deumqj

cofalutabant, ac ciuitate eam fortunatam cfle

diditabantrfinguliquc affatim votis implcban

tur,thefauros,opes^pro(peramvalctudincm,a-

liaquc id genus ab illo flagitatcs bona.Hic ille

rurfus curfim feCc domum abripuit vna fccum

afportans, modo cditum in lucem AEfcula-

pium, bis natum fcilicct, cum fcmel duntaxat

nafcantur homincs:atquc cum non cx Coro-nidcper Ioucm,id cft cornicula (na id matris

nome fcrtur)ncque ex cornice, verum cx an-

fcrc progcnitu.Populus autcm vniuerfus con-

fcquebatur,omnes aftlati deo,atquc ob fpcs a-

nimo conccptas furorc correpti. Intcrdiu igi-

tur fc domi continebat/peras forc,id quod 8c

euenit,vt fama permoti,Paphlagonu pars ma-xima concurrcrct.Ergo poftcaqua vrbs ita ef-

fet hominibusTcfcrta, vt iam rcdundaret: fcd

quibus omnibus iam antca tum ccrcbru, tumcorcfiretcxemptu, nccvllapartefimiles vide-

rctur viris panc viditatibus ( vt loquiitur poc-

tx) veru qui prxtcr fola figura nihil a pccudi-

bus diftaretiin a^dicuHs quibufda^in Icdo rcfi-

dcsjco vidchcct ornatu,quivate mire dcccrct:

l6o LVCI ANIimponit In finu Pellseum illu AEfcuIapiu, qui

quidem erat,vtdidu eft, maximus pulcherri-

mufque. Hunc totu vbicollo circundediffet,

cauda foras prominere finens (erat aute inges

adeo, vt cu perpedus illius effunderetur, pars

tamcn humi traheretur: folum aute caputfub

alis abditum teneret,ilIo nimirfi omnia fercte)

linteaceum illud draconis caput,altera in ami-

d:us parte contextum oftendebat, quod pror-

fum illius effe draconis videretur,qui a pedo-re prominebat fcilicet. lam vero mihi cogita,

sediculas non admodum illuftres,nec adfatic-

tatem vfque luminis capaces:tum turbam ho-

minum conuenarum,quique aliis ex locis alii

coacurriffent,tumultuates: ac prius etia quamifta viderent,mente attoniti ftupefadique,de-.

nique fpebus illis fublati: quibus ingrcffis,non

mirii fi res vifa eft portetofa, videlicet epc mo-do pufillo ferpete,intra pauculos dics tam im-manem extitifle draconem humana fpecie,at-

queeum infuper manfuetum cundabilemqj.

Protinus aute ad exitum properabant, &:prius

quam exadius effent contemplati, protrude-

banturab iis,qui noui femper ingrediebantur.

Porro e regione ianua^,per qua intrabatur,pa-

tefadu erat &:aliudoftiri, per quod exiretur.

Cuiufmodi quidda & Macedonas in Babylo-

nc fcciffe feruntin Alexandri niorbo,quu ille

alexander; i(?r

grauiter iam a^grotaretjlli obfefla rcgia defyde

rarenteumintueri,acfupremu alloqui, Atquelioc fpedaculi fceleftus hic no femel, veru cre

brius cxhibuiffediciturj maximefiqui diuites

adueniffent recentiores ac nouitii. Hoc loco,

mi chariflime Celfe,fi vera fateri voIumus,ac-

quum eft veniam dare Paphlagonibus ac Ponticis illis hominibus,nimirum crafTis 8c ineru-

ditis,fi delufi funt,quum draconem manu co-

tingerent: nam hoc quoque largiebatur Ale-

xander iis qui voIuifl'ent:quumque confpice-

rent in dubia malignaque luce imitatum illud

iUius caputjOs fcihcet nunc aperiens, nuc clau

dens,tanto artificio, vt resplane Democritumaliquem requireret, aut certe Epicurum, Me-throdorumve^aut alium huiufmodi quempia,

qui prorfus adamantinam aduerfus hxc,atque

id genus alia,mentem obtineret: gui nullo pa-

d:ocrederet, quique vel quid eflet rei conie-

cturis coUigeret:veI fi viam etiam modumqueperueftigare non quiret,illud tamen antea fibi

perfuafum haberet , fugerc quidem fefe nio-

du rationemquepraeftigiatur2c:cacterum quic^

quid eiletncgotii, prorfus fimulatu fucatum-

que e{re,ac ne ficri quidcm vlla rationc potuii?

fc. Paucis ergo dicbus confluxittum Bithy-

nia,tum Galatia Thraciaquc: corum qui rcnu'

tiabant, vnoquoquc,vt fit,atFirmante fcfe pri-

mu nafcetcm vidifledeum, dcindc paulo poft

l.i.

1^2 LVCIANIeunde cotredaffe iam grande admodu faftuy

vultu etiam homini adfimilem. Accedebatad

hxc pidurx^imagines/igna deum refcrentia,

partim ex 2cre,partim argcto effida.Poftremo

nome etiam inditum: nam Glycon appellatus

cft: idque iufTu diuino carmine prodito. Adhuncenim modum eloquutus eft Alexander,

Sum ille Glycon, hominum lux, ex loue ter-

tiaproles.

Aft vbi iam maturu effet, vt cuius rei gratia had:enus omnia fucrat excogitata^refpofa quoqj

reddefet iis,qui requifiuiiTcnt:diuinaretq5,ac-

cepta videlicetanfa ab Antiiocho,qui apud Cilices vate egerat (na is quoque poft patris Araphiarai interitUjpofteaqj quam ille inter The-banos extaredefiifTet.patriapulfus^atque in Cihciam profectus, haud incomode rem geffit,

quu Cilicibus euenturapra^diceret, binos oboles pro fingulis accipiens refpofis ) Ab hoc,in-

quam,arrepta anfa^praedicit Alexander omni-bus qui aduenerant, fore vt dcus ipferefponfa

daret, eiiafque rei diem quendam certti pra^Io-

quutus eft.Iuirit aute vt quifque quod videre-

tur,qu6dque maxime difcere vellet, id in libel

lo cofcriberct, eiimque funiculis obuindum,cera argillave, autfimili requapiaobfignaret.

Se vero receptis libellis, cum fubiffetadyta (ia

cnim oraculum erat extrudu,^^ apparatae cor-

tina^ )ordine per pr^econem ac theologum euo

caturaeos qui tradidiiTcnt: dchinc vbi de fin-^

gulis effet edodus a deo, libellos redditurum,

ita vt traditi fuerantjobfignatos: fubfcripto il-

lis refponfo pro cuiufque argumento, deo ni-

mirum refpondente,quacuqUederequis eflfet

fcifcitatus.Erat autem hic doIus,homini cuiuf

modi tu cs,aut etia (fi modo didu non eft in-

uidiofum) cuiufmodi fum ego,manifefl:ariuSj'

neque difficilis animaduerfu: verum idiotis>

quibufque nares eflent mucco obfita^, mini-

mequeemuclx,prodigiofum,plancqueincre-

dibile quiddameflevidebatur. Etenim quumv^rias cflTet commentus artes, quibus figna to!

lerentur: quae quifque fcifcitabatur,ea legebat::

atque ita quac viderentur, ad interrogata re-

{pondebat. Deinde rurfum obuinda obfigna-

taque rcddebat, non flne fumma admiratione

eorum qui recipiebant.PIurimus enim hic in-

ter illos crat fermo, Qui u?ndem fcire potuif-

fet ifl:e,quaj ego illi tradidi,fanc quam diligen-

ter obfignata fignis, imitatu neutiquam facili-

bus,nifi reuera deus efletquifpiam, cui cundafint perfpicua? S^d iam quibus artibus id ef-

fecerit, forfitan a me requires . Accipe, quovidelicet impofl:uras eiufmodi deprehenderd

queas, & coarguere. Prima ratio fic habebaf

Celfc chariffime: Eam ccrsepartem quxpoft

fignum hxrebat, acu candefada liquefad:anl

diducebatitum vbi legifTet^rurfum calefa6tartt

l.iii

l64 L V C I A N I

acu ceram,eam qux a tergo funiculi fueratjfi-

gno eodc manente,facile coagmentabat. Por-

ro fecundus modus conftat per id, quod coUy

rium vocant. Id conficitur ex pice Berittia,bi

tumine, ac lapide perfpicuo trito, tum cera 8c

mafticha. Confe6tum igitur ex his omnibus

collyrium igai calefad:um,mundo prius fuil-

lo pinguijfigno applicabat,ac fymboli figuram

excipiebat. Id fimulatque ficcum eflfet fadum(ficcabatur autem protinus)commode refigpa

bat libellos quib^ pra^ledis impofitae cerae de-' nuo^perinde atque e lapide, fignum idem im-

primebat,ad archetypi fimilitudinem mircef-

fidum. Pofthacciam tertiam accipe ratione:

Calce in gluten inieda, quo vulgo codicillos

adglutinant,atq^ ex his confefta ceu cera,mol

lem adhuc ea admouebat figno, ftatimque dc-

trahebat. nam ilico ficcefcit,adeo vtcornu vel

fcrro potius reddatur folidius. Hac ad impri-

mendum fignum vti confueuerat.Suntpracter

has Sc z\ix complures viac, quas omnes referre

nihil necefle eft,ne parii videar modeftus, ma-xime quum tu in his quos de magorum arti-

bus confcripfifti commentariis tumpulcher-

rimis, tum vtilifllimis, quique modeftos red-

dere queant, fiquis in eis euoluendis verfetur,

abunde multa retuleris, logcquehis noftris co

piofiora.Reddebat igitur oracula^diuinabatq^,

non mediocri ad eam re vtcs ingenio^artequc;

ALEXANDER. i6j

negotium reddens probabiIius,dutn aliis obli-

qua qu2edam Sc ambigua refpondet ad ea quac

proponebantur,aIiis pcnitus obfcurarquando-

quidem 3c hoc oraculis ille ccftiuenire iudica-

bat. Alios item deterrebat, alios adhortabatur,

prout fibi magis conducere coiedaffet. NoH-nullis rcmedia morboru, vitiq; rationes ^vz^

fcribebac, cum fciret ( vt initio diximus)com-

plura,atque efficacia pharmaca.Maiorem aute

in modum cytmides ab iilo probabatur: id eft

nomen confictum empIaftri,vrfino adipe con

fecti.Porro fpes, rerumque fucceffus &c incre-

menta,neque non hacreditatum obuentus feni

per in aliud tepus reiiciebat, illud interim ad-

denSjCuncSa ha^c tum obtingent,cum ipfe vo

lam: quumque vates meus Alexander me ro-

gabit,pr6que vobis vota faciet.Denique nier-

ces erat vnicuique refponfo praeftituta, nempedrachma cum obolis duobus. Ne vero pufillu

aut exiguum fuiffe putes amice hunc quxftu,

quum in annos fiagulosad fcptuaginta aut

ocloginta miiia redierit, vfque adco auidis Sc

infatiabihbus hominibus, vt finguli fupra decc

aut quindecim rogationes traderent.Cxterum

ca quac capiebat, non ipfe folus folitus eft infu

niere,necrurfum ad congerendas opes in the-

faurum reponere, verum complur^j 3c alios

babebat fecum adiutores 8c miniftros,tum qui

fcitarentur, qui verfibus oracula conderet, qui

l.iii.

1^6 LVCIANItefponfa feruarent^qui fubfcriberent,qui obfi-i

gnarent^qui interpretarentur,quorum vnicui^

que pro dignitate meritoque lucrum impertie-

bat.Ad liacc noRullos foras & in loginquas re-

giones emandarat,qui famam eius oraculi in-

ter gentes diffiparent^affirmantes ipfum etiam

pracdicere reuocareq; fugitiuos, fures ac prx-

dones indicare,thelauros effodiendos oftede-

re,morbo laboratibus mederi,quofdam etiam

vita defunclos in vitam reuocar^,Cocurreba-

tur igitur vndiquaque^magnoque tumultu co

citatiadproperabant,facriticabaturjdicabantur

niunera,eaque duplicata,prophetx difcipuloq;

dei. lam enim 3c tale quodda oraculu exierat,

Muneribus decorare meum vatcm atque mi-

niftrum

Prxcipioinec opil mihi cura,at maxima vatis,

Veru vbi ia plenque, quibus metis plufculum

incrat,n6 fecus atque ex alta ebrietate refipifce

tes, confpiraffent in iUu, prxfertim ex his,qui

ftudebat Epicuroiiamquc paulatim in oppidis

deprehederetur vniuerfaprxftigiatura, tiduf-

que fabulae apparatusihorrendu quidda in eos

^didit,dices impiis Sc Chriftianis impleri Pontum,qui non vereretur in fefe turpiflime ma-ledicere: eos iuftltlapidibus pellerent,fi modovellent propitiu habere deum.Porro fuper Epi

curo huiufmodi quoddam oraculu prcdidit:

§cifcitanti cuipiam, quid ageret apud infero^

ALEXANDER. idj

Epicurus:Plubeis,inquit,copedibusvindusmcoeno defidet. Et adhuc miraris, ^x magnoperecreuit eius celebritas oraculi, cu videas inter-

rogationes adeuntium, quam fint prudcntes,

quamqueeruditJEfModis autem omnibus bcl

lum erat illi cum Epicuro fa^uum &: irreconci

liabile,idqueiure optimo.Nam cum quo tan-

dem iuftiusbellu gerat homo praeftigiator, &:

monftris ac portentis amicus, veris inimicif-

fimus, quam cum Epicuro, viro videlicet qui

rerum natura perfpedam haberet, quiq; vnus

quid in his eflet, verum videretf Nam Plato-

ni, Chryfippo, aut Pythagor2eeratamicus,at-

quealta cum illis pax intercedcbat. At intra-

dabilis ille Epicurus (ficenimappellat eum)

erat illi plurimu inuifus, atquc id mcritorquip

pc qui hacc omnia ridicula ac ludicra duccret.

Quam obcaufam inter vrbcs Ponticas Ama-ftrim in primis habcbat exofam,eo quod acce

pcrateos,qui cum Lepidoerant, alios item ho

rum confimiles quamplurimos ea inciuitate

verfari. Nequevnquam Amaftrino cuiquam

oraculum reddidit. Quin vbi conarctur etiam

fratri proconfulis rcfpondere, dcridicule pro-

fedo difceftit, cum nec ipfe quemadmodumidoneum oraculum fingerct, inuenirct,nec ha

berct qui fibi in tcpore poflet componcre. Nacum ille de ftomachi dolorc conquirenti vel-

let prsefcribere, vti fuillum pedcm cum malua

l.iiii.

1^8 LVCIANlpraeparatum ederet,hunc in modutn ait,

Maluaca porcorum facra cunimato Sipydno.

Crebrius autc(vti iam diximus)draconcoften

debat iis qui vellent,haud totiS tamen, fcd cau

dampotilTimum, ac rehquu corpus oculis ex-

ponens: caput vero nc videri poflet, abditii in

fmu feruabat. Verum quo magis etiam redde-

ret attonitam multitudinem, poUicitus eft fefc

exhibiturum ipfum deu Ioquente,citraque in-

terpretem edetem oracula. Deindc no magnonegotio,gruum arteriis contextis, acper hneu

illud draconis caput, quod erat arte adfimula-

tu,infertis, alio quopiam per has foris infona-

tc,refponfitabat ad ca qux proponebantur, vo

ce nimirum per linteaceum illum AEfculapiii

ad aures promanate.Huiufmodi refponfa wj-

Tdcpciyx dicebantur, id eft ipfius voce reddita:

neque quibuflibet, nequepaffim dabatur, ve-

rum fplendidis modo atquc opulcntis, Sc qui

grandia largirentur. Itaq; quod Seueriano red

ditum eft fuper expeditionc in Armeniam fuf-

cipienda,ex Autophonis erat. Adhortasenim

illum ad incurfum eius regionis,{ic ait,

Parthis Armeniifque citato Martc fuba£lis,

Romavrbercpetes, &:claras Tybridis vndas,

Vertice ferta gerens radiis diftincia fcrenis.

Deindc poftcaqua vccors ille Gallus perfuafus,

incurfione feciffet.cuenificrq; vt vna cu excr-

citu cxdcretur ab OLhrvade^hoc oraculti e mo

ALEXANDER. 1^^

numentis fuftulit, atq; aliud in eiuslocufub-

ftituit huiufmodi,

Agmen in Armenios ne duc: nequecnim ex-

pcditifthuc:

Ne tibi foemineis vir amidus veftibus, arcu

Exitium immittat,vitaque ac lumine priuct.

Siquidem &hoc interim calHdiffime fuerat

comentus, vt pofterioribus fubftitutitiifqj re-

lpofis,ea qux perpera maleq; eueniflent,farci-

ret ac mederetur. Sxpius enim segrotis prius

quam moreretur^prsedixerat fore vt reualefce-

ref.quibus morientibus,alterii oraculumihco

paratum erat.quod fuperiori diuerfa caneret,

Pofthac defme opem morbo petcre exitiali:

Mors etenim manifeftajneceuitarelicebit.

Porro cu no ignoraret, qui in Claro ac Didy-

miSjMalloque refponfa fcrebat, ipfos quoquchuiufmodi quada arte dminandi celebrcs ha-

beri, eos fibi rcddebat amicos, plerofque con-

fultorum ad illos remittens,his verbis,

Nunc Claro ito, mei vocem patris auditurus.

Et rurfus,

Branchydica accedas adyta,atqj oracula quse-

ras. Etiterum,

Mallon abi,Amphilochi quseres oraculavatis.

Et haden^ quide de iis, quse intra patrix fines

vfquead lonia, Cilicia,Paphlagoniam, Gala-

tiamque dcfignauit. Vt vero 8c in Itaha oracu

li fama permanauit, inqj ipfam Romanorum

170 LVCIANIvrbem: iam nemo omnium erat, qui no alius

aliii anteuertere ftuderet, du hi quide eo pro-

ficifcuntur ipfi: illi vero mittunt, potifTimum

hi,qui potetia atque authoritate. plurimum in

republica pollebant: quibus princeps quafique

jfignifer extitit Rutilianus, viralias quide ho-neftus ac probus, tum compluribus in pra^his

Romanorum fpedatx virtutis: fed qui in his

quse ad deos pertinet, paru fane faperet, vt cui

prodigiofa quxda de iUis eflent perfuafa, adco

vtiicubi lapide vel inundum, vel coronatum

cofpexiflfet, cotinuo procideret atqj adoraret,

ac diutius aduolut^ vota faceret,bonaq^ ac la:-

ta ab illo poftularet. Hic igitur fimulatque de' oraculo inaudiflet, parum aberat quinomiffo

que tenebatexercitu,in Aboni muru auolarit:

aiios aute poft aUos ed legabat. Porro qui mit-

tebatur, feruuli nimirum idiota^ quidam facile

deceptijdomum redibat, referetes partim quac

viderat,partim tanqua vidifTent^audiflentque:

permulta infuperaccumulates ilhs,quddomi-

no fierent comendatiores. Inflammariit itaq;

fenem infcelicem, 8c in vehemeteminfaniam

impulerunt. Atillepafllmad omnes amicos

accedens, quos habebat, cum plurimos, tumpotentiflimos enarrabat, partim ea, qux ab iis

quos miferat,accepirtet,partim quae ex fefe ef-

finxerat. Etad eu modfi ifte compleuit vrbe,

concitajitqae qua nplurimis item auhcis ex-

'ALEXANDER. iji

pauefaftis atque attonitis . Qui protinus &ipfi cupiditate flagrare caperunt, vt aliquid

fuis de rebus audirent.Porro Alcxander adue-

nientes comiterexcipiebat, acxeniis^ aliifquc

magnificis donatos muneribus ad eum remit-

tcbat: hocagens, vti non folum renuntiarent

oracula , verumetiam dei laudes canerent, ac

portentofa quaeda de oraculo dcque ipfo mentirentur . Excogitarat autcm ter fcelcftus ille

quiddam neutiquam infcitum,& ingeniofius,

quam vt in vulgarcm copctat latrone. Etenini

refignatis libellis acperIedis,fiquidoffendiflet

in lis quac proponebatur, ita fcriptum,vt cumpericulo ac difcrimine cius qui fcripfifTct, ^i

proferretur coiundum vidcrctur, apud fe dcti

nebatmcqj rcmittcbat,quo vidclicct obnoxios

ac propemodum fcruos ob mctum fibi redde-

rct eos qui mifcrat, quum in mcnte illis vcni-

ret,cuiufmodi de rcbus cofuluiflcnt.lntcllige-

bat aute efle cofcntaneti, vt qui opibus ac po-

tentia praccellcrct, eiufmodi rogationcs cflent

propofituri. Abhismuneraquaplurima fcrc-

bat: quippe qui non ignoraret fcfe intra caflcs

eius tcncri. Libet autc aliquot ex his rcfponfis

comcmorare,qu2e Rutiliano rcddidir.Huic fci

fcitanti de filio, cx vxorepriorc fufcepto, qui

iam pcr xtace maturus eflct vt difciplinis cru-

diretur, qucm inftituendo in litcris illiprarce-

ptorcm dcbcrct adhibcrc^iita rcfpondit.

Ijl LVCIANI

Pythagora, egregicque canentc praelia vatcm,

Deinde paucis poft diebus,extindo pucro,ip-

fe quide hxrcbatrncc habebat quod incufanti-

bus refpoderctjoraculo videlicet ita re prxfcn-

ti cofutato. At Rutilianus optimus vltro occlx

pans,defendcbat oracula, affirmas hoc ipfum

portediffe deu, qui iuflilTct nemine quidem c

viuis adolcfcentulo deligi pra:ceptore, fed Py-

thagora potius,atq; Homerti iam oUm defun'

dos, quibufcu crcdibile cffet eum iam vcrfa-

ri.Quid igitur Alexadro vitio vertere conuc-

nit,fi iftiufmodi homunculos dignos habuit,

quibus fucu faceretfRurfum eide percontati,

cuius tandem animam effet fortitus,ait,

Principio fueras Pehdcs,deinde Menander,

Deindc is ^ nuc es: poft fax Phoebaca futur^,

Odioginta seuu ac centum produxeris annos.

Athic feptuagenarius interiit, in infania ver-

fus, haud expedato dei promiffo. quanquamhocquoqj oraculu ex Autophonis erat. Eide

item dc vxore ducenda percotanti, aliquando

incunftanter ac palam refpondit,

Ducito Alcxandro natam, Lunaque puellam

.

Siquideiamohmrumore diffiparat fiUa qua

habebate Luna fibi fufccptam fuifle. Luna c-

nim ipfius amorc capta fuifTcjquu dormicntc

aliquando confpexifletina id lUi familiarc eft,

formofos fomno fopitos adamare. Porro Ru-tilianus vir prudetifllmus, nihil cuftatus, pro-

ALEXANDER;17J

tin^acccrfit virgine,nuptias coficit/pofus iamfcxagenariits,cocumbitq5,focru fua Luna fo-

lidis Hecatombis placas,iamq; fibi vnus e cx^

litum numcro vidcbatur. Athic vbi femclin

Italia re efTet aggrcffus, maiora in dics ad hxcexcogitabat, & in omncs Romanx ditionis

partes,qui perfcrrct oracula,dimittcbatjpra:di-

ccns ciuitatibus caucnda ciTe pc(tilentia,incc-

dia,terr2c motus,fe certa remcdia tradituru, ncquid horu acciderct,pol!iccbatur.lamque quupeftilctia incrcbuiffet,vnu quodda tale oracu-

lum, Autophono Sc hoc,quoqu6 verfum gc-

tium prodiderat, vnico carmine coprehefum,

Intonfus nubcm pcftis depcUit Apollo.

Atqj huc verficulu videre erat paflim pro fo-

ribus defcriptu,tanqua aducrfus pcftilcntia rc-

medio futurij.VerucarcspIurimis diucrfam

in parte cucnit,proptcrca quod fortuna quada

fic accidit,vt cx dom^, quibus hic verfus efTct

infcriptus^potiflfimum dcfolaretur.Ncq; vero

mcputcsilluddiccrecarme in caufa fuiffe vt

interierint,verum cafu quoda adhuc modumaccidit. Et haud fcio, an plcriq^ frcti carminc,

ncgligetius ac fecuri^ vixcrint/iihiladuerfum

pefte practer oraculu adhibcntcs: pcrinde quafi

fyllabas pro fefepugnatcs habcret, Sc intofum

Apolline tclispeftcpropellente. Exploratores

itcmcxfuacoiuratione quaplurimos Romzconftituerat, qui fjbi qua quifque mcntc cflct.

174 LVCIANIindicaret.ac prius goraculu adiiffent, illi figni

ficaret quidna eflent percotaturi, quidquepo^

tifTimum cupere videretur,vt etia prius g adue

niffent ii qui mittebatur,ille ia ad refpodcndu

inftrudus ac paratus efTet, Atq^ hsec quide Sc

idgenus alia machinamenta^aduerfus Italicas

vxbes prxftruxerat.Nam prarter haE:c 3c initia-

tidnes quafda inftitucrat, txdarum per manustradedarum geftationes, 3c facroram ceremo-t

nias, qu2e quide tribus ex ordine diebus coti-*

nenter perageretur.Ac primo quidc die Athc-

nienfium ritu, denuntiatio ficbat huiufmodi,

Siquis impius,«ut Chriftianus, aut Epicureus

myftcriorum explorator acceffit,difcedat. Cxterum qui deo credut dc parent, facris foelici-

ter initietur. Sub haec protinus exigebatur,il-

lo praceute, dicentcq;, Foras pellatur Chriftia-

ni. Tum multitudo acclamabat vniuerfa, Fo-

ras pellatur Epicurei. Dehinc Latonx puerpe-

rium agebatur,&: Apollinis natiuitas: tum Coronidis nuptiac: demum nafcebatur AEfcula-

pius. Altero die Glycon in luce emcrges,dciqj

exort^. Porro tertio die Podalirii cum Alexa-

dri matre coiugium agebatur. Dadis aurcm is

appellabatur,idque ex re,propterea quod faces

quacdaincedcretur. Poftremoloco, Lunacat-

que Alexandri morcs,ac nafccs Rutiliani con

iunx. At vero face geftabat, myftcriaque age-

bat Endymion Alexandcr,quum hic dormies

A L E X A N D E r:17J

fcilicet,in medio iaceret:defcendcret autem in

cuin e tedi faftigio^taquam e cselo, Lunac vi-

ccm agens,Rutilia quacdam formoriflima cu-

iufdam e Cacfareac domus pra^fedis vxor^quxnimirum vtamabat Alexandrum^ita vicifllm

abillo amabatur.Acfubocuiis perditifTimi il-

lius mariti tum coplexus agebantur,tum ofcu

la, (dque in propatulo. Quod nifi complures

fuiffcnt txdaf, forfan nonnihil 8c eorum qua:

fieri folcnt infra finum,patratum fuiffet. Pau-

lopoftrurfum introibac ornatu facerdotali,

multo cum filentio. Deinde ipfc primus clara

voce fonabat, lo Glyco. Aflbnabatautebene

canori fcilicet homines, nempe pra^cones ali-

quot Paphlagones, Carbatmis calceati, pluri-

mum alii nidorem ruclantcs, lo Alcxander.

Porro fubinde inter geftandas tacdas,atque in-

ter myfticas faltationes, femur illius dc indu-

ftria rcnudatum,aureum apparebat: pclle,ficu-

ti coniicio, inaurata circundata, atquc hacadtaedarum fulgorcm rclucente . Itaquc quumduobus quibufdaex eorum numcro, qui de-

fipicntcr fapicntes funt, fuper hac re vcrtcrctur

altcrcatiOjVtrum Pythagorae animum pofllde-

ret, videlieet ob femur aureu, an alium Pytha-

gorico illi confimilem, atque cam controucr-

fiam ad ipfum Alcxandrii rctuHflent: rex Gly-con oraculo litem dii]oIuit,

Pythagorac mcs monUirq;,oritljrq5 vicifljim:

Ij6 L V C I A N I

Vatis at eft animus dmina e mente profe(flusi

Hunc pater auxilio mifit luftifque piifque.

Et rurfum,

Tc6ta louis repetet, louiali fulmine tadus.

Porrd quum cundis aliis denutiaret,vt a pue-

rili concubitu temperarent, ceu re nefaria, vir

ille egregius tale quidda ipfe machinatus eft.

Ponticis ac Paphlagonicis vrbibus impera-

bat, vt tertioquoque anno mitterent, qui deo

dicaretur,eiufque laudes apud fecaneret. veru

mitti oportere fpeclatos ac feleftosinepe nobi

liflimos & actate floretiffimos, formaque exi-

mios. Qulbus inclufis perinde vt emptitiis ad

libidine abutebat^ar, raodisomnib?j|n eos de-

baccharifohtus. Prxterea legfquoq^ codide-

rat, nequis maior annis ododecim fefe admoto ore copIecteretur,neve cum bafio falutaret,

fedreliquis manu duntaxatofculanda porri-

ges,fohs setate formaqj floridis ofculii dabat,

atq; his quide inde cognome inditum,vt intra

ofculii conftituti diceretur. Atq^ in hunc mo-du vecordibus ac ftupidis mortahbus illudes,

perpetuo deinceps fuas nequitias exercebat^

paflim conftuprans vxores,paflim liberis abu-

tens.Quin magnu quidda^cundifq^ optandu

videbatur/i cuius vxore vel afpexiiVet modo.Porro flqua etia ofculo dignat^ fuiflet, nemonon ita putabat,quicquid ellet bonaru foclici-

taru,id omnc femel in eam domii influxurum

ALEXANDER.' ^77

cflc. Erat infuper, atqae e^ no pauc2e,quaf fcfe

ctia pcperifle ex illo iadaretrquod ita efTe ma-riti fuo teftimonio cofirmabat. Lubet etia dia

logum tibi referre Glyconis & facerdotis, viri

cuiufda Tyanei,cuius fapientia ex his qus idfcitatuscft,coniicias licebit. Huncequidelcgi

pridem aureis defcriptu literis, Tii^in ipfis fa-

cerdotis acdibus. Dic^inquit, mihi rex Glyco,

quifnam csfSum ille,inquit, minor AEfcuIa-

pius.Num alius ab illo priore?quid ais? Haudfas cft vt ifthuc audias. Sed quot annos apudnos permarifurus, atq^oracula redditurus? Admillcfimutertium. Deinde quodemigraturus?

Ad Bad:ra,atque in eas regiones.Siquide opor

tet &: barbaros meos vidu, mcaque prsefentia

frui.Atreliquas fortcs.puta quxin Dindymis,

Claro,Delphifque redduntur: vtrum ab autho

rc profieifcuntur ApoIIine,an vana fuhtquae

illic cduntur oraculaf Ne ifthuc quidem fcire

qua^fieris,nefas enim. Caeterum ego quis tan-

dem poft hanc vita futurus fumf Camelus,de-

indcequus,poftha^c virfapies,acvatesnoin-

ferior Alexandro. Atquehxc Glyconis cum fa

ccrdote confabulatio. Poftrcmo & oraculum

carmine comprehenfum cdidit,quu non ignp

raret illum amicum cffe Lcpido:

Ne parc Lcpidomaq; huic fatu inftat acerbu.

Mirum etenim in modu metuebat Epicuru,(i-

cuti fuperius d;itu eft:nimiru vt artificeac fa^

m.i.

178' LVCIANI

pientCjfuis artibus atque impofturislioftc atqi

'infenfum. ItaqueexEpicureis quepia aufumfe multis pracfentibus coarguere, propemodfi

in vitx difcrime adduxerat. Siquidem adies il

kjclara voce dicebat,Tu nimiru Alexadcr Paphlagoni cuida perfuafifti^vt feruos fuos apudGalatia^ prrfeclu capitis accerfcrct,hoc nomi-ne^quafi filiuipfius,qui tum Alcxadrise crudic

batur^occidiffent. Atqui viuit ado!efccns,inco

lumifquc rcuerfus eft, famulis ia fupplicio affc

d:is, qui tua opera beftiis traditi perierut.Por-.

ro huiufmodi quiddam acciderat:Cum adolc

fcentulus amne aduerfo in AEgyptu nauigaf-

fet, ad inudationcm vfque fubdudo nauigio,

perfuafus cft vti pariter in Indiam nauigarct.

Itaque dum diutius abeffct, infcEliccs illi cius

miniftri rati vidclicct vel in Nilo nauigantcm

interiffc pucrum, vcl a latronibus(nam id tcmporis permulti graffabantur)effc peremptu,re*

uerfi funt domum, renuntiantcs qucmadmo-dum c mcdio fublatus clTet.Deindeproditum

oraculum,damnati ferui.Sub hxc adcft adolc-

fcetulusjperegrinatione fuam cnarrans. Atquc

hxc quidcillc.AtAlcxadcrindignationcpcr-

citus,qudd coargucretur,ncque rercns oppro*

brata fibi vcritate,iuffit vt qui adcffcnt,Iapidi-

bus illum impeteret:alioqui 3c ipfos impios fu

turos, atque Epicureos appellandos. Dumqucilli lam lapidare ccepiffent, Dcmoflj:atus qui-«

ALEXANDER. ij^

dam,quidiuerfabaturin Poto, primushomi-ncm fui corporis obtcges obicdu, morti fub*

duxit: alioqui lapidibus obruendum,idqueiu

re optimo. Quid enim oportebat vnum inter

tam multos infanientes,' fanum eflcjatque a Paphlagonu ftultitia malum fibi acccrfere? Et illi

quide hacc euenerunt. Ca^teru aduocatis iuxta

oraculorum ordinem iis qui propofuerant/na

id fiebatpridie quam refpofa redderet) prseco-

ne rogante an vaticinari vellet,fi cuipiam illo-

rum ex adyto refpodiflet,in mala rem, huiuf-

modi homine neque tedo quifquam excipie-.

bat,neq^ igni, aquave impertiebat: verum erat

illi folum aliudalio vertendum,tanqua impio,

deorumque cotemptori,atque Epicureo:quod

quidem probruomniu erat grauiffimu. Qua-propter vnum etiam Alexander quiddam deli

gnauit deridiculu. Nadus peculiares Epicuri

fententias,librum( vti fcis)longe pulcherrimu,

fummadm Epicureac difciplinx decreta com-plcdentem, medium in forum deportauit, ac

lignis ficulnis exuffit, tanquam authorem ip-

fum exureret fcilicet,ac cinerem abiecit in mare,oraculo infuper eam in remedito,

Edico decreta fenis comburerc cxci.

Haud perpendit fceleftus ille, quatum adferret

is liber commoditatum iis, qui in eo legendo

verfarentur, quantamque illis quiete, traquil-

Utatem^Iibertateinqucpareret, propterca quod

m.ii*

l8o LVCIANI

a pauoribus, fpeftris, ac prodigiis libcrarct: tu

fpcs inanes, atque immodicas adimeret cupidi

tates,mentcm fanam ac vcritatem infcrerct,pla

nequc luftraret animum, no txda quidcm,aut

fquilla,aut aliis id genus nugamctis: imo redta

ratiotie, vero, ac libertatc. Accipc iam facinus

quodda hominis fccleratifl'imi,vnum intcr o-

mnia multo impudcntiffimum. Quu iam nomediGcre in regiam aditu fibi patefcciflct, in-

queaulam Caefarea: prsefertim Rutiliano remadiuuate, atquc approbantc: quu bellura quodinGermania gerebaturmaximc flagrarctdi-

uo Marco cum Marcomannis & Quadis cofc

retc,oraculii diuulgauit, quo iubcbat,vti duos

leoncs viuos in Danubium immittcrct, variis

cum odoribus, ac facris quibufdam magnifi*

cis.fed pracftat ipfum oraculum rcferre,

Gurgitibus fluuii turgentis abimbribus Iftri,

Immififle duos Cybeles edico miniftros,

Montcferas alitas: tu quatumalit Indicus acr

Florum atque hcrbarum beneolentum, mox-quc futura eft

Et vid:oria,pax & amabilis,& decus ingcns.

Ea quu cflcnt fada,quemadmodu ille pracfcri-

pfcrat:leones quidem fimulatqj in hoftium rc-

gionem enataflent, Barbari cancs quofpia, aut

lupos efle rati^ fuftibus arcebat. At noftrorum

protinus maxima ftrages eft cofcquuta, vigin

ti fcrmemilibus fimul cxtinftis.His confimir

ALEXANDER. l8l

lia funtea,qux in Aquilcia cotigenint, quii pa

rum abfuerat, vt vrbs ea caperctur. At is ad id

quod euenerat, Delphica illam rcfponfionem,

Croefoqueredditu oraculu^frigide fanc dctor-

fitrdices deu quidem prxdixiflcvidtoria,haud

tamen explicuiflc, vtrum Romanoru eflct fu-

tura,an hoftiu.Tandem quum plurimi iam ea

in vrbem coflueret, premereturque Abonoti-

chitarum ciuitas multitudine eoru.qui ad ora-

culu ventitabat, neque fufFiccret fuppcditadis

iis qu2C ad vidum erant ncceflaria,cominifci-

tur oraculoru genus quodda id, quod nodtur-

num appellabatur. Siquidcm libellis indormi-

re folet,vt aicbat ipfe: dcinde taqua in fomnio

diuinitus edodus refpondebat: nihil certi ta-

men,fedambigue plcrunque ac confufim: maxime fiquos libellos confpcxiflct, accuratius

atque obfcruantius obfignaros. Ad huc enim

modum citra vUum rcfignadi periculu, quic-

quid temere in mente vcniflet,fubfcribcbat:ra

tus & hoc ipfum oraculis conucnire. Erant au

temadid nonnulliconftituti interprctcs, qui

mercedcm non cxiguam colligcbat ab lis, qui

eiufmodi capicbant oracula, vt cnarrarcnt ea,

explicarentquc:atque hoc illorum munus con

duditiumerat. Nam interpretumquifqucta-

lentum Atticum pcndebat A^cxandro. Non-nunquam,quum ncque confulcret quifquam,

ncque midus eflfet alicuis: imo quum nccflct

m.iii.

l8z L V C I A N 1

quidem huiufmodi quippiam: tamen oracJulu

edebat, vti ftultos mortales redderet attonitos.

Quod genus illud erat,

Huc age quxre tua qui teftus in aedibus, ac tc

Clam prorfum,vxore vultuqj oculifq*, decora

Stuprat adulterio,feruoru cx agmine primus

Ipfe cui folus fuafifti hasc omnia demens.

Eius enim florem hbafti,hoc dedecus ille

Nuctibi copenfanSjCu coniugedormitherih*.'

Quin lidcm tibi iampridem letalc venenum( Vt neq; qux faciant poflls audire,nec vnquaCcrnere luminibus ) tecle furtimque pararunt.

Inueniefque tuo fub lcdo pharmaca^iuxta

Parietem,fub ceruicali conditarporro

Iftis confcia criminibus tua fcrua Calypfo cft.

Quis Democritus principio no commouere-tur, vbi nominatim &:authorcs, &: loca palam

audiflet dcfignari? Verom ilico defpuiflet fi-

mulatque cognouiflet,guo hxc artiticio gerc-

rcntur. Infupcr 8c Barbaris non raro refpondit,

fiquis patria Hngua fcifcitaretur, puta Syriace

aut Gallice,quotics difficile crat inucnirc con-

tcrrancQs eorum^qui rogationem propofuif-

fent: proinde rcccptis hbeUis,multum jntcrce-

dere folct intcrualli,prius quam oraculu red-

dcrct, quo vidclicet interim pcr otiii poflct 8c

folucrc tuto hbelIos,&:nacifci,qui cundapof-fent intcrpretari.Quod genus erat 8c iUud Scythx cuiufdam redditum oraculum:

ALEXANDER. i8j^

Morphi ebargulis in vmbra chnenchicrac, re-.^

linquetlucem.,.,^^

Alias rurfum, quum necadeflet item quifpiaji,

neque tale quicquam omnino contigiifct, ci-

tra carmen eloquutus cft^Redito vnde venilli,

fiquidem is qui temifit hodie,periit, interem-.

ptus a Diocle vicino, accedetihus latronibus,

Mango,CeIere,ac Bubalo,qui nunc etiam co

prehenfi tenentur in vinculis. Cxterum pauca

nunc accipe ex his qax mihiipfi refpodit. Sci-

fcitato an caluus effet Alexander, guum iibel^

los palam atqueaccurate obfignaflem, refpon

fum nodurnii fubfcribituriSabarDalachi Ma.lach Attis alter erat. Rurfum quum diuerfis h-

bellis candem rogationem propofuiffcm.puta

cuiatis eflet vates Homerus, idque alio atque

alio nomine:altcri fubfcripfitjVidelicet deccpt^

a puero,qui rogatus qua gratia venit, Vt reme-

dii3,inquit,petere aduerfus laterum dolorem,

Cytmide te mbeo,ac Laton^rore perungi.

Alteri vero vbi fcifcitanti ei didtum elTet, vtru

mihi fatius effet in Italiam nauigio, an pede-

ftri itinereproticifci, refponditinihilquidem

quod ad Homerum attineret,

Carpe viam pcdibus,rate ne fulcaueris vndas.

Multa idgenus aduerfus illum fum machi-

natus, quorum de numero fuit Sc illud, vnica

rogatione propofltalibello pro more infcripto

tahs cuiufdam rogationcs odo^nomc aliquod

m.iiii.

l84 LVCIANlemctitus, miflis drachmis item ofto: practcrca

quod fieri folitum effct adiuges.At illc perfua-

fus^partim milTa merccde.partim infcriptione

libelli,ad vnicam rogatione: ea erat huiufmo-

di,quando deprehendedus eflet impoftor Ale-

xander,ofto mifit oracula:fed qu2 neque cae-

lum(quod aiunt) nequeterram attingerent,

verumabfurda &:intelled:u difficilia omnia.

Quod ille vbi in pofteru perfenfiffetj prxterea

quod Rutilianu a matrimonio conatus cfreiii

auertcre^fuafiflemq^ neprorfusin diuinationc

fpcs reponeret fuas: odcrat me vidclicet,ita vti

par erat,fibiquc acerrimum hoftem iudicabat,

Quodam itaque temporc percontanti dc mc,

Rutiliano ita refpondit,

Nodiuagis gaudct fcortis,fpurc6que cubili.

In fumma,iure optimo mc inuififlimum habc

bat.Proinde quia me in oppidu adueniffe fen-

fi{fet,meque Lucianu efle illu cognouiflet(ad-

duxera aute militcs duos, alteru lancea, alteru

coto armatu,quos quide a Cappadocise pracfi-

de mihi tu amico accepcram,quo mc ad marc

vfqucdcduccret) accerfitilicofane quam co-

miter multaque cu humanitatc. Ego quu ad-

licniflem,compIures apud ilIumreperio:porro

bona quada fortuna &: militcs vna mecii addu

xeram. Tum ille manu mihi porrigit ofculan-

dam,queadmodum vulgo facerc confueucrat.

Ego adniotus,, perindc atque ofculu daturus.

ALEXANDER. 185;

jcri morfu corripio, iu vtparu abfucrit, quo

minus illi manu manca rcddiderim. Itaq; qui

prsefentcs eranf, prarfocare me acccdereconati

funt tanqua homine Ucnlegu,quippe qui iam

inde ab initio grauiter tukrat, q? Alexandrum

illii.non aute propheta copellaffem. At ille op

pido quam generofc obnitens copcfcuitillos,

pollicitufq^ cft fe facile me placidu redditurii,

declaraturumq; quantu poitet Glycon,qui ni-

miru & hos qui maxime faroircnt ferocircnt-

que, fibi reddcret amicos. Moxq^ ablegatis o-

mnibus,mecum expoftukuit, ncgas fe cla cfle

quxfuafiflem Rutiliano.Ecquid melatfiflet vt

ifta in fefe faccre,quii poflem illius opera apud

illum magnasad res promoucri? Equidchanc

hominis humanitatc comoditatcmque hben-

ter accipio,perpendes nimirum, quo forem in

periculoconftitutus:paul6qrp6ftprodiba,iam

iUi fad:us amicus.Ea res profedo iis qui vide-

bant,vehemeter erat ftupenda, qu6d ta facile

fuiflem comutatus.Pofthxcquii iam nauiga-

re ftatuiffem, mifl^is xeniis ac muneribus per-

multis (eram aute fortefolus cii Xenophonte,

patre cii rchquis meis in Amaftnm proEmifib)

pollicctur Sc nauim prsebiturum fefe, & remi-

ges qui nos aueheret. Etenim arbitrabar hxcanimo fimpHcijatqj officiofe fieri: vertim vbi

iam in medioeflemus mari,vidcrcmq; gubcr-

natorc lachrymantem, &: ncfcio quid reliquis

li6 XVCIANInautis contradicentc,no optimx de euctu Cpci

me ceperut.Erat aute illis ab Alexadro mada-j

tum, vt tolletes nos in mare prxcipites darccl

Quod fi cotigiflet, facile quod mecu gerebat

bellu,illi debellatu fuiffetifed is qui Iachryma->

batur, effecit nequid in nos grauius patrarent;

Ac mihi quide ita loquutus eft: Annos natus,'

Vti vides,lexaginta,quu antehac pie atqj incul

pate vixerim,haudquaqua velim in hac ta gra

di actate,pr2cfertim cu vxore 8c liberos habea,

homicidio manus impiare. indicas videlicet,

cuius rei gratia nos fufcepiffetjquiqj fibi ma-daflet Alexander.Expofitis autc nobis in AE-»

gialos, quoruetia cgregius meminit Homer^jretro legit curfum: ibi forte nad^ prxternaui-

gantes legatos quofda Bofporanos Eupatoris

regis nomine in Bithynia proficifcetes^dcpor-

tandi vedigalis gratiaquod in fingulos pede-

batur annos:cu expofuilTem iIlis,quod me pe-

riculii circiiuallaret: atq; iUi fe mihi comodosfacilcfq; praeberet, receptus in nauigiu, incolu

mis in Amaftrim perueni, tantillu abfueratvt

perierim.Ex hoc nimirum temporc 3c ipfe ad-

uerfus illum arma capieba, omnemque(quodaiunt)mouebafune,quo hominem vlcifcerer,

quemiamtumantemihiftrudas infidias o-

dera,pr6q; fummo duceba hofte,propter mo-rii impietate.Iamquead accufatione intendera

animum,non paucis mecum facientibus, ma-

alexander; 171

ximeque qui erant ex Timocratis Heracleo-

tac fcholaphilolophi. Veru qui tum Bithyniac

Pontoqj pra^fidebat^nos cohibuit,pene fupph-

cans 3c obfecrans vti defifteremus. etenim obneceflitudine quac fibi cum Rutihano intcrce

deret,ncquaquam poffe fupphcio afficere, nec

fi manifefto in crimine deprehendiffct. Atquc

ita quidem ab iracundia deftiti,meque repref*

fimon in tempore rem aggreffurus^cum iudi-

cem haberem ad eum modum affeftum. Sed

quideannon&hocinteralia facinus audax

Alexadri, a principe Romano poftulare vt A-*

boni murus, commutato vocabulo, lonopo-

lis appellaretur? utqj nomifma nouu fignaret,

altera quidem parte Glyconis obtinens ima-

ginem, altera vero Alexandri, qui infignia a-

ui AEfcuIapii,ac falcem illam Perfei, vnde maternum ducebat gcnuSjteneretfPorro cum ef-

fet de (dc vaticinatus, oraculo prodito, fatis

decretum eflfe vt annos viueret ccntum &quinquaginta,dehinc fulmine ictum, iriteritu

maxime miferando periturum:noi5^um fe-

ptuaginta natusannos interiit, videlicet(vti

conueniebat Podahrii tilio)pede ad inguen

vfque putrefado, 3c vermibus fcatens. Quotempore fimul 3c illud deprehenfum eft,qu6d

caluus eflet: quum medicis caput humcdan-dum praeberet ad mitigandii cruciatii,id qucd

^audquaquam facere potuiflcnt, nifi detra&o

l88 LVCIANI

galericuIo.Hunc habuit exitum Alexadri tra-

goedia, atque hsec fuit totius fabuk eataftro-

phe,vt res videri poffit prouidentia quada eflfc

gefta, quum cafu nimirum ad hunc modumeuenerit. Reftabat illud, vt 8c epitaphium vita

ada dignu ei coftitucretur, neq; no ccrtamina

quardam agerentur ab iis,qui in vaticiniu coniurauerat,videlicet impoftoribus infignibus ac

prxcipuis ad Rutilianum arbitrum fefc cdnfc-

rentibus,vt is proniitiafet,quem ex ipfis opor-

teret in oraculi fucceffiortem capeffehdam eli-

gi,atquefacerdotali propheticique cofonarc-

dimiri. Erat aute in hoc numero fimul & Pac-

tus, qui artis profcffione medidus twmciuis^

quum effet,ifta faciebjltrneque medicD,nequc

homine cano dccora. At Rufitianus C€ftami-

nis arbiter incorOnatos cos remittcbat^ ipfi ft-

bi diuinandi authoritate feruansj pofteaquam

indeiam demigrauerat. Hxcartiice cxpluri-

mis pauca, quo deguftamccum hominis prac-

berem, fcribeda putaui> cum vti ubi gfatitica-*

rer, homini familiari atque amico: qucmqucegovnumomnium maxime fufpicio: idquc

pluribus nominibu5,velpropter fapientia fm-

gulare,vel ob amore veri, vel ob morti mafde-

tudine ac modcratione, vel ob vitac tranquilli-

tare, poftremo comitate atq; humanitatcerga

hos quibufcfi viuis.Tu vcro(quod quidcm ti

bi fucrir etia iucu jius) vt Epicurum vlcifccrer

alexander: i?9

virum vere facrum ingcnioquediuino, quiq;

lolus quac vcrc funt honcfta 6c noucrit, &: tra-»

didcrit: quiquc folus cxtitcnt,qui libcros rcd-

dcrefohtus fiteos, qui fccum habercnt colue-

tudinem. Denique arbitror fore, vt iis qui in

hanc ledionem mcidcrint, liber hic nonnihil

vtilitatis afferre videatur,dum quxdam redar-

guit, qusedam in opinionibus horu, qui 8c rc-

^cfcntiunt,confirmat ac ftabilit.

INDEX EORVM C^V AE INfuis fcholiis Nicolaus Bufcoduccn-

fis interprctatur.

A

INDEX;Porritor ii

:ci

1

^'M

at j.

€-C(W\m

«c

^^J'

^%^.:j%^ ^