Download pdf - Mahalli-idarelerin-tanimi

8/6/2019 Mahalli-idarelerin-tanimi

http://slidepdf.com/reader/full/mahalli-idarelerin-tanimi 1/5

GENEL OLARAK HUKUKÎ YAPI

MAHALLİ İDARELERİN TANIMI

Mahalli İdare Sisteminin Genel Özellikleri

Ülkemizde mahalli idare sistemi içerisinde üç tür yerel yönetim kuruluşu vardır.

Bunlar; "İl Özel İdaresi", "Belediyeler" ve "Köy"lerdir. Anayasanın 127.maddesi ile mahalli

idare sisteminin genel yapısı çizilmiştir. Bu yapının ana özellikleri şunlardır;

• Tüzel kişilikleri olan özerk kuruluşlardır,

• Karar organları seçimle işbaşına gelir,

• Yerel yönetim organlarının seçimle gelen temsilcilerinin bu sıfatlarını

kaybetmeleri ancak yargı kararı ile olur. Merkezi idare sadece geçici bir süre

görevden uzaklaştırabilir,

• Görevler yasa ile belirlenir,

• Merkezi idarenin sınırlı vesayet yetkisi vardır,

• Yerel yönetim kuruluşlarına görevleri ile orantılı gelir kaynakları sağlanır,

• Yerel yönetimler Bakanlar Kurulu Karan ile aralarında birlik kurabilirler,

• Büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirilebilir.

Anayasamızda mahalli idareler "İl, belediye ve köy halkının mahalli müşterek

ihtiyaçlarını karşılamak üzere, kuruluş esasları kanunla belirlenen ve karar organları genekanunda gösterilen seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişiler olarak

tanımlanmakta ve merkezi idare ile birlikte İdarenin ayrılmaz bir parçası olarak kabul

edilmektedir.

Ülkemizde, çağdaş anlamda mahalli idareler Cumhuriyet'in ilk yıllarında kurulmaya

başlamıştır. Nitekim, mahalli idarelere ilişkin temel yasalar da bu yıllarda yürürlüğe

konulmuştur.

•

1580 saydı Belediye Kanunu 1930,• 442 saydı Köy Kanunu 1924,

tarihlidir.

• Özel İdarelerin kuruluş ve görevlerini düzenleyen Kanun ise İmparatorluk

döneminden kalma 1913 tarihli "Geçici" bir kanun olmasına rağmen, Cumhuriyet

döneminde muhafaza edilmiştir.

Bütün bu Kanunlarda yerel nitelikte kamu hizmetlerinin ağırlıklı olarak mahalli

idarelerce görülmesi öngörülmüştür.

1



GENEL BİLGİLER

• Mahalli İdareler, sınırları içindeki halkın mahalli ve müşterek nitelikli hizmetlerini

gören kamu idareleridir.

•

Dünyada tüm ülkeler için geçerli olabilecek "Prototip" bir mahalli idare modelimevcut değildir.

Mahalli idarelerin türleri, görevleri, organları ve bunların teşekkül şekilleri ülkelerin tarihi ve

toplumsal şartlan ile geleneklerine bağlı olarak farklılıklar göstermektedir.

Bununla beraber, tüm mahalli idare modelleri için geçerli olan ortak özellikler de vardır. Bu

özellikler şunlardır;

• Genel karar organları halk tarafından seçilmek,

• Tüzel kişiliği olmak,

• İdari ve mali özerkliğe sahip bulunmak.

BİRlNCİ BÖLÜM

Genel Müdürlüğü Kuruluşu ve Görevleri

Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, 24.5.1930 yılında 1624 sayıh Dahiliye Vekaleti

Merkez Teşkilatı ve Vazifeleri Hakkında Kanun ile kurulmuş ve görevleri düzenlenmiş,

13.12.1983 tarihinde 176 sayıü Kanun Hükmünde Kararname ile 1624 sayılı Kanun

yürürlükten kaldırılmıştır. 3152 sayıh İçişleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında

Kanun ile 23.2.1985 tarihinde günümüz şartlarına göre yeni bir düzenleme yapılmıştır.

3152 sayılı Kanunun 11 .maddesinde Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün görevleri şöyle

belirtilmektedir.

a) Mahalli İdarelerin iş ve işlemlerine dair çeşitli kanun, tüzük ve yönetmeliklerle

Bakanlığa verilmiş olan görev ve hizmetleri yapmak, takip etmek, sonuçlandırmak ve

geliştirmek,

b) Bakanlığın mahalli idareler üzerinde sahip olduğu vesayet yetkisinin mevzuat

hükümleri gereğince uygulamasını sağlamak,

c) Mahalli idare yatırım ve hizmetlerinin kalkınma planlan ile yıllık programlara uygun

şekilde yapılmasını gözetmek,

d) Mahalli idarelerin geliştirilmesi amacıyla araştırmalar yapmak, istatistik! Bilgileri

toplamak, değerlendirmek ve yayınlamak,

e) Mahalli idareler personelinin hizmetiçi eğitimini ve uygulamasını takip etmek,

Eğitim Daire Başkanlığıyla işbirliği yaparak planlamak,

f) Mahalli idarelerin teşkilat, araç ve kadro standartlarım tespit etmek,

2







çalışmaları yetersiz bulunursa, durum İçişleri Bakanlığınca bildirilir. Genel meclisin

güvensizlik oyu vererek Valiyi düşürme yetkisi yoktur.

d-İI Özel İdaresi Yönetiminin Diğer Görevlileri

İl özel idaresi yönetiminde personelin üst düzeyinde amiri İl özel idare müdürüdür. İl

özel idare müdürü hizmetlerin yürütülmesinden Valiye karşı sorumludur; örgütü Vali adına

yönetir; yıllık program ve bütçeyi hazırlar.

Vali, il özel idare hizmetlerinin yürütülmesinde, ilde bulunan merkezi yönetim

görevlilerinden ve ilçelerde kaymakamlardan yararlanır. İl özel idaresi yönetiminin kendine

özgü ve Vali tarafından atanan ve aylıklarını il özel idare yönetiminden alan memurları vardır.

Bunlara ilişkin kadrolar genel meclisinin kabulü ve Bakanlar Kurulu Karan ile kesinleşir.

5