PARTNERZY
ZMIAN
GOSPODARCZYCH
Jak budować
nowoczesne relacje pomiędzy
NAUKĄ a BIZNESEM
Organizacja wydarzenia Warszawa, 5 czerwca 2013
Badania, Innowacje, Rozwój 2014-2020
Wsparcie merytoryczne
TŁO
MERYTORYCZNE
DEBATY
Rola otoczenia naukowego
w kontekście narastających zmian
gospodarczych
Materiał opracowany na bazie wyników kampanii badawczej
adaptacyjności polskich przedsiębiorstw w ramach projektu
Branżowi Liderzy Zmian (BLZ)
Branżowi Liderzy Zmian to projekt
realizowany w partnerstwie przez
ZP Business Centre Club
oraz BAA Polska
Główne parametry kampanii
badawczej BLZ Wyniki badań 565 podmiotów z całego kraju
Badania ilościowe CATI - przedsiębiorstwa − 500 podmiotów
− kadra menadżerska; minimum 10 lat działalności
− 5 celowo dobranych sektorów: budowlany, chemiczny, meblarski, spożywczy oraz
transportu drogowego.
− pogłębione wywiady telefoniczne (20 min.)
− okres XI-XII 2011
− wykonanie: PBS sp. z o.o. pod nadzorem merytorycznym BAA Polska
Badania jakościowe IDI - przedsiębiorstwa − 50 podmiotów
− najwyższa kadra menadżerska; minimum 10 lat działalności
− 5 celowo dobranych sektorów: budowlany, chemiczny, meblarski, spożywczy oraz
transportu drogowego.
− wywiady z ekspertami (2-3 godz.)
− okres XI-VI 2012
− wykonanie: zespół ekspertów BAA Polska
Badania jakościowe IDI – otoczenie gospodarcze − 15 podmiotów
− najwyższa kadra menadżerska; minimum 10 lat działalności
− 3 strefy otoczenia: finansowe, naukowe, doradcze.
− wywiady z ekspertami (2-3 godz.)
− okres V-VI 2012
− wykonanie: zespół ekspertów BAA Polska
Jaki jest potencjał adaptacyjny
polskich przedsiębiorstw
w warunkach narastających zmian
gospodarczych?
Około połowa firm objętych badaniami w ramach
Projektu BLZ (46%, n=500) oceniła, że nie udało
im się osiągnąć zakładanych celów biznesowych
na satysfakcjonującym poziomie i tym samym nie
mają poczucia sukcesu.
Ten wynik powinien niepokoić, gdyż badane firmy
to podmioty, które już od 10 lat prowadzą
działalność gospodarczą w sektorach należących
do jednych z najdynamiczniej rozwijających się w
polskiej gospodarce.
Umiejętność osiągania celów
biznesowych Czy badane firmy mają poczucie sukcesu?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Jednym z fundamentów silnego potencjału
adaptacyjnego jest akceptacja i potrzeba zmian na
poziomie załogi.
Szczegółowa analiza wyników badań BLZ
ujawniła, że siła rozwoju, a co za tym idzie
zdolność do osiągania sukcesu badanych firm
tkwiła w umiejętności budowania akceptacji do
zmian na poziomie kadry kierowniczej – to właśnie
w tym obszarze ujawniły się największe różnice
pomiędzy grupą firm, które mają poczucie
sukcesu, a grupą firm „bez poczucia sukcesu”
Nastawienie do zmian Jak pracownicy i kadra kierownicza reagują na
konieczność zmian?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
warte zastanowienia
Rodzaj impulsów do zmian Jakie są różnice w inspiracjach do zmian pomiędzy
firmami „z sukcesem” i „bez sukcesu”?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
warte zastanowienia
Jakość potencjału adaptacyjnego zależy także od źródeł , które stanowią dla firm inspirację do zmian. Firmy, które mają poczucie sukcesu, inspirację do zmian czerpią przede wszystkim z własnych chęci i motywacji. Dzięki temu potrafią one być aktywnym kreatorem zmian. Zupełnie innymi inspiracjami kierują się firmy „bez poczucia sukcesu”. Dla tej grupy głównym impulsem do zmian są sygnały z otoczenia, stąd ich postawa wobec zmian przybiera charakter pasywnej reakcji.
Gotowość do zmian Jaka była skala zmian w głównych obszarach
działalności operacyjnej?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
75%
28%
35%
63%
50% 51%
61%
26%
46%
78%
26% 23%
technologia zarządzanie marketing
ogół firm firmy o zatrudnieniu 10+ firmy z "sukcesem" firmy "bez sukcesu"
Od
sete
k b
adan
ych
prz
edsi
ębio
rstw
Kryterium 1 wielkość firmy
Kryterium 2 subiektywne poczucie sukcesu
warte zastanowienia
Wyniki badań BLZ wskazują, że zdecydowanie
największym obszarem zmian w analizowanych
firmach był obszar technologii.
Te wyniki nie zaskakują; zmiany w obszarze
technologii są najbardziej wyraziste, gdyż
jednoznacznie (często 0-1) zmieniają obraz
przedsiębiorstwa. Tu również najlepiej czuje się
duża grupa przedsiębiorców, często mających
techniczne wykształcenie.
Zmiany w obszarze technologii Na czym najczęściej polegały wdrażane zmiany?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Analiza konkretnych przykładów procesów zmian,
jakie wdrożyły badane firmy, potwierdza jednak, że
koncentrowały się one na zmianach najprostszych,
dających najszybsze, ale nie zawsze
efektywne wyniki.
W strategiach zmian badanych firm wyraźnie
widać, że są one nakierowane na cele
krótkookresowe. Z punktu widzenia konieczności
budowania silnego potencjału adaptacyjnego
polskich firm i wzmacniania ich zdolności
przetrwania w coraz trudniejszych warunkach
gospodarczych takie podejście przedsiębiorców
powinno niepokoić.
warte zastanowienia
Badania Projektu BLZ potwierdziły cechę polskich
przedsiębiorstw, która wyłania się z wielu różnych
badań – tj. niski udział innowacji i nowoczesnych
technologii w strategiach rozwoju. Chociaż w
gospodarce poddawanej coraz większym
zmianom, innowacyjność powinna być trwałym
elementem scenariusza rozwoju każdej firmy,
polscy przedsiębiorcy – mimo wielu krajowych i
unijnych programów stymulujących innowacyjność
– zdają się cały czas tego elementu nie
dostrzegać.
Czynniki napędzające rozwój
firmy? (1) Jakie jest miejsce i znaczenie innowacji i nowych
technologii w stymulantach rozwoju?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Kryterium 1 wielkość firmy
warte zastanowienia
W szczegółowych wynikach badań BLZ bardzo
zastanawia, że postrzeganie innowacyjności w
strategiach zmian nie różnicuje firm „sukcesu” od
firm „bez sukcesu”. Obie grupy traktują ten aspekt
rozwoju tak samo - marginalnie.
Może to wynikać z generalnej trudności badanych
firm w dokonywaniu oceny, co warunkuje ich
rozwój i sukces. Około 1/3 respondentów nie
potrafiła udzielić jednoznacznej odpowiedzi na tak
postawione pytanie i uciekała w odpowiedzi typu
„nie wiem” / „trudno powiedzieć” / „inne”.
Czynniki napędzające rozwój
firmy? (2) Jakie jest znaczenie innowacji i nowych technologii w
stymulantach rozwoju?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Kryterium 2 subiektywne poczucie sukcesu
warte zastanowienia
Małe znaczenie innowacji i nowoczesnych
technologii wystąpiło nie tylko w stymulantach
rozwoju; podobny – niski udział innowacji -
wystąpił także w ocenie barier rozwoju
przedsiębiorstw.
Może to świadczyć, iż albo polskie firmy dobrze
radzą sobie w pozyskiwaniu nowych zasobów, w
tym technologii , albo – znów – nie dostrzegają
tego aspektu jako istotnego w swoich strategiach
zmian.
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Czynniki hamujące
rozwój firmy? (1) Jakie jest znaczenie innowacji i nowych technologii w
barierach rozwoju? Kryterium 1 wielkość firmy
warte zastanowienia
Głębszego zastanowienia wymagają wyniki w
identyfikacji barier rozwoju w podziale na firmy z
poczuciem sukcesu i bez sukcesu. Tu również
jedynie, co 25 firma z sukcesem wiąże bariery
rozwoju w dostępie do innowacyjnych rozwiązań,
czy tez technologii. Aż 80% firm z poczuciem
sukcesu barier swego rozwoju lokalizuje na rynku
zbytu swych produktów, czyli … poza firmą.
Firmy bez sukcesu praktycznie nie dostrzegają
barier rozwoju w nowych technologii, a więc i nie
szukają tu szans dla swoich firm. Dla tej grupy
firm, to otoczenie powinno się zmieniać, a nie one
same.
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Czynniki hamujące
rozwój firmy? (2) Jakie jest znaczenie innowacji i nowych technologii w
barierach rozwoju? Kryterium 2 subiektywne poczucie sukcesu
warte zastanowienia
W przypadku większych firm, co dziesiąta z przebadanej populacji z innowacyjnością i kreatywnością powiązała źródło swego rozwoju . Zestawienie firm z poczuciem sukcesu i firm większych wyraźnie wskazuje, iż to większe podmioty częściej sięgają po innowacyjne rozwiązania i one zapewniają im sukces i wzrost. Zwraca również uwagę wyraźne zróżnicowanie i przesunięcie identyfikacji źródeł rozwoju w większych firmach na czynniki zlokalizowane poza firmą.
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Źródła sukcesu firmy Co w największym stopniu zaważyło na tym, że firma
rozwija się?
warte zastanowienia
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Efekty stosowanych strategii
zmian Jak przeprowadzane zmiany wpłynęły na sytuację
ekonomiczną badanych firm?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
warte zastanowienia
Przyjmowane modele zmian ujawniły się w
osiąganych wynikach ekonomicznych i
operacyjnych badanych firm.
Pozytywne zmiany (wzrost) w kluczowych
obszarach tj. asortymentu, liczby klientów,
potencjale (majątku), przekładały się na wyniki
finansowe, a te wzmacniały poczucie sukcesu,
choć nie były jedynym jego przejawem.
Badania BLZ ujawniły, że wśród polskich przedsiębiorstw istnieje niepokojąco duża grupa firm, która jest słabo przygotowana do wyzwań, jakie przynoszą i będą przynosić nowe trendy społeczno-gospodarcze. Ich zdolność adaptacyjna jest niska, stąd nie potrafią one elastycznie, a tym bardziej skutecznie reagować na nowe warunki i wyzwania jakie stawia im otoczenie. Mimo, iż badane w Projekcie BLZ firmy funkcjonowały w sprzyjających warunkach rynkowych, aż połowa z nich odnotowała pogorszenie wyników ekonomicznych, w tym skurczenie się skali działalności operacyjnej, spadek przychodów i rentowności. Jak zatem polskie firmy poradzą sobie w przyszłości, jeżeli przyjdzie im funkcjonować w coraz trudniejszych warunkach gospodarczych, których nieuchronnym elementem będą narastające turbulencje i kryzysy?
Jakość potencjału adaptacyjnego
firm (1) Jakie są wioski dla otoczenia naukowego?
Czy polskie firmy są dobrze przygotowane na
wyzwania związane z coraz większą dynamiką
zmian gospodarczych?
Może jednak zakończył się pewien etap rozwoju
polskich firm, gdzie korzystano głównie z prostych
rezerw, korzystnych cen i kosztów wytwarzania,
otwarcia na rynki eksportowe, czy napływu
pieniędzy z UE.
Polskie firmy, jeżeli chcą przetrwać i dalej rozwijać,
muszą dokonać często wręcz skokowych zmian.
Pozostaje jednak pytanie, czy ich otoczenie, w
tym otoczenie naukowe, jest na to przygotowane?
Jakość potencjału adaptacyjnego
firm (2) Jakie są wioski dla otoczenia naukowego?
Niska adaptacyjność polskich firm otwiera przed
otoczeniem naukowym nowe kierunki budowania relacji z
przedsiębiorstwami.
Należy się spodziewać, że coraz większa będzie grupa
firm, która będzie potrzebować wsparcia nakierowanego
na budowanie zdolności przetrwania na bazie innowacji.
To wymagać będzie wdrożenia w tych firmach nowych
(często nieznanych im) kompetencji związanych z
budowaniem gotowości do zmiany na bazie innowacji,
akceptacją koniecznością zastosowania innych niż
dotychczas modeli biznesowych, w tym innych technologii,
oraz umiejętnościami budowania takich strategii, które
stworzą szanse na rozwój także w warunkach
niepewności, turbulencji i kryzysów.
Niski poziom adaptacyjności polskich firm to także
wyzwanie dla otoczenia naukowego.
Czy nie należy częściej pytać i szukać rozwiązań w
samym środowisku naukowym: jak zamierza dla
siebie wykorzystać tę ogromną szansę na rozwój?
A może należy zadać prostsze pytanie, czy nauka
chce i czy potrafi z tej szansy skorzystać?
Może okazać się bowiem - jak sądzi wielu -, że
mimo wszystko obie strony wolą rozwijać „teorię
siły trzeciej”, wg której i biznes, i nauka chcą
efektywnej współpracy, ale ciągle „coś” lub „ktoś”
im w tym przeszkadza.
Relacje przedsiębiorstw z
otoczeniem (1) Jaki wpływ na rozwój badanych firmy miały podmioty
z otoczenia naukowego?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
warte zastanowienia
Kryterium 1 Wszystkie firmy poddane badaniom BLZ
Instytucje naukowe w opinii badanych w ramach
Projektu BLZ przedsiębiorstw należą do tej części
ich otoczenia, która ma najmniejszy wpływ na ich
rozwój.
Dla 80% badanych firm otoczenie naukowe jest
„transparentne”, tj. nie jest obecne zarówno w
procesach zarządzania strategicznego, jak i w
trakcie prowadzenia działalności operacyjnej.
Relacje przedsiębiorstw z
otoczeniem (2) Jaki wpływ na rozwój badanych firmy miały podmioty
z otoczenia naukowego?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
warte zastanowienia
Kryterium 1 Firmy o zatrudnieniu 10+
Analiza wyników badań BLZ wg kryterium
wielkości firmy wykazała, że większą skłonność do
współpracy z jednostkami naukowymi wykazują
firmy o już rozbudowanej strukturze.
Jednak ciągle nie jest to skala znacząca.
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
warte zastanowienia
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Relacje przedsiębiorstw z
otoczeniem (3) Jakie podmioty z otoczenia mają teraz większy wpływ
na rozwój badanych firm niż 10 lat temu?
Ocena znaczenia otoczenia naukowego na rozwój
badanych firm nie zmieniła się na przestrzeni
ostatnich 10 lat – była i pozostaje marginalna.
Jak zatem ocenić efektywność realizowanych w
tym czasie różnorodnych programów systemowych
wspierających rozwój współpracy na linii
Nauka – Biznes?
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Relacje przedsiębiorstw z otoczeniem (4) Jaka jest skala współpracy badanych firm z otoczeniem innym niż najbliższe otoczenie biznesowe (odbiorcy / dostawcy)?
warte zastanowienia
Kryterium 1 wielkość firmy
Trudno zmierzyć w jakim stopniu współpraca
polskich firm z otoczeniem jest wynikiem
wewnętrznej potrzeby, chęci współpracy, szukania
rozwiązań poza firmą, a w jakim wynikiem
konieczności, warunku uzyskania kredytu, dotacji.
Cieszyć może jednak fakt, iż blisko 1/3 firm, które
w ogóle współpracują z otoczeniem biznesowym,
wskazuje na jednostki badawczo-naukowe jako
partnera współpracy w obszarze poza
działalnością operacyjną. To dobry wynik, nawet w
perspektywie definicji hierarchii ważności
podmiotów zewnętrznych dla badanych
przedsiębiorców.
Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat
Relacje przedsiębiorstw z otoczeniem (5) Jaka jest skala współpracy badanych firm z otoczeniem innym niż najbliższe otoczenie biznesowe (odbiorcy / dostawcy)?
warte zastanowienia
Kryterium 2 subiektywne poczucie sukcesu
Badania BLZ ujawniły wyraźną korelację pomiędzy
współpracą z Nauką a osiąganiem zakładanych
celów biznesowych.
Firmy „sukcesu” - jeżeli już decydowały się na
współpracę z otoczeniem innym niż najbliższe
otoczenie biznesowe - w pierwszej kolejności
stawiały na współpracę właśnie z Nauką .
Udział jednostek naukowych w
procesach zmian przedsiębiorstw Jakie są wnioski dla otoczenia naukowego?
Badania projektu BLZ ujawniły, że jednostki naukowo-
badawcze nie są przez przedsiębiorstwa postrzegane jako
ważny, a nawet istotny partner zmian.
Dominujący odsetek badanych firm wprost nie dostrzega
otoczenia naukowego. Co więcej, tak jak nie widziały 10
lat temu, tak i teraz nie widzą one potrzeby nawiązywania
relacji z tego rodzaju partnerami.
Szczegółowe wyniki Projektu BLZ pozwalają jednak na
stwierdzenie, że współpraca z otoczeniem naukowym
przekłada się na lepszą adaptacyjność firm i poprawia
zdolność do osiągania zakładanych celów biznesowych.
Co zatem zrobić, aby przedsiębiorcy dostrzegli tę
zależność?