Download pdf - Osaka University Knowledge Archive : OUKA...promote the listening comprehension of Japanese students studying the Thai language. The subjects were 15 students who enrolled in the course

Titleการสงเสรมการฟงเพอความเขาใจของนกศกษาชาวญปนโดยใชกลวธการฟง : กรณศกษารายวชาการฟงภาษาไทย

Author(s) Buranapatana, Maliwan

Citation 外国語教育のフロンティア. 2 P.287-P.300

Issue Date 2019-03-29

Text Version publisher

URL https://doi.org/10.18910/71899

DOI 10.18910/71899

rights

Note

Osaka University Knowledge Archive : OUKAOsaka University Knowledge Archive : OUKA

https://ir.library.osaka-u.ac.jp/repo/ouka/all/

Osaka University

研究ノート

การสงเสรมการฟงเพอความเขาใจของนกศกษาชาวญปนโดยใชกลวธการฟง :กรณศกษารายวชาการฟงภาษาไทย

Promoting the listening comprehension of Japanese students through listening strategies:A case study of a Thai language listening course

BURANAPATANA, Maliwan

Abstract

This paper is a summary of methods used in teaching listening by utilizing listening strategies to

promote the listening comprehension of Japanese students studying the Thai language. The subjects

were 15 students who enrolled in the course Thai 14, Listening 2, semester 2, academic year 2018,

Osaka University. The course met for 90 minutes once a week for 15 weeks per semester. The research

objectives of the course were: 1) to investigate the effectiveness of the implementation of listening

instruction using teaching strategies for listening comprehension; and 2) to investigate the subjects’

satisfaction with the teaching strategies used. Listening is a major component in language learning

because it provides language input for the learner, so listening comprehension is considered to be an

essential component of language learning. A number of scholars in language teaching have proposed

different methods for teaching students how to learn to listen based on the three steps of listening :

pre-, while- and post listening. Three models of learning for listening have been proposed: 1) a

bottom-up process, 2) a top-down process and 3) an interactive process. The teaching model

developed and used in this study focused on all three steps of listening and combined the above three

models of the learning process. Original texts and authentic learning were also essential components

in this study. Listening comprehension exercises are being implemented during all stages of learning,

and the task observation forms of the instructor will be analyzed in order to assess the development

of the students’ listening skills. In the last week of semester 2, the students will complete a

questionnaire and an interview. Research results will be reported in qualitative form.

Keywords: listening skills, listening comprehension, listening strategies

1. ความเปนมาของการวจย

การฟงเปนทกษะเบองตนของการพด ขนแรกสดของพฒนาการทางภาษาของผเรยนในการเรยน

ภาษาแมและภาษาอนๆ ขนอยกบการฟง (Nation, 2009: 37) เปนททราบกนดวาทกษะการฟงเปนทกษะ

ส�าคญทเปนพนฐานของการเรยนทกษะอนๆ หลกสตรการสอนภาษาตางประเทศทกภาษาจงก�าหนดใหผเรยน

― 287 ―

เรยนทกษะการฟงตงแตเรมตน วชาการฟงส�าหรบนกศกษาวชาเอกภาษาไทย มหาวทยาลยโอซากาเปน

รายวชาบงคบทนกศกษาตองเรยนในชนปท 1 และ 2 รวมทงสน 4 ภาคการศกษา การเรยนในชนปท 1 และ

ชนปท 2 นกศกษาไดฝกการฟงภาษาไทยจากบทเรยนทเรยนในชนเรยนและแบบฝกหดการฟงทผสอนใชใน

การสอน ผเรยนขาดโอกาสฝกการฟงภาษาไทยในชวตประจ�าวน ทงนเพราะไมไดอยในสงแวดลอมทใชภาษา

ไทย การฝกทกษะการฟงในชนปท 1 เปนการฟงระดบตนซงเปนเรองทวไปในชวตประจ�าวน ปญหาทผเรยน

สวนใหญพบคอทกษะการฟงเปนทกษะทยากเพราะตองฟงเสยงในภาษาทไมคนเคย สวนการฝกทกษะการฟง

ในชนปท 2 มงใหผเรยนไดฝกทกษะการฟงขนสงขนโดยเนนการฟงเพอความเขาใจ ปญหาส�าคญกคอฟง

ไมทน ผเรยนมความรพนฐานดานค�าศพทคอนขางจ�ากด และมปญหาในการฟงประโยคยาวทมโครงสรางซบซอนขน

ขาดความรเดมหรอประสบการณเกยวกบเรองทฟง ท�าใหฟงไมเขาใจ ไมสามารถเชอมโยงเรองราวทฟงได

ปญหาทกลาวมาเหลานลวนสงผลใหการพฒนาทกษะการฟงไมประสบความส�าเรจเทาทควร

ปญหาเกยวกบการพฒนาทกษะการฟงนเปนสงทผสอนพบอยเปนประจ�าในการเรยนการสอนภาษา

ทสองหรอภาษาตางประเทศ ดงท Buck (2001) ชใหเหนวาแมกระบวนการในการฟงในภาษาแมและภาษาท

สองจะเหมอนกน แตการฟงภาษาทสองนนผฟงสามารถเขาใจภาษาเพยงบางสวน ดงนนการประมวลความ

เขาใจจากการฟงจงไมไดเปนไปโดยอตโนมตเหมอนการฟงในภาษาแม และเมอกระบวนการฟงสะดดลงเพราะ

ผฟงไมเขาใจภาษาบางสวนการท�าความเขาใจเนอหากเปนปญหา ยงไปกวานนปญหาทส�าคญนอกเหนอจาก

การขาดความรทางภาษาแลว การขาดความรเดมทจ�าเปนในการชวยตความสงทไดฟงกท�าใหการฟงยากขนเปน

สองเทา ประเดนดงกลาวสอดคลองกบท Gathercole & Thorn (1998) อธบายถงความแตกตางระหวางการ

ฟงเพอความเขาใจในภาษาแมกบภาษาทสองวา ความเขาใจและการใชความรของผฟงในภาษาแมสวนใหญ

เกดขนในเวลาเดยวกน ตรงกนขามกบการฟงในภาษาทสองทความเขาใจในการฟงจะเกดขนหลงจากทผฟงได

ใชความรในการฟงแลว ทงนเพราะตองใชเวลาในเรยนรค�าศพทและไวยากรณของภาษาทสอง ความรเกยว

กบค�าศพทและไวยากรณในภาษาทสองถอเปนปญหาพนฐานของการฟงเพอความเขาใจในการเรยนภาษาตาง

ประเทศ ดงผลการศกษาของ Shimo (2002) ทไดศกษาทกษะการฟงเพอความเขาใจของผเรยนชาวญปนท

เรยนภาษาองกฤษพบวา การฟงเพอความเขาใจเปนทกษะทเปนปญหาซงท�าใหผเรยนขาดความเชอมนใน

ตนเอง สวนหนงเกดจากผเรยนเขาใจผดวาขณะฟงตองเขาใจความหมายของค�าศพททกค�า ดงนนเมอมค�า

ศพทบางค�าทไมเขาใจกจะวตกกงวล ขาดความมนใจในตนเอง และหยดความพยายามในการฟงเรองทงหมด

ในการสอนภาษาตางประเทศโดยทวไป เปาหมายสงสดของการสอนทกษะการฟงเพอความเขาใจก

คอการท�าใหผเรยนสามารถเขาใจสงทฟงในชวตประจ�าวนได เชน ค�าบรรยาย ขาวสารทางวทย รายการ

โทรทศน และประกาศตางๆ เปนตน ดงนนรปแบบการสอนทกษะการฟงเพอความเขาใจทผสอนภาษาสวน

มากใชกนในชนเรยนจงมกเปนรปแบบทคลายกน กลาวคอเรมจากผสอนใหผเรยนฟงจากเครองบนทกเสยง

หรอฟงเรองราวในสถานการณตางๆ ซงเปนทงการพดของเจาของภาษาและคนทไมใชเจาของภาษา และเรอง

ทฟงอาจเปนการสอสารทางเดยว หรอการสนทนาโตตอบกน หลงจากนนผเรยนตองตอบค�าถามจากเรองท

ไดฟงเพอแสดงใหเหนวาเขาใจเรองทฟง ค�าถามทใชในการวดความเขาใจของผฟงกมหลายรปแบบ เชน เตม

ค�าในชองวาง แบบปรนยหรอแบบตวเลอก แบบถก-ผด และค�าถามปลายเปด เปนตน (Puakpong, 2005)

รปแบบการสอนดงกลาวนเปนไปในลกษณะทเปน “การทดสอบ” ทกษะการฟงของผเรยนวาสามารถเขาใจสง

大阪大学大学院言語文化研究科　外国語教育のフロンティア 2 （2019年）

― 288 ―

ทฟงมากนอยเพยงใด มากกวา “การสอน” เพอพฒนาทกษะการฟงของผเรยน นนคอผสอนมงเนนทผลลพธ

(Product) จากการฟงมากกวากระบวนการ (Process) ในการฟง โดยไมไดสนใจคดหาวธชวยใหผเรยนเรยนร

วธแกปญหาเมอไมสามารถท�าความเขาใจเรองทฟงได (Coombe & Kinney 1998: 2; Field 1998: 111)

ดวยเหตผลททกษะการฟงเพอความเขาใจเปนทกษะพนฐานทมความส�าคญ และรปแบบการสอนท

ใชในการพฒนาทกษะการฟงภาษาไทยของนกศกษาชาวญปนทเรยนรายวชาการฟงในปจจบนยงไมไดผลเทาท

ควร เพราะการเรยนการสอนเปนไปในลกษณะทมงเนนผลลพธจากการฟงมากกวาการพฒนาความสามารถ

ดานทกษะการฟงทแทจรง และผสอนยงขาดการน�ากลวธการฟงรปแบบตางๆ ทหลากหลายมาใชในการสอน

เพอชวยใหผเรยนพฒนาความสามารถในการฟง ทกษะการฟงจงเปนทกษะทยากและตองใชความพยายาม

มากส�าหรบผเรยน ดงนนในภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2018 น ผวจยซงรบผดชอบสอนรายวชาการฟงจง

สนใจน�ารปแบบการสอนทใชกลวธการฟงทหลากหลายมาใชในการพฒนาทกษะการฟงเพอความเขาใจ ซง

เปนวธพฒนาทกษะการฟงทเนน “กระบวนการ” มากกวา “ผลลพธ” นนคอเปน “การสอน” ไมใช “การ

สอบ” เพอชวยสงเสรมใหผเรยนพฒนาทกษะการฟงไดอยางมประสทธภาพ และน�าความรจากการเรยนไป

ประยกตใชในการฟงภาษาไทยในสถานการณตางๆ ไดอยางเหมาะสม

2. วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาผลของการใชกลวธการฟงทมตอความสามารถดานการฟงเพอความเขาใจของนกศกษา

ชาวญปนทเรยนรายวชาการฟง

2. เพอศกษาทศนะ และความพงพอใจของของนกศกษาชาวญปนทมตอการสอนทใชกลวธการฟง

3. รายวชาและวตถประสงคของการเรยน

กลวธการฟงทหลากหลายเพอพฒนาทกษะการฟงเพอความเขาใจของนกศกษาชาวญปนน ใชใน

การเรยนการสอนรายวชา Thai 14 : Listening 2 ซงเปนรายวชาบงคบส�าหรบนกศกษาชนปท 2 วชาเอก

ภาษาไทย มหาวทยาลยโอซากา ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2018 เวลาเรยนทงสน 15 สปดาห / ภาคการ

ศกษา สปดาหละ 1 ครงๆ ละ 90 นาท จ�านวนนกศกษา 15 คน รายวชานมงเนนใหผเรยนไดฝกทกษะการ

ฟงขนกลาง เนอหาและการใชภาษาซบซอนขนกวาการฟงขนตนซงไดเรยนไปแลวในชนปท 1 เนอหาเปน

เรองทวไปในชวตประจ�าวน วถชวต สงคมและวฒนธรรมไทย โดยมวตถประสงคส�าคญคอเพอใหผเรยนฟง

สารชนดตางๆ เขาใจและสามารถพดสอสารโดยใชภาษาไทยไดถกตอง สปดาหสดทายของการเรยนผเรยนจะ

ตองตอบแบบสอบถามความพงพอใจเกยวกบการพฒนาทกษะการฟงโดยใชกลวธการฟง

4. เครองมอในการวจย

แบบฝกหดเพอพฒนาทกษะการฟง แบบสงเกตพฤตกรรม (Task observation) แบบสอบถาม

ความพงพอใจของผเรยนตอการสอนทกษะการฟงโดยใชกลวธการฟง และแบบสมภาษณ

การสงเสรมการฟงเพอความเขาใจของนกศกษาชาวญปนโดยใชกลวธการฟง : กรณศกษารายวชาการฟงภาษาไทย（BURANAPATANA, Maliwan）

― 289 ―

5. นยามศพท

กลวธการฟงเพอความเขาใจ (Listening strategies) หมายถงกระบวนการพฒนาทกษะการฟงทใช

กลวธการฟงเพอความเขาใจ 3 รปแบบ คอ แบบลางขนบน (Bottom-up process) แบบบนลงลาง (Top-

down process) และแบบปฏสมพนธ (Interactive process) โดยกจกรรมทใชในกระบวนการพฒนามขน

ตอนหลก 3 ขนตอน ไดแก กจกรรมกอนฟง (Pre-listening) กจกรรมขณะฟง (While-listening) และ

กจกรรมหลงฟง (Post-listening)

รายวชาการฟง หมายถง วชาภาษาไทย 14 : การฟง 2 (Thai 14 : Listening 2) ส�าหรบนกศกษา

วชาเอกภาษาไทย มหาวทยาลยโอซากา ชนปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2018

6. ความสำาคญของทกษะการฟง

ในการเรยนภาษาทสองหรอภาษาตางประเทศนน Nunan (1999) ไดกลาวถงทกษะการฟงไวอยาง

นาสนใจวา คนทวไปใหความส�าคญกบการพดมากกวา ทกษะการฟงจงเปน ‘Cinderella’ ทถกมองขาม

เสมอ ทงนเพราะคนสวนมากเขาใจวาความส�าเรจในการเรยนภาษาทสองหรอภาษาตางประเทศดไดจากความ

สามารถดานการพดและการเขยน ซงสอดคลองกบความเหนของ Hedge (2000: 227) ทวาคนมกเขาใจ

วาการฟงเพอความเขาใจนนเปนสงทเกดจากการเรยนรของผเรยนเองโดยไมจ�าเปนตองมการสอนหรอความ

ชวยเหลอจากคร และ Scarcella & Oxford (1992) ซงไดย�าใหเหนถงตวอยางของความเขาใจผดดงกลาวท

เกดขนในการสอนภาษาองกฤษวา วธการสอนทใชกนในการสอนภาษาตางประเทศ คอการทกทกเอาวาผเรยน

สามารถพฒนาทกษะการฟงไดโดยอตโนมต หากเขาไดเรยนรภาษานนดวยการท�าแบบฝกหดเกยวกบ

ไวยากรณ ค�าศพท และการออกเสยง แตเนองจากการฟงเปนพนฐานส�าคญของทกษะการพด ในปจจบนผ

สอนภาษาจงใหความสนใจการสอนทจะชวยพฒนาทกษะการฟงของผเรยนใหมประสทธภาพมากขน ดงท

Brown (2001) สรปวาการเรยนการสอนภาษาเพงใหความส�าคญกบทกษะการฟงอยางจรงจงตงแตทศวรรษ

1970 เปนตนมานเอง

ดงทกลาวมาแลววาทกษะการฟงในการเรยนภาษาทสองหรอภาษาตางประเทศเปนสงทส�าคญมาก

มขอสรปถงอตราสวนของการใชทกษะทางภาษาในการสอสารในชวตประจ�าวนวา ในบรรดาทกษะการฟง พด

อาน และเขยน การฟงเปนทกษะทใชมากทสด นนคอใชเวลาถง 45% ในขณะทการพดใช 30% การอาน

16% และการเขยนนอยทสดเพยง 9 % (Hedge, 2000) จากอตราสวนนจะเหนไดวาการสอสารในชวต

ประจ�าวนคนเราใชเวลาสวนใหญกบการฟง ยงไปกวานนงานวจยของบ�ารง โตรตน (2524 : 16) ยงพบวาผเรยนทได

รบการฝกทกษะการฟงอยางเขมขนมากอนในระยะเรมเรยนและการพดซ�าตาม มแนวโนมทจะสามารถออก

เสยงไดดกวาและสามารถตอบสนองตอภาษาใหมไดเรวกวาดวย ผลการศกษานแสดงใหเหนวาทกษะการฟง

เปนทกษะทส�าคญในการสอนภาษา ดงนนเพอใหผเรยนไดพฒนาระดบความสามารถในการเรยนภาษาทสอง

หรอภาษาตางประเทศได ผสอนตองเหนวาทกษะการฟงจ�าเปนตองสอนตงแตการเรมตนเรยนภาษาโดยสอน

ควบคไปกบทกษะอนๆ และตระหนกวาการฟงไมใชความรทเปนผลพลอยไดทเกดจากการเรยนทกษะอนๆ


― 290 ―

7. ความหมายของการฟงเพอความเขาใจ (Listening comprehension)

เมออธบายถงธรรมชาตของการฟงเพอความเขาใจ Anderson & Lynch, 1988 (อางองใน Nunan,

1996) ไดอธบายความแตกตางของการฟง 2 ประเภท คอ Reciprocal listening และ Non-reciprocal

listening ไววา การฟงแบบ Reciprocal listening คอกจกรรมการฟงทผฟงมโอกาสโตตอบกบผพดและซก

ถามเกยวกบเนอเรองทฟง สวน Non-reciprocal listening คอการฟงทเปนการถายทอดขอมลทางเดยวจาก

ผพดไปยงผฟง เชน การฟงวทย และการฟงค�าบรรยาย เปนตน ทกษะส�าคญของการฟงเพอความเขาใจทผ

ฟงตองน�าไปใชรวมกนในการฟงม 4 ประการ คอ 1. บอกค�าทเปนสญญาณของความหมาย (spoken signals)

จากค�าพดทงหมด 2. แบงค�าพดยาวๆ ออกเปนค�าๆ 3. เหนความสมพนธของถอยค�าตางๆ 4. มการโตตอบท

เหมาะสม นอกจากนผฟงยงตองใชความรอนๆ ทไมใชความรทางดานภาษาเพยงอยางเดยว เชน มจดประสงค

ในการฟงทเหมาะสม มความรและทกษะทางสงคมวฒนธรรม และมความรเดมทเหมาะสมกบเรองทฟง ผ

ฟงตองตระหนกวาการฟงเพอความเขาใจไมใชการฟงแบบทผฟงเปนเหมอนเครองบนทกเสยง แตตองตความ

สงทไดฟงตามจดประสงคของการฟงและความรเดมของตนเอง ซงจะเหนไดวาการฟงเพอความเขาใจทกลาว

มานใหความส�าคญกบความรเดมของผฟงวามอทธพลอยางมากตอการตความสงทไดฟง

Buck (2001: 3) กลาวถงความหมายของการฟงเพอความเขาใจวา การฟงเพอความเขาใจเปนผล

ของการปฏสมพนธระหวางขอมลจากแหลงตางๆ ซงรวมทงเรองเสยง ความรทางดานภาษา รายละเอยดของ

บรบท รวมทงประสบการณและความรเดมของผฟง ซงผฟงน�ามาใชในกระบวนการตความเรองทฟง เพอให

เขาใจเรองทผพดก�าลงสอสารอย ดงนนการฟงเพอความเขาใจจงจดเปนเปนกระบวนการฟงจากบนลงลาง

(Top-down process) เพราะผฟงไดน�าความรทกรปแบบมาใชในการท�าความเขาใจเรองทฟง โดยการน�าความ

รตางๆ มาใชในกระบวนการสรางความหมายนไมมการเรยงล�าดบกอน-หลง แตอาจเกดขนในเวลาเดยวกน

และความรในเรองตางๆ นตางมปฏสมพนธกนและมอทธพลตอซงกนและกน ซงลกษณะดงกลาวมกเรยกกน

ทวไปวา “กระบวนการปฏสมพนธ” (Interactive process) และเมอกลาวถงการสรางแบบทดสอบเพอวด

ความเขาใจในการฟงนน Buck (2001: 29) ไดชใหเหนถงความหมายของการฟงเพอความเขาใจอยางชดเจน

อกครงวา เราตองตระหนกวาการฟงเพอความเขาใจนไมใชเพยงกระบวนการของการถอดรหส (decoding)

ภาษาเทานน ความหมายไมใชสงทผฟงดงออกมาจากสงทฟง แตความหมายเกดจากการทผฟงสรางขน

(construct) จากการอนมานและการสรางสมมตฐาน การฟงจงเปนกระบวนการคดทเกดขนในสมองของผฟง

นนคอ การฟงเพอความเขาใจเกดขนดวยสตปญญาของผฟง และบรบทในการตความกคอความรเดม (World

knowledge) ของผฟง

ในเรองของความซบซอนของกระบวนการตความในการฟงนน Rost (1991) ไดอธบายวา การฟง

คอการท�างานประสานกนระหวางทกษะการรบสาร และทกษะการวเคราะหและสงเคราะห ทกษะการรบสาร

ไดแก การจ�าแนกความแตกตางของเสยง และการจดจ�าค�าศพท ทกษะการวเคราะหไดแกการระบโครงสราง

ทางไวยากรณและการใชภาษาในสถานการณตางๆ สวนทกษะการสงเคราะหคอความสามารถในการน�าความร

ทางภาษาและค�าทเปนตวแนะ (cues) ไปใชรวมกบความรเดม โดยผฟงตองประมวลองคประกอบตางๆ เหลา

นเขาดวยกน จงเหนไดอยางชดเจนวากระบวนการฟงเพอความเขาใจนนผฟงตองใชความรทกรปแบบทมอย

เพอใหเขาใจเรองทฟงได จากค�าอธบายนอาจกลาวไดวาทกษะการฟงเพอความเขาใจเปนทกษะทตองใชความร


― 291 ―

จากหลายแหลงและมกระบวนการคดทซบซอน ดงนนทกษะการฟงจงเปนเรองยากส�าหรบผเรยนภาษาตาง

ประเทศสวนใหญ Rost (1994) และ Nunan (1999) สรปความหมายของการฟงเพอความเขาใจและกลวธ

การฟงของผเรยนวา การฟงเพอความเขาใจเปนกระบวนการทมปฏสมพนธระหวางการฟงแบบลางขนบน

(Bottom-up processing) กบแบบบนลงลาง (Top-down processing) โดยผฟงใชทงความรทางภาษาและ

ความรหรอประสบการณเดมในการท�าความเขาใจเรองทฟง

8. รปแบบของกระบวนการฟง

ปจจบนนกวชาการตางยอมรบวาทกษะการฟงเพอความเขาใจเปนกระบวนการทซบซอนและ

เกยวของกบองคประกอบหลายประการ ผฟงเปนผสรางความหมายจากสงทฟงโดยใชความรดานภาษา

ประสานกบความร เดมในการตความสงทไดฟงในบรบทของสถานการณการสอสารระหวางผ พดกบผฟง

(Buck, 2001; Hedge, 2000; Richards, 1990) รปแบบของกระบวนการฟงม 3 รปแบบ คอ แบบลางขน

บน (Bottom-up process) แบบบนลงลาง (Top-down process) และแบบปฏสมพนธ (Interactive process)

โดยมรายละเอยดดงน

1. แบบลางขนบน (Bottom-up process) การฟงคอการถอดรหส (decode) หรอใหความหมายของ

เสยงทไดยน จากหนวยทเลกทสดทมความหมาย คอจากเสยง ค�าศพท กลมค�า และประโยค การใหความ

หมายของสงทฟงจะเปนไปอยางมล�าดบ และความหมายเกดในขนตอนสดทายของกระบวนการฟง การฟงรป

แบบนความเขาใจในการฟงขนอยกบความรเกยวกบค�าศพท และโครงสรางของประโยค และเนอหาของสงทฟง

(Nunan, 1997) ผลการศกษาของ Wu (1998 อางถงใน Nation & Newton, 2009) ซงไดศกษากลวธในการฟง

เพอความเขาใจทผฟงใชในการตอบขอสอบแบบเลอกตอบ (multiple-choice questions) พบวาการฟงทม

ประสทธภาพมความสมพนธอยางใกลชดกบความสามารถดานภาษา แสดงใหเหนวาผฟงจ�าเปนตองมความ

ช�านาญในการใชกลวธการฟงแบบลางขนบน ซงเปนสงทผฟงไดใชกลวธการฟงทเรยนมาใหเปนประโยชน

2. แบบบนลงลาง (Top-down process) กระบวนการฟงแบบบนลงลางเปนกระบวนการฟงทผฟง

ใชความรตางๆ ในการสรางความหมายของสงทฟง กระบวนการท�าความเขาใจนไมไดเกดขนอยางมล�าดบ

ตายตว แตอาจเกดขนพรอมกนหรอตามล�าดบของการน�ามาใชในการท�าความเขาใจเรองนนๆ โดยผฟงอาจ

น�าความรดานภาษามาชวยในการแปลความหมายของค�า และประเดนความคดของการสนทนาอาจมอทธพล

ตอความสมพนธของถอยค�า หรอผฟงอาจใชความรเดมมาชวยในการตความเรองทฟง รปแบบการฟงแบบน

ผฟงตองใชทงความสามารถดานภาษาและความรเดมซงเปนประสบการณโดยรวมในการสรางความหมาย

(Buck, 2001) รปแบบการฟงแบบนเปนกระบวนการทใชวธการคาดเดาหรอการตงสมมตฐานเกยวกบเรองท

ฟง โดยผฟงตองใชความรทางดานภาษาและประสบการณรวม (Real world knowledge) หรอความรเดม

(Background knowledge) ในการตความเพอใหเขาใจความหมายของเรองทฟง (Nunan, 1997)

3. แบบปฏสมพนธ (Interactive process) การฟงแบบปฏสมพนธคอการผสมผสานการฟงแบบ

แบบลางขนบนกบแบบบนลงลาง เขาดวยกน ทงนเพราะการฟงในสถานการณจรงผฟงอาจใชทงสองรปแบบ

ในการท�าความเขาใจสงทฟง ดงท Stanovich (1980) กลาววาหากประสบปญหาในการท�าความเขาใจสงทฟง

ผฟงอาจเปลยนกลวธการฟงจากรปแบบหนงไปใชอกรปแบบหนงทตนเหนวาสามารถชวยใหเขาใจไดดกวา


― 292 ―

เชน น�าความรเดมหรอความรโดยรวมมาชวยท�าความเขาใจสถานการณในเรองทฟง ดงตวอยางการศกษา

ของ O’ Malley, Chamot & Kupper (1989) ทศกษาเกยวกบการท�าความเขาใจเรองทฟง พบวาผเรยนทม

ความสามารถในการฟงสงจะใชกลวธการฟงทงแบบลางขนบนและแบบบนลงลาง ในขณะทผเรยนทมความ

สามารถในการฟงต�าใหความส�าคญกบการฟงแบบลางขนบนเพยงอยางเดยว

9. กลวธการฟงเพอความเขาใจ (Listening strategies)

ปจจบนยงมขอถกเถยงกนในหมนกวชาการวาการสอนกลวธ (Strategies) เพอใชในการฟงเปน

ประโยชนหรอไม แมจะมผอางวากลวธในการเรยนนนเปนสงทสอนไดและชวยในเรองความเขาใจ ประเดน

การถกเถยงดงกลาวใหความสนใจกบนยามของค�าวา “กลวธ” (Strategy) ซงมผลตอการน�าไปใชในการสอน

ทกษะการพดโดยตรง (Nation & Newton 2009: 51-52) ในการสอนกลวธการฟงน Goh (2000) เสนอวาขน

ตอนแรกของการสอนเรองกลวธผสอนตองทราบปญหาส�าคญในการฟงเพอความเขาใจของผเรยนวามอะไร

บาง เชน จ�าค�าศพทไมได และไมมเวลาพอในการตความสงทฟงใหเปนภาษาทเหมาะสมได ท�าใหไมสามารถ

เขาใจขอความสวนทตามมา เปนตน และ Goh ไดแนะน�ากลวธในการฟงทเปนประโยชนส�าหรบผเรยน 2

ประการคอ

1. กลวธในการสอสาร (Communication strategies) หมายถงกลวธทจะชวยใหเขาใจเรองทฟง

เชน การเดากอนการฟง การเลอกฟงขอความทส�าคญ และรวธถามแทรกขณะฟงอยางสภาพ

2. กลวธในการเรยน (Learning strategies) หมายถงกลวธในการสงเกตรปแบบของการใชภาษาของ

สงทฟงจากการฟงในโอกาสตางๆ ของตนเอง เชน การท�าใหขอมลทฟงชดเจนขน ฟงเพอหารปแบบ (patterns)

ของสงทฟง และรจกวธการฟงอยางตงใจและมจดมงหมาย (focused listening)

นอกจากนยงมงานวจยเกยวกบการใชกลวธในการฟงเพอความเขาใจภาษาทสองหรอภาษาตาง

ประเทศทแสดงใหเหนวากลวธเปนสงทสอนหรอฝกหดใหผเรยนเรยนรเพอน�าไปใชใหเปนประโยชนในการ

พฒนาทกษะการฟงได งานวจยของ Piamsri (2014) ซงศกษาเกยวกบการใชกลวธในการฟงของผเรยนระดบ

มหาวทยาลยชาวไทยทมความสามารถในการใชภาษาองกฤษในระดบสง กบผเรยนทมความสามารถในการใช

ภาษาองกฤษในระดบต�า โดยใหผเรยนตอบแบบสอบถามเกยวกบกลวธการฟงตางๆ ผลการวจยแสดงใหเหน

วาผเรยนทงสองกลมใชกลวธในการฟงบางอยางทแตกตางกนอยางมนยส�าคญ กลาวคอผเรยนทมความ

สามารถในการใชภาษาองกฤษในระดบสงใชกลวธในการฟงหลากหลายกวาผเรยนทมความสามารถในการใช

ภาษาองกฤษในระดบต�า และผเรยนทมความสามารถในการใชภาษาองกฤษในระดบสงสามารถใชกลวธใน

การฟงไดอยางเหมาะสม

การวจยเกยวกบกลวธการฟงเพอความเขาใจ (Listening strategies) ซงเปนการศกษาเกยวกบ

ปญหาในการฟงและการใชกลวธทชวยในการฟงภาษาองกฤษของนกศกษาระดบมหาวทยาลยชาวไทยทม

ความสามารถในการฟงสง กบนกศกษาทมความสามารถในการฟงต�ากวา โดยผวจยนยามค�าวากลวธการฟง

เพอความเขาใจ (Listening strategies) วา หมายถงเทคนคหรอวธการทน�ามาใชในการฟงเพอความเขาใจ

เพอชวยใหผฟงมความสามารถในการฟงดขน ผลการวจยพบวาปญหาในการฟงของผเรยนทมความสามารถ

ดานการฟงทงสองระดบไมแตกตางกน แตกลบพบความสมพนธกนอยางมนยส�าคญระหวางปญหาการฟงบาง


― 293 ―

ประการกบการเลอกใชกลวธทชวยในการฟงของผเรยนทงสองกลม (ฐตภสร วฒธาจารเกยรต มณฑา จาฏพจน

และพนดา สขศรเมอง, 2557)

งานวจยเพอน�าเสนอยทธศาสตร (Strategies) การเรยนการสอนการฟงภาษาองกฤษเพอความเขาใจ

ของนกศกษาคร ของสจนต หนแกว และส�าล ทองธว (2556) กลาวถงแนวทางส�าคญในการแกปญหาการฟง

และชวยใหผเรยนประสบความส�าเรจในการฟง คอการฝกการใชกลวธในการฟงอยางมประสทธภาพแกผเรยน

เพราะกลวธเปนเครองมอของผเรยนภาษาทสองทจะชวยใหผเรยนเรยนรดวยตนเองไดอยางอสระ อยางมจด

มงหมายและมความตงใจ น�าไปสการเปนผเรยนทมความสามารถในการเรยนและควบคมการเรยนรของ

ตนเองได สงทส�าคญคอการฝกกลวธมงทกระบวนการเรยนร ไมไดมงทผลผลตปลายทางของการเรยนร ผ

เรยนจงสามารถประยกตใชความรทไดฝกฝนดวยการเลอกใชกลวธใหถกตองเหมาะสม

งานวจยกงทดลองของกรองแกว ศลปศาสตร (2554) ซงศกษาความสามารถดานทกษะการฟงเพอ

ความเขาใจภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ในการฟงขาวอาชญากรรม พบวาหลงการใชเทคนค

กอนฟง ขณะฟง และหลงฟง นกเรยนมระดบความสามารถทางการฟงสงขน และมระดบความพงพอใจ

กจกรรมกอนฟงมากทสด และมความพงพอใจระดบมากตอเทคนคการฟงขณะฟงและหลงฟง

งานวจยเกยวกบกลวธการฟงของ Tokeshi (2003) ทศกษาเกยวกบกระบวนการและกลวธในการฟง

เพอความเขาใจทนกเรยนชนมธยมปลายชาวญปนใชในการฟง ผลการศกษาพบวาผฟงใชทงกลวธการฟงแบบ

ลางขนบนและแบบบนลงลาง ผเรยนใชกลวธการฟงทงสน 25 วธ การใชกลวธการฟงขนอยกบประเภทของ

งาน (task) ความรดานภาษาทสอง บรบท และทศนคตของผเรยน ขอมลจากการวจยชใหเหนวาการฟงแบบ

ปฏสมพนธ (Interactive listening) ทมการโตตอบระหวางผฟงกบผพดชวยในเรองความเขาใจในการฟง โดย

การพดซ�าของเจาของภาษาเปนวธทชวยในเรองความเขาใจของผฟงไดดทสด ในขณะทการเนนรายละเอยด

ของเนอหาเปนวธทมประสทธภาพนอยทสด และจากผลการวจยครงนผวจยไดแนะน�าวา การเรยนภาษา

องกฤษของผเรยนชาวญปนนนตองใหความส�าคญกบการฟงแบบปฏสมพนธ (Interactive listening) เพราะ

จะชวยสนบสนนทกษะการสอสารของผเรยน

การน�ากลวธการฟงมาใชเพอพฒนาทกษะการฟงของผเรยนน Nunan (1997) ใหค�าแนะน�าวา ใน

การฝกทกษะการฟงผสอนตองสอนใหผเรยนรกลวธการฟงทมประสทธภาพและหลากหลาย ผเรยนทมกลวธ

การฟงทดจะไดพฒนาทกษะการฟงใหดขนและเปนผเรยนภาษาทมประสทธภาพ ทงนเพราะในกระบวนการ

เรยนรดวยตนเองผเรยนตองจดจอกบเรองทฟง และคดใหเหตผลทกขนตอนของการเรยนร กลวธส�าคญของ

การฟงทควรสอนในชนเรยน เชน การฟงเพอวตถประสงคเฉพาะ การฟงเพอวตถประสงคตางๆ การคาดเดา

การเขยนโครงรางของเรองทฟง และการฟงเพอหาขอสรป เปนตน ผสอนควรใชกลวธตางๆ เหลานรวมไปกบ

การสอนเนอหาเพอใหผเรยนไดเรยนรวธการน�ากลวธเหลานไปใชเพอพฒนาทกษะการฟงของตนเองไดอยางม

ประสทธภาพยงขน

10. กจกรรมการเรยนเพอพฒนาทกษะการฟงภาษาทสองหรอภาษาตางประเทศ

ดงทกลาวไปแลวในตอนตนวาทกษะการฟงเพอความเขาใจเปนกระบวนการทซบซอน ผเรยนตองน�า

ความรทกดานมาใชในการท�าความเขาใจสงทฟง ทงยงตองรจกใชรปแบบของกระบวนการฟงทง 3 รปแบบได


― 294 ―

อยางเหมาะสมกบจดมงหมายของการฟง เนอหาของเรองทฟง ภายในบรบทและสถานการณตางๆ ไดอยางม

ประสทธภาพ Jones (2008) กลาววาปจจบนผสอนภาษาตระหนกวาการสอนทกษะการฟงนนตองใชขนตอน

การสอนและรปแบบงาน (tasks) ทหลากหลาย ซงขนตอนในการสอนกคอ Pre-listening, During listening

หรอ While listening และ Post-listening แตละขนตอนกท�าหนาทแตกตางกนซงผสอนตองเชอมโยงขน

ตอนตางๆเหลานเขาดวยกนเพอสงเสรมใหผเรยนประสบความส�าเรจในการพฒนาทกษะการฟงเพอความ

เขาใจ ขนตอนการพฒนาทกษะการฟงเพอความเขาใจ 3 ขนตอน มดงน

1. ขนกอนฟง (Pre-listening) กจกรรมในขนนส�าคญมากเพราะเปนการเตรยมผฟงกอนฟงท�าใหผ

ฟงจดจอทเรองทจะไดฟง กจกรรมทท�าในขนน เชน การทผสอนใหผเรยนอภปราย หรอฟงขอมลทเกยวของ

กบความรเดม การอานเอกสารทเกยวของ การระดมสมอง (brainstorming) เพอหาค�าศพทจากเรองทฟง

กจกรรมในขนนควรมลกษณะทเปนของจรงใหมากทสดแมวาสถานการณการเรยนการสอนจะเกดขนใน

หองเรยนซงไมใชสถานการณจรงในการฟงกตาม ขนตอนนเปนจดเรมตนของการสงเสรมการเรยนรของผ

เรยน ผเรยนจะทราบวาท�าไมตองฟงและตองท�าอะไรบางในแตละขนตอน ดงนนค�าอธบายทชดเจนของผสอน

เกยวกบกจกรรมทผเรยนจะตองท�าจงส�าคญมาก และผเรยนตองตระหนกวากจกรรมทท�าเปลยนแปลงไป

ตามจดประสงคของการฟงแตละครง

2. ขนการฟงหรอขณะฟง (During listening หรอ While listening) ขนตอนนเปนขนทผเรยนสวน

ใหญมกเหนวายาก ดงนนผสอนจงตองเตรยมกจกรรมทจะชวยในการเรยนรของผฟงรวมกบค�าอธบายท

ชดเจนเกยวกบวธท�ากจกรรม กจกรรมทใชผสอนควรพจารณาถงความนาสนใจ และความยาก-งายทเหมาะ

สมกบระดบความสามารถของผเรยนดวย เพอใหผเรยนสนใจและสรางแรงจงใจในการฟงมากขนเรองทฟง

ควรมความหลากหลาย งาน (tasks) ส�าหรบขนนขนอยกบจดประสงคของการฟง เชน การเรยงล�าดบเนอหา

การวาดภาพจากเรองทฟง การจบคสงทเหมอนกน เปนตน

3. ขนหลงฟง (Post-listening) กจกรรมในขนนผสอนตองค�านงถงเวลาทใชในการท�ากจกรรมวาม

มากเพยงใด กจกรรมทใหผเรยนท�าตองใชทกษะอะไรบาง (การอาน เขยน และพด) เกยวของกบเรองทฟง

หรอไม กจกรรมในขนนเปนการเพมเตมรายละเอยดซงเปนความรหลงการฟง เหตผลส�าคญส�าหรบการท�า

กจกรรมในขนนกคอ การตรวจสอบวาผเรยนเขาใจสงทไดฟงในขนการฟงอยางถกตองหรอไม โดยผเรยนไดม

โอกาสแสดงความสามารถดานการใชภาษาในการท�ากจกรรมทผสอนจดขน

ในการจดกจกรรมในการพฒนากระบวนการฟงน (Nunan, 1997) เสนอวาเพอใหกจกรรมการฟง

เปนเรองทผเรยนไดพบในชวตประจ�าวน กจกรรมการฟงแบบ Non-reciprocal listening ไมจ�าเปนตอง

เปนการฟงค�าบรรยาย (Lecture) หรอกจกรรมทผฟงเปนผฟงฝายเดยวเทานน การฝกฟงอาจใชเรองอนๆ ใน

ชวตประจ�าวน เชน ขอความในเครองตอบรบโทรศพทอตโนมต ประกาศในหางสรรพสนคา ประกาศตาม

สถานขนสงสาธารณะ ค�าบรรยายขนาดสน หรอเทปบนทกค�าบรรยาย เปนตน และเนอหาของกจกรรมการ

ฝกทกษะการฟงควรมเนอหาทปรบแตงใหเขากบความรและความสนใจของผเรยน โดยกอนเรมการฟงผสอน

ควรเตรยมกจกรรมการเรยนรทเกยวของกบเรองทจะฟงแกผเรยน เพอผเรยนจะไดมความรและกระตอรอรน

ในการมสวนรวมในกจกรรมการฟง นนคอการเรยนการสอนตองเปนไปในรปแบบผเรยนเปนส�าคญ

(Learner-centered) ซงผเรยนไดท�ากจกรรมทชวยใหเกดการเรยนรภาษา ไดฝกทกษะทางภาษา โดยกจกรรม


― 295 ―

การฟงในรปแบบนมลกษณะทส�าคญคอเปนกระบวนการทผเรยนไดมสวนรวมในกจกรรม ดงน

- ผสอนแจงวตถประสงคของการเรยนรทชดเจนแกผเรยน

- เปนกจกรรมทผเรยนมโอกาสเลอก

- เปนกจกรรมทผเรยนมโอกาสน�าประสบการณหรอความรเดมมาใช

- กระตนใหผเรยนไดพฒนาทศนคตทมเหตผลตอการเรยนและพฒนาวธการเรยนรดวยตนเอง

Brown (2001) เนนวากจกรรมทใชในการสอนทกษะการฟงเพอความเขาใจน ผสอนตองสอนกลวธ

การฟงทใชมากกวาการฟงในหองเรยน เชน การมองหาค�าส�าคญ หรอค�าทชวยในการตความสงทไดฟง

ท�านายจดประสงคของผพด ใชความรเดมในการท�าความเขาใจ หาวธทจะชวยใหเขาใจเรองไดชดเจนขน จบ

ประเดนส�าคญของเรอง ตลอดจนใชวธการตางๆ ทผท�าขอสอบใชในการฟงเพอความเขาใจ เชนเดยวกบ

Richards (1985) ทชใหเหนวาในการสอนทกษะการฟงเพอความเขาใจนนผสอนควรพจารณาสงส�าคญสอง

ประการคอ ประการแรก การฟงนนเปนการฟงทใชความจ�าหรอความเขาใจ ประการทสอง กจกรรมนนตรง

ตามวตถประสงคของการเรยนและเปนสงทผเรยนสามารถน�าไปใชในชวตจรงไดหรอไม ในการสอนทกษะ

การฟงเพอความเขาใจนน เนอหาของเรองตองเปนเรองทผเรยนไดใชทกษะในการฟง ไมใชทกษะการอาน

กจกรรมในการเรยนกตองใชกระบวนการในการตความเพอความเขาใจ ไมใชความสามารถในการจ�าเรองทฟง

แบบฝกหดทใหผเรยนฟงขอความแลวตอบค�าถามแบบ ถก /ผด คอตวอยางของการใชความสามารถในการจ�า

มากกวาความเขาใจ หรอแบบฝกหดทใหผเรยนฟงขาวจากวทย แลวท�าแบบฝกหดแบบเตมค�า (Cloze

exercises) เปนกจกรรมทผเรยนตองใชความรเรองไวยากรณ มากกวาการใชความเขาใจในการฟงขาวซงผ

เรยนตองพบในชวตจรง ดงนนกจกรรมเชนนผเรยนจงน�าสงทไดเรยนรในหองเรยนไปใชในชวตจรงไดนอย

นอกจากน Richards (1985: 203) ยงไดเนนถงความส�าคญของการสอนกลวธการฟงในขนกอนฟง

(Pre-listening) วาการเตรยมการอยางดกอนการสอนทกษะการฟงเพอความเขาใจเปนสงส�าคญทจะชวย

ใหการฝกทกษะการฟงนนเปนการสอน ไมใชการสอบทเนนการท�ากจกรรม กจกรรมในขนกอนฟงเปนขน

ตอนทชวยกระตนใหผเรยนอยากเรยนรและท�าใหผเรยนมเปาหมายทชดเจนในการฟง การเตรยมการดงกลาว

อาจท�าไดหลายรปแบบ เชน การอภปราย การตอบค�าถาม การอานขอความสนๆ เพอใหผเรยนมความร

เกยวกบเรองทจะฟง การใหขอมลเกยวกบสถานการณ การบอกลกษณะ และการพดเรองราวเหตการณตางๆ

เปนตน กจกรรมทเปนการสอนไมใชการสอบนตองใชงาน (tasks) ทหลากหลายรปแบบ และในการท�างาน

เหลาน (Pre-listening tasks) ผเรยนตองใชทกษะการฟง ไมใชงานทผเรยนท�าหลงจากทไดฟงแลว (post-

listening tasks)

นกวชาการหลายคนไดกลาวถงปจจยตางๆทสงผลตอความยากในการประเมนผลความสามารถของ

ผเรยนดานทกษะการฟง ซง Thirakunkovit (2018) สรปปจจยทเกยวของเปน 3 ประเดนใหญๆ ดงน

1. ลกษณะของตวปอน (The nature of input) ไดแก ชนดของสงทฟง (Text type) อตราความเรว

ของเสยงทฟง (Speech rate) ความยากของสงทฟง (Text difficulty) ความยาวของขอทดสอบการฟง (Test

length) และจ�านวนครงทฟง (Numbers of hearings)

2. ลกษณะของงานทใชในการประเมนผล (The nature of assessment tasks)

3. ความแตกตางระหวางบคคล (Individual differences)


― 296 ―

ส�าหรบประเดนททาทายกระบวนการประเมนผลความสามารถดานทกษะการฟงน สงทนกวชาการ

มกกลาวถงอยเสมอคอความแทจรงของสงทฟง (Authentic texts) หรอการใชสอทเปนของจรง (Authentic

materials) Jones (2008) กลาววาสอทใชในการสอนทกษะการฟงเพอความเขาใจแมจะเปนการฟงระดบตนก

ควรเปนสอทเปนจรงทใชในสถานการณจรง สอทเปนของจรงจะมลกษณะตางๆ ทเหมอนกบการพดในชวต

จรง ความเรวในการพดทเหมอนกบเจาของภาษาใชในการสนทนา การพดค�าสนๆ พดซ�า หรอภาษาทซ�าซาก

สอทเปนของจรง เชน เรองเลาตางๆ เพลง รายการวทย สามารถสรางแรงจงใจใหผฟงไดเรยนรภาษาทใชจรง

(‘real’ language) การใชสอทเปนของจรงในการสอนทกษะการฟงเพอความเขาใจน Richards (1985) ยงช

ใหเหนวา ถงแมเอกสารทมลกษณะของจรง (Authenticity) จะหาไดยาก หรอเปนเรองทฟงเขาใจยากส�าหรบ

ผเรยนซงไมมความรเกยวกบเรองนน แตหากตองการใหผเรยนไดเรยนรทกษะทน�าไปใชในสถานการณจรง

ไดผสอนกควรใชเอกสารการฟงทมลกษณะของจรง ซงคณคาของสงทเปนของจรงนจะท�าใหการเรยนเปนไป

ตามลกษณะท Krashen (1980) เรยกวา การเรยนรตามสภาพจรง (Authentic learning) ซงตองใหผเรยนได

มโอกาสใชความพยายามในการท�าความเขาใจสงทฟง (Input) โดยใชความรดานภาษามากกวาความรทมอย

เดม

11. บทสรป

การฟงเพอความเขาใจเปนกระบวนการการรบสารทตอเนองและซบซอน ความเขาใจในการฟงเปน

ผลของการปฏสมพนธระหวางขอมลจากแหลงตางๆ ทงเรองเสยง ความรทางดานภาษา รายละเอยดของบรบท

โดยประสบการณและความรเดมทผฟงน�ามาใชในกระบวนการตความมบทบาทอยางส�าคญ กลาวไดวาผฟง

ตองใชความรทกรปแบบในการสรางความหมายสงทไดฟง ในกระบวนการปฏสมพนธของความรตางๆ ทเกด

ขนในสมองของผฟงขณะทมการสอสารนผฟงตองใชทงทกษะการวเคราะห และสงเคราะหสารทไดจากการฟง

เพราะผฟงตองแยกแยะความแตกตางของเสยงทไดยน พรอมกบการใชความรเกยวกบความหมายของค�า

ศพทและโครงสรางทางไวยากรณ ประสานกบการน�าความรหรอประสบการณเดมมาใชในการสรางความเขาใจ

ดงนนทกษะการฟงเพอความเขาใจจงเปนสงทยากส�าหรบผเรยนทเรยนภาษาทสองหรอภาษาตางประเทศ โดย

เฉพาะผเรยนทไมไดอยในสงแวดลอมทใชภาษานนในชวตประจ�าวน เพราะผเรยนขาดโอกาสในการฝกการฟง

ในชวตประจาวน ท�าใหไมคนเคยกบเสยงและค�าในภาษานน

ปญหาททาใหการพฒนาทกษะการฟงทาไดยากมาจากทงตวผเรยน และวธการสอนทผสอนน�ามาใช

ในหองเรยน ปญหาของผเรยนทพบทวไปคอ การขาดความรดานค�าศพทและไวยากรณของภาษาทสอง และ

ขาดความรเดมทจะชวยในการตความสงทฟง ขาดแรงจงใจในการเรยนเมอเหนวาสงทฟงนนยากเกนกวาทจะ

ท�าความเขาใจได ผเรยนสวนใหญมกเหนวาเจาของภาษาพดเรวเกนไปจงฟงไมทน เรองทฟงเปนเรองทไมนา

สนใจและผเรยนไมคนเคย อยางไรกตามปญหาทมาจากวธการสอนของครถอเปนปจจยส�าคญทท�าใหการ

พฒนาทกษะการฟงไมประสบความส�าเรจเทาทควร เพราะการสอนสวนใหญยงเปนไปในรปแบบทเนน

“ผลลพธ” ของการฟง มากกวา “กระบวนการ” ทผเรยนไดเรยนรวธสรางความเขาใจเรองทฟง จงอาจกลาว

ไดวาการสอนยงคงมงเนนเรองของ “การสอบ” เพอใชคะแนนในการวดความสามารถดานการฟงของผเรยน

มากกวาการฝกฝนใหผเรยนรจกกลวธตางๆ ทสามารถน�ามาใชในการพฒนาทกษะการฟงไดอยางมประสทธภาพ


― 297 ―

ผลการวจยหลายเรองยนยนถงประโยชนของการน�ากลวธทหลากหลายมาใชในการพฒนาทกษะการ

ฟงเพอความเขาใจ เนองจากในกระบวนการฟงผฟงตองใชความรทงทางดานภาษาและความรเดมมาใชในการ

ตความ ดงนนการสอนทเนนรปแบบของกระบวนการฟงทง 3 รปแบบ จงท�าใหผเรยนไดมโอกาสฝกการใช

ความรทางภาษาและความรเดมในการท�าความเขาใจสงทฟง และกจกรรมการเรยนทผสอนใชในการพฒนา

ทกษะการฟงโดยแบงขนตอนการพฒนาออกเปนขนกอนฟง ระหวางฟง และหลงฟง เปนการสอนทเนนผ

เรยนเปนส�าคญ และเปนกลวธทสงเสรมใหผเรยนไดฝกการน�ากลวธมาใชในการฟงเรองราวตางๆ อยางเปน

ล�าดบขนตอน ท�าใหผเรยนมเวลาและความรอนทชวยในการท�าความเขาใจสงตางๆ ทงนเพราะในกระบวนการ

เรยนการสอนทกขนตอนผสอนตองเตรยมกจกรรมและอปกรณการสอนทสอดคลองกบเรองทฟงท�าใหผเรยน

กระตอรอรนและสนใจฟงอยางมจดมงหมายชดเจน การใชสอทเปนของจรง (Authentic materials) ทหลาก

หลาย ชวยสรางใหบทเรยนมความสมจรงและนาสนใจส�าหรบผเรยนไดดกวาบทเรยนทสรางขนเพอใชในการ

ทดสอบความสามารถในการฟงเทานน การใชสอทเปนของจรงนอกจากจะชวยใหผเรยนไดฟงเสยงจรงในชวต

ประจ�าวนแลว ผเรยนยงสามารถน�ากลวธทไดจากการเรยนรในชนเรยนไปใชในชวตจรงไดดวย และเพอไมให

เปนการเรยนทเนนการสอบหรอผลลพธ เนองจากทกษะการฟงเพอความเขาใจเปนสงทวดยากเพราะเปนสง

ทเกดขนในสมองของผเรยน (Carroll, 1972) ดงนนการประเมนผลการเรยนรดานความสามารถในการฟงเพอ

ความเขาใจจงใชขอมลทงแบบฝกหดเพอพฒนาทกษะการฟงทใชในกจกรรมขนตางๆ และแบบสงเกต

พฤตกรรม (Task observation) ขณะทผเรยนท�ากจกรรมในชนเรยน นอกจากนแบบสอบถามความพงพอใจ

ของผเรยนตอวธสอนทใชกลวธทหลากหลาย และแบบสมภาษณจะชวยใหผสอนเขาใจกระบวนการเรยนรของ

ผเรยนมากขน และไดทราบปญหาตางๆ ทผเรยนพบ อนจะเปนประโยชนตอแนวทางการจดกระบวนการเรยนร

เพอพฒนาทกษะการฟงของผเรยนใหมประสทธภาพยงขนตอไป

References

กรองแกว ศลปศาสตร. (2554).

กรณศกษาผลการใชเทคนคกอนฟง ขณะฟง และหลงฟงตอความเขาใจอาชญากรรมของนกเรยนระดบชน

มธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนศรธรรมราชศกษา จงหวดนครศรธรรมราช วทยานพนธหลกสตรปรญญาศลป

ศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนภาษาองกฤษเปนภาษานานาชาต. มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

ฐตภสร วฒธาจารเกยรต, มณฑา จาฏพจน และพนดา สขศรเมอง. (2557).

ปญหาในการฟงและการใชกลวธทชวยในการฟงของนกศกษาระดบมหาวทยาลย. ศรนครนทรวโรฒวจยและ

พฒนา (สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร), 6 (11 มกราคม-มถนายน), 40–56.

บ�ารง โตรตน. (2524).

วธสอนภาษาองกฤษเปนภาษาตางประเทศ. พมพครงท 2, นครปฐม: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.

สจนต หนแกว และส�าล ทองธว. (2556).

การน�าเสนอยทธศาสตรการเรยนการสอนการฟงภาษาองกฤษเพอความเขาใจของนกศกษาคร. ศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 15 (2 เมษายน-มถนายน), 78–84.


― 298 ―

Buck, Gary.2001 Assessing Listening. Cambridge, England: Cambridge University Press.

Brown, H. D.2001 Teaching by Principles: An Interactive Approach to Language Pedagogy (2nd ed.). New York:

Addison Wesley Longman Inc.Carroll, J.B.

1972 Defining language comprehension: some speculations. In R.O. Freedle, & J.B. Carroll (Eds.), Language comprehension and the acquisition of knowledge, U.S. A.,V.H. Winston &Sons, Inc., Publishers.

Coombe, C. & Kinney, J.1998 Learner-centered listening assessment for the EFL classroom. Thai TESOL Bulletin, 11(2), 2-10.

Field, J.1998 Skills and strategies: Towards a new methodology for listening. ELT Journal, 52 (2), 110-118.

Gathercole, S. & Thorn, A.1998 Phonological short-term memory and foreign language learning. In A. Healy & L. Bourne (Eds.),

Foreign language learning. Psycholinguistic studies on training and retention. (pp. 141-157). Mahwah, NJ: Erlbaums.

Goh, C.2000 A cognitive perspective on language learners’ listening comprehension problems. System 28, 1:

55–75.Hedge, T.

2000 Teaching and learning in the language classroom. Oxford: Oxford University Press.Jones, D.

2008 Is there any room for listening? The necessity of teaching listening skills in ESL/EFL classrooms.

Forum for Foreign Language Education No.7, Retrieved from https://www.kansai-u.ac.jp/fl/publication/pdf_forum/7/02_jones_15.pdf

Krashen, S.1980 The Input Hypothesis. In J.E. Alatis (Ed.), Current Issues in Bilingual Education. Washington,

D.C.: Georgetown University Press.Nation, I.S.P. & Newton, J.

2009 Teaching ESL/EFL Listening and Speaking. New York: Routledge.Nunan, D.

1996 Designing Tasks for the Communicative Classroom (8th ed.). Cambridge, England: Cambridge University Press.

1997 Listening in Language Learning. The Language Teacher Online 21.09, 1–3.1999 Second language teaching and learning. Boston: Heinle & Heinle Publishers.

O’Melley,J.M., Chamot,A. and Kupper, L.1989 Listening comprehension strategies in second language acquisition. Applied Linguistics, 10(4),

418-437.


― 299 ―

Piamsai, C.2014 An Investigation of the Use of Listening Strategies and Listening Performance of Proficient and

Nonproficient Laguage Learners. PASAA: Journal of Language Teaching and Learning in Thailand, v.47, p147-180 Jan-Jun 2014.

Puakpong, N.2005 An individualized CELL listening comprehension program : making listening more meaningful for

Thai learners of English. Unpublished PhD Thesis, University of Canberra, Canberra, Australia.Richard, J. C.

1985 The Context of Language Teaching. The United States of America: Cambridge University Press.1990 The Language Teaching Matrix (4th ed.). The United States of America: Cambridge University

Press.Rost, M.

1991 Listening in action. New York: Prentice Hall International (UK) Ltd.1994 Introducing Listening. London: Penguin.

Scarcella, R. & Oxford, R.1992 The tapestry of language learning: The individual in the communicative classroom. Boston: Heinle

& Heinle Publishers.Shimo, E.

2002 Learners’ Affect and Learning Skills: Strategies to deal with Negative Affect. In JALT 2002 at Shizuoka Conference Proceedings (pp. 29–35).

Stanovich, K.E.1980 Toward and interactive-compensatory model of individual differences in the development of

reading fluency. Reading Research Quarterly. 16(1), 32-71.Thirakunkovit, S.

2018 A Historical Review of the Development of Listening Assessments: Pedagogical Implications to English Teaching and Testing. The New English Teacher 12.1 January, Institute for English Language Education Assumption University, 93–120.

Tokeshi M.2003 Listening Comprehension Processes and Strategies of Japanese Junior High School Students in

Interactive Settings. Unpublished Ed.D. Thesis, Faculty of Education University of Wollongong, Wollongong, Australia.


― 300 ―