Prof. dr. Mirella M.N. Minkman
Inkoop vanuit integraliteit
Innovatie van organisatie en governance van integrale zorg
Even voorstellen❖ Bijzonder hoogleraar Tilburg University/TIAS
❖ Directeur Innovatie en Onderzoek Vilans
❖ Toezichthouder in de zorg (ouderen, RIBW)
❖ Vice-voorzitter bestuur International Foundation for Integrated care
❖ Commissie van deskundigen VGN
❖ Lid innovatie- en advies commissie governance in de zorg BoZ
❖ Internationale expert groups & editor IJIC
Maar vooral….
Thuis in Rivierenland
Het begint met integraal kijken
❖ Een brede blik, verder kijken dan alleen ‘zorg’
❖ Weten wat mensen belangrijk vinden
❖ Anders kijken naar gezondheid
❖ Een mens is meer dan zijn ziekte of beperking
❖ Integraal kijken betekent anders handelen
Huber et al., (2106); Schalock et al. (2002); Slaets, J. (2016)
Veranderende samenleving
❖ Roep om eigen regie
❖ Netwerksamenleving
Tonkens (2016), SCP (2016), Panteia (2015)
Trends in beeld (UvA/Vilans 2017)Perspectief
van de inwoner….
Ouder worden❖ Vergrijzing, ook medewerkers
❖ Ouderdomsziekten
❖ Wegvallen ondersteuning
❖ Eenzaamheid
❖ Omgaan met complexe samenleving
❖ Betekenis van het leven
❖ Levenseinde
Migratie: een andere populatie
Solidariteit
Meer dynamiek, meer maatwerk, meer eigen regie is mooi. Maar ook meer achterblijvers.
‘Op weg naar 2050 zien we als belangrijke vraagstukken voor de samenleving en overheid hoe solidariteit en hoe duurzaamheid vorm te geven.’
(Kim Putters, SCP, 2016)
Een pluriforme samenleving laat een grote kwetsbare groep zien
Nederland in 6 groepen (incl. ouderen, mensen met beperkingen) Hoog totaal
hulpbronnen
Laag totaal hulpbronnen
29%
71%
1. Gevestigde bovenlaag2. Jonge kansrijken3. Werkende middengroep4. Comfortabel gepensioneerden5. Onzekere werkenden6. Achterblijvers
Bron: SCP, 2017
Wie zijn de mensen in de kwetsbare groep?
Zes risicogroepen met eigen vraagstukken en oplossingsrichting
❖ Ouderen
❖ Mensen met een langdurige beperking (bv LVB)
❖ Ouderen met een migranten achtergrond
❖ Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden/laaggeletterd
❖ Mensen met een laag inkomen en weinig hulpbronnen
❖ Kinderen met ernstige beperkingen
Trend-T
11 technologische ontwikkelingen1. Smartphones en wearables
2. Internet of Things
3. Augmented reality
4. Security
5. Verschuiving naar de consumentenmarkt
6. 3D Printing
7. Open systemen
8. Blockchain technologie
9. Sensoren en (zelf)metingen
10. Big Data
11. PrivacyECP (2016), Panteia (2015), Nictiz/Nivel (2016), CBS Stats. (2017)
Leren en werkenDoor technologie is een leven lang leren steeds meer nodig, maar ook mogelijk. Persoonlijke ontwikkeling en leerervaringen gaan zwaarder wegen dan basisopleiding
Door technologie wordt arbeid minder tijd en plaatsgebonden. Arbeidsrelaties worden dynamischer, met relatief korte klussen voor wisselende werkgevers in netwerkverband. Robotisering zal ook de zorg veranderen.
Integraliteit
❖ Betekent meer complexiteit
❖ Samenwerking is vereist; andere governance
❖ Komen tot integraliteit kost tijd
Mens als uitgangspunt
Organiseren Inrichten
Governance
Verlangen naar…
De kern: 7 opgaven 1. Grootschalige verplaatsing van zorg
2. Focus op lokaal en regionaal (her)inrichten
3. Gerichter samenwerken
4. Governance tussen organisaties: kwaliteit van de interactie
5. Andere vaardigheden bestuurders en toezichthouders (en wethouders?)
6. Eigenaarschap bediscussiëren
7. Waarde(re)n vanuit integraliteit
Samenwerken als basis
Meer dan multidisciplinair samenwerkenGeen multidisciplinair aanbod, maar een integraal antwoord
Samenwerken tussen organisaties
Zijn we onderweg?
- Integrale teams in gemeenten- Ketenzorgprogramma’s zorggroepen - >350 burgerinitiatieven
- Samenwerken in de regio, gemeente, wijk- Maar wat is de regio? Op welke schaal?- Bovenregionaal organiseren
Uit: Sociale wijkteams in beeld (Movisie , 2015) Uit: Beter Oud, 2017
Ontwikkelingsmodel voor ketensamenwerking (Minkman et al. 2012)
9 thema’s 89 elementen
Spanningsveldenautonomie bewaren gezamenlijkheid
voorop stellen
professioneel/organisatie belang client belang
wantrouwen vertrouwen
behoud inkomsten, macht minder middelen, status
waarden van de organisatie
waarden vanuit integraliteit
Schrijvers, (2016); Shortell et al., (2014); Stein (2016)
Netwerk governance Governance in organisaties Governance tussen organisaties
Hierarchisch Samenwerken
Verticaal Horizontaal
Beheersen Bedoeling
Naar binnen gericht Naar buiten gericht
Intra organisationeel Interorganisationeel
Unicentrisch Polycentrisch
Sturing en controle Vertrouwen en verbinden
Governance in de praktijk❖ Vragenlijst onderzoek
❖ theorie netwerk governance
❖ integrale ketenzorg
❖ dimensies van samenwerken
inrichting besluitvorming
commitment vertrouwen
eigenaarschap verantwoording
toezicht ontwikkeling
353 samenwerkingsverbanden
n=135 (38%)
Governance vanuit integraliteit
Sturing Toezicht
Verantwoording Inkoop
Inkoop vanuit integraliteit (1)1. Ambitie om verder te gaan: brede verbinding, welzijn, gemeente, zorg,
burgers. Ondernemers en verenigingen?
2. Lokale kracht benut, opschaling in de regio. Is en voelt iedereen zich verbonden? Nog meer opbrengst door na te denken over schaal?
3. Samenwerking mix tussen informeel en formeel, dragend, vertrouwen. Is de samenwerking effectief?
4. Integraliteit doorontwikkelen in bestuur, toezicht en verantwoording. Niet alleen de inkoop.
5. Eigenaarschap als thema verder vorm geven?
6. Waarden als verbindende factor. Laat de waarden zien in gedrag
Inkoop vanuit integraliteit (2)❖ Inkoop richt het gedrag!! Welk gedrag moet men vertonen?
❖ Bouw incentives voor verbetering in. Waar zitten die?
❖ Regel de toegang helder en communiceer
❖ Minimale ’n’ voor voldoende deskundigheid
❖ Meerjarige afspraken: triggers op kwaliteit, ‘rust’ voor innovatie
❖ Tussenstap: inkopen op bereikte doelen
❖ Het is een langdurig proces, keep up the good work!
Bedankt voor uw aandacht
Prof. dr. Mirella M.N. Minkman
Directeur Onderzoek & Innovatie Vilans, Kennisinstituut voor de langdurende zorg
Bijzonder Hoogleraar Innovatie van organisatie en besturing van de langdurende integrale zorg University of Tilburg/ TIAS School for Business and Society
www.vilans.nl www.tias.edu [email protected] [email protected] T 030- 7892306 M 06-12285416