Pojęcie i istota kryzysu, sytuacji
kryzysowej i zarządzania kryzysowego
Cel: omówienie teoretycznych i praktycznych aspektów problematyki kryzysowej
Zagadnienia: 1. Pojęcie i istota kryzysu 2. Pojęcie i istota sytuacji kryzysowej 3. Pojęcie i istota zarządzania w sytuacjach kryzysowych (zarządzania kryzysowego)
1. Maroko-Sahara Zach. 2. Algieria 3. Libia 4. Senegal 5. Sierra-Leone 6. Liberia 7. Mali-Niger 8. Sudan 9. Sudan-Egipt 10. Somalia 11. Nigeria-Kamerun 12. Rwanda 13. Burundi 14. Zair 15. Angola 16. Komory
1. Meksyk 2. Kolumbia 3. Haiti 4. Kuba 5. Peru-Ekwador 6. USA
1. Kurdystan 2. Liban 3. Irak 4. Izrael 5. Katar-Bahrajn 7. Iran 8. Jemen-Erytrea 9. Jemen-Arabia Saud. 10. Afganistan 11. Indie-Pakistan 12. Chiny-Tajwan 13. Timor Wschodni 14. Sri Lanka 15. Korea
1. Kraj Basków 2. b. Jugosławia 3. Irlandia 4. Czeczenia 5. Cypr 6. Mołdawia 7. Belgia 8. Węgry-Słowacja 9. Gibraltar 10. Włochy 11. Białoruś 12. Litwa 13. Estonia-Rosja 14. Ukraina
Konflikty i punkty zapalne na świecie, międzynarodowe i niemiędzynarodowe
W. Kitler
Katastrofy tech.Katastrofy tech.
SEPARATYZM
EKSTREMIZM
FUNDAMENTALIZM RELIGIJNY
Nowy JorkWaszyngton
Moskwa
Lima
MonachiumBejrut
Nairobi
Dar Salaam
Madryt
Bali
ZAGROŻENIA
Biesłan
ProliferaProliferacja cja BMRBMR
Migracje Migracje transgranicznetransgraniczne
Przestępczość Przestępczość międzynarodowamiędzynarodowa
TerroryzmTerroryzmKlęski żywiołoweKlęski żywiołowe
Epidemie choróbEpidemie chorób
Źródło: prezentacja wykładu opracowana w SG WP
1. Pojęcie i istota
kryzysu
KRYZYS - sytuacja powstała w wyniku załamania się stabilnego dotąd procesu rozwoju, grożąca utratą inicjatywy i koniecznością godzenia się na przyjmowanie niekorzystnych warunków, wymagająca podjęcia zdecydowanych wszechstronnych kroków zaradczych (Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2002)
KRYZYS MIĘDZYNARODOWY - stan destabilizacji, niepewności i napięcia w stosunkach między stronami sporu międzynarodowego (Mały słownik stosunków międzynarodowych, red. G. Michałowska, Warszawa 1996)
KRYZYS
Jakościowa zmiana systemowa w funkcjonowaniu określonego obiektu - systemu (organizmu,
instytucji, organizacji)
Kryzys
punkt zwrotny do stanu normalnego lub innego stanu
kryzysowego
sytuacja niekorzyst
na
poważne załamanie
nagłe i gwałtowne przesilenie
wzrost napięcia
Moment przełomu ku złemu lub
lepszemu
W. Kitler
2. Pojęcie i istota
sytuacji kryzysowej
Sytuacja kryzysowa
Przez termin „sytuacja kryzysowa” będziemy rozumieć zespół okoliczności zewnętrznych i wewnętrznych wpływających na dany układ (system) w ten sposób, iż zaczyna się i i jest w nim kontynuowany proces zmian
R. Wróblewski, Zarys teorii kryzysu. Zagadnienia prewencji... s. 10.
Sytuacja kryzysowa - sytuacja systemowa charakteryzująca się kulminacją zagrożeń
(wewnętrznych i /lub zewnętrznych) powodujących utratę stanu normalności i możliwość zakłócenia
podstawowych cech systemowych (np: stabilności, równowagi, sterowalności, efektywności itp.)
P. Sienkiewicz, P. Górny, Analiza systemowa sytuacji ... s. 31.
Na Stan normalny - akceptowalny
KRYZYSwojna, upadek, likwidacja, inny
stan
Symptomy syt. kryz.
E s k a l a c j a
Gr
Legenda:Na - stan normalny - akceptowalnyGr - granica ryzykaPr - poziom ryzykaPk - poziom kryzysu (sub. - powaga kryzysu)
De-eskalacja
Nowy poziom bezpieczeństwa
wyższy
niższy
Sytuacja kryzysowa
Pr
T (czas )
Pk
Maksymalne natężenie sytuacji
kryzysowej
Faza pokryzyso
wa
Faza przedkryzysow
a
W. Kitler
Sytuacja kryzysowa Sytuacja kryzysowa (kryzys), w jakiej (kryzys), w jakiej
znajduje się znajduje się organizacja organizacja
(system) stwarza (system) stwarza nie tylko nie tylko
zagrożenie, jest też zagrożenie, jest też szansą rozwojuszansą rozwoju
2. Pojęcie i istota zarządzania w
sytuacjach kryzysowych
(zarządzania
kryzysowego)
„Fałszywe” pojmowanie zarządzania kryzysowego - chaos terminologiczny
ochrona
ludności
obrona cywilna odpowiada za zarządzanie
kryzysowe w cz. „W”
gotowość
cywilna
planowanie cywilne
Bezpieczeństwo powszechne
W. Kitler
pojmowanie zarządzania kryzysowego wg NATO i innych państw
zarządzanie kryzysowe
reagowanie w sytuacji katastrof, klęsk i awarii
=
Crisis Management
Emergency Response (Emergency Management) (Crime & Safety Control)
Zagrożenia polityczno-militarne, gospodarcze i społeczne na tle międzynarodowym Zagrożenia bezpieczeństwa
powszechnego i porządku publicznego
Klęski, katastrofy, awarie oraz inne zagrożenia wewnętrzne mogą mieć także charakter kryzysowy, a więc zarządzanie może też mieć charakter kryzysowy
W. Kitler
Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych
Zarządzaniem w kryzysie określać będziemy specyficzny zasób środków podejmowanych przez kierownictwo w celu opanowania kryzysu (rozwiązania kryzysowej sytuacji decyzyjnej)
P. Sienkiewicz, P. Górny, Analiza systemowa sytuacji ..., s. 28.
Zarządzanie sytuacją kryzysową jest procesem kierowania w państwie mającym na celu zapobieganie sytuacjom kryzysowym, a w wypadku jej zaistnienia - zawrócenie kierunku rozwoju nagłych i niebezpiecznych wydarzeń, zagrażających żywotnym interesom społeczeństwa, w szczególności mogącym doprowadzić do wojnyR. Wróblewski, Zarys teorii kryzysu. Zagadnienia prewencji..., s.39.
Zarządzanie kryzysowe - należy przez to rozumieć działalność polegającą na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym lub przejmowaniu nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań oraz na odtwarzaniu zasobów lub przywróceniu im ich pierwotnego charakteru
Zasoby - ludzie zdolni do pracy, narzędzia pracy, infrastruktura i środki materialne oraz bazy danych i systemy informacyjne
1.Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego polegająca na:
1) zapobieganiu stanom narastającej destabilizacji, niepewności lub napięcia społecznego, stwarzającym powszechne zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia;
2) przejmowaniu kontroli nad stanami, o których mowa w pkt 1, w drodze zaplanowanych działań;
3) odtwarzaniu infrastruktury lub przywrócenia jej pierwotnego charakteru
2. Zarządzanie kryzowe polega również na zapobieganiu i zwalczaniu stanów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, wywołanych czynem popełnionym w celu spowodowania masowej paniki lub zmuszenia organu władzy lub administracji publicznej RP lub innego państwa lub organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określonych czynności albo w celu wywołania poważnych zakłóceń w funkcjonowaniu RP lub innego państwa albo organizacji międzynarodowej, a także groźbą popełnienia takiego czynuProjekt rządowy ustawy o zarządzaniu kryzysowym z
2005 r.