Basisstof 2 Hormonen Thema 5: Regeling
• (Vetachtige of eiwitachtige) Signaalstoffen die door bloed vervoerd worden
• Hebben specifieke werking reageren op receptoreiwitten van doelwitorgaan
• Hormoonconcentratie bepaalt reactiesnelheid van doelorgaan
• Altijd negatieve terugkoppeling (geproduceerde stof remt productie van het stimulerende hormoon)
Exocriene klierEndocriene klier
Kliercellen
Bloedvat
Hormoonproducerendekliercellen
Hormoonklieren zijn endocrien, oftewel ze geven als kliercel hun stoffen af aan het bloed
1 = Epifyse(pijnappelklier)2 = Hypofyse3 = Schildklier4 = Thymus5 = Bijnieren6 = Alvleesklier7 = Eierstokken8 = Testes
Afgifte van:
•Releasing hormonen: via bloedvaatjes afgegeven die naar hypofysevoorkwab lopen, waardoor deze hormonen gaat afgeven (o.a. TSH, FSH, LH, groeihormoon)•(Als het hormoon een remmend effect heeft op de hormoonafgifte noemen we dat een inhibiting hormoon)
•Neurohormonen: gemaakt in neuronen waarvan de uitlopers naar de hypofyseachterkwab lopen, waardoor deze hormonen gaat afgeven (ADH, oxytocine) = neurosecretie
HypofyseProduceert hormonen die de werking van andere hormoonklieren beinvloeden. Hypothalamus
LH
FSH
TSH
Eierstok en testis
Bijnieren
Schildklier
Borsten
Achterkwab (= neurohypofyse)
Voorkwab (= adenohypofyse)
Gro
eiho
rmoo
nP
rola
ctin
e
ACTH
OxytocineADH
Borsten
Baarmoeder (weeën)
Nieren
Oestrogeen enprogesteron
Thyroxine
De schildklier
Schildklier• Stimuleert de stofwisseling, groei en ontwikkeling.•Bij Jood tekort ontstaat Struma.
Animatie Bioplek schildklier
Te weinig thyroxine?
De eilandjes van Langerhans
Insuline
Animatie Bioplek insuline-glucagon
glucose glycogeeninsuline
glucagon
Bijnieren
• Hormoon adrenaline • Heeft een snelle kortdurende werking in stress-situaties• Glycogeen wordt omgezet in glucose (in spieren en lever)• Hartslag en ademhaling omhoog, verwijden bloedvaten naar skeletspieren en hersenen. Vertering wordt geremd.