ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridiuli fakulteti
qarTuli samarTlis aqtualuri
sakiTxebi
eZRvneba profesor
luarsab andronikaSvilis xsovnas
Tbilisi, 2014gamomcemloba `iuristebis samyaro~
winamdebare krebulSi Sesulia ivane javaxiSvilis saxelobis Tbili sis saxelmwifo universitetis iuridiuli fakultetis profesorebisa da studentebis naSromebi, romlebic samarTlis sxvadasxva mimarTulebis aqtualur sakiTxebs exeba. statiaTa krebuli eZRvneba qarTuli iuridiuli mecnierebis erTerTi fuZemdeblis, Tsuis iuridiuli fakultetis damaarseblis profesor luarsab andronikaSvilis xsovnas.
krebuli gankuTvnilia iuridiuli fakultetis studentebis, iuristebisa da samarTlis problemebiT dainteresebuli farTo sazogadoebisaTvis.
mTavari redaqtorebi: nana WiRlaZe samarTlis doqtori, Tsuis iuridiuli fakultetis profesori Tornike nemswveriZe Tsuis iuridiuli fakultetis studenti
saredaqcio kolegia: Tamar zarandia samarTlis doqtori, Tsuis iuridiuli fakultetis asocirebuli profesori, dekanis moadgile irakli dvaliZe samarTlis doqtori, Tsuis iuridiuli fakultetis asocirebuli profesori marina gariSvili samarTlis doqtori, Tsuis iuridiuli fakultetis asocirebuli profesori zviad korZaZe qarTulamerikuli universitetis asocirebuli profesori, advokati
teqnikuri saredaqcio jgufi: Tornike nemswveriZe simon takaSvili guliko feraZe
statiaTa krebuli gamoica `korZaZis saadvokato biuros~ finansuri mxardaWeriT
© statiaTa avtorebi, 2014© gamomcemloba `iuristebis samyaro~, 2014
ISBN 978-9941-9354-5-9
winaTqma
winamdebare krebuli eZRvneba profesor luarsab andronikaSvilis xsovnas, romlis saxelsac ukavSirdeba umaRlesi iuridiuli ganaTlebis Casaxva da ganviTareba saqarTveloSi. misi cxovreba da moRvaweoba naTeli magaliTia imisa, rogori xelSesaxebi Sedegi SeiZleba hqondes, mwyobri Rirebulebebis fonze, siRrmiseuli Teoriuli codnis praqtikaSi efeqtur realizebas.
misasalmebelia, erTi mxriv, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridiuli fakultetis studentebis survili, statiaTa krebulis gamocemiT, Tavisi sityva Tqvan am WeSmaritad Rirseuli pirovnebis saxelis ukvdavyofaSi, xolo, meore mxriv, statiebis avtorebis neba, saintereso naSromebis SeTavazebiT gaamdidron luarsab andronikaSvilisadmi miZRvnili krebulis Sinaarsi. Sesabamisad, dasafasebelia krebulis saredaqcio kolegiis, upirveles yovlisa, studentTa sainiciativo jgufis (T. nemswveriZe, T. bendeliani, s. takaSvili) da teqnikuri saredaqcio jgufis mier gaweuli samuSao. calke aRniSvnis Rirsia iuridiuli fakultetis studentis, Tornike nemswveriZis roli krebulis momzadebis organizebis procesSi.
xazgasasmelia, rom krebulis gamocemaSi didi wvlili Seitana zviad korZaZis saadvokato biurom, romelmac ganaxorciela misi finansuri uzrunvelyofa. aseve, statiaTa krebulis momzadebis procesSi sistematur daxmarebas da mxardaWeras iCenda iuridiuli fakultetis dekanis moadgile, qalbatoni Tamar zarandia.
luarsab andronikaSvilisadmi miZRvnili statiaTa krebuli saintereso SenaZeni iqneba qarTuli iuridiuli literaturis fondisTvis.
nana WiRlaZesamarTlis doqtori, Tsuis
iuridiuli fakultetis profesori2014 wlis seqtemberi, Tbilisi
`me iuristi var, mtkicebis sabuTebis moyvaruli.~
profesori luarsab andronikaSvili
1872-1939
profesor andronikaSvilis biografiuli narkvevi
cnobili qarTveli iuristi luarsab andronikaSvili (ruseTSi cnobilia andronikovis gvariT) daibada 1872 wlis 14 Tebervals (axali stiliT 26 Tebervali) kaxeTis sofel oJioSi (axlandeli axmetis raioni). umaRlesi iuridiuli ganaTleba peterburgis universitetis iuridiul fakultetze miiRo, sadac 1892 wels Caabara. aq andronikaSvili samarTlebrivi azris korifeebis leqciebs ismenda; kerZod, konkunovis leqciebs samarTlis TeoriaSi, sergeeviCis _ samarTlis istoriaSi, sergeevskis _ sisxlis samarTalSi, foinickis _ sisxlis samarTlis procesSi, diuvernuas _ samoqalaqo samarTalSi, martensis _ saerTaSoriso samarTalSi da sxv. mesame kursze andronikaSvili Tavs anebebs peterburgis universitets da saswavleblad germaniaSi midis. swavla jer cnobil haidelbergis universitetSi filosofiis fakultetze ganagrZo, sadac ismenda filosofiis kurss cnobil mecnierTan _ kuno fiSerTan, Semdeg ki strasburgis universitetSi _ profesor vindelbandTan. es dawesebulebebi maSindeli filosofiuri ganaTlebis centrebs warmoadgendnen. yovelive amis paralelurad andronikaSvili samarTlis cnobili mecnierebis _ elinekisa da labandis leqciebsac ar iviwyebda saxelmwifo samarTalSi. amis Semdeg, 1897 wels, igi brundeba ruseTSi da swavlas agrZelebs peterburgis universitetSi, romelsac 1899 wels amTavrebs. universitetis dasrulebis Semdeg andronikaSvili advokaturaSi Sedis da jer nafic veqil vatsonis TanaSemweoba SeiTavsa, Semdeg vinaveris. man Tavidanve kargad moirgo advokatis aqtiuri roli. luarsab andronikaSvili procesebze monawileobda, rogorc damcveli, mxolod politikur da samoqalaqo saqmeebze da peterburgis xuT saukeTeso veqilTa ricxvSi Sedioda, romelTac `oqros xuTeuls~ uwodebdnen. xazgasasmelia, mogebuli saqmeebis andronikaSvilisaTvis damaxasiaTebeli mecnieruli dasabuTebis
V
maRali xarisxi. 1906 wels igi nafic veqilTa TanaSemweebis Teoriuli konferenciebis xelmZRvanelad airCies, romelsac Tormeti wlis ganmavlobaSi ucvlelad edga saTaveSi. aRsaniSnavia luarsab andronikaSvilis roli 1903 wlis ruseTis sisxlis samarTlis sjuldebis gadasasinjad da gasaaxleblad Seqmnil sakanonmdeblo komisiis muSaobis procesSi, romelic ruseTis droebiTi mTavrobis iniciativiT Seiqmna. masSi Sediodnen _ koni, tagancevi, JiJilenko, liublinski da sxvani. andronikaSvils sjuldebis ori Tavis _ politikuri da sarwmunoebriv danaSaulTa _ momzadeba daevala. 1917 wlidan igi droebiTi mTavrobis mier iniSneba senatis wevrad cnobil iuristebTan erTad, rogorebic iyvnen _ samarTlis Teoriis specialisti petraJicki, civilisti profesorebi gambarovi da grimi, samarTlis istorikosi diakonovi da sxv.
luarsab andronikaSvils hyavda ori Svili _ irakli da elefTeri. irakli andronikaSvili (andronikovi) iyo cnobili literaturaTmcodne ruseTSi, filologiis mecnierebaTa doqtori, xolo elefTer andronikaSvili ki _ cnobili qarTveli fizikosi, fizikis mecnierebaTa doqtori, Tsuis profesori, saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademiis akademikosi.
1919 wlis dasawyisSi andronikaSvili sacxovreblad midis q. tulaSi, sadac iuriskonsultad muSaobs da amavdroulad aswavlis axali filosofiis kurss tulis pedagogiur institutSi. 1920 wlidan igi moskovSi gadadis da muSaobas iwyebs rsfsris saxalxo meurneobis umaRlesi sabWos iuriskonsultad, paralelurad moskovis sityvis saxelmwifo institutSi kiTxulobda leqciebs sasamarTlo mWermetyvelebaSi. mis saxelTan aris dakavSirebuli iuridiuli fakultetis daarseba Tbilisis saxelmwifo universitetSi. 1921 wlidan Tbilisis saxelmwifo universitetis sibrZnismetyvelebis fakultetis sabWos mer luarsab andronikaSvili mowveul iqna samoqalaqo kaTedris docentis Tanamdebobaze da mieca profesorTa sargo. maleve mas profesoris samecniero wodeba mieniWa. sa
VI
qarTveloSi dabrunebis Semdeg igi leqciebs kiTxulobda Tbilisis politeqnikur institutSi _ administraciul samarTalsa da savaWro samarTalSi. iuridiuli fakultetis Seqmnis pirvel wlebSi ZiriTad iuridiul disciplinebSi leqciebs profesori andronikaSvili kiTxulobda, rac miuTiTebs mis samarTlis mecnierebaSi Rrmad ganswavlulobaze. igi erTnairad maRal doneze flobda samoqalaqo, saxelmwifo, administraciul da sisxlis samarTals. andronikaSvili xelmZRvanelobda leqciebs disciplinebSi _ samoqalaqo samarTlis procesi, damnaSavis fsiqologia, sisxlis samarTali, sisxlis samarTlis procesi, kriminalistika da sxv.
miuxedavad imisa, rom profesor andronikaSvils samecniero naSromebi ar dautovebia, man qarTvel studentebs SesTavaza msoflio civilistikis udidesi figuris henrix dernburgis pendeqtebis samtomeulidan, erTis _ zogadi nawilis qarTulenovani Targmanis samecniero redaqcia. igi aseve, saintereso mTargmnelobiT saqmianobasac eweoda. man germanulidan rusulad Targmna araerTi samarTlebrivi Tu filosofiuri samecniero naSromi.
sicocxlis bolo wlebSi andronikaSvili `ganagebda samoqalaqo samarTlis kaTedras~ da aseve iyo sisxlis samarTlis kaTedris profesori. igi gardaicvala 1939 wlis 19 dekembers. dakrZalulia didubis sazogado moRvaweTa panTeonSi.
Tornike nemswveriZeTsuis iuridiuli fakultetis studenti
VII
profesor luarsab andronikaSvilis Sesaxeb
iSviaTad Tu Semxvedria iseTi Rrmad erudirebuli iuristi, rogoricaa profesori andronikaSvili.
prof. giorgi (zozo) naneiSvili
mTeli iuridiuli fakulteti luarsabis mxrebze dgas.
profesori grigol rcxilaZe
`iSviaTi zneobrivi mimzidvelobiT mosili adamiani.~
profesori TinaTin wereTeli
`misi leqcia xmamaRla azrovnebis procesi iyo.~
docenti fati gokieli
`andronikaSvili swored cocxali sityviT itacebda da aRa f rTovanebda msmenels.~
profesori vladimer mayaSvili
`luarsab, Sen waxvedi rogorc SesaniSnavi momRerali; waxvedi da Tan waitane mTeli Seni simdidre da momxibvle
loba.~
akademikosi ivane javaxiSvili
`luarsab andronikaSvilis zneobrivi avtoriteti imdenad didi iyo, rom es Tviseba misi gardacvalebis Semdegac ki misabaZad da sanimuSod darCa ruseTis kulturul wreebSi.~
profesori oTar gamyreliZe
`andronikaSvili swored cocxali sityviT itacebda da aRafrTovanebda msmenels.~
profesori vladimer mayaSvili
VIII
`luarsab andronikaSvils axasiaTebda zusti da Rrma iuridiuli analizisa da iuridiuli konstruqciebis Camoyalibebis unari.~
profesori TinaTin wereTeli
luarsab andronikaSvili Teatraluri xelovnebis didi mcodne iyo; igi Rrma megobruli grZnobiT iyo daka
vSirebuli rusTavelis TeatrTan da Tavisi rCeviT xSirad did daxmarebas miwevda.
saxalxo artisti akaki xorava
`luarsab andronikaSvili Rrma iuridiuli ganaTlebisa da farTo filosofiuri erudiciis mqone mecnieri iyo.~
profesori sergo jorbenaZe
`rodesac kote marjaniSvilsa da sandro axmetels Soris damokidebuleba gansakuTrebiT gamwvavda, moda
veebma gadawyvites momrigebeli sasamarTlo aerCiaT. me sandro axmetelma mTxova sasamarTloSi misi interesebi
damecva, magram kote marjaniSvilma Cems winaaRmdeg iseTi pirovneba gamoiyvana, romelsac sul tyuilad rom elepa
raka, me ver vajobebdi. es iyo luarsab andronikaSvili.~
akademikosi Salva nucubiZe
IX
10
Sinaarsi
Tornike nemswveriZeluarsab andronikaSvili sityvierebis Teoriis didi ostati da xelovnebaTmcodne ..............................13
luarsab andronikaSvilisityva warmoTqmuli SoTa rusTavelis saxelobis Teatris saiubileo saRamoze ..........................................17
sulxan onianiqarTuli enis gramatikis faqtori, rogorc bralis sakiTxis Semecnebis arapirdapiri wyaro .....................26
nana WiRlaZedroebiTi sagamoZiebo komisiis konstituciuri statusi .................................................................................40
Tamar zarandiauZravi nivTebis keTilsindisieri SeZena arauflebamosili gamsxviseblisagan qarTul sasamarTlo praqtikaSi ....................................................59
ekaterine axalkacikerZo aRmasruleblis instituti qarTul samarTalSi ..........................................................79
Tamar bazRaZesatransporto dokumentebis saxeebi ...........................92
simon takaSvilimikrosafinanso organizaciebis dafuZnebisa da saqmianobis zogierTi samarTlebrivi sakiTxi qarTuli kanonmdeblobis mixedviT ...............................................111
11
Tamar bendeliani`yvelaze mWidro kavSiris~ ganmsazRvreli prezumfciebis konkurencia saerTaSoriso kerZo samarTalSi .............................................................132
Tornike nemswveriZeTanabari zomis saarCevno olqebi, rogorc xmis micemis Tanasworuflebianobis erTerTi safuZveli – arsebuli realoba da perspeqtivebi saqarTveloSi .....................................................................153
daviT abesaZeorjer gasamarTlebis dauSvebloba – strasburgis sasamarTlo praqtikisa da qarTuli kanonmdeblobis analizi ................................................................................ 193
goga xatiaSviliarasrulwlovan msjavrdebulTa resocializaciis calkeuli problemuri sakiTxebi ..............................218