SPAANSEDANS&

DIE SIGEUNERS

Spaansedansis‘nbesonderekleurvolleenlewendigedansstylmetbaiedieptedaarin.Diemeestemensesiengewoonlikdadelikinhullegeestesoogdiebeeldevandansersinkleurvollerokkewathandeklap,voetestampensingmetdieklankvanklikkendekastanetteenkitaarmusiekindieagtergrond,maarbesefniehoelankenpynlikdiegeskiedenisagterdiedansvormendie<iloso<ievan“Flamenco”isnie.

DiewaarheidisdatFlamencoasdanseintlikeersveellaterontwikkelhetasdiemusiekensang.Diekultuurvan“Flamenco”hetaanvanklikontstaanvanuitdiehartseervandiemensewatassigeunersgekenis.Hierdiemensehetvirgeslagtelankdiewêrelddeurgeswerfsonder’neielandofgebied.DieSpaansesigeunershetuiteindelikindieonherbergsamestreekvanAndaluciaindieSuidevanSpanjegaanwoonendieSpaansedansvormsoosonsditkenhetvanhierafontwikkel.Dieenigstemanierwathierdieeenvoudigemensegehadhetompassievoluitingtegeeaanhulhartseer,gelukenswaarkry,wasdeurmiddelvansangenmusiek.DitwaseerslaterwatFlamencodanseookhierrondomontstaanenontwikkelhet.

WiewasdieSigeuners?

Mensedinkdikwelsaandiesigeuners–ookinEngelsgenoemdie“Gypsies”of“LosGitanos”inSpaans–intermevanstereotipes:bv.diemisterieuseouvroumethaarkristalbalwatjoutoekomskanvoorspelofdiebeeldskonemeisiemetdielangswarthareendiegouearmbande.Andersinspraatmense,veralinEuropa,neerhalendvandiesigeunersasswerwendemoeilikheidmakersendiewewatnêrenswaarhullekomwelkomisnie.

Inwerklikheid,isdie“sigeuners”egter‘netniesegroepmensegenaamddieRomani,watgrotendeelsinsentraal-enOos-

EuropasowelasinSpanjewoon,maareintlikregoorEuropaendieresvandiewêreldgevindkanword.DieRomanikomoorspronklikvanIndiëafenhetaanvanklikvanuitIndiëgevlugasgevolgvandiegeweldadigeoorloëwatgewoedhetindieareaswaarhullegewoonhet.

� van �1 6

DieoorspronklikeRomanihetvanuitIndiënadieWestegetrekenhoofsaakliktweeroetesgevolg:vanhullehetdeurEgipteenNoord-AfrikagetrekenhetuiteindelikindieSuidevanSpanjegaanwoonvanwaarhulleverderdeurdieresvanEuropaverspreihetterwylandergroepedeurOos-EuropanadieWesteenNoordetoeverspreihet.

DieRomaniwasnomadiesvanaardenhetinhoutkaravanegewoonwatdeurperdegetrekis.Tradisioneelhethierdiemensehandwerkgedoenenwashulleuitstekendekunstenaars.

� van �2 6

DieRomanihethulleeietradisiesengebruike,hulleeietaalenselfs‘neievlag.Togwoonhullewaarookalhullehulselfbevindenhethullenie‘neielandnie.Asgevolghiervanishullevirbaiemenseregoordiewêreld’nsimboolvanvryheidenrebelsheid,wanthulledoentrouensnetwathullewilenlaathulledeurniemandregeernie.

Veraldiemodeindustriegebruikgereelddieideevandiemisterieusesigeunersvirbemarkingsdoeleindes.

Dieromantiekrondomhulleasdie“oorspronklikerebelle"wataltydstreefnavryheidenomniedeurreëlsgebindtewordnieisvirbaiemensewatindieWestersewêreldleefengewonekantooruremoetwerkamperonweerstaanbaaraantreklik!

DieRomanivlaghetookwawieldaaropassimboolvanhullenomadieselewenswyse-vandiefeitdathulleewigeswerwersis.

� van �3 6

DieRomaniisregdeurdiegeskiedenisvervolgenasslawegebruikwaarookalhullegekomhet.InmodernegeskiedenisisdiemeesbekendegevallewaarhullegedurendedietweedewêreldoorlogsaammetdieJodedeurdieNazi’svervolgis.DieRomaniisooklaterinOos-EuropadeurdiekommunistieseregeringvervolgendieRomanitaalistotin2004noginsekereplekkeverbied.

VandagnogwordsigeunergemeenskappeoralsinEuropagewoonlikgestereotipeerasgeweldigearmmensewatbetrokkeisbyallerhandeonderduimseaktiwiteite,vandwelmgebruikendiefstaltotprostitusie.

Diesigeunersismensevirwievryheidenona<hanklikheidgeweldigbelangrikis.Hulleisniemensewathulle–selfsdeurdiegereg–laatvoorsênieenhullesiennahulselfomwaarookalhullekom.

Alissigeunergemeenskappedikwelsbaiearm,ishulleookbaietrotsemense.A.g.v.hullegeskiedenisenomdathullemeestalniewelkomiswaarhullewoonnie,het‘ngrootgedeeltevanhullekultuurontwikkelrondom‘ngevoelvan“omnienieaanvaarteweesnie”envan“buitekantdiesamelewing"wees.

MethulleaankomsinSpanje,hetdieRomanimensedieSpaanseballadesgehoorengevoeldathullenodighetom‘nmeerhartseer,rouerklankdaaraantegeewaarinhullekonsingoorhulleeieswaarkryenhullelewens.Hullehetgesingoordieliefde,diedoodendieleweendieinvloedvandieArabieselandewaardeurhulletotopdaardiestadiumgetrekhet,kantotvandagtoebaieduidelikgehoorwordinhullesangenmusiek.DaarwordgesêdathierdiesigeunerliederedieheeleersteprotesliedereindiegeskiedenisvanSpanjewas.Diesigeunershethierdieliederedikwelssaansgesingwanneerhulleintavernesgesitenkuierhet.Laterhetmensedanookbeginomspontaanoptestaanendaaroptebegindans.DitwasdiebeginvanFlamenco-dans.

� van �4 6

FLAMENCO

FlamencodanshetontstaanvanuitdieSudrasstamvanuitNoord-Indië.Daarwordgewoonlikbeweerdatsigeuners(“Gypsies”)FlamenconaSpanjegebringhetalhoeweldiedieoorspronklikedansvormongetwyfeldbaieveranderingeondergaanhetgedurendehullelangmigrasievanuitIndiëtotindieSpaanseomgewingwaardit<loreerenontwikkelhet.

DaariselementeinhierdiedansvormvanIndiese(bv.gewrigsirkels),Arabierse(bv.sang)Joodse(bv.sang)eneg-Spaansetradisies.MensedinksomsaanFlamencoasalleSpaansedansterwylégteFlamencoeintlikverwysnadiedansevanAndalucia,indieSuidevanSpanje.WareFlamencogebruikniekastanjettenie.Ditwordgewoonlikalleengedansendiegevoelindiedansisnetsobelangrikasdietegniek.

DienaamFlamencoisalgemeeningebruikgeneemsowat300jaarnadatdiekunsvormreedsontstaanhet.Oorspronklikgenoem“Gitano”,nadiesigeunergemeenskappewaarbinneditontwikkelhet,wasditinderwaarheid“cantogitano”of“sigeunerliedere”,wat

dieklaaglikeverhaalvertelhetvanhierdievervolgdemense.Diemusiekensangherinneraanmoeiliketyedeursterkmineursleutelsendiediephartseervandiewoordewatvertelvandoodenverlies.Laterbegeleiinstrumente,beidesnaar-enperkussie-instrumente,dieliedereeneersveellaterstaandiedansersopenprobeerdanspassiesombydiemusiektepas.

OordieoorsprongvandienaamFlamencowondermensesteeds.DaarissommigeswatdinkditkomvandieArabiese“FelahMengu”watbeteken:“plattelander/kleinboeropvlug”.

AndersêdatdieRomaniswerwerswatdeurEgipteinSpanjeaangekomhet,die“egiptanos”genoemis-wataanleidinggegeehettotdiewoord“gitanos”,wat“sigeuners"beteken.

TeendietydwatdiesigeunersbesigwasomFlamenco-musiekteontwikkel,hetdaarookbaieSpaansehuursoldateteruggekeervanuitanderEuropeselande(soosVlaandereenHolland)enhullewasbekenddaarvoordathullegraagindietavernesgesitendrinkensinghet–soveelsódatdieSpaansedorpsmensenaderhandbeginhetomenigeraserigeopenbaregedragtebeskryfas“<lamenco”.

� van �5 6

Naderhandisdietermamperuitsluitlikopdieluidrugtigte,singende,sigeunerstoegepas–hullewastrouensoralswaarhulleaangekomhet,die“raserigevreemdelinge”.

Wanneer‘nmensnaFlamencosangluister,het

dit‘nrou,ruweklank.DitweergeediegevoelvanverwerpingenkwaadindiesigeunerswatveroorsaakhetdatdievroeëFlamencosangersindieSuidevanSpanjediemeerliriesestylvandieSpaanseballadesinietsskellersveranderhetombyhullelewensenstemmingstepas.

� van �6 6