TNG QUAN V MN HC PHN TCH CHI
TIU CNG
Chng 1
MC TIU CA MN HC
III Kin thc v khung kh phn tch chi tiu cng trong mt
s lnh vc c th
I. L thuyt v hiu qu chi tiu cng;
II. Kin thc v khung kh phn tch chi tiu cng v m
KHI QUT NI DUNG MN HC
Mn Phn tch Chi tiu Cng trang b cho ngi hc cc kin thc cn bn nh gi
tnh kinh t ca cc hot ng chi tiu cng vi t cch l chc nng quan trng
ca nh nc nhm sa cha cc tht bi th trng, ci thin hiu qu ca nn
kinh t v thc hin cc mc tiu cng cng khc trn quan im con ngi lm
nhn t trung tm. Mn hc trin khai cc nguyn l v chi tiu cng bc u
gii thiu mn kinh t cng cng, tip tc i su phn tch tc ng v m ca
chi tiu cng ni chung thng qua nh hng v: quy m chi tiu cng, thu, n
cng v lm pht. Mn hc cng i su phn tch hiu qu kinh t - x hi trong
cc chng trnh chi tiu cng c bn nh: kt cu h tng, gio dc, y t, tr cp
v chnh sch x hi.
NI DUNG CHNG 1
III PHNG PHP LUN TRONG PHN TCH CHI TIU CNG
I. CHI TIU CNG V QUY TRNH NGN SCH
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
I. CHI TIU CNG V QUY TRNH NGN SCH
I.1. Chnh ph trong nn kinh t th trng
Khi no xut hin Chnh ph?
Chnh ph l g?
Vai tr ca Chnh ph trong nn kinh t th trng
Chc nng ca Chnh ph
I.2 Ngn sch nh nc v quy trnh NSNN
Khi nim
H thng NSNN
Quy trnh NSNN
I.1 Chnh ph trong nn kinh t th trng
1. Khi nim v c im ca Chnh ph
* Khi nim: Chnh ph l mt t chc c thit lp thc thi nhng
quyn lc nht nh, iu tit hnh vi ca cc c nhn sng trong x
hi nhm phc v cho li ch chung ca x hi v ti tr cho vic
cung cp nhng hng ho, dch v thit yu m x hi c nhu cu.
* c im:
- Chnh ph c thnh lp thng qua bu c
- Chnh ph c giao mt s quyn hn nht nh c tnh cng ch
hoc bt buc m cc t chc t nhn khng c
I.1 Chnh ph trong nn kinh t th trng
2. Quan im ca cc nh kinh t hc v vai tr ca Chnh ph
* Trng phi trng thng: Nh nc c vai tr kinh t, iu tit hot ng
kinh t ca mt quc gia.
+ Nh nc thng qua c ch thu sut iu tit hot ng xut nhp khu
+ Nh nc thng qua c ch php lut ngn chn s tht thot vng bc ra
nc ngoi.
+ Nh nc khuyn khch nhng ngi th lnh ngh t nc ngoi nhp c
vo trong nc v tm cch ngn cm nhng ngi th lnh ngh trong nc
xut c ra nc ngoi.
+ Nh nc khuyn khch thnh lp cc cng ty c quyn xut nhp khu hng
ha.
+ Nh nc khuyn khch c c quyn v lnh vc vn chuyn hng ha xut
nhp khu.
+ Nh nc khuyn khch tm kim nhng vng t mi nc ngoi
I.1 Chnh ph trong nn kinh t th trng
2. Quan im ca cc nh kinh t hc v vai tr ca Chnh ph
* Trng phi trng nng:
+ Nh nc khng can thip vo nn kinh t m nn kinh t t hot ng.
Nh nc ch c vai tr ti thiu nh: qun l, quc phng..
+ a ra nim v trt t t nhin ng ch di nhng iu kin t nhin con
ngi mi c tha mn v ti a ha hnh phc ca mnh th c th gii
quyt ht cc vn kinh t.
I.1 Chnh ph trong nn kinh t th trng
2. Quan im ca cc nh kinh t hc v vai tr ca Chnh ph
* Trng phi kinh t hc C in: Adam Smith (1776)
+ Theo Adam Smith, con ngi lun lun chu s chi phi ca 2
trt t l: Trt t t nhin v trt t kinh t. Hai trt t ny
c iu hnh bi bn tay v hnh ca c cha tri, v th
nh nc khng cn can thip vo.
+ Cho rng nn kinh t lun lun t n trng thi ton dng, mi
yu t ti nguyn u c s dng. H tin rng nn kinh t t
iu chnh n trng thi ton dng khng cn s can thip ca
nh nc.
I.1 Chnh ph trong nn kinh t th trng
2. Quan im ca cc nh kinh t hc v vai tr ca Chnh ph
* Hc thuyt Marx Lnin
- Chnh ph lm thay th trng bng vic t quyt nh sn xut ci g? v t
phn phi cho ngi dn
* Trng phi Keynes:
+ Keynes bc b quan im ca trng phi c in cho rng th trng c kh
nng t cn bng v iu chnh
+ Keynes ch trng Chnh ph c vai tr rt quan trng trong vic tng trng
kinh t thng qua chi tiu cng v ngn sch. Chi tiu ca Chnh ph lm tng
tng cu
* * Mt s l thuyt hin i
- Kinh t hn hp: kt hp gia nh nc v th trng
I.1 Chnh ph trong nn kinh t th trng
3. Chnh ph trong vng tun hon kinh t
* Chnh ph trong nn kinh t ng
CC H
GIA NH
CC HNG
CHNH PH
Th trng
vn Th trng
yu t sn
xut
Th
trng
hng
ho
11
3 5
4
5
10
2 1
2 8
8
9 7
I.1 Chnh ph trong nn kinh t th trng
C: l chi tiu tiu dng ca khu
vc t nhn bn ngoi
Sp: l tit kim ca khu vc t
nhn
I : u t gp ca nn kinh t
T : ngun thu chnh ph t thu
G : chi tiu tiu dng ca chnh
ph
X : xut khu ca nn kinh t
M : nhp khu ca nn kinh t
NFA: u t rng nc ngoi
(bao gm u t trc tip, u
t gin tip v tn dng)
NIA: thu nhp yu t rng bn
ngoi
FR : thay i trong d tr
ngoi t
* Chnh ph trong nn kinh t m
GDP = C+I+G+X-M
GNP = C+I+G+X-M+NIA
I.1 Chnh ph trong nn kinh t th trng
4. C s khch quan cho vic can thip ca Chnh ph vo nn kinh t
Tht bi th trng - c s Chnh ph can thip vo nn kinh t
+ Th trng cha t hiu qu Pareto
+ c quyn th trng
+ Ngoi ng.
+ Hng ho cng cng
+ Thng tin khng hon ho.
+ Bt n nh kinh t
Nhng c s khc cho s can thip ca Chnh ph vo nn kinh t
+ Phn phi li thu nhp v c hi kinh t cho mi ngi
+ Hng ho khuyn dng
I.1 Chnh ph trong nn kinh t th trng
5. Chc nng ca Chnh ph
- Phn b ngun lc
- Phn phi li thu nhp
- n nh kinh t v m
- i din cho quc gia trn trng quc t
6. Nhng tht bi ca Chnh ph khi can thip
- Thiu thng tin
- Thiu kh nng kim sot phn ng ca c nhn
- Thiu kh nng kim sot b my hnh chnh quan liu
- Hn ch do cc qu trnh chnh tr gy ra
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
1. Khi nim NSNN
NSNN l ton b cc khon thu chi ca Nh nc trong d
ton c c quan nh nc c thm quyn quyt nh v
c thc hin trong mt nm m bo thc hin cc chc
nng v nhim v ca nh nc.
Ngn sch nh nc l ti liu phn nh cc khon thu-chi
bng tin ca nh nc
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
2. Vai tr NSNN
- Ngn sch nh nc - cng c huy ng ngun ti chnh m
bo cc nhu cu chi tiu ca nh nc.
- Ngn sch nh nc - cng c iu tit v m nn kinh t - x
hi ca nh nc.
+ V mt kinh t:
+ V mt x hi
+ V mt th trung
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
2. c im ca NSNN
- Th nht: To lp v s dng NSNN gn lin quyn lc vi vic thc hin cc chc
nng ca NN
- Th hai: NSNN lun gn cht vi NN cha ng li ch chung v cng, hot ng thu
chi NSNN l th hin cc mt KT-XH ca NN
- Th ba: Cng nh cc qu tin t khc NSNN cng c c im ring ca mt qu tin t,
n tp chung ln nht ca NN l ngun ti chnh nn NSNN l gi tr thng d ca x
hi do n mang c im khc bit.
- Th t: Hot ng thu cho ca NSNN c th hin theo nguyn tc khng hon li trc
tip i vi ngi c thu nhp cao nhm mc ch rt ngn khon thi gian gia ngi
giu v ngho cng bng x hi,
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
3. H thng t chc NSNN gm 4 cp:
NS trung ng
NS tnh, thnh ph trc thuc trung ng
NS huyn, thnh ph trc thuc tnh
NS x, phng
3. T chc h thng NSNN
H thng NSNN
Ngn sch trung ng Ngn sch a phng
Ngn sch cp tnh
Ngn sch cp TP, huyn
Ngn sch x, phng
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
Phn cp ngn sch:
L cc quy nh php lut xc nh quyn hn, nhim v
ca cc cp chnh quyn nh nc trong vic qun l,
iu hnh hot ng ca NSNN.
Thc cht l gii quyt mi quan h gia chnh quyn
trung ng v chnh quyn a phng trong ton b hot
ng thu chi ca NSNN
3. T chc h thng NSNN
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
Phn cp ngn sch bao gm:
Phn cp v quyn lc ban hnh cc chnh
sch, ch , tiu chun nh mc ti chnh
Phn cp v vt cht (xc nh mc thu, chi)
Phn cp v chu trnh ngn sch
Trong nhng ni dung ny, phn cp v vt cht
l kh khn v phc tp nht.
3. T chc h thng NSNN
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
Phn cp thu ngn sch TWv NS a phng:
Ngun thu c phn b hon ton cho NSTW:
vd: thu XNK, thu & thu khc t ngnh du kh..
Ngun thu c phn b hon ton cho NSP:
vd: thu nh t, thu ti nguyn, ph, l ph
Ngun thu c phn chia theo t l phn trm
gia NSTW v NS a phng, vd: thu VAT,
thu TTB, l ph xng du
3. T chc h thng NSNN
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
Phn cp chi ngn sch:
Trn nguyn tc, chnh quyn a phng c
trch nhim i vi nhng dch v m vng
hng li nm trong bin gii a l ca h.
Chnh quyn trung ng ph trch cc chng
trnh, d n v dch v quc gia v lin tnh
mang li li ch cho ngi dn nhiu tnh.
V d: trong lnh vc gio dc
3. T chc h thng NSNN
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
Nm ngn sch l thi gian m d ton ngn sch c ph
duyt c hiu lc thc hin.
Quy trnh ngn sch l ton b qu trnh t khi hinh thnh d
ton cho ti khi quyt ton xong ngn sch. (Lp d ton ->
chp hnh t ton -> Quyt ton)
Quy trnh ngn sch c tnh t khi c quan nh nc c
thm quyn thc hin vic hng dn lp d ton NSNN cho
n khi bo co quyt ton NSNN c Quc hi ph chun.
24
4. Nm NS Chu trnh ngn sch
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
Lp d ton NSNN l qu trnh xy dng v quyt nh d ton thu chi ngn sch ca Nh nc trong thi hn 1 nm
* ngha lp d ton
- L khu quan trng nht ca chu trnh
- nh gi c tng th kinh t x hi
* Cn c lp d ton (ch trng phng hng, k hoch chnh ph, kt qu phn tch, ch tiu chun)
25
Son lp ngn sch (Lp d ton ngn sch)
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
Phng php lp
- T trn xung
- T c s ln
Trnh t
(1) Xy dng mt khun kh kinh t v m;
(2) Son tho thng t hay thng bo v ngn sch, trong quy nh r cc mc trn
chi tiu cho tng ngnh v hng dn vic son lp ngn sch ca ngnh;
(3) Cc b, ngnh v a phng d tho ngn sch da trn vn bn hng dn ;
(4) m phn ngn sch gia cc b, ngnh v a phng vi B Ti chnh;
(5) Chnh ph v cc c quan chc nng trung ng hon tt ln cui d tho ngn
sch v trnh Quc hi;
(6) Quc hi thng qua ngn sch hng nm. 26
Phng php v Trnh t Son lp ngn sch (Lp d ton
ngn sch)
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
* Chp hnh ngn sch l vic thc hin cc quyt nh phn b ngn sch c ph chun.
Nguyn tc thc hin:
- Ngn qu phi c gii ngn kp thi, ng lc
- Vic thc hin ngn sch v k hoch tin mt phi c xy dng t trc, cn c theo d ton
ngn sch v nhng cam kt hin c, trnh trng hp thiu tin mt dn n vic cp ngn sch
lc th nh git, lc th cp tp.
- Vic iu chnh ngn sch phi c gim st cht ch ht sc hn ch.
- Vic hon chuyn gia cc mc chi phi c l do chnh ng v khng c lm thay i mc tiu
u tin ca Chnh ph. Nguyn tc hon chuyn phi c xy dng sao cho va o bo tnh linh
hot trong qun l va kim sot c cc mc chi chnh.
- Khuyn khch tng cng kim sot ni b i vi vic thc hin ngn sch trnh s can thip
qu su ca cc c quan trung ng trong vic qun l ngn sch. Tuy nhin, nu nh vy th phi
c mt h thng gim st v kim ton rt hu hiu.
- C th cho php chuyn phn ngn sch cha dng ht sang nm sau, t nht l i vi chi u t,
nhng phi c s gim st cht ch. 27
Chp hnh NSNN
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
* Quyt ton NSNN l vic tng kt, nh gi vic thc hin ngn sch v chnh sch
ti chnh ngn sch ca quc gia cng nh xem xt trch nhim php l ca cc
c quan nh nc khi s dng ngun lc ti chnh quc gia thc hin cc chc
nng nhim v ca nh nc trong mt thi gian nht nh, c c quan c thm
quyn ph chun.
- Th nht, quyt ton NSNN phi gii quyt c vn v s liu ngn sch.
- Th hai, quyt ton NSNN phi th hin c tnh tun th trong vic thu, chi ngn
sch
- Th ba, quyt ton NSNN phi bo co c tnh hiu lc, hiu qu ca cc khon thu,
chi ngn sch
- Th t, quyt ton NSNN c xc nh trong mt khong thi gian nht nh, thng
l mt nm (12 thng
- Th nm, quyt ton NSNN phi trnh c quan nh nc c thm quyn ph chun
28
Quyt ton NSNN
I.2 NSNN v quy trnh NSNN
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
II.1. Khi nim v c im chi tiu cng
S xut hin ca Nh nc (Chnh ph) s ra i ca
chi tiu cng
Chi tiu cng c in: phc v hot ng qun s, chnh
tr...,ng ngoi cc hot ng kinh t.
Chi tiu cng hin i: Nh nc bt u can thip vo
cc hot ng kinh t - x hi.
Ngy nay, chi tiu cng phn nh s can thip su sc ca
Nh nc vo nn kinh t.
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
Khi nim chi tiu cng
- Chi tiu cng theo ngha hp: l cc khon chi ph ca Chnh
trong vic cung cp hng ho v dch v thng qua ngn sch
cng cng, tc l khi lng tin m Chnh ph chi ra t ngn
sch p ng cc khon chi tiu ny
- Chi tiu cng theo ngha rng: chi tiu cng cng l tng hp
cc khon chi ca chnh quyn trung ng, chnh quyn a
phng, cc doanh nghip Nh nc v ca ton dn khi cng
trang tri kinh ph cho cc hot ng do Chnh ph qun l.
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
c im chi tiu cng
c im ni bt ca chi tiu cng l nhm phc v cho li ch chung
ca cng ng dn c cc vng hay phm vi quc gia.
Chi tiu cng lun gn lin vi cc b my Nh nc v nhng nhim
v kinh t, chnh tr, x hi m Nh nc thc hin ( gn vi quyn lc
chnh tr ca Nh nc)
Cc khon chi tiu cng hon ton mang tnh cng cng (phc v li
ch ca cng ng)
Cc khon chi tiu cng mang tnh khng hon tr hay hon tr khng
trc tip v th hin ch khng phi mi khon thu vi mc v s
lng ca nhng a ch c th u c hon li di hnh thc cc
khon chi tiu cng.
II.2 Phn loi chi tiu cng
Phn loi theo tnh cht
- Chi tiu hon ton mang tnh cht cng cng
- Chi chuyn nhng
Phn loi theo chc nng
- Chi cho cc dch v ni chung ca Chnh ph (hay chi hnh chnh).
- Chi cho cc dch v kinh t
- Chi cho cc dch v cng ng v x hi
- Chi khc.
Phn loi theo mc ch chi tiu
- Chi thng xuyn
- Chi u t
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
II.3 Vai tr ca chi tiu cng
- Mc tiu phn b ngun lc
- Mc tiu phn phi li thu nhp
- Mc tiu n nh ho nn kinh t
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
II.4 Cc nhn t nh hng ti chi tiu cng
S pht trin v vai tr ca Chnh ph trong nn kinh t th
trng hin i.
S pht trin ca lc lng sn xut.
M hnh t chc b my Nh nc v nhng nhim v kinh t -
x hi m Nh nc phi m nhn trong tng thi k.
Cc nhn t khc.
34
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
II.5 Cc l thuyt tng trng chi tiu cng cng
- Cc l thuyt c in v tng trng ca chi tiu: l thuyt v s m rng
Nh nc ca Wagner v hiu ng th ch ca Peacock v Wiseman.
+ S m rng khng ngng vai tr ca Nh nc: khi x hi ngy cng cng
nghip ho th h thng cc mi quan h x hi, thng mi, php l trong
nn kinh t cng tr nn phc tp -> tng chi tiu
+ Hiu ng th ch v vic chi tiu trong cc tnh hung c bt kh n nh x
hi (Peacock v Wiseman (1967)
35
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
II.5 Cc l thuyt tng trng chi tiu cng cng
- Cc l thuyt pha cu v tng trng chi tiu cng cng
+ Thu nhp bnh qun u ngi tng.
+ Thay i cng ngh
+ Thay i dn s
+ Qu trnh th ho
36
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
II.5 Cc l thuyt tng trng chi tiu cng cng
- Cc l thuyt pha cung v tng trng chi tiu cng cng
+ Chi ph tng i cung cp dch v cng cng tng dn.
+ S la chn ca cc c tri
+ Hnh vi ca vin chc Nh nc
37
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
II.6 S cn thit ca vic phn tch chi tiu cng
Khi nim: Phn tch (nh gi) chi tiu cng (PTCTC) l vic
nh gi cng tc hoch nh chnh sch ngn sch v xy dng
th ch. Phn tch chi tiu cng l mt cng c ch yu trong
phn tch cc vn ca khu vc cng cng v tc ng ca cc
khon chi tiu cng cng n cc i tng khc nhau trong x
hi.
38
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
II.6 S cn thit ca vic phn tch chi tiu cng
Nguyn nhn:
+ Th nht, ch thng qua PTCTC chng ta mi c th bit c s can thip ca Chnh
ph bng cc chng trnh chi tiu c c s lp lun vng chc hay khng.
+ Th hai, PTCTC s gip nng cao nng lc ca Chnh ph trong vic s dng hiu qu
v hiu lc cc ngun cng qu thc y nhanh hn na vic t c cc mc tiu
pht trin ca mnh thng qua phn tch chi tiu cng
+ Th ba, qua nhng pht hin ca PTCTC, chng ta c th tng cng hiu qu s dng
ngun lc, m iu ny s c li cho phc li nhn dn ni chung v ngi ngho ni
ring.
+ Th t, mt quy trnh PTCTC thc hin tt s thu ht c s tham gia ca ng o cc
bn lin quan v cc tng lp dn c. Nh vy, PTCTC thc s tr thnh cng c
thc hin cc tiu chun ca qun l chi tiu cng cng, c bit l thu ht s tham gia
ca x hi. 39
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
II.7 Ni dung phn tch chi tiu cng tng th
Xc nh v thc hin chin lc phn tch chi tiu cng cng
+ Chng ta bit g v vic thc hin ngn sch nh nc?
+ Kh nng nh gi c lp ca bn ngoi nh th no?
nh gi ngn sch nh nc
+ K lut ti kho tng th
+ Xc nh cc u tin chin lc
+ Xc nh hiu qu chi ph
Cng c quy trnh ngn sch: nh gi quy trnh ngn sch gip lm r im
mnh v im yu ca quy trnh ny, t xut nhng ci cch hoc tr
gip cn
40
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
II.8 Ni dung phn tch chi tiu cng cp ngnh
- Nhng din bin kinh t v m gn y. nh gi ny nhm xc nh li bi
cnh kinh t v m ca ni dung nh gi.
- Quy m ngnh c nh gi trong nn kinh t
- Phn tch tnh hnh kinh t x hi ngnh c nh gi
- La chn mc v phm vi phn tch chi tiu thch hp
- nh gi c cu chi tiu
- Cc ngun lc trong v ngoi nc c huy ng vo ngnh
- Cc vn bao trm khc: tnh minh bch, bn vng ti chnh
41
II. NHNG VN C BN TRONG CHI TIU CNG
III.1 Phng php phn tch chi tiu cng
Phng php phn tch thc chng
Phn tch thc chng l mt phng php phn tch khoa hc nhm
tm ra mi quan h nhn qu gia cc bin s kinh t. Phng
php ny mang tnh khch quan, ngi phn tch khng p t
trc quan im ca mnh v ci g l tt hoc xu, hoc ci g
cn phi lm. N ch n thun l to ra nhng gi thuyt di
dng "nu... th....", m nhng gi thuyt c th kim chng
c bng thc t.
42
III. PHNG PHP LUN TRONG PHN TCH CHI TIU CNG
III.1 Phng php phn tch chi tiu cng
Phng php phn tch chun tc
Phn tch chun tc l phng php phn tch da trn nhng quy nh ch quan
c bn v iu g ng c hoc cn lm t c nhng kt qu mong
mun. Ngi phn tch chun tc s da trn cc tiu chun, gi tr cho trc
lp lun xem c nhng chnh sch no tt nht c th t cc tiu chun .
Nh vy, sn phm ca phn tch chun tc s l kin ngh v nhng chnh
sch hay gii php cn thc hin. V da trn nhng chun mc ch quan nn
phn tch chun tc khng c tnh khch quan nh phn tch thc chng. Mi
c nhn da trn nhng chun mc khc nhau c th a ra nhng nhn nh
chun tc khng ging nhau, thm ch tri ngc nhau.
43
III. PHNG PHP LUN TRONG PHN TCH CHI TIU CNG
III.2 Nhng kh khn khi phn tch chnh sch ca Chnh
ph
- Khng tm thy ton b hu qu chnh sch ca Chnh
ph
- Nhng im khc nhau v hnh vi ca nn kinh t
- Nhng bt ng v gi tr
44
III. PHNG PHP LUN TRONG PHN TCH CHI TIU CNG
Quan im v vai tr ca Chnh ph trong nn kinh t th trng thay i rt nhiu qua thi
gian. C nhng lc ngi ta nhn mnh vai tr ca th trng hoc ca Chnh ph trong vic
vn hnh nn kinh t. Nhng cho n nay, v c bn cc nc u chp nhn m hnh hn hp,
c s an xen ca th trng v Chnh ph.
Cc t chc thuc Chnh ph khc cc t chc t nhn t nht hai im: ngi lnh o c
pht sinh trc tip hoc gin tip t qu trnh bu c v Chnh ph c quyn cng ch.
C hai c s chnh lun gii cho s can thip ca Chnh ph vo nn kinh t. Th nht l
cc dng tht bi ca th trng, tc l cc trng hp m th trng t nhn khng tn ti
hoc khng th a ra kt cc nh x hi mong mun. Nhng dng tht bi chnh ca th trng
l c quyn, ngoi ng, hng ho cng cng, thng tin khng y v mt n nh. C s th
hai cho s can thip ca Chnh ph l cng bng x hi v hng ho khuyn dng.
Trong nn kinh t th trng, Chnh ph c bn chc nng chnh l phn b ngun lc, phn
phi thu nhp, n nh kinh t v i din cho quc gia trn trng quc t.
Khng ch s can thip no ca Chnh ph cng c hiu qu, v Chnh ph cng c nhng tht
bi hay hn ch ca mnh. l thiu, thiu kh nng kim sot phn ng ca t nhn, thiu
kh nng kim sot b my hnh chnh quan liu v hn ch do qu trnh chnh tr gy ra.
45
TM TT CHNG 1
Vai tr ca Chnh ph thay i qua thi gian, bt u t mt khu vc cng cng rng ln vi
s can thip su ca Chnh ph vo qu trnh pht trin ca nhng nm 50-70 n vic thu hp
khu vc cng cng v t do ho th trng trong nhng nm 80 v cho n nhng nm 90, cc
hc gi ngy cng nht tr v s cn thit phi c mt s phi hp hiu qu gia khu vc cng
cng v khu vc t nhn pht trin kinh t v xo i gim ngho.
Mn Phn tch chi tiu cng ch yu tm hiu v hot ng m khu vc cng cng tham gia, d
on hiu qu ca chnh sch v nh gi cc phng n chnh sch khc nhau.
Hai phng php phn tch thng dng l phn tch thc chng v phn tch chun tc. Phn
tch thc chng nghin cu v mi quan h nhn qu gia cc bin s kinh t, v vy mang tnh
khch quan. Cn phn tch chun tc tm hiu nhng kt cc ng c i vi x hi v nhng
cch thc tt nht t kt cc . Phn tch chun tc bao hm s nh gi ch quan v cc
gi tr, chun mc nh gi.
Phn tch kinh t thng gy tranh ci do nhng bt ng v khng thy ht hiu qu chnh
sch; bt ng v bn cht ca nn kinh t v v nhng gi tr cng nh mc tiu ph chun
46
TM TT CHNG 1
HT CHNG 1!