Văn ki n Công Đ ng Vaticano IIệ ồHI N CH TÍN LÝ V GIÁO H IẾ Ế Ề Ộ

LUMEN GENTIUMB n d ch Vi t Ng c a Giáo Hoàng H c Vi n Piô Xả ị ệ ữ ủ ọ ệ

L i Gi i Thi uờ ớ ệCăn c vào nh ng v n đ đã đ c trình bày, ngày nay ai cũng công nh n Hi n Ch tín lýứ ữ ấ ề ượ ậ ế ế v Giáo H i là then ch t c a c Công Ð ng Vaticanô II. Là vì, sau th chi n th nh t, v nề ộ ố ủ ả ồ ế ế ứ ấ ấ đ b n tính Giáo H i đã tr thành tr ng tâm c a các cu c tranh lu n v th n h c. Quề ả ộ ở ọ ủ ộ ậ ề ầ ọ ả th c các Công Ð ng tr c, nh l ch s ch ng minh, đã luôn c g ng đ a ra nh ng gi i đápự ồ ướ ư ị ử ứ ố ắ ư ữ ả thích h p v i nhu c u th i cu c; nh ng v n đ b n tính sâu xa c a Giáo H i v n còn làợ ớ ầ ờ ộ ư ấ ề ả ủ ộ ẫ tr ng tâm cho các cu c tranh lu n và cho các quy t đ nh c a Công Ð ng Vaticanô II.ọ ộ ậ ế ị ủ ồNg i ta có th vi n d n nhi u lý do l ch s , xã h i, th n h c đ gi i thích cho s t pườ ể ệ ẫ ề ị ử ộ ầ ọ ể ả ự ậ trung ch đ y v Giáo H i.ủ ề ấ ề ộCông Ð ng Vaticanô I, do nh ng đòi h i c a th i cu c, đã kh i s suy t v b n tính th nồ ữ ỏ ủ ờ ộ ở ự ư ề ả ầ h c c a Giáo H i. Tuy nhiên, ch ng trình quá r ng rãi và hoàn c nh chính tr b t l i đãọ ủ ộ ươ ộ ả ị ấ ợ không cho phép công cu c kh n thi t y đ c k t thúc t t đ p. B i v y, nh ng ch ngộ ẩ ế ấ ượ ế ố ẹ ở ậ ữ ươ trình dang d c a Vaticanô I c n ph i đ c b túc c p th i, n u không, khoa Giáo h i h cở ủ ầ ả ượ ổ ấ ờ ế ộ ọ có nguy hi m là quá thiên v m t phía, t c v quy n t i th ng c a Giáo Hoàng Rôma vàể ề ộ ứ ề ề ố ượ ủ các quy n bính c a Ngài, d làm ph ng h i đ n nh ng giá tr khác trong Giáo H i.ề ủ ễ ươ ạ ế ữ ị ộH n n a, sau th chi n th nh t, m t tình tr ng m i đã n y sinh, lôi kéo theo m t l iơ ữ ế ế ứ ấ ộ ạ ớ ả ộ ố nhìn m i v Giáo H i và m t cách th c c m nghi m m i v nh ng th c t i c a Giáo H i.ớ ề ộ ộ ứ ả ệ ớ ề ữ ự ạ ủ ộ Ð có l i nhìn m i đó - ngoài nh ng y u t kinh t , văn hóa, xã h i mà chúng ta khôngể ố ớ ữ ế ố ế ộ mu n nh c t i đây - chúng ta hãy nêu lên nh ng đ ng l c sau đây thu c khoa Giáo h iố ắ ớ ở ữ ộ ự ộ ộ h c đã gây nên m t nh h ng không nh :ọ ộ ả ưở ỏa) Phong trào Công giáo Ti n Hành ho c nh ng phong trào t ng tế ặ ữ ươ ự trong giáo dân đã c võ m t tinh th n tông đ m i và đ ng th i làm cho h tin t ng cách chính đáng làổ ộ ầ ồ ớ ồ ờ ọ ưở h thu c v Giáo H i nhi u h n. S ý th c "thu c v " sâu xa h n y ti n tri n d n d nọ ộ ề ộ ề ơ ự ứ ộ ề ơ ấ ế ể ầ ầ trong c ng đoàn Giáo H i. Giáo H i không đ c coi là m t th c t i dành riêng cho các giáoộ ộ ộ ượ ộ ự ạ sĩ nh ng cho h t m i ng i cùng s ng, cùng kh và cùng làm vi c trong đó. Nh th , khoaư ế ọ ườ ố ổ ệ ư ế th n h c v giáo dân đ c phát huy m t cách đ c bi t và s ng đ ng, nêu ra m i suy tầ ọ ề ượ ộ ặ ệ ố ộ ố ư th n h c v Giáo H i.ầ ọ ề ộb) S suy t th n h c nàyự ư ầ ọ  đã giúp nhi u cho l i nhìn m i v Giáo H i, vì đã áp d ngề ố ớ ề ộ ụ nh ng ti n b c a các khoa Thánh Kinh, l ch s và nhân văn. Th t v y, th n h c phô bày ýữ ế ộ ủ ị ử ậ ậ ầ ọ nghĩa xã h i g n li n v i chính nhân v . S liên h gi a đ c tính xã h i hóa đang v n lênộ ắ ề ớ ị ự ệ ữ ặ ộ ươ và ý th c mãnh li t v đ a v con ng i không th không bày t m i suy t th n h c vứ ệ ề ị ị ườ ể ỏ ố ư ầ ọ ề Giáo H i. Do đó mà khoa Giáo h i h c ngày nay có nh ng khía c nh xã h i và nhân lo i,ộ ộ ọ ữ ạ ộ ạ huy n nhi m và t ng tr ng d đ i kháng v i m t khoa Giáo h i h c n ng tính cáchề ệ ượ ư ễ ố ớ ộ ộ ọ ặ pháp lý tr c đây.ước) Phong trào hi p nh tệ ấ  cũng nh h ng đ n s bi n đ i này. c nguy n hi p nh tả ưở ế ự ế ổ Ướ ệ ệ ấ t o nên nh ng cu c đ i tho i v th n h c, trong đó các v n đ không đ c th o lu n đ tạ ữ ộ ố ạ ề ầ ọ ấ ề ượ ả ậ ặ trong tình tr ng t ng ph n bi n ch ng v i các ý ki n khác nhau. Nh th mà nh ng tr cạ ươ ả ệ ứ ớ ế ờ ế ữ ự giác v b n tính Giáo H i nh t thi t ph i phát hi n.ề ả ộ ấ ế ả ệNh ng đi u đó đ t ra cho Giáo H i hai vi c c n th c hi n: làm sáng t và tìm hi u các v nữ ề ặ ộ ệ ầ ự ệ ỏ ể ấ đ c a Giáo H i trong toàn b . Ðã đ n lúc Giáo H i càng ngày càng ph i nghiên c u, đàoề ủ ộ ộ ế ộ ả ứ sâu và di n t chân lý v chính mình. Ngoài ra, ý th c v chính mình cũng c n đ c x pễ ả ề ứ ề ầ ượ ế đ t cho có h th ng theo tính cách năng đ ng c truy n.ặ ệ ố ộ ổ ề

1

C n nói thêm r ng "tr c giác minh b ch v s ki n này là: c ng đoàn Kitô giáo ch c ch nầ ằ ự ạ ề ự ệ ộ ắ ắ sẽ không theo k p b c ti n c a th gi i ngày nay và ph i ch u tăng tri n ch m ch p dùị ướ ế ủ ế ớ ả ị ể ậ ạ đã đi tiên phong v v n đ Giáo h i h c", tr c giác y không th không bu c Giáo H i suyề ấ ề ộ ọ ự ấ ể ộ ộ nghĩ v nh ng trách v c p bách c a mình, cũng nh không th không bu c Giáo H iề ữ ụ ấ ủ ư ể ộ ộ ph i làm cho t ch c c a mình không còn b cô l p, s cô l p mà Giáo H i có th r i vào.ả ổ ứ ủ ị ậ ự ậ ộ ể ơNh ng đi u nói trên cho ta th y m t hình nh khá chính xác c a m t khoa Giáo h i h cữ ề ấ ộ ả ủ ộ ộ ọ ti n Công Ð ng:ề ồa) Tr c h t nó mang tính ch tướ ế ấ  đ i tho iố ạ . Ð i tho i chân thành và c i m v i m i th cố ạ ở ở ớ ọ ự t i th t o, trong đó ý đ nh c u r i c a Thiên Chúa đ c hoàn t t. Giáo H i không th chạ ụ ạ ị ứ ỗ ủ ượ ấ ộ ể ỉ t gi i thích v b n ch t c a mình, nh ng còn c n ph i t đ thông v i ng i khác: v iự ả ề ả ấ ủ ư ầ ả ự ả ớ ườ ớ các Kitô h u không công giáo và v i m t th gi i th v i n c u r i.ữ ớ ộ ế ớ ờ ơ ớ ơ ứ ỗb) Tuy nhiên, cu c đ i tho i - dù c n thi t - cũng không th t h n ch vào vi c thôngộ ố ạ ầ ế ể ự ạ ế ệ c m đ n thu n nh m m c đích hi u bi t. Nh ng Giáo H i còn ph i đi sâu vào nh ngả ơ ầ ằ ụ ể ế ư ộ ả ữ nguy n v ng c a m i ng i. Giáo H i ph i hi n di n v i m i th c t i và v i nh ng nệ ọ ủ ọ ườ ộ ả ệ ệ ớ ọ ự ạ ớ ữ ỗ l c c a m i ng i đ làm cho xã h i nên t t đ p h n. B i v y, khoa Giáo h i h c cũngự ủ ọ ườ ể ộ ố ẹ ơ ở ậ ộ ọ mang tính ch tấ  nh p thậ ể vì Giáo H i hi n di n s ng đ ng theo ki u Chúa Kitô, h u cóộ ệ ệ ố ộ ể ầ th c u chu c th gi i.ể ứ ộ ế ớc) Mu n th , c n ph i có s canh tân t n bên trong, ph i c i t c c u, ph i m r ng t iố ế ầ ả ự ậ ả ả ổ ơ ấ ả ở ộ ớ nh ng cách th c hi n h u m i, mà không làm Giáo H i m t sữ ứ ệ ữ ớ ộ ấ ự canh tân và c i tả ổ. Khuynh h ng c i t , tuy đôi khi đi đ n t n căn và thái quá, nh ng nói chung v n có gi iướ ả ổ ế ậ ư ẫ ớ h n chính đáng, rõ ràng, theo câu châm ngôn c truy n: "Giáo H i ph i đ c c i t khôngạ ổ ề ộ ả ượ ả ổ ng ng".ừd) Khuynh h ng c i t trong khoa Giáo h i h c nói lên m t tính ch t tiêu bi u khác: tínhướ ả ổ ộ ọ ộ ấ ể ch tấ  hi p thôngệ . Giáo H i ph i là trung tâm hi p thông nhân lo i trong các ho t đ ng thộ ả ệ ạ ạ ộ ế t c cũng nh trong các ho t đ ng tôn giáo. B i v y, Giáo H i nh là bí tích t o nên sụ ư ạ ộ ở ậ ộ ư ạ ự hi p thông y.ệ ấNh ng đ c đi m trên c a khoa Giáo h i h c ngày nay đ c thu th p và ch p nh n trongữ ặ ể ủ ộ ọ ượ ậ ấ ậ văn ki n mà chúng ta sẽ gi i thích sau đây. Ch c h n, văn ki n chúng ta hi n có khôngệ ả ắ ẳ ệ ệ ph i ch đ c so n th o m t l n. Trong Giáo H i v n còn nhi u ch ng đ i v i l i nhìnả ỉ ượ ạ ả ộ ầ ộ ẫ ề ố ố ớ ố v n đ theo cách th c m i m này: Có hai khuynh h ng xu t hi n trong các cu c th oấ ề ứ ớ ẻ ướ ấ ệ ộ ả lu n Công Ð ng: khuynh h ng th nh t ng h quan ni m hi n t i m i m và s ngậ ở ồ ướ ứ ấ ủ ộ ệ ệ ạ ớ ẻ ố đ ng h n v Giáo H i mà y u tính là nh m t s hi p thông v i m u nhi m đ i s ng Baộ ơ ề ộ ế ư ộ ự ệ ớ ầ ệ ờ ố Ngôi; khunh h ng th hai coi Giáo H i nh m t th ch , m t xã h i hoàn h o gi a lòngướ ứ ộ ư ộ ể ế ộ ộ ả ữ th gi i, có nh ng b n ph n và quy n l i riêng. Ð y ch là nh ng v n đ đ c nh nế ớ ữ ổ ậ ề ợ ấ ỉ ữ ấ ề ượ ấ m nh vì không bên nào cho quan đi m đ i l p là sai. Chính vì đó mà giai đo n kh i đ uạ ể ố ậ ạ ở ầ c a văn ki n đã tr nên r t sôi n i, lâu dài và đôi khi bi đát. Chúng ta sẽ c g ng rút raủ ệ ở ấ ổ ố ắ nh ng đ ng nét chính t vi c so n th o này.ữ ườ ừ ệ ạ ảL c đ đ u tiên g m m t t p d y 123 trang đã đ c g i đ n các Giám M c vào tháng 11ượ ồ ầ ồ ộ ậ ầ ượ ử ế ụ năm 1962. L c đ g n nh là m t b n toát y u các v n đ mà tr c khi h p Công Ð ng,ượ ồ ầ ư ộ ả ế ấ ề ướ ọ ồ Ð c Gioan XXIII đã h i ý ki n c th gi i. L c đ g m 11 ch ng và m t ph tr ng,ứ ỏ ế ả ế ớ ượ ồ ồ ươ ộ ụ ươ trong đó không th y có nh ng tiêu chu n rõ r t. Ðây là nh ng v n đ đ c bàn đ n: vấ ữ ẩ ệ ữ ấ ề ượ ế ề b n tính c a Giáo H i chi n đ u tr n gian; v nh ng ph n t c a Giáo H i chi n đ uả ủ ộ ế ấ ở ầ ề ữ ầ ử ủ ộ ế ấ và v vi c Giáo H i c n cho n c u r i; v ch c Giám M c chính tòa; v các b c s ng theoề ệ ộ ầ ơ ứ ỗ ề ứ ụ ề ậ ố đ ng l i hoàn h o c a Phúc Âm; v giáo dân; v quy n giáo hu n c a Giáo H i; v uyườ ố ả ủ ề ề ề ấ ủ ộ ề quy n và s vâng ph c trong Giáo H i; v liên quan gi a Giáo H i và chính quy n; v sề ự ụ ộ ề ữ ộ ề ề ự c n thi t c a Giáo H i đ loan báo Phúc Âm cho m i dân t c trên kh p m t đ t; v sầ ế ủ ộ ể ọ ộ ắ ặ ấ ề ự

2

hi p nh t. Trong ph n ph tr ng còn thêm l c đ v "Ð c Trinh N Maria, M Thiênệ ấ ầ ụ ươ ượ ồ ề ứ ữ ẹ Chúa và M nhân lo i".ẹ ạL c đ đ u tiên y đ c th o lu n trong kỳ h p th nh t (t ngày 1 đ n ngày 7 thángượ ồ ầ ấ ượ ả ậ ọ ứ ấ ừ ế 12 năm 1962 trong 6 phiên h p: phiên h p khoáng đ i th 31 t i 36). T t c đ ng thanhọ ọ ạ ứ ớ ấ ả ồ dành u tiên cho đ tài v Giáo H i nh ng cũng có đôi đi u ch trích: l c đ thi u liênư ề ề ộ ư ề ỉ ượ ồ ế k t và t ng h p, không nêu ra nh ng đ ng nét ch ch t. Ng i ta còn mong mu n m tế ổ ợ ữ ườ ủ ố ườ ố ộ l c đ có t m m c m c v h n. V n i dung, nhi u Ngh Ph nh n m nh c n ph i l u ýượ ồ ầ ứ ụ ụ ơ ề ộ ề ị ụ ấ ạ ầ ả ư t i nh ng vi n t ng r ng l n h n c a khoa th n h c hi n đ i, b i vì cái g i là "m i",ớ ữ ễ ượ ộ ớ ơ ủ ầ ọ ệ ạ ở ọ ớ th ng ch là m t ý th c s c bén h n v m t chân lý đã quá xa x a. C n nh n m nh khíaườ ỉ ộ ứ ắ ơ ề ộ ư ầ ấ ạ c nh Giáo H i là c ng đoàn thiêng liêng, là hi p thông và m u nhi m, h n là khía c nhạ ộ ộ ệ ầ ệ ơ ạ Giáo H i là m t xã h i hoàn h o. M t cách tiêu c c, ng i ta ch trích l c đ đ y v phôộ ộ ộ ả ộ ự ườ ỉ ượ ồ ầ ẻ tr ng thanh th (trình bày Giáo H i nh m t th l c đi t chi n th ng này t i chi nươ ế ộ ư ộ ế ự ừ ế ắ ơ ế th ng khác), quá thiên v giáo sĩ (gi n l c đ i s ng Giáo H i vào ho t đ ng c a giáoắ ề ả ượ ờ ố ộ ạ ộ ủ ph m mà g t giáo dân ra ngoài), có tính cách pháp lý (quá nh n m nh nh ng y u t phápẩ ạ ấ ạ ữ ế ố lý, vì dù có c n thi t và chính y u th t, chúng không ph i là nh ng y u t duy nh t trongầ ế ế ậ ả ữ ế ố ấ Giáo H i). M t cách tích c c, ng i ta mu n l c đ đ ngh ph i trình bày m t Giáo H iộ ộ ự ườ ố ượ ồ ề ị ả ộ ộ th m nhu n tinh th n Phúc Âm, nghĩa là m t tinh th n c i m và ph quát, m t tinh th nấ ầ ầ ộ ầ ở ở ổ ộ ầ truy n giáo, m t tinh th n khiêm t n và ph c v . Có l u ý đ n nh ng đi u đó r i m iề ộ ầ ố ụ ụ ư ế ữ ề ồ ớ th y vi c s a ch a l i l c đ là vi c làm không th tránh đ c.ấ ệ ử ữ ạ ượ ồ ệ ể ượTheo s ch d n c a Công Ð ng, y ban th n h c b t tay vào vi c trong th i gian gi a kỳự ỉ ẫ ủ ồ ủ ầ ọ ắ ệ ờ ữ h p nh t và kỳ h p hai. y ban l u tâm vào ph n trên c a l c đ s kh i: ph n d i, yọ ấ ọ Ủ ư ầ ủ ượ ồ ơ ở ầ ướ ủ ban ch gi l i m t vài đo n và đ a lên m t trong các ch ng trên. Văn th cũng đ c s aỉ ữ ạ ộ ạ ư ộ ươ ể ượ ử l i h t. T t c ch còn l i 4 ch ng và đ c g i t i các Ngh Ph vào mùa hè năm 1963.ạ ế ấ ả ỉ ạ ươ ượ ử ớ ị ụ B n ch ng đó bàn v :ố ươ ềI. M u nhi m Giáo H i.ầ ệ ộII. C c u ph m tr t Giáo H i, đ c bi t v ch c Giám M c.ơ ấ ẩ ậ ộ ặ ệ ề ứ ụIII. Dân Chúa, đ c bi t v giáo dân.ặ ệ ềIV. L i kêu g i nên thánh trong Giáo H i.ờ ọ ộTr c kỳ h p hai, theo s g i ý b ng gi y vi t c a nhi u Ngh Ph , th t này đã đ cướ ọ ự ợ ằ ấ ế ủ ề ị ụ ứ ự ượ s a đ i. y ban ch p thu n. Và đây là th t m i: các đo n mà toàn th có đ c đi m vử ổ Ủ ấ ậ ứ ự ớ ạ ể ặ ể ề Dân Chúa đ u đ c rút ra kh i các ch ng I và III. Nh ng y u t này đ c đ t trong m tề ượ ỏ ươ ữ ế ố ượ ặ ộ ph n khai tri n m i, n m ngay sau ph n trình bày v m u nhi m Giáo H i và tr c ph nầ ể ớ ằ ầ ề ầ ệ ộ ướ ầ nói v ph m tr t. Ch ng III không còn đ c p đ n Dân Chúa, nh ng ch bàn v nh ngề ẩ ậ ươ ề ậ ế ư ỉ ề ữ ph n t c a Dân Chúa trên toàn th gi i, t c là giáo dân. Sau cùng là tu sĩ đ c đ c p rõầ ử ủ ế ớ ứ ượ ề ậ ràng trong t a đ c a ch ng IV.ự ề ủ ươTrong ngh tr ng, các Ngh Ph th o lu n theo cách chia s kh i là b n ch ng. Các th oị ườ ị ụ ả ậ ơ ở ố ươ ả lu n kéo dài t ngày 30 tháng 9 đ n 31 tháng 10 năm 1963. B n trình bày m i đ c ti pậ ừ ế ả ớ ượ ế nh n n ng h u. H u nh toàn th các phi u (2,301 ch ng v i 43) đ u ch p thu n coi nóậ ồ ậ ầ ư ể ế ố ớ ề ấ ậ nh n n t ng cho vi c tranh lu n. Nh ng hai khuynh h ng th n h c, nh chúng ta đãư ề ả ệ ậ ư ướ ầ ọ ư nói trên, ti p t c bi n h cho quan đi m c a mình. Ph n đông các Giám M c hoan h vàế ụ ệ ộ ể ủ ầ ụ ỉ hài lòng v l i trình bày t m và nh n đ nh r ng toàn b t đây đã đ c xây d ng v ngề ố ỉ ỉ ậ ị ằ ộ ừ ượ ự ữ ch c h n. Các ngài vui m ng đón nh n nh ng ý ki n g i lên vi c hi p nh t và m c v .ắ ơ ừ ậ ữ ế ợ ệ ệ ấ ụ ụ Các cu c th o lu n tr nên gay go khi bàn v Giám M c Ðoàn (ch ng II). Ng i ta sộ ả ậ ở ề ụ ươ ườ ợ Giám M c Ðoàn sẽ ph ng h i t i quy n t i th ng c a Giáo Hoàng. M t cu c b phi uụ ươ ạ ớ ề ố ượ ủ ộ ộ ỏ ế đ làm sáng t đã đ c t ch c ngày 30 tháng 10 năm1963. K t qu là đa s nghiêng vể ỏ ượ ổ ứ ế ả ố ề Giám M c Ðoàn. Tuy nhiên các cu c th o lu n v n ti p di n và cũng nh có th o lu n màụ ộ ả ậ ẫ ế ễ ờ ả ậ

3

c u c a l c đ thay đ i d n d n. M t c c u m i hình thành. Ch đ Dân Chúa làmơ ấ ủ ượ ồ ổ ầ ầ ộ ơ ấ ớ ủ ề thành ch ng II và ti p theo sau là ch đ v Ph m Tr t. Các tu sĩ xin Công Ð ng bàn vươ ế ủ ề ề ẩ ậ ồ ề h trong m t ch ng bi t l p. Ch ng IV c a l c đ phân thành hai: l i kêu g i nênọ ộ ươ ệ ậ ươ ủ ượ ồ ờ ọ thánh (ch ng V) và các tu sĩ (ch ng VI). Sau các cu c th o lu n khá sôi n i và sau m tươ ươ ộ ả ậ ổ ộ cu c b phi u v i k t qu sát nút, Công Ð ng quy t đ nh cho xen l c đ v Ð c M vàoộ ỏ ế ớ ế ả ồ ế ị ượ ồ ề ứ ẹ Hi n Ch v Giáo H i (Ch ng VIII). Sau cùng, Công Ð ng còn thêm m t ch ng khácế ế ề ộ ươ ồ ộ ươ (ch ng VII) nói v đ c tính cánh chung c a Giáo H i, v s liên l c gi a Giáo H i d iươ ề ặ ủ ộ ề ự ạ ữ ộ ướ đ t và Giáo H i trên tr i. Ðó là di n ti n c a b n văn chung quy t nh chúng ta hi n có.ấ ộ ờ ễ ế ủ ả ế ư ệTheo cách s p x p hi n th i, thì c hai ch ng m t đi v i nhau, theo m t th t h p lý, cóắ ế ệ ờ ứ ươ ộ ớ ộ ứ ự ợ lẽ không ng t i, nh ng d bi n minh:ờ ớ ư ễ ệ1) Hai ch ng đ u nói vươ ầ ề m u nhi m Giáo H iầ ệ ộ , tr c h t theo chi u h ng siêu vi t,ướ ế ề ướ ệ sau đó theo hình th c l ch s . Nh ng đ c đi m căn b n c a Giáo H i nh ph ng ti nứ ị ử ữ ặ ể ả ủ ộ ư ươ ệ c u r i đ u th y xu t hi n trong su t c hai ch ng. Cách mô t gi n d nh ng khôngứ ỗ ề ấ ấ ệ ố ả ươ ả ả ị ư m t ai có th nghi ng v ý t ng phong phú c a chúng.ộ ể ờ ề ưở ủ2) Hai ch ng k ti p mô tươ ế ế ả c c u h th ngơ ấ ệ ố  c a c ng đoàn đ c Chúa Kitô thi t l p.ủ ộ ượ ế ậ Các m c t gi ng d y, thánh hóa và cai tr . Còn giáo dân, d i s ch d n c a các ngài,ụ ử ả ạ ị ướ ự ỉ ẫ ủ tham gia vào m t công trình c u đ : đó là hai m t c a m t b c hình: m t m t là ch ngộ ứ ộ ặ ủ ộ ứ ộ ặ ươ III nói v Ph m Tr t và m t kia là ch ng IV, v Giáo Dân.ề ẩ ậ ặ ươ ề3) Sau đó, l c đ chú ý t iượ ồ ớ  s m nh c t y uứ ệ ố ế  c a Giáo H i t c là vi c thánh hóa m iủ ộ ứ ệ ọ ph n t trong Dân Chúa. Ð i s ng tu trì g n li n v i m c đích y và đó là lý do khi n Giáoầ ử ờ ố ắ ề ớ ụ ấ ế H i coi nó là quan tr ng và r t l u tâm đ n. Xét trên bình di n này, ng i ta không còn độ ọ ấ ư ế ệ ườ ể ý t i s phân bi t gi a giáo ph m và giáo dân. Ð c ái hoàn h o là lu t s ng đ c nh t choớ ự ệ ữ ẩ ứ ả ậ ố ộ ấ m i ng i, trong khi đó không ph i ai cũng gi qui lu t đ i tu. Ph n đ i nguyên t c này cóỗ ườ ả ữ ậ ờ ả ố ắ nghĩa là không bi t đ n giá tr Kitô giáo c a hôn nhân và gia đình.ế ế ị ủ4) Chúng ta đi hai ch ng cu i cùng: ch ng VII trình bày sươ ố ươ ự bành tr ng cánhướ chung c a Giáo H i trong huy hoàng và trong c ng đoàn các Thánh; ch ng VIII và cũng làủ ộ ộ ươ ch ng sau cùng, bàn vươ ề đ a v và s m nh c a Ð c Trinh Nị ị ứ ệ ủ ứ ữ, M Chúa Kitô và Mẹ ẹ nhân lo i, trong c ng đoàn có Ngài là ki u m u và là Ð ng b o tr . Nh có chung n nạ ở ộ ể ẫ ấ ả ợ ờ ề t ng mà hai ch ng này liên k t đ c v i nhau. C hai cùng h ng v cu c k t thúc huyả ươ ế ượ ớ ả ướ ề ộ ế hoàng, lúc đó bóng đêm c a m u nhi m sẽ nh ng ch cho ánh sáng.ủ ầ ệ ườ ỗSau các cu c th o lu n gay go và nhi u l n b phi u, ng i ta đã đi đ n k t thúc. Nh ngộ ả ậ ề ầ ỏ ế ườ ế ế ư m t thi u s ngoan c không ch u khu t ph c. Ð xoa d u và đ m i ng i đ ng thanhộ ể ố ố ị ấ ụ ể ị ể ọ ườ ồ ch p nh n m t v n đ quan tr ng nh th - m t s đ ng thanh c n thi t trong t t c cácấ ậ ộ ấ ề ọ ư ế ộ ự ồ ầ ế ấ ả quy t đ nh c a Công Ð ng - ngày 16 tháng 11 năm 1964, Ð c Giáo Hoàng đã đ ngh v iế ị ủ ồ ứ ề ị ớ Công Ð ng đ thêm m t ph n "chú thích s kh i" cho ch ng III c a Hi n Ch . Giáo lýồ ể ộ ầ ơ ở ươ ủ ế ế c a ch ng III trong Hi n Ch ph i đ c gi i thích và đ c hi u theo ph n chú thích này.ủ ươ ế ế ả ượ ả ượ ể ầ M t s đông các Ngh Ph b i r i v ph n chú thích, nh ng d ng nh không có lý do.ộ ố ị ụ ố ố ề ầ ư ườ ư Th t v y, ph n đó không ch a đ ng đi u gì th c s m i m nh ng ch gi i thích rõ r tậ ậ ầ ứ ự ề ự ự ớ ẻ ư ỉ ả ệ h n m t vài ý ni m pháp lý, vì có m t s Ngh Ph d a vào nh ng ý ni m này đ bênhơ ộ ệ ộ ố ị ụ ự ữ ệ ể v c cho nh ng th c m c c a các ngài. Cũng nên bi t r ng, ph n chú thích s kh i yự ữ ắ ắ ủ ế ằ ầ ơ ở ấ t ng ng v i ph n gi i thích r t t m v 5 v n đ đ t ra ngày 30 tháng 10 năm 1963,ươ ứ ớ ầ ả ấ ỉ ỉ ề ấ ề ặ ph n gi i thích mà ngay c nh ng v bây gi th c m c v i ph n chú thích cũng đã khôngầ ả ả ữ ị ờ ắ ắ ớ ầ ng n ng i b phi u ch p thu n. L i di n t hai ph n k là nh nhau. Khi mây đen d nầ ạ ỏ ế ấ ậ ờ ễ ả ở ầ ể ư ầ d n tan bi n, ng i ta đã xóa tan đ c nh ng ng nh n sau cùng, nh xem kỹ l i ph nầ ế ườ ượ ữ ộ ậ ờ ạ ầ chú thích s kh i. Trong cu c đ u phi u ngày 19 tháng 11 năm 1964 v toàn b l c đ ,ơ ở ộ ầ ế ề ộ ượ ồ ch còn 10 phi u ch ng; trong cu c đ u phi u chung quy t tr ng th ngày 21 tháng 11ỉ ế ố ộ ầ ế ế ọ ể

4

năm 1964, s phi u ch ng tr t xu ng còn 5. Nh th k là m i ng i đã đ ng thanh ch pố ế ố ụ ố ư ế ể ọ ườ ồ ấ nh n.ậSau ph n phác h a v l ch s các bi n c , chúng ta sang ph n phân tích b n văn, đi theoầ ọ ề ị ử ế ố ầ ả th t c a Hi n Ch . M c đích mà chúng ta mu n nh m t i là: qua nh ng chú thích đ nứ ự ủ ế ế ụ ố ằ ớ ữ ơ s v n t t, chúng ta sẽ trung thành h t s c có th v i đi u Công Ð ng gi ng d y. Chúng taơ ắ ắ ế ứ ể ớ ề ồ ả ạ nh m đ n ph n chính y u, tìm cách xác đ nh n i dung nh ng đi u Công Ð ng qu quy tằ ế ầ ế ị ộ ữ ề ồ ả ế và b qua nh ng đi u gi i thích sâu r ng h n cũng nh nh ng v n đ đang đ c các th nỏ ữ ề ả ộ ơ ư ữ ấ ề ượ ầ h c gia tranh lu n.ọ ậ 

Ch ng I: M u Nhi m Giáo H iươ ầ ệ ộ [1]*1. Giáo H i, bí tích trong Ð c Kitôộ ứ . Ánh sáng muôn dân chính là Chúa Kitô, nên Thánh Công Ð ng đang nhóm h p trong Chúa Thánh Th n h t lòng mong c soi d n m i ng iồ ọ ầ ế ướ ẫ ọ ườ b ng ánh sáng c a Chúa ph n chi u trên dung nhan Giáo H i, b ng vi c rao truy n Phúcằ ủ ả ế ộ ằ ệ ề Âm cho m i t o v t (x. Mc 16,15). Vì Giáo H i trong Chúa Kitô nh bí tích ho c d u chọ ạ ậ ộ ở ư ặ ấ ỉ và khí c c a s k t h p m t thi t v i Thiên Chúa và c a s hi p nh t toàn th nhân lo i,ụ ủ ự ế ợ ậ ế ớ ủ ự ệ ấ ể ạ nên, d a trên giáo hu n c a các Công Ð ng tr c, Giáo H i mu n làm sáng t b n tính vàự ấ ủ ồ ướ ộ ố ỏ ả s m nh ph quát c a mình cho tín h u và toàn th gi i. Nh ng hoàn c nh hi n t i làmứ ệ ổ ủ ữ ế ớ ữ ả ệ ạ cho nhi m v c a Giáo H i thêm kh n thi t h n, đ ngày nay m i ng i liên h ch t chẽệ ụ ủ ộ ẩ ế ơ ể ọ ườ ệ ặ h n b i nhi u ràng bu c xã h i, kỹ thu t, văn hóa, cũng đ c hi p nh t tr n v n trongơ ở ề ộ ộ ậ ượ ệ ấ ọ ẹ Chúa Kitô[2]*2. Ý đ nh c u chu c ph quát c a Chúa Chaị ứ ộ ổ ủ [3]* B i ý đ nh khôn ngoan nhân lành, hoànở ị toàn t do và m u nhi m, Chúa Cha h ng h u đã t o d ng vũ tr ; Ngài đã quy t đ nhự ầ ệ ằ ữ ạ ự ụ ế ị nâng loài ng i lên tham d đ i s ng th n linh, và Ngài đã không t b con ng i sa ngãườ ự ờ ố ầ ừ ỏ ườ trong Adam, nh ng luôn ban s tr giúp đ h đ c c u r i, nh Chúa Kitô, Ð ng C uư ự ợ ể ọ ượ ứ ỗ ờ ấ ứ Th , "là hình nh Thiên Chúa vô hình, Con đ u lòng c a t o v t" (Col 1,15). Th c v y, tế ả ầ ủ ạ ậ ự ậ ừ muôn thu t t c m i ng i đ c tuy n ch n, Chúa Cha "đã bi t tr c và đã ti n đ nhở ấ ả ọ ườ ượ ể ọ ế ướ ề ị cho h tr nên gi ng hình nh Con Chúa, h u ng i Con đó đ c tr nên Tr ng Tọ ở ố ả ầ ườ ượ ở ưở ử trong nhi u anh em" (Rm 8,29). Th nên Chúa Cha mu n qui t nh ng ai tin kính Chúaề ế ố ụ ữ Kitô vào trong Giáo H i. T nguyên th y, Giáo H i đ c phác th o b ng hình bóng, đ cộ ừ ủ ộ ượ ả ằ ượ chu n b kỳ di u trong l ch s dân Israel và trong giao c cũẩ ị ệ ị ử ướ [4], đ c thành l p trongượ ậ th i cu i cùng, và đ c bi u hi n lúc Chúa Thánh Th n ng xu ng, r i đ n ngày t n thờ ố ượ ể ệ ầ ự ố ồ ế ậ ế sẽ k t thúc trong vinh quang. B y gi , nh chúng ta đ c th y n i các Giáo Ph , m i ng iế ấ ờ ư ọ ấ ơ ụ ọ ườ công chính t Adam, "t Abel công chính đ n ng i đ c tuy n ch n cu i cùng"ừ ừ ế ườ ượ ể ọ ố [5] sẽ đ c t p h p trong Giáo H i ph quát bên Chúa Cha.ượ ậ ọ ộ ổ3. S m ng và công cu c c a Chúa Conứ ạ ộ ủ . Th là Chúa Con đ c phái đ n do Chúa Cha,ế ượ ế Ð ng đã tuy n ch n chúng ta n i Ng i tr c khi t o d ng vũ tr và ti n đ nh chúng taấ ể ọ ơ ườ ướ ạ ự ụ ề ị làm d ng t , vì Ngài mong c c i t o t t c trong Chúa Con (x. Eph 1,4-5 và 10). B iưỡ ử ướ ả ạ ấ ả ở th , đ chu toàn thánh ý Chúa Cha, Chúa Kitô đã khai nguyên n c tr i n i tr n gian, m cế ể ướ ờ ơ ầ ạ kh i cho chúng ta m u nhi m c a Ngài, và th c hi n vi c c u th b ng vi c vâng ph cả ầ ệ ủ ự ệ ệ ứ ế ằ ệ ụ Chúa Cha. Giáo H i ho c n c Chúa Kitô đã hi n di n cách m u nhi m, nh th n l cộ ặ ướ ệ ệ ầ ệ ờ ầ ự Thiên Chúa, phát tri n trong th gian cách hi n nhiên. S khai nguyên và phát tri n đóể ế ể ự ể đ c bi u th b ng máu và n c ch y ra t c nh s n Chúa Giêsu ch u đóng đinh (x. Gioượ ể ị ằ ướ ả ừ ạ ườ ị 19,34) và đ c tiên báo qua l i Chúa nói v cái ch t c a Ng i trên th p giá: "Và Ta, khiượ ờ ề ế ủ ườ ậ b treo lên kh i đ t, Ta sẽ kéo m i ng i lên cùng Ta" (Gio 12,32, b n Hy l p). M i l n hyị ỏ ấ ọ ườ ả ạ ỗ ầ l thánh giá đ c c hành trên bàn th , nh đó "Chúa Kitô, chiên v t qua c a chúng taễ ượ ử ờ ờ ượ ủ ch u hi n t " (1Cor 5,7), thì công trình c u chu c chúng ta đ c th c hi n. Bí tích Thánhị ế ế ứ ộ ượ ự ệ

5

Th cũng bi u th và th c hi n s hi p nh t các tín h u, là nh ng k h p thành m t thânể ể ị ự ệ ự ệ ấ ữ ữ ẻ ợ ộ th , trong Chúa Kitô (x. 1Cor 10,17). M i ng i đ u đ c m i g i k t hi p cùng Chúa Kitôể ọ ườ ề ượ ờ ọ ế ệ nh v y. Ng i là ánh sáng th gian. Chúng ta phát xu t t Ng i, s ng nh Ng i vàư ậ ườ ế ấ ừ ườ ố ờ ườ h ng v Ng i.ướ ề ườ4. Vi c thánh hóa Giáo H i c a Chúa Thánh Th nệ ộ ủ ầ . Khi công trình Chúa Cha trao phó cho Chúa Con th c hi n trên tr n gian đã hoàn t t (x. Gio 17,4) Chúa Thánh Th n đ c pháiự ệ ầ ấ ầ ượ đ n trong ngày l Hi n Xu ng đ thánh hóa Giáo H i mãi mãi, và nh th nh ng ai tin sẽế ễ ệ ố ể ộ ư ế ữ đ c t i cùng Chúa Cha qua Chúa Kitô trong m t Th n Khí duy nh t (x. Eph 2,18). Chínhượ ớ ộ ầ ấ Ngài là Thánh Th n ban s s ng, là m ch n c v t lên s s ng vĩnh c u (x. Gio 4,14; 7,38-ầ ự ố ạ ướ ọ ự ố ử39), nh Ngài, Chúa Cha h i sinh nh ng k đã ch t vì t i l i, đ i đ n khi ph c sinh thânờ ồ ữ ẻ ế ộ ỗ ợ ế ụ xác hay ch t c a h trong Chúa Kitô (x. Rm 8,10-11). Chúa Thánh Th n ng tr trong Giáoế ủ ọ ầ ự ị H i và trong tâm h n các tín h u nh ng gi a đ n th (x. 1Cor 3,16; 6,19). Trong h ,ộ ồ ữ ư ự ữ ề ờ ọ Ngài c u nguy n và ch ng nh n h là d ng t (x. Gal 4,6; Rm 8,15-16 và 26). Ngài d nầ ệ ứ ậ ọ ưỡ ử ẫ đ a Giáo H i trong hi p thông và ph c v . Ngài hu n luy n và d n d t Giáo H i b ngư ộ ệ ụ ụ ấ ệ ẫ ắ ộ ằ muôn n theo ph m ch c và đoàn s ng, trang đi m Giáo H i b ng hoa qu c a Ngài (x.ơ ẩ ứ ủ ể ộ ằ ả ủ Eph 4,11-12; 1Cor 12,4; Gal 5,22). Nh s c m nh Phúc Âm, Ngài là t i tr , không ng ngờ ứ ạ ươ ẻ ừ canh tân và d n đ a Giáo H i đ n k t h p hoàn toàn v i Phu Quân mìnhẫ ư ộ ế ế ợ ớ [6]. Th c v y,ự ậ Chúa Thánh Th n và Hi n Thê nói cùng Chúa Giêsu r ng: "Xin hãy đ n" (x. Kh 22,17).ầ ề ằ ếNh th Giáo H i ph quát xu t hi n nh "m t dân t c hi p nh t do s hi p nh t gi aư ế ộ ổ ấ ệ ư ộ ộ ệ ấ ự ệ ấ ữ Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Th n"ầ [7].5. N c Thiên Chúaướ .[8]* M u nhi m Giáo H i thánh thi n đ c bi u l trong chính vi cầ ệ ộ ệ ượ ể ộ ệ thành l p. Th c th , Chúa Giêsu đã khai sinh Giáo H i b ng vi c rao gi ng Phúc Âm r ngậ ự ế ộ ằ ệ ả ằ N c Thiên Chúa đã đ n nh đã h a trong Thánh Kinh t ngàn x a: "Th i gian đã tr n,ướ ế ư ứ ừ ư ờ ọ N c Thiên Chúa g n đ n" (Mc 1,15; x. Mt 4,17). N c này chi u sáng tr c m t m iướ ầ ế ướ ế ướ ặ ọ ng i qua l i nói, hành đ ng và s hi n di n c a Chúa Kitô. L i Chúa ví nh h t gi ngườ ờ ộ ự ệ ệ ủ ờ ư ạ ố gieo trong ru ng (x. Mc 4,14): ai tin nghe l i Chúa và gia nh p đàn chiên nh c a Chúa Kitôộ ờ ậ ỏ ủ (x. Lc 12,32), thì đã đón nh n chính N c Ngài; r i t s c mình, h t gi ng n y m m vàậ ướ ồ ự ứ ạ ố ẩ ầ l n lên cho đ n mùa g t (x. Mc 4,26-29). Các phép l c a Chúa Giêsu cũng ch ng minhớ ế ặ ạ ủ ứ r ng N c Ngài đã đ n th gian: "N u Ta dùng ngón tay Thiên Chúa đ tr ma qu , tằ ướ ế ế ế ể ừ ỉ ắ N c Thiên Chúa đã đ n n i các ng i r i" (Lc 11,20; x. Mt 12,28). Nh ng tr c tiên,ướ ế ơ ươ ồ ư ướ N c y bi u l trong chính con ng i Chúa Kitô, Con Thiên Chúa và Con loài ng i, Ð ngướ ấ ể ộ ườ ườ ấ đã đ n "đ h u h và hi n m ng s ng mình làm giá chu c thiên h " (Mc 10,45).ế ể ầ ạ ế ạ ố ộ ạVì sau khi ch u ch t trên th p giá cho nhân lo i, Chúa Giêsu đã ph c sinh, nên Ng i đ cị ế ậ ạ ụ ườ ượ phong làm Chúa, làm Ð ng Kitô và làm Linh M c muôn đ i (x. CvTđ 2,36; Dth 5,6; 7,17-ấ ụ ờ21); và Ng i đ tràn Thánh Th n mà Chúa Cha đã h a trên các môn đ Ng i (x. CvTđườ ổ ầ ứ ệ ườ 2,33). Vì th , v i ân hu c a Ð ng sáng l p, và trong khi trung thành tuân gi các gi i rănế ớ ệ ủ ấ ậ ữ ớ bác ái, khiêm nh ng và t b , Giáo H i đã lãnh nh n s m nh rao truy n và thi t l pườ ừ ỏ ộ ậ ứ ệ ề ế ậ N c Chúa Kitô và N c Thiên Chúa trong m i dân t c; Giáo H i là m m m ng và khaiướ ướ ọ ộ ộ ầ ố nguyên N c y trên tr n gian. Ðang lúc t t phát tri n, Giáo H i v n khát mong N cướ ấ ầ ừ ừ ể ộ ẫ ướ

y hoàn t t và thi t tha hy v ng, mong c k t h p v i Vua mình trong vinh quangấ ấ ế ọ ướ ế ợ ớ [9]*.6. Hình nh di n t Giáo H iả ễ ả ộ . Trong C u c, vi c m c kh i N c Thiên Chúa th ngự Ướ ệ ạ ả ướ ườ đ c trình bày b ng hình bóng; cũng th , ngày nay b n tính thâm sâu c a Giáo H i đ cượ ằ ế ả ủ ộ ượ di n t b ng nhi u hình nh l y t đ i s ng du m c, canh nông, ki n trúc, ho c gia đìnhễ ả ằ ề ả ấ ừ ờ ố ụ ế ặ và hôn l . Sách các tiên tri đã phác h a nh ng hình nh đó.ễ ọ ữ ảTh c th , Giáo H i là chu ng chiên mà Chúa Kitô là c a vào duy nh t và c n thi t (x. Gioự ế ộ ồ ử ấ ầ ế 10,1-10). Giáo H i cũng là đàn chiên mà chính Thiên Chúa đã tiên báo Ngài là m c t (x. Isộ ụ ử

6

40,11; Ez 34,11 tt). Tuy đ c các m c t phàm nhân chăn d t, nh ng chiên y luôn đ cượ ụ ử ắ ữ ấ ượ chính Chúa Kitô, M c T nhân lành và Th Lãnh các m c t , d n d t và nuôi d ng (x. Gioụ ử ủ ụ ử ẫ ắ ưỡ 10,11; 1P 5,4). Ng i đã hi n m ng s ng mình vì đàn chiên (x. Gio 10,11-15).ườ ế ạ ốGiáo H i cũng là th a ru ng hay cánh đ ng Thiên Chúa (x. 1Cor 3,9). Trong cánh đ ng y,ộ ử ộ ồ ồ ấ m c lên cây d u c th mà các T Ph là g c r thánh. N i cây c th này, s hòa gi iọ ầ ổ ụ ổ ụ ố ễ ơ ổ ụ ự ả gi a dânữ  Israel và các dân ngo i đã đ c và sẽ đ c th c hi n (x. Rm 11,13-26). Ng iạ ượ ượ ự ệ ườ tr ng nho thiên qu c vun tr ng Giáo H i nh m t cây nho đ c tuy n ch n (x. Mt 21,33-ồ ố ồ ộ ư ộ ượ ể ọ43 song song; x. Is 5,1 tt). Chúa Kitô là cây nho đích th c. Ng i ban s c s ng và hoa tráiự ườ ứ ố cho các nhánh là chúng ta. Nh Giáo H i, chúng ta trong Ng i; và không có Ng i,ờ ộ ở ườ ườ chúng ta không th làm gì đ c (x. Gio 15,1-5).ể ượGiáo H i cũng th ng đ c g i là tòa nhà c a Thiên Chúa (x. 1Cor 3,9). Chúa Kitô đã t víộ ườ ượ ọ ủ ự Ng i nh viên đá mà các th xây lo i b , nh ng đã tr thành viên đá góc (x. Mt 21,42ườ ư ợ ạ ỏ ư ở song song; CvTđ 4,11; 1P 2,7; Tv 117,22). Trên n n móng này, các Tông Ð đã xây d ngề ồ ự Giáo H i (x. 1Cor 3,11), và Giáo H i đ c b n v ng, liên k t nh n n móng đó. Tòa nhàộ ộ ượ ề ữ ế ờ ề này còn đ c g i b ng nhi u tên khác: Nhà Thiên Chúa (x. 1Tm 3,15), n i gia đình Ngài cượ ọ ằ ề ơ ư ng . Nhà Thiên Chúa trong Chúa Thánh Th n (x. Eph 2,19-22), "L u T m c a Thiên Chúaụ ầ ề ạ ủ gi a loài ng i" (Kh 21,3), và nh t là Ð n Thánh, tiêu bi u b ng các cung thánh b ng đá,ữ ườ ấ ề ể ằ ằ đã t ng đ c các Thánh Giáo Ph ca t ng, và đ c Ph ng V sánh ví r t chính xác v iừ ượ ụ ụ ượ ụ ụ ấ ớ Thành thánh, thành Giêrusalem m iớ [10]. Th c v y, trong Giáo H i t i th , chúng ta làự ậ ộ ạ ế nh ng viên đá s ng đ ng dùng vào vi c xây c t (x. 1P 2,5). Thánh Gioan đã chiêm ng ngữ ố ộ ệ ấ ưỡ Thành thánh y t tr i n i Thiên Chúa mà xu ng trong ngày c i t o vũ tr , "s n sàng nhấ ừ ờ ơ ố ả ạ ụ ẵ ư hiên thê trang đi m đ đón tân lang mình" (Kh 21,1tt).ể ểGiáo H i còn đ c g i là "thành Giêrusalem trên tr i" là "m chúng ta" (Gal 4,26; x. Khộ ượ ọ ờ ẹ 12,17), đ c mô t nh hi n thê tinh tuy n c a Con Chiên không tì (x. Kh 19,7; 21,2 vàượ ả ư ề ề ủ ố 9; 22,17) đ c Chúa Kitô yêu m n "và hi n thân đ thánh hóa" (Eph 5,25-26), đ c Ng iượ ế ế ể ượ ườ k t h p b ng m t giao c b t kh phân ly, đ c "nuôi d ng và săn sóc" không ng ngế ợ ằ ộ ướ ấ ả ượ ưỡ ừ (Eph 5,29). Sau khi thanh t y hi n thê, Chúa Kitô mu n hi n thê y k t h p và vâng ph cẩ ề ố ề ấ ế ợ ụ mình trong tình yêu và trung tín (x. Eph 5,24). Sau cùng, Ng i vĩnh vi n ban cho d trànườ ễ ư

n thiêng trên tr i đ chúng ta hi u th nào là tình yêu Thiên Chúa và Chúa Kitô đ i v iơ ờ ể ể ế ố ớ chúng ta, tình yêu y v t trên m i hi u bi t (x. Eph 3,19). Bao lâu còn là l hành trênấ ượ ọ ể ế ữ d ng th xa cách Chúa (x. 2Cor 5,6), Giáo H i nh n mình b l u đày, nên luôn tìm ki mươ ế ộ ậ ị ư ế và n m h ng v trên tr i, n i Chúa Kitô ng bên h u Thiên Chúa; n i ti m n s s ngế ươ ị ờ ơ ự ữ ơ ề ẩ ự ố c a Giáo H i cùng Chúa Kitô trong Thiên Chúa, cho đ n ngày xu t hi n v i Phu Quân mìnhủ ộ ế ấ ệ ớ trong vinh quang (x. Col 3,1-4)[11]*.7. Giáo H i, thân th Ð c Kitôộ ể ứ . Khi Con Thiên Chúa chi n th ng s ch t băế ắ ự ế 讧 cái ch t vàế ph c sinh, trong nhân tính mà Ng i k t h p, Ng i đã c u chu c và bi n con ng iụ ườ ế ợ ườ ứ ộ ế ườ thành m t t o v t m i (x. Gal 6,15; 2Cor 5,17). Th c v y, Ng i t o l p cách m u nhi mộ ạ ậ ớ ự ậ ườ ạ ậ ầ ệ các em Ng i, t h p t muôn n c thành thân thêườ ụ ọ ừ ướ 半 Ng i, b ng cách thông truy nườ ằ ề Thánh Th n cho h .ầ ọTrong thân th y, s s ng Chúa Kitô tràn lan trên các tín h u. Nh các bí tích, các tín h uể ấ ự ố ữ ờ ữ đ c k t h p th c s và cách m u nhi m v i Chúa Kitô đau kh và vinh hi nượ ế ợ ự ự ầ ệ ớ ổ ể [12]. Quả th c, nh phép thánh t y chúng đ c nên gi ng Chúa Kitô: "Vì t t c chúng ta đ c t yự ờ ẩ ượ ố ấ ả ượ ẩ r a trong m t Chúa Thánh Th n đ nên m t thân th " (1Cor 12,13). Nghi th c thánhử ộ ầ ể ộ ể ứ thi n y di n t và th c hi n s hi p nh t v i cái ch t và s ph c sinh c a Chúa Kitô:ệ ấ ễ ả ự ệ ự ệ ấ ớ ế ự ụ ủ "Nh phép thánh t y, chúng ta đ c mai táng cùng Ng i trong cái ch t"; và n u "chúngờ ẩ ượ ườ ế ế ta liên k t v i Ng i trong cu c t n n th nào thì cũng sẽ đ c s ng l i v i Ng i nhế ớ ườ ộ ử ạ ế ượ ố ạ ớ ườ ư

7

v y" (Rm 6,4-5). Khi b bánh t n, chúng ta th c s thông d vào Thân Th c a Chúaậ ẻ ạ ơ ự ự ự ể ủ nên chúng ta đ c nâng lên đ hi p thông v i Ng i và v i nhau. "Chúng ta tuy nhi u,ượ ể ệ ớ ườ ớ ề nh ng là m t t m bánh, m t thân th , vì h t th y chúng ta đ ng thông h ng cũng m tư ộ ấ ộ ể ế ả ồ ưở ộ t m bánh" (1Cor 10,17). Th nên t t c chúng ta tr thành chi th c a Thân Th y (x.ấ ế ấ ả ở ể ủ ể ấ 1Cor 12,27), "vì m i ng i là chi th c a nhau" (Rm 12,5).ỗ ườ ể ủTh t v y, t t c các chi th tuy nhi u, nh ng ch t o thành m t thân th ; cũng th , các tínậ ậ ấ ả ể ề ư ỉ ạ ộ ể ế h u h p thành m t thân th trong Chúa Kitô (x. 1Cor 12,12). Trong vi c xây d ng thânữ ợ ộ ể ệ ự th Chúa Kitô, c n có nhi u chi th v i ph n v khác nhau. Ch có m t Chúa Thánh Th nể ầ ề ể ớ ậ ụ ỉ ộ ầ ban nh ng ân s ng khác nhau đ làm ích cho Giáo H i theo s sung mãn c a Ngài và tùyữ ủ ể ộ ự ủ nhu c u c a công vi c (x. 1Cor 12,1-11). Trong các ân s ng y, n ban cho các Tông Ðầ ủ ệ ủ ấ ơ ồ đ ng hàng đ u: chính Chúa Thánh Th n đ t d i quy n các ngài c nh ng ng i lãnhứ ầ ầ ặ ướ ề ả ữ ườ nh n nh ng n đ c bi t (x. 1Cor 14). Cũng chính Thánh Th n y t mình h p nh t thânậ ữ ơ ặ ệ ầ ấ ự ợ ấ th b ng th n l c Ngài và b ng s liên k t tinh th n các chi th l i v i nhau; nh thể ằ ầ ự ằ ự ế ầ ể ạ ớ ư ế Ngài làm phát sinh và thúc bách đ c ái gi a các tín h u. Vì th , n u m t chi th nào đauứ ữ ữ ế ế ộ ể đ n thì t t c các chi th khác đ u b đau đ n; và n u m t chi th nào đ c vinh d thìớ ấ ả ể ề ị ớ ế ộ ể ượ ự t t c các chi th khác cùng chung vui (x. 1Cor 12,26).ấ ả ểChúa Kitô là Ð u c a Thân Th này. Chính Ng i là hình nh Thiên Chúa vô hình, và trongầ ủ ể ườ ả Ng i m i v t đ c tác thành. Ng i có tr c m i ng i và m i s đ c b n v ng trongườ ọ ậ ượ ườ ướ ọ ườ ọ ự ượ ề ữ Ng i. Ng i là Ð u c a Thân Th là Giáo H i. Ng i là nguyên lý, là anh c c a nh ngườ ườ ầ ủ ể ộ ườ ả ủ ữ k ph i ch t, h u n m quy n th lãnh m i s (x. Col 1,15-18), Ng i th ng tr m i v tẻ ả ế ầ ắ ề ủ ọ ự ườ ố ị ọ ậ trên tr i d i đ t b ng th n l c l n lao, và ban d tràn s vinh hi n phong phú c aờ ướ ấ ằ ầ ự ớ ư ự ể ủ Ng i cho toàn thân th nh s toàn thi n và ho t đ ng siêu đ ng c a Ng i (x. Ephườ ể ờ ự ệ ạ ộ ẳ ủ ườ 1,18-23)[13].M i chi th ph i nên gi ng Chúa Kitô cho đ n khi Ng i hình thành trong h (x. Gal 4,19).ọ ể ả ố ế ườ ọ Vì th , chúng ta đ c k t n p vào m u nhi m s s ng c a Ng i, tr nên gi ng Ng i,ế ượ ế ạ ầ ệ ự ố ủ ườ ở ố ườ cùng ch t và s ng l i v i Ng i, cho đ n khi cùng cai tr v i Ng i (x. Ph 3,21; 2Tm 2,11;ế ố ạ ớ ườ ế ị ớ ườ Eph 2,6; Col 2,12; v.v?). Ðang khi còn là l hành trên m t đ t, b c theo v t chân Ng iữ ặ ấ ướ ế ườ trong đau th ng và bách h i, chúng ta cùng thông hi p v i nh ng đau kh c a Ng iươ ạ ệ ớ ữ ổ ủ ườ nh thân th k t h p v i đ u, hi p v i s th ng khó c a Ng i đ đ c cùng Ng iư ể ế ợ ớ ầ ệ ớ ự ươ ủ ườ ể ượ ườ vinh hi n (x. Rm 8,17).ểTrong Ng i, "toàn thân tìm đ c l ng th c và s liên k t nh các m i dây ràng bu cườ ượ ươ ự ự ế ờ ố ộ c u k t v i nhau, đ l n lên trong Thiên Chúa" (Col 2,19). Trong thân th Ng i là Giáoấ ế ớ ể ớ ể ườ H i, Ng i luôn ban n hu là các ch c v , nh đó, v i th n l c Ng i, chúng ta giúp nhauộ ườ ơ ệ ứ ụ ờ ớ ầ ự ườ c u r i, h u khi th c hi n chân lý trong bác ái, chúng ta l n lên v m i ph ng di n trongứ ỗ ầ ự ệ ớ ề ọ ươ ệ Ng i, là Ð u c a chúng ta (x. Eph 4,11-16, b n Hy l p).ườ ầ ủ ả ạÐ chúng ta không ng ng canh tân trong Ng i (x. Eph 4,23), Ng i đã cho thông d vàoể ừ ườ ườ ự Thánh Th n Ng i, cũng m t Ð ng duy nh t hi n h u trên Ð u cũng nh trong các chiầ ườ ộ ấ ấ ệ ữ ầ ư th , làm s ng đ ng, liên k t và thúc gi c toàn thân, đ n n i các thánh Giáo Ph đã víể ố ộ ế ụ ế ỗ ụ nhi m v c a Chúa Thánh Th n v i công vi c mà nguyên lý s s ng, t c là linh h n, hoànệ ụ ủ ầ ớ ệ ự ố ứ ồ thành trong thân xác[14].Chúa Kitô yêu th ng Giáo H i nh hi n thê Ng i, Ng i tr thành g ng m u c aươ ộ ư ề ườ ườ ở ươ ẫ ủ ng i ch ng yêu v mình nh yêu chính b n thân (x. Eph 5,25-28); ph n Giáo H i thì tùngườ ồ ợ ư ả ầ ộ ph c Ð u (n.v.t, 23-24); "Vì t t c s sung mãn v b n tính Thiên Chúa trong Ng iụ ầ ấ ả ự ề ả ở ườ cách h u hình" (Col 2,9), nên Ng i đ tràn n thiêng trên Giáo H i, là thân th , là s sungữ ườ ổ ơ ộ ể ự mãn c a Ng i (x. Eph 1,22-23) đ Giáo H i c g ng đ t t i s viên mãn hoàn toàn c aủ ườ ể ộ ố ắ ạ ớ ự ủ Thiên Chúa (x. Eph 3,19)[15].

8

8. Giáo H i, th c t i h u hình và thiêng liêngộ ự ạ ữ .[16]* Chúa Kitô, Ð ng Trung Gian duyấ nh t, đã thi t l p Giáo H i thánh thi n, m t c ng đoàn đ c tin, c y và m n, nh m t toànấ ế ậ ộ ệ ộ ộ ứ ậ ế ư ộ b c u trúc h u hình trên tr n gian mà Ng i không ng ng b o vộ ấ ữ ầ ườ ừ ả ệ[17]. Qua Giáo H i,ộ Ng i đ tràn chân lý và ân s ng cho m i ng i. Giáo H i là xã h i có t ch c qui c , vàườ ổ ủ ọ ườ ộ ộ ổ ứ ủ Nhi m Th Chúa Kitô, đoàn th h u hình và c ng đoàn thiêng liêng, Giáo H i t i th vàệ ể ể ữ ộ ộ ạ ế Giáo H i d tràn c a c i trên tr i không đ c quan ni m nh hai th c th nh ng ch làộ ư ủ ả ờ ượ ệ ư ự ể ư ỉ m t th c th ph c t p, duy nh t, do y u t nhân lo i và th n linh k t thànhộ ự ể ứ ạ ấ ế ố ạ ầ ế [18]. Vì th ,ế nh lo i suy xác th c, chúng ta có th ví Giáo H i v i m u nhi m Ngôi L i nh p th . Th cờ ạ ự ể ộ ớ ầ ệ ờ ậ ể ự v y, nhân tính mà Ngôi L i m c l y ph c v Ng i nh c quan c u r i s ng đ ng và k tậ ờ ặ ấ ụ ụ ườ ư ơ ứ ỗ ố ộ ế h p v i Ng i cách b t kh phân ly; cũng th , toàn th c c u xã h i c a Giáo H i ph cợ ớ ườ ấ ả ế ể ơ ấ ộ ủ ộ ụ v Thánh Th n Chúa Kitô, Ð ng làm cho Giáo H i s ng đ ng đ tăng tri n thân th (x.ụ ầ ấ ộ ố ộ ể ể ể Eph 4,16)[19]. Ðó là Giáo H i duy nh t c a Chúa Kitô mà trong Kinh Tin Kính chúng ta tuyên x ng là duyộ ấ ủ ư nh t, thánh thi n, công giáo và tông truy nấ ệ ề [20]. Sau khi ph c sinh, Ð ng c u chu c chúngụ ấ ứ ộ ta đã trao phó cho Phêrô chăn d t Giáo H i đó (Gio 21,17); Ng i phó thác cho Phêrô cũngắ ộ ườ nh cho các Tông Ð khác truy n bá, cai qu n (x. Mt 28,18tt), và thi t l p Giáo H i nênư ồ ề ả ế ậ ộ "r ng c t và n n t ng chân lý" đ n muôn đ i (x. 1Tm 3,15). Nh m t xã h i đ c thi tườ ộ ề ả ế ờ ư ộ ộ ượ ế l p qui c trên tr n gian, Giáo H i y t n t i trong Giáo H i Công Giáo, do Ð ng k vậ ủ ầ ộ ấ ồ ạ ộ ấ ế ị Phêrô và các giám m c hi p thông v i Ngài đi u khi nụ ệ ớ ề ể [21], và m c dù bên ngoài c c uặ ơ ấ c a Giáo H i còn có nhi u y u t thánh hóa và chân lý, nh ng nh ng y u t y là nh ngủ ộ ề ế ố ư ữ ế ố ấ ữ

n riêng c a Giáo H i Chúa Kitô, thúc bách đ n s hi p nh t công giáo.ơ ủ ộ ế ự ệ ấNh Chúa Kitô đã hoàn t t công trình c u chu c trong khó nghèo và bách h i, Giáo H iư ấ ứ ộ ạ ộ cũng đ c m i g i đi cùng đ ng l i y h u thông ban n c u r i cho loài ng i. Chúaượ ờ ọ ườ ố ấ ầ ơ ứ ỗ ườ Giêsu Kitô "v n có hình th Thiên Chúa... t h y mình, t nh n thân ph n tôi t " (Ph 2,6-ố ể ự ủ ự ậ ậ ớ7), và "v n giàu có, Ng i đã hóa ra nghèo hèn" vì chúng ta (2Cor 8,9): cũng th , tuy c nố ườ ế ầ đ n nh ng ph ng ti n nhân lo i đ chu toàn s m nh mình, Giáo H i đ c thi t l pế ữ ươ ệ ạ ể ứ ệ ộ ượ ế ậ không ph i đ tìm ki m vinh quang tr n th , nh ng đ truy n bá khiêm nh ng và tả ể ế ầ ế ư ể ề ườ ừ b , b ng g ng lành c a chính mình. Chúa Kitô đ c Chúa Cha phái đ n "rao truy n Phúcỏ ằ ươ ủ ượ ế ề Âm cho k b n cùng... c u ch a các tâm h n đau kh " (Lc 4,18), "tìm ki m và c u v tẻ ầ ứ ữ ồ ổ ế ứ ớ nh ng gì đã h m t" (Lc 19,10). Cũng th , Giáo H i trìu m n và p t t c nh ng ai đauữ ư ấ ế ộ ế ấ ủ ấ ả ữ kh vì s y u hèn c a con ng i, nh t là nh n bi t n i nh ng k nghèo khó và đau khổ ự ế ủ ườ ấ ậ ế ơ ữ ẻ ổ hình nh Ð ng Sáng L p khó nghèo và kh đau, ra s c gi m b t n i c c c c a h vàả ấ ậ ổ ứ ả ớ ỗ ơ ự ủ ọ nh m ph ng s Chúa Kitô trong h . Nh ng Chúa Kitô "thánh thi n, vô t i, tinh tuy n"ằ ụ ự ọ ư ệ ộ ề (Dth 7,26), không h ph m t i (x. 2Cor 5,21), ch đ n đ đ n t i l i dân chúng (x. Dthề ạ ộ ỉ ế ể ề ộ ỗ 2,17), còn Giáo H i, vì ôm p nh ng k có t i trong lòng, nên v a thánh thi n v a ph iộ ấ ữ ẻ ộ ừ ệ ừ ả luôn thanh t y mình. Do đó, Giáo H i luôn th c hi n vi c sám h i và canh tân.ẩ ộ ự ệ ệ ố"L hành gi a c n bách h i c a th gian và trong ni m an i c a Thiên Chúa"ữ ữ ơ ạ ủ ế ề ủ ủ [22], Giáo H i rao truy n cái ch t và thánh giá Chúa, cho đ n khi Ng i tr l i (x. 1Cor 11,26). Giáoộ ề ế ế ườ ở ạ H i v ng m nh nh th n l c c a Chúa ph c sinh, đ toàn th ng các khó khăn và s uộ ữ ạ ờ ầ ự ủ ụ ể ắ ầ mu n t bên trong cũng nh bên ngoài b ng yêu th ng và kiên trì, và trung thành m cộ ừ ư ằ ươ ạ kh i cho th gian m u nhi m c a Chúa còn gi u trong bóng t i, cho đ n khi đ c phô bàyả ế ầ ệ ủ ấ ố ế ượ d i ánh sáng v n toàn trong ngày sau h t.ướ ẹ ế 

Ch ng II: Dân Thiên Chúaươ [23]* 

9

2. Giao c m i và Dân T c m iƯớ ớ ộ ớ . Ch c ch n trong m i th i đ i và m i dân t c, b t cắ ắ ọ ờ ạ ọ ộ ấ ứ ng i nào kính s Thiên Chúa và th c hành đ c công chính đ u đ c Ngài đoái th ng (x.ườ ợ ự ứ ề ượ ươ CvTđ 10,35). Tuy nhiên, Thiên Chúa không mu n thánh hóa và c u r i loài ng i cáchố ứ ỗ ườ riêng rẽ, thi u liên k t, nh ng Ngài mu n qui t h thành m t dân t c đ h nh n bi tế ế ư ố ụ ọ ộ ộ ể ọ ậ ế chính Ngài trong chân lý, và ph ng s Ngài trong thánh thi n. Vì th , Ngài đã ch n dânụ ự ệ ế ọ Israel là dân Ngài, đã thi t l p v i h m t giao c, giáo hu n h d n d n b ng cách tế ậ ớ ọ ộ ướ ấ ọ ầ ầ ằ ỏ chính mình và ý đ nh mình qua l ch s dân y, và Ngài đã thánh hóa h đ dành riêng choị ị ử ấ ọ ể mình. Tuy nhiên, t t c nh ng đi u y ch là chu n b và hình bóng c a giao c m i vàấ ả ữ ề ấ ỉ ẩ ị ủ ướ ớ hoàn h o, sẽ đ c ký k t trong Chúa Kitô, và là chu n b cho m c kh i tr n v n h n doả ượ ế ẩ ị ạ ả ọ ẹ ơ chính Ngôi L i Thiên Chúa nh p th mang đ n. Thiên Chúa phán: "Này đây sẽ t i ngày Taờ ậ ể ế ớ ký giao c m i v i nhàướ ớ ớ  Israel và nhà Giuđa... Ta sẽ ban lu t Ta trong lòng chúng, và kh cậ ắ ghi lu t y vào trái tim chúng, và Ta sẽ là Thiên Chúa c a chúng, và chúng sẽ tr thành dânậ ấ ủ ở Ta... T t c m i ng i t nh chí l n đ u sẽ nh n bi t Ta. Ðó là L i Chúa phán" (Gierấ ả ọ ườ ừ ỏ ớ ề ậ ế ờ 31,31-34). Chúa Kitô đã thi t l p minh c m i y, đó là giao c m i trong máu Ng iế ậ ướ ớ ấ ướ ớ ườ (x. 1Cor 11,25), Ng i tri u t p dân chúng t dânườ ệ ậ ừ  Israel và t các dân ngo i, h p thànhừ ạ ọ m t kh i duy nh t trong Thánh Th n ch không theo xác th t, đ làm h nên dân t c m iộ ố ấ ầ ứ ị ể ọ ộ ớ c a Thiên Chúa. Th c v y, nh ng ai tin kính Chúa Kitô đ u đ c tái sinh không ph i b iủ ự ậ ữ ề ượ ả ở m m m ng hay h nát, nh ng do m m m ng b t di t nh l i Thiên Chúa h ng s ng (x.ầ ố ư ư ầ ố ấ ệ ờ ờ ằ ố 1P 1,23), không ph i b i xác th t nh ng b i n c và Thánh Th n (x. Gio 3,5-6), và cu iả ở ị ư ở ướ ầ ố cùng tr thành m t "dòng gi ng đ c tuy n ch n, thành hàng t t v ng gi , dân t cở ộ ố ượ ể ọ ư ế ươ ả ộ thánh, dân t c đã đ c Thiên Chúa thu ph c, tr c kia không ph i là m t dân, mà nay làộ ượ ụ ướ ả ộ dân c a Thiên Chúa" (1P 2,9-10).ủDân thiên sai này có v th lãnh là Chúa Kitô, "Ð ng đã b n p vì t i l i ta và ph c sinh choị ủ ấ ị ộ ộ ỗ ụ ta nên công chính" (Rm 4,25), và bây gi Ng i đ c m t danh hi u v t trên m i danhờ ườ ượ ộ ệ ượ ọ hi u, và đang hi n tr trên tr i. Ð a v dân này là đ c vinh d và t do làm Con Thiênệ ể ị ờ ị ị ượ ự ự Chúa, và Thánh Th n ng trong tâm h n h nh trong đ n th . Lu t c a h là gi i rănầ ự ồ ọ ư ề ờ ậ ủ ọ ớ m i: ph i th ng yêu nhau nh chính Chúa Kitô đã yêu th ng chúng ta (x. Gio 13,34).ớ ả ươ ư ươ Sau cùng, c u cánh c a h , t c là phát tri n thêm N c Thiên Chúa, đã đ c Ngài khaiứ ủ ọ ứ ể ướ ượ nguyên trên tr n gian, cho t i khi đ c Ngài hoàn t t trong ngày t n th , ngày mà Chúaầ ớ ượ ấ ậ ế Kitô, s s ng c a chúng ta, hi n đ n (x. Col 3,4), ngày mà "chính t o v t cũng đ c gi iự ố ủ ệ ế ạ ậ ượ ả phóng kh i ách nô l h nát, l i đ c t do trong vinh quang con cái Thiên Chúa" (Rmỏ ệ ư ạ ượ ự 8,21). Vì th , dân t c thiên sai y, tuy hi n nay ch a bao g m toàn th nhân lo i và đôi khiế ộ ấ ệ ư ồ ể ạ t ra nh m t đàn chiên nh , nh ng l i là m t m m m ng v ng ch c nh t c a hi p nh t,ỏ ư ộ ỏ ư ạ ộ ầ ố ữ ắ ấ ủ ệ ấ hy v ng và c u r i cho toàn th nhân lo i. Dân t c thiên sai y đ c Chúa Kitô thi t l pọ ứ ỗ ể ạ ộ ấ ượ ế ậ đ thông d vào s s ng, bác ái và chân lý, đ c Ng i x d ng nh khí c c u r i choể ự ự ố ượ ườ ử ụ ư ụ ứ ỗ m i ng i, và đ c sai đi kh p th gi i nh ánh sáng tr n gian và mu i đ t (x. Mt 5,13-ọ ườ ượ ắ ế ớ ư ầ ố ấ16).Cũng nh dân Israel theo xác th t, khi đang l hành trong sa m c, đã đ c g i là Giáo H iư ị ữ ạ ượ ọ ộ c a Thiên Chúa (x. 2Esd 13,1; Ds 20,4; Dnl 23,1tt), dân Israel m i ti n b c trong th i đ iủ ớ ế ướ ờ ạ này đang tìm v thành thánh t ng lai b t di t (x. Dth 13,14) cũng đ c g i là Giáo H iề ươ ấ ệ ượ ọ ộ Chúa Kitô (x. Mt 16,18). Th c v y, chính Ng i đã l y máu mình mà chu c l y Giáo H i đóự ậ ườ ấ ộ ấ ộ (x. CvTđ 20,28), Ng i đ tràn Thánh Th n và ban các ph ng th thích h p đ k t hi pườ ổ ầ ươ ế ợ ể ế ệ thành m t xã h i h u hình. Thiên Chúa tri u t p t t c nh ng ng i tin kính và mong đ iộ ộ ữ ệ ậ ấ ả ữ ườ ợ Chúa Kitô, Ð ng ban n c u đ và hi p nh t, nguyên lý c a s hòa bình; Ngài thi t l p hấ ơ ứ ộ ệ ấ ủ ự ế ậ ọ thành Giáo H i đ Giáo H i tr nên bí tích h u hình c a s hi p nh t c u đ y cho toànộ ể ộ ở ữ ủ ự ệ ấ ứ ộ ấ th và cho m i ng iể ỗ ườ [24]. V i b n ph n ph i lan r ng kh p th gi i, Giáo H i đi sâu vàoớ ổ ậ ả ộ ắ ế ớ ộ

10

l ch s nhân lo i. Tuy nhiên Giáo H i đ ng th i cũng v t th i gian và biên gi i các dânị ử ạ ộ ồ ờ ượ ờ ớ t c. Ti n b c gi a c n cám d và đau th ng, Giáo H i v ng m nh nh n Thiên Chúaộ ế ướ ữ ơ ỗ ươ ộ ữ ạ ờ ơ mà Chúa Giêsu đã h a ban, h u Giáo H i v n hoàn toàn trung tín, s ng nh m t Hi n Thêứ ầ ộ ẫ ố ư ộ ề x ng đáng c a Chúa mình, d u xác th t y u hèn, và không ng ng t đ i m i d i tác đ ngứ ủ ầ ị ế ừ ự ổ ớ ướ ộ c a Chúa Thánh Th n cho đ n ngày, nh thánh giá, đ t đ n ánh sáng không h t tủ ầ ế ờ ạ ế ề ắ [25]*.10. Ch c t t c ng đ ngứ ư ế ộ ồ .[26]* Chúa Kitô, Linh M c Th ng Ph m đ c ch n n i loàiụ ượ ẩ ượ ọ ơ ng i (x. Dth 5,1-5), đ bi n dân t c m i thành m t "v ng qu c, thành nh ng t t choườ ể ế ộ ớ ộ ươ ố ữ ư ế Thiên Chúa, Cha Ng i" (Kh 1,6; x. 5,9-10). Th c v y, nh ng ng i đã lãnh phép Thánhườ ự ậ ữ ườ T y, nh đ c tái sinh và x c d u c a Thánh Th n, đ c cung hi n đ tr thành ch ẩ ờ ượ ứ ầ ủ ầ ượ ế ể ở ỗ ở thiêng liêng và nh n ch c t t thánh, h u qua m i ho t đ ng c a con ng i Kitô h u,ậ ứ ư ế ầ ọ ạ ộ ủ ườ ữ dâng c a l thiêng liêng và rao truy n nh ng kỳ công c a Ð ng đã g i h t bóng t i đ nủ ễ ề ữ ủ ấ ọ ọ ừ ố ế ánh sáng kỳ di u c a Ngài (x. 1P 2,4-10). Vì th , t t c các môn đ c a Chúa Kitô, trong khiệ ủ ế ấ ả ệ ủ kiên tâm c u nguy n và cùng nhau ca t ng Thiên Chúa (x. CvTđ 2,42-47), h ph i dângầ ệ ụ ọ ả mình làm c a l s ng đ ng, thánh thi n, đ p lòng Thiên Chúa (x. Rm 12,1), ph i làmủ ễ ố ộ ệ ẹ ả ch ng v Chúa Kitô trên kh p m t đ t và trình bày ni m hy v ng v cu c s ng vĩnh c uứ ề ắ ặ ấ ề ọ ề ộ ố ử mà h ôm p cho nh ng ai đang khao khát. (x. 1P 3,15).ọ ấ ữCh c t t c ng đ ng c a các tín h u và ch c t t th a tác hay ph m tr t, tuy khác nhauứ ư ế ộ ồ ủ ữ ứ ư ế ừ ẩ ậ không ch v c p b c mà còn v b n ch t, song c hai b túc cho nhau. Th c v y, c haiỉ ề ấ ậ ề ả ấ ả ổ ự ậ ả đ u tham d vào ch c linh m c duy nh t c a Chúa Kitô theo cách th c riêng c aề ự ứ ụ ấ ủ ứ ủ mình[27]. T t th a tác, nh có quy n do ch c thánh, đào t o và cai qu n dân t c t t ,ư ế ừ ờ ề ứ ạ ả ộ ư ế đóng vai trò Chúa Kitô c hành hy t t n và dâng c a l y lên Thiên Chúa nhân danhử ế ạ ơ ủ ễ ấ toàn th dân chúng. Ph n tín h u, nh ch c t t v ng gi , c ng tác dâng thánh lể ầ ữ ờ ứ ư ế ươ ả ộ ễ[28], và thi hành ch c v đó trong vi c lãnh nh n các bí tích, khi c u nguy n và t n, b ng đ iứ ụ ệ ậ ầ ệ ạ ơ ằ ờ s ng ch ng tá thánh thi n, b ng s t b và bác ái tích c cố ứ ệ ằ ự ừ ỏ ự [29]*.11. Hành s ch c t t c ng đ ng trong các bí tíchử ứ ư ế ộ ồ .[30]*. Ð c tính thánh thi n và có tặ ệ ổ ch c c a c ng đoàn t t đ c th hi n trong hành đ ng nh các bí tích và các nhân đ c.ứ ủ ộ ư ế ượ ể ệ ộ ờ ứ Các tín h u tháp nh p vào Giáo H i b i phép Thánh T y, và nh n tích, h đ c đ c thiữ ậ ộ ở ẩ ờ ấ ọ ượ ề ử hành vi c ph ng th Kitô giáo và, đ c tái sinh làm con Thiên Chúa, h có b n ph n tuyênệ ụ ờ ượ ọ ổ ậ x ng tr c m t m i ng i đ c tin mà h nh n lãnh t Thiên Chúa qua Giáo H iư ướ ặ ọ ườ ứ ọ ậ ừ ộ [31]. Nhờ

n bí tích Thêm S c, h g n bó v i Giáo H i cách hoàn h o h n và đ c d đ y s c m nhơ ứ ọ ắ ớ ộ ả ơ ượ ư ầ ứ ạ đ c bi t c a Chúa Thánh Th n, do đó h càng có b n ph n kh n thi t h n ph i loanặ ệ ủ ầ ọ ổ ậ ẩ ế ơ ả truy n và b o v đ c tin b ng l i nói và vi c làm nh nh ng ch ng nhân đích th c c aề ả ệ ứ ằ ờ ệ ư ữ ứ ự ủ Chúa Kitô[32]. Khi tham d thánh l , ngu n m ch và chóp đ nh c a đ i s ng Kitô giáo, hự ễ ồ ạ ỉ ủ ờ ố ọ dâng lên Thiên Chúa L V t th n linh và cùng v i L V t y h t dâng chính mìnhễ ậ ầ ớ ễ ậ ấ ọ ự họ[33]. Khi dâng l cũng nh khi hi p l , không ph i cách l n x n, nh ng m i ng i m tễ ư ệ ễ ả ộ ộ ư ỗ ườ ộ cách góp ph n vào vi c c hành ph ng v . H n n a, đ c b d ng b i Mình Thánh Chúaầ ệ ử ụ ụ ơ ữ ượ ổ ưỡ ở Kitô trong thánh l , h bi u l cách c th s hi p nh t c a Dân Thiên Chúa, s hi p nh tễ ọ ể ộ ụ ể ự ệ ấ ủ ự ệ ấ

y đ c di n t đ y đ và th c hi n cách kỳ di u trong bí tích c c tr ng này.ấ ượ ễ ả ầ ủ ự ệ ệ ự ọNh ng ai đ n nh n lãnh bí tích Cáo Gi i đ u đ c Thiên Chúa nhân t tha th nh ng xúcữ ế ậ ả ề ượ ừ ứ ữ ph m đ n Ngài. Ð ng th i h đ c giao hòa cùng Giáo H i mà t i l i h đã làm t nạ ế ồ ờ ọ ượ ộ ộ ỗ ọ ổ th ng. Nh ng Giáo H i h ng n l c l y đ c ái, g ng lành và kinh nguy n, đ hoán c iươ ư ộ ằ ỗ ự ấ ứ ươ ệ ể ả h . B ng phép X c D u Thánh và l i c u nguy n c a các linh m c, toàn th Giáo H i phóọ ằ ứ ầ ờ ầ ệ ủ ụ ể ộ thác các b nh nhân cho Chúa Kitô đau kh và hi n vinh đ Ng i an i và c u r i h (x.ệ ổ ể ể ườ ủ ứ ỗ ọ Giac 5,14-16); h n n a, Giáo H i còn thúc gi c h s n sàng k t h p v i Chúa Kitô ch u đauơ ữ ộ ụ ọ ẵ ế ợ ớ ị kh và ch u ch t (x. Rm 8,17; Col 1,24; 2Tm 2,11-12; 1P 4,13) đ m u ích cho Dân Thiênổ ị ế ể ư Chúa. Còn nh ng ng i trong các tín h u có hân h nh lãnh nh n ch c Thánh, đ c đ tữ ườ ữ ạ ậ ứ ượ ặ

11

lên nhân danh Chúa Kitô đ chăn d t Giáo H i b ng ân s ng và L i Thiên Chúa. Sau cùng,ể ắ ộ ằ ủ ờ nh s c thiêng c a bí tích Hôn Ph i, các đôi v ch ng Kitô giáo bi u hi n và tham d m uờ ứ ủ ố ợ ồ ể ệ ự ầ nhi m hi p nh t và tình yêu phong phú gi a Chúa Kitô và Giáo H i (x. Eph 5,32); h giúpệ ệ ấ ữ ộ ọ nhau nên thánh trong đ i s ng hôn nhân, trong vi c đón nh n và giáo d c con cái; cũng vìờ ố ệ ậ ụ đó, h đ c nh ng n riêng cho đ ng b c mình trong Dân Chúaọ ượ ữ ơ ấ ậ [34]. T s k t h p yừ ự ế ợ ấ phát sinh ra gia đình, n i các công dân m i c a xã h i loài ng i đ c sinh ra, và nh ânơ ớ ủ ộ ườ ượ ờ s ng c a Chúa Thánh Th n trong bí tích Thánh T y, h tr nên con cái Thiên Chúa, h uủ ủ ầ ẩ ọ ở ầ Dân Chúa t n t i mãi trong dòng l ch s . Trong gia đình nh m t Giáo H i nh , c gì chaồ ạ ị ử ư ộ ộ ỏ ướ m là nh ng ng i đ u tiên dùng g ng lành và l i nói mà truy n d y đ c tin cho con cái,ẹ ữ ườ ầ ươ ờ ề ạ ứ cũng nh ph i lo chăm sóc đ n n g i riêng c a t ng đ a con, và ph i đ c bi t chăm sócư ả ế ơ ọ ủ ừ ứ ả ặ ệ đ n n kêu g i làm linh m c.ế ơ ọ ụÐ c ban cho nh ng ph ng ti n c u r i d i dào nh th , m i Kitô h u, dù đ a v nào,ượ ữ ươ ệ ứ ỗ ồ ư ế ọ ữ ở ị ị b c s ng nào, đ u đ c Chúa kêu g i đ t t i s tr n lành thánh thi n nh Chúa Cha tr nậ ố ề ượ ọ ạ ớ ự ọ ệ ư ọ lành, tùy theo con đ ng c a m i ng i.ườ ủ ỗ ườ [35]*12. C m th c c a đ c tin và đoàn s ng trong Dân Thiên Chúaả ứ ủ ứ ủ . Dân Thánh Thiên Chúa cũng tham d vào ch c v tiên tri c a Chúa Kitô b ng cách ph bi n ch ng tá s ng đ ngự ứ ụ ủ ằ ổ ế ứ ố ộ v Ng i, nh t là qua đ i s ng đ c tin và đ c ái; và dâng lên Thiên Chúa c a l ca t ng,ề ườ ấ ờ ố ứ ứ ủ ễ ụ hoa trái c a nh ng mi ng l i ng i khen thánh Danh Ng i (x. Dth 13,15). Toàn th tínủ ữ ệ ưỡ ợ ườ ể h u, đ c Chúa Thánh Th n x c d u (x. 1Gio 2,20 và 27), không th sai l m trong đ c tin.ữ ượ ầ ứ ầ ể ầ ứ H bi u l đ c tính y nh c m th c siêu nhiên v đ c tin c a toàn th dân Chúa, khi "tọ ể ộ ặ ấ ờ ả ứ ề ứ ủ ể ừ các giám m c cho đ n ng i giáo dân r t h t"ụ ế ườ ố ế [36] đ u đ ng ý v nh ng đi u liên quanề ồ ề ữ ề đ n đ c tin và phong hóa. Th c v y, nh c m th c v đ c tin đ c Thánh Th n chân lýế ứ ự ậ ờ ả ứ ề ứ ượ ầ kh i d y và duy trì, d i s h ng d n và giáo hu n th n linh c a Giáo H i mà h trungơ ậ ướ ự ướ ẫ ấ ầ ủ ộ ọ thành tuân theo, Dân Thiên Chúa nh n lãnh không ph i l i nói c a loài ng i n a, màậ ả ờ ủ ườ ữ th c s là l i c a Thiên Chúa (x. 1Th 2,13; h g n bó hoàn toàn "v i đ c tin ch m t l nự ự ờ ủ ọ ắ ớ ứ ỉ ộ ầ đ c ban b cho các thánh" (Gđa 3), h ti n sâu h n trong đ c tin nh phán đoán đ ngượ ố ọ ế ơ ứ ờ ứ đ n, và s ng đ c tin cách hoàn h o h n.ắ ố ứ ả ơH n n a, cũng chính Thánh Th n y, không ch thánh hóa và h ng d n Dân Thiên Chúaơ ữ ầ ấ ỉ ướ ẫ b ng các bí tích, các ch c v , và trang đi m h b ng các nhân đ c, nh ng Ngài còn banằ ứ ụ ể ọ ằ ứ ư phát các ân s ng đ c bi t cho m i c p b c các tín h u "phân chia ân hu cho m i ng iủ ặ ệ ọ ấ ậ ữ ệ ỗ ườ theo ý Ngài" (1Cor 12,11), khi n ng i lãnh nh n các ân s ng y có đ kh năng và s nế ườ ậ ủ ấ ủ ả ẵ lòng đ m nh n các công vi c và nhi m v khác nhau m u ích cho vi c canh tân, xây d ngả ậ ệ ệ ụ ư ệ ự và phát tri n Giáo H i nh l i chép r ng: "Thánh Th n hi n hi n trong m i ng i h uể ộ ư ờ ằ ầ ể ệ ỗ ườ ầ mang l i l i ích" (1Cor 12,7). Ph i lãnh nh n nh ng đoàn s ng này, t các n chói l i nh tạ ợ ả ậ ữ ủ ừ ơ ọ ấ đ n các n th ng mà nhi u ng i lãnh đ c, v i lòng tri ân và yên i vì các n đó mangế ơ ườ ề ườ ượ ớ ủ ơ ích l i và phù h p v i nhu c u c a Giáo H i. Nh ng không nên li u lĩnh kêu nài nh ng nợ ợ ớ ầ ủ ộ ư ề ữ ơ đ c bi t, và cũng đ ng vì đó mà t đ c mong r ng vi c tông đ sinh k t qu . Nh ng vặ ệ ừ ự ắ ằ ệ ồ ế ả ữ ị th lãnh trong Giáo H i có th m quy n phán quy t v tính cách chân chính và s x d ngủ ộ ẩ ề ế ề ự ử ụ h p lý các n l y; các ngài có nhi m v đ c bi t ph i kh o sát t t c , không ph i đợ ơ ạ ấ ệ ụ ặ ệ ả ả ấ ả ả ể d p t t Thánh Th n, nh ng đ gi l i nh ng đi u thi n h o (x. 1Th 5,12 và 19-21).ậ ắ ầ ư ể ữ ạ ữ ề ệ ả [37]*13. Tính cách ph quát n i Dân duy nh t c a Thiên Chúaổ ơ ấ ủ .[38]* M i ng i đ c m iọ ườ ượ ờ g i gia nh p Dân T c m i c a Thiên Chúa. Vì th , Dân m i này, m t dân duy nh t và h ngọ ậ ộ ớ ủ ế ớ ộ ấ ằ hi p nh t, có b n ph n ph i lan r ng kh p th gi i tr i qua m i th h , h u hoàn t t kệ ấ ổ ậ ả ộ ắ ế ớ ả ọ ế ệ ầ ấ ế ho ch c a Thánh Ý Thiên Chúa, Ð ng t nguyên th y đã t o d ng m t b n tính nhân lo iạ ủ ấ ừ ủ ạ ự ộ ả ạ duy nh t, và quy t đ nh sau này t p h p t t c con cái Ngài t n mát đó đây thành m t dânấ ế ị ậ ọ ấ ả ả ộ t c đ c nh t (x. Gio 11,52). Chính vì m c đích y mà Thiên Chúa đã sai Con Ngài xu ng,ộ ộ ấ ụ ấ ố

12

Ð ng mà Ngài đã đ t làm th a k vũ tr (x. Dth 1,2), h u tr nên Th y, Vua và T T choấ ặ ừ ế ụ ầ ở ầ ư ế m i ng i, và nên Th Lãnh c a dân t c m i và ph quát c a con cái Thiên Chúa. Sauọ ườ ủ ủ ộ ớ ổ ủ cùng, cũng vì m c đích đó mà Thiên Chúa đã sai Thánh Th n c a Con Ngài, là Chúa và làụ ầ ủ Ð ng ban s s ng. Ð i v i toàn Giáo H i, v i t t c cũng nh v i m i tín h u, Thánhấ ự ố ố ớ ộ ớ ấ ả ư ớ ỗ ữ Th n là nguyên lý qui t và hi p nh t, trong giáo lý c a các Tông Ð , trong s hi p thông,ầ ụ ệ ấ ủ ồ ự ệ b bánh và kinh nguy n (x. CvTđ 2,42, b n Hy l p).ẻ ệ ả ạNh th , Dân duy nh t c a Thiên Chúa hi n di n n i m i dân n c tr n gian. Tuy dânư ế ấ ủ ệ ệ ơ ọ ướ ầ c a N c Ngài là công dân c a các n c, song th c ra, đ c tính c a N c y không thu củ ướ ủ ướ ự ặ ủ ướ ấ ộ v th gian nh ng thu c v Tr i. Qu th c, m i tín h u r i rác trên kh p hoàn c u đ uề ế ư ộ ề ờ ả ự ọ ữ ả ắ ầ ề hi p thông trong Thánh Th n v i t t c các tín h u khác, và vì th "k Rôma bi t r ngệ ầ ớ ấ ả ữ ế ẻ ở ế ằ ng i n Ð là chi th mình"ườ Ấ ộ ể [39]. Nh ng vì N c Chúa Kitô không thu c v th gian nàyư ướ ộ ề ế (x. Gio 18,36), nên Giáo H i, t c Dân Thiên Chúa, h p thành N c y, không lo i b b t cộ ứ ợ ướ ấ ạ ỏ ấ ứ m t ph n di s n tr n th nào c a các dân t c; trái l i, Giáo H i chăm sóc và thu d ng t tộ ầ ả ầ ế ủ ộ ạ ộ ụ ấ c nh ng gì t t lành n i gia s n, n i ngu n l c và phong hóa c a các dân t c, và khi thuả ữ ố ơ ả ơ ồ ự ủ ộ d ng, Giáo H i tinh luy n, ki n toàn và làm chúng nên cao th ng. Th c v y, Giáo H iụ ộ ệ ệ ượ ự ậ ộ nh r ng mình ph i k t h p v i Vua y là Ð ng đã lãnh nh n các dân n c làm giaớ ằ ả ế ợ ớ ấ ấ ậ ướ nghi p mình (x. Tv 2,8), và các dân n c mang đ n Thành Ðô Ng i c a l và t ng v t (x.ệ ướ ế ườ ủ ễ ặ ậ Tv 71 (72),10; Is 60,4-7; Kh 21,24). Ð c tính ph quát này, t trang c a Dân Thiên Chúa, làặ ổ ư ủ m t ân hu do chính Thiên Chúa ban, nh đó Giáo H i Công Giáo luôn n l c cách h uộ ệ ờ ộ ỗ ự ữ hi u qui t toàn th nhân lo i cùng nh ng gì t t lành n i h d i m t Th Lãnh là Chúaệ ụ ể ạ ữ ố ơ ọ ướ ộ ủ Kitô, trong s hi p nh t v i Chúa Thánh Th nự ệ ấ ớ ầ [40].Nh đ c tính công giáo y, m i ph n t mang nh ng ân hu riêng c a mình đ n cho cácờ ặ ấ ỗ ầ ử ữ ệ ủ ế ph n t khác và cho toàn Giáo H i, do đó toàn th và m i ph n t tăng tri n nh hi pầ ử ộ ể ỗ ầ ử ể ờ ệ thông v i nhau và nh n l c ti n đ n viên mãn trong s hi p nh t. Vì th , Dân Thiênớ ờ ỗ ự ế ế ự ệ ấ ế Chúa t o thành không nh ng do các dân n c qui t l i nh ng còn do các ch c v khácạ ữ ướ ụ ạ ư ứ ụ nhau trong n i b n a. Th c v y, gi a các ph n t trong dân, có nhi u s khác bi t: ho cộ ộ ữ ự ậ ữ ầ ử ề ự ệ ặ do ch c v , nh nh ng ng i thi hành th a tác v thánh đ m u l i ích cho anh em mình,ứ ụ ư ữ ườ ừ ụ ể ư ợ ho c do hoàn c nh và n p s ng, nh nh ng ng i s ng trong b c tu trì, c g ng nênặ ả ế ố ư ữ ườ ố ậ ố ắ thánh b ng con đ ng kh c kh h n và nêu g ng khích l anh em. Cũng vì th , ngayằ ườ ắ ổ ơ ươ ệ ế trong s hi p thông c a Giáo H i cũng có s hi n di n h p pháp c a nh ng Giáo H i đ aự ệ ủ ộ ự ệ ệ ợ ủ ữ ộ ị ph ng, th a h ng nh ng truy n th ng riêng, mà v n không ph ng h i đ n quy n t iươ ừ ưở ữ ề ố ẫ ươ ạ ế ề ố th ng c a Tòa Thánh Phêrô, Tòa Thánh này, th lãnh toàn th c ng đoàn đ c áiượ ủ ủ ể ộ ứ [41], b oả v các d bi t h p pháp không ph ng h i, trái l i còn sinh ích cho s hi p nh t đó. Cũngệ ị ệ ợ ươ ạ ạ ự ệ ấ vì th các thành ph n khác nhau c a Giáo H i liên k t v i nhau b ng m i dây hi p thôngế ầ ủ ộ ế ớ ằ ố ệ m t thi t v c a c i thiêng liêng, v th truy n giáo và v s tr giúp v t ch t. Qu th c,ậ ế ề ủ ả ề ợ ề ề ự ợ ậ ấ ả ự m i ph n t Dân Thiên Chúa đ c kêu g i chia s c a c i mình và l i nói sau đây c a vọ ầ ử ượ ọ ẻ ủ ả ờ ủ ị Tông Ð cũng có giá tr cho m i Giáo H i: "M i ng i hãy tùy theo n đã nh n đ c màồ ị ọ ộ ỗ ườ ơ ậ ượ giúp đ l n nhau, nh nh ng qu n lý tài ba phân ph i m i th n c a Thiên Chúa" (1Pỡ ẫ ư ữ ả ố ọ ứ ơ ủ 4,10).Vì th m i ng i đ u đ c m i g i vào s hi p nh t công giáo này c a Dân Thiên Chúa,ế ọ ườ ề ượ ờ ọ ự ệ ấ ủ s hi p nh t y tiên báo và c võ n n hòa bình ph quát. H thu c v ho c h ng v sự ệ ấ ấ ổ ề ổ ọ ộ ề ặ ướ ề ự hi p nh t đó d i nhi u th cách khác nhau, đ c s p x p ho c h là tín h u công giáoệ ấ ướ ề ể ượ ắ ế ặ ọ ữ hay là nh ng ng i tin Chúa Kitô, ho c sau cùng t t c m i ng i không tr ai đ u đ cữ ườ ặ ấ ả ọ ườ ừ ề ượ

n Thiên Chúa kêu m i lãnh nh n ph n r iơ ờ ậ ầ ỗ [42]*14. Tín h u công giáoữ .[43]* V y tr c tiên, Thánh Công Ð ng h ng lòng v các tín h uậ ướ ồ ướ ề ữ công giáo. D a trên Thánh Kinh và Thánh Truy n, Thánh Công Ð ng d y r ng: Giáo H i lự ề ồ ạ ằ ộ ữ

13

hành này c n thi t cho ph n r i. Th c v y, ch mình Chúa Kitô là Trung Gian và là đ ngầ ế ầ ỗ ự ậ ỉ ườ c u đ , Ng i hi n di n gi a chúng ta trong thân th Ng i là Giáo H i; chính Ng i đãứ ộ ườ ệ ệ ữ ể ườ ộ ườ minh nhiên công b s c n thi t c a đ c tin và c a phép Thánh T y (x. Mc 16,16; Gio 3,5),ố ự ầ ế ủ ứ ủ ẩ đ ng th i Ng i đã xác nh n s c n thi t c a Giáo H i mà m i ng i ph i b c vào quaồ ờ ườ ậ ự ầ ế ủ ộ ọ ườ ả ướ c a phép Thánh T y. Vì th , nh ng ai bi t r ng Giáo H i Công Giáo đ c Thiên Chúa thi tử ẩ ế ữ ế ằ ộ ượ ế l p nh Chúa Giêsu Kitô, nh ph ng ti n c u r i c n thi t, mà v n không mu n giaậ ờ ư ươ ệ ứ ỗ ầ ế ẫ ố nh p ho c không mu n kiên trì s ng trong Giáo H i này thì không th đ c c u r i.ậ ặ ố ố ộ ể ượ ứ ỗÐ c k là gia nh p hoàn toàn vào c ng đoàn Giáo H i, nh ng ai lãnh nh n Thánh Th nượ ể ậ ộ ộ ữ ậ ầ Chúa Kitô, ch p nh n tr n v n t ch c và các ph ng ti n c u r i đ c thi t l p trongấ ậ ọ ẹ ổ ứ ươ ệ ứ ỗ ượ ế ậ Giáo H i; và nh các m i liên l c do vi c tuyên x ng đ c tin, các bí tích, vi c cai tr c aộ ờ ố ạ ệ ư ứ ệ ị ủ Giáo H i và s hi p thông, h liên k t v i Chúa Kitô trong t ch c h u hình mà Ng iộ ự ệ ọ ế ớ ổ ứ ữ ườ đi u khi n nh Giáo Hoàng và các Giám M c. Dù đ c tháp nh p vào Giáo H i, nh ng n uề ể ờ ụ ượ ậ ộ ư ế không kiên trì s ng trong đ c ái thì v n không đ c c u r i, vì tuy "th xác" h thu c vố ứ ẫ ượ ứ ỗ ể ọ ộ ề Giáo H i, nh ng "tâm h n" h không trong Giáo H iộ ư ồ ọ ở ộ [44]. Nh ng các con cái c a Giáo H iư ủ ộ ph i nh r ng, đ a v cao tr ng c a h không ph i do công đ c riêng mình, nh ng do đ cả ớ ằ ị ị ọ ủ ọ ả ứ ư ặ ân c a Chúa Kitô; n u h không đáp l i h ng ân y b ng t t ng, l i nói và vi c làm, thìủ ế ọ ạ ồ ấ ằ ư ưở ờ ệ không nh ng h không đ c c u r i mà còn b xét x nghiêm kh c h nữ ọ ượ ứ ỗ ị ử ắ ơ [45].Ph n nh ng ng i d tòng, nh Thánh Th n thúc đ y, n u minh nhiên xin gia nh p Giáoầ ữ ườ ự ờ ầ ẩ ế ậ H i, thì do chính c mu n y, h đã đ c k t h p cùng Giáo H i r i; và Giáo H i là Mộ ướ ố ấ ọ ượ ế ợ ộ ồ ộ ẹ hi n yêu th ng săn sóc h nh con cái mình.ề ươ ọ ư [46]*15. Giáo h i và Kitô h u không công giáoộ ữ . V i nh ng k đã lãnh phép Thánh T y, mangớ ữ ẻ ẩ danh hi u Kitô h u, nh ng không tuyên x ng đ c tin tr n v n, ho c không hi p thông v iệ ữ ư ư ứ ọ ẹ ặ ệ ớ đ ng k v Thánh Phêrô, Giáo H i v n bi t mình có liên h v i h vì nhi u lý doấ ế ị ộ ẫ ế ệ ớ ọ ề [47]. Th cự v y, có nhi u ng i cung kính l y Thánh Kinh làm m u m c cho lòng tin và đ i s ng, giậ ề ườ ấ ẫ ự ờ ố ữ đ o cách nhi t thành, thành th c, h t lòng tin kính Chúa Cha toàn năng, và Chúa Kitô,ạ ệ ự ế Ð ng C u Th , Con Thiên Chúaấ ứ ế [48]. Ð c bí tích Thánh T y ghi n, h k t h p v i Chúaượ ẩ ấ ọ ế ợ ớ Kitô, h còn công nh n và lãnh m t s bí tích khác trong Giáo H i, ho c trong các c ngọ ậ ộ ố ộ ặ ộ đ ng Giáo H i c a h . Nhi u ng i trong h còn có ch c giám m c, h v n c hành bíồ ộ ủ ọ ề ườ ọ ứ ụ ọ ẫ ử tích Thánh Th và tôn kính Ð c Trinh N M Thiên Chúaể ứ ữ ẹ [49]. H cũng hi p thông trongọ ệ l i c u nguy n và các vi c lành thiêng liêng khác; h n n a, h th c s k t h p trong Chúaờ ầ ệ ệ ơ ữ ọ ự ự ế ợ Thánh Th n, Ð ng cũng dùng ân hu và thánh s ng tác đ ng trong h nh th n l c thánhầ ấ ệ ủ ộ ọ ờ ầ ự hóa c a Ngài, và đã c ng c m t s ng i trong h đi đ n ch đ máu t đ o. Vì th ,ủ ủ ố ộ ố ườ ọ ế ỗ ổ ử ạ ế Thánh Th n thúc gi c h t th y các môn đ Chúa Kitô c mu n và hành đ ng đ t t cầ ụ ế ả ệ ướ ố ộ ể ấ ả đ c an bình hi p nh t trong m t đàn chiên d i quy n m t Ch Chăn duy nh tượ ệ ấ ộ ướ ề ộ ủ ấ [50], theo cách th c Chúa Kitô đã v ch ra. Ð đ c v y, Giáo H i, M hi n không ng ng c uứ ạ ể ượ ậ ộ ẹ ề ừ ầ nguy n, hy v ng và hành đ ng, cũng nh khuyên gi c con cái thanh t y và canh tân, đ nệ ọ ộ ư ụ ẩ ể ấ d u c a Chúa Kitô chi u sáng r ng ng i h n trên khuôn m t Giáo H iấ ủ ế ạ ờ ơ ặ ộ [51]*.16. Giáo h i và nh ng ng i không thu c Kitô giáoộ ữ ườ ộ . Sau cùng, nh ng ai ch a lãnh nh nữ ư ậ Phúc Âm cũng đ c an bài b ng nhi u cách đ thu c v Dân Thiên Chúaượ ằ ề ể ộ ề [52]. Tr c tiênướ ph i k dân t c đã lãnh nh n l i h a và giao c, mà b i dân y, Chúa Kitô đã sinh ra theoả ể ộ ậ ờ ứ ướ ở ấ th xác (x. Rm 9,4-5). H là dân r t đ c yêu quí, b i đã đ c tuy n ch n vì cha ông h :ể ọ ấ ượ ở ượ ể ọ ọ Thiên Chúa không ân h n gì vì đã ban n và kêu g i h (x. Rm 11,28-29). Nh ng k ho chậ ơ ọ ọ ư ế ạ c u đ cũng còn bao hàm nh ng ai nh n bi t Ð ng T o Hóa: tr c tiên ph i k đ nứ ộ ữ ậ ế ấ ạ ướ ả ể ế ng i H i Giáo; h x ng r ng h gi đ c tin c a Abraham; cùng v i chúng ta, h thườ ồ ọ ư ằ ọ ữ ứ ủ ớ ọ ờ ph ng Thiên Chúa duy nh t, nhân t , Ð ng sẽ phán xét loài ng i trong ngày sau h t.ượ ấ ừ ấ ườ ế Nh ng k đang tìm ki m Thiên Chúa trong bóng t i và qua ng u t ng, Thiên Chúa mà hữ ẻ ế ố ẫ ượ ọ

14

không bi t, c nh ng k y, Ngài cũng không xa h , b i vì chính Ngài ban cho m i ng iế ả ữ ẻ ấ ọ ở ọ ườ s s ng, h i th và t t c m i s (x. CvTđ 17,25-28), và vì là Ð ng C u Th , Ngài mu nự ố ơ ở ấ ả ọ ự ấ ứ ế ố m i ng i đ u đ c c u r i (x. 1Tm 2,4). Th c th , nh ng k vô tình không nh n bi tọ ườ ề ượ ứ ỗ ự ế ữ ẻ ậ ế Phúc Âm c a Chúa Kitô và Giáo H i Ng i, nh ng n u thành tâm tìm ki m Thiên Chúa, vàủ ộ ườ ư ế ế d i tác đ ng c a n thánh, h c g ng chu toàn Thánh Ý Thiên Chúa trong công vi cướ ộ ủ ơ ọ ố ắ ệ mình theo s h ng d n c a l ng tâm, thì h có th đ c c u r iự ướ ẫ ủ ươ ọ ể ượ ứ ỗ [53]. C nh ng k vôả ữ ẻ tình ch a nh n bi t Thiên Chúa cách rõ ràng, nh ng nh n Chúa, c g ng s ng đ i chínhư ậ ế ư ờ ơ ố ắ ố ờ tr c, thì Chúa Quan Phòng không t ch i ban n tr l c c n thi t đ h đ c c u r i.ự ừ ố ơ ợ ự ầ ế ể ọ ượ ứ ỗ Th c v y, Giáo H i xem t t c nh ng gì là chân thi n n i h nh đ chu n b h lãnhự ậ ộ ấ ả ữ ệ ơ ọ ư ể ẩ ị ọ nh n Phúc Âmậ [54], và nh m t ân hu mà Ð ng soi sáng m i ng i ban cho h u cu iư ộ ệ ấ ọ ườ ầ ố cùng h đ c s ng. Nh ng th ng con ng i b ma qu g t g m làm sai l c phán đoánọ ượ ố ư ườ ườ ị ỉ ạ ẫ ạ c a mình khi n h đánh đ i chân lý Thiên Chúa l y s gi d i, khi n h ph ng s t o v tủ ế ọ ổ ấ ự ả ố ế ọ ụ ự ạ ậ h n là ph ng s Ð ng T o Hóa (x. Rm 1,21 và 25); ho c vì h s ng ch t nh không cóơ ụ ự ấ ạ ặ ọ ố ế ư Thiên Chúa trên đ i này, nên li u mình r i vào s th t v ng t t đ . Vì h ng quan tâm làmờ ề ơ ự ấ ọ ộ ộ ằ vinh danh Thiên Chúa, và c u r i t t c nh ng ng i y và h ng nh l i Chúa truy n:ứ ỗ ấ ả ữ ườ ấ ằ ớ ờ ề "Hãy rao gi ng Phúc Âm cho m i t o v t" (Mc 16,15), nên Giáo H i t n tâm lo l ng và cả ọ ạ ậ ộ ậ ắ ổ võ vi c truy n giáoệ ề [55]*.17. Tính cách truy n giáo c a Giáo H iề ủ ộ . Nh Chúa Cha sai Ng i th nào, Chúa Con cũngư ườ ế sai các Tông Ð nh v y (x. Gio 20,21) khi Ng i phán: "V y các con hãy đi d y d muônồ ư ậ ườ ậ ạ ỗ dân, thanh t y h nhân danh Cha và Con và Thánh Th n, hãy d y d h vâng gi m i đi uẩ ọ ầ ạ ỗ ọ ữ ọ ề Th y đã truy n cho các con. Và đây Th y sẽ cùng các con m i ngày cho đ n t n th " (Mtầ ề ầ ở ọ ế ậ ế 28,19-20). L nh y, l nh mà Chúa Kitô long tr ng truy n rao gi ng chân lý c u r i, Giáoệ ấ ệ ọ ề ả ứ ỗ H i đã nh n lãnh t các Tông Ð đ chu toàn kh p cõi đ t (x. CvTđ 1,8). Vì th , Giáo H iộ ậ ừ ồ ể ắ ấ ế ộ xem l i sau đây c a Thánh Tông Ð nh l i c a mình: "Kh n thân tôi n u tôi không raoờ ủ ồ ư ờ ủ ố ế gi ng Phúc Âm" (1Cor 9,16), và vì th Giáo H i không ng ng g i s gi Phúc Âm cho đ nả ế ộ ừ ử ứ ả ế khi các Giáo H i tr đ c tr ng thành hoàn toàn và t mình ti p t c vi c rao gi ng Phúcộ ẻ ượ ưở ự ế ụ ệ ả Âm. Chúa Thánh Th n thúc đ y Giáo H i c ng tác v i Ngài đ hoàn t t tr n v n k ho chầ ẩ ộ ộ ớ ể ấ ọ ẹ ế ạ c a Thiên Chúa là Ð ng đã đ t Chúa Kitô làm nguyên lý c u đ cho c th gi i. B ng vi củ ấ ặ ứ ộ ả ế ớ ằ ệ rao gi ng Phúc Âm, Giáo H i s a so n cho ng i nghe đón nh n và tuyên x ng đ c tin, vàả ộ ử ạ ườ ậ ư ứ chu n b cho h lãnh phép Thánh T y, đ a h ra kh i c nh nô l c a s l m l c, thápẩ ị ọ ẩ ư ọ ỏ ả ệ ủ ự ầ ạ nh p h vào thân th Chúa Kitô, h u nh đ c ái, h tăng tri n mãi trong Ng i cho đ nậ ọ ể ầ ờ ứ ọ ể ườ ế khi đ t t i viên mãn. Th c ra, nh ng gì thi n h o trong tâm h n và t t ng c a loàiạ ớ ự ữ ệ ả ồ ư ưở ủ ng i, ho c trong nghi l và văn hóa riêng c a các dân t c, ho t đ ng c a Giáo H i khôngườ ặ ễ ủ ộ ạ ộ ủ ộ nh m tiêu di t chúng, nh ng lành m nh hóa, nâng cao và hoàn thành chúng, h u làm vinhằ ệ ư ạ ầ danh Thiên Chúa, đánh b i ma qu và m u c u h nh phúc cho con ng i. M i môn đạ ỉ ư ầ ạ ườ ỗ ệ Chúa Kitô đ u có b n ph n góp ph n truy n bá đ c tinề ổ ậ ầ ề ứ [56]. Tuy b t c ai cũng có th banấ ứ ể phép Thánh T y cho nh ng k tin, nh ng ch có linh m c m i hoàn t t, xây d ng Nhi mẩ ữ ẻ ư ỉ ụ ớ ấ ự ệ Th b ng hy l t n, làm tr n l i Thiên Chúa đã phán qua mi ng tiên tri: "T đông sangể ằ ễ ạ ơ ọ ờ ệ ừ tây, Danh Ta sẽ đ c l ng l y kh p muôn dân; kh p n i đ u sát t và dâng l v t thanhượ ừ ẫ ắ ắ ơ ề ế ễ ậ s ch kính Danh Ta" (Mal 1,11)ạ [57]. Nh th Giáo H i v a c u nguy n v a ho t đ ng đư ế ộ ừ ầ ệ ừ ạ ộ ể toàn th vũ tr bi n thành Dân Thiên Chúa, Thân Th Chúa Kitô và Ð n Th Chúa Thánhể ụ ế ể ề ờ Th n, và trong Chúa Kitô là th lãnh muôn loài, m i danh d và vinh quang đ c dâng lênầ ủ ọ ự ượ Chúa Cha Ð ng T o Thành vũ tr .ấ ạ ụ [58]* 

Ch ng IIIươT Ch c Ph m Tr t Giáo H iổ ứ ẩ ậ ộ

15

Và Ð c Bi t V Ch c Giám M cặ ệ ề ứ ụ [59]* 18. L i m đ uờ ở ầ . Ð chăn d t và phát tri n Dân Thiên Chúa luôn mãi, Chúa Kitô đã thi tể ắ ể ế l p các ch c v khác nhau trong Giáo H i h u m u ích cho toàn thân. Th c v y, các th aậ ứ ụ ộ ầ ư ự ậ ừ tác viên x d ng quy n bính thiêng liêng mà ph c v anh em mình, đ m i ng i thu cử ụ ề ụ ụ ể ọ ườ ộ Dân Thiên Chúa và đ ng nhiên h ng ph m giá Kitô h u sẽ đ t đ n ph n r i, nh nươ ưở ẩ ữ ạ ế ầ ỗ ờ ỗ l c ti n t i cùng m t c u cánh trong t do và tr t t .ự ế ớ ộ ứ ự ậ ựB c theo d u v t c a Công Ð ng Vaticanô I, Thánh Công Ð ng này cũng gi ng d y vàướ ấ ế ủ ồ ồ ả ạ tuyên b r ng: Chúa Giêsu Kitô, M c T vĩnh c u đã thi t l p Giáo H i thánh thi n khi saiố ằ ụ ử ử ế ậ ộ ệ các Tông Ð nh Chúa Cha đã phái Ng i (Gio 20,21), và Ng i đã mu n các đ ng k v ,ồ ư ườ ườ ố ấ ế ị t c các Giám M c, làm ch chăn trong Giáo H i cho đ n t n th . Nh ng đ Ch c Giámứ ụ ủ ộ ế ậ ế ư ể ứ M c đ c duy nh t và không b phân chia, Chúa đã đ t Thánh Phêrô làm Th Lãnh cácụ ượ ấ ị ặ ủ Tông Ð khác, và trong Ngài, Chúa đã đ t nguyên lý cùng n n t ng vĩnh c u và h u hìnhồ ặ ề ả ử ữ c a hi p nh t đ c tin và hi p thôngủ ệ ấ ứ ệ [60]. Thánh Công Ð ng m t l n n a nêu lên cho m iồ ộ ầ ữ ọ tín h u tin v ng vàng giáo lý v s thi t l p, s tr ng t n, v quy n l c và quan ni mữ ữ ề ự ế ậ ự ườ ồ ề ề ự ệ c a quy n t i th ng n i Giáo Hoàng Rôma cùng quy n Giáo Hu n b t kh ng c a Ngài.ủ ề ố ượ ơ ề ấ ấ ả ộ ủ Ti p t c công trình đã kh i s , Thánh Công Ð ng mu n công b và gi i thích cho m iế ụ ở ự ồ ố ố ả ọ ng i giáo lý v các Giám M c, nh ng đ ng k v các Tông Ð và cùng v i đ ng k vườ ề ụ ữ ấ ế ị ồ ớ ấ ế ị Thánh Phêrô, Ð i Di n Chúa Kitôạ ệ [61], và là Th Lãnh c a toàn th Giáo H i h u hình đi uủ ủ ể ộ ữ ề khi n gia đình Thiên Chúa h ng s ngể ằ ố [62]*.19. Kêu g i và thi t l p nhóm 12 Tông Ðọ ế ậ ồ.[63]* Chúa Giêsu, sau khi c u nguy n lâu giầ ệ ờ cùng Chúa Cha, đã g i đ n v i mình nh ng k Ng i mu n và thi t l p m i hai ng iọ ế ớ ữ ẻ ườ ố ế ậ ườ ườ đ chung s ng v i Ng i, cùng sai h đi rao gi ng N c Thiên Chúa (x. Mc 3,13-19; Mtể ố ớ ườ ọ ả ướ 10,1-42); Ng i t ch c (x. Lc 6,13) các Tông Ð này theo cách th c m t c ng đoàn, nghĩaườ ổ ứ ồ ứ ộ ộ là m t nhóm ng i kiên v ng; Ng i ch n Phêrô, m t ng i trong s h , làm đ u c ngộ ườ ữ ườ ọ ộ ườ ố ọ ầ ộ đoàn y (x. Gio 21,15-17). Ng i sai h đ n v i con cái Israel tr c tiên, r i đ n v i t t cấ ườ ọ ế ớ ướ ồ ế ớ ấ ả các dân n c khác (x. Rm 1,16), h u, nh tham d vào quy n bính c a Ng i, các Tông Ðướ ầ ờ ự ề ủ ườ ồ làm cho m i dân t c nên môn đ Ng i cùng thánh hóa và đi u khi n h (x. Mt 28,16-20;ọ ộ ệ ườ ề ể ọ Mc 16,15; Lc 24,45-48; Gio 20,21-23), nh th , d i s h ng d n c a Chúa, các Ngài mư ế ướ ự ướ ẫ ủ ở mang và chăn d t Giáo H i b ng vi c ph c v m i ngày cho đ n t n th (x. Mt 28,20).ắ ộ ằ ệ ụ ụ ọ ế ậ ế Ngày L Hi n Xu ng, các ngài đ c hoàn toàn kiên v ng trong s m nh này (x. CvTđ 2,1-ễ ệ ố ượ ữ ứ ệ36), nh l i Chúa h a: "Các con sẽ nh n l y s c m nh c a Thánh Th n ng xu ng trênư ờ ứ ậ ấ ứ ạ ủ ầ ự ố các con, và các con sẽ làm ch ng v Th y t i Giêrusalem, kh p x Giuđêa, Samaria, choứ ề ầ ạ ắ ứ đ n t n cùng trái đ t" (CvTđ 1,8). Khi các Tông Ð rao gi ng Phúc Âm kh p n i (x. Mcế ậ ấ ồ ả ắ ơ 16,20) và có nhi u thính gi đón nh n nh tác đ ng c a Chúa Thánh Th n, các ngài qui tề ả ậ ờ ộ ủ ầ ụ h thành Giáo H i ph quát, Giáo H i này đã đ c Chúa thi t l p trên các Tông Ð và xâyọ ộ ổ ộ ượ ế ậ ồ d ng trên Thánh Phêrô, th lãnh c a các ngài; và Chúa Giêsu Kitô là viên đá góc cao c c aự ủ ủ ả ủ Giáo H i y (x. Kh 21,14; Mt 16,18; Eph 2,20)ộ ấ [64]-[65]*20. Các Giám M c, k nghi p các Tông Ðụ ế ệ ồ. S m nh th n linh đ c Chúa Kitô trao phóứ ệ ầ ượ cho các Tông Ð ph i t n t i cho đ n t n th (x. Mt 28,20), b i lẽ Phúc Âm mà các ngài cóồ ả ồ ạ ế ậ ế ở nhi m v rao truy n là nguyên lý ban s s ng toàn di n cho Giáo H i qua m i th i đ i. Vìệ ụ ề ự ố ệ ộ ọ ờ ạ th , các Tông Ð đã quan tâm đ t ng i k v trong cái xã h i có ph m tr t này.ế ồ ặ ườ ế ị ộ ẩ ậTh c th , không nh ng các ngài có nhi u ph tá giúp thi hành ch c vự ế ữ ề ụ ứ ụ[66], nh ng, đ sư ể ứ m nh phó thác cho các ngài đ c ti p t c sau khi các ngài qua đ i, các Tông Ð còn yệ ượ ế ụ ờ ồ ủ thác, nh m t di chúc, cho các c ng s viên tr c ti p c a mình, nhi m v hoàn t t và c ngư ộ ộ ự ự ế ủ ệ ụ ấ ủ c công trình các ngài đã kh i số ở ự[67], đ ng th i căn d n h coi sóc t t c các đoàn chiên,ồ ờ ặ ọ ấ ả

16

mà Chúa Thánh Th n đã đ t h chăn d t Giáo H i Chúa (x. CvTđ 20,28). B i v y các ngàiầ ặ ọ ắ ộ ở ậ đ c nh ng ng i nh th , r i ban quy n ch c cho h , h u khi các ngài qua đ i, đã cóề ử ữ ườ ư ế ồ ề ứ ọ ầ ờ nh ng ng i x ng đáng nh n lãnh ch c v c a các ngàiữ ườ ứ ậ ứ ụ ủ [68]. Gi a nh ng ch c v khácữ ữ ứ ụ nhau đ c thi hành trong Giáo H i t bu i s khai, theo ch ng tá c a truy n th ng, ch cượ ộ ừ ổ ơ ứ ủ ề ố ứ v chính y u là ch c v c a nh ng v đã đ c b nhi m lên Giám M c; nh liên t c k vụ ế ứ ụ ủ ữ ị ượ ổ ệ ụ ờ ụ ế ị t bu i ban đ u,ừ ổ ầ [69]các ngài v n có nh ng m m m ng h t gi ng tông đẫ ữ ầ ố ạ ố ồ[70]. Nh th ,ư ế theo ch ng tá c a Thánh Irêneô, truy n th ng tông đ đ c bi u hi n trên kh p hoànứ ủ ề ố ồ ượ ể ệ ắ c uầ [71] và đ c b o t nượ ả ồ [72] nh nh ng đ ng đ c các Tông Ð đ t làm Giám M c và cácờ ữ ấ ượ ồ ặ ụ v k nghi p các ngài cho đ n ngày nay.ị ế ệ ếNh th , các Giám m c đã nh n lãnh vi c ph c v c ng đoàn v i s giúp đ c a các linhờ ế ụ ậ ệ ụ ụ ộ ớ ự ỡ ủ m c và phó tụ ế[73]. Thay th Thiên Chúa, các ngài đ ng đ u đàn chiênế ứ ầ [74] mà các ngài là ch chăn, v i t cách là Th y d y giáo thuy t, t t lo ph ng t thánh và th a tác viênủ ớ ư ầ ạ ế ư ế ụ ự ừ lãnh đ oạ [75] cũng nh ch c v mà Chúa đã trao phó riêng cho Thánh Phêrô, Tông Ð C ,ư ứ ụ ồ ả và ph i đ c trao l i cho các đ ng k v Phêrô, ch c v đó luôn t n t i, cũng th , ch c vả ượ ạ ấ ế ị ứ ị ồ ạ ế ứ ụ chăn d t Giáo H i c a các Tông Ð ph i t n t i và đ c thi hành liên t c do thánh ch cắ ộ ủ ồ ả ồ ạ ượ ụ ứ Giám M cụ [76]. Vì th , Thánh Công Ð ng d y r ng, chính Chúa đã l p các Giám M c k vế ồ ạ ằ ậ ụ ế ị Tông Ðồ[77] làm m c t Giáo H i. B i v y, ai nghe l i các ngài là nghe l i Chúa Kitô, còn aiụ ử ộ ở ậ ờ ờ khinh d các ngài là khinh d Chúa Kitô và Ð ng đã phái Chúa Kitô đ n (x. Lc 10,16)ể ể ấ ế [78]*.21. Ch c Giám M c có tính cách bí tíchứ ụ . V y, qua các Giám M c đ c các linh m c trậ ụ ượ ụ ợ giúp, Chúa Giêsu Kitô, Linh M c Th ng Ph m, hi n di n gi a các tín h u. Th c v y, ngụ ượ ẩ ệ ệ ữ ữ ự ậ ự bên h u Chúa Cha, Ng i v n hi n di n gi a c ng đoàn các linh m c c a Ng iữ ườ ẫ ệ ệ ữ ộ ụ ủ ườ [79], nh ng nh t là qua s ph c v quí hóa c a các ngài, Chúa Kitô rao gi ng l i Thiên Chúaư ấ ự ụ ụ ủ ả ờ cho các dân n c và không ng ng ban phát các bí tích cho tín h u. Nh nhi m v làm chaướ ừ ữ ờ ệ ụ c a các ngài (x. 1Cor 4,15), Chúa tháp nh p vào thân th Ng i nh ng chi th m i nh sủ ậ ể ườ ữ ể ớ ờ ự tái sinh siêu nhiên. Và sau cùng, nh s khôn ngoan th n tr ng c a các ngài, Chúa đi uờ ự ậ ọ ủ ề khi n và h ng d n dân t c c a Tân c trong cu c l hành ti n v h nh phúc muônể ướ ẫ ộ ủ Ướ ộ ữ ế ề ạ đ i. "Các m c t này, đ c ch n đ chăn d t đoàn chiên Chúa, là th a tác viên c a Chúaờ ụ ử ượ ọ ể ắ ừ ủ Kitô và ban phát các m u nhi m c a Thiên Chúa (x. 1Cor 4,1); các ngài đ c y thác vi cầ ệ ủ ượ ủ ệ làm ch ng Phúc Âm c a ân s ng Thiên Chúa (x. Rm 15,16; CvTđ 20,24) và vi c thi hànhứ ủ ủ ệ công cu c c a Thánh Th n và c a công lý trong vinh quang (x. 2Cor 3,8-9).ộ ủ ầ ủÐ chu toàn nhi m v cao tr ng y, các Tông Ð đ c Chúa Kitô đ tràn Thánh Th nể ệ ụ ọ ấ ồ ượ ổ ầ cách đ c bi t (x. CvTđ 1,8; 2,4; Gio 20,22-23). Và các ngài thông truy n các n thiêng yặ ệ ề ơ ấ cho các c ng s viên khi đ t tay trên h (x. 1Tm 4,14; 2Tm 1,6-7). Và qua vi c t n phongộ ự ặ ọ ệ ấ Giám M c, n thiêng y đ c thông truy n cho đ n chúng tôiụ ơ ấ ượ ề ế [80]. Thánh Công Ð ng d yồ ạ r ng, khi đ c t n phong, các Giám M c nh n lãnh s tr n v n c a bí tích Truy n Ch cằ ượ ấ ụ ậ ự ọ ẹ ủ ề ứ Thánh mà t p t c ph ng v Giáo H i và các Thánh Giáo Ph g i là ch c linh m c t i caoậ ụ ụ ụ ộ ụ ọ ứ ụ ố và nh n lãnh th c t i toàn v n c a thánh vậ ự ạ ẹ ủ ụ[81]. Vi c t n phong Giám M c trao banệ ấ ụ nhi m v thánh hóa cũng nh nhi m v gi ng d y và cai tr ; tuy nhiên, các nhi m v y,ệ ụ ư ệ ụ ả ạ ị ệ ụ ấ do b n tính, ch có th th c thi trong s hi p thông v i Th Lãnh và các ph n t c a Giámả ỉ ể ự ự ệ ớ ủ ầ ử ủ M c Ðoàn. Th c v y, truy n th ng đ c di n t nh t là qua các nghi th c ph ng v vàụ ự ậ ề ố ượ ễ ả ấ ứ ụ ụ qua thói quen c a Giáo H i Ðông Ph ng cũng nh Tây Ph ng cho th y rõ ràng là qua sủ ộ ươ ư ươ ấ ự đ t tay và qua các l i t n phong, n Chúa Thánh Th n đ c thông banặ ờ ấ ơ ầ ượ [82] và n d uấ ấ thánh đ c inượ [83] trên các Giám M c, nên các ngài thi hành nhi m v c a chính Chúa Kitôụ ệ ụ ủ là Th y, Ch Chăn và Linh M c, và ho t đ ng nhân danh Ng iầ ủ ụ ạ ộ ườ [84] m t cách cao quí vàộ h u hình. Các Giám M c có ph n s nh n vào Giám M c Ðoàn, nh bí tích Truy n Ch cữ ụ ậ ự ậ ụ ờ ề ứ Thánh, nh ng ng i m i đ c tuy n ch n.ữ ườ ớ ượ ể ọ [85]*

17

22. Giám M c Ðoàn và v Th Lãnhụ ị ủ .[86]* Thánh Phêrô và các Tông Ð khác t o thànhồ ạ m t c ng đoàn Tông Ð duy nh t theo nh Chúa đã n đ nh; t ng t nh th , Giáoộ ộ ồ ấ ư ấ ị ươ ự ư ế Hoàng Roma, Ð ng k v Phêrô, cùng v i các Giám M c là nh ng ng i k v các Tông Ðấ ế ị ớ ụ ữ ườ ế ị ồ đ u liên k t v i nhau. Ð c tính và b n ch t c ng đoàn c a hàng giám m c đ c bi u lề ế ớ ặ ả ấ ộ ủ ụ ượ ể ộ qua lu t l c truy n: theo đó Giám M c trên kh p hoàn c u thông hi p v i nhau và v iậ ệ ổ ề ụ ắ ầ ệ ớ ớ Giám M c Roma b ng m i dây hi p nh t, bác ái và bình anụ ằ ố ệ ấ [87] và qua s tri u t p cácự ệ ậ Công Ð ngồ [88] đ cùng nhau quy t đ nh nh ng v n đ quan tr ng đ c bi tể ế ị ữ ấ ề ọ ặ ệ [89] sau khi Ngh Ph đã cân nh c kỹ l ngị ụ ắ ưỡ [90]. B n ch t y đ c xác nh n b i vi c tri u t p cácả ấ ấ ượ ậ ở ệ ệ ậ Công Ð ng Chung qua bao th i đ i. Và b n ch t c ng đoàn y cũng đ c m t t p truy nồ ờ ạ ả ấ ộ ấ ượ ộ ậ ề xa x a công nh n, đó là vi c nhi u Giám M c đ c m i đ n t n phong m t ng i m iư ậ ệ ề ụ ượ ờ ế ấ ộ ườ ớ đ c ch n lên nhi m v t i cao c a ch c linh m c. Ng i lãnh nh n bí tích truy n ch cượ ọ ệ ụ ố ủ ứ ụ ườ ậ ề ứ và hi p thông giáo ph m v i Th Lãnh cùng các ph n t trong C ng Ðoàn tr thành ph nệ ẩ ớ ủ ầ ử ộ ở ầ t c a Giám M c Ðoàn.ử ủ ụNh ng c ng đoàn giám m c ho c giám m c đoàn ch có quy n hành khi hi p v i Giáoư ộ ụ ặ ụ ỉ ề ệ ớ Hoàng Roma, đ ng k v thánh Phêrô, Th Lãnh c a c ng đoàn giám m c; nh ng quy nấ ế ị ủ ủ ộ ụ ư ề t i th ng trên t t c các Ch Chăn và tín h u c a Giáo Hoàng Roma v n luôn luôn đ cố ượ ấ ả ủ ữ ủ ẫ ượ b o toàn tr n v n. Th c v y, do nhi m v c a mình, là Ð i Di n Chúa Kitô và Ch Chănả ọ ẹ ự ậ ệ ụ ủ ạ ệ ủ c a toàn th Giáo H i, Ð c Giáo Hoàng Roma có m t quy n bính tr n v n, t i cao, phủ ể ộ ứ ộ ề ọ ẹ ố ổ quát trên Giáo H i, và bao gi Ngài cũng đ c t do thi hành quy n bính y, Giám M cộ ờ ượ ự ề ấ ụ Ðoàn k v c ng đoàn Tông Ð trong vi c giáo hu n và chăn d t, chính trong Giám M cế ị ộ ồ ệ ấ ắ ụ Ðoàn mà c ng đoàn Tông Ð đ c tr ng t n. Hi p nh t v i Th Lãnh, t c Giáo Hoàngộ ồ ượ ườ ồ ệ ấ ớ ủ ứ Roma, và không bao gi tách r i kh i Th Lãnh y, giám m c đoàn cũng có quy n bínhờ ờ ỏ ủ ấ ụ ề tr n v n và t i cao trên toàn th Giáo H iọ ẹ ố ể ộ [91], nh ng ch có th thi hành quy n này khi cóư ỉ ể ề s ng thu n c a Giáo Hoàng Roma. Chúa đã đ t m t mình Phêrô làm đá n n, trao chìaự ư ậ ủ ặ ộ ề khóa Giáo H i cho m t mình Ngài (x. Mt 16,18-19), cũng đã đ t Ngài là Ch Chăn c a toànộ ộ ặ ủ ủ th đàn chiên Chúa (x. Gio 21,15tt); nh ng quy n tháo g c m bu c c a Ng i đã ban choể ữ ề ỡ ầ ộ ủ ườ Phêrô (x. Mt 16,19), h n cũng đã ban cho c c ng đoàn Tông Ð hi p nh t v i Th Lãnhẳ ả ộ ồ ệ ấ ớ ủ (x. Mt 18,18; 28,16-20)[92]. G m nhi u ph n khác nhau, c ng đoàn giám m c di n t đ cồ ề ầ ộ ụ ễ ả ặ tính đa d ng và ph quát c a Dân Thiên Chúa; đ ng th i, t h p d i quy n th lãnh duyạ ổ ủ ồ ờ ụ ọ ướ ề ủ nh t, c ng đoàn giám m c di n t s hi p nh t c a đàn chiên Chúa Kitô. Trong c ng đoànấ ộ ụ ễ ả ự ệ ấ ủ ộ này, các Giám M c, khi trung thành tôn tr ng quy n t i th ng và quy n đi u khi n c aụ ọ ề ố ượ ề ề ể ủ v Th Lãnh, các Ngài thi hành quy n bính riêng đ m u ích cho tín h u mình và cho toànị ủ ề ể ư ữ th Giáo H i, nh có Chúa Thánh Th n không ng ng c ng c c th và s thu n hòa trongể ộ ờ ầ ừ ủ ố ơ ể ự ậ c th y. Quy n bính t i cao c a giám m c đoàn trên toàn th Giáo H i đ c thi hànhơ ể ấ ề ố ủ ụ ể ộ ượ cách tr ng th trong Công Ð ng Chung. Nh ng không bao gi có Công Ð ng Chung n uọ ể ồ ư ờ ồ ế không đ c Ð ng k v Thánh Phêrô phê chu n hay ít ra ch p nh n; Ð c Giáo Hoàngượ ấ ế ị ẩ ấ ậ ứ Roma có đ c quy n tri u t p, ch t a và phê chu n các Công Ð ng nàyặ ề ệ ậ ủ ọ ẩ ồ [93]. Hi p nh t v iệ ấ ớ Giáo Hoàng, các Giám M c trên kh p th gi i còn có th th c hành quy n c ng đoàn y,ụ ắ ế ớ ể ự ề ộ ấ khi v Th Lãnh c ng đoàn m i g i các ngài cùng hành đ ng cách c ng đoàn, hay ít ra khiị ủ ộ ờ ọ ộ ộ ngài ng thu n ho c t do ch p nh n hành đ ng hi p nh t c a các Giám M c r i rác đư ậ ặ ự ấ ậ ộ ệ ấ ủ ụ ả ể làm cho nó tr thành m t hành đ ng có tính cách c ng đoàn th c s .ở ộ ộ ộ ự ự [94]*23. M i liên l c gi a các Giám M c trong c ng đoànố ạ ữ ụ ộ . S hi p nh t c a Giám M c Ðoànự ệ ấ ủ ụ còn đ c bi u l qua m i t ng giao gi a m i Giám M c v i các Giáo H i đ a ph ng vàượ ể ộ ố ươ ữ ỗ ụ ớ ộ ị ươ Giáo H i ph quát. Ð c Giáo Hoàng Roma, Ð ng k v Phêrô, là nguyên lý và n n t ng h uộ ổ ứ ấ ế ị ề ả ữ hình, vĩnh c uử [95] c a s hi p nh t gi a các Giám M c cũng nh gi a các tín h u. Cònủ ự ệ ấ ữ ụ ư ữ ữ m i Giám M c là nguyên lý và n n t ng h u hình c a s hi p nh t trong Giáo H i đ aỗ ụ ề ả ữ ủ ự ệ ấ ộ ị

18

ph ngươ [96]. Các Giáo H i này đ c thành l p theo hình nh Giáo H i ph quát: chính nhộ ượ ậ ả ộ ổ ờ và trong các Giáo H i y mà có m t Giáo H i công giáo, duy nh tộ ấ ộ ộ ấ [97]. Vì th m i Giámế ỗ M c đ i di n cho Giáo H i mình, và t t c các Giám M c cùng v i Giáo Hoàng đ i di n choụ ạ ệ ộ ấ ả ụ ớ ạ ệ toàn th Giáo H i trong m i dây bình an, yêu th ng và hi p nh t.ể ộ ố ươ ệ ấM i Giám M c đ c đ t làm Th Lãnh m t Giáo H i đ a ph ng, th c hành quy n m cỗ ụ ượ ặ ủ ộ ộ ị ươ ự ề ụ v trên ph n Dân Thiên Chúa đ c trao phó cho mình, ch không th c hành quy n m cụ ầ ượ ứ ự ề ụ v trên các Giáo H i đ a ph ng khác, ho c Giáo H i ph quát. Nh ng v i t cách là ph nụ ộ ị ươ ặ ộ ổ ư ớ ư ầ t giám m c đoàn, và là ng i k v h p pháp các Tông Ð , m i Giám M c, do s thànhử ụ ườ ế ị ợ ồ ỗ ụ ự l p và gi i l nh c a Chúa Kitô, có b n ph nậ ớ ệ ủ ổ ậ [98] ân c n săn sóc đ n toàn th Giáo H i. Sầ ế ể ộ ự ân c n săn sóc đó, cho d u không đ c th hi n b ng m t hành đ ng thu c quy n tàiầ ầ ượ ể ệ ằ ộ ộ ộ ề th m, v n mang l i r t nhi u l i ích cho Giáo H i ph quát. Th c v y, t t c các Giámẩ ẫ ạ ấ ề ợ ộ ổ ự ậ ấ ả M c có nhi m v phát huy và b o v s hi p nh t đ c tin và k lu t chung c a c Giáoụ ệ ụ ả ệ ự ệ ấ ứ ỷ ậ ủ ả H i, d y cho tín h u bi t yêu m n toàn Nhi m Th Chúa Kitô, nh t là các chi th nghèoộ ạ ữ ế ế ệ ể ấ ể khó, đau kh và đang ch u bách h i vì s công chính (x. Mt 5,10), sau cùng các ngài còn cóổ ị ạ ự nhi m v phát huy m i sinh ho t chung c a toàn Giáo H i, nh t là phát tri n đ c tin vàệ ụ ọ ạ ủ ộ ấ ể ứ làm cho ánh sáng chân lý toàn v n chi u soi trên m i ng i. Ðàng khác, khi đi u khi nẹ ế ọ ườ ề ể khéo léo Giáo H i đ a ph ng là m t ph n Giáo H i ph quát, dĩ nhiên các Giám M c đãộ ị ươ ộ ầ ộ ổ ụ góp ph n h u hi u vào công ích c a toàn Nhi m Th cũng là thân th c a các Giáoầ ữ ệ ủ ệ ể ể ủ H iộ [99].Lo l ng rao truy n Phúc Âm cho kh p th gi i là m t b n ph n c a c ng đoàn các Chắ ề ắ ế ớ ộ ổ ậ ủ ộ ủ Chăn. Chúa Kitô đã ra l nh chung cho t t c các ngài và giao phó cho các ngài m t b nệ ấ ả ộ ổ ph n chung, nh Ð c Giáo Hoàng Coelestinô đã nh c nh các Ngh Ph Công Ð ngậ ư ứ ắ ở ị ụ ồ Ephesô[100]. Vì th các Giám M c, trong ph m vi trách nhi m riêng c a các ngài choế ụ ạ ệ ủ phép, ph i c ng tác v i nhau và v i Ð c Giáo Hoàng là ng i đ c đ c bi t y thác nhi mả ộ ớ ớ ứ ườ ượ ặ ệ ủ ệ v cao c truy n bá danh hi u Kitô h uụ ả ề ệ ữ [101]. Do đó, các Giám M c ph i d c toàn l cụ ả ố ự đóng góp cho các x truy n giáo nhi u th g t, nhi u s tr giúp thiêng liêng và v t ch t,ứ ề ề ợ ặ ề ự ợ ậ ấ v a b ng cách t mình tr c ti p giúp đ , v a khuy n khích các tín h u nhi t thành c ngừ ằ ự ự ế ỡ ừ ế ữ ệ ộ tác. Sau cùng, trong ni m c m thông ph quát c a đ c ái, theo g ng lành đáng kính c aề ả ổ ủ ứ ươ ủ các th k đ u, các Giám M c hãy s n lòng l y tình huynh đ tr giúp các Giáo H i khác,ế ỷ ầ ụ ẵ ấ ệ ợ ộ nh t là nh ng Giáo H i g n nh t và túng thi u nh t.ấ ữ ộ ầ ấ ế ấCác Giáo H i khác nhau mà các Tông Ð và nh ng đ ng k v đã thành l p t i nhi u n iộ ồ ữ ấ ế ị ậ ạ ề ơ khác nhau theo dòng th i gian, Chúa Quan Phòng đã mu n t h p l i thành nhi u nhómờ ố ụ ợ ạ ề đ c liên k t t ch c; các nhóm này có k lu t riêng, ph ng v riêng, th a h ng di s nượ ế ở ổ ứ ỷ ậ ụ ụ ừ ưở ả th n h c và thiêng liêng riêng mà không ph ng h i đ n s hi p nh t đ c tin cũng nhầ ọ ươ ạ ế ự ệ ấ ứ ư b n ch t duy nh t và th n linh c a Giáo H i ph quát. Trong các Giáo H i y, m t vàiả ấ ấ ầ ủ ộ ổ ộ ấ ộ Giáo H i, nh t là nh ng Giáo H i c x a do các Giáo Ch lãnh đ o, nh các bà m đ c tin,ộ ấ ữ ộ ổ ư ủ ạ ư ẹ ứ đã sinh nhi u Giáo H i khác nh con cái mình, và v n còn liên k t v i nhau cho đ n ngàyề ộ ư ẫ ế ớ ế nay b ng m i dây bác ái m t thi t và b ng đ i s ng bí tích trong s tôn tr ng quy n l iằ ố ậ ế ằ ờ ố ự ọ ề ợ và nghĩa v l n nhauụ ẫ  [102]. Các Giáo H i đ a ph ng tuy khác nhau nh th nh ng đ uộ ị ươ ư ế ư ề h ng v s hi p nh t, nên càng minh ch ng đ c tính công giáo c a m t Giáo H i khôngướ ề ự ệ ấ ứ ặ ủ ộ ộ phân chia. Cũng th , ngày nay các H i Ð ng Giám M c có th góp ph n phong phú b ngế ộ ồ ụ ể ầ ằ nhi u th cách đ c th hóa tinh th n c ng đoàn.ề ể ể ụ ể ầ ộ [103]*24. Th a tác v Giám M cừ ụ ụ .[104]* Chúa Giêsu, Ð ng đ c ban m i quy n năng trên tr iấ ượ ọ ề ờ d i đ t, đã trao cho các Giám M c, vì là nh ng ng i k v các Tông Ð , s m nh d y dướ ấ ụ ữ ườ ế ị ồ ứ ệ ạ ỗ muôn dân và rao gi ng Phúc Âm cho m i t o v t, h u m i ng i đ c r i nh lãnh nh nả ọ ạ ậ ầ ọ ườ ượ ỗ ờ ậ đ c tin, phép Thánh T y, và vi c chu toàn gi i răn Chúa (x. Mt 28,18-20; Mc 16,15-16;ứ ẩ ệ ớ

19

CvTđ 26,17t). Ð hoàn thành s m nh đó, Chúa Kitô đã h a ban Thánh Th n t tr iể ứ ệ ứ ầ ừ ờ xu ng, đ nh s c m nh c a Thánh Th n, các ngài làm ch ng cho Chúa Kitô đ n t n cùngố ể ờ ứ ạ ủ ầ ứ ế ậ trái đ t, tr c m i dân n c và vua chúa (CvTđ 1,8; 2,1tt.; 9,15). Nhi m v Chúa đã traoấ ướ ọ ướ ệ ụ phó cho các ch chăn c a dân Ng i th c là m t vi c ph c v , mà Thánh Kinh g i rõ ràngủ ủ ườ ự ộ ệ ụ ụ ọ là "diakonia" nghĩa là th a tác v (x. CvTđ 1,17 và 25; 21,19; Rm 11,13; 1Tm 1,12).ừ ụCh c v b nhi m theo giáo lu t đ c trao cho các Giám M c ho c theo t p t c h p phápứ ụ ổ ệ ậ ượ ụ ặ ậ ụ ợ ch a b quy n t i th ng và ph quát c a Giáo H i đo n tiêu, ho c theo các lu t l đ cư ị ề ố ượ ổ ủ ộ ạ ặ ậ ệ ượ Giáo H i ban hành hay th a nh n, ho c tr c ti p do chính đ ng k v Phêrô; n u Ð cộ ừ ậ ặ ự ế ấ ế ị ế ứ Giáo Hoàng ph n đ i ho c t ch i không cho hi p thông v i Tòa Thánh, thì các Giám M cả ố ặ ừ ố ệ ớ ụ không th đ c lãnh nh n ch c vể ượ ậ ứ ụ[105].25. Nhi m v giáo hu nệ ụ ấ . Vi c rao gi ng Phúc Âmệ ả [106] là m t nhi m v tr i v t trongộ ệ ụ ổ ượ các nhi m v chính y u c a Giám M c, Giám M c là nh ng ng i rao truy n đ c tin, đemệ ụ ế ủ ụ ụ ữ ườ ề ứ nhi u môn đ m i v v i Chúa Kitô, Giám M c là nh ng ti n sĩ đích th c, nghĩa là có uyề ệ ớ ề ớ ụ ữ ế ự quy n c a Chúa Kitô, gi ng d y cho nh ng k đ c trao phó cho các Ngài, m t đ c tinề ủ ả ạ ữ ẻ ượ ộ ứ ph i đ c xác tín và ph i đ c áp d ng vào các phong t c, và làm sáng t đ c tin đó b iả ượ ả ượ ụ ụ ỏ ứ ở ánh sáng c a Chúa Thánh Th n. Các Ngài rút ra nh ng cái m i cái cũ trong kho tàng M củ ầ ữ ớ ạ Kh i (x. Mt 13,52) đ làm cho đ c tin tr sinh hoa trái, và luôn t nh th c lo i b m i l mả ể ứ ổ ỉ ứ ạ ỏ ọ ầ l c đang đe d a đàn chiên mình (x. 2Tm 4,1-4). M i ng i ph i kính tr ng các Giám M cạ ọ ọ ườ ả ọ ụ nh nh ng ch ng nhân c a chân lý th n linh và công giáo khi các ngài thông hi p v i Giáoư ữ ứ ủ ầ ệ ớ Hoàng Roma mà d y d , các tín h u ph i ch p nh n phán quy t c a Giám M c mình, khiạ ỗ ữ ả ấ ậ ế ủ ụ nhân danh Chúa Kitô, công b nh ng gì v đ c tin và phong hóa, cũng nh ph i tuân theoố ữ ề ứ ư ả ngài v i m t lòng kính c n tuân ph c. M i ng i ph i l y ý chí và lý trí mà kính c n tuânớ ộ ẩ ụ ọ ườ ả ấ ẩ ph c m t cách đ c bi t nh ng giáo hu n chính th c c a Giáo Hoàng Roma, dù khi ngàiụ ộ ặ ệ ữ ấ ứ ủ không tuyên b t th ng tòa. Nh v y là kính tr ng, nh n bi t giáo hu n t i th ng vàố ừ ượ ư ậ ọ ậ ế ấ ố ượ chân thành ch p nh n các phán quy t c a ngài theo đúng t t ng và ý mu n ngài trìnhấ ậ ế ủ ư ưở ố bày, đ c bi t bi u l qua tính ch t các tài li u, ho c qua vi c ngài l p l i nhi u l n đặ ệ ể ộ ấ ệ ặ ệ ậ ạ ề ầ ề ngh m t giáo thuy t, hay qua cách di n t c a ngài.ị ộ ế ễ ả ủTuy m i Giám M c riêng rẽ không có đ c quy n b t kh ng , nh ng dù t n mác kh p thỗ ụ ặ ề ấ ả ộ ư ả ắ ế gi i, n u thông hi p v i nhau và v i đ ng k v Thánh Phêrô, các ngài cùng đ ng ý d yớ ế ệ ớ ớ ấ ế ị ồ ạ cách chính th c nh ng đi u thu c đ c tin và phong hóa là tuy t đ i bu c ph i gi , thì lúcứ ữ ề ộ ứ ệ ố ộ ả ữ đó các ngài công b cách b t kh ng giáo thuy t c a Chúa Kitôố ấ ả ộ ế ủ [107]. Ði u đó còn rõ ràngề h n, khi h p nhau trong Công Ð ng Chung, các ngài là nh ng ti n sĩ và th m phán v đ cơ ợ ồ ữ ế ẩ ề ứ tin và phong hóa cho toàn th Giáo H i. Ph i tuân theo các đ nh tín c a các ngàiể ộ ả ị ủ [108] v iớ m t lòng vâng ph c và v i tinh th n đ c tin.ộ ụ ớ ầ ứChúa C u Th đã mu n Giáo H i Ng i b t kh ng khi xác đ nh giáo thuy t v đ c tinứ ế ố ộ ườ ấ ả ộ ị ế ề ứ và phong hóa; n b t kh ng đó có ph m vi r ng rãi tùy theo kho tàng M c Kh i mà Giáoơ ấ ả ộ ạ ộ ạ ả H i ph i b o toàn cách c n tr ng và ph i trình bày cách trung th c. Giám M c Roma, vộ ả ả ẩ ọ ả ự ụ ị th lãnh c a Giám M c Ðoàn h ng n b t kh ng đó do nhi m v c a Ngài khi v i tủ ủ ụ ưở ơ ấ ả ộ ệ ụ ủ ớ ư cách là m c t và ti n sĩ t i cao c a m i Kitô h u, ngài c ng c anh em mình v ng m nhụ ử ế ố ủ ọ ữ ủ ố ữ ạ trong đ c tin (x. Lc 22,32), công b giáo thuy t v đ c tin và phong hóa b ng m t phánứ ố ế ề ứ ằ ộ quy t chung th mế ẩ [109]. Vì th , các phán quy t c a ngài t nó, ch không do s đ ng ýế ế ủ ự ứ ự ồ c a Giáo H i, ph i đ c coi là không th s a đ i, vì đó là nh ng phán quy t đ c công bủ ộ ả ượ ể ử ổ ữ ế ượ ố d i s b o tr c a Chúa Thánh Th n, mà Chúa đã h a ban cho ngài qua Thánh Phêrô nênướ ự ả ợ ủ ầ ứ không c n ai khác ch p thu n và không n i t i phán đoán nào khác. Khi đó Giáo Hoàngầ ấ ậ ạ ớ Roma không phán quy t v i t cách cá nhân, nh ng trình bày và b o v giáo thuy t đ cế ớ ư ư ả ệ ế ứ tin công giáo v i t cách là th y d y t i cao c a toàn th Giáo H i; n i ngài đ c bi t có nớ ư ầ ạ ố ủ ể ộ ơ ặ ệ ơ

20

b t kh ng c a chính Giáo H iấ ả ộ ủ ộ [110]. n b t kh ng c a chính Giáo H i cũng hi n h uƠ ấ ả ộ ủ ộ ệ ữ n i Giám M c Ðoàn khi các ngài x d ng quy n giáo hu n t i th ng cùng v i đ ng k vơ ụ ử ụ ề ấ ố ượ ớ ấ ế ị Thánh Phêrô. Do tác đ ng c a cùng m t Chúa Thánh Th n, Giáo H i không th khôngộ ủ ộ ầ ộ ể ch p nh n nh ng phán quy t đó, và Chúa Thánh Th n b o v và phát tri n toàn th đànấ ậ ữ ế ầ ả ệ ể ể chiên Chúa Kitô trong s h p nh t đ c tinự ợ ấ ứ [111].Khi Giáo Hoàng Roma, ho c Giám M c Ðoàn cùng v i ngài, phán quy t m t đi u gì, thì cácặ ụ ớ ế ộ ề ngài tuyên b đi u y theo chính M c Kh i mà các v y ph i trung thành tuân gi . M cố ề ấ ạ ả ị ấ ả ữ ạ Kh i trong Kinh Thánh hay trong Thánh Truy n đ u đ c truy n l i tr n v n nh s kả ề ề ượ ề ạ ọ ẹ ờ ự ế v h p pháp các Giám M c và nh t là nh s quan tâm c a chính Giáo Hoàng Roma. Nhị ợ ụ ấ ờ ự ủ ờ Thánh Th n Chân Lý, M c Kh i y đ c gìn gi cách c n tr ng và trình bày cách trungầ ạ ả ấ ượ ữ ẩ ọ th cự [112]. "Ð có th kh o sát đ ng đ n và trình bày cách thích h p M c Kh i này, Ð cể ể ả ứ ắ ợ ạ ả ứ Giáo Hoàng và các Giám M c làm vi c c n th n b ng ph ng ti n thích h p, tùy theoụ ệ ẩ ậ ằ ươ ệ ợ nhi m v và t m quan tr ng c a s vi c"ệ ụ ầ ọ ủ ự ệ [113]; nh ng các ngài không nh n đ c m tư ậ ượ ộ M c Kh i công khai m i nào thêm vào kho tàng th n kh i c a đ c tinạ ả ớ ầ ả ủ ứ  [114].26. Nhi m v thánh hóaệ ụ . Giám M c, b i nh n lãnh bí tích Truy n Ch c Thánh cách viênụ ở ậ ề ứ mãn, là "ng i qu n lý n s ng c a ch c linh m c t i cao"ườ ả ơ ủ ủ ứ ụ ố [115], nh t là trong hy l t nấ ễ ạ ơ do chính ngài dâng ho c lo li u cho có l dângặ ệ ễ [116], nh đó Giáo H i luôn s ng đ ng vàờ ộ ố ộ tăng tri n. Giáo H i Chúa Kitô th c s hi n di n trong m i đoàn th tín h u đ a ph ngể ộ ự ự ệ ệ ọ ể ữ ị ươ h p pháp. Nh ng đoàn th này, vì h p nh t v i các ch chăn, nên trong Tân c cũngợ ữ ể ợ ấ ớ ủ Ướ đ c g i là Giáo H iượ ọ ộ [117]. Th c v y, trong ph n đ t mình, m i đoàn th là Dân T c M iự ậ ầ ấ ỗ ể ộ ớ đ c Thiên Chúa kêu g i trong Thánh Th n và trong s viên mãn đ y tràn (x. 1Th 1,5).ượ ọ ầ ự ầ N i các đoàn th đó, tín h u đ c t h p l i nh s rao gi ng Phúc Âm Chúa Kitô, và m uơ ể ữ ượ ụ ợ ạ ờ ự ả ầ nhi m Ti c Ly c a Chúa đ c c hành "đ nh Th t và Máu Chúa, t t c k t thành huynhệ ệ ủ ượ ử ể ờ ị ấ ả ế đ và thành m t thân th "ệ ộ ể [118]. M i l n Giám M c c hành nhi m vỗ ầ ụ ử ệ ụ[119] v i c ng đoànớ ộ t h p quanh bàn th , đó là bi u hi u đ c ái và "s hi p nh t c a nhi m th , và n uụ ợ ờ ể ệ ứ ự ệ ấ ủ ệ ể ế thi u s hi p nh t đó, không th có n c u r i"ế ự ệ ấ ể ơ ứ ỗ [120]. Chúa Kitô v n hi n di n trong cácẫ ệ ệ c ng đoàn y, dù nh bé nghèo hèn hay t n mác kh p n i. Và nh th n l c Ng i, Giáoộ ấ ỏ ả ắ ơ ờ ầ ự ườ H i hi p thành duy nh t, thánh thi n, công giáo và tông truy nộ ệ ấ ệ ề [121]. B i vì "vi c tham dở ệ ự vào Mình và Máu Chúa Kitô không có công hi u nào khác h n là bi n đ i chúng ta thànhệ ơ ế ổ Ð ng mà chúng ta lãnh nh n"ấ ậ [122].M i vi c c hành h p pháp hy l t n đ u do Giám M c đi u khi n; ngài là ng i lãnhọ ệ ử ợ ễ ạ ơ ề ụ ề ể ườ nh n nhi m v dâng lên nhan uy linh Chúa s th ph ng c a Kitô giáo và có ph n sậ ệ ụ ự ờ ượ ủ ậ ự đi u hành vi c th ph ng đó theo đúng gi i răn Chúa và l lu t Giáo H i. Ngài dùngề ệ ờ ượ ớ ề ậ ộ phán quy t riêng đ xác đ nh nh ng l lu t đó cho giáo ph n mình.ế ể ị ữ ề ậ ậNh th , khi c u nguy n và làm vi c cho dân chúng, các Giám M c đ đ y tràn trên h ,ư ế ầ ệ ệ ụ ổ ầ ọ d i nhi u hình th c, nh ng n lành do s thánh thi n sung mãn c a Chúa Kitô. B ngướ ề ứ ữ ơ ự ệ ủ ằ th a tác v l i Chúa, các ngài thông truy n cho tín h u s c m nh c a Thiên Chúa h u c uừ ụ ờ ề ữ ứ ạ ủ ầ ứ r i h (x. Rm 1,16). Các ngài thánh hóa giáo h u b ng các bí tích mà v i quy n giám m c,ỗ ọ ữ ằ ớ ề ụ các ngài lo ban phát cách đ u đ n và phong phúề ặ [123]. Các ngài xác đ nh vi c c hành bíị ệ ử tích Thánh T y là bí tích ban quy n tham d vào ch c linh m c v ng gi c a Chúa Kitô.ẩ ề ự ứ ụ ươ ả ủ Chính các ngài là th a tác viên căn nguyên c a bí tích Thêm S c, là ng i truy n các ch cừ ủ ứ ườ ề ứ thánh, ra qui lu t v phép Gi i T i và t n tình khuyên b o, giáo hu n giáo dân đ h kínhậ ề ả ộ ậ ả ấ ể ọ c n và tin t ng chu toàn ph n s h trong ph ng v và nh t là trong Thánh L hy t .ẩ ưở ậ ự ọ ụ ụ ấ ễ ế Sau cùng, các ngài ph i làm g ng cho nh ng k thu c quy n b ng l i ăn ti ng nói c aả ươ ữ ẻ ộ ề ằ ờ ế ủ mình. Trong cách s ng, các ngài ph i xa tránh m i đi u ác, và v i n Chúa giúp, c g ngố ả ọ ề ớ ơ ố ắ

21

hoàn thi n theo h t kh năng, đ cùng v i đoàn chiên Chúa trao phó, đ t t i đ i s ng vĩnhệ ế ả ể ớ ạ ớ ờ ố c uử [124].27. Nhi m v cai qu nệ ụ ả . Là đ i di n và s gi Chúa Kitô, các Giám M c đi u khi n Giáoạ ệ ứ ả ụ ề ể H i đ a ph ng mà Chúa đã y thách choộ ị ươ ủ [125], nh l i khuyên b o, khuy n khích, g ngờ ờ ả ế ươ lành, và còn b ng uy th cùng quy n bính thánh thi n n a. Th c v y, các ngài ch dùngằ ế ề ệ ữ ự ậ ỉ quy n bính đ xây d ng đoàn chiên trong chân lý và thánh thi n, và luôn tâm ni m r ng:ề ể ự ệ ệ ằ k cao tr ng hãy nên nh k r t h t, ng i làm ch hãy nên nh tôi t (x. Lc 22,26-27).ẻ ọ ư ẻ ố ế ườ ủ ư ớ Quy n bính các ngài đích thân thi hành nhân danh Chúa Kitô, là quy n bính riêng bi t,ề ề ệ thông th ng và tr c ti p; nh ng vi c thi hành cu i cùng còn l thu c vào quy n t i caoườ ự ế ư ệ ố ệ ộ ề ố c a Giáo H i, và có th b gi i h n ph n nào vì l i ích c a Giáo H i hay c a các tín h u.ủ ộ ể ị ớ ạ ầ ợ ủ ộ ủ ữ V i quy n bính y, các Giám M c có quy n thiêng liêng và tr c m t Chúa có nhi m vớ ề ấ ụ ề ướ ặ ệ ụ đ t ra các lu t l cho nh ng ng i thu c quy n, xét x và qui đ nh t t c nh ng gì liên hặ ậ ệ ữ ườ ộ ề ử ị ấ ả ữ ệ t i vi c th ph ng và vi c tông đ .ớ ệ ờ ượ ệ ồChính các Giám M c đ c trao phó tr n v n trách nhi m m c v , t c là th ng xuyên vàụ ượ ọ ẹ ệ ụ ụ ứ ườ hàng ngày săn sóc con chiên mình. Không đ c coi các ngài nh nh ng đ i di n c a Giáoượ ư ữ ạ ệ ủ Hoàng Roma, vì các ngài thi hành quy n bính riêng c a mình và th c s là th lãnh c aề ủ ự ự ủ ủ các dân mà các ngài cai qu nả [126]. Vì th , quy n bính Giám M c không b quy n t i caoế ề ụ ị ề ố và ph quát làm gi m b t, nh ng trái l i còn đ c nâng đ , c ng c và b o đ mổ ả ớ ư ạ ượ ỡ ủ ố ả ả [127], vì Chúa Thánh Th n h ng duy trì th th c cai qu n do Chúa Kitô thi t l p trong Giáo H i.ầ ằ ể ứ ả ế ậ ộÐ c Ch sai đi cai qu n gia đình mình, Giám M c ph i chiêm ng m g ng m u Chúaượ ủ ả ụ ả ắ ươ ẫ Chiên Lành, Ng i đ n đ ph c v ch không ph i đ đ c ph c v (x. Mt 20,28; Mcườ ế ể ụ ụ ứ ả ể ượ ụ ụ 10,45) và hi n m ng s ng mình vì con chiên (x. Gio 10,11). Ð c ch n gi a loài ng i vàế ạ ố ượ ọ ữ ườ đ y y u hèn, ngài có th c m thông n i đau kh v i nh ng ai d t nát và l m l c (x. Dthầ ế ể ả ỗ ổ ớ ữ ố ầ ạ 5,1-2). Giám M c không nên t ch i l ng nghe nh ng k thu c quy n, nh ng hãy ân c nụ ừ ố ắ ữ ẻ ộ ề ư ầ săn sóc h nh nh ng ng i con đích th c, và khuyên nh h hăng hái c ng tác v i mình.ọ ư ữ ườ ự ủ ọ ộ ớ Vì ph i tr lẽ v i Chúa v linh h n con cái mình (x. Dth 13,17), Giám M c hãy c u nguy n,ả ả ớ ề ồ ụ ầ ệ rao gi ng và làm m i vi c bác ái săn sóc h và c nh ng ng i ch a thu c đoàn chiên duyả ọ ệ ọ ả ữ ườ ư ộ nh t mà ngài cũng ph i coi nh đ c trao phó cho mình trong Chúa. Nh Tông Ð Phaolô,ấ ả ư ượ ư ồ Giám M c m c n t t c m i ng i, cho nên hãy hăng hái rao gi ng Phúc Âm cho m iụ ắ ợ ấ ả ọ ườ ả ọ ng i, (x. Rm 1,14-15) và khuy n khích các tín h u làm vi c tông đ và truy n giáo. Cònườ ế ữ ệ ồ ề tín h u ph i liên k t v i Giám M c nh Giáo H i g n bó v i Chúa Giêsu Kitô, và nh Chúaữ ả ế ớ ụ ư ộ ắ ớ ư Giêsu Kitô g n bó v i Chúa Cha, h u nh s hi p nh t y t t c m i s đ u hòaắ ớ ầ ờ ự ệ ấ ấ ấ ả ọ ự ề h pợ [128] và tr nên phong phú cho vinh quang Thiên Chúa (x. 2Cor 4,15).ở  [129]*.28. Các linh m c trong m i t ng quan v i Chúa Kitô, v i các Giám M c, v i anh emụ ố ươ ớ ớ ụ ớ Linh M c và v i dân Chúaụ ớ . [130]Ð c Chúa Cha thánh hóa và phái đ n th gian (x. Gioượ ế ế 10,36), Chúa Kitô nh các Tông Ð , đã làm cho các Giám M c, nh ng v k nghi p cácờ ồ ụ ữ ị ế ệ Tông Ð , có th tham d vào vi c cung hi n và vào s m ng c a mìnhồ ể ự ệ ế ứ ạ ủ [131]. Các Giám M c l i giao nhi m v th a tác c a mình m t cách h p pháp cho nhi u ph n t trongụ ạ ệ ụ ừ ủ ộ ợ ề ầ ử Giáo H i theo t ng c p b c. Nh th , th a tác v do Thiên Chúa thi t l p trong Giáo H iộ ừ ấ ậ ư ế ừ ụ ế ậ ộ đ c thi hành b i nh ng ng i có ch c v khác nhau mà t x a đ c g i là Giám M c,ượ ở ữ ườ ứ ụ ừ ư ượ ọ ụ Linh M c và Phó Tụ ế[132]. Linh M c, dù không có quy n t t t i cao và tùy thu c Giámụ ề ư ế ố ộ M c khi thi hành quy n bính, cũng hi p nh t v i Giám M c trong t c v Linh M cụ ề ệ ấ ớ ụ ướ ị ụ [133]. Nh bí tích Truy n Ch c Thánhờ ề ứ [134], linh m c đ c cung hi n theo hình nh Chúa Kitô,ụ ượ ế ả th y c Th ng Ph m vĩnh vi n (x. Dth 5,1-10; 7,24; 9,11-28), đ rao gi ng Phúc Âm,ầ ả ượ ẩ ễ ể ả chăn d t tín h u và c hành vi c th ph ng Thiên Chúa v i t cách t t đích th c c aắ ữ ử ệ ờ ượ ớ ư ư ế ự ủ Tân cƯớ [135]. Theo c p b c th a tác c a mình tham d vào nhi m v Chúa Kitô, Ð ngấ ậ ừ ủ ự ệ ụ ấ

22

trung gian duy nh t (x. 1Tm 2,5), các linh m c loan báo l i Thiên Chúa cho m i ng i.ấ ụ ờ ọ ườ Nh ng các ngài th c thi thánh v mình cách tuy t h o nh t là trong Thánh L ho c c ngư ự ụ ệ ả ấ ễ ặ ộ đ ng t n, trong đó, các ngài thay th Chúa Kitôồ ạ ơ ế [136] công b m u nhi m c a Chúa, k tố ầ ệ ủ ế h p v i c nguy n c a tín h u vào hy l c a th lãnh và trong hy t Thánh L , hi n t iợ ớ ướ ệ ủ ữ ễ ủ ủ ế ễ ệ ạ hóa và áp d ng hy l duy nh t c a Tân cụ ễ ấ ủ Ướ [137], là c a l tinh tuy n đã m t l n t dângủ ễ ề ộ ầ ự hi n lên Chúa Cha (x. Dth 9,11-28), cho t i ngày Chúa tr l i (x. 1Cor 11,26). Linh m c chuế ớ ở ạ ụ toàn cách tuy t h o ch c v giao hòa và an i đ i v i các tín h u th ng h i và b nh t t.ệ ả ứ ụ ủ ố ớ ữ ố ố ệ ậ Linh m c dâng lên Chúa Cha các nhu c u và l i kh n nguy n c a các tín h u (x. Dth 5,1-3).ụ ầ ờ ẩ ệ ủ ữ Trong quy n h n mình, linh m c thi hành nhi m v Chúa Kitô m c t và th lãnhề ạ ụ ệ ụ ụ ử ủ [138], t h p gia đình Thiên Chúa là c ng đoàn huynh đ có cùng m t tâm h nụ ọ ộ ệ ộ ồ [139], và nhờ Chúa Kitô, trong Chúa Thánh Th n, d n đ a c ng đoàn y v v i Thiên Chúa Cha. Linhầ ẫ ư ộ ấ ề ớ m c th l y Thiên Chúa trong tinh th n và trong chân lý gi a đoàn chiên (x. Gio 4,24). Sauụ ờ ạ ầ ữ h t, v t v truy n giáo và d y d (x. 1Tm 5,17), linh m c tin nh ng gì ngài đã đ c th y vàế ấ ả ề ạ ỗ ụ ữ ọ ấ suy ni m trong l lu t Chúa, d y d nh ng gì mình tin và th c hành nh ng đi u mìnhệ ề ậ ạ ỗ ữ ự ữ ề d yạ [140].Là c ng s viên khôn ngoan, là ph tá và là d ng c c a hàng Giám M cộ ự ụ ụ ụ ủ ụ [141], linh m cụ đ c kêu g i đ ph c v Dân Thiên Chúa. Các ngài h p v i Giám M c mình t o thành linhượ ọ ể ụ ụ ợ ớ ụ ạ m c đoàn duy nh t v i nhi u ch c v khác nhauụ ấ ớ ề ứ ụ [142]. Trong m i c ng đoàn tín h u đ aỗ ộ ữ ị ph ng, linh m c, là hi n thân c a Giám M c mà các ngài h ng liên k t v i lòng tin t ngươ ụ ệ ủ ụ ằ ế ớ ưở và qu ng đ i, lãnh nh n ph n ch c v cùng chia x n i lo l ng c a Giám M c và h ngả ạ ậ ầ ứ ụ ẻ ỗ ắ ủ ụ ằ ngày ân c n thi hành ch c v y. D i quy n Giám M c, linh m c thánh hóa và d n d tầ ứ ụ ấ ướ ề ụ ụ ẫ ắ m t ph n đoàn chiên Chúa trao phó cho mình, làm cho ng i ta th y đ c Giáo H i phộ ầ ườ ấ ượ ộ ổ quát ngay t i đ a ph ng mình, góp ph n h u hi u vào vi c xây d ng toàn thân th Chúaạ ị ươ ầ ữ ệ ệ ự ể Kitô (x. Eph 4,12). Luôn m u c u ích l i cho con cái Thiên Chúa, linh m c ph i hăng háiư ầ ợ ụ ả tham gia công cu c m c v c a c giáo ph n, h n n a c a toàn th Giáo H i. Vì tham dộ ụ ụ ủ ả ậ ơ ữ ủ ể ộ ự vào ch c linh m c và vào s m nh c a Giám M c, linh m c ph i th c s xem ngài nhứ ụ ứ ệ ủ ụ ụ ả ự ự ư cha mình và ph i kính c n vâng ph c ngài. Ph n Giám M c cũng ph i coi sóc các linh m cả ẩ ụ ầ ụ ả ụ c ng tác v i mình nh con cái và b n h u, nh Chúa Kitô không g i môn đ là tôi t ,ộ ớ ư ạ ữ ư ọ ệ ớ nh ng là b n h u (x. Gio 15,15). Do đó, t t c các linh m c tri u cũng nh dòng, b i ch cư ạ ữ ấ ả ụ ề ư ở ứ thánh và th a tác v , đ c n i k t vào Giám M c Ðoàn và ph c v cho l i ích c a toànừ ụ ượ ố ế ụ ụ ụ ợ ủ th Giáo H i tùy theo n g i và ân s ng riêng.ể ộ ơ ọ ủM t tình huynh đ th m thi t n i k t t t c các linh m c v i nhau vì cùng tham d m tộ ệ ắ ế ố ế ấ ả ụ ớ ự ộ ch c thánh và m t s m nh chung. Tình huynh đ đó ph i b c l m t cách t phát tứ ộ ứ ệ ệ ả ộ ộ ộ ự ự nguy n qua s t ng tr c tinh th n l n v t ch t, trong ph m vi m c v cũng nh trongệ ự ươ ợ ả ầ ẫ ậ ấ ạ ụ ụ ư ph m vi cá nhân, trong các bu i h i h p, cũng nh trong s hi p thông v i nhau qua đ iạ ổ ộ ọ ư ự ệ ớ ờ s ng, vi c làm và tình bác ái.ố ệLinh m c ph i săn sóc các tín h u nh nh ng ng i cha trong Chúa Kitô, vì đã sinh ra hụ ả ữ ư ữ ườ ọ cách thiêng liêng nh phép Thánh T y và giáo hu n (x. 1Cor 4,15 và 1P 1,23). Nêu g ngờ ẩ ấ ươ cho đoàn chiên (1P 5,3), linh m c ph i làm sao h ng d n và ph c v c ng đoàn đ aụ ả ướ ẫ ụ ụ ộ ị ph ng c a mình, đ h x ng đáng mang danh hi u Giáo H i Thiên Chúa (x. 1Cor 1,2;ươ ủ ể ọ ứ ệ ộ 2Cor 1,1) là danh hi u riêng bi t c a toàn th Dân Thiên Chúa là Dân duy nh t. Linh m cệ ệ ủ ể ấ ụ hãy nh r ng mình ph i t ra cho tín h u và l ng dân, cho ng i công giáo và ngoài côngớ ằ ả ỏ ữ ươ ườ giáo th y g ng m t c a m t th a tác v th c s t t và m c v , ph i minh ch ng choấ ươ ặ ủ ộ ừ ụ ự ự ư ế ụ ụ ả ứ m i ng i th y chân lý và s s ng. Nh m c t t t lành, linh m c còn ph i đi tìm (x. Lcọ ườ ấ ự ố ư ụ ử ố ụ ả 15,4-7) nh ng ng i đã lãnh nh n phép Thánh T y trong Giáo H i công giáo nh ng đãữ ườ ậ ẩ ộ ư xao lãng không lãnh nh n các bí tích hay nh t là đã m t đ c tin.ậ ấ ấ ứ

23

Ngày nay, vì nhân lo i ngày càng hi p nh t v dân s , kinh t và xã h i, nên các linh m cạ ệ ấ ề ự ế ộ ụ càng ph i lo i tr m i m m m ng chia rẽ, ph i n i k t c g ng và kh năng mình d iả ạ ừ ọ ầ ố ả ố ế ố ắ ả ướ s h ng d n c a các Giám M c và Giáo Hoàng, đ toàn th nhân lo i hi p nh t trong giaự ướ ẫ ủ ụ ể ể ạ ệ ấ đình Thiên Chúa.[143]*29. Các phó tế.  b c th p h n c a hàng giáo ph m, có các phó t , nh ng ng i đã đ cỞ ậ ấ ơ ủ ẩ ế ữ ườ ượ đ t tay "không ph i đ lãnh nh n ch c v linh m c, nh ng là đ ph c v "ặ ả ể ậ ứ ụ ụ ư ể ụ ụ [144]. Th cự v y, đ c ân s ng bí tích b i b , các phó t , hi p thông v i Giám M c và Linh M c Ðoàn,ậ ượ ủ ồ ổ ế ệ ớ ụ ụ ph c v Dân Thiên Chúa b ng vi c ph ng v , gi ng d y, và bác ái. Khi đ c nh ng v cóụ ụ ằ ệ ụ ụ ả ạ ượ ữ ị th m quy n ch đ nh, các phó t đ c c hành tr ng th phép Thánh T y, gi và traoẩ ề ỉ ị ế ượ ử ọ ể ẩ ữ Mình Thánh Chúa, nhân danh Giáo H i ch ng ki n và chúc lành hôn ph i, mang c a ănộ ứ ế ố ủ đàng cho k h p h i, đ c Thánh Kinh cho tín h u, giáo hu n và khuyên nh dân chúng,ẻ ấ ố ọ ữ ấ ủ ch t a vi c ph ng t và kinh nguy n c a tín h u, c hành các á bí tích, ch t a l nghiủ ọ ệ ụ ự ệ ủ ữ ử ủ ọ ễ tang ch và an táng. Ð c phong ch c đ lo vi c bác ái và vi c qu n tr , phó t ph i nhế ượ ứ ể ệ ệ ả ị ế ả ớ l i nh n nh c a Thánh Polycarpô: "Hãy t lòng nhân h u, nhi t thành, và hãy b c theoờ ắ ủ ủ ỏ ậ ệ ướ chân lý c a Chúa, Ð ng đã làm tôi t m i ng i"ủ ấ ớ ọ ườ [145].Th c ra, trong nhi u n i, vì k lu t hi n hành c a Giáo H i La tinh có th làm tr ng iự ề ơ ỷ ậ ệ ủ ộ ể ở ạ vi c chu toàn nh ng nhi m v đó, nh ng nhi m v r t c n thi t cho đ i s ng Giáo H i,ệ ữ ệ ụ ữ ệ ụ ấ ầ ế ờ ố ộ nên trong t ng lai, ch c phó t có th đ c tái l p nh m t b c riêng và vĩnh vi n thu cươ ứ ế ể ượ ậ ư ộ ậ ễ ộ ph m tr t. Các nhóm Giám M c đ a ph ng, d i nh ng hình th c khác nhau, v i sẩ ậ ụ ị ươ ướ ữ ứ ớ ự ch p thu n c a chính Ð c Giáo Hoàng, có đ th m quy n đ xét xem có nên b nhi m cácấ ậ ủ ứ ủ ẩ ề ể ổ ệ phó t y và b nhi m đâu, đ h coi sóc các linh h n. V i s đ ng ý c a Ð c Giáoế ấ ổ ệ ở ể ọ ồ ớ ự ồ ủ ứ Hoàng, các Ngài có th phong ch c phó t cho nh ng ng i đàn ông đ ng tu i, dù đã k tể ứ ế ữ ườ ứ ổ ế hôn, cũng nh cho các thanh niên có kh năng, nh ng các thanh niên này ph i gi v ngư ả ư ả ữ ữ lu t đ c thânậ ộ [146].

Ch ng IV: Giáo Dânươ [147] 30. Giáo dân trong Giáo H iộ . Sau khi xác đ nh nh ng ch c v c a các ph m tr t, Thánhị ữ ứ ụ ủ ẩ ậ Công Ð ng s n lòng đ c p đ n b c s ng c a nh ng Kitô h u đ c g i là giáo dân. M cồ ẵ ề ậ ế ậ ố ủ ữ ữ ượ ọ ặ d u t t c nh ng gì nói v Dân Thiên Chúa đ u có liên quan đ n giáo dân, tu sĩ cũng nhầ ấ ả ữ ề ề ế ư giáo sĩ, nh ng có m t s đi u đ c bi t thu c v giáo dân nam n , vì đ a v và s m nh c aư ộ ố ề ặ ệ ộ ề ữ ị ị ứ ệ ủ h ; nh ng đi u mà hoàn c nh đ c bi t c a th i đ i chúng ta đòi h i ph i tìm hi u n nọ ữ ề ả ặ ệ ủ ờ ạ ỏ ả ể ề t ng chung cách th u đáo h n. Th c th , các ch chăn c a Dân Thánh y bi t rõ giáo dânả ấ ơ ự ế ủ ủ ấ ế giúp ích r t nhi u cho toàn th Giáo H i. Các Ngài bi t r ng Chúa Kitô không đ t các Ngàiấ ề ể ộ ế ằ ặ lên đ m t mình lãnh l y t t c s v c u đ c a Giáo H i đ i v i th gi i; nh ng nhi mể ộ ấ ấ ả ứ ụ ứ ộ ủ ộ ố ớ ế ớ ư ệ v cao c c a các Ngài là chăn d t tín h u và nh n bi t các ph n s và đoàn s ng n i h ,ụ ả ủ ắ ữ ậ ế ậ ự ủ ơ ọ đ m i ng i cùng góp ph n vào công cu c chung, tùy theo cách th c c a mình. Vì th ,ể ọ ườ ầ ộ ứ ủ ế m i ng i "ph i l y bác ái mà th c hành chân lý, nh m i s hãy l n lên trong Ð ng làmọ ườ ả ấ ự ờ ọ ự ớ ấ đ u là Chúa Kitô; nh Ng i, toàn thân th đ c ph i h p và k t t b ng s liên l cầ ờ ườ ể ượ ố ợ ế ụ ằ ự ạ t ng tr nhau, tùy theo công d ng kh năng t ng ph n t , khi n thân th đ c ti nươ ợ ụ ả ừ ầ ử ế ể ượ ế tri n h u xây d ng trong đ c ái" (x. Eph 4,15-16).ể ầ ự ứ31. B n tính và s m ng giáo dânả ứ ạ . Danh hi u giáo dân đây đ c hi u là t t c nh ngệ ở ượ ể ấ ả ữ Kitô h u không thu c hàng giáo sĩ và b c tu trì đ c Giáo H i công nh n; nghĩa là nh ngữ ộ ậ ượ ộ ậ ữ Kitô h u đã đ c tháp nh p vào Thân Th Chúa Kitô nh phép Thánh T y, đã tr nên Dânữ ượ ậ ể ờ ẩ ở Thiên Chúa, và tham d vào ch c v t t , tiên tri và v ng gi c a Chúa Kitô theo cáchự ứ ụ ư ế ươ ả ủ th c c a h ; h là nh ng ng i đang th c hi n s m nh c a toàn dân Kitô giáo trongứ ủ ọ ọ ữ ườ ự ệ ứ ệ ủ Giáo H i và trên tr n gian theo ph n v riêng c a mình.ộ ầ ậ ụ ủ

24

Tính cách tr n th là tính cách riêng bi t và đ c thù c a giáo dân. Th c v y các ph n tầ ế ệ ặ ủ ự ậ ầ ử trong hàng giáo sĩ dù đôi khi có th lo nh ng vi c tr n th , ho c h n n a, hành ngh gi aể ữ ệ ầ ế ặ ơ ữ ề ữ đ i, nh ng vì n kêu g i đ c bi t, s m nh chính y u và rõ r t c a h v n là s v thánh.ờ ư ơ ọ ặ ệ ứ ệ ế ệ ủ ọ ẫ ứ ụ Ph n các tu sĩ, do b c s ng c a h , làm ch ng cách hùng h n và cao quí r ng ng i taầ ậ ố ủ ọ ứ ồ ằ ườ không th c i t o th gi i và cung hi n nó cho Thiên Chúa đ c, n u không có tinh th nể ả ạ ế ớ ế ượ ế ầ các m i phúc th t. Vì n g i riêng, giáo dân có b n ph n tìm ki m n c Thiên Chúa b ngố ậ ơ ọ ổ ậ ế ướ ằ cách làm các vi c tr n th và x p đ t chúng theo ý Thiên Chúa. H s ng gi a tr n gian,ệ ầ ế ế ặ ọ ố ữ ầ nghĩa là gi a t t c cũng nh t ng công vi c và b n ph n c a tr n th , gi a nh ng c nhữ ấ ả ư ừ ệ ổ ậ ủ ầ ế ữ ữ ả s ng th ng ngày trong gia đình và ngoài xã h i; t t c nh ng đi u đó nh d t thànhố ườ ộ ấ ả ữ ề ư ệ cu c s ng c a h . Ðó là n i Thiên Chúa g i h , đ d i s h ng d n c a tinh th n Phúcộ ố ủ ọ ơ ọ ọ ể ướ ự ướ ẫ ủ ầ Âm, nh men t bên trong, h thánh hóa th gi i b ng vi c thi hành nh ng nhi m v c aư ừ ọ ế ớ ằ ệ ữ ệ ụ ủ mình; và nh th , v i lòng tin c y m n sáng ng i, và nh t là v i b ng ch ng đ i s ng, hư ế ớ ậ ế ờ ấ ớ ằ ứ ờ ố ọ t l Chúa Kitô cho k khác, vì th , h có nhi m v đ c bi t soi sáng và x p đ t nh ngỏ ộ ẻ ế ọ ệ ụ ặ ệ ế ặ ữ th c t i tr n gian có liên h m t thi t v i h , đ chúng không ng ng phát tri n và bànhự ạ ầ ệ ậ ế ớ ọ ể ừ ể tr ng theo Thánh Ý Chúa Kitô, h u ca t ng Ð ng T o Hóa và Ð ng C u Ðướ ầ ụ ấ ạ ấ ứ ộ[148]*.32. Ð a v giáo dân trong lòng Dân Thiên Chúaị ị . Giáo H i do Chúa thi t l p đ c t ch cộ ế ậ ượ ổ ứ và đi u khi n theo nhi u th th c khác bi t r t l lùng. "Vì nh trong m t thân th ,ề ể ề ể ứ ệ ấ ạ ư ộ ể chúng ta có nhi u chi th , nh ng m i chi th không có cùng m t nhi m v ; cũng v y,ề ể ư ọ ể ộ ệ ụ ậ chúng ta tuy nhi u ng i song là m t thân th trong Chúa Kitô, nên m i ng i chúng ta làề ườ ộ ể ỗ ườ chi th l n nhau" (Rm 12,4-5).ể ẫTh nên ch có m t Dân Thiên Chúa đ c Ngài tuy n ch n: "ch có m t Thiên Chúa, m tế ỉ ộ ượ ể ọ ỉ ộ ộ đ c tin, m t Thánh T y" (Eph 4,5), cùng chung m t ph m giá c a nh ng chi th vì đãứ ộ ẩ ộ ẩ ủ ữ ể đ c tái sinh trong Chúa Kitô, cùng m t ân hu đ c làm con cái, m t n g i tr nên tr nượ ộ ệ ượ ộ ơ ọ ở ọ lành, m t n c u đ và m t ni m hy v ng duy nh t và m t đ c ái không phân chia. Vì th ,ộ ơ ứ ộ ộ ề ọ ấ ộ ứ ế trong Chúa Kitô và trong Giáo H i, không còn có s h n kém vì ngu n g c hay dân t c, vìộ ự ơ ồ ố ộ đ a v xã h i ho c vì nam n , b i lẽ "không còn là ng i Do Thái ho c Hy L p, nô l hay tị ị ộ ặ ữ ở ườ ặ ạ ệ ự do, nam hay n , vì anh em h t th y đ u là m t trong Chúa Giêsu Kitô" (Gal 3,38, b n Hyữ ế ả ề ộ ả L p; x. Col 3,11).ạVì th , tuy trong Giáo H i, t t c không cùng đi m t đ ng, nh ng t t c v n cùng đ cế ộ ấ ả ộ ườ ư ấ ả ẫ ượ m i g i nên thánh, và đ ng th a h ng đ c tin trong s công chính c a Thiên Chúa (x. 2Pờ ọ ồ ừ ưở ứ ự ủ 1,1). M c dù theo ý Chúa Kitô, có nh ng ng i đ c ch n làm ti n sĩ, làm ng i phân phátặ ữ ườ ượ ọ ế ườ các nhi m tích hay ch chăn lo cho k khác, nh ng gi a t t c m i ng i v n có s bìnhệ ủ ẻ ư ữ ấ ả ọ ườ ẫ ự đ ng th c s , bình đ ng v ph ng di n ph m giá và ho t đ ng chung c a m i tín h uẳ ự ự ẳ ề ươ ệ ẩ ạ ộ ủ ọ ữ đ xây d ng thân th Chúa Kitô. Th c v y, n u Chúa phân bi t nh ng th a tác viên cóể ự ể ự ậ ế ệ ữ ừ ch c thánh v i các thành ph n khác c a Dân Thiên Chúa thì s phân chia này v n hàmứ ớ ầ ủ ự ẫ ch a m t s hi p nh t, vì ch chăn và các tín h u khác liên k t v i nhau do nh ng m iứ ộ ự ệ ấ ủ ữ ế ớ ữ ố dây liên h chung. Các ch chăn trong Giáo H i noi g ng Chúa ph i ph c v l n nhau vàệ ủ ộ ươ ả ụ ụ ẫ ph c v các tín h u khác; ph n các tín h u ph i s n lòng h p tác v i các ch chăn vàụ ụ ữ ầ ữ ả ẵ ợ ớ ủ nh ng ng i gi ng d y. Nh th , tuy khác bi t nhau, nh ng t t c đ u làm ch ng s duyữ ườ ả ạ ư ế ệ ư ấ ả ề ứ ự nh t kỳ di u trong Thân Th Chúa Kitô. Th c v y, chính s khác bi t v ân hu , ch c vấ ệ ể ự ậ ự ệ ề ệ ứ ụ và ho t đ ng l i là m i dây k t h p con cái Thiên Chúa làm m t, vì "m i s y là côngạ ộ ạ ố ế ợ ộ ọ ự ấ trình c a cùng m t Thánh Th n duy nh t" (1Cor 12,11).ủ ộ ầ ấVì th , nh lòng u ái c a Thiên Chúa, giáo dân đ c làm em Chúa Kitô, Ð ng đã đ nế ờ ư ủ ượ ấ ế không ph i đ đ c ph c v , nh ng đ ph c v , dù Ng i là Chúa t muôn loài (x. Mtả ể ượ ụ ụ ư ể ụ ụ ườ ể 20,28). Cũng v y, h làm em nh ng ng i đã lãnh nh n ch c v thánh, nh ng k đang l yậ ọ ữ ườ ậ ứ ụ ữ ẻ ấ quy n Chúa Kitô mà gi ng d y, thánh hóa và cai qu n đ chăn d t gia đình Chúa, h u m iề ả ạ ả ể ắ ầ ọ

25

ng i chu toàn gi i lu t m i là lu t bác ái. Thánh Augustinô đã dùng nh ng l i tuy t di uườ ớ ậ ớ ậ ữ ờ ệ ệ này đ nói lên đi u đó: "Làm Giám M c cho anh em, tôi r t s ; là tín h u v i anh em, tôiể ề ụ ấ ợ ữ ớ r t an tâm. Giám M c là m t ch c v , tín h u là m t ân phúc. Giám M c là m t danh hi uấ ụ ộ ứ ụ ữ ộ ụ ộ ệ nguy hi m, tín h u là danh hi u đem n c u đ "ể ữ ệ ơ ứ ộ [149].33. Tông đ giáo dânồ . Giáo h u đ c qui t trong Dân Thiên Chúa và c u t o thành Thânữ ượ ụ ấ ạ Th duy nh t c a Chúa Kitô d i quy n c a m t Ð u duy nh t; dù h là ai, h v n đ cể ấ ủ ướ ề ủ ộ ầ ấ ọ ọ ẫ ượ kêu g i dùng h t s c l c đã lãnh nh n do lòng t ái c a Ð ng T o Hóa và do ân hu Ð ngọ ế ứ ự ậ ừ ủ ấ ạ ệ ấ C u Th đ nh nh ng chi th s ng đ ng, phát tri n và thánh hóa Giáo H i không ng ng.ứ ế ể ư ữ ể ố ộ ể ộ ừVì th , giáo dân làm tông đ là thông ph n vào chính s m nh c u đ c a Giáo H i; nhế ồ ầ ứ ệ ứ ộ ủ ộ ờ lãnh nh n phép Thánh T y và Thêm S c, m i tín h u đ u đ c Chúa đ c làm tông đ ;ậ ẩ ứ ỗ ữ ề ượ ề ử ồ đàng khác các bí tích, nh t là bí tích Thánh Th , thông ban và nuôi d ng trong h đ c áiấ ể ưỡ ọ ứ đ i v i Thiên Chúa và đ i v i loài ng i, nhân đ c này là linh h n c a m i ho t đ ng tôngố ớ ố ớ ườ ứ ồ ủ ọ ạ ộ đ . Nh ng giáo dân đ c đ c bi t kêu m i làm cho Giáo H i hi n di n và ho t đ ng n iồ ư ượ ặ ệ ờ ộ ệ ệ ạ ộ ơ và trong nh ng hoàn c nh mà n u không có h , thì Giáo H i sẽ không tr thành mu i c aữ ả ế ọ ộ ở ố ủ th gianế [150]. Nh th , vì nh ng ân hu đã lãnh nh n, m i giáo dân v a là ch ng nhânư ế ữ ệ ậ ọ ừ ứ v a là d ng c s ng đ ng cho chính s m nh Giáo H i, "tùy theo đ l ng ân s ng Chúaừ ụ ụ ố ộ ứ ệ ộ ộ ượ ủ Kitô ban cho" (Eph 4,7).Ngoài vi c tông đ này, m t vi c có liên quan đ n m i Kitô h u không tr ai, giáo dân cóệ ồ ộ ệ ế ọ ữ ừ th còn đ c m i g i góp ph n tr c ti p h n và b ng nhi u cách vào công cu c tông để ượ ờ ọ ầ ự ế ơ ằ ề ộ ồ c a hàng giáo ph mủ ẩ [151], gi ng nh nh ng tín h u nam n đã ch u v t v vì Chúa Kitôố ư ữ ữ ữ ị ấ ả đ giúp đ Tông đ Phaolô rao gi ng Phúc Âm (x. Ph 4,3; Rm 16,3tt). Ðàng khác, h cóể ỡ ồ ả ọ nh ng kh năng mà Hàng Giáo Ph m có th dùng vào m t s ph n v thu c hàng giáo sĩữ ả ẩ ể ộ ố ậ ụ ộ có m c đích thiêng liêng.ụB i v y, nhi m v cao c c a m i giáo dân là làm cho ý đ nh c u đ c a Thiên Chúa ngàyở ậ ệ ụ ả ủ ọ ị ứ ộ ủ càng lan t i t t c m i ng i m i n i và m i th i đ i. Vì th , kh p n i ph i m đ ngớ ấ ả ọ ườ ở ọ ơ ọ ờ ạ ế ắ ơ ả ở ườ cho h tích c c tham gia vào công cu c c u đ c a Giáo H i, tùy s c l c h và tùy nhu c uọ ự ộ ứ ộ ủ ộ ứ ự ọ ầ c a th i đ i.ủ ờ ạ  [152]*34. Nhi m v t t và ph ng tệ ụ ư ế ụ ự.[153]* Chúa Giêsu Kitô, Linh M c th ng ph m và vĩnhụ ượ ẩ c u, vì cũng mu n giáo dân ti p t c công vi c ch ng tá và vi c ph c v c a mình, nên đãử ố ế ụ ệ ứ ệ ụ ụ ủ nh Thánh Th n ban cho h s s ng, và không ng ng thôi thúc h th c hành nh ng đi uờ ầ ọ ự ố ừ ọ ự ữ ề thi n h o.ệ ảTh c v y, nh ng k mà Ng i đã cho tham d m t thi t vào s s ng và s m nh Ng i,ự ậ ữ ẻ ườ ự ậ ế ự ố ứ ệ ườ Ng i cũng cho h d ph n vào ch c v t t , đ h th c hành vi c ph ng th thiêngườ ọ ự ầ ứ ụ ư ế ể ọ ự ệ ụ ờ liêng h u tôn vinh Thiên Chúa và c u r i loài ng i. B i th , vì giáo dân đã đ c hi nầ ứ ồ ườ ở ế ượ ế dâng cho Chúa Kitô và đ c Thánh Th n x c d u, nên h đ c m i g i và đ c ban nượ ầ ứ ầ ọ ượ ờ ọ ượ ơ cách l lùng đ Thánh Th n sinh hoa trái n i h ngày càng phong phú h n. Th c v y, m iạ ể ầ ơ ọ ơ ự ậ ọ ho t đ ng, kinh nguy n và công cu c tông đ , đ i s ng hôn nhân và gia đình, công ăn vi cạ ộ ệ ộ ồ ờ ố ệ làm th ng ngày, vi c ngh ng i th xác và tinh th n, n u h chu toàn trong Thánh Th n,ườ ệ ỉ ơ ể ầ ế ọ ầ và c đ n nh ng th thách c a cu c s ng, n u h kiên trì đón nh n, thì t t c đ u trả ế ữ ử ủ ộ ố ế ọ ậ ấ ả ề ở nên c a l thiêng liêng đ p lòng Thiên Chúa, nh Chúa Giêsu Kitô (x. 1P 2,5), vì nh ng c aủ ễ ẹ ờ ữ ủ l y đ c thành kính dâng lên Chúa Cha cùng v i Mình Thánh Chúa khi c hành l t n.ễ ấ ượ ớ ử ễ ạ ơ Nh th , giáo dân cung hi n th gi i này cho Thiên Chúa nh bi t ph ng th Ngài b ngư ế ế ế ớ ờ ế ụ ờ ằ hành đ ng thánh thi n kh p n i.ộ ệ ắ ơ [154]*35. Nhi m v ngôn s và ch ng nhânệ ụ ứ ứ . Chúa Kitô, v Tiên Tri cao c , Ð ng đã dùng ch ngị ả ấ ứ tá đ i s ng và s c m nh c a l i nói đ công b N c Chúa Cha; Ng i chu toàn ch c vờ ố ứ ạ ủ ờ ể ố ướ ườ ứ ụ tiên tri, cho đ n lúc s vinh hi n c a Ng i t ra tr n v n; Ng i chu toàn ch c v đóế ự ể ủ ườ ỏ ọ ẹ ườ ứ ụ

26

không nh ng nh hàng giáo ph m, là nh ng ng i nhân danh và l y quy n Ng i màữ ờ ẩ ữ ườ ấ ề ườ gi ng d y nh ng cũng nh các giáo dân; s dĩ Ng i đã đ t h làm ch ng nhân, đ ng th iả ạ ư ờ ở ườ ặ ọ ứ ồ ờ ban cho h c m th c đ c tin và n dùng ngôn t n a (x. CvTđ 2,17-18; Kh 19,10) là đ s cọ ả ứ ứ ơ ừ ữ ể ứ m nh Phúc Âm sáng ng i trong đ i s ng th ng ngày, trong gia đình và ngoài xã h i. N uạ ờ ờ ố ườ ộ ế giáo dân v ng lòng tin c y mà l i d ng th i gian hi n t i (x. Eph 5,16; Col 4,5) và kiên trìữ ậ ợ ụ ờ ệ ạ trông đ i vinh quang m t ngày kia sẽ đ n (x. Rm 8,25), h sẽ t ra là con cái c a l i giaoợ ộ ế ọ ỏ ủ ờ

c; nh ng ni m hy v ng đó, h không nên gi u kín trong lòng, trái l i h ph i di n t nóướ ư ề ọ ọ ấ ạ ọ ả ễ ả qua nh ng c c u c a cu c s ng tr n gian, b ng cách hoán c i không ng ng và chi n đ uữ ơ ấ ủ ộ ố ầ ằ ả ừ ế ấ ch ng l i "bá ch c a th gian tăm t i này và b n tà th n" (Eph 6,12).ố ạ ủ ủ ế ố ọ ầNh nh ng bí tích c a lu t m i, là c a ăn nuôi d ng đ i s ng và ho t đ ng tông đ c aư ữ ủ ậ ớ ủ ưỡ ờ ố ạ ộ ồ ủ tín h u, tiên báo tr i m i và đ t m i th nào (x. Kh 21,1), thì giáo dân cũng m nh mẽ loanữ ờ ớ ấ ớ ế ạ báo lòng tin vào đi u mình trông đ i nh th (x. Dth 11,1), n u h không ng n ng i n iề ợ ư ế ế ọ ầ ạ ố k t đ i s ng đ c tin v i vi c tuyên x ng đ c tin làm m t. Công cu c rao gi ng Phúc Âmế ờ ố ứ ớ ệ ư ứ ộ ộ ả đó, nghĩa là s loan báo Chúa Kitô b ng đ i s ng, ch ng tá và l i nói, mang m t s c thái vàự ằ ờ ố ứ ờ ộ ắ hi u qu đ c bi t vì đ c th hi n trong nh ng hoàn c nh chung c a tr n gian.ệ ả ặ ệ ượ ể ệ ữ ả ủ ầCó m t b c s ng r t giá tr đ th hi n nhi m v đó, b c s ng đ c m t bí tích đ c bi tộ ậ ố ấ ị ể ể ệ ệ ụ ậ ố ượ ộ ặ ệ thánh hóa, đó là đ i s ng hôn nhân và gia đình. Gia đình là môi tr ng ho t đ ng vàờ ố ườ ạ ộ tr ng h c tuy t di u cho vi c tông đ giáo dân. T gia đình, Kitô giáo th m nh p vào t tườ ọ ệ ệ ệ ồ ừ ấ ậ ấ c các t ch c cu c s ng và d n d n bi n đ i các t ch c y; n i gia đình, v ch ng tìmả ổ ứ ộ ố ầ ầ ế ổ ổ ứ ấ ơ ợ ồ th y n g i riêng c a mình là làm ch ng cho nhau và cho con cái lòng tin và tình yêu Chúaấ ơ ọ ủ ứ Kitô. Gia đình Kitô giáo l n ti ng loan truy n s c m nh c a n c Thiên Chúa và ni m c yớ ế ề ứ ạ ủ ướ ề ậ trông vào m t đ i s ng h nh phúc. Nh th b ng g ng lành và ch ng tá, gia đình Kitôộ ờ ố ạ ư ế ằ ươ ứ giáo làm cho th gian nh n bi t t i l i mình, đ ng th i sáng soi nh ng k đang ki m tìmế ậ ế ộ ỗ ồ ờ ữ ẻ ế chân lý.Vì th , giáo dân có th và ph i có m t ho t đ ng cao quí là truy n bá Phúc Âm cho thế ể ả ộ ạ ộ ề ế gi i, c lúc h b n tâm lo l ng nh ng vi c tr n th . Dù khi thi u th a tác viên có ch cớ ả ọ ậ ắ ữ ệ ầ ế ế ừ ứ thánh ho c khi các ngài b ngăn tr vì bách h i, có nh ng giáo dân thay th các ngài thiặ ị ở ạ ữ ế hành m t vài ph n v thánh tùy kh năng c a h ; dù có m t s giáo dân đã d c toàn l cộ ậ ụ ả ủ ọ ộ ố ố ự vào vi c tông đ , t t c v n ph i c ng tác vào vi c m mang và phát tri n N c Chúa Kitôệ ồ ấ ả ẫ ả ộ ệ ở ể ướ trên tr n gian. Vì v y giáo dân ph i khéo léo tìm hi u sâu xa h n chân lý Chúa m c kh i,ầ ậ ả ể ơ ạ ả và tha thi t nài xin Thiên Chúa ban n khôn ngoan cho mìnhế ơ [155].36. Ð a v v ng giị ị ươ ả. Chúa Kitô đã vâng l i cho đ n ch t, và vì th Ng i đ c Chúa Chaờ ế ế ế ườ ượ tôn vinh (x. Ph 2,8-9), và đã vào trong vinh quang n c Ng i. M i v t đ u suy ph cướ ườ ọ ậ ề ụ Ng i, cho đ n khi Ng i cùng v i m i t o v t suy ph c Chúa Cha, đ Thiên Chúa nên t tườ ế ườ ớ ọ ạ ậ ụ ể ấ c m i s (x. 1Cor 15,27-28). Ng i cũng thông ban cho các môn đ quy n bính đó đ hả ọ ự ườ ệ ề ể ọ đ c h ng s t do v ng gi , và chi n th ng ách th ng tr c a t i l i n i h , b ng m tượ ưở ự ự ươ ả ế ắ ố ị ủ ộ ỗ ơ ọ ằ ộ đ i s ng t b và thánh thi n (x. Rm 6,12), h n n a đ , khi ph ng s Chúa Kitô n i thaờ ố ừ ỏ ệ ơ ữ ể ụ ự ơ nhân, h khiêm nh ng và kiên nh n d n đ a anh em mình đ n cùng Ð c Vua, Ð ng màọ ườ ẫ ẫ ư ế ứ ấ ph ng s Ng i là th ng tr . Th c th , Chúa cũng mu n nh c giáo dân đ m r ngụ ự ườ ố ị ự ế ố ờ ả ể ở ộ n c Ng i, n c c a chân lý và s s ng, c a ân s ng và thánh thi n, c a công lý, tìnhướ ườ ướ ủ ự ố ủ ủ ệ ủ yêu và hòa bình[156]; trong n c này, chính t o v t cũng đ c h ng t do r ng ng iướ ạ ậ ượ ưở ự ạ ờ c a con cái Thiên Chúa (x. Rm 8,21). L i Chúa h a th t tr ng đ i và l nh Ng i truy nủ ờ ứ ậ ọ ạ ệ ườ ề cho các môn đ th t l n lao: "Th c v y, t t c m i s đ u thu c v anh em, còn anh emệ ậ ớ ự ậ ấ ả ọ ự ề ộ ề thu c v Chúa Kitô và Chúa Kitô thu c v Thiên Chúa" (1Cor 3,23).ộ ề ộ ềVì th , tín h u ph i nh n bi t b n tính sâu xa c a t o v t, giá tr c a chúng, và cùng đíchế ữ ả ậ ế ả ủ ạ ậ ị ủ c a chúng là ca t ng Thiên Chúa; đ ng th i ph i giúp nhau s ng đ i thánh thi n, nhủ ụ ồ ờ ả ố ờ ệ ờ

27

nh ng vi c tr n th , đ th gian th m nhu n tinh th n Chúa Kitô và đ t đ n cùng đíchữ ệ ầ ế ể ế ấ ầ ầ ạ ế m t cách h u hi u h n trong công lý, bác ái và hòa bình. Giáo dân gi l y vai trò chính y uộ ữ ệ ơ ữ ấ ế trong khi chu toàn nhi m v ph quát đó. Nh kh năng chuyên môn trong nh ng vi cệ ụ ổ ờ ả ữ ệ tr n th , nh các ho t đ ng c a h , nh ng ho t đ ng đ c ân s ng Chúa Kitô nâng lênầ ế ờ ạ ộ ủ ọ ữ ạ ộ ượ ủ b c siêu nhiên, giáo dân hãy đem toàn l c h p tác đ nh lao công con ng i, kỹ thu t vàậ ự ợ ể ờ ườ ậ văn hóa nhân lo i khai thác nh ng c a c i đ c t o d ng h u m u ích cho m i ng i vàạ ữ ủ ả ượ ạ ự ầ ư ọ ườ phân chia cân x ng h n gi a h theo ý đ nh c a Ð ng T o Hóa và s soi sáng c a Ngôi L iứ ơ ữ ọ ị ủ ấ ạ ự ủ ờ Ngài; và tùy cách th c riêng c a chúng, chúng giúp phát tri n toàn di n s t do c a conứ ủ ể ệ ự ự ủ ng i và s t do c a Kitô h u. Nh th , nh các ph n t c a Giáo H i, Chúa Kitô sẽ đemườ ự ự ủ ữ ư ế ờ ầ ử ủ ộ ánh sáng c u đ c a Ng i chi u soi toàn th nhân lo i m i ngày m t h n.ứ ộ ủ ườ ế ể ạ ỗ ộ ơÐàng khác, khi các th ch và c nh s ng c a th gi i gây nên d p t i, giáo dân ph i gópể ế ả ố ủ ế ớ ị ộ ả s c làm cho các th ch và c nh s ng đó tr nên lành m nh, đ chúng phù h p v i cácứ ể ế ả ố ở ạ ể ợ ớ tiêu chu n c a đ c công bình, và giúp phát huy vi c luy n t p các nhân đ c h n là ngănẩ ủ ứ ệ ệ ậ ứ ơ tr chúng. Hành đ ng nh th , giáo dân sẽ làm cho nh ng giá tr luân lý th m nh p vàoở ộ ư ế ữ ị ấ ậ văn hóa và các công trình c a loài ng i. Và nh v y, cánh đ ng th gi i m i đ c chu nủ ườ ờ ậ ồ ế ớ ớ ượ ẩ b kỹ càng h n đ đón nh n h t gi ng L i Thiên Chúa, và nhi u c a đ c m r ng thêmị ơ ể ậ ạ ố ờ ề ử ượ ở ộ h n cho Giáo H i đ s đi p hòa bình th m nh p vào th gian.ơ ộ ể ứ ệ ấ ậ ếChính công cu c c u đ đòi h i tín h u ph i l u tâm phân bi t đâu là quy n l i và nghĩaộ ứ ộ ỏ ữ ả ư ệ ề ợ v c a h v i t cách m t ph n t c a Giáo H i, đâu là quy n l i và nghĩa v v i t cáchụ ủ ọ ớ ư ộ ầ ử ủ ộ ề ợ ụ ớ ư m t ph n t trong xã h i loài ng i. H ph i c g ng hòa h p c hai lo i nghĩa v và b nộ ầ ử ộ ườ ọ ả ố ắ ợ ả ạ ụ ổ ph n đó v i nhau, và hãy nh r ng trong m i lãnh v c tr n th , l ng tâm Kitô giáo ph iậ ớ ớ ằ ọ ự ầ ế ươ ả luôn h ng d n h , vì không m t ho t đ ng nào c a con ng i, dù thu c ph m vi tr nướ ẫ ọ ộ ạ ộ ủ ườ ộ ạ ầ th , có th v t kh i quy n th ng tr c a Thiên Chúa. Vì th , trong th i đ i chúng ta, h nế ể ượ ỏ ề ố ị ủ ế ờ ạ ơ bao gi h t, ng i tín h u cũng ph i làm sáng t s phân bi t và hòa h p các nghĩa v vàờ ế ườ ữ ả ỏ ự ệ ợ ụ b n ph n này trong ph ng th c hành đ ng c a h , đ s m nh c a Giáo H i có th đápổ ậ ươ ứ ộ ủ ọ ể ứ ệ ủ ộ ể

ng nh ng hoàn c nh đ c bi t c a th gi i ngày nay cách tr n v n h n. Th c v y, n uứ ữ ả ặ ệ ủ ế ớ ọ ẹ ơ ự ậ ế ph i công nh n r ng xã h i tr n gian, vì lo l ng vi c tr n th cách h p pháp nên có quy nả ậ ằ ộ ầ ắ ệ ầ ế ợ ề đi u hành theo nh ng qui t c riêng bi t, thì cũng ph i lo i b cách chính đáng tà thuy nề ữ ắ ệ ả ạ ỏ ế ch tr ng xây d ng xã h i b t c n đ o lý, và ch tr ng ch ng l i hay h y di t t do tínủ ươ ự ộ ấ ầ ạ ủ ươ ố ạ ủ ệ ự ng ng c a ng i công dânưỡ ủ ườ [157].37. T ng quan v i hàng giáo ph mươ ớ ẩ . Nh m i Kitô h u khác, giáo dân cũng có quy nư ọ ữ ề đ c các ch chăn có ch c thánh ban phát d i dào n tr l c ch a đ ng trong kho tàngượ ủ ứ ồ ơ ợ ự ứ ự thiêng liêng c a Giáo H i, đ c bi t là L i Thiên Chúa và các bí tíchủ ộ ặ ệ ờ [158]. Nh con cái Thiênư Chúa và nh anh em trong Chúa Kitô, h cũng sẽ trình bày v i các v y nh ng nhu c u vàư ọ ớ ị ấ ữ ầ khát v ng c a mình m t cách t do và tín c n. Nh s hi u bi t, kh năng chuyên môn vàọ ủ ộ ự ẩ ờ ự ể ế ả uy tín c a h , h có th và đôi khi còn có b n ph n ph i bày t c m nghĩ mình v nh ngủ ọ ọ ể ổ ậ ả ỏ ả ề ữ vi c liên quan đ n l i ích c a Giáo H iệ ế ợ ủ ộ [159]. H nên th c hi n đi u đó, n u c n, nh vàoọ ự ệ ề ế ầ ờ các c quan đã đ c Giáo H i thi t l p nh m m c đích y; và h hãy luôn chân thành, canơ ượ ộ ế ậ ằ ụ ấ ọ đ m và khôn ngoan, kính tr ng và yêu m n nh ng ng i thay m t Chúa Kitô vì nhi m vả ọ ế ữ ườ ặ ệ ụ thánh c a các ngài.ủNh m i tín h u khác, v i tinh th n vâng l i c a ng i Kitô h u, giáo dân cũng hãy mauư ọ ữ ớ ầ ờ ủ ườ ữ m n ch p nh n nh ng đi u mà các ch chăn có nhi m v thánh đ i di n Chúa Kitô, đãắ ấ ậ ữ ề ủ ệ ụ ạ ệ quy t đ nh v i t cách nh ng th y d y và nh ng nhà lãnh đ o trong Giáo H i; làm nhế ị ớ ư ữ ầ ạ ữ ạ ộ ư th , h đã theo g ng Chúa Kitô, Ð ng đã vâng l i cho đ n ch t, đ m đ ng h nh phúcế ọ ươ ấ ờ ế ế ể ở ườ ạ c a s t do con cái Thiên Chúa cho t t c m i ng i. Giáo dân đ ng quên dùng l i c uủ ự ự ấ ả ọ ườ ừ ờ ầ nguy n phó dâng cho Thiên Chúa các v lãnh đ o c a mình, đ các ngài hoan h mà khôngệ ị ạ ủ ể ỷ

28

than vãn thi hành nhi m v chăm sóc linh h n chúng ta, nhi m v mà các ngài sẽ ph i trệ ụ ồ ệ ụ ả ả lẽ (x. Dth 13,17).Ph n các ch chăn có ch c thánh, các ngài ph i nhìn nh n và nâng cao ph m giá và tráchầ ủ ứ ả ậ ẩ nhi m c a giáo dân trong Giáo H i, các ngài nên s n sàng ch p nh n nh ng ý ki n khônệ ủ ộ ẵ ấ ậ ữ ế ngoan c a h , tin c n giao phó cho h nh ng công tác đ h ph c v Giáo H i, cho h tủ ọ ẩ ọ ữ ể ọ ụ ụ ộ ọ ự do và quy n h n đ hành đ ng; h n n a, các ngài cũng nên khuy n khích h t đ m l yề ạ ể ộ ơ ữ ế ọ ự ả ấ trách nhi m. V i tình cha con, các ngài hãy c n th n xem xét, trong Chúa Kitô, nh ng kệ ớ ẩ ậ ữ ế ho ch, th nh c u và khát v ng c a hạ ỉ ầ ọ ủ ọ[160]. Ðàng khác, các ch chăn ph i nhìn nh n vàủ ả ậ tôn tr ng s t do chính đáng c a m i ng i trong lãnh v c tr n th .ọ ự ự ủ ọ ườ ự ầ ếH hy v ng r ng, s liên l c m t thi t gi a giáo dân và ch chăn sẽ đem l i r t nhi u l iọ ọ ằ ự ạ ậ ế ữ ủ ạ ấ ề ợ ích cho Giáo H i: th c v y, nh s liên l c đó, giáo dân ý th c trách nhi m mình m t cáchộ ự ậ ờ ự ạ ứ ệ ộ v ng vàng h n; lòng hăng say c a h đ c phát tri n, và h góp s c d dàng h n vàoữ ơ ủ ọ ượ ể ọ ứ ễ ơ công vi c c a các ch chăn. Ph n các ch chăn, nh s tr l c kinh nghi m c a giáo dân,ệ ủ ủ ầ ủ ờ ự ợ ự ệ ủ các ngài có th phán đoán minh b ch và đúng đ n h n v nh ng v n đ thiêng liêng cũngể ạ ắ ơ ề ữ ấ ề nh tr n th ; nh v y, toàn th Giáo H i đ c v ng m nh nh t t c m i chi th , sẽ chuư ầ ế ư ậ ể ộ ượ ữ ạ ờ ấ ả ọ ể toàn h u hi u h n s m nh mình đ i v i s s ng c a th gianữ ệ ơ ứ ệ ố ớ ự ố ủ ế [161]*.38. Giáo dân, linh h n c a th gi iồ ủ ế ớ . Tr c m t nhân lo i, m i giáo dân ph i là ch ngướ ặ ạ ỗ ả ứ nhân c a s ph c sinh và s s ng c a Chúa Giêsu, đ ng th i là d u hi u c a Thiên Chúaủ ự ụ ự ố ủ ồ ờ ấ ệ ủ h ng s ng. T t c và m i ng i góp ph n nuôi d ng th gi i b ng nh ng hoa trái thiêngằ ố ấ ả ỗ ườ ầ ưỡ ế ớ ằ ữ liêng (x. Gal 5,22) và truy n bá cho th gian tinh th n c a nh ng ng i nghèo khó, hi nề ế ầ ủ ữ ườ ề lành và hi u hòa, nh ng ng i mà Phúc Âm Chúa đã tuyên b là có phúc (x. Mt 5,3-9). Tómế ữ ườ ố l i, "ng i Kitô h u hãy làm cho th gi i s ng nh linh h n làm cho thân xác s ng"ạ ườ ữ ế ớ ố ư ồ ố [162].

Ch ng VươL i Kêu G i M i Ng i Nên Thánhờ ọ ọ ườ   Trong Giáo H iộ [163]*

 39. S thánh thi n trong Giáo H iự ệ ộ . Chúng tôi tin Giáo H i, m t m u nhi m đ c Thánhộ ộ ầ ệ ượ Công Ð ng trình bày, có tính cách thánh thi n, b t kh khuy t. Th c v y, Chúa Kitô Conồ ệ ấ ả ế ự ậ Thiên Chúa, Ð ng cùng v i Chúa Cha và Chúa Thánh Th n, đ c ca t ng là "Ð ng thánhấ ớ ầ ượ ụ ấ duy nh t"ấ [164], đã yêu d u Giáo H i nh hi n thê mình và đã hi n thân đ thánh hóaấ ộ ư ề ế ể Giáo H i (x. Eph 5,25-26). Ng i k t hi p v i Giáo H i nh thân th Ng i và ban cho dộ ườ ế ệ ớ ộ ư ể ườ ư đ y n Thánh Th n đ làm vinh danh Thiên Chúa. Vì th , t t c m i ng i trong Giáo H iầ ơ ầ ể ế ấ ả ọ ườ ộ - ho c thu c hàng giáo ph m, ho c đ c hàng giáo ph m dìu d t - đ u đ c kêu g i nênặ ộ ẩ ặ ượ ẩ ắ ề ượ ọ Thánh, nh l i Thánh Tông Ð d y: "Vì Thiên Chúa mu n anh em đ c thánh hóa" (1Thư ờ ồ ạ ố ượ 4,3; x. Eph 1,4); s thánh thi n này c a Giáo H i luôn đ c bi u l và ph i đ c bi u lự ệ ủ ộ ượ ể ộ ả ượ ể ộ qua nh ng hoa trái ân s ng mà Thánh Th n đã k t sinh n i các tín h u; s thánh thi n yữ ủ ầ ế ơ ữ ự ệ ấ đ c di n t d i nhi u hình th c n i t t c nh ng ai đang c đ t t i Ð c Ái tr n h oượ ễ ả ướ ề ứ ơ ấ ả ữ ố ạ ớ ứ ọ ả trong b c s ng c a mình trong khi xây d ng k khác. Ð c bi t h n, s thánh thi n đó tậ ố ủ ự ẻ ặ ệ ơ ự ệ ỏ l trong vi c th c hành các l i khuyên, quen g i là l i khuyên c a Phúc Âm. Nh Chúaộ ệ ự ờ ọ ờ ủ ờ Thánh Th n thúc đ y, nhi u Kitô h u th c hành các l i khuyên y v i t cách cá nhânầ ẩ ề ữ ự ờ ấ ớ ư ho c trong nh ng l i s ng hay b c s ng đã đ c GiáoH i công nh n; vi c th c hành đóặ ữ ố ố ậ ố ượ ộ ậ ệ ự mang l i và ph i mang l i cho th gi i m t b ng ch ng và m t m u g ng r ng ng i vạ ả ạ ế ớ ộ ằ ứ ộ ẫ ươ ạ ờ ề s thánh thi n c a Giáo H i.ự ệ ủ ộ [165]*40. M i ng i đ c kêu g i s ng thánh thi nọ ườ ượ ọ ố ệ . Chúa Giêsu, th y d y và m u m c th nầ ạ ẫ ự ầ linh c a m i s tr n lành, đã gi ng d y cho t t c và cho m i m t môn đ , b t lu n thu củ ọ ự ọ ả ạ ấ ả ỗ ộ ệ ấ ậ ộ c nh v c nào, m t đ i s ng thánh thi n mà chính Ng i v a là Ð ng ban phát v a làả ự ộ ờ ố ệ ườ ừ ấ ừ Ð ng hoàn t t: "V y các con hãy tr nên tr n lành nh Cha các con trên tr i" (Mtấ ấ ậ ở ọ ư ở ờ

29

5,48) [166]. B i v y, Ng i đã sai Thánh Th n đ n v i m i ng i, đ t bên trong Ngàiở ậ ườ ầ ế ớ ọ ườ ể ừ thôi thúc h yêu m n Thiên Chúa h t lòng, h t linh h n, h t trí khôn cùng h t s c h (x.ọ ế ế ế ồ ế ế ứ ọ Mc 12,30), và yêu th ng nhau nh Chúa Kitô yêu th ng h (x. Gio 13,34; 15,12). Ð cươ ư ươ ọ ượ Thiên Chúa kêu g i và đ c công chính hóa trong Chúa Giêsu, không ph i vì công lao riêng,ọ ượ ả nh ng vì ý đ nh và ân phúc c a Ngài, các môn đ Chúa Kitô, nh lãnh nh n phép Thánhư ị ủ ệ ờ ậ T y, bí tích đ c tin, đã th c s tr nên con cái Thiên Chúa và đ c thông ph n vào b nẩ ứ ự ự ở ượ ầ ả tính Ngài, và do đó, th c s đã tr nên thánh. Cho nên v i n Chúa h ph i luôn gìn gi vàự ự ở ớ ơ ọ ả ữ hoàn thành trong đ i s ng s thánh thi n mà h đã lãnh nh n. H đ c Thánh Tông Ðờ ố ự ệ ọ ậ ọ ượ ồ khuyên s ng "x ng đáng nh nh ng v thánh" (Eph 5,3) và m c l y "lòng th ng xót,ố ứ ư ữ ị ặ ấ ươ nhân h u, khiêm nh ng, ti t đ và nh n n i nh nh ng ng i đã đ c Thiên Chúa ch nậ ườ ế ộ ẫ ạ ư ữ ườ ượ ọ l a, thánh hóa và yêu th ng" (Col 3,12), và dùng hoa trái c a Thánh Th n đ thánh hóaự ươ ủ ầ ể mình (x. Gal 5,22; Rom 6,22). Nh ng vì chúng ta ai cũng có nhi u l m l i (x. Giac 3,2), nênư ề ầ ỗ chúng ta luôn c n đ n lòng nhân t c a Thiên Chúa và h ng ngày ph i c u nguy n "xinầ ế ừ ủ ằ ả ầ ệ Chúa tha n chúng tôi" (Mt 6,12)ợ [167].Vì th , m i ng i đ u th y rõ ràng t t c các Kitô h u, b t c theo b c s ng hay đ a vế ọ ườ ề ấ ấ ả ữ ấ ứ ậ ố ị ị nào, đ u đ c kêu g i ti n đ n s viên mãn c a đ i s ng Kitô giáo và đ n s tr n lànhề ượ ọ ế ế ự ủ ờ ố ế ự ọ c a Ð c Áiủ ứ  [168]. Ngay trong xã h i tr n th s thánh thi n này cũng giúp ng i ta s ngộ ầ ế ự ệ ườ ố nhân đ o h n. Ð đ t đ c s tr n lành đó, tín h u ph i x d ng nh ng s c l c mà Chúaạ ơ ể ạ ượ ự ọ ữ ả ử ụ ữ ứ ự Kitô đã ban nhi u ít tùy ý Ng i đ tr nên gi ng Ng i khi theo v t chân Ng i, và khiề ườ ể ở ố ườ ế ườ th c hành thánh ý Chúa Cha trong t t c m i s , h sẽ h t lòng tìm vinh danh Chúa vàự ấ ả ọ ự ọ ế ph c v tha nhân. Nh th , s thánh thi n c a Dân Thiên Chúa sẽ sinh hoa trái d i dào,ụ ụ ư ế ự ệ ủ ồ nh l ch s Giáo H i đã t ng minh ch ng rõ ràng qua đ i s ng c a bao v thánh.ư ị ử ộ ừ ứ ờ ố ủ ị [169]*41. Nhi u hình th c th c hành s thánh thi n duy nh tề ứ ự ự ệ ấ . Nh ng ng i đ c Thánhữ ườ ượ Th n Thiên Chúa h ng d n, nghe theo ti ng g i c a Chúa Cha, th ph ng Ngài trongầ ướ ẫ ế ọ ủ ờ ượ tinh th n và chân lý, noi g ng Chúa Kitô nghèo khó, khiêm nh ng và vác th p giá đầ ươ ườ ậ ể x ng đáng d ph n vào vinh quang c a Ng i; t t c nh ng ng i y đ u theo đu i cùngứ ự ầ ủ ườ ấ ả ữ ườ ấ ề ổ m t s thánh thi n tuy l i s ng và nhi m v c a h có khác nhau, cho nên m i ng i, tùyộ ự ệ ố ố ệ ụ ủ ọ ỗ ườ theo ân s ng và nhi m v mình, ph i nh t quy t ti n b c b ng con đ ng đ c tin s ngủ ệ ụ ả ấ ế ế ướ ằ ườ ứ ố đ ng, đ c tin kh i đ ng đ c c y và ho t đ ng nh đ c ái.ộ ứ ơ ộ ứ ậ ạ ộ ờ ứCác ch chăn lo cho đoàn chiên Chúa Kitô ph i là nh ng ng i đ u tiên chu toàn th a tácủ ả ữ ườ ầ ừ v mình cách thánh thi n và hăng say, khiêm t n và can đ m, noi g ng v Linh M cụ ệ ố ả ươ ị ụ th ng ph m và vĩnh c u, v Ch Chăn và Giám M c chăm sóc linh h n chúng ta: làm nhượ ẩ ử ị ủ ụ ồ ư th , các ngài sẽ tìm th y n i th a tác v mình m t ph ng th tuy t di u đ thánh hóa.ế ấ ơ ừ ụ ộ ươ ế ệ ệ ể Ð c ch n đ lãnh nh n tr n v n ch c linh m c, các ngài h ng nh n bí tích đ thiượ ọ ể ậ ọ ẹ ứ ụ ưở ờ ơ ể hành nhi m v bác ái cao c c a v ch chănệ ụ ả ủ ị ủ [170], trong l i c u nguy n, b ng vi c hyờ ầ ệ ằ ệ sinh, gi ng d y và b ng m i hình th c chăm sóc và ph c v khác thu c b n ph n c aả ạ ằ ọ ứ ụ ụ ộ ổ ậ ủ Giám M c; các ngài đ ng ng i hy sinh m ng s ng vì con chiên và tr nên m u m c choụ ừ ạ ạ ố ở ẫ ự đoàn chiên (x. 1P 5,3); sau cùng, các ngài làm cho Giáo H i ngày càng thánh thi n h nộ ệ ơ b ng g ng lành c a các ngài.ằ ươ ủCác linh m c k t thành vòng hoa thiêng liêng c a hàng Giám M cụ ế ủ ụ [171] và thông ph n vàoầ ân s ng thu c ch c v Giám M c, nh Chúa Kitô, Ð ng Trung Gian vĩnh c u duy nh t;ủ ộ ứ ụ ụ ờ ấ ử ấ cũng nh hàng Giám M c, các linh m c ph i gia tăng tình yêu Thiên Chúa và tha nhânư ụ ụ ả b ng vi c thi hành nhi m v hàng ngày; các ngài ph i gìn gi m i dây liên l c gi a hàngằ ệ ệ ụ ả ữ ố ạ ữ linh m c, ph i đ c d đ y c a c i thiêng liêng, ph i là nh ng ch ng nhân s ng đ ngụ ả ượ ư ầ ủ ả ả ữ ứ ố ộ c a Thiên Chúa tr c m t m i ng iủ ướ ặ ọ ườ [172], và thi đua v i nh ng v linh m c mà qua cácớ ữ ị ụ th h , đã đ l i nh ng ch ng tá thánh thi n sáng ng i trong nh ng vi c ph c v th ngế ệ ể ạ ữ ứ ệ ờ ữ ệ ụ ụ ườ

30

khiêm t n và kín đáo. Các v linh m c y đ c ca t ng trong Giáo H i Chúa. Linh m c cóố ị ụ ấ ượ ụ ộ ụ b n ph n dâng kinh nguy n và l v t cho dân ngài và toàn th Dân Thiên Chúa, các ngàiổ ậ ệ ễ ậ ể ph i ý th c đi u các ngài làm và s ng x ng đáng h p v i nh ng đi u các ngài cả ứ ề ố ứ ợ ớ ữ ề ử hành[173]. Các linh m c ph i v t qua nh ng lo l ng tông đ , nh ng nguy hi m và thụ ả ượ ữ ắ ồ ữ ể ử thách mà không đ chúng tr thành nh ng ch ng ng i, h u ti n xa h n trên đ ngể ở ữ ướ ạ ầ ế ơ ườ thánh thi n nh bi t nuôi d ng và c ng c ho t đ ng c a mình b ng vi c chiêm ni mệ ờ ế ưỡ ủ ố ạ ộ ủ ằ ệ ệ d i dào. Nh th , các ngài sẽ mang l i ni m hoan h cho toàn th Giáo H i Chúa. T t cồ ư ế ạ ề ỷ ể ộ ấ ả các linh m c, nh t là nh ng v đ c bi t th phong đ thành linh m c giáo ph n, hãy nhụ ấ ữ ị ặ ệ ụ ể ụ ậ ớ r ng vi c trung thành k t h p và qu ng đ i c ng tác v i Giám M c là ph ng ti n r t t tằ ệ ế ợ ả ạ ộ ớ ụ ươ ệ ấ ố đ thánh hóa chính mình.ểD ph n cách đ c bi t vào s m nh và ân s ng c a ch c linh m c th ng ph m, còn cóự ầ ặ ệ ứ ệ ủ ủ ứ ụ ượ ẩ nh ng th a tác viên b c th p h n, tr c h t là nh ng v Phó T ; các Phó T khi ph cữ ừ ở ậ ấ ơ ướ ế ữ ị ế ế ụ v các nhi m tích c a Chúa Kitô và Giáo H iụ ệ ủ ộ [174], ph i gi mình tinh s ch kh i m i n tả ữ ạ ỏ ọ ế x u, làm đ p lòng Thiên Chúa và m u c u l i ích cho nhân lo i (x. 1Tm 3,8-10 và 12-13).ấ ẹ ư ầ ợ ạ Nh ng giáo sĩ đ c Chúa kêu g i đ thu c riêng v Chúa, và đang s a so n đ lãnh nh nữ ượ ọ ể ộ ề ử ạ ể ậ nhi m v th a tác viên, d i s coi sóc c a v ch chăn, các v y ph i đ lòng trí x ngệ ụ ừ ướ ự ủ ị ủ ị ấ ả ể ứ h p v i n g i h t s c cao c c a mình b ng cách c u nguy n liên l , yêu th ng nhi tợ ớ ơ ọ ế ứ ả ủ ằ ầ ệ ỉ ươ ệ thành, ch t ng đ n nh ng đi u chân th t, chính đáng và lành thánh, và chu toàn m i sỉ ưở ế ữ ề ậ ọ ự đ làm vinh danh Thiên Chúa. Thêm vào s ng i đó, còn có nh ng giáo dân đ c Thiênể ố ườ ữ ượ Chúa ch n; h đ c Giám M c g i đ d n thân tr n v n vào vi c tông đ , và h làm vi cọ ọ ượ ụ ọ ể ấ ọ ẹ ệ ồ ọ ệ r t h u hi u trong cánh đ ng c a Chúaấ ữ ệ ồ ủ [175].Còn b c v ch ng và cha m Kitô giáo, khi theo đu i l i s ng riêng c a mình, nh nậ ợ ồ ẹ ổ ố ố ủ ờ ơ Chúa, h ph i su t đ i nâng đ và trung thành yêu th ng nhau; đ i v i con cái mà trongọ ả ố ờ ỡ ươ ố ớ yêu th ng h đã nh n t Thiên Chúa, h ph i làm cho chúng h p th nh ng h c thuy tươ ọ ậ ừ ọ ả ấ ụ ữ ọ ế Kitô giáo và nh ng nhân đ c c a Phúc Âm. Nh đó h nêu g ng cho m i ng i v m tữ ứ ủ ờ ọ ươ ọ ườ ề ặ tình th ng b n v ng và qu ng đ i, xây d ng bác ái huynh đ , làm ch ng và c ng tác vàoươ ề ữ ả ạ ự ệ ứ ộ vi c sinh s n c a Giáo H i, M chúng ta, tr nên d u ch và thông ph n vào tình yêu Chúaệ ả ủ ộ ẹ ở ấ ỉ ầ Kitô đ i v i Hi n Thê Ng i: b i yêu th ng, Ng i đã hi n m ng s ng vì Hi n Thêố ớ ề ườ ở ươ ườ ế ạ ố ề [176]. D i m t hình th c khác, b c qu ph và đ c thân cũng nêu lên m t g ng t ng t : hướ ộ ứ ậ ả ụ ộ ộ ươ ươ ự ọ có th góp ph n không ít vào s thánh thi n và ho t đ ng c a Giáo H i. Còn nh ng ng iể ầ ự ệ ạ ộ ủ ộ ữ ườ th ng làm l ng v t v , công vi c c a con ng i ph i là ph ng th đ đào t o chínhườ ụ ấ ả ệ ủ ườ ả ươ ế ể ạ mình, tr giúp đ ng lo i, thăng ti n toàn th xã h i và t o v t; và sau cùng, hân hoanợ ồ ạ ế ể ộ ạ ậ trong ni m hy v ng và kiên nh n ch u đ ng l n nhau, v i đ c ái s ng đ ng, h ph i noiề ọ ẫ ị ự ẫ ớ ứ ố ộ ọ ả g ng Chúa Kitô, Ð ng đã làm vi c tay chân và không ng ng cùng v i Chúa Cha đem nươ ấ ệ ừ ớ ơ c u đ cho m i ng i; và nh công ăn vi c làm, h ph i ti n xa h n trên đ ng thánhứ ộ ọ ườ ờ ệ ọ ả ế ơ ườ thi n, m t s thánh thi n còn có tính cách tông đ .ệ ộ ự ệ ồ

c gì nh ng ng i ch u đau kh vì nghèo đói, t t nguy n, đau y u và nh ng th tháchƯớ ữ ườ ị ổ ậ ề ế ữ ử khác, hay b bách h i vì s công chính cũng bi t k t h p cách đ c bi t v i Chúa Kitô, Ð ngị ạ ự ế ế ợ ặ ệ ớ ấ đã ch u đau kh đ c u chu c th gi i, vì trong Phúc Âm Chúa đã tuyên b h là ng i cóị ổ ể ứ ộ ế ớ ố ọ ườ phúc, và vì "Thiên Chúa c a m i ân phúc, Ð ng đã g i chúng ta đ n s vinh hi n muôn đ iủ ọ ấ ọ ế ự ể ờ trong Chúa Giêsu Kitô, sau khi chúng ta ch u đau kh trong m t th i gian ng n, chínhị ổ ộ ờ ắ ng i sẽ làm cho chúng ta hoàn h o, v ng ch c và m nh mẽ" (1P 5,10).ườ ả ữ ắ ạVì th , trong và nh nh ng tr ng hu ng, ch c nghi p hay hoàn c nh c a cu c s ng, t t cế ờ ữ ạ ố ứ ệ ả ủ ộ ố ấ ả m i Kitô h u ngày càng đ c thánh thi n h n, nên h bi t tin t ng lãnh nh n t t c m iọ ữ ượ ệ ơ ọ ế ưở ậ ấ ả ọ s t tay Cha trên Tr i và bi t c ng tác v i thánh ý Thiên Chúa b ng cách t l cho m iự ừ ờ ế ộ ớ ằ ỏ ộ ọ

31

ng i bi t tình yêu Thiên Chúa đ i v i th gi i trong chính vi c h ph c v tr n th .ườ ế ố ớ ế ớ ệ ọ ụ ụ ầ ế[177]*42. Ð ng l i và ph ng ti n nên thánhườ ố ươ ệ . "Thiên Chúa là tình yêu, ai s ng trong tình yêuố là s ng trong Thiên Chúa, và Thiên Chúa s ng trong ng i y" (1Gio 4,16), Thiên Chúa đãố ố ườ ấ đ tràn đ c ái Ngài trong tâm h n chúng ta, nh Chúa Thánh Th n Ngài đã ban cho chúngổ ứ ồ ờ ầ ta (x. Rm 5,5); cho nên n hu th nh t và c n thi t nh t là bác ái. Ð c ái làm cho chúng taơ ệ ứ ấ ầ ế ấ ứ yêu m n Thiên Chúa trên h t m i s và yêu m n tha nhân vì Ngài. Nh ng đ đ c ái, t aế ế ọ ự ế ư ể ứ ự h t gi ng t t, l n lên trong tâm h n và k t sinh hoa trái, m i m t tín h u ph i s n lòng loạ ố ố ớ ồ ế ỗ ộ ữ ả ẵ l ng nghe L i Chúa, và v i n Ngài th c hành thánh ý Ngài; ph i năng lãnh nh n các bíắ ờ ớ ơ ự ả ậ tích, nh t là bí tích Thánh Th , năng tham d vào các nghi l ph ng v , chuyên c n c uấ ể ự ễ ụ ụ ầ ầ nguy n, t b mình, nhi t thành ph c v anh em và chuyên c n luy n t p các nhân đ c.ệ ừ ỏ ệ ụ ụ ầ ệ ậ ứ Th c th , đ c ái là m i dây liên k t c a s tr n lành, là s viên mãn c a l lu t (x. Colự ế ứ ố ế ủ ự ọ ự ủ ề ậ 3,14; Rm 13,10), nên đ c ái chi ph i m i ph ng th nên thánh, làm cho chúng hình thànhứ ố ọ ươ ế và đ t đ c cùng đíchạ ượ [178]. Vì th , đ c ái đ i v i Thiên Chúa và tha nhân là d u ch ng iế ứ ố ớ ấ ỉ ườ môn đ chân chính c a Chúa Kitô.ệ ủVì Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa, đã t tình yêu c a Ng i b ng cách hy sinh m ng s ng vìỏ ủ ườ ằ ạ ố chúng ta, nên không ai có tình yêu cao c h n ng i hy sinh m ng s ng vì Chúa và vì anhả ơ ườ ạ ố em (x. 1Gio 3,16; Gio 15,13). M t s Kitô h u ngay t th i s khai đã đ c g i và sẽ cònộ ố ữ ừ ờ ơ ượ ọ đ c g i mãi đ làm ch ng tình yêu y cách hùng h n tr c m t m i ng i, nh t là tr cượ ọ ể ứ ấ ồ ướ ặ ọ ườ ấ ướ m t nh ng k bách h i mình. Khi t đ o, ng i môn đ đ ng hóa v i Th y mình, Ð ng đãặ ữ ẻ ạ ử ạ ườ ệ ồ ớ ầ ấ tình nguy n ch p nh n cái ch t đ c u đ th gi i, và ng i môn đ nên gi ng Ng iệ ấ ậ ế ể ứ ộ ế ớ ườ ệ ố ườ trong vi c đ máu; Giáo H i coi vi c t đ o đó nh m t ân hu l n lao và m t b ngệ ổ ộ ệ ử ạ ư ộ ệ ớ ộ ằ ch ng cao c v đ c ái. M c d u ch m t s ít đ c phúc t đ o, nh ng t t c m i ng iứ ả ề ứ ặ ầ ỉ ộ ố ượ ử ạ ư ấ ả ọ ườ ph i s n sàng tuyên x ng Chúa Kitô tr c m t m i ng i, và b c theo Ng i trênả ẵ ư ướ ặ ọ ườ ướ ườ đ ng th p giá gi a nh ng cu c bách h i không h thi u v ng trong Giáo H i.ườ ậ ữ ữ ộ ạ ề ế ắ ộS thánh thi n c a Giáo H i cũng đ c đ c bi t khích l b i nhi u l i khuyên Chúa đã đự ệ ủ ộ ượ ặ ệ ệ ở ề ờ ề ra trong Phúc Âm cho môn đ noi theoệ [179]. Trong nh ng l i khuyên y, tr c h t ph iữ ờ ấ ướ ế ả k ân hu cao quí mà Chúa Cha ban cho m t s ng i (x. Mt 19,11; 1Cor 7,7), đ h t nể ệ ộ ố ườ ể ọ ậ hi n tr n tình yêu không chia x cho m t mình Chúa cách d dàng h n, trong b c đ ngế ọ ẻ ộ ễ ơ ậ ồ trinh hay đ c thân (x. 1Cor 7,32-34)ộ [180]. S ti t d c hoàn toàn vì N c Tr i luôn đ cự ế ụ ướ ờ ượ Giáo H i đ c bi t quí tr ng và coi nh d u ch và đ ng l c c a đ c ái, và nh ngu n m chộ ặ ệ ọ ư ấ ỉ ộ ự ủ ứ ư ồ ạ đ c bi t sinh nhi u n ích thiêng liêng trong th gi i.ặ ệ ề ơ ế ớGiáo H i cũng nh l i khuyên nh c a Thánh Tông Ð thúc gi c các tín h u s ng bác ái vàộ ớ ờ ủ ủ ồ ụ ữ ố khuyên h ph i có tâm tình nh Chúa Giêsu Kitô "Ð ng t di t mình, nh n l y hình hài tôiọ ả ư ấ ự ệ ậ ấ t ..., và vâng l i cho đ n ch t" (Ph 2,7-8), và vì chúng ta, "Ng i đã tr nên nghèo nàn, tuyớ ờ ế ế ườ ở Ng i v n giàu sang" (2Cor 8,9). Vi c noi theo và làm ch ng đ c ái cùng s khiêm h c aườ ố ệ ứ ứ ự ạ ủ Chúa Kitô c n đ c các môn đ th c hi n không ng ng; nên Giáo H i là M chúng ta vuiầ ượ ệ ự ệ ừ ộ ẹ m ng khi th y trong lòng mình có nhi u con cái nam n mu n theo sát g ng Ð ng C uừ ấ ề ữ ố ươ ấ ứ Th và t l rõ ràng h n s t di t c a Ng i. H ch p nh n nghèo khó trong t do c aế ỏ ộ ơ ự ự ệ ủ ườ ọ ấ ậ ự ủ con cái Thiên Chúa và t b ý riêng: h n c m c đòi bu c c a gi i lu t, h t nguy n tùngừ ỏ ơ ả ứ ộ ủ ớ ậ ọ ự ệ ph c m t con ng i, tùng ph c vì Chúa, trong nh ng gì liên h t i s tr n lành, h u nênụ ộ ườ ụ ữ ệ ớ ự ọ ầ gi ng Chúa Kitô vâng l i cách hoàn toàn h nố ờ ơ [181].Vì th , m i Kitô h u đ u đ c kêu m i và có b n ph n nên thánh và nên tr n lành theoế ọ ữ ề ượ ờ ổ ậ ọ b c s ng mình. B i v y, t t c hãy l u ý đi u khi n tâm tình mình cho đúng đ n, đ vi cậ ố ở ậ ấ ả ư ề ể ắ ể ệ x d ng c a c i tr n gian và lòng quy n luy n s giàu sang ngh ch v i tinh th n khóử ụ ủ ả ầ ế ế ự ị ớ ầ nghèo c a Phúc Âm, không c n tr h theo đu i đ c ái tr n h o, nh l i Thánh Tông Ðủ ả ở ọ ổ ứ ọ ả ư ờ ồ

32

c nh giác: ai x d ng th gian này, xin ch d ng l i đó, vì cu c di n đ i này sẽ qua đi (x.ả ử ụ ế ớ ừ ạ ộ ệ ờ 1Cor 7,31, b n Hy l p)ả ạ  [182].

Ch ng VI: Tu Sĩươ  [183]* 43. Nh ng l i khuyên Phúc Âm trong Giáo H iữ ờ ộ . Nh ng l i khuyên Phúc Âm v đ c khi tữ ờ ề ứ ế t nh đ hi n mình cho Thiên Chúa, v đ c nghèo khó và vâng l i, đ u đ t n n t ng trênị ể ế ề ứ ờ ề ặ ề ả l i nói cùng g ng lành c a Chúa, đã đ c các Tông Ð và các Giáo Ph , các ti n sĩ và cácờ ươ ủ ượ ồ ụ ế ch chăn Giáo H i khuyên gi . Các l i khuyên y là ân hu th n linh mà Giáo H i đã nh nủ ộ ữ ờ ấ ệ ầ ộ ậ lãnh b i Chúa mình và luôn gìn gi nh n Ng i. Theo s h ng d n c a Thánh Th n,ở ữ ờ ơ ườ ự ướ ẫ ủ ầ chính giáo quy n ân c n gi i thích các l i khuyên c a Phúc Âm, h ng d n cách th cề ầ ả ờ ủ ướ ẫ ự hành, cùng thi t l p nh ng l i s ng c đ nh d a trên nh ng l i khuyên y. Do đó, nhế ậ ữ ố ố ố ị ự ữ ờ ấ ư m t cây đâm ch i n y l c um tùm và kỳ di u t h t gi ng Chúa gieo vãi trong cánh đ ngộ ồ ẩ ộ ệ ừ ạ ố ồ c a Ng i, thì cũng có nhi u l i s ng khác nhau: đ n đ c hay c ng đ ng, và dòng tu khácủ ườ ề ố ố ơ ộ ộ ồ nhau mà ph n s n nghi p d i dào đem l i l i ích cho các chi th c a dòng cũng nh toànầ ả ệ ồ ạ ợ ể ủ ư Thân Th Chúa Kitôể [184]. Th c v y, các dòng y mang l i cho các chi th nh ng tr l cự ậ ấ ạ ể ữ ợ ự b n b trong m t đ i s ng v ng vàng h n, m t h c thuy t v ng ch c giúp đ t đ n tr nề ỉ ộ ờ ố ữ ơ ộ ọ ế ữ ắ ạ ế ọ lành, m t m i hi p thông huynh đ trong đ o binh Chúa Kitô, và m t s t do đ c đ cộ ố ệ ệ ạ ộ ự ự ượ ứ vâng l i c ng c ; th nên, h có th an tâm chu toàn và trung thành gìn gi l i kh n cùngờ ủ ố ế ọ ể ữ ờ ấ hoan h ti n b c trên con đ ng đ c áiỷ ế ướ ườ ứ [185].Xét theo th ch c a Giáo H i do Chúa thi t l p và có ph m tr t, thì b c s ng tu trì khôngể ế ủ ộ ế ậ ẩ ậ ậ ố

gi a b c giáo sĩ và giáo dân; th c v y Thiên Chúa kêu g i m t s Kitô h u c hai b cở ữ ậ ự ậ ọ ộ ố ữ ở ả ậ giáo sĩ và giáo dân đ n h ng l y ân hu đ c bi t trong đ i s ng Giáo H i, và m i ng iế ưở ấ ệ ặ ệ ờ ố ộ ỗ ườ m t cách góp ph n vào s m nh c u đ c a Giáo H iộ ầ ứ ệ ứ ộ ủ ộ  [186].44. B n tính và t m quan tr ng c a b c tu trìả ầ ọ ủ ậ . Ng i Kitô h u t bu c mình tuân giườ ữ ự ộ ữ ba l i khuyên c a Phúc Âm qua l i kh n hay qua nh ng ràng bu c thánh khác t ng tờ ủ ờ ấ ữ ộ ươ ự nh l i kh n dòng; nh đó h hi n thân hoàn toàn cho Thiên Chúa chí ái, đ ph ng s vàư ờ ấ ờ ọ ế ể ụ ự làm vinh danh Ngài v i m t danh hi u m i m và đ c bi t. Nh phép Thánh T y, h đãớ ộ ệ ớ ẻ ặ ệ ờ ẩ ọ ch t cho t i l i và đ c cung hi n cho Thiên Chúa; nh ng đ có th thâu l m d i dào nế ộ ỗ ượ ế ư ể ể ượ ồ ơ ích c a bí tích y, ng i Kitô h u mu n nh vi c kh n gi ba l i khuyên c a Phúc Âmủ ấ ườ ữ ố ờ ệ ấ ữ ờ ủ trong Giáo H i, thoát ly kh i nh ng ngăn tr có th làm h không nhi t tâm yêu m n vàộ ỏ ữ ở ể ọ ệ ế tôn th Thiên Chúa cách hoàn h o; và h t n hi n đ ph ng s Thiên Chúa cách thân tìnhờ ả ọ ậ ế ể ụ ự h nơ [187]. Vi c cung hi n đó càng tr nên hoàn h o h n khi vi c Chúa Kitô hi p nh t v iệ ế ở ả ơ ệ ệ ấ ớ Giáo H i, hi n thê c a Ng i, b ng m i dây b t kh phân ly càng đ c ph n nh trongộ ề ủ ườ ằ ố ấ ả ượ ả ả nh ng m i dây ràng bu c ch c ch n và v ng b n h n.ữ ố ộ ắ ắ ữ ề ơNh ng l i khuyên c a Phúc Âm đ a đ n đ c áiữ ờ ủ ư ế ứ [188], và nh đ c ái, nh ng l i khuyên yờ ứ ữ ờ ấ k t hi p các tu sĩ cách đ c bi t v i Giáo H i và v i m u nhi m Giáo H i. B i đó, đ i s ngế ệ ặ ệ ớ ộ ớ ầ ệ ộ ở ờ ố thiêng liêng c a h cũng ph i m u c u l i ích cho toàn th Giáo H i. Do đó, m i ng i tùyủ ọ ả ư ầ ợ ể ộ ỗ ườ s c và n g i c a mình, b ng kinh nguy n hay b ng hành đ ng tích c c, có b n ph n làmứ ơ ọ ủ ằ ệ ằ ộ ự ổ ậ cho N c Chúa Kitô ăn r sâu và v ng m nh trong các tâm h n và bành tr ng trên kh pướ ễ ữ ạ ồ ướ ắ vũ tr . Vì th , Giáo H i duy trì và nâng đ đ c tính riêng bi t c a các tu h i.ụ ế ộ ỡ ặ ệ ủ ộVi c kh n gi các l i khuyên c a Phúc Âm th c là m t d u ch có th và ph i lôi cu nệ ấ ữ ờ ủ ự ộ ấ ỉ ể ả ố h u hi u t t c m i chi th c a Giáo H i đ n vi c can đ m chu toàn n g i làm Kitô h u.ữ ệ ấ ả ọ ể ủ ộ ế ệ ả ơ ọ ữ Th c v y, dân Thiên Chúa không đ t thành trì vĩnh vi n đ i này, nh ng đi tìm m tự ậ ặ ễ ở ờ ư ộ thành trì mai sau. B c tu trì gi i thoát ng i tu sĩ b t nh ng lo l ng tr n t c, cùng t lậ ả ườ ớ ữ ắ ầ ụ ỏ ộ cách hoàn h o h n cho m i tín h u th y c a c i trên tr i đã có ngay d i tr n gian này,ả ơ ọ ữ ấ ủ ả ờ ướ ầ và làm ch ng r ng n c u chu c c a Chúa Kitô đã đem l i m t đ i s ng m i và vĩnh c u,ứ ằ ơ ứ ộ ủ ạ ộ ờ ố ớ ử

33

đ ng th i tiên báo s ph c sinh t ng lai và vinh quang c a N c Tr i. H n n a, b cồ ờ ự ụ ươ ủ ướ ờ ơ ữ ậ s ng tu trì b t ch c cách chính xác h n và th c hi n liên t c trong Giáo H i n p s ng màố ắ ướ ơ ự ệ ụ ộ ế ố Con Thiên Chúa đã nh n khi Ng i xu ng th đ thi hành thánh ý Chúa Cha và cũng làậ ườ ố ế ể n p s ng mà Ng i đã đ ra cho các môn đ theo Ng i. Sau cùng, b c s ng y đ c bi tế ố ườ ề ệ ườ ậ ố ấ ặ ệ cho ta th y N c Thiên Chúa v t trên m i s tr n th và nh ng đòi h i c a N c y caoấ ướ ượ ọ ự ầ ế ữ ỏ ủ ướ ấ c bi t bao; nó cũng cho m i ng i th y quy n l c cao tr ng tuy t v i c a Chúa Kitô Vuaả ế ọ ườ ấ ề ự ọ ệ ờ ủ và quy n năng vô cùng c a Chúa Thánh Th n đang ho t đ ng cách kỳ di u trong Giáo H i.ề ủ ầ ạ ộ ệ ộVì th , b c s ng đ c thi t l p do vi c tuyên kh n các l i khuyên c a Phúc Âm, tuy khôngế ậ ố ượ ế ậ ệ ấ ờ ủ liên quan đ n c c u ph m tr t c a Giáo H i, nh ng dĩ nhiên cũng g n ch t v i đ i s ngế ơ ấ ẩ ậ ủ ộ ư ắ ặ ớ ờ ố và s thánh thi n c a Giáo H i.ự ệ ủ ộ [189]*45. Quy n bính Giáo H i và b c tu trìề ộ ậ . Vì trong Giáo H i, giáo ph m có nhi m v chănộ ẩ ệ ụ d t và d n đ a Dân Chúa đ n nh ng đ ng c phì nhiêu (x. Ez 34,14), nên có nhi m vắ ẫ ư ế ữ ồ ỏ ệ ụ dùng các lu t l mà h ng d n cách khôn ngoan vi c th c hành nh ng l i khuyên c aậ ệ ướ ẫ ệ ự ữ ờ ủ Phúc Âm, vì đó là ph ng th đ c bi t đ c võ đ c ái tr n h o đ i v i Thiên Chúa và thaươ ế ặ ệ ể ổ ứ ọ ả ố ớ nhân[190]. Ngoan ngoãn vâng theo s thúc đ y c a Chúa Thánh Th n, giáo ph m đónự ẩ ủ ầ ẩ nh n nh ng lu t dòng do nh ng nam n sáng l p viên l i l c đ ngh , và chính th c phêậ ữ ậ ữ ữ ậ ỗ ạ ề ị ứ chu n sau khi tu ch nh. Và do quy n hành c a mình, giáo ph m luôn có m t đ săn sóc vàẩ ỉ ề ủ ẩ ặ ể b o tr nh ng dòng tu đ c thi t l p kh p n i nh m xây d ng Nhi m Th Chúa Kitô, đả ợ ữ ượ ế ậ ắ ơ ằ ự ệ ể ể các dòng tu y phát tri n và sinh hoa k t qu theo tinh th n các đ ng sáng l p.ấ ể ế ả ầ ấ ậÐàng khác, đ đáp ng cách h u hi u h n nhu c u c a toàn th đoàn chiên Chúa, Ð cể ứ ữ ệ ơ ầ ủ ể ứ Giáo Hoàng, vì có quy n t i th ng trong toàn th Giáo H i và đ ph c v ích chung, cóề ố ượ ể ộ ể ụ ụ th tách b t kỳ dòng tu hay tu sĩ nào kh i quy n tài th m c a các Ð ng B n Quy n và chể ấ ỏ ề ẩ ủ ấ ả ề ỉ đ t d i quy n duy nh t c a ngàiặ ướ ề ấ ủ [191]. Cũng th , có th có nh ng dòng tu và nh ng tu sĩế ể ữ ữ đ c đ l i ho c giao phó cho th m quy n riêng c a các Giáo Ch . Khi chu toàn ph n vượ ể ạ ặ ẩ ề ủ ủ ậ ụ đ i v i Giáo H i qua cách s ng đ c bi t c a mình, các tu sĩ ph i kính tr ng và vâng l i cácố ớ ộ ố ặ ệ ủ ả ọ ờ Giám M c theo giáo lu t, vì ph i tôn tr ng quy n m c v c a các ngài trong Giáo H i đ aụ ậ ả ọ ề ụ ụ ủ ộ ị ph ng và vì c n ph i có s đ ng tâm nh t trí trong vi c tông đươ ầ ả ự ồ ấ ệ ồ[192].Giáo H i không ch phê chu n vi c kh n dòng đ đ a đ i tu lên đ a v b c s ng theo giáoộ ỉ ẩ ệ ấ ể ư ờ ị ị ậ ố lu t, nh ng qua vi c c hành ph ng v , Giáo H i còn trình bày vi c kh n dòng y nhậ ư ệ ử ụ ụ ộ ệ ấ ấ ư m t b c s ng cung hi n cho Thiên Chúa. V i quy n hành Chúa ban, chính Giáo H i nh nộ ậ ố ế ớ ề ộ ậ l i tuyên kh n c a các tu sĩ; qua l i kinh công c ng, Giáo H i xin Chúa ban ân s ng và trờ ấ ủ ờ ộ ộ ủ ợ giúp h , phó thác h cho Thiên Chúa, chúc lành thiêng liêng cho h , và k t h p s t n hi nọ ọ ọ ế ợ ự ậ ế c a h vào hy l t n.ủ ọ ễ ạ ơ  [193]*46. S cao c c avi c t n hi nự ả ủ ệ ậ ế . Các tu sĩ ph i đem h t tâm l c làm cho Giáo H i, qua conả ế ự ộ ng i c a h , th c s bi u d ng Chúa Kitô ngày m t hoàn h o h n cho các tín h u cũngườ ủ ọ ự ự ể ươ ộ ả ơ ữ nh các l ng dân: bi u d ng Chúa Kitô đang c u nguy n trên núi, ho c đang loan báoư ươ ể ươ ầ ệ ặ N c Thiên Chúa cho dân chúng, ho c ch a lành nh ng k đau y u tàn t t, hay hoán c iướ ặ ữ ữ ẻ ế ậ ả các t i nhân tr l i đ i s ng phong phú, ho c đang chúc phúc cho tr em, ban n lành choộ ở ạ ờ ố ặ ẻ ơ m i ng i, và trong m i s luôn vâng ph c thánh ý Chúa Cha, Ð ng đã sai Ng iọ ườ ọ ự ụ ấ ườ đ nế [194]. Sau cùng, m i tu sĩ nên bi t r ng vi c kh n gi các l i khuyên Phúc Âm, tuy baoọ ế ằ ệ ấ ữ ờ g m s t b nh ng c a c i mà dĩ nhiên ph i đ c quí tr ng, sẽ không làm ngăn tr vi cồ ự ừ ỏ ữ ủ ả ả ượ ọ ở ệ phát tri n đích th c nhân v , trái l i do b n ch t c a nó còn có l i cho con ng i. Th cể ự ị ạ ả ấ ủ ợ ườ ự v y, các l i khuyên Phúc Âm, mà các tu sĩ đã tình nguy n ch p nh n theo n g i riêng c aậ ờ ệ ấ ậ ơ ọ ủ mình, góp ph n không ít vào vi c thanh luy n tâm h n và phát huy t do thiêng liêng, vàầ ệ ệ ồ ự không ng ng khích l s ng bác ái nhi t thành, nh t là có s c làm cho ng i Kitô h u ngàyừ ệ ố ệ ấ ứ ườ ữ càng nên gi ng đ i s ng trinh khi t và khó nghèo mà Chúa Kitô đã ch n và Ð c Trinh Nố ờ ố ế ọ ứ ữ

34

Maria, M Ng i, đã s ng, nh g ng lành c a bao đ ng sáng l p dòng đã ch ng t .ẹ ườ ố ư ươ ủ ấ ậ ứ ỏ Không ai đ c nghĩ r ng, vì t n hi n nh th , các tu sĩ tr nên xa l v i m i ng i và vôượ ằ ậ ế ư ế ở ạ ớ ọ ườ d ng đ i v i xã h i tr n th . Vì dù đôi khi không tr c ti p ph giúp ng i đ ng th i v iụ ố ớ ộ ầ ế ự ế ụ ườ ồ ờ ớ mình nh ng tu sĩ l i hi n di n cùng h cách sâu xa h n trong lòng Chúa Kitô và c ng tácư ạ ệ ệ ọ ơ ộ m t cách thiêng liêng v i h , đ vi c xây d ng xã h i tr n th luôn đ t n n móng n iộ ớ ọ ể ệ ự ộ ầ ế ặ ề ơ Chúa và luôn h ng v Ng i h u nh ng ng i xây d ng xã h i tr n th sẽ không lu ngướ ề ườ ầ ữ ườ ự ộ ầ ế ố công[195].Vì th , Thánh Công Ð ng công nh n và khen ng i nam n tu sĩ s ng trong tu vi n, tr ngế ồ ậ ợ ữ ố ệ ườ h c, b nh vi n ho c trong các x truy n giáo, đang trang đi m Hi n Thê Chúa Kitô b ngọ ệ ệ ặ ứ ề ể ề ằ t m lòng khiêm h và kiên trung trong s t n hi n và qu ng đ i ph c v m i ng i d iấ ạ ự ậ ế ả ạ ụ ụ ọ ườ ướ muôn vàn hình th c.ứ [196]*47. Khuy n khích s kiên tâm và thăng ti nế ự ế . V y m i tu sĩ đ c g i đ tuyên kh n, hãyậ ỗ ượ ọ ể ấ chuyên tâm s ng b n đ trong n thiên tri u Chúa đã g i mình và hãy mãi mãi ti n b đố ề ỗ ơ ệ ọ ế ộ ể làm cho s thánh thi n c a Giáo H i thêm phong phú h n và s vinh hi n c a Thiên Chúaự ệ ủ ộ ơ ự ể ủ Ba Ngôi duy nh t và b t phân thêm cao c h n. Trong và nh Chúa Kitô, Chúa Ba Ngôi làấ ấ ả ơ ờ ngu n m ch và nguyên y m i s thánh thi n.ồ ạ ủ ọ ự ệ [197]* 

Ch ng VIIươÐ c Tính Cánh Chung C a Giáo H i L Hànhặ ủ ộ ữ

Và S Hi p Nh t V i Giáo H i Trên Tr iự ệ ấ ớ ộ ờ  [198]* 48. Ð c tính chung c a n g i chúng taặ ủ ơ ọ . T t c chúng ta đ c m i g i gia nh p Giáo H iấ ả ượ ờ ọ ậ ộ trong Chúa Kitô, và nh ân s ng Thiên Chúa, chúng ta nên thánh trong Giáo H i. Và Giáoờ ủ ộ H i ch k t thúc trong vinh quang trên tr i, khi th i c i t o m i s đ n (CvTđ 3,21) và khiộ ỉ ế ờ ờ ả ạ ọ ự ế toàn th vũ tr cùng v i loài ng i đ c thi t l p toàn v n trong Chúa Kitô, vì vũ tr liênể ụ ớ ườ ượ ế ậ ẹ ụ k t m t thi t v i con ng i và nh con ng i đ t đ c cùng đích c a mình (x. Eph 1,10;ế ậ ế ớ ườ ờ ườ ạ ượ ủ Col 1,20; 2P 3,10-13).Th c v y, Chúa Kitô, khi b treo lên kh i đ t, đã kéo m i ng i đ n v i mình (x. Gio 12,32,ự ậ ị ỏ ấ ọ ườ ế ớ b n Hy l p). Khi t k ch t s ng l i (x. Rm 6,9), Ng i đã sai Thánh Th n ban s s ngả ạ ừ ẻ ế ố ạ ườ ầ ự ố đ n v i các môn đ và nh Thánh Th n thi t l p thân th Ng i là Giáo H i nh bí tíchế ớ ệ ờ ầ ế ậ ể ườ ộ ư ph quát c u r i. Nay đang ng bên h u Chúa Cha, Ng i không ng ng tác đ ng trong thổ ứ ỗ ự ữ ườ ừ ộ ế gi i đ d n đ a m i ng i v v i Giáo H i, và qua Giáo H i, k t h p h v i Ng i kh ngớ ể ẫ ư ọ ườ ề ớ ộ ộ ế ợ ọ ớ ườ ắ khít h n; Ng i còn l y chính Mình Máu Ng i nuôi h , cho h tham d vào cu c s ngơ ườ ấ ườ ọ ọ ự ộ ố vinh hi n c a Ng i. Vì v y, s c i t o Chúa đã h a và chúng đang mong đ i đã kh i sể ủ ườ ậ ự ả ạ ứ ợ ở ự n i Chúa Kitô, đ c xúc ti n khi Thánh Th n đ n và nh Ngài đ c ti p di n trong Giáoơ ượ ế ầ ế ờ ượ ế ễ H i. Nh đ c tin trong Giáo H i, chúng ta còn hi u đ c ý nghĩa cu c s ng tr n th ,ộ ờ ứ ộ ể ượ ộ ố ở ầ ế ngay khi chúng ta lo hoàn t t công vi c Chúa Cha trao phó đ i này trong ni m hy v ngấ ệ ở ờ ề ọ h nh phúc mai sau cũng nh khi chúng ta lo ph n r i c a mình (x. Ph 2,12).ạ ư ầ ỗ ủNh th th i đ i cu i cùng đã đ n v i chúng ta r i v y (x. 1Cor 10,11). Vi c canh tân thư ế ờ ạ ố ế ớ ồ ậ ệ ế gi i đ c thi t l p m t cách b t kh ph c h i và th c s đã b t đ u m t cách nào đóớ ượ ế ậ ộ ấ ả ụ ồ ự ự ắ ầ ộ ngay t bây gi vì Giáo H i đã đ c trang đi m b ng s thánh thi n đích th c, tuy ch aừ ờ ộ ượ ể ằ ự ệ ự ư hoàn toàn. Dù v y, cho t i khi có tr i m i và đ t m i, n i công lý ng tr (x. 2P 3,13), Giáoậ ớ ờ ớ ấ ớ ơ ự ị H i l hành mang khuôn m t chóng qua c a đ i này, qua các bí tích và đ nh ch là nh ngộ ữ ặ ủ ờ ị ế ữ đi u thu c th i đ i này. Và Giáo H i v n s ng gi a các th sinh t i nay còn rên si t vàề ộ ờ ạ ộ ẫ ố ữ ụ ớ ế qu n qu i trong c n đau đ n lúc sinh con, và mong đ i con cái Thiên Chúa xu t hi n (x.ằ ạ ơ ớ ợ ấ ệ Rm 8,19-22).

35

B i v y, đ c n i k t v i Chúa Kitô trong Giáo H i và đ c in d u c a Thánh Th n làở ậ ượ ố ế ớ ộ ượ ấ ủ ầ "b o ch ng c a c nghi p chúng ta" (Eph 1,14), chúng ta th c s đ c g i là con Thiênả ứ ủ ơ ệ ự ự ượ ọ Chúa và chúng ta là con Chúa th t (x. 1Gio 3,1); nh ng chúng ta ch a đ c xu t hi n v iậ ư ư ượ ấ ệ ớ Chúa Kitô trong vinh quang (x. Col 3,4), trong đó chúng ta sẽ nên gi ng Thiên Chúa, vìố trông th y Ngài nh Ngài có th t (x. 1Gio 3,2). Vì th , "đang khi chúng ta còn trong thânấ ư ậ ế ở xác này, là ph i l u đày xa Chúa" (2Cor 5,6) và đ c h ng hoa qu đ u mùa c a Thánhả ư ượ ưở ả ầ ủ Th n, chúng ta âm th m than vãn (x. Rm 8,23) và khao khát đ c v i Chúa Kitô (x. Phầ ầ ượ ở ớ 1,23). Chính đ c ái đó thúc bách chúng ta s ng cho Ng i h n n a, vì Ng i đã ch t vàứ ố ườ ơ ữ ườ ế s ng l i cho chúng ta (x. 2Cor 5,15). Do đó chúng ta g ng s c làm đ p lòng Chúa trong m iố ạ ắ ứ ẹ ọ vi c (x. 2Cor 5,9) và m c l y binh giáp Thiên Chúa, h u có th đ ng v ng tr c nh ngệ ặ ấ ầ ể ứ ữ ướ ữ c m b y c a ma qu và kháng c chúng trong ngày gian truân (x. Eph 6,11-13). Ðàng khác,ạ ẩ ủ ỉ ự vì không bi t ngày và gi , chúng ta ph i theo l i Chúa d y, luôn t nh th c, đ khi cu c đ iế ờ ả ờ ạ ỉ ứ ể ộ ờ đ c nh t c a chúng ta tr n gian ch m d t (x. Dth 9,27), chúng ta x ng đáng vào d ti cộ ấ ủ ở ầ ấ ứ ứ ự ệ c i v i Ng i và đ c li t vào s nh ng ng i đ c chúc phúc (x. Mt 25,31-46), chướ ớ ườ ượ ệ ố ữ ườ ượ ứ không nh nh ng tôi t kh n n n và l i bi ng (x. Mt 25,26) sẽ b đ y vào l a đ i đ i (x.ư ữ ớ ố ạ ườ ế ị ẩ ử ờ ờ Mt 25,41), vào ch n t i tăm, n i "khóc lóc và nghi n răng" (Mt 22, 13 và 25,30). Th t v y,ố ố ơ ế ậ ậ tr c khi ng tr v i Chúa Kitô vinh hi n, m i ng i chúng ta đ u ph i trình di n "tr cướ ự ị ớ ể ọ ườ ề ả ệ ướ tòa Chúa Kitô, đ m i ng i lãnh l y nh ng thành qu đ i mình đã làm trong thân xácể ọ ườ ấ ữ ả ờ ho c lành ho c d " (2Cor 5,10). Và ngày t n th "ai đã làm lành sẽ s ng l i h u đ cặ ặ ữ ậ ế ố ạ ầ ượ s ng, còn ai làm ác sẽ s ng l i đ ch u đoán ph t" (Gio 5,29; x. Mt 25,46). B i đó, tin r ngố ố ạ ể ị ạ ở ằ "nh ng đau kh hi n th i ch ng th m vào đâu v i vinh quang s p t i sẽ đ c gi i bàyữ ổ ệ ờ ẳ ấ ớ ắ ớ ượ ả cho chúng ta" (Rm 8,16; x. 2Tm 2,11-12), chúng ta m nh mẽ tin t ng trông đ i "ni m hyạ ưở ợ ề v ng h nh phúc và ngày tr l i vinh quang c a Thiên Chúa cao c và Ð ng c u chu cọ ạ ở ạ ủ ả ấ ứ ộ chúng ta là Chúa Giêsu Kitô" (Tit 2,13). "Ng i sẽ c i t o thân xác hèn m t ta ra gi ng thânườ ả ạ ạ ố xác sáng láng c a Ng i" (Ph 3,21) và sẽ ng đ n "đ đ c vinh quang trong các Thánhủ ườ ự ế ể ượ c a Ng i và đ c thán ph c trong m i ng i đã tin" (2Th 1,10).ủ ườ ượ ụ ọ ườ [199]*49. S hi p thông gi a Giáo H i trên tr i và Giáo H i l hànhự ệ ữ ộ ờ ộ ữ .[200]* B i th , cho t iở ế ớ khi Chúa ng đ n trong uy nghi, có t t c các Thiên Th n theo Ng i (x. Mt 25,31), và khiự ế ấ ả ầ ườ s ch t đã b h y di t, m i v t đ u qui ph c Ng i (x. 1Cor 15,26-27), thì trong s cácự ế ị ủ ệ ọ ậ ề ụ ườ ố môn đ Chúa, có nh ng k còn ti p t c cu c hành trình n i tr n th , có nh ng k đã hoànệ ữ ẻ ế ụ ộ ơ ầ ế ữ ẻ t t cu c s ng này và đang đ c tinh luy n và có nh ng k đ c hi n vinh đang chiêmấ ộ ố ượ ệ ữ ẻ ượ ể ng ng "rõ ràng chính Thiên Chúa duy nh t trong Ba Ngôi nh Ngài h ng có"ưỡ ấ ư ằ  [201]. Nh ng h t th y m i ng i chúng ta, tùy c p b c và cách th c khác nhau, đ u hi p thôngư ế ả ọ ườ ấ ậ ứ ề ệ trong cùng m t đ c m n Chúa yêu ng i, cùng hát lên m t bài ca chúc t ng vinh quangộ ứ ế ườ ộ ụ Thiên Chúa chúng ta. Vì t t c nh ng ai thu c v Chúa Kitô và nh n lãnh Thánh Th nấ ả ữ ộ ề ậ ầ Ng i, đ u h p thành m t Giáo H i duy nh t và liên k t v i nhau trong Ng i (x. Ephườ ề ọ ộ ộ ấ ế ớ ườ 4,16). B i v y, s hi p nh t gi a nh ng ng i còn s ng trên d ng th v i các anh em đãở ậ ự ệ ấ ữ ữ ườ ố ươ ế ớ yên ngh trong an bình Chúa Kitô không h b gián đo n. Nh ng trái l i, Giáo H i x a nayỉ ề ị ạ ư ạ ộ ư luôn tin r ng s hi p nh t đó còn v ng m nh h n nh vi c truy n thông cho nhau nh ngằ ự ệ ấ ữ ạ ơ ờ ệ ề ữ c a c i thiêng liêngủ ả [202]. Qu th c, nh k t hi p m t thi t v i Chúa Kitô h n, các ng iả ự ờ ế ệ ậ ế ớ ơ ườ

trên tr i c ng c toàn th Giáo H i v ng b n h n trong s thánh thi n, làm cho vi c thở ờ ủ ố ể ộ ữ ề ơ ự ệ ệ ờ ph ng mà hi n nay Giáo H i t i th dâng lên Thiên Chúa, đ c cao c h n, và h gópượ ệ ộ ạ ế ượ ả ơ ọ ph n phát tri n Giáo H i r ng rãi h n b ng nhi u cách (x. 1Cor 12,12-27)ầ ể ộ ộ ơ ằ ề [203]. Ð c vượ ề quê tr i và hi n di n tr c nhan Chúa (x. 2Cor 5,8) nh Ng i, v i Ng i và trong Ng i,ờ ệ ệ ướ ờ ườ ớ ườ ườ các Thánh không ng ng c u b u cho chúng ta bên Chúa Chaừ ầ ầ [204], b ng cách trình bày cácằ công nghi p đã l p đ c khi còn d i th , nh Ð ng Trung Gian duy nh t gi a Thiênệ ậ ượ ở ướ ế ờ ấ ấ ữ

36

Chúa và loài ng i là Chúa Giêsu Kitô (x. 1Tm 2,5), khi h đã ph c v Chúa trong m i s ,ườ ọ ụ ụ ọ ự và hoàn t t n i thân xác h nh ng gì còn thi u sót trong các đau kh c a Chúa Kitô, h uấ ơ ọ ữ ế ổ ủ ầ m u ích cho Thân Th Ng i là Giáo H i (x. Col 1,24)ư ể ườ ộ [205]. Do đó, v i tình huynh đ , cácớ ệ ngài lo l ng giúp đ chúng ta r t nhi u vì chúng ta y u hènắ ỡ ấ ề ế [206]*.50. T ng quan gi a Giáo H i l hành và Giáo H i trên tr iươ ữ ộ ữ ộ ờ . Nh n bi t đúng đ n sậ ế ắ ự hi p thông này trong toàn Nhi m Th Chúa Giêsu Kitô, ngay t bu i đ u c a Kitô giáo,ệ ệ ể ừ ổ ầ ủ Giáo H i l hành h t lòng kính nh , dâng l i c u cho nh ng ng i đã ch tộ ữ ế ớ ờ ầ ữ ườ ế [207], "vì c uầ nguy n cho ng i ch t đ h đ c gi i thoát kh i t i l i là m t ý nghĩ lành thánh" (2Macệ ườ ế ể ọ ượ ả ỏ ộ ỗ ộ 12,46). Ð i v i các tông đ và nh ng v t đ o c a Chúa Kitô, là nh ng ch ng nhân cao cố ớ ồ ữ ị ử ạ ủ ữ ứ ả đã đ máu vì đ c tin và đ c ái, Giáo H i luôn tin r ng, các ngài liên k t v i chúng ta kh ngổ ứ ứ ộ ằ ế ớ ắ khít h n trong Chúa Kitô: v i lòng yêu m n đ c bi t, Giáo H i tôn kính các ngài cùng Ð cơ ớ ế ặ ệ ộ ứ Trinh N Maria và các Thánh Thiên Th nữ ầ [208], và s t s ng nài xin các ngài tr giúp và c uố ắ ợ ầ b u cho. Sau đó không bao lâu, thêm vào s các v trên, Giáo H i còn tôn kính nh ng ng iầ ố ị ộ ữ ườ đã nhi t thành noi g ng khi t trinh và khó nghèo c a Chúa Kitôệ ươ ế ủ [209]; và sau cùng, có nh ng ng i vì đã th c hành cách phi th ng các nhân đ c Kitô giáoữ ườ ự ườ ứ [210] và đ c Chúaượ ban nhi u ân đi n, nên đ c các tín h u thành tâm tôn kính và noi theoề ể ượ ữ [211].Qu th c, khi ng m nhìn đ i s ng nh ng ng i đã trung thành b c theo Chúa Kitô,ả ự ắ ờ ố ữ ườ ướ chúng ta khám phá ra m t lý do m i thúc đ y chúng ta tìm ki m Thành Thánh t ng lai (x.ộ ớ ẩ ế ươ Dth 13,14 và 10,11), đ ng th i chúng ta cũng bi t con đ ng ch c ch n giúp chúng ta đ tồ ờ ế ườ ắ ắ ạ t i s k t hi p hoàn toàn v i Chúa Kitô, nghĩa là đ t t i s thánh thi n, gi a bao thăngớ ự ế ệ ớ ạ ớ ự ệ ữ tr m tr n th , tùy theo b c s ng và hoàn c nh riêng c a m i ng iầ ầ ế ậ ố ả ủ ỗ ườ [212]. Qua cu c s ngộ ố c a nh ng ng i cùng mang m t b n tính nhân lo i nh chúng ta, nh ng đã đ c bi nủ ữ ườ ộ ả ạ ư ư ượ ế đ i nên gi ng hình nh Chúa Kitô h n (x. Cor 3,18), Thiên Chúa t l rõ ràng cho conổ ố ả ơ ỏ ộ ng i th y dung nhan và s hi n di n c a Ngài. Chính Ngài nói v i chúng ta qua các v yườ ấ ự ệ ệ ủ ớ ị ấ và ban cho chúng ta th y d u ch N c Ngàiấ ấ ỉ ướ [213], và mãnh li t lôi cu n chúng ta t i N cệ ố ớ ướ

y nh s ch ng nhân đông đ o nh mây tr i (x. Dth 12,1) và nh chân lý Phúc Âm đ cấ ờ ố ứ ả ư ờ ờ ượ ch ng th t nh th .ứ ậ ư ếTuy nhiên, chúng ta kính nh các Thánh trên tr i không ch vì g ng lành các ngài mà thôi,ớ ờ ỉ ươ nh ng đúng h n đ s hi p nh t c a toàn th Giáo H i trong Thánh Th n đ c b n v ngư ơ ể ự ệ ấ ủ ể ộ ầ ượ ề ữ nh th c hành đ c bác ái huynh đ (x. Eph 4,1-6). Th c v y, cũng nh m i hi p thôngờ ự ứ ệ ự ậ ư ố ệ gi a các Kitô h u còn s ng trên d ng th đ a chúng ta t i g n Chúa Kitô h n, thì s liênữ ữ ố ươ ế ư ớ ầ ơ ự k t v i các Thánh cũng hi p nh t chúng ta v i Ng i, là Ð u và là Ngu n phát sinh m i ânế ớ ệ ấ ớ ườ ầ ồ ọ s ng và s s ng c a chính Dân Thiên Chúaủ ự ố ủ [214]. Do đó, đi u h t s c thích đáng là chúngề ế ứ ta yêu m n các b n h u và nh ng ng i đ ng th a t c a Chúa Kitô, cũng là anh em và ânế ạ ữ ữ ườ ồ ừ ự ủ nhân đ c bi t c a chúng ta, cũng nh chúng ta dâng l i c m t Thiên Chúa vì cácặ ệ ủ ư ờ ả ạ ngài[215] và "thành kh n van nài, ch y đ n xin các ngài c u nguy n và tr l c, giúp đ ,ẩ ạ ế ầ ệ ợ ự ỡ h u Chúa Cha ban cho nhi u n lành, nh Chúa Giêsu Kitô, Con Chúa, Chúa chúng ta, Ð ngầ ề ơ ờ ấ C u Chu c và Gi i Thoát duy nh t c a chúng ta"ứ ộ ả ấ ủ [216]. Th c v y, m i b ng ch ng đíchự ậ ọ ằ ứ th c bi u l tình yêu chúng ta đ i v i các Thánh trên tr i, t b n ch t, luôn qui h ng vàự ể ộ ố ớ ờ ừ ả ấ ướ k t thúc n i Chúa Kitô là "tri u thiên c a toàn th các Thánh"ế ơ ề ủ ể [217], và nh Ng i quiờ ườ h ng và k t thúc n i Thiên Chúa, Ð ng đáng ca t ng và tôn vinh trong các Thánhướ ế ơ ấ ụ [218].H n n a, s hi p nh t c a chúng ta v i Giáo H i trên tr i đ c th c hi n cách h t s cơ ữ ự ệ ấ ủ ớ ộ ờ ượ ự ệ ế ứ cao c , đ c bi t trong Ph ng V , đó quy n năng Thánh Th n ho t đ ng trên chúng taả ặ ệ ụ ụ ở ề ầ ạ ộ qua các d u ch bí tích, đó chúng ta cùng l n ti ng ng i khen Thiên Chúa uy linhấ ỉ ở ớ ế ợ  [219], và t t c m i ng i thu c m i chi t c, ngôn ng , dân t c và qu c gia đ c c u chu cấ ả ọ ườ ộ ọ ộ ữ ộ ố ượ ứ ộ trong máu Chúa Kitô (x. Kh 5,9), h p nhau trong m t Giáo H i duy nh t, đ ng thanh chúcợ ộ ộ ấ ồ

37

t ng m t Thiên Chúa Ba Ngôi. B i v y, khi c hành l hy t t n, chúng ta k t h p r tụ ộ ở ậ ử ễ ế ạ ơ ế ợ ấ m t thi t v i vi c th ph ng c a Giáo H i trên tr i, vì hi p cùng Giáo H i, chúng ta kínhậ ế ớ ệ ờ ượ ủ ộ ờ ệ ộ nh tr c h t Ð c Maria vinh hi n, tr n đ i Ð ng Trinh, sau là Thánh Giuse, các Thánhớ ướ ế ứ ể ọ ờ ồ Tông Ð và T Ð o cùng toàn th các Thánhồ ử ạ ể  [220]*51. H ng d n m c v c a Công Ð ngướ ẫ ụ ụ ủ ồ . Thánh Công Ð ng kính c n đón nh n ni m tinồ ẩ ậ ề cao tr ng c a ti n nhân chúng ta trong vi c hi p thông s ng đ ng v i các anh em đ cọ ủ ề ệ ệ ố ộ ớ ượ hi n vinh trên tr i hay còn ph i tinh luy n sau khi ch t, và l y l i các s c l nh c a cácể ờ ả ệ ế ấ ạ ắ ệ ủ thánh Công Ð ng Nicea IIồ [221], Firenze[222] và Trentô[223]. Ð ng th i, vì quan tâm đ nồ ờ ế m c v , Công Ð ng khuyên nh t t c nh ng v h u trách hãy h t s c ngăn c n và s aụ ụ ồ ủ ấ ả ữ ị ữ ế ứ ả ử d y nh ng ai l m d ng, thái quá hay b t c p, và hãy tái l p m i s đ Thiên Chúa và Chúaạ ữ ạ ụ ấ ậ ậ ọ ự ể Kitô đ c ng i khen cách tr n h o h n. B i v y, các ngài hãy d y cho tín h u bi t r ng,ượ ợ ọ ả ơ ở ậ ạ ữ ế ằ vi c tôn kính các Thánh đích th c không h t i nhi u nh ng vi c b ngoài b ng ệ ự ệ ạ ề ở ữ ệ ề ằ ở c ng đ tình yêu tích c c c a chúng ta. Tình yêu y giúp chúng ta tìm th y "m t g ngườ ộ ự ủ ấ ấ ộ ươ m u trong khi g p g các ngài, đ c thông hi p qua vi c k t h p v i các ngài và đ c cácẫ ặ ỡ ượ ệ ệ ế ợ ớ ượ ngài c u b u tr giúp"ầ ầ ợ  [224], đ đem l i nhi u l i ích cho Giáo H i và cho chúng ta. Ðàngể ạ ề ợ ộ khác, c gì các ngài cũng hãy giúp các tín h u hi u r ng m i liên l c gi a chúng ta và cácướ ữ ể ằ ố ạ ữ Thánh trên tr i, hi u theo ánh tr n v n c a đ c tin, không h làm suy gi m s tôn thờ ể ọ ẹ ủ ứ ề ả ự ờ dành riêng cho Thiên Chúa Cha nh Chúa Kitô trong Chúa Thánh Th n, nh ng trái l i cònờ ầ ư ạ làm cho s tôn th y thêm phong phú h nự ờ ấ ơ [225].Vì t t c chúng ta đ u là con cái Thiên Chúa và h p thành m t gia đình trong Chúa Kitô (x.ấ ả ề ợ ộ Dth 3,6), nên khi hi p thông v i nhau trong tình yêu qua l i đ ng thanh ca t ng Chúa Baệ ớ ờ ồ ụ Ngôi chí thánh, chúng ta cùng đáp l i l i m i g i thân tình c a Giáo H i, và đ c tham d ,ạ ờ ờ ọ ủ ộ ượ ự c m m n tr c ph ng v vinh hi n toàn h oả ế ướ ụ ụ ể ả [226]. Vì khi Chúa Kitô hi n đ n và khi kệ ế ẻ ch t s ng l i trong vinh quang, ánh sáng Thiên Chúa sẽ chi u soi Thành Thánh trên tr i vàế ố ạ ế ờ Con Chiên sẽ là đu c sáng (x. Kh 21,23). Toàn th Giáo H i các Thánh sẽ th l y Thiênố ể ộ ờ ạ Chúa và "Con Chiên đã b gi t" (Kh 5,12) trong h nh phúc sung mãn c a đ c ái, và đ ngị ế ạ ủ ứ ồ thanh ca t ng r ng: "Ng i khen, danh d , vinh hi n, quy n năng muôn đ i cho Ð ng ngụ ằ ợ ự ể ề ờ ấ ự trên ngai và Con Chiên" (Kh 5,13-14)[227]*. 

Ch ng VIIIươÐ c N Trinh Maria M Thiên Chúaứ ữ ẹ

Trong M u Nhi m Chúa Kitô Và Giáo H iầ ệ ộ  [228]* I. L i M Ð uờ ở ầ52. Nh p đậ ề.[229]* Thiên Chúa là Ð ng vô cùng nhân h u và khôn ngoan đã mu n hoànấ ậ ố t t vi c c u chu c th gi i, nên "khi đ n th i viên mãn, Ngài đã sai Con Mình đ n, sinhấ ệ ứ ộ ế ớ ế ờ ế b i ng i n ... đ chúng ta đ c nh n làm nghĩa t " (Gal 4,4-5). "Vì loài ng i chúng ta vàở ườ ữ ể ượ ậ ử ườ đ c u r i chúng ta, Ng i đã t tr i xu ng th , b i phép Chúa Thánh Th n, Ng i đãể ứ ỗ ườ ừ ờ ố ế ở ầ ườ nh p th trong lòng Trinh N Maria"ậ ể ữ [230]. M u nhi m c u r i th n linh này đ c m cầ ệ ứ ỗ ầ ượ ạ kh i cho chúng ta và v n ti p t c trong Giáo H i, Giáo H i mà Chúa đã l p làm thân thả ẫ ế ụ ộ ộ ậ ể Ng i. Trong Giáo H i y, liên k t v i Chúa Kitô Th Lãnh, và hi p thông v i toàn th cácườ ộ ấ ế ớ ủ ệ ớ ể Thánh Ng i, các tín h u cũng ph i kính nh "tr c h t đ c Maria vinh hi n, tr n đ iườ ữ ả ớ ướ ế ứ ể ọ ờ Ð ng Trinh, M Thiên Chúa và M Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta"ồ ẹ ẹ [231]*53. Ð c Maria và Giáo H iứ ộ . Th c v y, khi s th n truy n tin, Ð c N Trinh Maria đã đónự ậ ứ ầ ề ứ ữ nh n Ngôi L i Thiên Chúa trong tâm h n và thân xác, và đem s s ng đ n cho th gian.ậ ờ ồ ự ố ế ế Ngài đ c công nh n và tôn kính là M th t c a Thiên Chúa và c a Ð ng C u Th . Ð cượ ậ ẹ ậ ủ ủ ấ ứ ế ượ

38

c u chu c cách kỳ di u h n nh công nghi p Con Ngài và hi p nh t m t thi t và b n ch tứ ộ ệ ơ ờ ệ ệ ấ ậ ế ề ặ v i Con, Ð c Maria đã lãnh nh n s m nh và vinh d cao c là đ c làm M Con Thiênớ ứ ậ ứ ệ ự ả ượ ẹ Chúa, do đó làm ái n c a Chúa Cha và cung thánh c a Chúa Thánh Th n. Nh lãnh nh nữ ủ ủ ầ ờ ậ ân s ng vô cùng cao quí này, Ngài đã tr i v t m i t o v t trên tr i d i đ t. Nh ng đ ngủ ổ ượ ọ ạ ậ ờ ướ ấ ư ồ th i, vì thu c dòng dõi Adam, Ngài cũng liên k t v i t t c m i ng i c n đ c c u r i;ờ ộ ế ớ ấ ả ọ ườ ầ ượ ứ ỗ h n n a, "Ngài th t là M các chi th (c a Chúa Kitô)... vì đã c ng tác trong đ c ái đ sinhơ ữ ậ ẹ ể ủ ộ ứ ể ra các tín h u trong Giáo H i là nh ng chi th c a Ð u y"ữ ộ ữ ể ủ ầ ấ  [232]. Vì th , Ngài cũng đ cế ượ chào kính nh chi th c a Giáo H i t i cao và đ c nh t vô nh , cũng nh m u m c vàư ể ủ ộ ố ộ ấ ị ư ẫ ự g ng sáng phi th ng c a Giáo H i trên ph ng di n đ c tin và đ c ái. Và Giáo H i Côngươ ườ ủ ộ ươ ệ ứ ứ ộ Giáo, đ c Chúa Thánh Th n ch d y, dâng lên Ngài tình con th o, nh đ i v i m t ng iượ ầ ỉ ạ ả ư ố ớ ộ ườ M r t d u yêu.ẹ ấ ấ [233]*54. Ý h ng c a Công Ð ngướ ủ ồ . B i th , khi trình bày giáo lý v Giáo H i - trong Giáo H iở ế ề ộ ộ này, Chúa C u Th th c hi n cu c c u đ - Thánh Công Ð ng ân c n mong mu n làmứ ế ự ệ ộ ứ ộ ồ ầ ố sáng t vai trò c a Ð c N Trinh trong m u nhi m Ngôi L i Nh p Th và Nhi m Th ,ỏ ủ ứ ữ ầ ệ ờ ậ ể ệ ể cũng nh làm sáng t b n ph n nh ng ng i đ c c u chu c đ i v i M Thiên Chúa, làư ỏ ổ ậ ữ ườ ượ ứ ộ ố ớ ẹ M Chúa Kitô và M nhân lo i, cách riêng M các tín h u. Tuy nhiên, Công Ð ng không cóẹ ẹ ạ ẹ ữ ồ ý đ a ra m t h c thuy t đ y đ v Ð c Maria và gi i quy t các v n đ mà s nghiên c uư ộ ọ ế ầ ủ ề ứ ả ế ấ ề ự ứ c a các nhà th n h c ch a làm sáng t tr n v n. Nh ng ý ki n đ c t do trình bày trongủ ầ ọ ư ỏ ọ ẹ ữ ế ượ ự các tr ng phái công giáo v Ð ng có đ a v cao c nh t trong Giáo H i thánh sau Chúaườ ề ấ ị ị ả ấ ộ Kitô, và cũng là Ð ng r t g n chúng taấ ấ ầ [234], nh ng ý ki n y đ u đ c duy trì cách h pữ ế ấ ề ượ ợ pháp[235]*.II. Vai Trò Ð c N Trinhứ ữ  trong Nhi m Cu c C u R iệ ộ ứ ỗ [236]55. M Ð ng C u Th trong C u cẹ ấ ứ ế ự Ướ . Thánh Kinh, C u c cũng nh Tân c, vàự Ướ ư Ướ Thánh Truy n đáng kính, trình bày ngày m t sáng tò h n vai trò c a M Ð ng C u Thề ộ ơ ủ ẹ ấ ứ ế trong nhi m cu c c u r i và đ a vai trò y ra cho chúng ta chiêm ng m. Th c v y, cácệ ộ ứ ỗ ư ấ ắ ự ậ sách C u c thu t l i l ch s c u r i, trong đó ngày Chúa Kitô xu t hi n trên th gi iự Ướ ậ ạ ị ử ứ ỗ ấ ệ ế ớ đ c chu n b cách ti m ti n. Các tài li u tiên kh i này, nh Giáo H i v n đ c và v sauượ ẩ ị ệ ế ệ ở ư ộ ẫ ọ ề hi u theo ánh sáng m c kh i tr n v n, d n d n cho th y rõ ràng h n hình nh ng i n ,ể ạ ả ọ ẹ ầ ầ ấ ơ ả ườ ữ M Ð ng C u Th . Theo ánh sáng m c kh i y, ng i n này đã đ c phác h a tr cẹ ấ ứ ế ạ ả ấ ườ ữ ượ ọ ướ trong l i h a chi n th ng con r n, l i h a mà T Tông đã nh n đ c sau khi ph m t i (x.ờ ứ ế ắ ắ ờ ứ ổ ậ ượ ạ ộ Stk 3,15). Cũng th , Ngài là Trinh N sẽ th thai và sinh con trai tên là Emmanuel (x. Isế ữ ụ 7,14 so sánh v i Mik 5,2-3; Mt 1,22-23). Ngài tr i v t trên các ng i khiêm h và khóớ ổ ượ ườ ạ nghèo c a Chúa, là nh ng ng i tin t ng, hy v ng và lãnh nh n n c u đ n i Chúa. Cu iủ ữ ườ ưở ọ ậ ơ ứ ộ ơ ố cùng, sau đêm dài mong đ i l i h a đ c th c hi n, v i Ngài, ng i Thi u N cao sangợ ờ ứ ượ ự ệ ớ ườ ế ữ c a Sion, th i gian đã nên tr n và Nhi m Cu c m i đ c thi t l p: khi Con Thiên Chúaủ ờ ọ ệ ộ ớ ượ ế ậ m c l y b n tính nhân lo i n i Ngài đ gi i thoát con ng i kh i t i l i nh các m uặ ấ ả ạ ơ ể ả ườ ỏ ộ ỗ ờ ầ nhi m c a thân xác Chúa.ệ ủ [237]56. Ð c Maria trong vi c truy n tinứ ệ ề . Nh ng Chúa Cha r t nhân t đã mu n s ngư ấ ừ ố ự ư thu n c a ng i m đ c ti n đ nh tr c khi Chúa Con nh p th , đ nh m t ng i nậ ủ ườ ẹ ượ ề ị ướ ậ ể ể ư ộ ườ ữ đã h p tác cho s ch t, thì cũng m t ng i n h p tác cho s s ng. Ði u đó đ c bi t thíchợ ự ế ộ ườ ữ ợ ự ố ề ặ ệ h p v i M Chúa Giêsu, vì Ngài đem đ n cho th gi i chính Ngu n S ng c i t o m i s , vàợ ớ ẹ ế ế ớ ồ ố ả ạ ọ ự đã đ c Chúa ban cho nhi u n cân x ng v i s m nh cao c nh th . Do đó, không có gìượ ề ơ ứ ớ ứ ệ ả ư ế l , n u các Thánh Giáo Ph đã th ng x ng t ng M Thiên Chúa là Ð ng toàn thánh,ạ ế ụ ườ ư ụ ẹ ấ không v ng nhi m m t t i nào, nh m t t o v t m i do Chúa Thánh Th n u n n n vàươ ễ ộ ộ ư ộ ạ ậ ớ ầ ố ắ tác thành[238]. Tràn đ y thánh thi n, có m t không hai ngay t lúc m i đ c th thai,ầ ệ ộ ừ ớ ượ ụ Ð c Trinh N thành Nazareth đ c Thiên Th n vâng l nh Chúa đ n truy n tin và kínhứ ữ ượ ầ ệ ế ề

39

chào là "Ð ng đ y ân phúc" (x. Lc 1,28). Và Trinh N đã đáp l i Thiên S r ng: "Này tôi làấ ầ ữ ờ ứ ằ Tôi Tá Chúa, xin hãy x y ra cho tôi theo l i Ngài" (Lc 1,38). Nh th , Ð c Maria, con cháuả ờ ư ế ứ Adam, vì ch p nh n l i Thiên Chúa, đã tr nên M Chúa Giêsu. H t lòng đón l y ý đ nhấ ậ ờ ở ẹ ế ấ ị c u r i c a Thiên Chúa, vì không m t t i nào ngăn tr Ngài, Ð c Maria đã t n hi n làm tôiứ ỗ ủ ộ ộ ở ứ ậ ế t Chúa, ph c v cho thân th và s nghi p c a Con Ngài, và nh ân s ng c a Thiên Chúaớ ụ ụ ể ự ệ ủ ờ ủ ủ toàn năng, ph c v m u nhi m c u chu c d i quy n và cùng v i Con Ngài. B i v y, cácụ ụ ầ ệ ứ ộ ướ ề ớ ở ậ Thánh Giáo Ph đã nghĩ r t đúng r ng: Thiên Chúa đã không thu d ng Ð c Maria m tụ ấ ằ ụ ứ ộ cách th đ ng, nh ng đã đ Ngài t do c ng tác vào vi c c u r i nhân lo i, nh lòng tin vàụ ộ ư ể ự ộ ệ ứ ỗ ạ ờ s vâng ph c c a Ngài. Th c v y, Thánh Ireneô nói: "Chính Ngài, nh vâng ph c, đã trự ụ ủ ự ậ ờ ụ ở nên nguyên nhân c u r i cho mình và cho toàn th nhân lo i"ứ ỗ ể ạ [239]. Và cùng v i thánhớ Ireneô còn có r t nhi u Thánh Giáo Ph th i x a cũng không ng n ng i gi ng d y r ng:ấ ề ụ ờ ư ầ ạ ả ạ ằ "Nút dây đã b th t l i do s b t tuân c a Evà, nay đ c g ra nh s vâng ph c c a Ð cị ắ ạ ự ấ ủ ượ ỡ ờ ự ụ ủ ứ Maria; đi u mà trinh n Evà đã bu c l i b i c ng lòng tin, Ð c Trinh N Maria đã tháo raề ữ ộ ạ ở ứ ứ ữ nh lòng tinờ  [240]; và so sánh v i Evà, các ngài g i Ð c Maria là "M k s ng"ớ ọ ứ ẹ ẻ ố  [241], và th ng qu quy t r ng: "b i Evà đã có s ch t, thì nh Maria l i đ c s ng"ườ ả ế ằ ở ự ế ờ ạ ượ ố [242]*57. Ð c Maria và th i th u Chúa Giêsuứ ờ ơ ấ . S liên k t gi a M và Con trong công cu cự ế ữ ẹ ộ c u r i đ c t rõ t khi Ð c Maria th thai Chúa Kitô cách trinh khi t cho đ n lúc Chúaứ ỗ ượ ỏ ừ ứ ụ ế ế Kitô ch t. Th c v y, tr c h t, Ð c Maria v i vã đ n thăm bà Elizabeth và đ c bà yế ự ậ ướ ế ứ ộ ế ượ ấ chào m ng là ng i có phúc vì đã tin vào s c u r i Chúa đã h a, trong lúc đó v ti n hôừ ườ ự ứ ỗ ứ ị ề nh y trong lòng m (x. Lc 1, 41-45). R i ngày sinh nh t, M Thiên Chúa đã vui m ng gi iả ẹ ồ ậ ẹ ừ ớ thi u v i các m c đ ng và các nhà bác h c đ a Con đ u lòng c a mình, mà khi sinh ra đãệ ớ ụ ồ ọ ứ ầ ủ không làm gi m b t nh ng còn thánh hi n s trinh khi t toàn v n c a Ngàiả ớ ư ế ự ế ẹ ủ  [243]. Trong đ n thánh, sau khi hi n l v t n đ nh cho ng i nghèo, Ð c Maria dâng Con lên choề ế ễ ậ ấ ị ườ ứ Thiên Chúa, và đã nghe Simeon báo tr c Con mình sẽ là d u ch s ph n kháng, và m tướ ấ ỉ ự ả ộ l i g m sẽ đâm th u lòng m , nh đó t t ng trong lòng nhi u ng i sẽ đ c bày tưỡ ươ ấ ẹ ờ ư ưở ề ườ ượ ỏ (x. Lc 2, 34-35). Khi tr Giêsu l c m t, Cha M đã lo âu tìm ki m và g p l i Con trong đ nẻ ạ ấ ẹ ế ặ ạ ề thánh đang b n tâm lo vi c c a Cha Ng i. Các Ngài không hi u l i Con nói; nh ng Mậ ệ ủ ườ ể ờ ư ẹ Chúa Giêsu gi l y t t c các đi u y và suy g m trong lòng (x. Lc 2, 41-51).ữ ấ ấ ả ề ấ ẫ  [244]*58. Ð c Maria và đ i s ng công khai Chúa Giêsuứ ờ ố . Trong cu c đ i công khai c a Chúaộ ờ ủ Giêsu, M Ng i cũng đã xu t hi n rõ ràng, và ngay t đ u, trong ti c c i thành Cana xẹ ườ ấ ệ ừ ầ ệ ướ ứ Galilêa, vì đ ng lòng th ng xót, Ngài đã c u b u, khi n Chúa Giêsu, Ð ng Thiên Sai, làmộ ươ ầ ầ ế ấ phép l đ u tiên c a Ng i (x. Gio 2, 1-11). Trong th i gian Chúa truy n đ o, Ð c Mariaạ ầ ủ ườ ờ ề ạ ứ đã đón nh n l i c a Con Ngài, nh ng l i nâng cao N c Tr i lên kh i nh ng lý do và liênậ ờ ủ ữ ờ ướ ờ ỏ ữ h huy t nh c, và tuyên b là có phúc cho nh ng ai nghe và gi l i Thiên Chúa (x. Mc 3,35ệ ế ụ ố ữ ữ ờ và song song; Lc 11,27-28) nh chính Ngài h ng th c hành nh ng đi u đó cách trung tínư ằ ự ữ ề (x. Lc 2,19 và 51). Nh th Ð c N Trinh cũng đã ti n b c trong cu c l hành đ c tin,ư ế ứ ữ ế ướ ộ ữ ứ trung thành hi p nh t v i Con cho đ n bên th p giá, là n i mà theo ý Thiên Chúa, Ngài đãệ ấ ớ ế ậ ơ đ ng đó (x. Gio 19,25). Ð c Maria đã đau đ n ch u kh c c v i Con m t c a mình và dứ ứ ớ ị ổ ự ớ ộ ủ ự ph n vào hy l c a Con, v i t m lòng c a m t ng i m h t tình ng thu n hi n t l v tầ ễ ủ ớ ấ ủ ộ ườ ẹ ế ư ậ ế ế ễ ậ do lòng mình sinh ra. Và cu i cùng chính Chúa Giêsu Kitô khi h p h i trên th p giá đã tr iố ấ ố ậ ố Ngài làm M c a môn đ qua l i này: "Th a Bà, này là con Bà" (x. Gio 19,26-27)ẹ ủ ệ ờ ư  [245]*59. Ð c Maria sau khi Chúa lên tr iứ ờ . Vì Thiên Chúa không mu n t bày m u nhi m c uố ỏ ầ ệ ứ r i nhân lo i cách long tr ng tr c khi Ngài đ tràn Thánh Th n Chúa Kitô đã h a, nênỗ ạ ọ ướ ổ ầ ứ chúng ta th y các Tông Ð tr c ngày Hi n Xu ng "đã kiên tâm hi p ý c u nguy n, cùngấ ồ ướ ệ ố ệ ầ ệ v i các ph n , v i Ð c Maria, M Chúa Giêsu, và v i anh em Ng i" (CvTđ 1,14). Ð cớ ụ ữ ớ ứ ẹ ớ ườ ứ Maria cũng tha thi t c u xin Thiên Chúa ban Thánh Th n, là Ð ng đã bao ph l y Ngàiế ầ ầ ấ ủ ấ

40

trong ngày Truy n Tin. Sau cùng, đ c gìn gi tinh s ch kh i m i v t t i nguyên tề ượ ữ ạ ỏ ọ ế ộ ổ[246], và sau khi hoàn t t cu c đ i d i th , Ð c N Trinh Vô Nhi m đã đ c đ a lên h ngấ ộ ờ ướ ế ứ ữ ễ ượ ư ưở vinh quang trên tr i c h n l n xácờ ả ồ ẫ [247], và đ c Thiên Chúa tôn vinh làm N V ng vũượ ữ ươ tr , đ nên gi ng Con Ngài tr n v n h n, là Chúa các Chúa (x. Kh 19,16), Ð ng đã chi nụ ể ố ọ ẹ ơ ấ ế th ng t i l i và s ch tắ ộ ỗ ự ế [248]*

III. Ð c N Trinh Và Giáo H iứ ữ ộ  [249]*60. Ð c Kitô, Ð ng trung gian đ c nh t và M Mariaứ ấ ộ ấ ẹ . [250]* Chúng ta ch có m t Ð ngỉ ộ ấ Trung Gian duy nh t, nh l i Thánh Tông Ð d y: "Th c v y, ch có m t Thiên Chúa duyấ ư ờ ồ ạ ự ậ ỉ ộ nh t, và ch có m t Ð ng Trung Gian duy nh t gi a Thiên Chúa v i nhân lo i, đó là Chúaấ ỉ ộ ấ ấ ữ ớ ạ Giêsu Kitô, là Ng i, đã dâng mình làm giá chu c m i ng i" (1Tm 2,5-6). Nh ng vai tròườ ộ ọ ườ ư làm m c a Ð c Maria đ i v i loài ng i không làm lu m hay gi m b t vai trò trung gianẹ ủ ứ ố ớ ườ ờ ả ớ duy nh t c a Chúa Kitô chút nào, trái l i còn làm sáng t mãnh l c c a s trung gian y. Vìấ ủ ạ ỏ ự ủ ự ấ m i nh h ng có s c c u r i c a Ð c N Trinh trên nhân lo i không phát sinh t m tọ ả ưở ứ ứ ỗ ủ ứ ữ ạ ừ ộ s c n thi t khách th nào, nh ng t ý đ nh nhân lành c a Thiên Chúa, và b t ngu n tự ầ ế ể ư ừ ị ủ ắ ồ ừ công nghi p d tràn c a Chúa Kitô. nh h ng y n ng t a và hoàn toàn tùy thu c vàoệ ư ủ Ả ưở ấ ươ ự ộ s trung gian c a Chúa Kitô, ngu n m ch m i quy n l c c a nh h ng đó. Nh ng nhự ủ ồ ạ ọ ề ự ủ ả ưở ư ả h ng này không làm c n tr gì, trái l i còn giúp đ các tín h u k t hi p tr c ti p v iưở ả ở ạ ỡ ữ ế ệ ự ế ớ Chúa Kitô. [251]*61. C ng tác vào vi c c u chu cộ ệ ứ ộ . T muôn đ i, Ð c N Trinh đã đ c ti n đ nh làm Mừ ờ ứ ữ ượ ề ị ẹ Thiên Chúa cùng m t lúc v i vi c nh p th c a Ngôi L i Thiên Chúa. Và theo ch ng trìnhộ ớ ệ ậ ể ủ ờ ươ c a Chúa Quan Phòng, trên tr n gian Ngài đã tr nên M cao tr ng c a Ð ng C u Chu củ ầ ở ẹ ọ ủ ấ ứ ộ th n linh, và cách đ c bi t h n m i ng i khác, Ngài là c ng s viên qu ng đ i và tôi táầ ặ ệ ơ ọ ườ ộ ự ả ạ khiêm h c a Chúa. Vì đã c u mang, sinh h và nuôi d ng Chúa Kitô, đã dâng Chúa Kitôạ ủ ư ạ ưỡ lên Chúa Cha trong đ n thánh và cùng đau kh v i Con mình ch t trên th p giá, Ð c Mariaề ổ ớ ế ậ ứ đã c ng tác cách r t đ c bi t vào công trình c a Ð ng C u Th , nh lòng vâng ph c, nhộ ấ ặ ệ ủ ấ ứ ế ờ ụ ờ đ c tin, đ c c y và đ c ái n ng nhi t, đ tái l p s s ng siêu nhiên cho các linh h n. B iứ ứ ậ ứ ồ ệ ể ậ ự ố ồ ở v y, trên bình di n ân s ng, Ngài th t là M chúng ta.ậ ệ ủ ậ ẹ [252]*62. Vai trò tùy thu c trong vi c c u r iộ ệ ứ ỗ . Nh ng trong nhi m cu c ân s ng, Ð c Mariaư ệ ộ ủ ứ luôn ti p t c thiên ch c làm m , t khi Ngài tin t ng ng thu n trong ngày Truy n Tin -ế ụ ứ ẹ ừ ưở ư ậ ề s ng thu n mà Ngài đã không ng n ng i gi v ng bên th p giá - cho t i lúc vĩnh vi nự ư ậ ầ ạ ữ ữ ậ ớ ễ hoàn t t vi c c u r i m i ng i đ c tuy n ch n. Th t v y, sau khi v tr i, vai trò c aấ ệ ứ ỗ ọ ườ ượ ể ọ ậ ậ ề ờ ủ Ngài trong vi c c u đ không ch m d t, nh ng Ngài v n ti p t c liên l c u b u đ đemệ ứ ộ ấ ứ ư ẫ ế ụ ỉ ầ ầ ể l i cho chúng ta nh ng ân hu giúp chúng ta đ c ph n r i đ i đ iạ ữ ệ ượ ầ ỗ ờ ờ [253]. V i tình t m u,ớ ừ ẫ Ngài chăm sóc nh ng anh em c a Con Ngài đang l hành trên d ng th và đang g p baoữ ủ ữ ươ ế ặ nguy hi m, th thách, cho đ n khi h đ t t i h nh phúc quê tr i. Vì th , trong Giáo H i,ể ử ế ọ ạ ớ ạ ờ ế ộ Ð c N Trinh đ c kêu c u qua các t c hi u: Tr ng S , v B o Tr , Ð ng Phù H vàứ ữ ượ ầ ướ ệ ạ ư ị ả ợ ấ ộ Ð ng Trung Gianấ [254]. Tuy nhiên ph i hi u các t c hi u y th nào đ không thêm b tả ể ướ ệ ấ ế ể ớ gì vào vinh d và quy n năng c a Ð ng Trung Gian duy nh tự ề ủ ấ ấ  [255].Th c v y, không bao gi có th đ t m t t o v t ngang hàng v i Ngôi L i nh p th và c uự ậ ờ ể ặ ộ ạ ậ ớ ờ ậ ể ứ chu c; nh ng cũng nh ch c linh m c c a Chúa Kitô đ c thông ban d i nhi u hìnhộ ư ư ứ ụ ủ ượ ướ ề th c cho các th a tác viên và các giáo dân, và cũng nh s t t lành duy nh t c a Thiênứ ừ ư ự ố ấ ủ Chúa đ c ban phát nhi u cách cho các t o v t, thì s trung gian duy nh t c a Ð ng C uượ ề ạ ậ ự ấ ủ ấ ứ Th không nh ng không lo i b mà còn khuy n khích các th sinh c ng tác, trong s tùyế ữ ạ ỏ ế ụ ộ ự thu c vào ngu n m ch duy nh t.ộ ồ ạ ấ

41

Vai trò tùy thu c y c a Ð c Maria, Giáo H i không ng n ng i tuyên x ng, mà luônộ ấ ủ ứ ộ ầ ạ ư nghi m th y, và nh n nh các tín h u ghi nh trong lòng đ nh s nâng đ và phù h tệ ấ ắ ủ ữ ớ ể ờ ự ỡ ộ ừ m u c a Ngài, h g n bó m t thi t h n v i Ð ng Trung Gian và C u Th .ẫ ủ ọ ắ ậ ế ơ ớ ấ ứ ế  [256]*63. Maria trinh n và ng i m là m u m c c a Giáo H iữ ườ ẹ ẫ ự ủ ộ . [257]* Ð c Trinh N nh ânứ ữ ờ hu và s m nh làm M Thiên Chúa, nh đó Ngài đ c hi p nh t v i Con là Ð ng C uệ ứ ệ ẹ ờ ượ ệ ấ ớ ấ ứ Chu c, và nh các n và nhi m v đ c bi t khác, Ngài còn k t hi p m t thi t v i Giáo H i,ộ ờ ơ ệ ụ ặ ệ ế ệ ậ ế ớ ộ nh thánh Ambrosiô đã d y, M Thiên Chúa là m u m c c a Giáo H i trên bình di n đ cư ạ ẹ ẫ ự ủ ộ ệ ứ tin, đ c ái và hi p nh t hoàn h o v i Chúa Kitôứ ệ ấ ả ớ [258]. Th c v y, trong m u nhi m Giáoự ậ ầ ệ H i, chính Giáo H i cũng đ c g i cách h p pháp là M và Trinh N , Ð c N Trinh Mariaộ ộ ượ ọ ợ ẹ ữ ứ ữ đi tiên phong, t ra là m t ng i m và m t trinh n g ng m u tuy t v i và hi mỏ ộ ườ ẹ ộ ữ ươ ẫ ệ ờ ế có [259]. Vì, b i lòng tin và vâng ph c, Ngài đã sinh chính Con Chúa Cha n i tr n gian, màở ụ ơ ầ không h bi t đ n ng i nam, nh ng đ c Chúa Thánh Th n bao ph . Nh m t Evà m i,ề ế ế ườ ư ượ ầ ủ ư ộ ớ Ngài đã đ t ni m tin vào s gi c a Thiên Chúa, ch không đ t vào con r n x a, m t ni mặ ề ứ ả ủ ứ ặ ắ ư ộ ề tin không b m t nghi ng nào làm phai nh t. Nh ng Ng i Con mà Ngài đã sinh ra, Thiênị ộ ờ ạ ư ườ Chúa đã đ t làm Tr ng T trong nhi u anh em (x. Rm 8,29), nghĩa là các tín h u, mà Ngàiặ ưở ử ề ữ c ng tác vào vi c sinh h và giáo d c v i tình th ng c a m t ng i m .ộ ệ ạ ụ ớ ươ ủ ộ ườ ẹ  [260]*64. Giáo H i là trinh n và là mộ ữ ẹ. Tuy nhiên, khi chiêm ng ng s thánh thi n kỳ bí vàưỡ ự ệ noi g ng đ c ái c a Ð c Maria, và khi trung thành chu toàn thánh ý Chúa Cha, Giáo H iươ ứ ủ ứ ộ cũng đ c làm m nh l i Thiên Chúa mà Giáo H i trung thành lãnh nh n: th c v y, nhượ ẹ ờ ờ ộ ậ ự ậ ờ vi c rao gi ng và ban phép Thánh T y, Giáo H i sinh h nh ng ng i con đ c th thaiệ ả ẩ ộ ạ ữ ườ ượ ụ b i phép Chúa Thánh Th n và sinh ra do Thiên Chúa đ h lãnh nh n m t đ i s ng m iở ầ ể ọ ậ ộ ờ ố ớ và b t di t. Giáo H i cũng là trinh n đã gi gìn toàn v n và tinh tuy n lòng trung nghĩa đãấ ệ ộ ữ ữ ẹ ề hi n cho Phu Quân; và noi g ng M Chúa mình, nh th n l c c a Thánh Th n, Giáo H iế ươ ẹ ờ ầ ự ủ ầ ộ b o t n cho tinh tuy n m t đ c tin toàn v n, m t đ c c y b n v ng và m t đ c m nả ồ ề ộ ứ ẹ ộ ứ ậ ề ữ ộ ứ ế chân thành[261]*65. Giáo H i ph i b t ch c nhân đ c c a M Mariaộ ả ắ ướ ứ ủ ẹ . Tuy nhiên, Giáo H i, qua conộ ng i c a Ð c N Trinh, đã đ t t i s toàn thi n làm cho mình nên thanh s ch và v nườ ủ ứ ữ ạ ớ ự ệ ạ ẹ tuy n (x. Eph 5,27), nh ng Kitô h u v n còn ph i c g ng chi n th ng t i l i đ ti n trênề ư ữ ẫ ả ố ắ ế ắ ộ ỗ ể ế đ ng thánh thi n. Vì th , h ng c m t nhìn lên Ð c Maria là m t m u g ng nhân đ cườ ệ ế ọ ướ ắ ứ ộ ẫ ươ ứ sáng ng i cho toàn th c ng đoàn nh ng ng i đ c ch n. Nh thành kính t ng nhờ ể ộ ữ ườ ượ ọ ờ ưở ớ Ð c Maria và chiêm ng ng Ngài d i ánh sáng c a Ngôi L i nh p th , Giáo H i cungứ ưỡ ướ ủ ờ ậ ể ộ kính ti n sâu h n vào m u nhi m cao th m, t c là m u nhi m nh p th , và nên gi ngế ơ ầ ệ ẳ ứ ầ ệ ậ ể ố Phu Quân mình ngày m t h n. Th c v y, Ð c Maria đã m t thi t g n li n v i l ch s c uộ ơ ự ậ ứ ậ ế ắ ề ớ ị ử ứ r i, và có th nói là Ngài đã qui t và ph n chi u n i mình nh ng đòi h i cao c nh t c aỗ ể ụ ả ế ơ ữ ỏ ả ấ ủ đ c tin, và khi các tín h u nghe rao gi ng v Ngài và tôn sùng Ngài, h đ c Ngài m i g iứ ữ ả ề ọ ượ ờ ọ đ n k t hi p v i hy l c a Con Ngài và yêu m n Chúa Cha. Ph n Giáo H i càng tìm ki mế ế ệ ớ ễ ủ ế ầ ộ ế vinh quang Chúa Kitô càng nên gi ng Khuôn M u cao c c a mình, nh luôn ti n t i trongố ẫ ả ủ ờ ế ớ đ c tin, đ c c y, đ c m n, và tìm ki m cùng vâng theo thánh ý Thiên Chúa trong m i s .ứ ứ ậ ứ ế ế ọ ự Do đó, trong công cu c tông đ , Giáo H i có lý đ nhìn lên Ð ng đã sinh Chúa Kitô là ng iộ ồ ộ ể ấ ườ đ c th thai b i phép Chúa Thánh Th n và đ c Ð c N Trinh sinh ra đ , nh Giáo H i,ượ ụ ở ầ ượ ứ ữ ể ờ ộ cũng sinh ra và l n lên trong lòng các tín h u. Ð i s ng c a Ð c N Trinh là m t g ngớ ữ ờ ố ủ ứ ữ ộ ươ sáng c a tình m u t th m thi t. Tình m u t y ph i là đ ng l c c a t t c nh ng aiủ ẫ ử ắ ế ẫ ử ấ ả ộ ự ủ ấ ả ữ c ng tác vào s m nh tông đ c a Giáo H i đ tái sinh nhân lo i.ộ ứ ệ ồ ủ ộ ể ạ  [262]*

IV. Vi c Tôn Kính Ð c N Trinh Trong Giáo H iệ ứ ữ ộ  [263]*66. B n tính và n n t ng c a vi c tôn kính Ð c Mả ề ả ủ ệ ứ ẹ. Nh h ng ân Thiên Chúa, Ð cờ ồ ứ Maria đ c tôn vinh, sau Chúa Con, v t trên h t các thiên th n và loài ng i, vì Ngài làượ ượ ế ầ ườ

42

M r t thánh c a Thiên Chúa và đã tham d vào các m u nhi m c a Chúa Kitô; do đó Ngàiẹ ấ ủ ự ầ ệ ủ đáng đ c Giáo H i tôn vinh và đ c bi t sùng kính. Th c v y, t nh ng th i r t xa x a,ượ ộ ặ ệ ự ậ ừ ữ ờ ấ ư Ð c N Trinh đã đ c tôn kính d i t c hi u "M Thiên Chúa", và các tín h u đã kh nứ ữ ượ ướ ướ ệ ẹ ữ ẩ c u cùng n náu d i s che ch c a Ngài trong m i c n gian nan kh n khóầ ẩ ướ ự ở ủ ọ ơ ố [264]. Nh t làấ t công đ ng Ephêsô, Dân Thiên Chúa đã gia tăng lòng tôn kính Ð c Maria cách l lùng: hừ ồ ứ ạ ọ sùng kính m n yêu, c u kh n và noi g ng đúng nh l i Ngài đã tiên báo: "Muôn đ i sẽế ầ ẩ ươ ư ờ ờ khen tôi có phúc, vì Ð ng toàn năng đã làm cho tôi nh ng vi c tr ng đ i" (Lc 1,48-49). Sấ ữ ệ ọ ạ ự tôn kính y, nh v n luôn có trong Giáo H i, tuy hoàn toàn đ c bi t, nh ng t b n ch tấ ư ẫ ộ ặ ệ ư ự ả ấ v n khác bi t v i s th ph ng dâng lên Ngôi L i nh p th và lên Chúa Cha và Chúaẫ ệ ớ ự ờ ượ ờ ậ ể Thánh Th n; vi c tôn kính Ð c Maria khuy n khích thêm vi c th ph ng Thiên Chúa Baầ ệ ứ ế ệ ờ ượ Ngôi. Giáo H i đã ch p nh n nhi u hình th c tôn sùng M Thiên Chúa, trong gi i h n c aộ ấ ậ ề ứ ẹ ớ ạ ủ giáo lý lành m nh và chính th ng, tùy theo hoàn c nh, th i gian và n i ch n, h p v i tínhạ ố ả ờ ơ ố ợ ớ khí cùng tinh th n c a tín h u; nh ng hình th c y, qua vi c tôn vinh M , cũng làm choầ ủ ữ ữ ứ ấ ệ ẹ tín h u nh n bi t đúng đ n, yêu m n, làm vinh danh, và tuân gi gi i răn Chúa Con, vìữ ậ ế ắ ế ữ ớ Ng i mà muôn v t đ c t o thành (x. Col 1,15-16) và n i Ng i, Chúa Cha h ng h uườ ậ ượ ạ ơ ườ ằ ữ "mu n có đ y đ m i s " (Col 1,19).ố ầ ủ ọ ự  [265]*67. Chi u h ng m c về ướ ụ ụ. Thánh Công Ð ng c ý d y giáo lý công giáo y, đ ng th i Giáoồ ố ạ ấ ồ ờ H i cũng khuy n khích h t m i con cái hãy nhi t tâm phát huy lòng sùng kính Ð c Nộ ế ế ọ ệ ứ ữ Trinh, nh t là trong ph ng v , hãy coi tr ng nh ng vi c th c hành và vi c đ o đ c nh mấ ụ ụ ọ ữ ệ ự ệ ạ ứ ằ suy tôn ngài và đã đ c quy n Giáo Hu n Giáo H i c võ qua các th k , cũng nh hãyượ ề ấ ộ ổ ế ỷ ư kính c n tuân gi nh ng quy t đ nh c a các th i đ i tr c liên quan đ n vi c tôn kínhẩ ữ ữ ế ị ủ ờ ạ ướ ế ệ

nh t ng Chúa Kitô, Ð c N Trinh và các Thánhả ượ ứ ữ [266]. Công Ð ng cũng h t lòng khuy nồ ế ế khích các nhà th n h c và nh ng ng i rao gi ng l i Chúa, khi xét đ n ph m ch c phiầ ọ ữ ườ ả ờ ế ẩ ứ th ng c a M Thiên Chúa, hãy c n th n tránh m i t t ng phóng đ i sai l m cũng nhườ ủ ẹ ẩ ậ ọ ư ưở ạ ầ ư m i t t ng h p hòi quá đángọ ư ưở ẹ [267]. Nh h c h i Thánh Kinh, các Thánh Giáo Ph , cácờ ọ ỏ ụ ti n sĩ và h c h i các ph ng v trong Giáo H i, d i s h ng d n c a quy n Giáo Hu n,ế ọ ỏ ụ ụ ộ ướ ự ướ ẫ ủ ề ấ h hãy làm sáng t đúng m c nh ng ch c v và đ c ân c a Ð c Trinh N ; nh ng ch c vọ ỏ ứ ữ ứ ụ ặ ủ ứ ữ ữ ứ ụ và đ c ân này luôn qui h ng v Chúa Kitô, ngu n m ch toàn th chân lý, thánh thi n vàặ ướ ề ồ ạ ể ệ đ o đ c. H ph i c n th n tránh xa m i l i nói hay vi c làm có th làm cho các anh em lyạ ứ ọ ả ẩ ậ ọ ờ ệ ể khai hay b t c ai khác hi u sai giáo lý đích th c c a Giáo H i. Ph n các tín h u, hãy nhấ ứ ể ự ủ ộ ầ ữ ớ r ng, lòng tôn sùng chân chính không h t i tình c m chóng qua và vô b , cũng không hằ ệ ạ ả ổ ệ t i m t s d tin phù phi m, nh ng phát sinh t m t đ c tin chân th t. Ð c tin d n chúngạ ộ ự ễ ế ư ừ ộ ứ ậ ứ ẫ ta đ n ch nhìn nh n đ a v cao c c a M Thiên Chúa, và thúc đ y chúng ta l y tình conế ỗ ậ ị ị ả ủ ẹ ẩ ấ th o yêu m n và noi g ng các nhân đ c c a M chúng ta.ả ế ươ ứ ủ ẹ [268]*

V. Ð c Maria, D u Ch Lòng C y Trông V ng Vàngứ ấ ỉ ậ ữVà Ni m An i Cho Dân Chúa Ðang L Hànhề Ủ ữ [269]*

68. Ð c Maria, d u ch c a Dân Thiên Chúaứ ấ ỉ ủ . Ngày nay M Chúa Giêsu đã đ c vinh hi nẹ ượ ể h n xác trên tr i, là hình nh và kh i th y c a Giáo H i sẽ hoàn thành đ i sau; cũng th ,ồ ờ ả ở ủ ủ ộ ờ ế d i đ t này, cho t i ngày Chúa đ n (x. 2P 3,10), Ngài chi u sáng nh d u ch lòng c yướ ấ ớ ế ế ư ấ ỉ ậ trông v ng vàng và ni m an i cho dân Chúa đang l hành.ữ ề ủ ữ [270]*69. Ð c Maria chuy n c u cho s hi p nh t các Kitô h uứ ể ầ ự ệ ấ ữ . Thánh Công Ð ng r t vuiồ ấ m ng và đ c an i khi th y ngay gi a các anh em ly khai không thi u nh ng ng i dângừ ượ ủ ấ ữ ế ữ ườ lên M Chúa C u Th vinh d Ngài đáng đ c, nh t là các anh em Ðông Ph ng, nh ngẹ ứ ế ự ượ ấ ươ ữ ng i nhi t thành và h t lòng sùng kính M Thiên Chúa tr n đ i đ ng trinhườ ệ ế ẹ ọ ờ ồ [271]. T t cấ ả m i Kitô h u hãy thi t tha kh n nguy n M Thiên Chúa cũng là M loài ng i, đ nhọ ữ ế ẩ ệ ẹ ẹ ườ ể ư Ngài đã tr giúp Giáo H i s khai b ng l i c u nguy n c a mình, thì ngày nay đ c tônợ ộ ơ ằ ờ ầ ệ ủ ượ

43

vinh v t trên các Th n Thánh trên tr i, Ngài cũng c u b u cùng Con Ngài trong s hi pượ ầ ờ ầ ầ ự ệ thông toàn th các Thánh cho t i khi m i gia đình dân t c ho c đã mang danh hi u Kitôể ớ ọ ộ ặ ệ h u, ho c ch a bi t Ð ng C u Chu c mình, đ u hân hoan đoàn t trong an bình và hòaữ ặ ư ế ấ ứ ộ ề ụ thu n, h p thành m t dân Thiên Chúa duy nh t, h u vinh danh Ba Ngôi Thiên Chúa r tậ ợ ộ ấ ầ ấ thánh và không phân chia.[272]*.T t c và t ng đi u đã đ c ban b trong Hi n Ch tín lý này đ u đ c các Ngh Phấ ả ừ ề ượ ố ế ế ề ượ ị ụ Thánh Công Ð ng ch p thu n. Và, dùng quy n Tông Ð Chúa Kitô trao ban, hi p cùng cácồ ấ ậ ề ồ ệ Ngh Ph kh kính, trong Chúa Thánh Th n, Chúng Tôi phê chu n, ch đ nh và quy tị ụ ả ầ ẩ ế ị ế ngh , và nh ng gì đã đ c Thánh Công Ð ng quy t ngh , Chúng Tôi truy n công b choị ữ ượ ồ ế ị ề ố Danh Chúa c sáng.ảRoma, t i Ð n Thánh Phêrô, ngày 21 tháng 11 năm 1964.ạ ềTôi, Phaolô Giám M c Giáo H i Công Giáo.ụ ộTi p theo là ch ký c a các Ngh Ph .ế ữ ủ ị ụ    

[1]* Hai ch ng đ u c a Hi n ch tín lý v Giáo H i nh m trình bày m u nhi m Giáo H iươ ầ ủ ế ế ề ộ ằ ầ ệ ộ trong ý đ nh c u r i c a Thiên Chúa nh Thánh Kinh đã m c kh i, tr c khi phân tích cị ứ ỗ ủ ư ạ ả ướ ơ c u ph m tr t (ch. III) và tác đ ng siêu nhiên.ấ ẩ ậ ộSau khi đã xác đ nh Giáo H i khai sinh t M u Nhi m Ba Ngôi, ch ng I c a Hi n Ch tìmị ộ ừ ầ ệ ươ ủ ế ế hi u nh ng danh x ng và nh ng hình nh khác nhau mà Thánh Kinh x d ng đ ch Giáoể ữ ư ữ ả ử ụ ể ỉ H i, đ c bi t nh n m nh t i danh x ng c a Thánh Phaolô g i Giáo H i là "Thân Th Chúaộ ặ ệ ấ ạ ớ ư ủ ọ ộ ể Kitô" (các s 5-7), nh ng không tuy t đ i theo cách g i đó. Sau cùng, ch ng I còn c tố ư ệ ố ọ ươ ắ nghĩa th c t i Giáo H i trong tình tr ng c th (s 8)ự ạ ộ ạ ụ ể ố[2] * S 1: Nh p đố ậ ềÐây là ph n nh p đ t ng quát, nói lên chi u h ng riêng bi t c a Hi n Ch . Công Ð ngầ ậ ề ổ ề ướ ệ ủ ế ế ồ qu quy t s m nh c u r i ph quát c a Giáo H i đã đ c Chúa Kitô trao phó, qua ýả ế ứ ệ ứ ỗ ổ ủ ộ ượ ni m bí tích ph quát c a n c u r i. đây, s c u r i đ c quan ni m d i hình th cệ ổ ủ ơ ứ ỗ Ở ự ứ ỗ ượ ệ ướ ứ h p thông v i Ba Ngôi.ợ ớ[3] * Các s 2-4: Giáo H i t M u Nhi m Chúa Ba Ngôi.ố ộ ừ ầ ệCác s này có s th ng nh t khá ch t chẽ v đ m c và c c u, nói lên ho t đ ng c a Baố ự ố ấ ặ ề ề ụ ơ ấ ạ ộ ủ Ngôi trong đ i s ng Giáo H i. Giáo H i khai sinh t ý đ nh t do c a Chúa Cha h ng h uờ ố ộ ộ ừ ị ự ủ ằ ữ (s 2), ý đ nh đó đ c th c hi n qua s m nh c a Chúa Con (s 3), và đ c b túc nh số ị ượ ự ệ ứ ệ ủ ố ượ ổ ờ ự thánh hóa mà Chúa Thánh Th n đem đ n (s 4). Nh v y chúng ta th y rõ Giáo Lý Côngầ ế ố ư ậ ấ Giáo v Giáo H i đ c xây d ng trên tín đi u căn b n c a Kitô giáo. Công Ð ng nói theoề ộ ượ ự ề ả ủ ồ ki u nói c a Thánh Kinh ch không theo ki u nói th n h c. Và không mu n gi i quy tể ủ ứ ể ầ ọ ố ả ế v n đ : ph i hi u nh ng ho t đ ng c a Ba Ngôi nh th nào. Câu sau cùng c a s 4 baoấ ề ả ể ữ ạ ộ ủ ư ế ủ ố g m ch đích và n i dung c a s đó.ồ ủ ộ ủ ố

44

[4] Xem T. Cyprianô, Epist. 64,4: PL 3,1017; CSEL (Hartel), III B, trg 720. T. Hilariô Pict., In Mt. 23,6: PL 9,1047. T. Augustinô, nhi u ch khác. T. Cyrillô Alex. Glaph. in Gen. 2, 10: PGề ỗ 69, 110A.[5] T. Gregoriô C . Hom. in Evang. 19,1: PL 76,1154 B. Xem T. Augustinô, Serm. 341, 9,11:ả PL 39,1499t. T. Gio. Damascenô, Adv. Iconoct. 11: PG 96,1357.[6] Xem T. Ireneô, Adv. Haer. III, 24, 1: PG 7, 966 B; Harvey 2, 131; x. b. Sagnard, Sources Chr., trg 398.[7] T. Cyprianô, De Orat. Dom. 23 : PL 4, 553: Hartel, III A, trg 285. T. Augustinô, Serm. 71, 20, 33: PL 38, 463t. T. Gioan Damascenô, Adv. Iconocl. 12: PG 96, 1358 D.[8] *Các s 5-7: Giáo H i trong l ch s c u r i.ố ộ ị ử ứ ỗCác s này trình bày s hi n di n và ho t đ ng siêu nhiên c a Thiên Chúa qua Giáo H iố ự ệ ệ ạ ộ ủ ộ trong công cu c c u đ . Công Ð ng mu n gi i thích ý đ nh c u r i c a Ba Ngôi th c hi nộ ứ ộ ồ ố ả ị ứ ỗ ủ ự ệ qua Giáo H i (các s 2-4) ti n tri n nh th nào trong l ch s c u r i. Vi c đó ph i nhộ ố ế ể ư ế ị ử ứ ỗ ệ ả ờ vào s phân tích t m nh ng cách di n t c a m c kh i Thánh Kinh. Nh th trong s 5,ự ỉ ỉ ữ ễ ả ủ ạ ả ư ế ố Công Ð ng nói v Giáo H i nh m t N c Thiên Chúa tr n gian; s 6 trình bày nh ngồ ề ộ ư ộ ướ ở ầ ố ữ hình nh và nh ng hình bóng khác nhau mà Thánh Kinh x d ng đ mô t Giáo H i nh làả ữ ử ụ ể ả ộ ư vi c c a Thiên Chúa; và sau cùng, trong s 7, Công Ð ng gi i thích sâu xa h n v Giáo H iệ ủ ố ồ ả ơ ề ộ là Thân Th Chúa Kitô, theo sát v i giáo lý c a Thánh Phaolô.ể ớ ủ[9] * S 5: Giáo H i là N c Chúa.ố ộ ướN c ph i hi u theo nghĩa Thánh Kinh ch không ch nguyên nghĩa xã h i, t c là ph iướ ả ể ứ ỉ ộ ứ ả hi u nh là m t hành đ ng cai tr (chính s th ng tr ) h n là s n i r ng đ t đai (hi uể ư ộ ộ ị ự ố ị ơ ự ớ ộ ấ ệ qu c a hành đ ng th ng tr ). Trong vi n t ng y, Công Ð ng qu quy t có hai s ki nả ủ ộ ố ị ễ ượ ấ ồ ả ế ự ệ t o nên Giáo H i, t c là N c Thiên Chúa: ho t đ ng c a Chúa Kitô tr c Ph c Sinh trongạ ộ ứ ướ ạ ộ ủ ướ ụ đó N c Thiên Chúa (theo ý nghĩa đã gi i thích) đã đ c bi u l , và vi c Chúa thi t l pướ ả ượ ể ộ ệ ế ậ qua M u Nhi m Ph c Sinh. Nh th , ngay c nh ng y u t giúp N c Thiên Chúa th cầ ệ ụ ư ế ả ữ ế ố ướ ự hi n cũng đã đ c phác h a:ệ ượ ọa/ Y u t siêu nhiên: Là nh ng h ng ân mà V Sáng L p Giáo H i ban cho (t ng k t: là nế ố ữ ồ ị ậ ộ ổ ế ơ tr ng đ i c a Chúa Thánh Th n);ọ ạ ủ ầb/ Y u t luân lý: Ch p nh n nh ng đòi h i tinh th n v vi c Chúa th ng tr trên conế ố ấ ậ ữ ỏ ầ ề ệ ố ị ng i, m t cách t do và toàn v n;ườ ộ ự ẹc/ Y u t th a sai: Giáo H i lãnh nh n t Ð ng Sáng L p s m nh loan báo và t o l p sế ố ừ ộ ậ ừ ấ ậ ứ ệ ạ ậ ự th ng tr này c a Thiên Chúa trên m i ng i;ố ị ủ ọ ườd/ Y u t cánh chung: Vi c th ng tr y còn b t toàn trên tr n gian, b i v y khuynhế ố ệ ố ị ấ ấ ầ ở ậ h ng cánh chung c a toàn th Giáo H i h ng t i m t N c hoàn h o ph i đ c th cướ ủ ể ộ ướ ớ ộ ướ ả ả ượ ự hi n trong th i sau h t (x. s 48c).ệ ờ ế ố[10] Xem Origenê, In Mat 16,21: PG 13, 1443 C. Tertullianô, Adv. Marc. 3,7: PL 2, 357 C; CSEL 47,3 trg 380. V tài li u ph ng v , xem Sacramentarium Gregorianum: PL 78,160 B.ề ệ ụ ụ Ho c C. Mohlberg, Liber Sacramentorum Romanae Ecclesiae, Roma, 1960, trg 111, XC:ặ "Thiên Chúa không b ràng bu c đã ban cho ng i n i c ng vĩnh c u c a các thánh...".ị ộ ươ ơ ư ụ ử ủ Ca ng i Urbs Jerusalem beata trong sách kinh nh t t ng đan vi n, và Coelestisợ ậ ụ ệ urbs Jerusalem trong sách kinh nh t t ng Roma.ậ ụ[11] * S 6: Nh ng hình nh v Giáo H i theo Thánh Kinh.ố ữ ả ề ộSau đây là nh ng kh ng đ nh c a Công Ð ng:ữ ẳ ị ủ ồa/ Nh ng hình nh và hình bóng y là m c kh i th c v Giáo H i nh đó chúng ta hi u rõữ ả ấ ạ ả ự ề ộ ờ ể h n b n tính sâu xa c a Giáo H i. H n n a chúng ta còn b y t s th ng nh t và ti nơ ả ủ ộ ơ ữ ầ ỏ ự ố ấ ế tri n c a m t m c kh i đ c chu n b trong C u c và đ c hoàn t t trong Tân c.ể ủ ộ ạ ả ượ ẩ ị ự Ướ ượ ấ Ướ

45

b/ Giáo thuy t đ i c ng trong s 5b đ c gi i thích rõ r t h n theo ti n trình ti m ti nế ạ ươ ố ượ ả ệ ơ ế ệ ế và năng đ ng. Nh ng hình nh v đ i s ng du m c bày t s kh i x ng c a Thiên Chúaộ ữ ả ề ờ ố ụ ỏ ự ở ướ ủ trong Giáo H i, luôn ti n tri n đ đ t t i k t qu sau cùng, nh ng hình nh v xây c tộ ế ể ể ạ ớ ế ả ữ ả ề ấ ch ng t s kiên c , và nh ng hình nh gia đình nói lên s k t h p thân m t gi a Chúaứ ỏ ự ố ữ ả ự ế ợ ậ ữ Kitô và Giáo H i.ộ[12] Xem T. Tôma, Summa Theol. III, q. 62, a.5, ad 1.[13] Xem Piô XII: Tđ. Mystici Corporis, 29-6-1943: AAS 35 (1943), trg 208.[14] Xem Leô XIII, Tđ. Divinum illud, 9-5-1897: AAS 29 (1896-97), trg 650. Piô XII Tđ. Mystici Corporis, n.v.t., trg 219-220; Dz 2288 (3808). T. Augustinô, Serm. 268, 2: PL 38, 1232, và n i khác. T. Gioan Kim Kh u, In Eph. bài gi ng 9, 3: PG 62. 72. Didymô Alex., Trin,ơ ẩ ả 2, 1: PG 39, 449t. T. Tôma, In Col. 1, 18, lect. 5: x.b. Marietti, II, s 46: Thân th đ c t oố ể ượ ạ thành nên m t do s th ng nh t c a linh h n, cũng th Giáo H i đ c t o thành nên m tộ ự ố ấ ủ ồ ế ộ ượ ạ ộ do s th ng nh t c a Thánh Th n..."ự ố ấ ủ ầ[15] * S 7: Giáo H i là thân th Chúa Kitô.ố ộ ểNg i ta có th nh n th y r ng, đ khai tri n ý ni m này, nh ng b n văn c a Phaolô đãườ ể ậ ấ ằ ể ể ệ ữ ả ủ đ c l p l i m t cách phong phú, ch không ch đ c s p x p theo th t . Nh ng nhàượ ậ ạ ộ ứ ỉ ượ ắ ế ứ ự ữ so n th o l u tâm đ n vi c tr ng d n cho "hòa h p" h n là đ n vi c khai tri n cho h pạ ả ư ế ệ ư ẫ ợ ơ ế ệ ể ợ lý. B i v y ng i ta đã đi theo ti n trình l ch s c a t t ng Phaolô: các đo n a-c tríchở ậ ườ ế ị ử ủ ư ưở ạ nh ng th l n nhi u h n; các đo n khác trích các th th i l u đày. Nh ng cũng nên l u ýữ ư ớ ề ơ ạ ư ờ ư ư ư Công Ð ng không mu n tr c ti p g i Giáo H i là "nhi m th ", nh ng qu quy t r ngồ ố ự ế ọ ộ ệ ể ư ả ế ằ Chúa Kitô ph c sinh đã t o cho các anh em mình thành thân th riêng mình, theo m t cáchụ ạ ể ộ th c bí nhi m. Có hai lý do:ứ ệa) Thánh Phaolô không bao gi nói v nhi m th . Ngài ch qu quy t là các tín h u trờ ề ệ ể ỉ ả ế ữ ở nên cùng m t thân, m t ng i, m t thân th c a Chúa Kitô.ộ ộ ườ ộ ể ủb) Ý ki n Th n h c b t đ ng v v n đ này.ế ầ ọ ấ ồ ề ấ ềÐây là t t ng chính y u h ng d n t t c ti n trình: n c u r i bi n c i con ng iư ưở ế ướ ẫ ấ ả ế ơ ứ ỗ ế ả ườ thành m t t o v t m i. Chính Chúa Kitô là t o v t m i y trong thân xác vinh hi n c aộ ạ ậ ớ ạ ậ ớ ấ ể ủ Ng i, trong đó Ng i tri u t p và n i k t m i anh em nh s c m nh c a Th n Khíườ ườ ệ ậ ố ế ọ ờ ứ ạ ủ ầ Ng i (7a).ườÝ t ng y đ c khai tri n trong hai ch đ :ưở ấ ượ ể ủ ềa) Ch đ "thân xác": (7b-c): nh n m nh t i hai đ c đi m:ủ ề ấ ạ ớ ặ ể- M t c ng đoàn sinh ho t thiêng liêng đ c bí tích nuôi d ng (7b).ộ ộ ạ ượ ưỡ- S khác bi t gi a các chi th nh ng cùng "hi p s c" trong sinh ho t nh cùng m tự ệ ữ ể ư ệ ứ ạ ờ ộ Thánh Th n khích đ ng, vì l i ích toàn th (7c).ầ ộ ợ ểb) Ch đ "Ð u" (7d-g). Ði u kh ng đ nh chính y u là s tr i v t c a Chúa Kitô, Ð ngủ ề ầ ề ẳ ị ế ự ổ ượ ủ ấ t o thành và c u chu c, theo nh đo n đ u c a các th g i tín h u Ephêsô và Colosê, sạ ứ ộ ư ạ ầ ủ ư ử ữ ự tr i v t đ c Ng i trang b cho toàn thân (7d).ổ ượ ượ ườ ịChúa Kitô là Nguyên Lý, là Th Lãnh Giáo H i đ c trình bày d i ba khía c nh:ủ ộ ượ ướ ạ- s hòa h p các chi th v i Ð u nh tham d cu c t n n và ph c sinh c a Ng i (7c).ự ợ ể ớ ầ ờ ự ộ ử ạ ụ ủ ườ- s tăng tri n c a toàn thân h ng v Chúa Kitô là Ð u: nh v y Chúa Kitô là Nguyên Lýự ể ủ ướ ề ầ ư ậ h p nh t và tăng tri n có c c u và có hòa h p (7f).ợ ấ ể ơ ấ ợ- s tăng tri n này là công trình c a Thánh Th n Chúa Kitô, luôn làm s ng đ ng, n i k tự ể ủ ầ ố ộ ố ế và h ng d n Giáo H i (7g).ướ ẫ ộVài hàng k t lu n nói lên ch đ Giáo H i là m t Hi n thê (7h).ế ậ ủ ề ộ ộ ề[16] * S 8: B n tính nhân th n c a Giáo H i.ố ả ầ ủ ộ

46

Trong Giáo H i, ph i phân bi t - nh ng không đ c phân tán - hai khía c nh, có th soộ ả ệ ư ượ ạ ể sánh v i hai b n tính c a Ngôi L i nh p th : m t khía c nh nhân lo i và m t khía c nhớ ả ủ ờ ậ ể ộ ạ ạ ộ ạ th n linh. Giáo H i nh m t m u nhi m th c s xu t hi n trên trái đ t d i hình th c cầ ộ ư ộ ầ ệ ự ự ấ ệ ấ ướ ứ ụ th và hi n nhiên, và Giáo H i v n hi n di n, n u không chúng ta không th nói t i m uể ể ộ ẫ ệ ệ ế ể ớ ầ nhi m (Giáo H i là bí tích c u r i, là d u hi u h u hình c a n c u r i vô hình và là d ngệ ộ ứ ỗ ấ ệ ữ ủ ơ ứ ỗ ụ c c a quy n năng Thiên Chúa, xem s 1). M u nhi m là ch ng trình c u r i đ c Chúaụ ủ ề ố ầ ệ ươ ứ ỗ ượ m c kh i tr n gian này d i nh ng t m màn trong su t (8a).ạ ả ở ầ ướ ữ ấ ốV y Giáo H i đ c Thiên Chúa tri u t p và qui t , phù h p v i Chúa Kitô, là thân th c aậ ộ ượ ệ ậ ụ ợ ớ ể ủ Chúa Kitô và đ c Chúa Thánh Th n làm cho ho t đ ng. Tuy nhiên Giáo H i v n là n i quiượ ầ ạ ộ ộ ẫ ơ t m i ng i v i t t c nh ng y u t mà n i qui t đó bao g m, không nh ng v t ch c,ụ ọ ườ ớ ấ ả ữ ế ố ơ ụ ồ ữ ề ổ ứ c c u, th l c xã h i, mà c nh ng y u đu i và t i l i. Th c t ph c t p c a Giáo H i làơ ấ ế ự ộ ả ữ ế ố ộ ỗ ự ế ứ ạ ủ ộ nh th , nh ng cũng đ ng nên tách bi t hay đ i kháng mà ph i nhìn v i con m t đ c tinư ế ư ừ ệ ố ả ớ ắ ứ nh m t công trình c a lòng nhân h u Chúa mu n x d ng m i y u t nhân lo i, khôngư ộ ủ ậ ố ử ụ ọ ế ố ạ khinh chê s y u hèn c a nó. S th ng nh t có tính cách n n t ng c a Giáo H i s ngự ế ủ ự ố ấ ề ả ủ ộ ố đ ng đ c xác quy t qua ba cách th c khác nhau: không th có s đo n giao gi a t ngộ ượ ế ứ ể ự ạ ữ ừ hai ý ni m đi v i nhau:ệ ớ"Xã h i ph m tr t - Nhi m th Chúa Kitô";ộ ẩ ậ ệ ể"Công h i h u hình - C ng đoàn thiêng liêng";ộ ữ ộ"Giáo H i tr n gian - Giáo H i tô đi m b ng h ng ân thiên qu c".ộ ầ ộ ể ằ ồ ốChúng ta đ ng tr c m t th c t i ph c t p không chia c t, nh ng l i bao g m m t y u tứ ướ ộ ự ạ ứ ạ ắ ư ạ ồ ộ ế ố nhân lo i và m t y u t th n linh. Trong th c t i ph c t p này, Giáo H i là d u hi n cóạ ộ ế ố ầ ự ạ ứ ạ ộ ấ ệ Chúa Thánh Th n hi n di n và chính Ngài sẽ hoàn t t trong Giáo H i và nh Giáo H i nầ ệ ệ ấ ộ ờ ộ ơ c u đ c a nh ng ng i đ c tuy n ch n.ứ ộ ủ ữ ườ ượ ể ọS ki n v a là d u hi u v a là lý do sinh ra n thánh c u t o nên chính y u tính c a bíự ệ ừ ấ ệ ừ ơ ấ ạ ế ủ tích hay m u nhi m: d u hi u h u hình c a th n l c vô hình (8b).ầ ệ ấ ệ ữ ủ ầ ựGiáo H i thánh thi n th t, nh ng m t tr t cũng luôn đòi đ c thanh t y; t i l i t n t iộ ệ ậ ư ộ ậ ượ ẩ ộ ỗ ồ ạ trong Giáo H i, nh ng Giáo H i l i đ c Chúa Thánh Th n thánh hóa sâu xa. Do hai đ cộ ư ộ ạ ượ ầ ặ tính này mà công cu c c u đ luôn đ c th c hi n d i d u ch khó nghèo và bách h i:ộ ứ ộ ượ ự ệ ướ ấ ỉ ạ đó chính là con đ ng mà Giáo H i ph i d n thân đ theo g ng Chúa Giêsu; đ ng riêngườ ộ ả ấ ể ươ ườ c a Chúa luôn là đ ng Thánh Giá. Giáo H i là Giáo H i c a t i nhân nên luôn luôn c nủ ườ ộ ộ ủ ộ ầ đ c thanh t y. Nh ng n u t đó mà v i k t lu n r ng Giáo H i nh th không còn thánhượ ẩ ư ế ừ ộ ế ậ ằ ộ ư ế thi n là k t lu n sai, b i vì nh v y là ch nhìn toàn b con s nh ng chi th ch khôngệ ế ậ ở ư ậ ỉ ộ ố ữ ể ứ nhìn đ n m t cái gì khác trong Giáo H i. Giáo H i là m t xã h i do Chúa Kitô thi t l p vàế ộ ộ ộ ộ ộ ế ậ đ c Chúa Thánh Th n làm cho s ng đ ng ch v i m c đích tranh đ u và chi n th ng t iượ ầ ố ộ ỉ ớ ụ ấ ế ắ ộ l i. Ðó chính là lý do và là cách th c thánh thi n tinh tuy n c a Giáo H i: Ch c h n khôngỗ ứ ệ ề ủ ộ ắ ẳ ph i n i chi th hay th lãnh, nh ng là trong chính y u tính. Giáo H i là Hi n thê không tìả ơ ể ủ ư ế ộ ề

, không b i nh , nh ng ch hi n h u n i tr n gian này trong tình tr ng chu n b (8c).ố ụ ơ ư ỉ ệ ữ ơ ầ ạ ẩ ịGiáo H i sẽ toàn th ng trên ch ng đ ng nguy khó này, nh ng ch có th nh s bác ái vàộ ắ ặ ườ ư ỉ ể ờ ự nh n n i c a Thánh Th n m i có th l t th ng đ c nh ng tr ng i d n d p. Nh ngẫ ạ ủ ầ ớ ể ướ ắ ượ ữ ở ạ ồ ậ ữ y u đu i, nh ng khó khăn, nh ng thi u sót c a Giáo H i, c a m t xã h i tr n gian, khôngế ố ữ ữ ế ủ ộ ủ ộ ộ ầ ph i là nh ng o t ng, nh ng chúng có th c. Cu c chi n th ng c a Giáo H i Chúa trênả ữ ả ưở ư ự ộ ế ắ ủ ộ t t c nh ng ngh ch c nh này cũng không ph i là gi t ng, nh ng là cu c chi n th ngấ ả ữ ị ả ả ả ưở ư ộ ế ắ th c s cho ng i có lòng tin. Nh v y, Giáo H i th c s m c kh i m u nhi m Chúa Kitôự ự ườ ư ậ ộ ự ự ạ ả ầ ệ dù v n còn mây đen m t i cho t i khi có ánh sáng huy hoàng chi u soi (8d).ẫ ờ ố ớ ế

47

[17] Leô XIII, Tđ. Sapientiae christianae. 10-1-1890: AAS 22 (1889-90), trg 392. n.t., Tđ. Satis cognitum 29-6-1896: AAS 28 (1895-96), trg 710 và 724 tt. Piô XII, Tđ. Mystici Corporis, n.v.t., trg 199-200.[18] Xem Piô XII Tđ. Mystici Corporis, n.v.t., trg 221 tt. n.t., Tđ. Humani generis, 12-8-1950: AAS 42 (1950), trg 571.[19] Leô XIII, Tđ. Satis Cognitum, n.v.t., trg 713.[20] Xem Symbolum Apostolicum: Dz. 6-9 (10-13). Symb. Ni.-Const. : Dz. 86 (150). So sánh v i Prof. fidei Trid. : Dz. 994 và 999 (1862 và 1868).ớ[21] Ð c "Giáo H i Rôma thánh thi n (công giáo và tông truy n)": trong Prof. fidei Trid.,ọ ộ ệ ề n.v.t., và CÐ Vat I, Hi n ch tín lý v đ c tin công giáo, Dei Filius : Dz. 1782 (3001).ế ế ề ứ[22] T. Augustinô, De Civ. Dei, XVIII, 51, 2 : PL 41, 614.[23] * Ch ng nh t c a Hi n Ch tín lý v Giáo H i bàn v m u nhi m Giáo H i đ c bi tươ ấ ủ ế ế ề ộ ề ầ ệ ộ ặ ệ trong chi u h ng ngoài th i gian. Ch ng hai trình bày hình nh m u nhi m Giáo H i cề ướ ờ ươ ả ầ ệ ộ ụ th c a Chúa Giêsu Kitô trong chi u h ng l ch s : s xu t hi n, b n tính là Dân Thiênể ủ ề ướ ị ử ự ấ ệ ả Chúa đang trong cu c hành trình, s bành tr ng c a Giáo H i trong không gian và th iộ ự ướ ủ ộ ờ gian. L ch s tính ph quát c a m u nhi m Giáo H i - nh s 8 đã khai mào - có th di nị ử ổ ủ ầ ệ ộ ư ố ể ễ t m t cách t ng h p nh sau: Giáo H i là Dân Thiên Chúa trên đ ng l hành qua l ch sả ộ ổ ợ ư ộ ườ ữ ị ử thánh, b t đ u t lúc Israel đ c Chúa g i đi t i Giáo H i v i nh ng chi u h ng phắ ầ ừ ượ ọ ớ ộ ớ ữ ề ướ ổ quát c a cu c hoàn t t trong s hi p thông v i Chúa Ba Ngôi. Công Ð ng đã l u tâm xâyủ ộ ấ ự ệ ớ ồ ư d ng khoa Giáo H i h c d a trên l ch s c u r i, nh th là tr v v i d ki n n n t ngự ộ ọ ự ị ử ứ ỗ ư ế ở ề ớ ự ế ề ả c a khoa Giáo H i h c th i Giáo H i s khai mà khoa th n h c th i Trung C (ít quan tâmủ ộ ọ ờ ộ ơ ầ ọ ờ ổ đ n l ch s ), th i ch ng phái C i Cách (nh n m nh đ c bi t t i khía c nh ph m tr t),ế ị ử ờ ố ả ấ ạ ặ ệ ớ ạ ẩ ậ thu c th k th XIX và đ u th k XX (khám phá ra đ c tính huy n thiêng c a Giáo H iộ ế ỷ ứ ầ ế ỷ ặ ề ủ ộ và khai tri n ý ni m tĩnh v Nhi m Th ) đã b qua. D ki n n n t ng y nh sau: chể ệ ề ệ ể ỏ ự ệ ề ả ấ ư ỉ mình Giáo H i Chúa Kitô là s hoàn t t h p pháp c a dân t c mang l i h a C u c; côngộ ự ấ ợ ủ ộ ờ ứ ự Ướ đoàn con ng i là Giáo H i (v i nh ng nhi m v , vai trò và trách nhi m khác nhau) m cườ ộ ớ ữ ệ ụ ệ ặ hình th c m t dân t c đ c tri u t p và liên k t b i m t Tân c ti p n i cho C u c.ứ ộ ộ ượ ệ ậ ế ở ộ Ướ ế ố ự Ướ Tri u t p là ti p t c l i m i đ i v i Israel tr c đây, nh ng không còn dành riêng choệ ậ ế ụ ờ ờ ố ớ ướ ư m t ch ng t c nào n a: t nay trong Tân c, l i m i g i c a Thiên Chúa qua Máu Chúaộ ủ ộ ữ ừ Ướ ờ ờ ọ ủ Kitô sẽ đ n v i m i ng i. Nh th Giáo H i đ c coi nh Dân Thiên Chúa đang ti n t iế ớ ọ ườ ư ế ộ ượ ư ế ớ viên mãn d i Th n Khí Chúa Kitô. D ki n y là n n t ng cho t t c nh ng khai tri nướ ầ ự ệ ấ ề ả ấ ả ữ ể c a Hi n Ch . Ð có th cân nh c chính xác vai trò c a các h ng ng i trong Giáo H iủ ế ế ể ể ắ ủ ạ ườ ộ (ph quát tính c a Dân Chúa), c n ph i đ nh v các nhóm này (giáo ph m, giáo dân, tu sĩ)ổ ủ ầ ả ị ị ẩ trong toàn th Dân Chúa: "Dân Chúa n i đây ph i hi u là c m c t l n con chiên... Ph iể ơ ả ể ả ụ ử ẫ ả nhìn Dân Chúa trong toàn di n; có v y m i th y rõ trách v c a m c t là cung ng choệ ậ ớ ấ ụ ủ ụ ử ứ con chiên nh ng ph ng th c u r i, và n g i c a con chiên là ph i c ng tác v i m c tữ ươ ế ứ ỗ ơ ọ ủ ả ộ ớ ụ ử đ truy n bá Phúc Âm và m mang Giáo H i" (Rel. Gen.). Tr c khi đ c p chi ti t đ nể ề ở ộ ướ ề ậ ế ế nh ng h ng ng i khác nhau, c n ph i mô t c ng đoàn và cho bi t y u t chung c aữ ạ ườ ầ ả ả ộ ế ế ố ủ m i ng i, t c là: ph i thu c v Dân Thiên Chúa nh là n i t p h p các tín h u.ỗ ườ ứ ả ộ ề ư ơ ậ ợ ữÝ ni m v Dân Thiên Chúa gi m t v trí then ch t trong toàn th Hi n Ch và nói lên haiệ ề ữ ộ ị ố ể ế ế đi m:ểa) S liên t c l ch s c a k ho ch c u r i c a Thiên Chúa th c hi n trong m u nhi mự ụ ị ử ủ ế ạ ứ ỗ ủ ự ệ ầ ệ Giáo H i, nh là dân m i c a Tân c v i đ c tính đón nh n m i ng i;ộ ư ớ ủ Ướ ớ ặ ậ ọ ườb) C ng đoàn s ng trong đ c tin c a t t c nh ng nhóm và nh ng h ng ng i t o thànhộ ố ứ ủ ấ ả ữ ữ ạ ườ ạ Dân Thiên Chúa.

48

Ch ng này có k t c u đ n gi n. Sau ph n nh p đ v Dân Thiên Chúa cách t ng quátươ ế ấ ơ ả ầ ậ ề ề ổ (s 9), ph n nh t mô t đ a v chung và đ ng nh t cho m i Kitô h u đ c Chúa ch n đố ầ ấ ả ị ị ồ ấ ọ ữ ượ ọ ể tham d vào Dân Ngài: Dân Thiên Chúa là dân t t (các s 10-12). Ph n hai bàn v n g iự ư ế ố ầ ề ơ ọ ph quát - công giáo tính - c a Dân Chúa, ý đ nh đ c c th hóa trong l ch s Dân Ngài.ổ ủ ị ượ ụ ể ị ử Công Ð ng c g ng bày t sao cho nh ng h ng ng i khác nhau nói lên m i t ng quanồ ố ắ ỏ ữ ạ ườ ố ươ v i Dân Thiên Chúa, là s phô di n l ch s c a m u nhi m c u đ ph quát (các s 13-ớ ự ễ ị ử ủ ầ ệ ứ ộ ổ ố16). Ph n k t lu n c a ch ng này nói v Chúa Thánh Th n là Ð ng x ng xu t ra phầ ế ậ ủ ươ ề ầ ấ ướ ấ ổ quát tính y mà nh ng s m nh c a Ngài là bi u t ng s ng đ ng.ấ ữ ứ ệ ủ ể ượ ố ộ [24] Xem T. Cyprianô, Epist. 69, 6 : PL 3, 1142 B ; Hartel 3 B, trg 754: "bí tích hi p nh t b tệ ấ ấ kh phân ly".ả[25] * S 9: Giao c m i và dân t c m i.ố ướ ớ ộ ớTh n h c v Dân Thiên Chúa đ c trình bày qua ba giai đo n:ầ ọ ề ượ ạa) Ý đ nh h u hi u c a Thiên Chúa mu n c u v t nhân lo i qua vi c Chúa làm cho nhânị ữ ệ ủ ố ứ ớ ạ ệ lo i tr thành m t dân t c màạ ở ộ ộ  Israel cũ là hình bóng chu n b tr c. Dân t c m i c a Chúaẩ ị ướ ộ ớ ủ k nghi p dân t c cũ và cũng dành cho mình nh ng t c hi u c a dân t c cũ (s 9a).ế ệ ộ ữ ướ ệ ủ ộ ốb) Nh ng chi u h ng c a dân t c m i: có th lãnh là Chúa Kitô, có qui ch là ch c v vàữ ề ướ ủ ộ ớ ủ ế ứ ị s t do c a các con cái Chúa, có lu t pháp là gi i răn m i, có không gian là ph quát tính,ự ự ủ ậ ớ ớ ổ có cùng đích là N c Tr i. Nó v t quá biên c ng m t qu c gia đ ti n t i m i qu c giaướ ờ ượ ươ ộ ố ể ế ớ ọ ố (s 9b).ốc) Dân t c m i này là Giáo H i Chúa Kitô. Vì chính trong dân y mà ý đ nh c u r i đ tộ ớ ộ ấ ị ứ ỗ ạ đ c m c đích là qui t các con cái t n mát c a Thiên Chúa v hi p nh t. Nh các con cáiượ ụ ụ ả ủ ề ệ ấ ờ

y mà Dân Thiên Chúa t o thành Giáo H i đ Giáo H i tr nên bí tích h u hình c a m tấ ạ ộ ể ộ ở ữ ủ ộ n c u r i. Giáo H i là Dân Thiên Chúa luôn ti n t i viên mãn là N c Tr i. Bén r trongơ ứ ỗ ộ ế ớ ướ ờ ễ

l ch s , thi t l p trên trái đ t và gi a tr n gian, Giáo H i đang trên đ ng đi vị ử ế ậ ấ ữ ầ ộ ườ ề Giêrusalem thiên qu c (s 9c; x. s 5 và ch ng VIII).ố ố ố ươ[26] * Các s 11-12: Dân t t .ố ư ếDân t c này là m t dân "t t ". Công Ð ng gi i thích v n t t b n tính c a ch c t t (sộ ộ ư ế ồ ả ắ ắ ả ủ ứ ư ế ố 10) và vi c thi hành ch c v y (các s 11-12).ệ ứ ụ ấ ố[27] Xem Piô XII, Hu n t Magnificate Dominum, 2-11-1954 : AAS 46 (1954), trg 669. Tđ.ấ ừ Mediator Dei, 20-11-1947 : AAS 39 (1947), trg 555.[28] Xem Piô XI, Tđ. Miserentissimus Redemptor, 8-5-1928 : AAS 20 (1928), trg 171t. Piô XII, Hu n t "Vous nous avez", 22-9-1956 : AAS 48 (1956), trg 714.ấ ừ[29] * S 10: B n tính c a ch c t t c ng đ ng.ố ả ủ ứ ư ế ộ ồCông Ð ng đi theo đ ng l i truy n th ng khi qu quy t là ng i đã ch u phép Thánhồ ườ ố ề ố ả ế ườ ị T y đ u đ c thánh hi n đ lãnh nh n ch c t t thánh. Qu th c, Dân Thiên Chúa thamẩ ề ượ ế ể ậ ứ ư ế ả ự d vào ch c v t t c a Chúa Kitô vì là dân t c đ c th a h ng nh ng đ c ân c a dânự ứ ụ ư ế ủ ộ ượ ừ ưở ữ ặ ủ t t mà Thiên Chúa đã tuy n ch n và dành riêng cho Ngài trên núi Sinai. Chúa Kitô đãư ế ể ọ đ c thánh hi n đ tr thành v T T (t c là v Trung Gian c a Tân c), nh Ngôiượ ế ể ở ị ư ế ứ ị ủ Ướ ờ Hi p. Ch c v t t y đ c Dân Thiên Chúa tham d , tr thành chung cho m i tín h uệ ứ ụ ư ế ấ ượ ự ở ọ ữ nh phép Thánh T y. Công Ð ng g i là "ch c t t c ng đ ng". Chúa Kitô bi n dân nàyờ ẩ ồ ọ ứ ư ế ộ ồ ế thành m t c ng đoàn đ c thánh hi n. Ng i theo đu i s m nh c a Ng i trong m i tínộ ộ ượ ế ườ ổ ứ ệ ủ ườ ỗ h u, m i ph n t c a Dân Thiên Chúa. Ai ch u phép Thánh T y đ vào Giáo H i, thì cũngữ ỗ ầ ử ủ ị ẩ ể ộ đ u nh n đ c s thánh hi n t t này, nghĩa là, Chúa Kitô cho ng i đó tham d vàoề ậ ượ ự ế ư ế ườ ự ch c t t , và s m nh tiên tri và vào ch c v v ng gi c a Ng i (sô 10a).ứ ư ế ứ ệ ứ ụ ươ ả ủ ườ

49

Nh ng ph i phân bi t ch c t t c ng đ ng này v i ch c t t th a tác đ c trao phó choư ả ệ ứ ư ế ộ ồ ớ ứ ư ế ừ ượ m t s ng i đã ch u phép Thánh T y. Ch c t t th a tác bao g m quy n hành trên Dânộ ố ườ ị ẩ ứ ư ế ừ ồ ề Thiên Chúa. C hai ch c t t đ u tham d vào ch c t t duy nh t c a Chúa Kitô, và cóả ứ ư ế ề ự ứ ư ế ấ ủ liên quan v i nhau: ch c t t c ng đ ng hoàn t t nh ch c t t th a tác và ch c t tớ ứ ư ế ộ ồ ấ ờ ứ ư ế ừ ứ ư ế th a tác d a trên ch c t t c ng đ ng (s 10b).ừ ự ứ ư ế ộ ồ ố[30] * Các s 11-12: Vi c thi hành ch c t t c ng đ ng.ố ệ ứ ư ế ộ ồVi c thi hành bao g m hai nhi m v riêng cho Dân Chúa: tham d vào các bí tích và ch ngệ ồ ệ ụ ự ứ tá cho đ c tin.ứ[31] Xem T. Tôma, Summa Theol. III, q.63, a.2.[32] Xem T. Cyrillô Hieros., Catech. 17, v Chúa Thánh Th n, II, 35-37 : PG 33, 1009-1012.ề ầ Nic. Cabasilas, De vita in Christo, C. III, v l i ích c a d u thánh: PG 150, 569-580. T. Tôma,ề ợ ủ ầ Summa Theol. III, q. 95, a.3 và q. 72, a.1 và 5.[33] Xem Piô XII, Tđ. Mediator Dei, 20-11-1947 : AAS 39 (1947), nh t là trg 552 t.ấ[34] 1Cor 7,7: "M i ng i Chúa ban cho n riêng (idion charisma), ng i đ c n này,ỗ ườ ơ ườ ượ ơ ng i đ c n kia". Xem T. Augustinô, De Dono Persev. 14, 37 : PL 45, 1015t: "Khôngườ ượ ơ nh ng ti t d c, nh ng c khi t t nh c a đôi b n cũng là n Chúa ban".ữ ế ụ ư ả ế ị ủ ạ ơ[35]* S 11: Tham d vào các bí tích.ố ựCh c t t c ng đ ng bi u th tính chât m t c ng đoàn có t ch c h th ng nên ph iứ ư ế ộ ồ ể ị ộ ộ ổ ứ ệ ố ả đ c thi hành b ng nh ng ph ng ti n có h th ng và h u hình. Bí tích chi m hàng đ u,ượ ằ ữ ươ ệ ệ ố ữ ế ầ nh ng cũng đ ng b qua nh ng nhân đ c Kitô giáo do các bí tích truy n thông và thăngư ừ ỏ ữ ứ ề ti n nh chính nh ng ho t đ ng c a chúng. Ðo n này nh c cho chúng ta ý ni m th n h cế ờ ữ ạ ộ ủ ạ ắ ệ ầ ọ c đi n đã nói trong Thông đi p "Mediator Dei": vi c tham d vào các bí tích (không ph iổ ể ệ ệ ự ả ch ti p nh n th đ ng, nh ng ph i ti p nh n trong s th u su t b ng đ c tin) là s thiỉ ế ậ ụ ộ ư ả ế ậ ự ấ ố ằ ứ ự hành ch c t t y. Th c ra, Công Ð ng nh n m nh t i hi u qu mà bí tích mang l i choứ ư ế ấ ự ồ ấ ạ ớ ệ ả ạ đ i s ng Kitô h u h n là t i chính vi c tham d vào quy n t t c a Chúa Kitô. Th n h cờ ố ữ ơ ớ ệ ự ề ư ế ủ ầ ọ sẽ còn ph i đào sâu v quy n t t , m t th quy n ch đ ng, trên bình di n toàn th Dânả ề ề ư ế ộ ứ ề ủ ộ ệ ể Chúa.[36] Xem T. Augustinô, De Praed. Sanct. 14,27 : PL 44, 980.[37]* S 12: ch ng tá cho đ c tin.ố ứ ứHi n ch coi vi c tuyên x ng đ c tin Kitô giáo liên quan t i ch c v t t c ng đ ng vàế ế ệ ư ứ ớ ứ ụ ư ế ộ ồ đ c tính vô ng c a đ c tin n i toàn th Dân Thiên Chúa là do Chúa Thánh Th n linh ng.ặ ộ ủ ứ ơ ể ầ ứ Ð c tin này không ch là vi c tuân theo các l i giáo hu n c a Giáo H i, các công th c Giáoứ ỉ ệ ờ ấ ủ ộ ứ H i đ ra, nh ng còn di n t m t "ý th c" sâu th m do Chúa Thánh Th n ghi t c trongộ ề ư ễ ả ộ ứ ẳ ầ ạ Dân Chúa, ý th c y giúp phân bi t chân lý, v ng tâm ch p nh n chân lý mà không s saiứ ấ ệ ữ ấ ậ ợ l m. Nh ng chân lý y đ c Công Ð ng qu ng di n theo ba cách:ầ ữ ấ ượ ồ ả ễa) Tr c h t m i dây liên l c gi a ch c t t c ng đ ng v i s m nh tiên tri c a Chúaướ ế ố ạ ữ ứ ư ế ộ ồ ớ ứ ệ ủ Kitô, s m nh mà Dân Chúa tham d và cũng nh đó m i có th minh ch ng đ c tin.ứ ệ ự ờ ớ ể ứ ứb) Ý th c đ c tin có nh h ng trong c ng đoàn nh vi c Chúa Thánh Th n x c d u, vàứ ứ ả ưở ộ ờ ệ ầ ứ ầ nh v y chính tín h u, đ c soi sáng trong tâm h n, sẽ phân bi t giáo lý chân chính v i tàư ậ ữ ượ ồ ệ ớ thuy t.ếc) Trong ý th c đ c tin, ng i ta có th nh n ra m t đoàn s ng đ c trao ban cho toànứ ứ ườ ể ậ ộ ủ ượ th c ng đoàn, và bi u l b ng nh ng ân s ng đ c bi t do Chúa Thánh Th n t do banể ộ ể ộ ằ ữ ủ ặ ệ ầ ự phát vì l i ích c ng đoàn. Các đoàn s ng bày t quy n năng ho t đ ng c a Chúa Thánhợ ộ ủ ỏ ề ạ ộ ủ Th n trong Dân Chúa. Tuy nhiên, các th lãnh c a Giáo H i ph i cho bi t giá tr chính th cầ ủ ủ ộ ả ế ị ự c a nh ng ân s ng đ c bi t này.ủ ữ ủ ặ ệ[38]* Các s 13-16: Công giáo tính c a m t Dân Thiên Chúa.ố ủ ộ

50

T s 13, Công Ð ng b t đ u m t khai tri n m i, nh n m nh t i đi u c t y u c a hi pừ ố ồ ắ ầ ộ ể ớ ấ ạ ớ ề ố ế ủ ệ nh t công giáo, nghĩa là t i s hi p nh t c a Giáo H i đang lan r ng kh p c th gi i. Ðấ ớ ự ệ ấ ủ ộ ộ ắ ả ế ớ ể qu quy t cho đ c đi m công giáo tính này, Công Ð ng chú tr ng đ n ý đ nh c u r i c aả ế ặ ể ồ ọ ế ị ứ ỗ ủ Thiên Chúa (1Tm 2,3). Có hai hi u qu là, m t đàng Giáo H i t mình ph i lan r ng đ nệ ả ộ ộ ự ả ộ ế m i dân t c; đàng khác, m i ng i có thi n chí, dù s ng trong tình tr ng nào đi n a, thìọ ộ ọ ườ ệ ố ạ ữ cũng ho c thu c v Giáo H i, ho c có t ng quan v i Giáo H i, ho c h ng v Giáo H i.ặ ộ ề ộ ặ ươ ớ ộ ặ ướ ề ộ Ch đ đ c khai tri n trong hai ph n: ph n nh t bàn v các nguyên t c (s 13), và ph nủ ề ượ ể ầ ầ ấ ề ắ ố ầ hai trình bày nh ng áp d ng c th .ữ ụ ụ ể[39] Xem T. Gioan Kim Kh u, In Jo., bài gi ng 65, 1 : PG 59, 361.ẩ ả[40] Xem T. Ireneô, Adv. Haer. III, 16, 6; 22, 1-3 : PG 7, 925C - 926A và 955C - 958A; Harvey 2, 87t. và 120-123; Sagnard, x.b. Sources Chrét. Trg 290-292 và 372tt.[41] Xem T. Inhaxiô T Ð o, Adử ạ  Rom., L i m đ u : x.b. Funk, I, trg 252.ờ ở ầ[42] * S 13: Công giáo tính c lu t c a Giáo H i.ố ứ ậ ủ ộ                                                                      S 13 đã đ c s a đ i h u h t trong l n tu chính sau cùng. Theo thuy t trình viên thìố ượ ử ổ ầ ế ầ ế "ch đích c a b n văn này là trình bày nh ng nguyên t c c a hi p nh t tính và ph quátủ ủ ả ữ ắ ủ ệ ấ ổ tính c a Dân Chúa, tr c khi mô t nh ng ph ng th c khác nhau làm cho con ng i liênủ ướ ả ữ ươ ứ ườ k t v i Dân Chúa (các s 14-16). B i v y, đo n này chính là g ch n i gi a hai ph n c aế ớ ố ở ậ ạ ạ ố ữ ầ ủ ch ng hai: ph n đ u nói lên nh ng đ c tính t ng quát c a Dân Chúa, ph n sau bàn vươ ầ ầ ữ ặ ổ ủ ầ ề các thành ph n, ho c hi n là thành ph n, ho c là thành ph n trong ti m năng" (Rel. Gen.).ầ ặ ệ ầ ặ ầ ềNh ng ch đ đ c qu ng di n nh sau:ữ ủ ề ượ ả ễ ưa) Ðo n đ u (13a) ch nh n m nh t i s hi p nh t n i k t Giáo H i m i lúc và m i n i.ạ ầ ỉ ấ ạ ớ ự ệ ấ ố ế ộ ọ ọ ơ Thiên Chúa đã mu n qui t toàn th nhân lo i trong Con c a Ngài nh ho t đ ng hi pố ụ ể ạ ủ ờ ạ ộ ệ nh t c a Chúa Thánh Th n, và còn mu n n i k t nhân lo i trong Giáo H i c a Chúa Kitô.ấ ủ ầ ố ố ế ạ ộ ủ S hi p nh t th y đ c trong vi c b bánh và trong kinh nguy n.ự ệ ấ ấ ượ ệ ẻ ệb) Ðo n hai (13b) khai tri n ý t ng Dân Chúa hi n di n trong m i qu c gia trên m t đ tạ ể ưở ệ ệ ọ ố ặ ấ mà không đ ng hóa v i m t qu c gia nào. Dân Chúa ph quát theo s lan r ng v đ a lýồ ớ ộ ố ổ ự ộ ề ị nh ng l i v t quá biên c ng m i qu c gia do đ c tính siêu vi t và do s ki n b t ngu nư ạ ượ ươ ọ ố ặ ệ ự ệ ắ ồ t Thiên Chúa. Chính th mà m i dân m i n c khác bi t l i tr thành anh em và s hi pừ ế ọ ọ ướ ệ ạ ở ự ệ nh t c a Dân Chúa có tính cách "công giáo" th c s . Ch đ thu-v -m t-m i đ c ápấ ủ ự ự ủ ề ề ộ ố ượ d ng tri t đ .ụ ệ ểc) Nh đ c tính công giáo y, t t c các ph n t Dân Chúa đ t m i c a c i và ân hu riêngờ ặ ấ ấ ả ầ ử ặ ọ ủ ả ệ bi t c a mình làm c a chung. C c u n i t i c a s hi p nh t công giáo c a Giáo H i th tệ ủ ủ ơ ấ ộ ạ ủ ự ệ ấ ủ ộ ậ ph c t p. B i v y m i có s d bi t hi p nh t trong m i t ng l p c a Dân Chúa và m iứ ạ ở ậ ớ ự ị ệ ệ ấ ọ ầ ớ ủ ọ ph n t ph i h p tác vào s hi p nh t d bi t. Ngay trên bình di n Giáo H i, cũng c nầ ử ả ợ ự ệ ấ ị ệ ệ ộ ầ ph i có các giáo h i đ a ph ng khác bi t nhau nh ng b túc cho nhau, mà không ph ngả ộ ị ươ ệ ư ổ ươ h i t i s hi p nh t. H y b m i khác bi t sẽ t o nên tình tr ng nhàm chán nghèo nàn, vàạ ớ ự ệ ấ ủ ỏ ọ ệ ạ ạ là lý do gây nguy h i cho chính vi c hi p nh t. Nh ng mu n cho s d bi t sinh hi u quạ ệ ệ ấ ư ố ự ị ệ ệ ả phong phú, c n ph i có y u t thông h o trong đ c ái. Trong chi u h ng y, Giáo H iầ ả ế ố ả ứ ề ướ ấ ộ Rôma là năng l c cai tr và là s th ng nh t các nguyên t c nh trung thành v i đ c áiự ị ự ố ấ ắ ờ ớ ứ (13c).Trong câu k t lu n (13d) s a so n cho ph n khai tri n k ti p, Công Ð ng tái xác nh nế ậ ử ạ ầ ể ế ế ồ ậ vi c m i ng i đ c m i g i t i n c u r i trong Dân Chúa, nh ng m c đ tham d vàệ ọ ườ ượ ờ ọ ớ ơ ứ ỗ ư ứ ộ ự qui h ng t i Dân Chúa l i r t khác nhau, tùy nh ng i đó đã ch u phép Thánh T y hayướ ớ ạ ấ ư ườ ị ẩ m i ch là nh ng ng i đ c đ nh h ng t i Giáo H i mà chính h không hay bi t. Ð nóiớ ỉ ữ ườ ượ ị ướ ớ ộ ọ ế ể lên s khác nhau đó, Công Ð ng x d ng hai đ ng t : pertineri và ordinari. Ch nh ng aiự ồ ử ụ ộ ừ ỉ ữ ch u phép Thánh T y đúng ra m i thu c v Dân Chúa, còn nh ng ng i khác h ng vị ẩ ớ ộ ề ữ ườ ướ ề

51

Dân Chúa tùy nh m c đ và thi n chí c a h . Cũng nh s lôi cu n gi a Cha và Con màư ứ ộ ệ ủ ọ ư ự ố ữ Giáo H i đ c tham d , Giáo H i cũng lôi kéo đ n mình t t c m i ng i không tr ai, b iộ ượ ự ộ ế ấ ả ọ ườ ừ ở vì m i ng i đ u qui h ng v Giáo H i do ý đ nh c u r i ph quát.ọ ườ ề ướ ề ộ ị ứ ỗ ổ[43] * Các s 14-16: Tình tr ng con ng i t ng quan v i Giáo H i.ố ạ ườ ươ ớ ộÐ i v i Giáo H i, không ai ngoài cu c c . Trong c g ng c th hóa d a vào nh ngố ớ ộ ở ộ ả ố ắ ụ ể ự ữ nguyên t c đã đ ra, Công Ð ng c u xét, gi a các h ng ng i khác nhau trong tình tr ngắ ề ồ ứ ữ ạ ườ ạ c th c a h , đâu là m i t ng quan c a h v i Giáo H i, là Dân Chúa, là bí tích h u hìnhụ ể ủ ọ ố ươ ủ ọ ớ ộ ữ và ph quát c a n c u r i. V y nên Công Ð ng c u xét s liên l c c a nh ng ng i côngổ ủ ơ ứ ỗ ậ ồ ứ ự ạ ủ ữ ườ giáo v i Giáo H i (s 14), c a các Kitô h u ly khai (s 15), c a các ng i ngoài Kitô giáoớ ộ ố ủ ữ ố ủ ườ có thi n chí (s 16).ệ ố [44] Xem T. Augustinô, Bapt. c. Donat. V, 28, 39 : PL 43, 197: "Hi n nhiên, khi nói trong vàể ngoài Giáo H i, ph i hi u là trong tâm h n ch không ph i trong thân xác". Xem n.v.t., III,ộ ả ể ồ ứ ả 19, 26: c t 152; V, 18, 24; c t 189; In Jo., Tr. 61, 2 : PL 35, 1800, và n i khác.ộ ộ ơ[45] Lc 12,48: "L i đã trao phó cho ai nhi u, k y cũng b đòi h i nhi u h n". Xem Mtạ ề ẻ ấ ị ỏ ề ơ 5,19-20; 7,21-22; 25,41-46; Giac 2,14.[46] * S 14: Các tín h u công giáo.ố ữCông Ð ng b t đ u t các tín h u. B n văn g m 3 ph n:ồ ắ ầ ừ ữ ả ồ ầa) Ph n nh t xác quy t Giáo H i c n cho ph n r i, b ng nh ng h ng t t ng quát d aầ ấ ế ộ ầ ầ ỗ ằ ữ ạ ừ ổ ự trên Thánh Kinh và Thánh Truy n. Có thu c v Giáo H i thì m i đ c c u r i vì ch cóề ộ ề ộ ớ ượ ứ ỗ ỉ m t v Trung Gian cho n c u đ là Chúa Kitô, Ð ng hi n di n trong Giáo H i là Thân c aộ ị ơ ứ ộ ấ ệ ệ ộ ủ Ng i. H n n a, Chúa cũng đã minh nhiên công b s c n thi t c a đ c tin và phép Thánhườ ơ ữ ố ự ầ ế ủ ứ T y đ d n đ a chúng ta vào Giáo H i. Nh ng, nh Công Ð ng đã minh đ nh, hai y u tẩ ể ẫ ư ộ ư ư ồ ị ế ố đó c n thi t v i đi u ki n là ph i bi t Thiên Chúa đã nh Chúa Giêsu Kitô mà thi t l pầ ế ớ ề ệ ả ế ờ ế ậ Giáo H i nh ph ng ti n c n thi t. Nói b ng nh ng h n t t ng quát thì s c n thi tộ ư ươ ệ ầ ế ằ ữ ạ ừ ổ ự ầ ế ph i đ c gi i thích nh sau: ng i t l i riêng mình mà ngoài Giáo H i, ph i ch u tráchả ượ ả ư ườ ự ỗ ở ộ ả ị nhi m v án ph t mình. Công Ð ng v n tôn tr ng tr ng h p vô tri b t kh th ng cệ ề ạ ồ ẫ ọ ườ ợ ấ ả ắ ứ th c hay c lu t c a bi t bao nhiêu ng i trên th gi i (s 14a).ự ứ ậ ủ ế ườ ế ớ ốb) Ph n hai gi i thích s gia nh p hoàn toàn vào c ng đoàn Giáo H i. S gia nh p nàyầ ả ự ậ ộ ộ ự ậ th c hi n qua nh ng đi u ki n bên ngoài nh ch u phép Thánh T y, tuyên x ng đ c tin,ự ệ ữ ề ệ ư ị ẩ ư ứ thông h o v i giáo ph m trong tinh th n tuân ph c. Nh ng h n th n a, còn đòi ph i cóả ớ ẩ ầ ụ ư ơ ế ữ ả Thánh Th n Chúa Kitô. Ch tham d thu n bên ngoài mà thôi không đ . Ngoài nh ng y uầ ỉ ự ầ ủ ữ ế t h u hình, ph i có dây liên l c v i Thánh Th n, tâm h n ph i thu c v Chúa Kitô, nghĩaố ữ ả ạ ớ ầ ồ ả ộ ề là s ng trong đ c ái và xa lánh t i l i. M t s gia nh p tr n v n gi thi t có th có nh ngố ứ ộ ỗ ộ ự ậ ọ ẹ ả ế ể ữ m i dây liên l c b t toàn. Chúng ta sẽ xét đ n nh ng m i dây đó trong nh ng đo n sauố ạ ấ ế ữ ố ữ ạ (s 14b).ốc) Ph n ba bàn v các ng i d tòng. Ch c h n không th li t kê h vào s nh ng ng iầ ề ườ ự ắ ẳ ể ệ ọ ố ữ ườ không công giáo, dù h m i ch đang trên đ ng đi t i vi c tháp nh p vào Giáo H i. H đãọ ớ ỉ ườ ớ ệ ậ ộ ọ minh nhiên th nh nguy n đ đ c gia nh p, và do ý mu n minh nhiên y mà h đ c liênỉ ệ ể ượ ậ ố ấ ọ ượ k t v i Giáo H i. Ch ý mu n này thôi cũng đ đ thu c v Giáo H i và đ t t i n c u r iế ớ ộ ỉ ố ủ ể ộ ề ộ ạ ớ ơ ứ ỗ khi hoàn c nh không cho phép h lãnh nh n phép Thánh T y.ả ọ ậ ẩ[47] Xem Leô XIII, Tông th Praeclara gratulationis, 20-6-1894 : AAS 26 (1893-94), trgư 707.[48] Xem Leô XIII, Tđ. Satis Cognitum, 29-6-1896 : AAS 28 (1895-96), trg 738. Tđ. Caritatis studium, 25-7-1898 : AAS 31 (1898-99), trg 11. Piô XII, Di n văn truy n thanh Nell Alba,ễ ề 24-12-1941 : AAS 34 (1942), trg 21.

52

[49] Xem Piô XI, Tđ. Rerum Orientalium, 8-9-1928 : AAS 20 (1928), trg 287. Piô XII, Tđ. Orientalis Ecclesiae, 9-4-1944 : AAS 36 (1944), trg 137[50] Xem Giáo hu n c a B thánh v , 20-12-1949 : AAS 42 (1950), trg 142.ấ ủ ộ ụ[51] * S 15: Nh ng m i dây liên l c c a Giáo H i đ i v i các Kitô h u không công giáo.ố ữ ố ạ ủ ộ ố ớ ữÐo n này coi là căn b n và tóm l c đi u mà S c l nh v Hi p Nh t sẽ trình bày: n nạ ả ượ ề ắ ệ ề ệ ấ ề t ng th n h c c a vi c Hi p Nh t. Công Ð ng v n công nh n các anh em ly khai là Kitôả ầ ọ ủ ệ ệ ấ ồ ẫ ậ h u, d u h không tuyên x ng m t đ c tin tr n v n ho c không hi p thông v i Ð ng kữ ầ ọ ư ộ ứ ọ ẹ ặ ệ ớ ấ ế v Thánh Phêrô. Sau đó, Công Ð ng li t kê nh ng m i dây liên l c khác nhau n i k t Giáoị ồ ệ ữ ố ạ ố ế H i v i anh em ly khai: dây h u hình nh Thánh Kinh, đ c tin vào Thiên Chúa Cha và Chúaộ ớ ữ ư ứ Kitô, phép Thánh T y và m t s bí tích khác; dây vô hình nh s k t h p thiêng liêng quaẩ ộ ố ư ự ế ợ kinh nguy n, qua s trao đ i nh ng vi c lành siêu nhiên; s k t hi p chính th c nh ngệ ự ổ ữ ệ ự ế ệ ự ư b t toàn: đó là hai khía c nh c a m t s k t hi p mà ngày nay tr thành r ng rãi h n.ấ ạ ủ ộ ự ế ệ ở ộ ơ[52] Xem T. Tôma, Summa Theol. III, q. 8, a. 3 ad 1.[53] Xem Th c a B thánh v g i cho T ng giám m cư ủ ộ ụ ử ổ ụ  Boston: Dz 3869 - 72.[54] Xem T. Eusebiô Caes., Praeparatio Evangelica, 1, 1: PG 21, 28 AB.[55] * S 16: Tình tr ng c a các ng i ngoài Kitô giáo đ i v i Giáo H i.ố ạ ủ ườ ố ớ ộS này mu n phác h a m t khoa th n h c v nh ng tôn giáo ngoài Kitô giáo mà Tuyênố ố ọ ộ ầ ọ ề ữ Ngôn v các Tôn Giáo này sẽ l p l i và đào sâu h n. Công Ð ng xác quy t ba đ x ngề ặ ạ ơ ồ ế ề ướ th n h c:ầ ọa) T t c nh ng ng i ngoài Kitô giáo đ u đ c qui h ng v Dân Chúa, do hi u qu c aấ ả ữ ườ ề ượ ướ ề ệ ả ủ ý mu n c u r i ph quát. Công Ð ng x p h thành nh ng l p khác nhau tùy theo đ c tínhố ứ ỗ ổ ồ ế ọ ữ ớ ặ qui h ng v Giáo H i h u hình. M t vài tôn giáo nh Do Thái Giáo và H i Giáo, còn b oướ ề ộ ữ ộ ư ồ ả trì C u c và đ c tin c a Abraham, thì qui h ng nhi u h n. Ð i v i các tôn giáo khác,ự Ướ ứ ủ ướ ề ơ ố ớ n l c tìm v "m t Th ng Ð ch a đ c bi t đ n" mà ai cũng có th có đ c, ph n nàoỗ ự ề ộ ượ ế ư ượ ế ế ể ượ ầ ch ng t Thiên Chúa mu n lôi kéo h đ n v i Ngài là Thiên Chúa Chân Th t.ứ ỏ ố ọ ế ớ ậb) S qui h ng y đ c th c hi n nh ân s ng. Ân s ng h tr h u hi u khi n m iự ướ ấ ượ ự ệ ờ ủ ủ ỗ ợ ữ ệ ế ọ ng i thi n chí s ng m t đ i ngay th ng, và trong các vi c làm bi t n l c chu toàn ýườ ệ ố ộ ờ ẳ ệ ế ỗ ự mu n c a Thiên Chúa mà h nh n ra qua ti ng l ng tâm.ố ủ ọ ậ ế ươc) Tuy nhiên, nhi u tr ng i (v suy lý, tâm lý, th c ti n) khi n cho vi c tìm v Thiênề ở ạ ề ự ễ ế ệ ề Chúa tr thành h t s c khó khăn, có th làm cho h ph i th t v ng.ở ế ứ ể ọ ả ấ ọT u trung, đ i v i nh ng ng i ngoài Kitô giáo có thi n chí, Thiên Chúa sẽ đ a h t i Giáoự ố ớ ữ ườ ệ ư ọ ớ H i b ng ân s ng c a Ngài. Ngoài ra, "tôn giáo" h theo cũng nâng đ h và ngo i c nh xãộ ằ ủ ủ ọ ỡ ọ ạ ả h i (chu n b cho Phúc Âm) còn giúp h s ng ngay chính theo l ng tâm. Và nh v y hộ ẩ ị ọ ố ươ ư ậ ọ đ c qui h ng t i Giáo H i.ượ ướ ớ ộNh ng tr ng i mà các ng i ngoài Kitô giáo g p ph i trên đ ng tìm v Thiên Chúa giúpữ ở ạ ườ ặ ả ườ ề ta nh n rõ t m quan tr ng c a vi c truy n giáo trong đ i s ng Giáo H i. s cu i cùngậ ầ ọ ủ ệ ề ờ ố ộ Ở ố ố trong ch ng hai này, Công Ð ng l p l i tính cách ph quát c a Dân Chúa d i khía c nhươ ồ ặ ạ ổ ủ ướ ạ đ c bi t là n l c truy n giáo.ặ ệ ỗ ự ề[56] Xem Benedictô XV, Tông th Maximum illud: AAS 11 (1919), trg 440, nh t là trgư ấ 451tt. Piô XI, Tđ. Rerum Ecclesiae: AAS 18 (1926), trg 68-69. Piô XII, Tđ. Fidei Donum, 21-4-1957: AAS 49 (1957), trg 236-237.[57] Xem Didachè, 14: x.b. Funk I, trg 32. T. Giustinô, Dial. 41: PG: 6, 564, T. Ireneô, Adv. Haer. IV, 17,5: PG 7, 1023; Harvey, 2, trg 199t. CÐ Trentô, khóa 22, ch. 1: Dz 939 (1742).[58] * S 17: Ð c tính truy n giáo c a Giáo H i.ố ặ ề ủ ộM t s ng i công kích vì d a vào nh ng s m p m c a nh ng công cu c truy n giáo vàộ ố ườ ự ữ ự ậ ờ ủ ữ ộ ề vì ch tr ng gi n d r ng ng i l ng ch c n có thi n chí và v i n Chúa giúp cũng cóủ ươ ả ị ằ ườ ươ ỉ ầ ệ ớ ơ

53

th đ c c u r i; đ ch ng l i, Công Ð ng đã qu quy t vi c truy n giáo c n thi t trongể ượ ứ ỗ ể ố ạ ồ ả ế ệ ề ầ ế vi n t ng ph quát riêng bi t c a ch ng hai này. Qu quy t b ng cách đ nh nghĩa rõễ ượ ổ ệ ủ ươ ả ế ằ ị ràng m c đích vi c truy n giáo và nh ng nguyên t c c a vi c tông đ . Sau đây là nh ngụ ệ ề ữ ắ ủ ệ ồ ữ ch đ :ủ ềa) Vi c truy n giáo đ t n n t ng trong s m nh c a Ba Ngôi. Nh Cha đã sai Con mình,ệ ề ặ ề ả ứ ệ ủ ư Ð ng C u Th cũng sai các Tông Ð đi rao gi ng, thánh hóa và chăn d t; Giáo H i cóấ ứ ế ồ ả ắ ộ nhi m v ph i l u truy n s m nh y. Ðó là lý do khi n Giáo H i t n t i. Giáo H i là Giáoệ ụ ả ư ề ứ ệ ấ ế ộ ồ ạ ộ H i truy n giáo do hu n l nh truy n giáo (Mt 28,19-20).ộ ề ấ ệ ềb) Ð i t ng riêng c a vi c truy n giáo khi thi hành s m nh đã lãnh nh n, không nh ngố ượ ủ ệ ề ứ ệ ậ ữ là rao gi ng Chúa Kitô, nh ng còn ph i thi t l p các Giáo H i b n x , và chính nh ng Giáoả ư ả ế ậ ộ ả ứ ữ H i này cũng mang tính cách truy n giáo n i ng i đ ng h ng c a mình. Ho t đ ngộ ề ơ ườ ồ ươ ủ ạ ộ truy n giáo là chu n b cho con ng i đón nh n đ c tin và phép Thánh T y, giũ b l mề ẩ ị ườ ậ ứ ẩ ỏ ầ l c đ gia nh p Giáo H i. Làm th là th a nh n và thanh t y cho thành t u t t c nh ngạ ể ậ ộ ế ừ ậ ẩ ự ấ ả ữ m m m ng thi n h o trong tâm h n m i ng i và m i dân t c (chu n b cho Phúc Âm).ầ ố ệ ả ồ ọ ườ ọ ộ ẩ ịc) Môn đ nào c a Chúa Kitô cũng có nhi m v này. Nh ng chính nh ng Linh M c có m tệ ủ ệ ụ ư ữ ụ ộ nhi m v không th thay th đ c. T t c Giáo H i sẽ nh kinh nguy n và vi c làm đ cệ ụ ể ế ượ ấ ả ộ ờ ệ ệ ể ố g ng th c hi n l n l n s sung mãn c a Dân Chúa, vì vinh quang Chúa Cha trong Chúaắ ự ệ ầ ầ ự ủ Kitô.M t khoa th n h c truy n giáo chính đáng ph i l u ý t i ba khía c nh mà Công Ð ng đãộ ầ ọ ề ả ư ớ ạ ồ nêu ra đây: v n đ là ph i bi t t ng h p c ba khía c nh: khía c nh nhân lo i b n v ( nấ ề ả ế ổ ợ ả ạ ạ ạ ả ị ơ c u đ c a con ng i), khía c nh Giáo H i (vi c thi t l p Giáo H i) và t ng quan c a cứ ộ ủ ườ ạ ộ ệ ế ậ ộ ươ ủ ả hai v i m t ý ni m t p trung v Chúa Kitô và Ba Ngôi.ớ ộ ệ ậ ềTrong hai ch ng trên, Công Ð ng đã đ t n n móng v ng ch c cho m t khoa Giáo H iươ ồ ặ ề ữ ắ ộ ộ h c chính th c. Vi c mô t các c c u c a Giáo H i trong các ch ng sau cũng sẽ d a trênọ ự ệ ả ơ ấ ủ ộ ươ ự nh ng n n t ng tín lý đó. Các ch ng sau này ph i đ c quan ni m d i ánh sáng m cữ ề ả ươ ả ượ ệ ướ ạ kh i v m u nhi m Giáo H i và Dân Chúa thì m i có giá tr đích th c.ả ề ầ ệ ộ ớ ị ự[59]* Ch ng này r t quan tr ng. Mu n hi u rõ c n ph i l u ý m y đi m:ươ ấ ọ ố ể ầ ả ư ấ ểa) Ch ng này l p l i và hi u chính cho hi n ch "Pastor Aeternus" c a Công Ð ngươ ặ ạ ệ ế ế ủ ồ Vaticanô I.b) B i v y, h u h t là nói v ch c Giám M c, và cũng ch m i đ c p đ c m t ph n nhở ậ ầ ế ề ứ ụ ỉ ớ ề ậ ượ ộ ầ ư Công Ð ng Vaticanô I, vì Công Ð ng này h u nh ch bàn v quy n t i th ng c a Giáoồ ồ ầ ư ỉ ề ề ố ượ ủ Hoàng. Ð có m t cái nhìn toàn di n, có lẽ nên đ c p t i c hai Công Ð ng. Còn khá nhi uể ộ ệ ề ậ ớ ả ồ ề v n đ th n h c ch a đ c gi i quy t. Hy v ng m t Công Ð ng mai h u sẽ có th đ tấ ề ầ ọ ư ượ ả ế ọ ộ ồ ậ ể ạ đ c m t s t ng h p mà chúng ta không có.ượ ộ ự ổ ợVăn th và bút pháp ch ng này khác xa v i hai ch ng tr c. Văn th c a hai ch ngể ươ ớ ươ ướ ể ủ ươ tr c bàng b c Thánh Kinh, còn văn th đây c ng ch c h n, ít bi u t ng h n và rõ r tướ ạ ể ở ứ ắ ơ ể ượ ơ ệ h n theo quan đi m pháp lý. V l i, b n văn đã đ c bàn cãi nhi u khi n có th nh n raơ ể ả ạ ả ượ ề ế ể ậ ngày nó đã đ c làm đi làm l i, đ y nh ng chú thích và s a ch a. B i v y đôi khi b n vănượ ạ ầ ữ ử ữ ở ậ ả tr thành n ng n và r c r i (khi n văn phòng T ng Th Ký c a Công Ð ng đã ph i thêmở ặ ề ắ ố ế ổ ư ủ ồ ả ph n ph tr ng sau cùng, t c ph n "Chú thích s kh i".ầ ụ ươ ứ ầ ơ ởD u v y k t c u n i t i cũng sáng s a và bao g m:ầ ậ ế ấ ộ ạ ủ ồ- M t ph n nh p đ : cho bi t n i dung c a ch ng và xác đ nh rõ r t m c đích mà Côngộ ầ ậ ề ế ộ ủ ươ ị ệ ụ Ð ng mu n đ ra.ồ ố ề- B n ti u m c v :ố ể ụ ề(1) Ngu n g c ch c Giám M c (các s 19-21).ồ ố ứ ụ ố(2) Giám M c Ðoàn, m t v n đ đ c th o lu n sôi n i (các s 22-23).ụ ộ ấ ề ượ ả ậ ổ ố

54

(3) Th a tác v Giám M c và nh ng quy n hành c a Giám M c (các s 24-27).ừ ụ ụ ữ ề ủ ụ ố(4) Nh ng th a tác viên c p d i: Linh M c và Phó T (các s 28-29).ữ ừ ấ ướ ụ ế ốN i dung c a ch ng này bàn v c c u ph m tr t trong Giáo H i. Dân Chúa là m t dânộ ủ ươ ề ơ ấ ẩ ậ ộ ộ có t ch c, m t c ng đoàn ch không ph i là m t đám đông ô h p, trong đó có quy n bínhổ ứ ộ ộ ứ ả ộ ợ ề đ c thi hành trong Giáo H i và trên Giáo H i do các Tông Ð và các ng i k v ho c cácượ ộ ộ ồ ườ ế ị ặ c ng tác viên tuy n ch n và ch đ nh. Công Ð ng cũng xác đ nh 3 đ c tính c a quy n bínhộ ể ọ ỉ ị ồ ị ặ ủ ề này:a) Ðây là m t th quy n bính đ c y thác: không ch thi hành nhân danh Chúa Kitô màộ ứ ề ượ ủ ỉ thôi, nh ng còn ph i bi u l Chúa Kitô ph c sinh hi n di n trong Giáo H i c a Ng i;ư ả ể ộ ụ ệ ệ ộ ủ ườ quy n bính y ph i đ c Thánh Th n Chúa Kitô h tr .ề ấ ả ượ ầ ỗ ợb) Quy n bính không ph i là đ th ng tr , nh ng là đ ph c v cho c ng đoàn; vi c ph cề ả ể ố ị ư ể ụ ụ ộ ệ ụ v tr c h t là gi ng hu n L i Chúa và thông ban n Ngài qua bí tích; còn vi c đi u hànhụ ướ ế ả ấ ờ ơ ệ ề và cai tr ch là ph . Các v th lãnh Giáo H i là nh ng ng i cha trong đ c tin và là nh ngị ỉ ụ ị ủ ộ ữ ườ ứ ữ th a tác viên c a bí tích.ừ ủc) Quy n bính là do Chúa ban, nh ng liên l c m t thi t v i c ng đoàn; và theo ki u nóiề ư ạ ậ ế ớ ộ ể c a Thánh Kinh, quy n bính có s m nh "chăn d t" c ng đoàn.ủ ề ứ ệ ắ ộ[60] Xem CÐ Vat. I, Hi n ch tín lý v Giáo H i Chúa Kitô Pastor aeternus: Dz 1821ế ế ề ộ (3050t).[61] Xem CÐ Firenze, Decretum Pro Graecis: Dz 694 (1307) và CÐ Vat. I, n.v.t.,: Dz 1826 (3059).[62] * S 18: Nh p đ .ố ậ ềS này liên k t ch ng II và ch ng III l i v i nhau. Chúa Kitô mu n thi t l p ph m tr tố ế ươ ươ ạ ớ ố ế ậ ẩ ậ vì l i ích cho toàn th Giáo H i. Ph m tr t v a nh là m t trong nh ng th a tác v đ cợ ể ộ ẩ ậ ừ ư ộ ữ ừ ụ ượ Chúa Kitô thi t l p, v a nh là m t công cu c ph c v huynh đ cho t t c Dân Chúa.ế ậ ừ ư ộ ộ ụ ụ ệ ấ ả Khác v i Vaticanô I vì coi ph m tr t nh m t d ki n tiên quy t, Công Ð ng Vaticanô IIớ ẩ ậ ư ộ ữ ệ ế ồ l i kh i đ u t Dân Chúa, sau đó m i cho bi t ph m tr t là đ ph c v Dân y.ạ ở ầ ừ ớ ế ẩ ậ ể ụ ụ ấ[63]* Ti u m c 1: (các s 19-21) V ngu n g c ch c Giám M c.ể ụ ố ề ồ ố ứ ụ[64] Xem Liber Sacramentorum c a T. Gregoriô, kinh ti n t ng ngày sinh nh t c a Thánhủ ề ụ ậ ủ Mattheô và Tôma: PL 78,51 và 152; xem Cod. Vat. Lat. 3548, f. 18. T. Hilariô, In Ps. 67,10: PL 9,450; CSEL 22, trg 286. T. Hieronimô, Adv. Jovin. 1,26: PL 23, 247A. T. Augustinô, In Ps. 86,4 : PL 37, 1103. T. Gregoriô C ,ả  Mor. in Job, XXVIII, V : PL 76 455-456. Primasiô, Comm. in Apoc. V : PL 68, 924 BC. Paschasiô Radb. In Mt, c. VIII, ch. 16: PL 120, 561C. Xem Leô XIII th Et Sane, 17-12-1888 : AAS 21 (1888), trg 321.ư[65] * S 19: S m nh và vi c thi t l p M i Hai Tông Ð .ố ứ ệ ệ ế ậ ườ ồNhóm Tông Ð đ c Chúa Kitô tuy n ch n là m t nhóm có cá tính riêng mà Công Ð ng đãồ ượ ể ọ ộ ồ nêu ra nh ng đ c đi m nh sau: h s ng v i Chúa, đ c Chúa sai đi rao gi ng N c Tr i,ữ ặ ể ư ọ ố ớ ượ ả ướ ờ h liên k t thành m t Tông Ð Ðoàn, và có m t th lãnh. Khó khăn là đi m th ba này,ọ ế ộ ồ ộ ủ ở ể ứ vì ng i ta có th hi u t ng Tông Ð Ðoàn theo nghĩa hoàn toàn pháp lý. Nh ng đâyườ ể ể ừ ữ ồ ư không ph i th , vì Công Ð ng không x d ng t ng theo nghĩa pháp lý, nh ng theo nghĩaả ế ồ ử ụ ừ ữ ư là m t nhóm c đ nh, do Chúa thi t l p (x. s 1 c a ph n "Chú thích s kh i"). Ð c tínhộ ố ị ế ậ ố ủ ầ ơ ở ặ Tông Ð Ðoàn còn đ c bi u l qua s ki n ch mình Phêrô là th lãnh c a nhóm. Quồ ượ ể ộ ự ệ ỉ ủ ủ ả quy t s hi n h u c a Tông Ð Ðoàn là đ chu n b qu quy t v Giám M c Ðoàn (sế ự ệ ữ ủ ồ ể ẩ ị ả ế ề ụ ố 22).[66] Xem CvTđ 6,2-6. 11-30; 13,1; 14,23; 20,17; 1Th 5,12-13; Ph 1,1; Col 4,11 và nhi u chề ỗ khác.

55

[67] Xem CvTđ 20,25-27; 2Tm 4,6t so sánh v i 1Tm 5,22; 2Tm 2,2; Tit 1,5. T. Clementêớ thành Roma, Ad Cor. 44, 3: x.b. Funk, I, trg 156.[68] T. Clementê thành Roma, Ad Cor, 44, 2 : x.b. Funk, I, trg 154t.[69] Xem Tertullianô, Praescr. Haer. 32 : PL 2,52t. T. Inhaxiô T đ o, nhi u ch khác.ử ạ ề ỗ[70] Xem Tertullianô, Praescr. Haer. 32: PL 2,53.[71] Xem Ireneô, Adv. Haer. III, 3,1: PG 7,848A; Harvey 2,8; Sagnard, trg 100: "Manifestatam".[72] T. Ireneô, Adv. Haer. III, 3,1 : PG 7,847 ; Harvey 2,7 ; Sagnard, trg 100: "Custoditur", xem, n.v.t., IV, 26,2 : c t 1053;ộ  Harvey 2,236, c IV, 33,8: c t 1077;Harveyả ộ  2,262.[73] T. Inhaxiô T đ o, Philad., l i m đ u: x.b. Funk I, trg 264.ử ạ ờ ở ầ[74] T. Inhaxiô T đ o, Philad., I,1; Magn. 6,1: x.b. Funk I, trg 264 và 234.ử ạ[75] T. Clementê thành Roma, n.v.t., 42,3-4; 44, 3-4; 57,1-2: x.b. Funk, I, trg 152, 156, 171t. T. Inhaxiô T đ o, Philad., 2; Smyrn. 8; Magn. 3; Trall.7: x.b. Funk I, trg 265t.; 281; 232;ử ạ 246t. v.v? T. Giustinô, Apol., 1,65: PG 6,428; T. Cyprianô, Epist., nhi u ch khác.ề ỗ[76] Xem Leô XII, Tđ. Satis cognitum, 29-6-1896: AAS 28 (1895-96), trg 732.[77] Xem CÐ Trentô, S c l nh De sacr. Ordinis, ch. 4: Dz 960 (1768); CÐ Vat. I, Hi n ch tínắ ệ ế ế lý v Giáo H i Chúa Kitô Pastor aeternus, ch. 3: Dz 1828 (3061). Piô XII, Tđ Mysticiề ộ Corporis, 29-6-1943: AAS 35 (1943), trg 209 và 212, CIC, kh. 329 đo n 1.ạ[78] Xem Leô XIII, th Et Sane, 17-12-1888: AAS 21 (1888), trg 321t.ư   *S 20: Công Ð ng d y r ng do vi c Chúa thi t l p mà các v Giám M c tr nên nh ngố ồ ạ ằ ệ ế ậ ị ụ ở ữ ng i k v các Tông Ð , và v i t c hi u y, các ngài là nh ng m c t chăn d t Giáo H i.ườ ế ị ồ ớ ướ ệ ấ ữ ụ ử ắ ộ Trong đo n này ng i ta đã c g ng đ a ra nh ng nh n xét đ đánh giá tr m t cáchạ ườ ố ắ ư ữ ậ ể ị ộ chính đáng bao nhiêu có th nh ng l i ch ng c a truy n th ng. L ch s c a truy n th ngể ữ ờ ứ ủ ề ố ị ử ủ ề ố v s k v và v các ch ng tá chính y u m t khi đ c trình bày r i, Công Ð ng m i quề ự ế ị ề ứ ế ộ ượ ồ ồ ớ ả quy t hai đi m quan tr ng đo n c:ế ể ọ ở ạa) S tr ng t n c a th a tác v tông đ n i các Giám M c đ chăn d t Giáo H i Chúa.ự ườ ồ ủ ừ ụ ồ ơ ụ ể ắ ộb) Và k t qu c a s tr ng t n y là: các Giám M c là nh ng ng i k v các Tông Ð .ế ả ủ ự ườ ồ ấ ụ ữ ườ ế ị ồ Công Ð ng không mu n đ nh tín giáo lý này, nh ng gi ng d y m t cách ch c ch n, vì xồ ố ị ư ả ạ ộ ắ ắ ử d ng nh ng ki u nói chuyên bi t "Thánh Công Ð ng d y r ng". S k v là do Chúa l p,ụ ữ ể ệ ồ ạ ằ ự ế ị ậ nh đó mà các Giám M c tr thành m c t Giáo H i. Công Ð ng không đi vào v n đ xemờ ụ ở ụ ử ộ ồ ấ ề các Giám M c có đ c th a k các đ c quy n riêng bi t c a các Tông Ð hay không,ụ ượ ừ ế ặ ề ệ ủ ồ nh ng ch minh nhiên qu quy t tông v chăn d t Giáo H i Chúa đ c n i ti p n i cácư ỉ ả ế ụ ắ ộ ượ ố ế ơ Giám M c.ụ[79] Xem T. Leô C , Serm. 5,3: PL 54,154.ả[80] CÐ Trentô, khóa 23, ch. 3, trích 2Tm 1,6-7 đ ch ng minh phép truy n ch c thánhể ứ ề ứ th c s là m t bí tích: Dz 959 (1766).ự ự ộ[81] Trong Trad. Apost. 3, x.b. Botte, Sources Chrétiennes, trg 27-30, Giám M c có ch cụ ứ linh m c cao nh t (primatus sacerdotii). Xem Sacramentarium Leonianum, x.b. C.ụ ấ Mohlberg, Sacramentarium Veronense, Roma, 1955, trg 119: "ad sumni sacerdotii ministerium... Comple in sacerdotibus tuis mysterii tui summam"... n.t., Liber Sacramentorum Romanae Ecclesiae, Roma, 1960, trg 121-122: "L y Chúa, xin ban cho hạ ọ ngai giám m c đ h đi u khi n Giáo H i Chúa và toàn dân": x. PL 78, 224.ụ ể ọ ề ể ộ[82]Xem Trad. Apost. 2: x.b. Botte, trg 27.[83] Xem CÐ Trentô, khóa 23, ch. 4, d y r ng bí tích truy n ch c in d u không hay m t: Dzạ ằ ề ứ ấ ấ 960 (1767). Xem Gioan XXIII, hu n t Jubilate Deo, 8-5-1960: AAS 52 (1960), trg 466. -ấ ừ Phaolô VI, bài gi ng t i giáo đ ng Vaticanô, 20-10-1963: AAS 55 (1963), trg 1014.ả ạ ườ

56

[84] T. Cyprianô, Epist. 63,14: PL 4, 386; Hartel, IIIB, trg 713: "Linh m c th c s ho t đ ngụ ự ự ạ ộ thay Chúa Kitô". T. Gioan Kim Kh u, In 2 Tim, bài gi ng 2,4 ; PG 62,612: Linh M c là "hìnhẩ ả ụ

nh" (symbolon) c a Chúa Kitô. T. Ambrosiô, In Ps 38,25-26: PL 14,1051-52: CSEL 64,203-ả ủ204. Ambrosias-ter, In 1 Tim 5,19: PL 17,479 C và In Eph. 4,11-12: c t 387. C. Theodorôộ Mops., Hom. Catech. XV, 21 và 24: x.b. Tonneau, trg 497 và 503. Hesychio Hieros., In Lev. L. 2, 9,23: PG 93,894 B.[85] * S 21: Bí tích tính c a ch c Giám M c.ố ủ ứ ụB c c c a s này nh sau: đi m qu quy t trong s 20 (chính Chúa đã l p các Giám M cố ụ ủ ố ư ể ả ế ố ậ ụ k v Tông Ð làm m c t Giáo H i) đ c b túc b ng ba xác đ nh m i:ế ị ồ ụ ử ộ ượ ổ ằ ị ớ(1) Chúa Kitô hi n di n gi a tín h u trong con ng i c a Giám M c.ệ ệ ữ ữ ườ ủ ụ(2) S hi n di n y đ c chuy n đ t qua các nghi th c đ t tay, là nh h ng ân thiêngự ệ ệ ấ ượ ể ạ ứ ặ ờ ồ liêng c a Chúa Thánh Th n.ủ ầ(3) Và nh v y, s k v các Tông Ð đ c chuy n trao nh m t bí tích là bí tích truy nư ậ ự ế ị ồ ượ ể ờ ộ ề ch c Giám M c.ứ ụCh c Giám M c là ch c linh m c t i th ng. Qua vi c truy n ch c, v Giám M c lãnhứ ụ ứ ụ ố ượ ệ ề ứ ị ụ nh n s sung mãn c a bí tích truy n ch c. Vi c truy n ch c đem đ n cho v Giám M c 3ậ ự ủ ề ứ ệ ề ứ ế ị ụ nhi m v : thánh hóa, gi ng d y và cai tr (x. các s 25-27). Công Ð ng đã so n th o đo nệ ụ ả ạ ị ố ồ ạ ả ạ này đ gi i quy t cho xong cu c bàn cãi v bí tích tính c a ch c Giám M c, vì có m t sể ả ế ộ ề ủ ứ ụ ộ ố ng i ch coi đó là m t hình th c b túc cho ch c linh m c. Do đó mà t nay ph i nhìn bíườ ỉ ộ ứ ổ ứ ụ ừ ả tích truy n ch c n i v Giám M c ch không ph i n i Linh M c, vì Linh M c ch tham dề ứ ơ ị ụ ứ ả ơ ụ ụ ỉ ự vào s sung mãn c a ch c t t Giám M c (x. s 28). Nh th con đ ng đã đ c chu nự ủ ứ ư ế ụ ố ư ế ườ ượ ẩ b đ qu quy t v Giám M c Ðoàn.ị ể ả ế ề ụ[86]* Ti u m c 2: (các s 22-23) Giám M c Ðoàn.ể ụ ố ụTi t này đ c tranh lu n nhi u nh t, có nhi u chú thích và s a đ i nh t, đ c bi t là sế ượ ậ ề ấ ề ử ổ ấ ặ ệ ố 22: b i v y công vi c so n th o sau cùng r t n ng n . Ng i ta bi t có hai b n phúc trìnhở ậ ệ ạ ả ấ ặ ề ườ ế ả ng c h n nhau đ c đ trình lên Công Ð ng, m t c a Giám M c Parente, ng h b nượ ẳ ượ ệ ồ ộ ủ ụ ủ ộ ả văn, sau cùng đ c ch p thu n v i m t ít đi u s a đ i, và m t c a Giám M c Franic trìnhượ ấ ậ ớ ộ ề ử ổ ộ ủ ụ bày nh ng khó khăn ch ng v i b n văn. Cũng nh "b n phúc trình" sau này mà có ph nữ ố ớ ả ờ ả ầ chú thích s kh i, đ n gi chót đ c đ t thêm vào b n văn đ xoa d u m t vài l p tr ngơ ở ế ờ ượ ặ ả ể ị ộ ậ ườ quy t li t. Khó khăn chính là vì ng i ta s C ng Ðoàn tính c a Giám M c có th ph ngế ệ ườ ợ ộ ủ ụ ể ươ h i t i tín đi u v quy n t i th ng c a Giáo Hoàng. Khó khăn khác n a là vì t ng Giámạ ớ ề ề ề ố ượ ủ ữ ừ ữ M c Ðoàn, n u hi u theo nghĩa pháp lý, sẽ đ a đ n s bình đ ng gi a các ph n t trongụ ế ể ư ế ự ẳ ữ ầ ử đoàn và nh v y, d ng nh quy n t i th ng b đe d a. Sau cùng, t ng đó không cóư ậ ườ ư ề ố ượ ị ọ ừ ữ trong Thánh Kinh hay trong Truy n Th ng. Công Ð ng v n l u ý đ n nh ng v n n n đóề ố ồ ẫ ư ế ữ ấ ạ khi so n th o b n văn và cũng vì v y mà xác nh n m t l n n a v quy n t i th ng c aạ ả ả ậ ậ ộ ầ ữ ề ề ố ượ ủ Giáo Hoàng trong m t b n văn đ c p đ n các Giám M c.ộ ả ề ậ ế ụ[87] Xem Eusebiô, Hist. Eccl., V, 24,10 : GCS II,1, trg 495; x.b. Bardy, Sources Chr. II, trg 69. Dionysiô, trong Eusebiô, n.v.t. VII, 5,2: GCS II, 2, trg 638t ; Bardy, II trg 168t.[88] Xem v các Công Ð ng th i tr c, Eusebiô, Hist. Eccl. V, 23-24: GCS II, 1, trg 488 tt;ề ồ ờ ướ Bardy, II, trg 66t. và nhi u ch khác. CÐ Nicea, đ.th. 5: Conc.Oec. Decr., trg 7.ề ỗ[89] Xem Tertullianô, De Jejunio, 13: PL 2, 972B: CSEL 20, trg. 292, hàng 13-16.[90] Xem T. Cyprianô, Epist. 56, 3 : Hartel, III B, trg 650 ; Bayard, trg 154.[91] Xem phúc trình chính th c c a Zinelli, trong CÐ Vat I : Mansi 52, 1109C.ứ ủ[92] Xem CÐ Vat I, l c đ Hi n ch tín lý, II, De Eccl. Christi, ch. 4: Mansi 53, 310. Xemượ ồ ế ế phúc trình c a Kleutgen v l c đ s a l i: Mansi 53, 321B-322B và tuyên b c a Zinelli:ủ ề ượ ồ ử ạ ố ủ Mansi 52, 1110. Cũng xem T. Leô C , Serm. 4,3 : PL 54, 151A.ả

57

[93] Xem CIC, các kh. 222 và 227.[94]* Trong s 22 này, chúng ta phân bi t b n đ x ng:ố ệ ố ề ướ(1) Ð x ng th nh t qu quy t s hi n h u c a Giám M c Ðoàn k v Tông Ð Ðoàn,ề ướ ứ ấ ả ế ự ệ ữ ủ ụ ế ị ồ phác h a m t ch ng c l ch s , và li t kê nh ng đi u ki n gia nh p đoàn. Ðây là m tọ ộ ứ ứ ị ử ệ ữ ề ệ ậ ộ trong nh ng qu quy t quan tr ng nh t c a Công Ð ng mà ng i ta mu n bày t tínhữ ả ế ọ ấ ủ ồ ườ ố ỏ cách b túc c a nó cho Công Ð ng Vaticanô I. Công Ð ng xác nh n ngu n g c Tông Ðổ ủ ồ ồ ậ ồ ố ồ Ðoàn là do Chúa, h p v i tinh th n Tân c (x. s 19), và Tông Ð Ðoàn đ c các ng iợ ớ ầ Ướ ố ồ ượ ườ k v là Giám M c ti p n i liên t c. S liên t c đó là m t k t qu h p lý vì Chúa đã h aế ị ụ ế ố ụ ự ụ ộ ế ả ợ ứ cho Giáo H i đ c tr ng t n. Nhi u tài li u c a Truy n th ng cũng xác nh n s liên t cộ ượ ườ ồ ề ệ ủ ề ố ậ ự ụ này. Ð c phong ch c Giám M c và hi p thông giáo ph m v i Th Lãnh cũng nh v i cácượ ứ ụ ệ ẩ ớ ủ ư ớ ph n t trong đoàn, là đã gia nh p Giám M c Ðoàn. Giám M c Ðoàn luôn đòi ph i có Thầ ử ậ ụ ụ ả ủ Lãnh.(2) Giám M c Ðoàn cũng có quy n bính t i cao và tr n v n trên toàn th Giáo H i. Ði uụ ề ố ọ ẹ ể ộ ề qu quy t này gây ra nhi u v n đ th n h c quan tr ng, vì nh chúng ta bi t, Giáo Hoàngả ế ề ấ ề ầ ọ ọ ư ế cũng có đ c quy n y. Vi c so n th o đã c g ng minh gi i v n đ v i câu: "Hi p nh tặ ề ấ ệ ạ ả ố ắ ả ấ ề ớ ệ ấ v i Th Lãnh (là Giáo Hoàng Roma), Giám M c Ðoàn cũng có quy n bính tr n v n và t iớ ủ ụ ề ọ ẹ ố cao trên toàn th Giáo H i, nh ng ch có th thi hành quy n này khi có s ng thu n c aể ộ ư ỉ ể ề ự ư ậ ủ Giáo Hoàng". Nh v y ph i chăng có hai quy n bính t i cao và tr n v n trong Giáo H i?ư ậ ả ề ố ọ ẹ ộ Làm sao có th th đ c? B n phúc trình chính th c đã tr l i: "V n n n sẽ không cònể ế ượ ả ứ ả ờ ấ ạ m t khi l u ý là trong Giáo H i không ph i có hai nh ng ch m t quy n bính mà Chúa Kitôộ ư ộ ả ư ỉ ộ ề đã trao ban cho toàn th Tông Ð Ðoàn, cho c Phêrô l n các Tông Ð . Chúng ta cũngể ồ ả ẫ ồ nh n r ng quy n bính y thu c v m t mình Giáo Hoàng, và đ c th c thi trên các Giámậ ằ ề ấ ộ ề ộ ượ ự M c ch có trong th ng năng; mu n có trong hi n năng ph i tùy thu c vào Giáo Hoàng.ụ ỉ ườ ố ệ ả ộ Nh v y, Giám M c Ðoàn không h n ch quy n t i cao c a Giáo Hoàng; nh ng ch th aư ậ ụ ạ ế ề ố ủ ư ỉ ừ nh n và chu n y cho ch c v Giám M c theo t t ng c a Giáo H i s khai: đ c phongậ ẩ ứ ị ụ ư ưở ủ ộ ơ ượ ch c Giám M c là đ c tham d th ng năng vào quy n hành Chúa Kitô, đ khi đ cứ ụ ượ ự ườ ề ể ượ Giáo Hoàng m i g i, các Giám M c có th th c thi quy n hành đó hi n năng trong cờ ọ ụ ể ự ề ở ệ ả Giáo H i.ộÐ l u ý đ n nh ng d li u này và nh ng d li u c a chú thích s kh i, chúng ta nênể ư ế ữ ự ệ ữ ự ệ ủ ơ ở phân bi t:ệ

- Quy n hành (đ đi u khi n Giáo H i) n i Giám M c Ðoàn hi p thông v i Giáo Hoàng,ề ể ề ể ộ ơ ụ ệ ớ là m t v trong đoàn v i t cách th lãnh.ộ ị ớ ư ủ

- S th c thi (t i cao, trên toàn th Giáo H i) quy n hành đó đòi ph i đ c Giáo Hoàngự ự ố ể ộ ề ả ượ m i g i, đòi ph i hi p thông h u hi u v i Ngài ho c ít nh t không ch ng l i Ngài.ờ ọ ả ệ ữ ệ ớ ặ ấ ố ạ

- S ch đ nh pháp lý (theo giáo lu t), theo đó Giáo Hoàng trao phó cho m t Giám M cự ỉ ị ậ ộ ụ m t lãnh th hay m t nhi m v và ban quy n tham d vào trách nhi m t p đoàn trênộ ổ ộ ệ ụ ề ự ệ ậ toàn th Giáo H i.ể ộ(3) Trong th c t i Giám M c Ðoàn và trong s th c thi quy n hành t p đoàn, toàn thự ạ ụ ự ự ề ậ ể hàng giáo ph m ph i ph c v cho vi c hi p nh t Dân Chúa. Giáo Hoàng là ng i gìn giẩ ả ụ ụ ệ ệ ấ ườ ữ vi c hi p nh t đó c trên bình di n c c u l n bình di n pháp lý và cai tr . V i các Giámệ ệ ấ ả ệ ơ ấ ẫ ệ ị ớ M c, thì Giám M c Ðoàn chính là d u hi u c a vi c hi p nh t này trong Giáo H i, đ cụ ụ ấ ệ ủ ệ ệ ấ ộ ượ đ m b o qua s hi p thông t p đoàn và qua nh ng m i t ng giao huynh đ trong hàngả ả ự ệ ậ ữ ố ươ ệ Giám M c.ụ(4) S th c thi quy n Giám M c Ðoàn: quy n hành t i cao c a Giám M c Ðoàn đ c th cự ự ề ụ ề ố ủ ụ ượ ự thi b ng hai cách: trong Công Ð ng Chung do Giáo Hoàng tri u t p (ho c ít nh t đ cằ ồ ệ ậ ặ ấ ượ

58

Ngài ch p thu n); ngoài Công Ð ng, do các Giám M c r i rác kh p hoàn c u khi đ cấ ậ ồ ụ ả ắ ầ ượ Giáo Hoàng m i g i th c thi m t vi c có tính cách t p đoàn.ờ ọ ự ộ ệ ậ[95] Xem CÐ Vat. I, Hi n ch tín lý Pastor aeternus: Dz 1821 (3050t).ế ế[96] Xem T. Cyprianô, Epist. 66, 8: Hartel III, 2, trg 733: "Giám M c trong Giáo H i và Giáoụ ộ H i trong Giám M c".ộ ụ[97] Xem T. Cypianô, Epist. 55, 24: Hartel, trg 642, hàng 13: "Una Ecclesia per totum mundum in multa membra divisa". Epist. 36,4: Hartel, trg 575, hàng 20-21.[98] Xem Piô XII, Tđ. Fidei Donum, 21-4-1957: AAS 49 (1957), trg 237.[99] Xem T. Hilariô Pict., In Ps. 14,3: PL 9, 206: CSEL 22, trg 86. T. Gregoriô C , Moral. IV,ả 7,12: PL 75, 643 C. Basiliô C , In Is. 15, 296: PG 30,637C.ả[100] T. Coelestinô, Epist. 18, 1-2, g i đ n Công Ð ng Eph.: PL 50, 505AB; Schwartz, Actaử ế ồ Conc. Oec. I, 1,1, trg 22. Xem Benedictô XV, Tông th Maximum illud: AAS 11 (1919), trgư 440. Piô XI, Tđ. Rerum Eccl., 28-2-1926: AAS 18 (1926), trg 69. Piô XII, Tđ. Fidei Donum, n.v.t.[101] Leô XIII, Tđ. Grande munus, 30-9-1880: AAS 13 (1880), trg 145. - Xem CIC, kh. 1327, kh. 1350 đo n 2.ạ[102] V nh ng quy n c a các Tòa giáo ch , xem CÐ Nicea đ. th. 6 về ữ ề ủ ủ ề Alexandria và Antiochia, và đ. th. 7 v Giêrusalem: Conc. Oec. Decr., trg 8. CÐ Lateranô IV, năm 1215,ề Hi n ch V: De dignitate Patriarcharum: n.v.t., trg 212. CÐ Ferr. - Flor.: n.v.t., trg 504.ế ế[103]* S 23: Trên bình di n liên l c chi u ngang gi a các Giám M c, s th c thi quy nố ệ ạ ề ữ ụ ự ự ề Giám M c Ðoàn th ng đ c khai tri n d i ba hình th c:ụ ườ ượ ể ướ ứ

- Giám M c là d u hi u và khí c hi p nh t trong Giáo H i đ a ph ng (x. s c l nh vụ ấ ệ ụ ệ ấ ộ ị ươ ắ ệ ề nhi m v m c v c a Giám M c, s 6). T đó Giám M c quan tâm đ n trách v c a toànệ ụ ụ ụ ủ ụ ố ừ ụ ế ụ ủ th Giáo H i.ể ộ

- Trách nhi m t p đoàn v vi c loan báo Phúc Âm cho c th gi i: b i v y ph i h trệ ậ ề ệ ả ế ớ ở ậ ả ỗ ợ các Giáo H i t i mi n truy n giáo và các Giáo H i ít đ c nâng đ (x. s c l nh v ho tộ ạ ề ề ộ ượ ỡ ắ ệ ề ạ đ ng Truy n Giáo, s 20).ộ ề ố

- Ý nghĩa và giá tr các Giáo H i có tòa th ng ph Ðông Ph ng và các Giáo H i khácị ộ ượ ụ ở ươ ộ phát sinh ra t đó. Ph i tôn tr ng các Giáo H i này vì có truy n th ng và k lu t riêng.ừ ả ọ ộ ề ố ỷ ậ* S 23 k t thúc b ng vài dòng v n t t nói v H i Ð ng Giám M c qui t các Giám M cố ế ằ ắ ắ ề ộ ồ ụ ụ ụ trong m t lãnh th hay trong m t qu c gia.ộ ổ ộ ố[104]* Ti u m c 3: th a tác v Giám M c và nh ng quy n năng (các s 24-27).ể ụ ừ ụ ụ ữ ề ố[105] Xem CIC cho Giáo H i Ðông Ph ng, các kh. 216-314: v các Giáo Ch ; các kh. 324-ộ ươ ề ủ339: v các Ð i T ng Giám M c; các kh. 362-391: v các v ch c s c khác; đ c bi t các kh.ề ạ ổ ụ ề ị ứ ắ ặ ệ 238, đo n 3; 216; 240; 251; 255: v các Giám M c đ c các Giáo Ch đ t lên.ạ ề ụ ượ ủ ặ* S 24: Nói v th a tác v Giám M c, ti p t c cho s 20. đây không bàn v ch c v hayố ề ừ ụ ụ ế ụ ố Ở ề ứ ị quy n bính, nh ng v th a tác v Giám M c. Công Ð ng nh n m nh t i đ c tính ph c về ư ề ừ ụ ụ ồ ấ ạ ớ ặ ụ ụ c a nh ng ng i đ c Chúa kêu g i cai tr Dân Chúa, theo ki u nói c a Thánh Kinh (x. Mtủ ữ ườ ượ ọ ị ể ủ 20, 24-28; Gio 13,1-17). Giám M c là ng i ph c v cho ph n dân đ c trao phó, và ph cụ ườ ụ ụ ầ ượ ụ v cho toàn th gi i. Ngài ph i n l c rao gi ng và làm cho Phúc Âm s ng đ ng, và n uụ ế ớ ả ỗ ự ả ố ộ ế c n, ph i hi n m ng s ng cho đoàn chiên. Mu n đ c th , các Giám M c nh n l y s cầ ả ế ạ ố ố ượ ế ụ ậ ấ ứ m nh c a Chúa Thánh Th n, Ð ng thánh hi n các Ngài đ ph c v . Công Ð ng còn thêmạ ủ ầ ấ ế ể ụ ụ ồ m t đo n n a bàn đ n s m nh theo giáo lu t, nghĩa là Giám M c đ c quy n c p trênộ ạ ữ ế ứ ệ ậ ụ ượ ề ấ ch đ nh đ c trách m t lãnh th hay m t s dân nh t đ nh. Có ba cách th c ch đ nh đ cỉ ị ặ ộ ổ ộ ố ấ ị ứ ỉ ị ượ coi là có hi u l c: t p t c ch a b đo n tiêu, lu t l đ c Tòa Thánh ban hành hay th aệ ự ậ ụ ư ị ạ ậ ệ ượ ừ

59

nh n, do chính Giáo Hoàng ch đ nh. V i hai cách đ u tiên, ph i có s ch p thu n minhậ ỉ ị ớ ầ ả ự ấ ậ nhiên hay m c nhiên c a Tòa Thánh, n u không sẽ b t thành s .ặ ủ ế ấ ựBa s k ti p đ c p đ n quy n năng Giám M c (các s 25-27). Nhi u nhà th n h c phânố ế ế ề ậ ế ề ụ ố ề ầ ọ bi t thành hai quy n năng ph m tr t: quy n theo ch c v và quy n theo s m nh. Côngệ ề ẩ ậ ề ứ ị ề ứ ệ Ð ng trái l i đã ch n ki u nói ba quy n năng: gi ng d y, thánh hóa và cai tr Dân Chúa, vàồ ạ ọ ể ề ả ạ ị cho nh v y là ti n l i h n, vì cách phân chia này cho phép mô t các quy n năng, và n uư ậ ệ ợ ơ ả ề ế c n, minh xác các quy n năng đó. Có lẽ còn lý do n a là liên k t quy n năng c a giáoầ ề ữ ế ề ủ ph m v i ba nhi m v c a Chúa Kitô (đ c nh c t i trong các s 34-36): nhi m v t t ,ẩ ớ ệ ụ ủ ượ ắ ớ ố ệ ụ ư ế tiên tri và v ng gi .ươ ả[106] Xem CÐ Trentô s c l nh De Reform., khóa V, ch. 2, s 9, và khóa XXIV, đ.th. 4: Conc.ắ ệ ố Oec. Decr., trg 645 và 739.[107] Xem CÐ Vat. I, Hi n ch tín lý Dei Filius, 3: Dz 1712 (3011). Xem ghi chú kèm theoế ế L c Ð I v De Eccl. (trích t Thánh Rob. Bellarminô): Mansi 51, 579C, và L c Ð đãượ ồ ề ừ ượ ồ đ c s a đ i c a Hi n Ch II De Eccl. Christi, v i ph n chú gi i c Kleutgen: Mansi 53,ượ ử ổ ủ ế ế ớ ầ ả ủ 313 AB. Ð c Piô IX, Th "tuas libenter": Dz 1683 (2879).ứ ư[108] Xem CIC các kh. 1322-1323.[109] Xem CÐ Vat. I, Hi n ch tín lý Pastor Aeternus: Dz 1839 (3074).ế ế[110] Xem gi i nghĩa c a Gasser trong CÐ Vat. I : Mansi 52. 1212 AC.ả ủ[111] Xem Gasser n.v.t.: Mansi 1214A.[112] Xem Gasser n.v.t.: Mansi 1215 CD, 1216-1217 A[113] Xem Gasser n.v.t. : Mansi 1213[114] Xem CÐ Vat. I, Hi n ch tín lý Pastor aeternus, 4: Dz 1836 (3070).ế ế* S 25: Quy n gi ng d y (giáo hu n).ố ề ả ạ ấS này trình bày nh ng tiêu chu n đ nh giá tr l i gi ng d y c a giáo ph m, trong khuônố ữ ẩ ị ị ờ ả ạ ủ ẩ kh Giám M c Ðoàn, và trình bày nguyên t c quy n bính. N i dung c a l i gi ng, nh ngổ ụ ắ ề ộ ủ ờ ả ữ đ i t ng khác nhau c a giáo hu n Giáo H i đ c phân tích trong s c l nh v nhi m vố ượ ủ ấ ộ ượ ắ ệ ề ệ ụ Giám M c (các s 12-14).ụ ốVi c so n th o b n văn g p nhi u khó khăn. Công Ð ng mu n gi y nguyên đ nh nghĩa vệ ạ ả ả ặ ề ồ ố ữ ị ề quy n giáo hu n b t kh ng c a Giáo Hoàng, v a mu n qu quy t quy n giáo hu n c aề ấ ấ ả ộ ủ ừ ố ả ế ề ấ ủ các Giám M c. Ði u xác đ nh căn b n nh sau: nhi m v đ u tiên c a Giám M c là raoụ ề ị ả ư ệ ụ ầ ủ ụ gi ng Phúc Âm. B n văn chia ra b n ph n:ả ả ố ầ

- Giám M c là ti n sĩ c a đ c tin nên ph i tuân theo l i gi ng d y c a các Ngài.ụ ế ủ ứ ả ờ ả ạ ủ- B t kh ng tính c a Giám M c khi đ ng thanh gi ng d y không nh ng trong Côngấ ả ộ ủ ụ ồ ả ạ ữ

Ð ng Chung mà ngay c khi các Ngài thông h o v i nhau và v i Ð ng k v Phêrô đồ ả ả ớ ớ ấ ế ị ể gi ng d y nh ng giáo lý thu c đ c tin và phong hóa. Ðây là đ tài c h u trong khoa th nả ạ ữ ộ ứ ề ố ữ ầ h c.ọ

- B t kh ng tính c a m t mình Giáo Hoàng đ c xác đ nh khéo léo đây, trong khuônấ ả ộ ủ ộ ượ ị ở kh c a vi c gi ng d y đ c các Giám M c th c thi trong t p đoàn.ổ ủ ệ ả ạ ượ ụ ự ậ- S t ng h p c a giáo thuy t Giáo H i v i M c Kh i.ự ươ ợ ủ ế ộ ớ ạ ả[115] nguy n l t n phong Giám M c theo nghi l Bizantinô: Euchologion to mega Roma,ệ ễ ấ ụ ễ 1873, trg 139.[116] Xem T. Inhaxiô T đ o, Smyrn. 8,1: x.b. Funk I, trg 282.ử ạ[117] Xem CvTđ 8,1; 14,22-23; 20,17 và nhi u ch khác.ề ỗ[118] L i nguy n Tây Ban Nha: PL 96, 759B.ờ ệ[119] Xem T. Inhaxiô T đ o, Smyrn. 8,1: x.b. Funk, I, trg 282.ử ạ[120] T. Tôma, Summa Theol. III, q. 73, a. 3.

60

[121] Xem T. Augustinô, C. Faustum, 12, 20: PL 42, 265; Serm. 57, 7: PL 38, 389, v.v...[122] T. Leô C , Serm. 63, 7: PL 54, 357C.ả[123] Xem Traditio Apostolica c a Hippolytô, 2-3: x.b. Botte, trg 26-30.ủ[124] Xem đo n "kh o duy t" đ u l t n phong Giám M c và kinh nguy n sau l t nạ ả ệ ở ầ ễ ấ ụ ệ ễ ấ phong Giám M c, sau Te Deum.ụ* S 26: Quy n thánh hóa.ố ềS này tuy dài nh ng khúc chi t, đ c s c l nh v nhi m v Giám M c (s 15) b túc. Ýố ư ế ượ ắ ệ ề ệ ụ ụ ố ổ t ng chính là: Giám M c là ng i ch ch t ban phát các m u nhi m c a Chúa, là ng iưở ụ ườ ủ ố ầ ệ ủ ườ t ch c, phát đ ng và b o trì đ i s ng ph ng v . Ngài ch t a thánh l c ng đ ng, cóổ ứ ộ ả ờ ố ụ ụ ủ ọ ễ ộ ồ trách v loan báo l i Chúa trong công h i ph ng v . Ngài còn là th a tác viên ch y u c aụ ờ ộ ụ ụ ừ ủ ế ủ các bí tích. K t lu n c a s này là l i ám ch đ n g ng m u đ i s ng mà các m c t ph iế ậ ủ ố ờ ỉ ế ươ ẫ ờ ố ụ ử ả nêu ra.[125] Xem Benedictô XIV, Br. Romana Ecclesia, 5-10-1752, đo n 1 Bullarium Benedictiạ XIV, b IV, Roma 1758, 21: "Giám M c thay m t Chúa Kitô và chu toàn công cu c c aộ ụ ặ ộ ủ Ngài". Piô XII, Tđ. Mystici Corporis, n.v.t., trg 211: "m i Giám M c chăn d t và đi u khi nỗ ụ ắ ề ể đoàn chiên đ c giao phó nhân danh Chúa Kitô".ượ[126] Xem Leô XIII, Tđ. Satis cognitum, 29-6-1896: AAS 28 (1895-96), trg 732, n.v.t., thư Officio Sanctissimo, 22-12-1887: AAS 20 (1887), trg 264. Piô IX, Tông th g i các Giámư ử M c Ð c, 12-3-1875 và hu n t 15-3-1875: Dz 3112-3117 trong l n phát hành m i.ụ ứ ấ ừ ầ ớ[127] Xem CÐ Vat. I: Hi n Ch tín lý Pastor aeternus, 3: Dz 1828 (3061). Xem bài phúcế ế trình c a Zinelli: Mansi 52, 1114 D.ủ[128] Xem T. Inhaxiô T đ o, Ad Ephes. 5,1 : x.b. Funk, I, trg 216.ử ạ[129]* S 27: Quy n cai qu n.ố ề ảÐo n này còn đ c S c L nh v nhi m v Giám M c (s 16) b túc. Trong s đó, Côngạ ượ ắ ệ ề ệ ụ ụ ố ổ ố Ð ng xác đ nh chi ti t nh ng b n ph n m c v c a ng i tông đ , đ c bi t đ i v i linhồ ị ế ữ ổ ậ ụ ụ ủ ườ ồ ặ ệ ố ớ m c, và c v i nh ng tín h u ly khai cũng nh nh ng ng i ch a ch u phép Thánh T y.ụ ả ớ ữ ữ ư ữ ườ ư ị ẩ Công Ð ng đã gi l i và l u ý l i qu quy t này là: các Giám M c là đ i di n và th a pháiồ ữ ạ ư ờ ả ế ụ ạ ệ ừ c a Chúa Kitô ch không ph i đ i di n Giáo Hoàng, vì lẽ các Ngài thi hành quy n năngủ ứ ả ạ ệ ề riêng bi t c a các Ngài, và vi c g i các Ngài là th lãnh ph n dân các Ngài h ng d n, quệ ủ ệ ọ ủ ầ ướ ẫ ả là đi u xác đáng. đây Công Ð ng cũng nh n m nh đ n ý t ng ph c v : quy n bínhề Ở ồ ấ ạ ế ưở ụ ụ ề Giám M c không đ th ng tr ; ngoài ra còn kín đáo ám ch t i trách nhi m c a Giám M cụ ể ố ị ỉ ớ ệ ủ ụ đ i v i nh ng ng i ch a thu c v đoàn chiên duy nh t. Giám M c không ch b n tâmố ớ ữ ườ ư ộ ề ấ ụ ỉ ậ riêng v i tín h u, nh ng có trách nhi m đ i v i m i ng i; ngay trong giáo ph n, Ngàiớ ữ ư ệ ố ớ ọ ườ ậ ph i là m t v th a sai. Câu sau cùng nh c nh cho tín h u ph i bi t liên k t v i Giámả ộ ị ừ ắ ở ữ ả ế ế ớ M c c a mình nh Giáo H i đã liên k t v i Chúa Kitô và Chúa Kitô v i Chúa Cha.ụ ủ ư ộ ế ớ ớ[130]* Ti u m c 4: Nh ng c ng tác viên c a Giám M c (các s 28-29).ể ụ ữ ộ ủ ụ ốCông Ð ng biên so n và khai tri n đo n này trong nh ng cu c bàn cãi vào tháng 9 nămồ ạ ể ạ ữ ộ 1964. V linh m c, s 29 còn đ c b túc và minh đ nh qua S c L nh v nhi m v Giámề ụ ố ượ ổ ị ắ ệ ề ệ ụ M c (các s 28-35). Công Ð ng ch a có th i gi qu ng di n m t khoa th n h c v ch cụ ố ồ ư ờ ờ ả ễ ộ ầ ọ ề ứ linh m c th a tác, nên t m th i ch nói s qua khi bàn v ch c Giám M c. S liên l c gi aụ ừ ạ ờ ỉ ơ ề ứ ụ ự ạ ữ hai bên khi n Công Ð ng li t kê đ c nh ng qu quy t chính y u trong nh ng s này đế ồ ệ ượ ữ ả ế ế ữ ố ể k t thúc cho m t ch ng khá dài, đòi nhi u công phu.ế ộ ươ ề[131] Xem T. Inhatiô t đ o, Ad Ephes. 6,1: x.b. Funk I, trg 218.ử ạ[132] Xem CÐ Trentô, khóa 23, De Sacr. ord., ch. 2: Dz 958 (1765) và đ. th. 6: Dz 966 (1776).

61

[133] Xem Innocentiô I, Epist. ad Decentium: PL 20, 554A; Mansi 3, 1029; Dz 98 (215): "Linh m c tùy thu c và hàng t t b c th p, nên không có quy n t t t i cao". T.ụ ộ ư ế ậ ấ ề ư ế ố Cyprianô, Epist. 61, 3: x.b. Hartel, trg 696.[134] CÐ Trentô, n.v.t.: Dz 956-968 (1763-1778), và đ c bi t đ.th. 7: Dz 967 (1777). Piôặ ệ XII, Tông hi n Sacramentum Ordinis: Dz 2301 (3857-61).ế[135] Xem Innocentiô I, n.v.t. - T. Gregoriô Naz., Apol. II, 22: PG 35, 432 B. Dionysiô Gi ,ả Eccl. Hier., 1,2: PG 3,372 D[136] Xem CÐ Trentô, khóa 22: Dz 940 (1743). Piô XII, Tđ. Mediator Dei, 20-11-1947: AAS 39 (1947), trg 553; Dz 2300 (3850).[137] Xem CÐ Trentô, khóa 22: Dz 938 (1739-40) - CÐ Vat. II, Hi n ch v Ph ng Vế ế ề ụ ụ Thánh Sacrosancium Concilium s 7 và 47: AAS 56 (1964), trg 100-113.ố[138] Xem Piô XII, Tđ. Mediator Dei, n.v.t., s 67.ố[139] Xem T. Cyprianô, Epist. 11,3: PL 4,242B; x.b. Hartel II, 2, trg 497.[140] Xem Pontificate Romanum, l truy n ch c linh m c: lúc m c áo l .ễ ề ứ ụ ặ ễ[141] n.v.t.: kinh ti n t ng.ề ụ[142] Xem T. Inhatiô T đ o, Philad. 4: x.b. Funk I, trg 266. T. Corneliô I, trong T. Cyprianô,ử ạ Epist. 48, 2: Hartel III, 2, trg 610.[143]* S 28: V Linh M c.ố ề ụCông Ð ng không mu n đ c p đ n nh ng v n đ thu c khoa chú gi i do Tân c đ t ra,ồ ố ề ậ ế ữ ấ ề ộ ả Ướ ặ nh ng ch mu n xác đ nh đi u này: các linh m c, vì là nh ng th a tác viên c ng tác v iư ỉ ố ị ề ụ ữ ừ ộ ớ Giám M c, nên đ c tham d vào quy n hành và s m nh mà Chúa Kitô đã trao ban choụ ượ ự ề ứ ệ các Tông Ð .ồ

- T ng quan gi a linh m c Chúa Kitô: tùy theo m c đ th a tác v , linh m c tham dươ ữ ụ ứ ộ ừ ụ ụ ự vào nhi m v Chúa Kitô là V Trung Gian duy nh t, nhi m v đ c thi hành trong vi c tệ ụ ị ấ ệ ụ ượ ệ ế t và trong công h i: th a tác v c a ngài là dâng Thánh L , d n d t đoàn chiên, dùng bíự ộ ừ ụ ủ ễ ẫ ắ tích mà thánh hóa, rao gi ng L i Chúa.ả ờ

- T ng quan gi a linh m c và Giám M c: l p l i hình th c linh m c đoàn ngày x a,ươ ữ ụ ụ ặ ạ ứ ụ ư nghĩa là các linh m c t p trung quanh Giám M c đ cùng lãnh trách nhi m chung làụ ậ ụ ể ệ truy n bá Phúc Âm. Giám M c ph i s ng tình cha con, còn linh m c ph i vâng l i và tuânề ụ ả ố ụ ả ờ ph c. Ch c t t c a linh m c tùy thu c và tham d vào ch c t t c a Giám M c. Linhụ ứ ư ế ủ ụ ộ ự ứ ư ế ủ ụ m c c ng tác vào công cu c truy n bá Phúc Âm có tính cách t p đoàn.ụ ộ ộ ề ậ

- T ng quan gi a linh m c v i nhau: Công Ð ng m i g i các linh m c c ng tác v iươ ữ ụ ớ ồ ờ ọ ụ ộ ớ nhau v m t thiêng liêng, m c v và c trong nh ng công vi c tr n th .ề ặ ụ ụ ả ữ ệ ầ ế

- T ng quan gi a linh m c và tín h u: linh m c quan tâm đ n vi c giúp đ các tín h uươ ữ ụ ữ ụ ế ệ ỡ ữ trong Giáo H i đ a ph ng, nh ng cũng không quên lo cho nh ng ng i còn ngoài Giáoộ ị ươ ư ữ ườ ở H i, và nh ng Kitô h u không còn s ng đ o.ộ ữ ữ ố ạÐ k t lu n, Công Ð ng c mong m i linh m c ph i n l c duy trì và phát huy s hi pể ế ậ ồ ướ ọ ụ ả ỗ ự ự ệ nh t v i nhau và v i Giám M c, vì Phúc Âm và th gi i hôm nay đòi h i nh th .ấ ớ ớ ụ ế ớ ỏ ư ế[144] Const. Eccl. Aegyptiacae III, 2: x.b. Funk, Didascalia II, trg 103. - Statuta Eccl. Ant. 37-41: Mansi 3,954.[145] T. Polycarpô, Ad Phil. 5,2: x.b. Funk I, trg 300: "Chúa Kitô t h đ c g i là Ð ng Phóự ạ ượ ọ ấ T m i ng i". Xem Didachê 15,1: n.v.t., trg 32. T. Inhatiô T đ o, Trall. 2,3: n.v.t., trg 242.ế ọ ườ ử ạ Const. Apostolorum, 8,28,4 : x.b. Funk, Didascalia I, trg 530.[146]* s 29: V Phó T .ố ề ếB n văn công phu đ c l p l i h u nh hoàn toàn trong kỳ h p th III c a Công Ð ng,ả ượ ặ ạ ầ ư ọ ứ ủ ồ g m hai ph n:ồ ầ

62

- Nhi m v c a phó t : Công Ð ng dè d t khi nói đ n bí tích tính c a ch c phó t , vìệ ụ ủ ế ồ ặ ế ủ ứ ế còn m t s ng i phân vân ch a quy t đ nh, nên Công Ð ng không mu n làm c n tr choộ ố ườ ư ế ị ồ ố ả ở công cu c tìm hi u thêm. Ð c đi m c a ch c phó t là ph c v Giám M c và linh m cộ ể ặ ể ủ ứ ế ụ ụ ụ ụ đoàn. Ph c v trong ba lãnh v c: ph ng v , rao gi ng l i Chúa và th c thi bác ái.ụ ụ ự ụ ụ ả ờ ự

- Tái l p phó t nh m t ch c th ng xuyên. Công Ð ng ch qu quy t là có th tái l pậ ế ư ộ ứ ườ ồ ỉ ả ế ể ậ nh ng n i mà nhu c u m c v đòi h i.ở ữ ơ ầ ụ ụ ỏ

Vi c tái l p nh th có tính cách đ a ph ng h n là cho toàn th gi i, và do quy t đ nhệ ậ ư ế ị ươ ơ ế ớ ế ị c a h i đ ng Giám M c đ a ph ng v i s ch p thu n c a Giáo Hoàng. V lu t đ c thân,ủ ộ ồ ụ ị ươ ớ ự ấ ậ ủ ề ậ ộ ph i phân bi t hai tr ng h p: ng i đ ng tu i có th đã l p gia đình, còn các thanh niênả ệ ườ ợ ườ ứ ổ ể ậ ph i gi lu t đ c thân. B n phúc trình gi i thích quy t đ nh này nh sau: l c đ khôngả ữ ậ ộ ả ả ế ị ư ượ ồ ch tr ng đòi các phó t ph i có gia đình, dù n i nào cũng v y, nh ng ch mu n d dãiủ ươ ế ả ở ơ ậ ư ỉ ố ễ đ i v i vi c truy n ch c phó t cho ng i có gia đình khi xét ra c n thi t hay h u ích.ố ớ ệ ề ứ ế ườ ầ ế ữ[147]* V trí và c c u c a ch ng này cho ta th y t m quan tr ng c a nó. L n đ u tiênị ơ ấ ủ ươ ấ ầ ọ ủ ầ ầ trong l ch s , Công Ð ng bàn nguyên m t ch ng đ c bi t v giáo dân, và đây m i chị ử ồ ộ ươ ặ ệ ề ở ớ ỉ nh m t i n n t ng th n h c v c c u Giáo H i d i khía c nh n g i c a giáo dân.ằ ớ ề ả ầ ọ ề ơ ấ ộ ướ ạ ơ ọ ủ Nh ng khía c nh th c ti n nh v nh ng hình th c t ch c ch ng h n, sẽ đ c đ c pữ ạ ự ễ ư ề ữ ứ ổ ứ ẳ ạ ượ ề ậ trong s c l nh đ c bi t v Tông Ð Giáo Dân. Và nh ng v n đ tr ng đ i nói lên m iắ ệ ặ ệ ề ồ ữ ấ ề ọ ạ ố t ng quan gi a Giáo H i và các giá tr tr n th , sẽ đ c nghiên c u t m trong Hi n Chươ ữ ộ ị ầ ế ượ ứ ỉ ỉ ế ế M c V v Giáo H i Trong Th Gi i Ngày Nay.ụ ụ ề ộ ế ớT nh ng cu c tranh lu n trong Công Ð ng và t chính nh ng ngh đ nh, chúng ta có thừ ữ ộ ậ ồ ừ ữ ị ị ể k t lu n r ng, giáo dân không ch đ c đ nh nghĩa m t cách đ n gi n nh không ph i làế ậ ằ ỉ ượ ị ộ ơ ả ư ả giáo sĩ, nh ng tr c h t ph i đ c công nh n là thu c v Dân Chúa. Do đó, chúng ta sẽư ướ ế ả ượ ậ ộ ề nghiên c u ch ng này d a trên ch ng II, b i vì nh ng đ c đi m c a giáo dân mô t ứ ươ ự ươ ở ữ ặ ể ủ ả ở đây, có liên quan ph n l n t i ph n t Dân Chúa. (Xem ti p các chú thích 41* - 49*).ầ ớ ớ ầ ử ế[148]* Công Ð ng b t đ u b ng s 31 đ tr l i cho câu h i đã đ c đ t ra: giáo dân là gìồ ắ ầ ằ ố ể ả ờ ỏ ượ ặ trong vi n t ng m t khoa th n h c v Giáo H i? Công Ð ng đ a ra ánh sáng nh ng y uễ ượ ộ ầ ọ ề ộ ồ ư ữ ế t tích c c bi u th đ c tính c a giáo dân, và y u t chính là tính cách tr n th , nghĩa làố ự ể ị ặ ủ ế ố ầ ế ng i đ m nh n qui h ng v Thiên Chúa nh ng s vi c tr n th mà h d n thân. V yườ ả ậ ướ ề ữ ự ệ ầ ế ọ ấ ậ nh ng đ c đi m c a m t giáo dân là:ữ ặ ể ủ ộ

- S ng gi a m i ng i và trong xã h i nh dây liên l c gia đình và ngh nghi p.ố ữ ọ ườ ộ ờ ạ ề ệ- Thánh hóa tr n gian nh men b t qua vi c minh ch ng b ng đ i s ng trong khi thiầ ư ộ ệ ứ ằ ờ ố

hành nhi m v riêng bi t trong ngh nghi p c a mình.ệ ụ ệ ề ệ ủ- Trách v làm cho nh ng th c t i tr n th bi t ca t ng Ð ng Sáng T o và C u Th ,ụ ữ ự ạ ầ ế ế ụ ấ ạ ứ ế

nh ng th c t i mà h đ c n i k t ch t chẽ nh Chúa Kitô mu n.ữ ự ạ ọ ượ ố ế ặ ư ốÐó là tình tr ng t o nên m t giáo dân, khi n h có th là ch ng nhân tông đ đích th cạ ạ ộ ế ọ ể ứ ồ ự gi a tr n gian.ữ ầ[149] T. Augustinô, Serm. 340 : PL 38, 1483.* S 32 trình bày ý t ng giáo dân là ph n t Dân Chúa có đ a v là con cái Chúa, đ c m iố ưở ầ ử ị ị ượ ờ g i nên thánh và lãnh nh n n Chúa. V v n đ này Công Ð ng qu quy t hai đi m:ọ ậ ơ ề ấ ề ồ ả ế ể

- Phép Thánh T y ban cho m i ng i lãnh nh n s bình đ ng căn b n.ẩ ọ ườ ậ ự ẳ ả- M i ng i ph i liên k t v i nhau: m c t không nh ng là th lãnh nh ng còn là ng iọ ườ ả ế ớ ụ ử ữ ủ ư ườ ph c v Dân Chúa.ụ ụ[150] Xem Piô XI, Tđ. Quadragesimo anno, 15-5-1931 : AAS 23 (1931), trg 212t. Piô XII, di n t De quelle consolation, 14-10-1951 : AAS 43 (1951), trg 790t.ễ ừ[151] Xem Piô XII, di n t Six ans se sont écoulés, 5-10-1957 : AAS 49 (1957), trg 927.ễ ừ

63

[152]* S 33: Ti p theo đó, Công Ð ng tuyên b ho t đ ng tông đ giáo dân tham d vàoố ế ồ ố ạ ộ ồ ự s m nh c u r i c a Giáo H i vì đ t n n t ng trong phép Thánh T y và phép Thêm S c.ứ ệ ứ ỗ ủ ộ ặ ề ả ẩ ứ Tính cách đ c bi t c a tông đ giáo dân là làm cho Giáo H i hiên di n và ho t đ ng trongặ ệ ủ ồ ộ ệ ạ ộ m i hoàn c nh c a th gi i. V l i, giáo dân v n có th c ng tác ch t chẽ v i hàng giáoọ ả ủ ế ớ ả ạ ẫ ể ộ ặ ớ ph m trong vi c tông đ c a giáo sĩ đích danh. S c L nh v Tông Ð Giáo Dân sẽ l p l iẩ ệ ồ ủ ắ ệ ề ồ ặ ạ và qu ng di n ý t ng đó.ả ễ ưở[153]* Trong các s 34-36, căn c vào ba t c hi u căn b n c a Chúa Kitô, Công Ð ngố ứ ướ ệ ả ủ ồ mu n ch ng minh cách th c đ c bi t mà giáo dân, v i t c hi u là ph n t Dân Chúa,ố ứ ứ ặ ệ ớ ướ ệ ầ ử đ c tham d vào các nhi m v khác nhau đó.ượ ự ệ ụ[154]* S 34: T t .ố ư ếTham d vào ch c t t c ng đ ng. Ðo n này l p l i các s 10 và 11 v ch c t t c ngự ứ ư ế ộ ồ ạ ặ ạ ố ề ứ ư ế ộ đ ng c a ng i đã ch u phép Thánh T y và đ c th c thi trong vi c ph ng t : ch c t tồ ủ ườ ị ẩ ượ ự ệ ụ ự ứ ư ế đó di n t và thánh hóa đ i s ng th ng nh t c a giáo dân và nh đó mà giáo dân thánhễ ả ờ ố ườ ậ ủ ờ hóa th gian.ế[155]* S 35: Tiên Tri.ốTham d vào s m nh tiên tri c a Chúa Kitô: giáo dân minh ch ng đ c tin và đ c ái trongự ứ ệ ủ ứ ứ ứ th gi i ngh nghi p và kỹ thu t, trong nh ng đi u ki n thông th ng mà h sinh s ng;ế ớ ề ệ ậ ữ ề ệ ườ ọ ố đ c bi t làm ch ng trong t m và gia đình công giáo, n i đã đ c bí tích Hôn Nhân thánhặ ệ ứ ổ ấ ơ ượ hóa và thánh hi n.ế[156] Sách l Roma, trích kinh Ti n T ng l Kitô Vua.ễ ề ụ ễ[157] Xem Leô XIII, Tđ. Immortale Dei, 1-11-1885 : ASS 18 (1885), trg 166tt. N.t., Tđ. Sapientiae christianae, 10-1-1890 : ASS 22 (1888-90), trg 397tt. Piô XII, di n t Alla vostraễ ừ filiae, 23-3-1958: AAS 50 (1958), trg 220: "tính cách th t c h p pháp và lành m nh c aế ụ ợ ạ ủ qu c gia".ố*S 36: V ng gi . Tham d vào ch c v v ng gi c a Chúa Kitô: đây bàn v s ki nố ươ ả ự ứ ị ươ ả ủ ở ề ự ệ giáo dân thánh hóa th gian, vì h đem s tr ng tham gia vào công cu c tìm ki m và xâyế ọ ở ườ ộ ế d ng tr n th : vai trò đó làm h thích h p v i vi c tán tr công cu c chu n b cho Phúcự ầ ế ọ ợ ớ ệ ợ ộ ẩ ị Âm (x. s 16) qua nh ng giá tr nhân b n.ố ữ ị ả[158] Xem Giáo lu t kh. 682.ậ[159] Xem Piô XII, di n t De quelle consolation, n.v.t., trg 789: "Trong nh ng tr n chi nễ ừ ữ ậ ế d t khoát, đôi khi nh ng k ti n tuy n l i có nh ng sáng ki n t t đ p nh t...". n.t., di nứ ữ ẻ ở ề ế ạ ữ ế ố ẹ ấ ễ t L'importance de la presse cathol., 17-2-1950: AAS 42 (1950), trg 256.ừ[160] Xem 1Th 5,19 và 1Gio 4,1.[161]* S 37 đ a ra nguyên t c t t đ p gi a giáo dân và hàng giáo ph m. Giáo dân ph iố ư ắ ố ẹ ữ ẩ ả theo tinh th n Kitô giáo mà tr ng kính tuân ph c giáo ph m, và giáo ph m cũng ph i bi tầ ọ ụ ẩ ẩ ả ế th ng th n ti p nh n giáo dân, bi t l y tinh th n kính tr ng và bác ái mà l ng nghe h ,ẳ ắ ế ậ ế ấ ầ ọ ắ ọ bi t th a nh n và đ cao đ a v và trách nhi m c a h trong Giáo H i. Giáo H i cũng ph iế ừ ậ ề ị ị ệ ủ ọ ộ ộ ả tôn tr ng s t do chính đáng c a h trong n c tr n gian.ọ ự ự ủ ọ ướ ầ[162] Epist. ad Diognetum, 6 :x.b. Funk I, trg 400. - Xem T. Gioan Kim Kh u, in Mt bài gi ngẩ ả 46 (47), 2: PG 58, 478, v men trong b t.ề ộ* Ð k t lu n, s 38 qu quy t m i giáo dân tùy theo c nh hu ng c a mình ph i là ch ngể ế ậ ố ả ế ỗ ả ố ủ ả ứ nhân c a Ph c Sinh và là d u hi u c a Thiên Chúa h ng s ng.ủ ụ ấ ệ ủ ằ ố[163]* Trong l c đ trình lên Công Ð ng khi khai m c kỳ h p th hai, c hai ch ng V vàượ ồ ồ ạ ọ ứ ả ươ VI nh chúng ta th y hi n nay đ u n m chung trong m t ch ng. S phân chia haiư ấ ệ ề ằ ộ ươ ự ch ng đó đ t ra hai câu h i:ươ ặ ỏ

64

1) So n m t ch ng đ c bi t nói v tu sĩ ph i chăng không thích h p: (x. cu c tranh lu nạ ộ ươ ặ ệ ề ả ợ ộ ậ trong ch ng k ti p).ươ ế ế2) Ph i chăng t t h n là s p đ t ch ng V này c a l c đ vào trong các ch ng I và II?ả ố ơ ắ ặ ươ ủ ượ ồ ươ B i vì vi c nên thánh g n li n v i đ i s ng và m u nhi m Giáo H i nên không th bànở ệ ắ ề ớ ờ ố ầ ệ ộ ể riêng đ c. Nh v y đáng lẽ Hi n Ch đ c k t c u cân x ng và m ch l c h n: sauượ ư ậ ế ế ượ ế ấ ứ ạ ạ ơ nh ng ch ng đ c p đ n m u nhi m Giáo H i và Dân Thiên Chúa (bao g m c khíaữ ươ ề ậ ế ầ ệ ộ ồ ả c nh thánh thi n và cánh chung) là nh ng ch ng nói v các b c s ng khác nhau trongạ ệ ữ ươ ề ậ ố Giáo H i: giáo ph m, giáo dân cách t ng quát, tu sĩ và nh ng ng i có gia đình. K t thúc làộ ẩ ổ ữ ườ ế ch ng v Ð c M . Vi c s p x p nh v y không th c hi n đ c vì thi u th i gi .ươ ề ứ ẹ ệ ắ ế ư ậ ự ệ ượ ế ờ ờCh ng V đ c k t c u nh sau: Công Ð ng xác đ nh s thánh thi n b n th và luân lýươ ượ ế ấ ư ồ ị ự ệ ả ể c a Giáo H i (s 39), r i kêu g i m i ph n t trong Giáo H i ph i nên thánh và h ng vủ ộ ố ồ ọ ọ ầ ử ộ ả ướ ề s nên thánh (s 40). Ph i nên thánh th c s trong b t c đ a v , đi u ki n hay nghự ố ả ự ự ấ ứ ị ị ề ệ ề nghi p nào (s 41) b i vì m i ph n t trong Giáo H i đ u có nh ng ph ng ti n t nhiênệ ố ở ọ ầ ử ộ ề ữ ươ ệ ự và siêu nhiên giúp cho h không nh ng nên thánh mà còn có đ c s hoàn h o trong b cọ ữ ượ ự ả ậ s ng riêng c a mình (s 42).ố ủ ố[164] Sách l Roma, Vinh danh Thiên Chúa trên các t ng tr i. Xem Lc 1,35; Mc 1,24; Lcễ ầ ờ 4,34; Gio 6,69 (ho hagios tou Theou); CvTđ 3,14; 4,27 và 30; Dth 7,26; 1Gio 2,20; Kh 3,7[165]* S 39: Nh p đ .ố ậ ềÐi u qu quy t ch y u c a s này là: Giáo H i thánh thi n. Nh ng ý t ng khác trong sề ả ế ủ ế ủ ố ộ ệ ữ ưở ố này đ u ph thu c vào đi u qu quy t ch y u đó. Giáo H i thánh thi n vì tham d vàoề ụ ộ ề ả ế ủ ế ộ ệ ự s thánh thi n c a Chúa Giêsu Kitô. Do đó, m i có l i kêu g i nên thánh trong tr t t luânự ệ ủ ớ ờ ọ ậ ự lý, vì trong tr t t đó mà Giáo H i ph i th c hi n s thánh thi n b n th Chúa Kitô banậ ự ộ ả ự ệ ự ệ ả ể cho. S thánh thi n này bi u l trong nh ng hoa trái ân s ng n i m i ng i, d i nhi uự ệ ể ộ ữ ủ ơ ỗ ườ ướ ề hình th c, và đ c bi t trong vi c th c hành các l i khuyên Phúc Âm v i tính cách riêngứ ặ ệ ệ ự ờ ớ ho c chung. Tóm l i, s này nh n m nh đ n khía c nh b n th và luân lý c a s thánhặ ạ ố ấ ạ ế ạ ả ể ủ ự thi n mà Thiên Chúa ban cho Giáo H i qua Chúa Kitô và trong Chúa Thánh Th n; và chệ ộ ầ ỉ m i trình bày n n t ng theo l i Thánh Phaolô: "Vì Thiên Chúa mu n anh em đ c thánhớ ề ả ờ ố ượ hóa".[166] Xem Origenê, Comm. Rom. 7,7 : PG 14, 1122B Macariô Gi , De oratione, 11 : PG 34,ả 861 AB. T. Tôma, Summa Theol. II-II, q. 184, a. 3.[167] Xem T. Augustinô, Retract. II, 18 : PL 32, 637t. Piô XII, Tđ. Mystici Corporis, 29-6-1943 : AAS 35 (1943), trg 225.[168] Xem Piô XI, Tđ. Rerum omnium, 26-1-1923 : AAS 15 (1923), trg 50 và 59-60. n.t. Tđ. Casti connubii, 31-12-1930 : AAS 22 (1930), trg 548. Piô XII, Tông hi n Provida Mater, 2-2-ế1947: AAS 39 (1947), trg 117. Di n t Annus sacer, 8-12-1950: AAS 43 (1951), trg 27-28.ễ ừ Di n t Nel darvi, 1-7-1956 : AAS 48 (1956), trg 574t.ễ ừ[169]* S 40: M i ng i đ u đ c kêu g i nên thánh.ố ọ ườ ề ượ ọS này xét đ n s thánh thi n c a m i Kitô h u n m trong văn m ch v s thánh thi nố ế ự ệ ủ ỗ ữ ằ ạ ề ự ệ c a Giáo H i. Công Ð ng đ a ra nh ng y u t g n li n v i l i kêu g i m i ng i nênủ ộ ồ ư ữ ế ố ắ ề ớ ờ ọ ỗ ườ thánh. Ðo n nh t bày t s thánh thi n c a m i Kitô h u, và vì Kitô h u đ c công chínhạ ấ ỏ ự ệ ủ ỗ ữ ữ ượ hóa nh đ c tin và phép Thánh T y, t b n th và căn nguyên h tr nên thánh thi nờ ứ ẩ ự ả ể ọ ở ệ trong chân lý, nên h có nhi m v ph i s ng x ng h p v i đi u y. N n t ng thánh thi nọ ệ ụ ả ố ứ ợ ớ ề ấ ề ả ệ v n t n t i sau khi ph m t i. Ð c p đ n t i l i là đ tránh m t hình th c duy tâm nguyẫ ồ ạ ạ ộ ề ậ ế ộ ỗ ể ộ ứ h i và đ có th l u ý đ n th c t i. Ðo n hai kêu g i m i ng i nên thánh hoàn toàn. Ðâyạ ể ể ư ế ự ạ ạ ọ ọ ườ là ph n k t lu n cho c s , rút ra t n n t ng đã đ t đ nh: Kitô h u không ch nên thánhầ ế ậ ả ố ừ ề ả ặ ị ữ ỉ

65

mà thôi, nh ng còn ph i th c hi n s thánh thi n trong đ i s ng c th . Kitô h u đ cư ả ự ệ ự ệ ờ ố ụ ể ữ ượ kêu g i làm vi c đó.ọ ệ[170] Xem Tôma, Summa Theol. II-II, q. 184, a. 5 và 6; De Perfect. Vitae spir., ch. 18. Originê, In Is. bài gi ng 6,1 : PG 13, 239.ả[171] Xem T. Inhaxiô T đ o, Magn. 13,1 : x.b. Funk I, trg 241.ử ạ[172] Xem T. Piô X, hu n t Haerent animo, 4-8-1908: AAS 41 (1908), trg 560t. Giáo lu tấ ừ ậ kh. 124. Piô XI, Tđ. Ad Catholici sacerdoti I, 20-12-1935: AAS 28 (1936), trg 22.[173] Xem Pontificale Romanum, l truy n ch c linh m c, l i hu n t đ u.ễ ề ứ ụ ờ ấ ừ ầ[174] Xem T. Inhaxiô T đ o, Trall. 2,3 : x.b. Funk I, trg 244.ử ạ[175] Xem Piô XII, di n t Sous la maternelle protection, 9-12-1957 : AAS 50 (1958), trgễ ừ 26.[176] Xem Piô XI, Tđ. Casti connubi I, 31-12-1930: AAS 22 (1930), trg 548. T. Gioan Kim Kh u, In Ephes. Bài gi ng 20,2 : PG 62,136 tt.ẩ ả[177]* S 41: Th c hành s thánh thi n.ố ự ự ệÐ ng l c trong đ i s ng Kitô giáo h ng d n m i tín h u đ n đ c ái hoàn h o. Vi c đóộ ự ờ ố ướ ẫ ọ ữ ế ứ ả ệ đ c th c hành theo nhi u m c đ , cũng nh tùy theo các h ng ân và tr ng hu ng khácượ ự ề ứ ộ ư ồ ạ ố nhau, ho c trên bình di n đ i s ng Kitô giáo nói chung, ho c m i b c s ng nói riêng. Theoặ ệ ờ ố ặ ỗ ậ ố văn m ch chúng ta th y r ng n u s thánh thi n ch là m t xét theo b n th c a nó, nóạ ấ ằ ế ự ệ ỉ ộ ả ể ủ l i có nhi u c p đ , vì s t do c ng tác vào ân s ng khác nhau, vì các b c s ng khác nhauạ ề ấ ộ ự ự ộ ủ ậ ố và cu i cùng vì ân s ng đ c trao ban theo nhi u cách th c và m i ng i có h ng ânố ủ ượ ề ứ ỗ ườ ồ riêng bi t c a mình.ệ ủPh n còn l i là m t l i khuyên nh đ c bi t, có tính cách m c v , nh m g i đ n nh ngầ ạ ộ ờ ủ ặ ệ ụ ụ ằ ở ế ữ h ng ng i và nh ng b c s ng khác nhau trong Giáo H i (giám m c, linh m c, giáo sĩ,ạ ườ ữ ậ ố ộ ụ ụ giáo dân, v ch ng, công nhân, ng i chuyên nghi p nói chung), đ h s ng và có thợ ồ ườ ệ ể ọ ố ể thăng ti n trên đ ng thánh thi n, phù h p v i đ a v và đi u ki n riêng c a h . Nh v yế ườ ệ ợ ớ ị ị ề ệ ủ ọ ư ậ là đi t l i kêu g i nên thánh t i nhi m v ph i t thánh hóa trong đ a v và đi u ki nừ ờ ọ ớ ệ ụ ả ự ị ị ề ệ riêng c a mình. Và đó là nhi m v c a m i ng i.ủ ệ ụ ủ ỗ ườ[178] Xem T. Augustinô, Enchir. 121, 32 : PL 40, 288. T. Tôma, Summa Theol. II-II, q. 184, a.1. Piô XII, hu n t Menti nostrae, 23-9-1950 : AAS 42 (1950), trg 660.ấ ừ[179] V các l i khuyên nói chung, xem Origenê, Comm. Rom. X,14: PG 14, 1275B. T.ề ờ Augustinô, De S. Virginitate, 15,15 : PL 40,403. T. Tôma, Summa Theol. I-II, q. 100, a.2, C đo n cu i; II-II, q. 44, a. 4,3.ạ ố[180]V s cao v i c a đ c khi t t nh thánh hi n, xem Tertullianô, Exhort. Cast. 10 : PLề ự ờ ủ ứ ế ị ế 2,925C. T. Cyprianô, Hab. Virg. 3 và 22 : PL 4,443B và 461At. T. Athanasiô (?), De Virg. PG 28,252tt. T. Gioan Kim Kh u, De Virg. : PG 48,533tt.ẩ  [181] V s khó nghèo, xem Mt 5,3 và 19,21; Mc 10,21; Lc 18,22; g ng vâng l i c a Chúaề ự ươ ờ ủ Kitô trong Gio 4,34 và 6,38; Ph 2,8-10; Dth 10,5-7. Các Giáo Ph và các Ð ng sáng l p dòngụ ấ ậ th ng đ c p r t nhi u đ n các nhân đ c này.ườ ề ậ ấ ề ế ứ[182] V s th c hành công hi u nh ng l i khuyên mà không b t bu c t t c m i ng i,ề ự ự ệ ữ ờ ắ ộ ấ ả ọ ườ xem T. Gioan Kim Kh u, Inẩ  Mt. bài gi ng 7,7 : PG 57,81t. T. Ambrosiô, De Viduis, 4, 23 : PLả 16, 241t.* S 42 : Nh ng ph ng ti n thánh hóa.ố ữ ươ ệS này trình bày đ ng l c làm cho Kitô h u thăng ti n trên đ ng thánh thi n: đó là đ cố ộ ự ữ ế ườ ệ ứ ái. C c u c a s này nh sau: đ c ái là linh h n c a m i hành đ ng thánh thi n (42a),ơ ấ ủ ố ư ứ ồ ủ ọ ộ ệ bi u l b ng hành đ ng cao c là t đ o (42b), trong các l i khuyên Phúc Âm, đ c bi tể ộ ằ ộ ả ử ạ ờ ặ ệ trong s khi t t nh v n toàn (42c), trong s khiêm h , tuân ph c và khó nghèo (42d).ự ế ị ẹ ự ạ ụ

66

Chính nh đ c ái mà chúng ta tránh đ c nguy hi m (42e). Ð c ái là con đ ng chính y uờ ứ ượ ể ứ ườ ế và c n thi t đ nên thánh. Công Ð ng nh n m nh t i tính cách thiên phú c a nhân đ cầ ế ể ồ ấ ạ ớ ủ ứ này nh là h ng ân Chúa ban và t i khía c nh gi i lu t đòi ng i ta ph i yêu m n Thiênư ồ ớ ạ ớ ậ ườ ả ế Chúa và tha nhân nh th c hành các nhân đ c khác. Công Ð ng còn đ c p đ n các bí tích,ờ ự ứ ồ ề ậ ế l i kinh nguy n, s quên mình, s kh h nh và vi c ph c v huynh đ . Nh th đ c ái làờ ệ ự ự ổ ạ ệ ụ ụ ệ ư ế ứ m m m ng các nhân đ c khác. T nh ng đi u đã trình bày chúng ta có th k t lu n làầ ố ứ ừ ữ ề ể ế ậ đ c ái đòi ph i thi hành m i gi i lu t Thiên Chúa (x. 1Gio 5,3; Gio 14,21; 2Gio 6). B c s ngứ ả ọ ớ ậ ậ ố riêng nào c a m i ng i cũng có th th c hành nh ng l i khuyên Phúc Âm. Nh v y làủ ỗ ườ ể ự ữ ờ ư ậ tránh đ c thiên ki n cho r ng các tu sĩ chi m đ c quy n vi c nên thánh. S 42 làm sángượ ế ằ ế ộ ề ệ ố t đ ng l c này c a đ c ái qua s th c hành trong m i tình tr ng c th .ỏ ộ ự ủ ứ ự ự ỗ ạ ụ ể[183]* Vi c chu n b ch đ đ so n th o cho ch ng này khá sôi n i. Trong l c đ đ uệ ẩ ị ủ ề ể ạ ả ươ ổ ượ ồ ầ tiên, t t c ch ng VI đ c p đ n tu sĩ. Khi l c đ đ c làm l i và đ a lên đ Công Ð ngấ ả ươ ề ậ ế ượ ồ ượ ạ ư ể ồ ngh trình trong kỳ h p th hai, ch ng nói v tu sĩ l i đ c xen vào ch ng V bàn chungị ọ ứ ươ ề ạ ượ ươ v l i kêu g i nên thánh trong Giáo H i. Làm th cũng gây nên nhi u b t ti n. Nh v y,ề ờ ọ ộ ế ề ấ ệ ư ậ chúng ta th y có hai khuynh h ng: khuynh h ng th nh t đòi so n th o m t ch ngấ ướ ướ ứ ấ ạ ả ộ ươ đ c bi t v tu sĩ, khuynh h ng th hai c ng quy t c đ xen chung vào ch đ v l iặ ệ ề ướ ứ ươ ế ứ ể ủ ề ề ờ kêu g i nên thánh. Sau nhi u cu c bàn cãi, vi c phân tách hai ch ng đ c ch p thu n,ọ ề ộ ệ ươ ượ ấ ậ nh chúng ta th y trong b n văn chung quy t. V trí c a ch ng này trong toàn th Hi nư ấ ả ế ị ủ ươ ể ế Ch là do nh ng quan sát th c ti n. Ð t nó li n sau ch ng nói v l i kêu g i nên thánh làế ữ ự ễ ặ ề ươ ề ờ ọ đ bày t giá tr và t m quan tr ng c a đ i t n hi n cho Giáo H i đ thánh hoá và minhể ỏ ị ầ ọ ủ ờ ậ ế ộ ể ch ng. K t c u c a ch ng này đ n gi n: sau khi mô t ngu n g c và s ti n tri n c aứ ế ấ ủ ươ ơ ả ả ồ ố ự ế ể ủ các hình th c đ i s ng tu trì (s 43), Công Ð ng phân tích b n tính đ i s ng tu trì (s 44),ứ ờ ố ố ồ ả ờ ố ố và sau đó xét đ n vai trò c a quy n bính Giáo H i đ i v i tu sĩ (s 45) và nhi m v c aế ủ ề ộ ố ớ ố ệ ụ ủ đ i s ng tu trì trong vi c phát tri n nhân ph m c a chính tu sĩ, ho c trong đ i s ng Giáoờ ố ệ ể ẩ ủ ặ ờ ố H i (s 46); sau cùng là đôi l i khuyên nh v n t t k t thúc cho ch ng này (s 47).ộ ố ờ ủ ắ ắ ế ươ ố[184] Xem Rosweydô, Vitae Patrum, Antwerpiae, 1628. Apophteymata Patrum : PG 65. Palladiô, Hist. Lausiaca: PG 34, 995tt; x. b. C. Butler, Cambridge 1898 (1904). Piô XI, Tông hi n Umbratilem, 8-7-1924 : AAS 16 (1924), trg 386-387. Piô XII, di n t Nous sommesế ễ ừ heureux, 11-4-1958: AAS 50 (1958), trg 283.[185] Xem Phaolô VI, di n t Magno gaudio, 23-5-1964 : AAS 56 (1964), trg 566.ễ ừ[186] Xem Giáo lu t, kh. 487 và 488, 4. Piô XII, di n t Annus sacer., 8-12-1950: AAS 43ậ ễ ừ (1951), trg 27t. Piô XII, Tông hi n Provida Mater, 2-2-1947: AAS 39 (1947), trg 120tt.ế* S 43: Nh p đ .ố ậ ềCông Ð ng mô t ngu n g c và s ti n tri n c a các hình th c tu trì, m t tr t cũng bày tồ ả ồ ố ự ế ể ủ ứ ộ ậ ỏ thánh ý Chúa và vai trò c a quy n bính Giáo H i. Ð i s ng tu trì là m t h ng ân Chúa Chaủ ề ộ ờ ố ộ ồ ban cho Giáo H i, Giáo H i ph i trung thành gìn gi và h ng d n. Do l i gi ng d y vàộ ộ ả ữ ướ ẫ ờ ả ạ g ng m u c a Ng i, Chúa Kitô là n n t ng các l i khuyên Phúc Âm. Công Ð ng cònươ ẫ ủ ườ ề ả ờ ồ minh đ nh thêm r ng đ i s ng tu trì không n m trong h th ng c c u ph m tr t (giáo sĩị ằ ờ ố ằ ệ ố ơ ấ ẩ ậ - giáo dân), nh ng trong h th ng c c u đoàn s ng. D u các l i khuyên là do Chúa ban, vàư ệ ố ơ ấ ủ ầ ờ đ i s ng tu trì th c hành nh ng l i khuyên đó là thu c ph m vi đoàn s ng, Giáo H i cũngờ ố ự ữ ờ ộ ạ ủ ộ ph i thi t l p m t hình th c đ nh ch đ th c hành đ i s ng y.ả ế ậ ộ ứ ị ế ể ự ờ ố ấ[187] Xem Phaolô VI, n.v.t., trg 567.[188] Xem T. Tôma, Summa Theol., II-II, q. 184,a. 3 và q. 188, a.2. T. Bonaventura, Opusc. XI, Apologia Pauperum, ch. 3,3: x.b. Opera, Quaraechi, b 8, 1898, trg 245a.ộ[189]* S 44: B n tính c a đ i s ng tu trì.ố ả ủ ờ ố

67

Tr c h t Công Ð ng th a nh n trong đ i s ng đó có m t s thánh hi n cho Thiên Chúaướ ế ồ ừ ậ ờ ố ộ ự ế đ hoàn b s thánh hi n c a bí tích Thánh T y. Do l i kh n hay vi c d n thân t ng tể ị ự ế ủ ẩ ờ ấ ệ ấ ươ ự mà có vi c dâng hi n, nh đó đ i s ng c a tu sĩ và c th gi i đ c th n hóa nhi u h nệ ế ờ ờ ố ủ ả ế ớ ượ ầ ề ơ (x. s 31). S thánh hi n này hoàn t t trong tình yêu tr n v n nh t: tình yêu u tiên dànhố ự ế ấ ọ ẹ ấ ư cho Thiên Chúa trong Chúa Kitô. Ð i s ng tu trì chính y u cũng là ph c v Giáo H i, đờ ố ế ụ ụ ộ ể làm cho vi c tông đ đ c bành tr ng. Nh ng vì là m t s thánh hi n n i tâm, nên vi cệ ồ ượ ướ ư ộ ự ế ộ ệ ph c v tr c h t là c ng tác vào vi c m mang n c Chúa b ng thái đ nhi t thành,ụ ụ ướ ế ộ ệ ở ướ ằ ộ ệ b ng kinh nguy n và cũng có th b ng ho t đ ng. B i th , vi c ph c v này không ch làằ ệ ể ằ ạ ộ ở ế ệ ụ ụ ỉ m t hình th c tông đ bên ngoài. Giá tr d u hi u c a vi c tuyên x ng các l i khuyênộ ứ ồ ị ấ ệ ủ ệ ư ờ Phúc Âm phát xu t t s thánh hi n n i tâm này: d u hi u cánh chung c a đ i sau và c aấ ừ ự ế ộ ấ ệ ủ ờ ủ h nh phúc trên Tr i, giá tr c a s cao tr ng N c Chúa. Ð k t lu n, Công Ð ng tuyênạ ờ ị ủ ự ọ ướ ể ế ậ ồ b đ i s ng tu trì không th tách lìa kh i đ i s ng và s thánh thi n c a Giáo H i. Nhố ờ ố ể ỏ ờ ố ự ệ ủ ộ ư v y chúng ta hi u r ng, m t đàng Giáo H i c n đ c s đóng góp c a đ i s ng tu trì nênậ ể ằ ộ ộ ầ ượ ự ủ ờ ố ph i c võ đ n m c t i đa cho đ i s ng y, đàng khác đ i s ng y nói lên s c m nh c aả ổ ế ứ ố ờ ố ấ ờ ố ấ ứ ạ ủ Giáo H i. C theo nh ng đi m v a nói thì đ i s ng tu trì là m t th c t i s ng đ ng trongộ ứ ữ ể ừ ờ ố ộ ự ạ ố ộ Giáo H i.ộ[190] Xem CÐ Vat. I, l c đ De Ecclesia Christi, ch. XV, và chú gi i 48: Mansi 51, 549t vàượ ồ ả 619t. Leô XIII, thu Au milieu des consolations, 23-12-1900: ASS 33 (1900-01), trg 361. Piô XII, Tông hi n Provida Mater, n.v.t., trg 114t.ế[191] Xem Leô XIII, Hi n ch Romanos Pontifices, 8-5-1881: ASS 13 (1880-81), trg 483.ế ế Piô XII, di n t Annus Sacer, 8-12-1950 : AAS 43 (1951), trg 28t.ễ ừ[192] Xem Piô XII, n.v.t., trg 28. Piô XII, Tông hi n Sedes sapientiae, 31-5-1956: AAS 48ế (1956), trg 355. Phaolô VI, di n t Magno gaudio, 3-5-1964: AAS 56 (1964), trg 570-571.ễ ừ[193]* S 45: Giáo H i và đ i s ng tu trì.ố ộ ờ ốVai trò quy n bính Giáo H i n m trong nh ng đi u quy đ nh t ng quát: l p lu t đ làmề ộ ằ ữ ề ị ổ ậ ậ ể qui t c h ng d n vi c th c hành các l i khuyên, chu n y các đi u l , l u ý đ n s trungắ ướ ẫ ệ ự ờ ẩ ề ệ ư ế ự thành và tăng tri n các h i dòng. Sau đó Công Ð ng đ c p đ n nh ng ng i n m giể ộ ồ ề ậ ế ữ ườ ắ ữ quy n bính này: Ð c Giáo Hoàng là V mà các h i dòng mi n tr ph i tùy thu c; các Giáoề ứ ị ộ ễ ừ ả ộ Ch , các Giám M c là nh ng ng i mà m i tu sĩ ph i kính tr ng và tuân ph c. S quủ ụ ữ ườ ọ ả ọ ụ ự ả quy t Giáo H i góp ph n trong ph ng di n ph ng v và thiêng liêng vào vi c tuyênế ộ ầ ươ ệ ụ ụ ệ kh n cũng nói lên r ng nh ng m i t ng quan v i quy n bính không ch có tính cáchấ ằ ữ ố ươ ớ ề ỉ pháp lý. Theo Hi n Ch , s đóng góp vào ph ng v m c ba hình th c: Giáo H i dùngế ế ự ụ ụ ặ ứ ộ quy n bính ch p nh n các l i kh n, dùng l i kinh công c ng xin Chúa ban n, k t h p sề ấ ậ ờ ấ ờ ộ ơ ế ợ ự t n hi n c a ng i tuyên th vào hy l t n.ậ ế ủ ườ ệ ễ ạ ơ[194] Xem Piô XII, Tđ. Mystici Corporis, 29-6-1943: AAS 35 (1943), trg 241t.[195] Xem Piô XII, di n t Annus Sacer, n.v.t., trg 30. Di n t Sous la maternelle protection,ễ ừ ễ ừ 9-12-1957: AAS 50 (1958), trg 39t.[196]* S 46 : Vai trò c a đ i s ng tu trì.ố ủ ờ ốSau khi khuyên nh tu sĩ bi t minh ch ng Chúa Kitô trong các ho t đ ng, Công Ð ng nh củ ế ứ ạ ộ ồ ắ nh cho h bi t đ i s ng tu trì làm phát tri n nhân cách con ng i vì là m t s t hi n,ở ọ ế ờ ố ể ườ ộ ự ự ế phát xu t t hành đ ng t do c a ý chí đi theo chi u h ng c a n g i cá nhân; đ i s ngấ ừ ộ ự ủ ề ướ ủ ơ ọ ờ ố

y còn đ nh h ng nhân ph m theo nh đi u mà ch ng trình c a Chúa mu n dung h p,ấ ị ướ ẩ ư ề ươ ủ ố ợ và nh v y làm cho nhân ph m đ c n y n hoàn toàn. Công Ð ng đ c p ba khía c như ậ ẩ ượ ẩ ở ồ ề ậ ạ c a vi c n y n đó: t do thiêng liêng trong tâm h n trong s ch hoàn toàn, bác ái hăng sayủ ệ ẩ ở ự ồ ạ nh đó mà nhân ph m con ng i đ c phát tri n đích th c, dung h p v i l i s ng màờ ẩ ườ ượ ể ự ợ ớ ố ố chính Chúa Kitô đã theo, l i s ng mà M Maria là g ng m u hoàn h o. Công Ð ng cũngố ố ẹ ươ ẫ ả ồ

68

nh c l i r ng đ is ng tu trì còn c ng tác m t cách thiêng liêng vào công cu c ki n t oắ ạ ằ ờ ố ộ ộ ộ ế ạ tr n gian. S hi n di n tinh th n c a tu sĩ còn đích th c h n c s hi n di n h u hìnhầ ự ệ ệ ầ ủ ự ơ ả ự ệ ệ ữ bên ngoài. C nhiên Công Ð ng không nói tu sĩ hi n di n n i ng i khác nh ng hi n di nố ồ ệ ệ ơ ườ ư ệ ệ trong trái tim Chúa Kitô. Do s ki n c ng tác thiêng liêng vào công cu c ki n t o tr n gian,ự ệ ộ ộ ế ạ ầ tu sĩ tr nên h u ích cho xã h i và c ng tác vào vi c tái t o m t th gi i xây d ng trênở ữ ộ ộ ệ ạ ộ ế ớ ự Chúa Kitô. Sau cùng Công Ð ng tuyên b công nh n và khen ng i l i s ng c a tu sĩ.ồ ố ậ ợ ố ố ủ[197]* 47 : K t lu n.ế ậTrong câu k t lu n v n t t, Công Ð ng khuyên nh tu sĩ kiên trì và thăng ti n trong nế ậ ắ ắ ồ ủ ế ơ g i đ Giáo H i đ c thánh thi n và đ làm vinh danh Thiên Chúa.ọ ể ộ ượ ệ ể[198]* Ch ng này đ c khai sinh theo c mu n c a Ð c Gioan XXIII.ươ ượ ướ ố ủ ứÐ c y ban Th n h c so n th o l i, ch ng này đ c m i ng i công nh n là m tượ Ủ ầ ọ ạ ả ạ ươ ượ ọ ườ ậ ộ ph n c a hi n ch m i (l c đ đ trình b y gi ch có 4 ch ng). N i dung c a ch ngầ ủ ế ế ớ ượ ồ ệ ấ ờ ỉ ươ ộ ủ ươ đ c t ng h p trong t a đ . Công Ð ng nh n m nh t i hành đ ng tôn vinh Thiên Chúaượ ổ ợ ự ề ồ ấ ạ ớ ộ c a t t c Thân Th Chúa Kitô là Giáo H i d i đ t cũng nh trên tr i. C c u c aủ ấ ả ể ộ ướ ấ ư ờ ơ ấ ủ ch ng nh sau: s 48 nói lên hai giá tr c a Giáo H i trong đó nh ng thành ph n d iươ ư ố ị ủ ộ ữ ầ ướ th cùng t n t i v i nh ng thành ph n c đ nh; các s 49 và 50 trình bày nh ng m i dâyế ồ ạ ớ ữ ầ ố ị ố ữ ố liên k t Kitô h u còn tr n gian v i nh ng ng i đã lên tr i ho c trong luy n ng c: cácế ữ ở ầ ớ ữ ườ ờ ặ ở ệ ụ Thánh trên tr i c u b u cho chúng ta là nh ng k l hành (s 49), m i t ng quan gi aờ ầ ầ ữ ẻ ữ ố ố ươ ữ các Ngài v i chúng ta (s 50). T giáo lý này mà s 51 rút ra nh ng h u k t có tính cáchớ ố ừ ố ữ ậ ế m c v .ụ ụ[199]* S 48: Ð c tính cánh chung c a n g i chúng ta.ố ặ ủ ơ ọTrong cu c s ng hi n t i, n g i c a chúng ta là: đ c Chúa Kitô thánh hóa, chúng ta cùngộ ố ệ ạ ơ ọ ủ ượ v i Ng i ti n v s thánh thi n viên mãn trong đ i s ng vĩnh c u, khi chúng ta đ cớ ườ ế ề ự ệ ờ ố ử ượ chiêm ng ng chính Thiên Chúa. Cu c l hành đòi chúng ta ph i ý th c v m i liên hưỡ ộ ữ ả ứ ề ố ệ gi a đ i s ng hi n t i c a chúng ta v i đ i s ng vĩnh c u, đ v i lòng tin v ng ch c vàoữ ờ ố ệ ạ ủ ớ ờ ố ử ể ớ ữ ắ Chúa Kitô C u Th và hy v ng m t vinh quang mai h u, chúng ta ch u đ ng nh ng ngh chứ ế ọ ộ ậ ị ự ữ ị c nh đ i này, và ch ng l i ma qu . Ð i s ng Kitô giáo có s liên t c gi a đ i s ng d i thả ờ ố ạ ỉ ờ ố ự ụ ữ ờ ố ướ ế và đ i s ng vĩnh c u trên tr i. Có ý th c s ng đ ng đ c chân lý này, chúng ta m i nghĩờ ố ử ờ ứ ố ộ ượ ớ đ n nh ng ng i đã v tr i. Và đi u đó làm chúng ta hi u sâu s c h n v chính m uế ữ ườ ề ờ ề ể ắ ơ ề ầ nhi m Giáo H i: là th c hi n s hi p thông gi a m i ng i trong Chúa Kitô, là s hi nệ ộ ự ệ ự ệ ữ ọ ườ ự ệ di n s ng đ ng c a các th c t i trên tr i gi a dòng đ i tr n gian. Nh th , khi tín h uệ ố ộ ủ ự ạ ờ ữ ờ ầ ư ế ữ nh l i l i Chúa và các Tông Ð đã nói, có th nh n ra s liên l c m t thi t gi a các chânớ ạ ờ ồ ể ậ ự ạ ậ ế ữ lý này và t m quan tr ng n n t ng c a chúng đ i v i đ i s ng Kitô giáo.ầ ọ ề ả ủ ố ớ ờ ố  [200]* Các s 49-50: S hi p thông gi a Giáo H i d i đ t và Giáo H i trên tr i.ố ự ệ ữ ộ ướ ấ ộ ờÐây là n n t ng giáo lý c a c ch ng, nghĩa là Giáo H i d i đ t và Giáo H i trên tr i t oề ả ủ ả ươ ộ ướ ấ ộ ờ ạ thành m t Dân Chúa, m t Thân Th Chúa Kitô. Công Ð ng gi i thích s hi p nh t này vìộ ộ ể ồ ả ự ệ ấ d a vào căn b n là nh ng m i dây liên l c s ng đ ng gi a chúng ta, nh ng ng i l hànhự ả ữ ố ạ ố ộ ữ ữ ườ ữ trên d ng th , và nh ng ng i đã đ t t i quê tr i. Trong s nh ng ho t đ ng và nh ngươ ế ữ ườ ạ ớ ờ ố ữ ạ ộ ữ m i liên quan y, đi u đáng k là vi c các Thánh c u b u cho c Giáo H i.ố ấ ề ể ệ ầ ầ ả ộ[201] CÐ Firenze, Decretum pro Graecis: Dz 693 (1305).[202] Ngoài nh ng tài li u x a h n có t th i Ð c Alexandrô IV ngăn c m m i hình th cữ ệ ư ơ ừ ờ ứ ấ ọ ứ chiêu h n (27-9-1258), xem Tđ. c a B thánh v De magnetismi abusu, 4-8-1856: ASSồ ủ ộ ụ (1865) trg 177-178; Dz 1653-1654 (2823-2825); câu tr l i c a B thánh v , 24-4-1917:ả ờ ủ ộ ụ AAS 9 (1917), trg 268, Dz 2182 (3642).[203] Xem bài đúc k t h c thuy t này c a T. Phaolô, trong Tđ. Piô XII, Mystici Corporis:ế ọ ế ủ AAS 35 (1943), trg 200 và nhi u n i khác.ề ơ

69

[204] Xem T. Augustinô, Enarr. in Ps. 85, 24: PL 37, 1099. T. Hieronimô, Liber contra Vigilantium, 6: PL 23, 344. T. Tôma, In Ivm Sent., d. 45, q. 3, a. 2. T. Bonaventura, In Ivm Sent., d. 45, a. 3, q. 2; v.v...[205] Xem Piô XII, Tđ. Mystici Corporis : AAS 35 (1943), trg 245.[206]* S 49: N n t ng giáo lý và s liên h gi a các Thánh trên tr i và Giáo H i.ố ề ả ự ệ ữ ờ ộN n t ng tín lý đ c trình bày rõ ràng và chính xác đ tránh nh ng khuynh h ng c cề ả ượ ể ữ ướ ự đoan và đ giúp cho nhu c u hi p nh t đ c d dàng h n. Công Ð ng d y r ng, cho t iể ầ ệ ấ ượ ễ ơ ồ ạ ằ ớ khi Chúa l i đ n trong vinh quang, m t s ng i đã trên N c Tr i, m t s khác trongạ ế ộ ố ườ ở ướ ờ ộ ố ở luy n ng c, m t s khác n a đang trên đ ng ti n v đ i sau, nh ng t t c đ u k t hi pệ ụ ộ ố ữ ườ ế ề ờ ư ấ ả ề ế ệ v i Chúa Kitô làm nên m t Giáo H i duy nh t. Công Ð ng cũng d y r ng, các Thánh trênớ ộ ộ ấ ồ ạ ằ tr i l y tình th ng phù tr đ c bi t cho nh ng ng i anh em khác, và c ng c cũng nhờ ấ ươ ợ ặ ệ ữ ườ ủ ố ư làm làm đ p Giáo H i tr n gian.ẹ ộ ầ[207] Xem r t nhi u bi ký trong các h m m c Roma.ấ ề ầ ộ ổ ở[208] Xem Gelasiô I, giáo l nh De libris recipiendis, 3 : PL 59, 160; Dz 165 (353).ệ[209] Xem Methodiô, Symposion VII, 3 : GCS (Bonwetsch), trg 74.[210] Xem Benedictô XV, Decretum approbationis virtutum in Causa beatificationis et canonizationis Servi Dei Joannis Nepomuceni Neumann: AAS 14 (1922), trg 23. Nhi u di nề ễ văn c a Ð c Piô XI v các thánh: Inviti all'eroismo, trong Discorsi e Radiomessaggi b I-III,ủ ứ ề ộ 1941-1942, và nhi u n i khác. Ð c Piô XII, Discorsi e Radiomessaggi, b 1949, 37-43.ề ơ ứ ộ[211] Xem Piô XII, Tđ. Mediator Dei : AAS 39 (1947), trg 581.[212] Xem Dth 13,7; Hđ 44-50; Dth 11,3-40. Xem thêm Piô XII, Tđ. Mediator Dei: AAS 39 (1947), trg 582-583.[213] Xem CÐ Vat. I, Hi n ch v đ c tin công giáo Dei Filius, ch. 3: Dz 1794 (3013)ế ế ề ứ[214] Xem Piô XII, Tđ. Mystici Corporis : AAS 35 (1943) trg 216.[215] V s bi t n đ i v i chính các thánh, xem E. Diehl, Inscriptiones latinae veteres,ề ự ế ơ ố ớ I, Berlin, 1925, các s 2008, 2382 và nhi u n i khác.ố ề ơ[216] CÐ Trentô, s c l nh De invocatione... sanctorum: Dz 984 (1821).ắ ệ[217] Sách nguy n Roma, Ti n x ng trong l các Thánhệ ề ướ ễ[218] Xem ví d : 2Th 1,10.ụ[219] CÐ Vaticanô II, Hi n ch Ph ng v Thánh, Sacrosanctum Concilium, ch. 5, s 104 :ế ế ụ ụ ố AAS 56 (1964), trg 125-126.[220] Xem Sách l Roma, L qui.ễ ễ* S 50: S liên h gi a Giáo H i d i đ t và Giáo H i trên tr i.ố ự ệ ữ ộ ướ ấ ộ ờS này trình bày cách th c mà Giáo H i l hành ph i có, đ trong th c hành, t o đ c số ứ ộ ữ ả ể ự ạ ượ ự hi p thông đã nói trong đo n tr c. Công Ð ng đ a ra nh ng đ ng l c chính y u giúp xâyệ ạ ướ ồ ư ữ ộ ự ế d ng và phát huy s hi p thông c a chúng ta v i Giáo H i trên tr i. Nh ng đ ng l c đóự ự ệ ủ ớ ộ ờ ữ ộ ự nh sau: nh ng ng i đã v tr i nêu g ng cho chúng ta m t đ i s ng đ o chính th c; sư ữ ườ ề ờ ươ ộ ờ ố ạ ự ự liên l c v i h sẽ đ a chúng ta ti n t i vi c k t h p kh ng khít h n v i Chúa Kitô; s hi pạ ớ ọ ư ế ớ ệ ế ợ ắ ơ ớ ự ệ thông v i h làm cho vi c ph ng t qui v Chúa Kitô n i Giáo H i tr n gian đ c sungớ ọ ệ ụ ự ề ơ ộ ầ ượ mãn. nhi u n i, Hi n Ch ám ch t i l ch s Giáo H i, đ làm sáng t h n nh ng n nỞ ề ơ ế ế ỉ ớ ị ử ộ ể ỏ ơ ữ ề t ng th n h c c a giáo lý đã trình bày và cũng đ cho s trình bày này đ c s ng đ ngả ầ ọ ủ ể ự ượ ố ộ h n, t ng x ng h n v i nhu c u m c v .ơ ươ ứ ơ ớ ầ ụ ụÐo n nh t nói lên nh ng cách th c hi p thông t ng quát v i các ng i anh em khôngạ ấ ữ ứ ệ ổ ớ ườ thu c v Giáo H i tr n gian: kính nh và v ng đ cách chung, tôn kính và nài xin c u b u.ộ ề ộ ầ ớ ọ ộ ầ ầ Ðo n hai nh n m nh t i g ng m u các Thánh nêu ra cho đ i s ng Kitô giáo chúng ta,ạ ấ ạ ớ ươ ẫ ờ ố ho c d i khía c nh s ph m ho c d i khía c nh minh giáo. Ðo n ba chúng ta th y vi cặ ướ ạ ư ạ ặ ướ ạ ạ ấ ệ

70

tôn kính các Thánh chính th c sẽ thúc gi c chúng ta th c thi bác ái huynh đ và liên k tự ụ ự ệ ế chúng ta v i Chúa Kitô b n ch t h n. Tình bác ái huynh đ n i chúng ta là nh ng khách lớ ề ặ ơ ệ ơ ữ ữ hành không b suy gi m, trái l i còn làm gia tăng đ c tính qui v Chúa Kitô c a Kitô giáo.ị ả ạ ặ ề ủ Cũng vì lý do đó, s liên l c và hi p thông v i các Thánh trên tr i đã không làm c n trự ạ ệ ớ ờ ả ở nh ng còn giúp đ cách l lùng cho tình yêu và s kính th Ba Ngôi Thiên Chúa. Ðo n b nư ỡ ạ ự ờ ạ ố có xác quy t căn b n nh sau: vi c t t ph ng v c a Giáo H i th c hi n t t c nh ng gìế ả ư ệ ế ự ụ ụ ủ ộ ự ệ ấ ả ữ đã nói v s liên h v i các Thánh trên tr i.ề ự ệ ớ ờ[221] Xem CÐ Nicea II, văn kiên VII : Dz 302 (600).[222] Xem CÐ Firenze, Decretum pro graecis : Dz 693 (1304).[223] Xem CÐ Trentô, s c l nh De invocatione, veneratione et reliquiis Sanctorum et sacrisắ ệ imaginibus: Dz 984-988 (1821-1824), s c l nh De Purgatorio: Dz 983 (1820); s c l nh Deắ ệ ắ ệ justificatione, kho n 30: Dz 840 (1580).ả[224] Sách l Roma, kinh Ti n t ng, dùng trong các giáo ph n Pháp.ễ ề ụ ậ[225] Xem T. Phêrô Canisiô, Catechismus Maior seu Summa Doctrinae christianae, ch. III, x.b. F. Streicher, ph n I, trg 15-16, s 44 và trg 100-101, s 49.ầ ố ố[226] Xem CÐ Vat II, Hi n ch v Ph ng V Thánh Sacrosanctum Concilium, ch. I, s 8:ế ế ề ụ ụ ố AAS 56 (1964), trg 401.[227]* S 51: H u k t m c v .ố ậ ế ụ ụM t vài h u k t có tính cách m c v theo sau nh ng nguyên t c đã đ ra. H u k t đó baoộ ậ ế ụ ụ ữ ắ ề ậ ế g m m t s ý h ng căn b n đ vi c tôn kính các Thánh đ c th c hi n trong tinh th nồ ộ ố ướ ả ể ệ ượ ự ệ ầ đúng đ n và đ có th ngăn ng a nh ng hình th c thái quá hay b t c p m t vài n i.ắ ể ể ừ ữ ứ ấ ậ ở ộ ơ M t đàng Công Ð ng ch tr ng rõ ràng giá tr vi c tôn kính các Thánh không c t t i giaộ ồ ủ ươ ị ệ ố ạ tăng các hành đ ng bên ngoài, nh ng do c ng đ tình yêu c a chúng ta; đàng khác Côngộ ư ườ ộ ủ Ð ng qu quy t vi c tôn kính y không đi ng c v i tình yêu Thiên Chúa, v i vi c tôn thồ ả ế ệ ấ ượ ớ ớ ệ ờ dành cho mình Ngài. S này ch a đ ng nhi u đi u có th c võ cho vi c hi p thông v iố ứ ự ề ề ể ổ ệ ệ ớ các anh em ly khai, đ c bi t v i anh em Ðông Ph ng, vì giáo lý thu c đ c tin c a chúng taặ ệ ớ ươ ộ ứ ủ đây đ i v i h h t s c quan tr ng, làm nên m t di s n chung v đ c tin và v s kínhố ớ ọ ế ứ ọ ộ ả ề ứ ề ự nh .ớPh n k t lu n cho toàn ch ng (51, đo n hai) qu quy t r ng hi n đ i hóa s hi p thôngầ ế ậ ươ ạ ả ế ằ ệ ạ ự ệ c a t t c nh ng ng i thu c v Chúa Kitô là đã b t đ u cu c s ng vinh quang, và nhủ ấ ả ữ ườ ộ ề ắ ầ ộ ố ư v y là ngay ch n l u đày này đã th c hi n đ c cùng đích c a đ i ta vì đã đ c thamậ ở ố ư ự ệ ượ ủ ờ ượ d và th ng th c ph ng v vinh hi n trên tr i.ự ưở ứ ụ ụ ể ờ[228]* Ðây là m t trong nh ng ch ng đ c tranh lu n nhi u nh t. Vi c khai sinh ra nóộ ữ ươ ượ ậ ề ấ ệ cũng gây nhi u sôi n i. Trong s nh ng l c đ đ c đ trình, có m t l c đ v Ð cề ổ ố ữ ượ ồ ượ ệ ộ ượ ồ ề ứ Maria. Vì nh ng lý do có tính cách ho c th n h c ho c m c v ho c hi p nh t, m t vàiữ ặ ầ ọ ặ ụ ụ ặ ệ ấ ộ Ngh Ph mu n cho l c đ v Ð c Maria xen vào Hi n Ch Tín Lý v Giáo H i. Ngày 29-ị ụ ố ượ ồ ề ứ ế ế ề ộ10-1963, các Ngh Ph đ ng tr c m t câu h i nh sau: "Các Ngh Ph Công Ð ng cóị ụ ứ ướ ộ ỏ ư ị ụ ồ mu n l c đ v Ð c Trinh N M Giáo H i đ i thành ch ng cu i cùng c a l c đ vố ượ ồ ề ứ ữ ẹ ộ ổ ươ ố ủ ượ ồ ề Giáo H i chăng?" Tr c khi b phi u, có hai b n phúc trình chính th c v v n đ này:ộ ướ ỏ ế ả ứ ề ấ ề H ng Y Konig, ng i mu n cho xen vào hi n ch , và H ng Y Santos mu n làm m t l cồ ườ ố ế ế ồ ố ộ ượ đ riêng. C hai dùng nh ng lu n ch ng d i dào và v ng ch c đ trình bày tr c các Nghồ ả ữ ậ ứ ồ ữ ắ ể ướ ị Ph và s thích h p c a quan đi m mình. K t qu cu c đ u phi u th t sát nút: v i 2,193ụ ự ợ ủ ể ế ả ộ ầ ế ậ ớ Ngh Ph có m t thì 1,114 v b phi u thu n, 1,074 phi u ch ng. Phi u thu n ch h n cóị ụ ặ ị ỏ ế ậ ế ố ế ậ ỉ ơ 40 phi u và Công Ð ng ch p nh n vi c xen l c đ vào trong Hi n Ch .ế ồ ấ ậ ệ ượ ồ ế ếM t v n đ th hai đ c đ t ra: n u xen thì xen vào ch nào? M Thiên Chúa liên k tộ ấ ề ứ ượ ặ ế ỗ ẹ ế kh ng khít v i m u nhi m Giáo H i, nh ng mu n gi i thích s liên k t này, c n quanắ ớ ầ ệ ộ ư ố ả ự ế ầ

71

ni m vai trò c a M Thiên Chúa trong m u nhi m Ngôi L i Nh p Th . Ð i v i khía c nhệ ủ ẹ ầ ệ ờ ậ ể ố ớ ạ này, giáo lý v Ð c Maria v t quá giáo lý v Giáo H i. Do đó ch có th đ t vào ph n cu iề ứ ượ ề ộ ỉ ể ặ ầ ố Hi n Ch . Ð y là lý do t i sao có ch ng VIII và v trí c a nó trong Hi n Ch .ế ế ấ ạ ươ ị ủ ế ếB c c c a ch ng này nh sau: trong ph n nh p đ (các s 52-54), Công Ð ng xác đ nhố ụ ủ ươ ư ầ ậ ề ố ồ ị đ a v c a Ð c Maria trong Giáo H i và nh ng nguyên t c giáo lý làm kim ch nam cho vi cị ị ủ ứ ộ ữ ắ ỉ ệ trình bày v Ð c Maria. Ð ng th i Công Ð ng cũng cho bi t ch đích c a mình. Ph n nh tề ứ ồ ờ ồ ế ủ ủ ầ ấ (các s 55-59) gi i thích đ a v c a M Thiên Chúa trong m u nhi m Ngôi L i Nh p Th .ố ả ị ị ủ ẹ ầ ệ ờ ậ ể Ph n hai (các s 60-65) trình bày đ a v đó trong vi n t ng Giáo H i, nói lên nh ng liênầ ố ị ị ễ ượ ộ ữ l c c a Ð c Maria v i Giáo H i. Ph n ba (các s 66-67) đ c p nh ng b n ph n Kitô h uạ ủ ứ ớ ộ ầ ố ề ậ ữ ổ ậ ữ đ i v i Ð c Maria. Ph n k t lu n v n t t (các s 68-69) trình bày M Thiên Chúa nhố ớ ứ ầ ế ậ ắ ắ ố ẹ ư d u hi u hy v ng và s liên quan c a Ngài v i vi c hi p nh t các Kitô h u.ấ ệ ọ ự ủ ớ ệ ệ ấ ữ[229]* Các s 52-54: Nh p đ .ố ậ ềCác s này th ng nh t v i nhau (trong l n so n th o đ u chúng trong cùng m t s ) cóố ố ấ ớ ầ ạ ả ầ ở ộ ố m c đích trình bày đ i t ng c a ch ng VIII. Ý t ng chính r t đ n gi n: m c kh i đãụ ố ượ ủ ươ ưở ấ ơ ả ạ ả minh nhiên làm n i b t đ a v c a M Thiên Chúa, trong ý đ nh c u r i t đ i đ i c aổ ậ ị ị ủ ẹ ị ứ ỗ ừ ờ ờ ủ Chúa, trong s th c hi n ý đ nh y do Chúa Giêsu Kitô, b i vì có s liên t c (ch ng VII)ự ự ệ ị ấ ở ự ụ ươ gi a công vi c d i đ t và công vi c trên tr i c a Chúa Kitô và ngày nay Ð c M cũng v nữ ệ ướ ấ ệ ờ ủ ứ ẹ ẫ còn gi nguyên đ a v này (s 52). Maria là ph n t đ c bi t và là khuôn m u Giáo H i (sữ ị ị ố ầ ử ặ ệ ẫ ộ ố 53). Ch đích c a Công Ð ng là: trình bày vai trò c a M Thiên Chúa trong m u nhi mủ ủ ồ ủ ẹ ầ ệ Chúa Kitô và Giáo H i và nh ng b n ph n c a Kitô h u đ i v i M (s 54).ộ ữ ổ ậ ủ ữ ố ớ ẹ ố[230] Kinh tin kính c a CÐ Constantinopla: Mansi 3, 566. Xem CÐ Ephesô, n.v.t., 4, 1130 (vàủ n.v.t., 2, 665 và 4, 1071). Xem CÐ Calcedonia, n.v.t., 7, 111-116. CÐ Constantinopla II n.v.t., 9, 375-396. Sách l Roma, kinh tin kính.ễ[231] Sách l Roma, l qui.ễ ễ* S 52. Vi c c u th đ c th c hi n nh Thiên Chúa đã g i Con Ngài đ n, sinh b i ng iố ệ ứ ế ượ ự ệ ờ ử ế ở ườ n . Ðó là n n t ng c a c khoa Thánh M u h c. Ð c N Ð ng Trinh Maria liên k t m tữ ề ả ủ ả ẫ ọ ứ ữ ồ ế ậ thi t v i vi c Nh p Th C u Chu c đó.ế ớ ệ ậ ể ứ ộ[232]T. Augustinô, De S. Virginitate, 6 : PL 40, 399.

[233]* S 53.ốS này đ t M Chúa Kitô C u Th trong t ng quan v i Giáo H i. Ð u tiên là qu quy tố ặ ẹ ứ ế ươ ớ ộ ầ ả ế Ð c Maria đã t ý ch p nh n l i thiên th n báo tin sẽ sinh Ð ng C u Th . Câu chuy n báoứ ự ấ ậ ờ ầ ấ ứ ế ệ tin đ c đ t n i b t. Sau đó Công Ð ng nghiên c u sâu xa nh ng m i liên h gi a Mariaượ ặ ổ ậ ồ ứ ữ ố ệ ữ và Ba Ngôi Thiên Chúa trong vi n t ng Giáo H i theo m t đ tài quen thu c v i Hi nễ ượ ộ ộ ề ộ ớ ế Ch nh đ tài Giáo H i t m u nhi m Ba Ngôi. Vì trách v đ c Chúa trao phó nên Mế ư ề ộ ừ ầ ệ ụ ượ ẹ đ c c u chu c kỳ di u h n, do công nghi p Con M , Ð ng mà M đã k t hi p m t thi tượ ứ ộ ệ ơ ệ ẹ ấ ẹ ế ệ ậ ế và b n ch t. Trong chi u h ng y, Công Ð ng không ng n ng i liên ti p trình bày Ð cề ặ ề ướ ấ ồ ầ ạ ế ứ Trinh N nh là M c a Con Thiên Chúa, là ái n c a Chúa Cha, là cung thánh c a Chúaữ ư ẹ ủ ữ ủ ủ Thánh Th n. C ba danh hi u hoàn toàn theo truy n th ng. Nh ng tâm đi m c a s này ầ ả ệ ề ố ư ể ủ ố ở ch Công Ð ng qu quy t r ng Maria v a có các danh hi u đó, nh ng đ ng th i, vì thu cỗ ồ ả ế ằ ừ ệ ư ồ ờ ộ dòng dõi Adam, M cũng liên k t v i t t c m i ng i, và M đã c ng tác vào công vi cẹ ế ớ ấ ả ọ ườ ẹ ộ ệ c u th . Do đó, M Chúa Kitô v n là ph n t Giáo H i, dù là ph n t tuy t h o và đ cứ ế ẹ ẫ ầ ử ộ ầ ử ệ ả ặ bi t, m t tr t cũng là khuôn m u c a Giáo H i. B i v y Giáo H i tôn kính M nh M th tệ ộ ậ ẫ ủ ộ ở ậ ộ ẹ ư ẹ ậ v i tình con th o.ớ ả[234] Xem Phaolô VI, Di n văn trong Công Ð ng, ngày 4-12-1963 : AAS 56 (1964), trg 37.ễ ồ[235]* S 54.ố

72

Công Ð ng gi i thích v n t t v vai trò Ð c Maria trong m u nhi m c u r i và v các b nồ ả ắ ắ ề ứ ầ ệ ứ ỗ ề ổ ph n c a tín h u đ i v i M . Công Ð ng t gi i h n trong vi n t ng này ch khôngậ ủ ữ ố ớ ẹ ồ ự ớ ạ ễ ượ ứ nh m trình bày đ y đ giáo lý v Ð c Maria, cũng không nh m gi i quy t các v n đ màằ ầ ủ ề ứ ằ ả ế ấ ề các nhà th n h c tranh lu n.ầ ọ ậ[236]* Các s 55-59: Ph n I - Ð a v và vai trò c a Ð c Maria trong nhi m cu c c u r i.ố ầ ị ị ủ ứ ệ ộ ứ ỗB c c ph n này r t rõ ràng, vì d a theo các d ki n l ch s m c kh i v M Thiên Chúaố ụ ầ ấ ự ữ ệ ị ử ạ ả ề ẹ trong Thánh Kinh, b t đ u t C u c t i th i kỳ Giáo H i, qua s ki n truy n tin, t iắ ầ ừ ự Ướ ớ ờ ộ ự ệ ề ớ cu c đ i th u và công khai c a Chúa Giêsu. C nh b n phúc trình chính th c đã nói,ộ ờ ơ ấ ủ ứ ư ả ứ đây là ph n chính y u nh t trong Ch ng VIII.ầ ế ấ ươ  

[237] S 55: Trong C u c.ố ự ƯớTh t c a s này theo sát l ch s c u r i nh th y trong C u c, đ chúng ta th y r ngứ ự ủ ố ị ử ứ ỗ ư ấ ự Ướ ể ấ ằ ng i ph n làm M Chúa Kitô trong Phúc Âm cũng là M Thiên Chúa mà chúng ta nh nườ ụ ữ ẹ ẹ ậ bi t qua th n h c và qua vi c tôn kính n i các dân Kitô giáo. Nh th là Công Ð ng choế ầ ọ ệ ơ ư ế ồ bi t s ti n tri n c a m c kh i v Ð c Maria và không ng n ng i ch p thu n ph ngế ự ế ể ủ ạ ả ề ứ ầ ạ ấ ậ ươ pháp l ch s c u r i, m t ph ng pháp mà m t s ng i chuyên v Thánh M u h cị ử ứ ỗ ộ ươ ộ ố ườ ề ẫ ọ không m y tin t ng. Không mu n gây ra cu c bút chi n, nên Công Ð ng ch nh m trìnhấ ưở ố ộ ế ồ ỉ ằ bày m t "b n ti u s " v ng i Ph N , d a trên toàn th ch ng t đ c linh ng c aộ ả ể ử ề ườ ụ ữ ự ể ứ ừ ượ ứ ủ M c Kh i tr n v n và trên ch ng t c a đ i s ng Giáo H i.ạ ả ọ ẹ ứ ừ ủ ờ ố ộ[238] Xem T. Germanô, Const. Hom. in Annunt. Deiparae: PG 98, 328 A; In Dorm. 2: 357 Anatasiô thành Antiokia, Serm. 2 de Annunt. 2: PG 89, 1377 AB: Serm. 3, 2 : 1388 C. T. Anrê Cret., Can. in B.V. Nat. 4 : PG 97, 1321 B; in B.V. Nat. 1: 812 A; Hom. in dorm. 1: 1068 C. T. Sophroniô, Or. 2 in Annunt. 18: PG 87 (3), 3237 BD.[239] T. Ireneô, Adv. Haer. III, 22, 4: PG 7, 959 A; Harvey 2, 123.[240] T. Ireneô, n.v.t., Harvey, 2, 124.[241] T. Epiphaniô, Haer. 78, 18 : PG 42, 728 CD-729 AB[242] T. Hieronimô, Epist. 22, 21: PL 22, 408. Xem T. Augustinô, Serm. 51, 2, 3 : PL 38, 335; Serm. 232, 2: 1108. T. Cyrillô Jerusalem. Catech., 12, 15: PG 33, 741, AB. T. Gioan Kim Kh u,ẩ In Ps. 44, 7: PG 55, 193. T. Gio Damascenô, Hom. 2 in dorm. BMV. 3: PG 96, 728.* S 56: Truy n tin.ố ềCông Ð ng theo v t các Giáo Ph , coi câu chuy n truy n tin r t quan tr ng, vì nhìn th y ồ ế ụ ệ ề ấ ọ ấ ở đó thái đ căn b n c a m i Kitô h u. Giáo H i thu đ u đã bày t lòng tin c a h vào tháiộ ả ủ ọ ữ ộ ở ầ ỏ ủ ọ đ ch p nh n này c a Ð c Maria, vì là k t qu c a đ c tin và tình yêu c a M . "Ch pộ ấ ậ ủ ứ ế ả ủ ứ ủ ẹ ấ nh n" không nh ng là ti ng nói then ch t trong c câu chuy n nh ng đ ng th i còn làậ ữ ế ố ả ệ ư ồ ờ ti ng nói l c tóm t t c vi n nh đ i s ng c a Kitô h u: ng thu n khi Chúa đ n và đế ượ ấ ả ễ ả ờ ố ủ ữ ư ậ ế ể ý đ nh c u r i hoàn t t trong ta, v a bi t qu ng đ i ph c v cho công cu c c u th ; cũngị ứ ỗ ấ ừ ế ả ạ ụ ụ ộ ứ ế nh Ð a Maria, chúng ta tích c c c ng tác mà không t mãn, và qua vi c ch p nh n y, ânư ứ ự ộ ự ệ ấ ậ ấ s ng đem l i s s ng: trong Chúa Kitô, Ð c Maria đã ban cho th gi i Ngu n S ng đ i m iủ ạ ự ố ứ ế ớ ồ ố ổ ớ m i s .ọ ự[243] Xem CÐ Lateranô, năm 649, đ. th. 3: Mansi 10, 1151. T. Leô C , Epist. ad Flav.: PL 54.ả 759. CÐ Calcedonia: Mansi 7, 462. T. Ambrosiô, De inst. Virg.: PL 16, 320.[244]* S 57: Ð c Maria và cu c đ i th u Chúa Giêsu. Câu đ u tiên c a s này nêu lên ýố ứ ộ ờ ơ ấ ầ ủ ố t ng ch d n: Ð c Maria liên k t v i Chúa Con trong công cu c c u th t lúc th thaiưở ỉ ẫ ứ ế ớ ộ ứ ế ừ ụ Chúa Giêsu mà v n đ ng trinh cho t i m u nhi m cu c t n n c a Chúa. Công Ð ng trìnhẫ ồ ớ ầ ệ ộ ử ạ ủ ồ bày chân lý này rõ ràng h n bao gi h t. Ch đ tr l i ba l n: l n Ð c Maria đi thămơ ờ ế ủ ề ở ạ ầ ầ ứ

73

bà Elizabeth, l n sinh Chúa Bêlem và l n dâng Chúa trong đ n th . Câu chuy n tìm th yầ ở ầ ề ờ ệ ấ Chúa trong đ n th giúp chúng ta hi u rõ h n v s liên k t y.ề ờ ể ơ ề ự ế ấ[245] Xem Piô XII, Tđ. Mystici Corporis, 29-6-1943: AAS 35 (1943), trg 247-248.* S 58: Ð c Maria và cu c đ i công khai c a Chúa Giêsu.ố ứ ộ ờ ủM t cách v n t t, Công Ð ng đóng khung ho t đ ng c a Ð c Maria trong cu c đ i côngộ ắ ắ ồ ạ ộ ủ ứ ộ ờ khai c a Chúa, vì theo thánh Gioan, lúc kh i đ u và k t thúc s v công khai đ u có sủ ở ầ ế ứ ụ ề ự hi n di n c a Ð c Maria. Trong hai lúc này Ð c Maria m i ch đ c g i là "Bà". Ðó là lúc ệ ệ ủ ứ ứ ớ ỉ ượ ọ ở ti c c iệ ướ  Cana và khi đ ng d i chân Thánh Giá. Hai l i Chúa nói xem ra nh h t h i Ð cứ ướ ờ ư ấ ủ ứ Maria. Vi c can thi p c a Ð c Maria có nhi u ý nghĩa, nh ng l i n m trong văn m ch m iệ ệ ủ ứ ề ư ạ ằ ạ ớ đ u có th coi là kỳ l . Ý t ng chính là: N c Thiên Chúa v t quá m i m i liên h xácầ ể ạ ưở ướ ượ ọ ố ệ th t và hoàn toàn trên s tính toán c a con ng i. Câu chính trong s này trình bày m tị ở ự ủ ườ ố ộ ý t ng ít quen thu c h n: Ð c Maria cũng ti n t i trong cu c hành trình Ð c Tin qua đauưở ộ ơ ứ ế ớ ộ ứ kh và u t i.ổ ố[246] Xem Piô IX, s c ch Ineffabilis, 8-12-1854 : văn ki n c a Ð c Piô IX, 1, I, trg 616; Dzắ ỉ ệ ủ ứ 1641 (2803).[247] Xem Piô XII, Tông hi n Munificentissimus, 1-11-1950: AAS 42 (1950); Dz 2333ế (3903). Xem T. Gio Damascenô, Enc. in dorm. Dei Genitricis, bài gi ng 2 và 3: PG 96, 721-ả761. nh t là c t 728B. T. Germanô Constantinopla, In S. Dei gen. Dorm. bài gi ng 1: PG 98ấ ộ ả (6); 340-348; bài gi ng 3: c t 361. T. Modestô Jerusalem, In dorm. SS. Deiparae: PG 86 (2)ả ộ 3277-3312.[248] Xem Piô XII, Tđ. Ad caeli Reginam, 11-10-1954: AAS 46 (1954), trg 633-636; Dz 3913tt. Xem T. Anrê Gret., Hom. 3 in dorm. SS. Deiparae: PG 97, 1089-1109. T. Gioan Damascenô, De fide orth., IV, 14: PG 94, 1153-1161.* S 59: Ð c Maria sau khi Chúa lên tr i.ố ứ ờCó hai v n đ nói đây: 1) L i c u nguy n c a Ð c Maria tr c l Hi n Xu ng cùng v iấ ề ở ờ ầ ệ ủ ứ ướ ễ ệ ố ớ các Tông Ð , các ph n và các anh em Chúa. Ð c Maria gi a dân chúng ch không ồ ụ ữ ứ ở ữ ứ ở trong s nh ng ng i đi u khi n c ng đoàn. M tham d vào kinh nguy n chung. Mố ữ ườ ề ể ộ ẹ ự ệ ẹ thu c thành ph n Giáo H i c u nguy n đang chu n b thi hành s m nh c a mình, và Mộ ầ ộ ầ ệ ẩ ị ứ ệ ủ ẹ c u nguy n v i t c hi u duy nh t là M Chúa Giêsu (CvTđ 1,14). 2) Công Ð ng tái xácầ ệ ớ ướ ệ ấ ẹ ồ nh n hai tín đi u đã đ c Giáo H i tuyên b khi l p l i nh ng l i c a các câu đ nh tín liênậ ề ượ ộ ố ậ ạ ữ ờ ủ ị h . Hai tín đi u này có liên quan m t thi t v i nhau. Ð c Maria đ c suy tôn làm Nệ ề ậ ế ớ ứ ượ ữ V ng c a vũ tr , đ tr nên gi ng v i Con M là Chúa các Chúa m t cách hoàn toàn h n,ươ ủ ụ ể ở ố ớ ẹ ộ ợ và đ c suy tôn là Ð ng chi n th ng t i l i và s ch t.ượ ấ ế ắ ộ ỗ ự ế[249]* Các s 60-65: Ph n II - S liên l c gi a M Thiên Chúa và Giáo H i.ố ầ ự ạ ữ ẹ ộPh n này tr c ti p bàn v s liên l c gi a Ð c Maria và Giáo H i. Tr c h t, Công Ð ngầ ự ế ề ự ạ ữ ứ ộ ướ ế ồ nh n m nh t i s đ ng công c u chu c c a Ð c Maria do s t ý ch p thu n vi c Nh pấ ạ ớ ự ồ ứ ộ ủ ứ ự ự ấ ậ ệ ậ Th c a Con Thiên Chúa, do vi c dâng hy t trên Thánh giá và do vi c c u b u liên l trênể ủ ệ ế ệ ầ ầ ỉ tr i. Trong văn m ch này, gi a nh ng t c hi u khác nhau Công Ð ng đ c p đ n t cờ ạ ữ ữ ướ ệ ồ ề ậ ế ướ hi u Ð ng Trung Gian. M t s ng i trong y ban th n h c ch a nhìn th y rõ t c hi uệ ấ ộ ố ườ Ủ ầ ọ ư ấ ướ ệ này nên Công Ð ng gi i thích cho bi t t c hi u này v n không làm lu m s tuy t h oồ ả ế ướ ệ ẫ ờ ự ệ ả Ð ng Trung Gian duy nh t là Chúa Kitô (các s 60-62). Sau đó (trong các s 63-64) Côngấ ấ ố ố Ð ng gi i thích lý do khi n Ð c Maria, là Trinh N và là M , l i là hình bóng c a Giáo H i.ồ ả ế ứ ữ ẹ ạ ủ ộ Giáo lý này có t m quan tr ng đ c bi t, vì Công Ð ng r t l u tâm đ n nh ng khía c nhầ ọ ặ ệ ồ ấ ư ế ữ ạ tr i v t c a m u nhi m Giáo H i. Sau cùng (s 65), Ð c Maria đ c coi nh g ng m uổ ượ ủ ầ ệ ộ ố ứ ượ ư ươ ẫ các nhân đ c.ứ[250]* Các s 60-62: Ð c Maria trong công trình c u chu c.ố ứ ứ ộ

74

[251]* S 60: Nh ng nguyên t c giáo lý.ố ữ ắS này tóm l c các nguyên t c giáo lý và ch d n cho bi t giáo lý trình bày trong nh ngố ượ ắ ỉ ẫ ế ữ s k ti p ph i đ c hi u theo nh ng nguyên t c này. M i n l c và hành đ ng c a Ð cố ế ế ả ượ ể ữ ắ ọ ỗ ự ộ ủ ứ Maria đ u do v Trung Gian duy nh t là Chúa Kitô, Ð ng đã mu n cho Ð c Maria c ng tácề ị ấ ấ ố ứ ộ vào công trình c u chu c. S trung gian c a Ð c Maria bi u l rõ r t h n và còn giúp choứ ộ ự ủ ứ ể ộ ệ ơ s trung gian c a Chúa Kitô n a. Ch vì ý mu n hoàn toàn nh ng không c a Thiên Chúaự ủ ữ ỉ ố ư ủ nhân t và quy n năng, Ð ng C u Th đã thông truy n nh h ng c u r i cho các chi thừ ề ấ ứ ế ề ả ưở ứ ỗ ể và đ c bi t cho M Ng i, là Ð ng ngay t đ u đã c ng tác v i Ng i và v i công vi cặ ệ ẹ ườ ấ ừ ầ ộ ớ ườ ớ ệ Ng i. Ðó chính là nguyên t c c a k ho ch c u r i hay nguyên t c ban phát đ i s ngườ ắ ủ ế ạ ứ ỗ ắ ờ ố th n linh. Giáo H i sẽ tr nên bí tích đ ban phát đ i s ng đó. Còn Ð c Maria, là chi thầ ộ ở ể ờ ố ứ ể tr i v t đ u tiên, sẽ là khuôn m u cho Giáo H i.ổ ượ ầ ẫ ộ[252]* S 61: Trong cu c đ i tr n gian.ố ộ ờ ầS này nói r t v n t t đ n tr ng tâm vi c c ng tác c a Ð c Maria. Là m Thiên Chúa, làố ấ ắ ắ ế ọ ệ ộ ủ ứ ẹ tôi t khiêm h c a Chúa, M là c ng s viên qu ng đ i c a Ð ng C u Th và là M chúngớ ạ ủ ẹ ộ ự ả ạ ủ ấ ứ ế ẹ ta trên bình di n ân s ng. B n văn theo sát v i s th hi n c a nhi m v này. Nh hoànệ ủ ả ớ ự ể ệ ủ ệ ụ ờ toàn s n sàng tuân theo ý Chúa, Ð c Trinh N đã mang thai Chúa Giêsu, Ð ng sẽ xóa h tẵ ứ ữ ấ ế t i l i Dân Ng i. Ð c Maria đã sinh con và đã nuôi n ng. M đã dâng Con cho Chúa Chaộ ỗ ườ ứ ấ ẹ trong Ð n Thánh, đã đau kh v i cái ch t c a Con trên Thánh Giá. M đã c th hóa vi cề ổ ớ ế ủ ẹ ụ ể ệ c ng tác tuy t đ i duy nh t này trong s tuân ph c vô đi u ki n, s tuân ph c th mộ ệ ố ấ ự ụ ề ệ ự ụ ấ nhu n đ c tin, đ c c y và đ c m n hăng n ng. S trung thành c a M trong vi c ch pầ ứ ứ ậ ứ ế ồ ự ủ ẹ ệ ấ thu n ch ng trình c u r i là then ch t cho vi c qu ng di n các ý t ng khác (x. các sậ ươ ứ ỗ ố ệ ả ễ ưở ố 53, 56, 63 và 64).[253] Xem Kleutgen, ch. IV b n đã s a: De Mysterio Verbi incarnati: Mansi 53, 290. Xem T.ả ử Anrê Gret. In nat. Mariae, bài gi ng 4: PG 97, 865A. T. Germanô Constantinopla, In annunt.,ả Deiparae: PG 98, 321 BC; In dorm. Deiparae III, 361D. T. Gio Damascenô, In dorm. BV. Mariae, bài gi ng 1, 8 : PG 90, 712BC-713A.ả[254] Xem Leô XIII, Tđ. Adjutricem populi, 5-9-1895: ASS 28 (1895-96), trg 229. T. Piô X, Tđ. Ad diem illum, 2-2-1904, văn ki n I, trg 154; Dz 1978a (3370). Piô XI, Tđ.ệ Miserentissimus, 8-5-1928: AAS 20 (1929), trg 178. Piô XII, s đi p truy n thanh, 13-5-ứ ệ ề1946: AAS 38 (1946), trg 266.[255] Xem T. Ambrosiô, Epist. 63 : PL 16, 1218[256]* S 62: Trên tr i.ố ờLà M ban ân s ng, trên tr i Ð c Maria ti p t c m t đ a v khác trong công trình c uẹ ủ ở ờ ứ ế ụ ộ ị ị ứ r i. Tình m u t c a M ti p t c ho t đ ng. Ch c ch n M không ban phát ân s ng riêng,ỗ ẫ ử ủ ẹ ế ụ ạ ộ ắ ắ ẹ ủ nh ng là ân s ng Chúa Kitô, vì không có ân s ng nào khác. S m nh c a Ð c Maria là liênư ủ ủ ứ ệ ủ ứ k t Chúa Kitô v i nh ng ph n t làm thành Giáo H i. Ðó là ý nghĩa c a ti ng Maria, Mế ớ ữ ầ ử ộ ủ ế ẹ đ y n. M th c hi n s m nh qua vi c b u c cho nhân lo i. Do đó, mà Giáo H i g i Mầ ơ ẹ ự ệ ứ ệ ệ ầ ử ạ ộ ọ ẹ b ng các danh hi u: Ð ng B o V , Ð ng Phù Tr , Ð c M H ng C u Giúp, Ð ng Trungằ ệ ấ ả ệ ấ ợ ứ ẹ ằ ứ ấ Gian. Các nhà th n h c tranh lu n v ý nghĩa gán cho các t c hi u y, nh t là t c hi uầ ọ ậ ề ướ ệ ấ ấ ướ ệ sau cùng. Công Ð ng không mu n gi i quy t cu c tranh lu n, nh ng ch qu quy t m tồ ố ả ế ộ ậ ư ỉ ả ế ộ th c t i hoàn toàn đ c toàn th Giáo H i ch p nh n, mà không b n tâm đ n nh ng đi uự ạ ượ ể ộ ấ ậ ậ ế ữ ề xác đ nh rõ r t có tính cách kỹ thu t. Công Ð ng cũng nói thêm là t c hi u này không làmị ệ ậ ồ ướ ệ m t cũng không thêm th t gì vào đ a v và hành đ ng c a Chúa Kitô, Ð ng Trung Gian duyấ ắ ị ị ộ ủ ấ nh t, vì không t o v t nào có th đóng vai trò trên cùng m t bình di n nh Chúa C u Th .ấ ạ ậ ể ộ ệ ư ứ ế[257]* Các s 63-64: Ð c Maria là m u m c Giáo H i.ố ứ ẫ ự ộ

75

Tính cách song đ i gi a Ð c Maria và Giáo H i đ a ra m t ch đ hoàn toàn m i mố ữ ứ ộ ư ộ ủ ề ớ ẻ trong khoa th n h c hi n th i. Qu th c đ c liên k t v i Con mình trong công trình c uầ ọ ệ ờ ả ự ượ ế ớ ứ chu c, Ð c Trinh N Maria đã v t trên m i ng i khác và tr nên m u m c Giáo H i. Ðóộ ứ ữ ượ ọ ườ ở ẫ ự ộ chính là m t ph n t trong nhóm đang hình thành, gây nh h ng trên ng i khác, lôiộ ầ ử ả ưở ườ cu n và làm g ng cho h . đây Công Ð ng khai tri n v n t t ch đ này v Ð c Mariaố ươ ọ Ở ồ ể ắ ắ ủ ề ề ứ là hình bóng Giáo H i, không ph i hình bóng hay m u m c theo nghĩa thi t l p ph m tr tộ ả ẫ ự ế ậ ẩ ậ hay bí tích, nh ng nh ng i c xúy đ i s ng thiêng liêng trong đó s đ ng trinh n y nư ư ườ ổ ờ ố ự ồ ẩ ở thành tình m u t .ẫ ử[258] Xem T. Ambrosiô, Expos. Lc II. 7; PL 15, 1555.[259] Xem Phêrô Dam. Gi , Serm. 63: PL 144, 861 AB. Godefridus a S. Victore, in nat. BM.,ả Ms. Paris, Mazarine, 1002, t 109c. Gerhohus Reich., De gloria et honore Filii hominis, 10 :ờ PL 194, 1105 AB.[260]* S 63: Ð c Maria là m u m c Giáo H i, nh m t Trinh N và m t ng i M .ố ứ ẫ ự ộ ư ộ ữ ộ ườ ẹTr c h t là đ c đ ng trinh, nh ng hi u theo chi u h ng thiêng liêng. Nó h t i đ c tinướ ế ứ ồ ư ể ề ướ ệ ạ ứ và đ c c y nh đó Ð c Maria đã sinh Con Chúa do quy n phép Chúa Thánh Th n màứ ậ ờ ứ ề ầ không có s liên l c xác th t nào v i ng i nam, và nh v y đã tr thành ng i M . Ð cự ạ ị ớ ườ ư ậ ở ườ ẹ ứ Maria đã th thai Ngôi L i trong tâm h n tr c khi th thai trong lòng. Ð c đ ng trinhụ ờ ồ ướ ụ ứ ồ t ng quan v i s ch p thu n b t kh khuy t c a đ c tin. Ð c Maria đi tr c Giáo H i ươ ớ ự ấ ậ ấ ả ế ủ ứ ứ ướ ộ ở đi m này; chính do M mà Chúa Kitô đ c sinh ra, Ð ng sẽ làm cho Giáo H i thành thânể ẹ ượ ấ ộ th c a Ng i.ể ủ ườ[261] Xem Ambrosiô, Expos. Lc.II,7 và X,24-25; PL 15, 1555 và 1810. T. Augustinô, In Jo Tr. 13,12: PL 35, 1499. Xem Serm. 191, 2,3: PL 38, 1010; v.v... Cũng xem chân ph c Beda, Inướ Lc. Expos. I, ch. 2 : PL 92, 330. Isaac de Stella, Serm. 51: PL 194, 1863A.* S 64: Giáo H i là M và là Trinh N .ố ộ ẹ ữHình th c song đ i đã nói trên k t thúc đây: tính cách làm M đ ng trinh c a Ð c Mariaứ ố ế ở ẹ ồ ủ ứ chính là bí tích, d u hi u ho c hình nh c a Giáo H i đ ng trinh, cũng th thai và sinhấ ệ ặ ả ủ ộ ồ ụ d ng các con cái mình. Tính cách làm m c a Giáo H i, noi theo Ð c Maria, là vi c đónưỡ ẹ ủ ộ ứ ệ nh n L i Chúa trong tâm h n. Ðón nh n có nghĩa là th c hành. Nh th Giáo H i trậ ờ ồ ậ ự ư ế ộ ở thành m c a m t cu c s ng b t t , nh Th n Khí c a vi c sáng t o m i. S đ ng trinhẹ ủ ộ ộ ố ấ ử ờ ầ ủ ệ ạ ớ ự ồ c a Giáo H i - là đi u ki n đ sinh nhi u con cái - h t i vi c trung thành th c thi cácủ ộ ề ệ ể ề ệ ạ ệ ự nhân đ c đ i th n, theo g ng Ð c Maria và nh s c m nh Chúa Thánh Th n.ứ ố ầ ươ ứ ờ ứ ạ ầ[262]* S 65: Giáo H i và vi c noi theo các nhân đ c c a Ð c Maria.ố ộ ệ ứ ủ ứ

đây, Công Ð ng trình bày Ð c Maria nh g ng m u các nhân đ c mà Giáo H i ph i noiỞ ồ ứ ư ươ ẫ ứ ộ ả theo. Vi c kính nh M Thiên Chúa làm cho tín h u thâm hi u m u nhi m Nh p Th h nệ ớ ẹ ữ ể ầ ệ ậ ể ơ vì có nhi u khía c nh c a m u nhi m này bi u hi n n i M Thiên Chúa. Ngay t th i xaề ạ ủ ầ ệ ể ệ ơ ẹ ừ ờ x a, Giáo H i đã c u kh n v i Ð c Maria, nh th mà Giáo H i ti n t i trên con đ ngư ộ ầ ẩ ớ ứ ờ ế ộ ế ớ ườ đ c tin và trên đ ng s m nh tông đ , tr nên gi ng v i m u m c c a mình h n.ứ ườ ứ ệ ồ ở ố ớ ẫ ự ủ ơ[263] Các s 66-67: Ph n III - Vi c tôn kính Ð c Trinh N trong Giáo H i.ố ầ ệ ứ ữ ộPh n này tr c ti p nói đ n s áp d ng giáo lý vào công vi c gi ng thuy t và tôn kính. M iầ ự ế ế ự ụ ệ ả ế ố b n tâm m c v c a Công Ð ng đ c bi u l rõ r t. Công Ð ng mu n r ng, trong Giáoậ ụ ụ ủ ồ ượ ể ộ ệ ồ ố ằ H i, vi c tôn kính và sùng m Ð c Maria ph i ch ng m c và chính đáng; không tr n i vìộ ệ ộ ứ ả ừ ự ễ ả nh ng ng v c vô ích hay s s t; không quá khai thác nh ng tình c m, t ng t ng ho cữ ờ ự ợ ệ ữ ả ưở ượ ặ nh ng đi u th n h c còn m h .ữ ề ầ ọ ơ ồ[264] Xem Sách Nh t T ng Roma, x ng khúc "Sub tuum..." kinh chi u I c a Ti u t ngậ ụ ướ ở ề ủ ể ụ Ð c M .ứ ẹ[265]* S 66: B n tính và n n t ng vi c tôn kính Ð c Trinh N .ố ả ề ả ệ ứ ữ

76

N n t ng vi c tôn kính Ð c Maria là do vi c M Thiên Chúa đ c g n li n v i m u nhi mề ả ệ ứ ệ ẹ ượ ắ ề ớ ầ ệ c u r i c a Chúa Kitô. Vì Ð c Maria đ c d ph n vào m u nhi m này h n b t c aiứ ỗ ủ ứ ượ ự ầ ầ ệ ơ ấ ứ khác, nên Giáo H i đ c bi t tôn kính M . Vi c tôn kính - b n ch t c a vi c sùng m - đ cộ ặ ệ ẹ ệ ả ấ ủ ệ ộ ượ g i là đ c bi t (so sánh v i vi c tôn kính các Thánh), nh ng xét theo y u tính thì hoànọ ặ ệ ớ ệ ư ế toàn khác bi t v i vi c tôn th ch dành riêng cho m t mình Thiên Chúa. Tiêu chu n c aệ ớ ệ ờ ỉ ộ ẩ ủ vi c tôn kính là ph i phù h p v i giáo lý chính th ng. Vi c tôn kính ch có b o đ m khiệ ả ợ ớ ố ệ ỉ ả ả trung thành v i n linh ng riêng và ph i hoàn toàn h ng v Con duy nh t mà trongớ ơ ứ ả ướ ề ấ Ng i, Chúa Cha tác thành m i s . Vi c sùng m sẽ tr nên o t ng n u không đ a đ nườ ọ ự ệ ộ ở ả ưở ế ư ế vi c tuân gi các gi i răn Chúa. Gi thi t nh th r i, cũng còn ph i l u ý đ n nh ng hìnhệ ữ ớ ả ế ư ế ồ ả ư ế ữ th c tôn kính khác nhau nh ng v n h p pháp, do hoàn c nh th i gian và n i ch n t o ra,ứ ư ẫ ợ ả ờ ơ ố ạ hay do nh ng tâm tình khác nhau c a m i dân t c. V y ph i th n tr ng nh ng đ ng cóữ ủ ỗ ộ ậ ả ậ ọ ư ừ đ u óc thi n c n. Vi c tôn kính v i cùng m t hình th c nh nhau sẽ tr nên nghèo nàn;ầ ể ậ ệ ớ ộ ứ ư ở ph i đ quy n cho công giáo tính.ả ể ề[266] CÐ Nicea II, năm 787: Mansi 13, 378-379 ; Dz 302 (600-601). CÐ Trentô, khóa 25: Mansi 33, 171-172.[267] Xem Piô XII, s đi p truy n thanh, 24-10-1954: AAS 46 (1954), trg 679. Tđ. Ad caeliứ ệ ề Reginam, 11-10-1954: AAS (1954), trg 637.[268]* S 67: Tinh th n gi ng thuy t và tôn kính Ð c Trinh N .ố ầ ả ế ứ ữSau cùng, Công Ð ng ban b m t vài qui t c m c v cho vi c gi ng thuy t và tôn kínhồ ố ộ ắ ụ ụ ệ ả ế Ð c Maria. Công Ð ng gi i thi u đ c bi t vi c tôn kính có tính cách ph ng v , nh ng cũngứ ồ ớ ệ ặ ệ ệ ụ ụ ư không quên nh ng hình th c, nh ng vi c th c hành đ o đ c không đi ng c v i nh ngữ ứ ữ ệ ự ạ ứ ượ ớ ữ nguyên t c đã đ ra. Vi c tôn kính theo ph ng v đ c chú tr ng h n là vì có s ch d nắ ề ệ ụ ụ ượ ọ ơ ự ỉ ẫ tr c ti p c a Giáo H i. Nh ng hình th c tôn sùng cũng nh Công Ð ng c võ, dù khôngự ế ủ ộ ữ ứ ư ồ ổ bàn đ n chi ti t. Nh ng tiêu chu n đ gi ng thuy t r t đ n gi n: đ ng tán t ng thái quá,ế ế ữ ẩ ể ả ế ấ ơ ả ừ ụ không h p hòi thi n c n, hoàn toàn tuân theo ch th c a Giáo H i, bi t d a vào Thánhẹ ể ậ ỉ ị ủ ộ ế ự Kinh và Thánh Truy n. Nh v y Công Ð ng mu n ngay c vi c gi ng thuy t v Ð c Mề ư ậ ồ ố ả ệ ả ế ề ứ ẹ cũng ph i qui v Chúa Kitô. K t lu n c a s này là vài l i khuyên t ng quát v vi c sùngả ề ế ậ ủ ố ờ ổ ề ệ m đích th c nh m g i t i Dân Chúa (không ch b ng tình c m nh t th i, không ph iộ ự ằ ử ớ ỉ ằ ả ấ ờ ả ni m tin vi n vông, nh ng là s th c hành sâu xa c a m t đ c tin chính th c, l y tình yêuề ễ ư ự ự ủ ộ ứ ự ấ hàm ch a lòng bi t n mà tuyên x ng s cao c c a M Thiên Chúa, và đ c tin đó còn làmứ ế ơ ư ự ả ủ ẹ ứ cho chúng ta bi t qu ng đ i noi theo s hi p nh t gi a M v i Thiên Chúa).ế ả ạ ự ệ ấ ữ ẹ ớ[269]* Các s 68-69: K t lu n.ố ế ậHai v n đ đ c đ t ra Ð c Maria nh d u hi u c y trông và nh d u hi u hi p nh t.ấ ề ượ ặ ở ứ ư ấ ệ ậ ư ấ ệ ệ ấ[270]* S 68: Ð c Maria nh d u hi u c y trông.ố ứ ư ấ ệ ậS này bàn đ n m t ý t ng quan tr ng: ý nghĩa đ a v đ c tôn vinh c a M Chúa Giêsuố ế ộ ưở ọ ị ị ượ ủ ẹ đ i v i toàn th Giáo H i. Ð c Maria là hình nh cánh chung c a Giáo H i. M là d u hi uố ớ ể ộ ứ ả ủ ộ ẹ ấ ệ c y trông. M cũng đã ph i ch u th thách nên do kinh nghi m riêng mà bi t đ c gánhậ ẹ ả ị ử ệ ế ượ n ng c a chúng ta. Tình th ng M dành cho chúng ta sẽ khuy n khích chúng ta c g ngặ ủ ươ ẹ ế ố ắ không ng ng.ừ[271] Xem Piô XI, Tđ. Ecclesiam Dei, 12-11-1923: AAS 15 (1923), trg 581. Piô XII, Tđ. Fulgen corona, 8-9-1953: AAS 45 (1953), trg 590-591.[272]* S 69: Ð c Maria và s hi p nh t các Kitô h u.ố ứ ự ệ ấ ữÐây là m t đi m t nh . Nhi u ng i nghĩ d ng nh Ð c Maria là m t tr ng i trên conộ ể ế ị ề ườ ườ ư ứ ộ ở ạ đ ng hi p nh t các Kitô h u. Công Ð ng đã đ c p v n đ theo khía c nh tích c c: Côngườ ệ ấ ữ ồ ề ậ ấ ề ạ ự Ð ng nh n đ nh m t s ki n không ai ch i cãi: trong s nh ng anh em ly khai, cũng cóồ ậ ị ộ ự ệ ố ố ữ ng i kêu c u đ n Trinh N hèn m n thànhườ ầ ế ữ ọ  Nazareth. Nh v y v n còn hy v ng. Côngư ậ ẫ ọ

77

Ð ng mu n m i Kitô h u c u xin Ð c Maria cho vi c hi p nh t, vì M b u c cho m iồ ố ọ ữ ầ ứ ệ ệ ấ ẹ ầ ử ọ ng i tuyên x ng Con M là Ð ng C u Th , và cho c nh ng ai ch a bi t M . M v nườ ư ẹ ấ ứ ế ả ữ ư ế ẹ ẹ ẫ luôn gi vai trò làm m . Nh th sẽ có ánh sáng làm r ng ng i vinh quang Ba Ngôi Thiênữ ẹ ư ế ạ ờ Chúa.

78