KASA ROLNICZEGO UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
WYPADKI PRZY PRACY
I CHOROBY ZAWODOWE ROLNIKÓW
ORAZ
DZIAŁANIA PREWENCYJNE KRUS
W 2006 ROKU
Warszawa, czerwiec 2007 r.
Opracowano w Biurze Prewencji, Rehabilitacji i Orzecznictwa Lekarskiegona podstawie rocznych informacji i sprawozdań statystycznych OR
www.krus.gov.pl
Opracowanie techniczne, skład i drukWydział Poligrafii KRUS
DTPMaciej Szewczyk
Zam. nr 185/07
Spis treści
Wstęp
I. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe rolnikówindywidualnych
II. Działania prewencyjne Kasy RolniczegoUbezpieczenia Społecznego
Podsumowanie
Załączniki
............................................................................... 4
.................................................................
..............................................
.......................
......................................................
.............................
..........................................................
.........................................
.......................
..............
...................................................
...............................................................
.........................................................................
5
1. Zgłoszenia wypadków ....................................................... 5
2. Podjęte decyzje w sprawie odszkodowań
2.1. Decyzje odmowne....................................................... 6
2.2. Wypadki powodujące wypłatę odszkodowań, ichoraz orzekany
uszczerbek na zdrowiu ............................................... 7
padki śmiertelne
4. Przyczyny i okoliczności wypadków
30
1. Formy i kierunki działalności prewencyjnej
2.
3. Szkolenia i instruktaż dla ubezpieczonych na tematochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym 34
4. Pozaszkoleniowe formy upowszechniania wiedzyo zagrożeniach wypadkami przy pracy rolniczej i chorobamizawodowymi oraz zasad ochrony zdrowia i życiaw gospodarstwie rolnym 40
5. Podejmowanie starań o właściwą produkcję i dystrybucjębezpiecznych środków stosowanych w rolnictwie orazsprzętu i odzieży ochronnej dla rolników............................. 55
59
61
A. Wypadki przy pracy rolniczej
B. Choroby zawodowe
5
6
11
15
33
33
struktura, terytorialne rozmieszczenie
3. Wy
Analizowanie przyczyn wypadków i chorób zawodowych
zasad
.. 34
3
Wstęp
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społ
„ ”
ecznego na mocy ustawy o ubezpieczeniu
społecznym rolników z dnia 20 grudnia 1990 roku (Dz. U. 1998 r. Nr 7 poz. 25 z późn.
zm.) realizuje system ubezpieczenia społecznego rolników w zakresie ubezpieczenia
emerytalno-rentowego, raz ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego
i macierzyńskiego.
Kasa prowadzi działalność na rzecz zapobiegania wypadkom przy pracy
w rodzinnych gospodarstwach rolnych, polegającą na badaniu przyczyn i okoliczności
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz na upowszechnianiu wśród
ubezpieczonych wiedzy o zagrożeniach związanych z pracą rolniczą i zasad
bezpiecznego wykonywania tej pracy.
rezes Kasy został ustawowo zobowiązany do ustanowienia Zasad ochrony
zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym . Ustanowione w 1995 roku Zasady… są
zaleceniami dla rolników dotyczącymi wyposażenia gospodarstwa, zabezpieczenia
osób pracujących oraz sposobu wykonywania czynności związanych z działalnością
rolniczą. Stosowanie Zasad… zależy jedynie od dobrej woli rolników.
KRUS nie ma prawa do ingerowania w sposób i metody pracy rolnika, dopóki nie
ulegnie on wypadkowi. Przyczyny i okoliczności wypadków badane są dopiero po
zgłoszeniu wypadku przez ubezpieczonego.
ielokierunkowa działalność Kasy na rzecz poprawy bezpieczeństwa
i warunków pracy w gospodarstwach rolnych prowadzona jest wspólnie z wieloma
partnerami i w istotny sposób wpływa na zmniejszenie liczby zdarzeń wypadkowych
wśród ubezpieczonych rolników i członków ich rodzin. Poprawie bezpieczeństwa
pracy w gospodarstwach indywidualnych rolników sprzyjają również zmiany w
strukturze wielkości gospodarstw rolniczych i technologii produkcji oraz środki
pozyskiwane z Unii Europejskiej na zakup nowych maszyn i urządzeń do produkcji
rolniczej. Coraz liczniej rolnicy obierają jeden kierunek produkcji, co eliminuje wiele
zagrożeń. Z produkcji wyłączają się także małe, niedoinwestowane gospodarstwa,
w których najczęściej dochodziło do niebezpiecznych wypadków.
imo znacznego spadku liczby wypadków przy pracy w gospodarstwach
rolnych, rolnictwo indywidualne w Polsce należy nadal do najbardziej
niebezpiecznych działów gospodarki narodowej.
Dane zawarte w informacji są dostępne także na stronie internetowej Kasy
www.krus.gov.pl (prewencja).
o
P „
” „ ”
W
M
4
5
I. Wypadki przy pracy i choroby zawodowerolników indywidualnych
1. Zgłoszenia wypadków
W 2006 roku do placówek terenowych i oddziałów regionalnych KRUS
o 992 mniej niż w 2005 roku, mimo
że liczba ubezpieczonych w KRUS wzrosła z 1 563 869 do 1 604 174 tj. o 40 305.
zgłoszono 32 564 zdarzenia wypadkowe, (3 %)
A. Wypadki przy pracy rolniczej
Wypadki zgłoszone do KRUS w latach 1993-2006na tle linii tendencji i liczby ubezpieczonych
liczba wypadków liczba ubezpieczonych linia tendencji
85 000
70 000
55 000
40 000
25 000
65 936
57 041
60 293
51 24748 643
51 495 52 556
42 060
33 55632 564
1993 1995 1997 1999 200320022001 2004 2005 2006
1 800
1 200
600
0
Lic
zba
wyp
adkó
w
Lic
zba
ub
ezp
iecz
on
ych
w t
ys.
W porównaniu do 2005 roku odnotowano zmniejszenie liczby zgłaszanych
wypadków w 12. województwach, najwiekszy spadek nastąpił w województwach:
zachodnio pomorskim (o 13 %), opolskim (o 10 %) i podlaskim (o 9 %).-
Liczba zgłoszonych wypadków wzrosła w województwach: śląskim (o 6 %),kujawsko pomorskim (o 3 %), podkarpackim (o 2 %) i lubuskim (o 1 %).
Dane dotyczące liczby zgłoszonych wypadków w województwach zestawionow
Złożono 32 635 wniosków o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lubdługotrwałego uszczerbku na zdrowiu bądź śmierci, spowodowanej wypadkiem przypracy rolniczej.
Decyzje podjęto wobec 34 683 spraw (łącznie z wnioskami niezałatwionymiw 2005 roku i 598 sprawami z odwołań sądowych).
Za wypadki przy pracy rolniczej w rozumieniu ustawy o u.s.r. (bez względu na skutkizdrowotne wypadku), uznano 30 917 zdarzeń, o 477 (1,5 %) mniej niż w roku poprzednim.
Wśród podjętych decyzji było:20 651 decyzji przyznających jednorazowe odszkodowanie (59,5 % decyzji),w tym 598 na podstawie odwołań;13 614 decyzji odmawiających jednorazowego odszkodowania (39,3 % decyzji);418 umorzeń z powodu rezygnacji z roszczeń (1,2 % decyzji).
W większości spraw przyczyną odmowy prawa do jednorazowegoodszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej były: brak stałego lubdługotrwałego uszczerbku na zdrowiu, nieuznanie zdarzenia za wypadek przy pracyrolniczej i niedopełnienie obowiązku przez wnioskodawcę.
-
załącznikach nr 1 i 2.
2.1. Decyzje odmowne
2. Podjęte decyzje w sprawie odszkodowań
l
l
l
6
Liczba decyzji odmownych w 2006 roku
spowodowaniewypadku podwpływemnietrzeźwości( )227 decyzji
spowodowaniewypadku przez
rażące niedbalstwo(311 )decyzji
spowodowaniewypadku umyślnie
(1 )decyzja
brak stałego lubdługotrwałego
uszczerbku na zdrowiu(7 900 decyzji)
nie uznanie zdarzeniaza wypadek przy pracyrolniczej w rozumieniu
ustawy(2 )747 decyzji
brak prawado świadczeń
z u.s.r.(291 )decyzji
niedopełnienieobowiązków przezwnioskodawców( )2 137 decyzji
7
Przyczyny decyzji odmownych
2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r.
Udział w decyzjachodmownych ogółem w %
brak prawa do . 3,6 2,1
n18,5 20,2
b61,0 58,0
s 0,007 0,007
s2,5 2,3
s1,6 1,7
n12,8 15,7
świadczeń z u.s.r 6,1 5,5 6,9
ie uznanie zdarzenia za wypadek przy
pracy rolniczej w rozumieniu ustawy21,6 23,6 20,0
rak stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu57,6 56,6 58,5
powodowanie wypadku umyślnie 0,005 0,02 0,02
powodowanie wypadku przez rażące
niedbalstwo4,3 3,9 2,8
powodowanie wypadku pod wpływem
nietrzeźwości1,4 1,3 1,4
iedopełnienie obowiązków przez
wnioskodawców9,0 9,1 10,3
00 0 0 00
00 0 0 00
00 0 0 00
00 0 0 00
00 0 0 00
00 0 0 00
2.2. Wypadki powodujące wypłatę odszkodowań, ich struktura, terytorialne
rozmieszczenie oraz orzekany uszczerbek na zdrowiu.
Liczba wypadków powodujących wypłatę odszkodowań zmniejszyła się o 218(1 %) z 20 869 w 2005 r. do 20 651 w 2006 r.
Struktura decyzji odmownych w latach 2002-2006
Wypadki powodujące wypłatę jednorazowych odszkodowańw latach 1993-2006
na tle linii tendencji i liczby ubezpieczonych
liczba wypadków liczba ubezpieczonych linia tendencji
50 000
60 000
40 000
30 000
20 000
10 0001993 1995 1997 1999 2001 2002 2003 20062004 2005
1 800
1 200
600
0
Lic
zba
wyp
adkó
w
Lic
zba
ub
ezp
iecz
on
ych
w t
ys.
42 075
39 864
41 560
31 90629 847
30 720 31 666
28 033
20 869 20 651
8
W 2006 roku wskaźnik wypadkowości w rolnictwie indywidualnym wyniósł 12,9wypadków na 1000 ubezpieczonych. Mimo, że w porównaniu z 2005 rokiem spadł o 0,4pozostaje nadal wyższy od wskaźnika wypadkowości dla pracujących poza rolnictwem,który wyniósł 8,87/1 000 pracujących. Według danych opublikowanych przez GUSwskaźnik ten porównywalny jest do wypadkowości w rolnictwie, łowiectwie i leśnictwie,która wyniosła 13,53/1 000 pracujących i budownictwie 12,66/1 000 pracujących, aniższy od wypadkowości w górnictwie i kopalnictwie (16,77/1 000 pracujących).
Wskaźnik wypadkowości był bardzo zróżnicowany pomiędzy województwami.
–
Wskaźnik wypadkowości w 2006 roku (wg województw)
19951993 1997 1999 2001 2002 2003 2004 2005 200610
18
26
34
24,6
27,9 29,3
22,4
12,9
20,1
19,9 20
17,7
13,3
liczba wypadków na 1000 ubezpieczonych linia tendencji
Liczba wypadków na 1000 ubezpieczonychw latach 1993-2006
(wg decyzji powodujących wypłatę jednorazowych odszkodowań)
9
Najmniej wypadków na 1 000 ubezpieczonych odnotowano w województwach:opolskim (7,6), śląskim (8,9), zachodnio pomorskim (9,1) i małopolskim (9,3).Najczęściej do wypadków dochodziło w województwach: warmińsko mazurskim(20,2), kujawsko pomorskim (16,8) i lubelskim (16,1).
W przedstawiono liczbę wypadków i wskaźnikwypadkowości w województwach w latach 2002-2006.
Struktura wypadków w ciągu ostatnich lat nie uległa istotnym zmianom. Nadaldominowały upadki osób. Odnotowano wzrost liczby wypadków w grupie: upadekosób, uderzenie, przygniecenie przez materiały i przedmioty transportowanemechanicznie lub ręcznie, pożar, wybuch, działanie sił przyrody oraz nagłezachorowania.
-
-
-
załącznikach nr 3 i 4
Struktura wypadków w 2006 roku(wg decyzji przyznających jednorazowe odszkodowanie)
upadek osób50,4%
inne zdarzenia4,8%
nagłe zachorowania0,8%
działanie materiałówszkodliwych
0,2%działanie skrajnych
temperatur0,9%
pożar, wybuch,działanie sił przyrody
0,4%
uderzenie,przygniecenie, pogryzienie
przez zwierzęta12,7%
pochwyceniei uderzenie przez części
ruchome maszyni urządzeń
12,5%
przejechanie, uderzenie,pochwycenie przezśrodek transportu
w ruchu2,6%
uderzenie,przygniecenie przez
materiały i przedmiotytransportowanemechanicznie
lub ręcznie2,3%
zetknięcie sięz ostrymi narzędziami
ręcznymi i innymiostrymi przedmiotami
5,6%
upadek przedmiotów6,8%
10
Liczby wypadków w następstwie których wypłacono jednorazoweodszkodowania z tytułu wypadków w latach 2002 2006 w poszczególnych grupachzdarzeń:
,
-
Strukturę zdarzeń wypadkowych w % w latach 2002 2006 zestawionow
-
załączniku nr 5
Większość wypadków (64,1 %) spowodowała uszczerbki na zdrowiu nieprzekraczające 5 %. Udział wypadków z uszczerbkiem powyżej 60 % od kilku latutrzymuje się na tym samym poziomie (0,8 0,9 %).
W 7 900 sprawach nie ustalono uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przypracy rolniczej. Sprawy te stanowiły ok. 27 % wypadków kierowanych doorzecznictwa lekarskiego.
-
Wyszczególnienie 2002 2003 2004 2005 2006 2005w %
2006
Ogółem 30 72 31 66 2 033
padek przedmiotów 1 899 2 049 2 002
etknięcie się z ostrymi narzędziami 1 799 1 889 1 597
derzenie, przygniecenie przez materiały 718 637 577
rzejechanie, uderzenie, pochwycenie 784 747 774
ochwycenie i uderzenie przez części 4 159 4 014 3 807
derzenie, przygniecenie, pogryzienie 3 604 3 815 3 445
ożar, wybuch, działanie sił przyrody 93 90 96
ziałanie skrajnych temperatur 244 268 233
działania materiałów szkodliwych 60 57 45 38 31 81,6
agłe zachorowania 171 176 149
nne zdarzenia 1 412 1 364 1 339
0 6 8 20 869 20 651 99
u 1 455 1 413 97,1
z 1 232 1 156 93,8
u 453 472 104,2
p 605 541 89,4
p 2 856 2 574 90,1
u 2 695 2 620 97,2
p 62 77 124,2
d 200 178 89,0
n 128 168 131,3
i 1 155 1 021 88,4
w tym:
padek osób 15 777 16 560 13 969
ręcznymi i in. ostrymi przedmiotami
i przedmioty transportowane mechanicznie
przez środek transportu w ruchu
ruchome maszyn i urządzeń
przez zwierzęta
u 9 990 10 400 104,1
lub ręcznie
11
Struktura uszczerbków na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczejw 2006 roku
3. Wypadki śmiertelne
Śmiercią poszkodowanych zakończyły się wypadki, tj. o (4 %) mniej niżw roku 2005. Wypadki śmiertelne stanowiły 0,60 % wszystkich wypadkówzakończonych wypłatą świadczeń. Częstotliwość tych wypadków wyniosła 0,08 na1 000 ubezpieczonych.
123 5
> 60%162 wypadki
31-60%228 wypadków
11-30%2 010 wypadków
6-10%5 011 wypadków
do 5%13 240 wypadków
do 5%
6-10%
11-30%
31-60%
61-100%
2002 20030
30
60
90
2004 2005 2006
Struktura uszczerbków na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczejw latach 2002-2006
57,5
28,0
12,4
1,2
0,9
59,2
27,0
11,7
1,2
0,9
61,0
25,6
11,4
1,2
0,8
63,1
24,4
10,5
1,2
0,8
64,1
24,3
9,7
1,1
0,8
% w
ypad
ków
12
Dane dotyczące liczby wypadków śmiertelnych w latach 2002-2006:
Nadal najwięcej wypadków ze skutkiem śmiertelnym było w grupieprzejechania, uderzenia i pochwycenia przez środek transportu w ruchu (30,9 %),mimo że wypadki tej grupy stanowiły 2,6 % wszystkich wypadków zakończonychdecyzj przyznającą. W porównaniu z 2005 rokiem liczba zdarzeń zmniejszyła się z 57do 38 tj. o 19.
Liczne grupy wypadków ze skutkiem śmiertelnym stanowiły: nagłezachorowania (23,6%) odnotowano ich 29 o 11 więcej niż w 2005 roku oraz upadkiosób, których liczba zwiększyła się z 13 do 19.
ą
–
Rok
Liczba wypadków śmiertelnych
% w wydanych decyzjachprzyznających
Liczba wypadków śmiertelnychna 1000 ubezpieczonych
2002
0,14 0,13 0,11 0,08 0,08
0,68 0,67 0,62 0,61 0,60
209 211 173 128 123
2003 2004 2005 2006
Wypadki śmiertelne przy pracy rolniczej w latach 1993-2006na tle linii tendencji i liczby ubezpieczonych
liczba wypadków liczba ubezpieczonych linia tendencji
350
450
250
150
50
286
318 334
257
220209
211
128
173
123
1993 1995 1997 1999 2001 2002 2003 2004 2005 2006
1 750
200
500
750
1 000
1 250
1 500
0
Lic
zba
wyp
adkó
w
Lic
zba
ub
ezp
iecz
on
ych
13
Struktura wypadków śmiertelnych w latach 2002-2006:
liczba wypadków ogó
działanie skrajnych temperatur
łem 211 173
padek osób 25 31 34
padek przedmiotów 18 13 8
zetknięcie się z ostrymi narzędziami ręcznymi 2 4 0 0 0
derzenie, przygniecenie przez materiały i przed 1 3 4 1
rzejechanie, uderzenie, pochwycenie przez 78 63 6
ochwycenie i uderzenie przez części ruchome
derzenie, przygniecenie, pogryzienie przez 11 7 4
ożar, wybuch, działanie sił przyrody 11 8 2
ziałania materiałów szkodliwych 2 3 1
agłe zachorowania 21 33 16
nne zdarzenia 23 29 20
209 128 123 -5 100
u 13 19 +6 15,4u 6 9 +3 7,4
0 0,0
u - 1 0 0,8
p 6 57 38 -19 30,9
p 8 9 +1 7,3
u 5 3 -2 2,4
p 1 1 0 0,80 1 2 0 0 0 0,0
d 0 0 0 0,0n 18 29 +11 23,6i 19 14 -5 11,4
w tym:
i in. ostrymi przedmiotami
mioty transportowane mechanicznie lub ręcznie
środek transportu w ruchu
17 16 16
maszyn i urządzeń
zwierzęta
Wyszczególnienie 200420032002 2005 2006
Strukturawypadków
w 2006(w %)
2006-2005(+, -)
Struktura wypadków śmiertelnych w 2006 roku(wg decyzji przyznających jednorazowe odszkodowanie)
innezdarzenia
11,4%
upadek osób15,4%
upadekprzedmiotów
7,3%
uderzenie, przygniecenieprzez materiały i przedmioty
transportowane mechanicznielub ręcznie
0,8%
przejechanie,uderzenie,
pochwycenie przezśrodek transportu
w ruchu30,9%
pochwyceniei uderzenie przezczęści ruchome
maszyn i urządzeń7,4%
uderzenie,przygniecenie,
pogryzienie przezzwierzęta
2,4%
pożar, wybuch,działanie sił przyrody
0,8%
nagłe zachorowania23,6%
l
14
Dane dotyczące liczby wypadków śmiertelnych w województwach w latach2004-2006 oraz ich strukturę w % przedstawiono w .
Największą liczbę wypadków ze skutkiem śmiertelnym powodujących wypłatęjednorazowych odszkodowań odnotowano w województwach: mazowieckim (21),lubelskim (20), kujawsko-pomorskim (12) i wielkopolskim (12).
załącznikach nr 6 i 7
Wypadki śmiertelne w 2006 roku (według województw)
Najliczniej wypadki śmiertelne na 1000 ubezpieczonych wystąpiły w
województwach: warmińsko-mazurskim (0,127), kujawsko-pomorskim (0,125)
i dolnośląskim (0,118).
warmińsko-mazurskiekujawsko-pomorskie
lubelskiedolnośląskie
łódzkie
mazowieckie
podkarpackie
świętokrzyskie
podlaskiewielkopolskie
pomorskielubuskie
zachodnio-pomorskie
opolskiemałopolskie
śląskie
0,127
0,125
0,118
0,1070,092
0,079
0,077
0,068
0,0670,058
0,056
0,048
0,0440,036
0,019
0,00
0,00 0,04 0,08 0,12 0,16
Liczba wypadków śmiertelnych na 1000 ubezpieczonych w 2006 roku(według województw)
15
4. Przyczyny i okoliczności wypadków
W 2006 roku odnotowano spadek liczby wypadków zgłoszonych (o 3%) orazliczby wypadków, z tytułu których wypłacono odszkodowania (o 1%).
Struktura wypadków nie uległa istotnym zmianom. Nadal najliczniejszą grupę
stanowiły upadki osób – 50,4 %. Liczne były wypadki związane z udziałem zwierząt –
12,7 % oraz pochwycenia i uderzenia przez ruchome części maszyn 12,5 %.Zdarzenia zakwalifikowane do tych trzech grup stanowiły 75,6 % wszystkich zdarzeń
wypadkowych powodujących wypłatę odszkodowań.Z informacji przekazanych przez oddziały regionalne wynika, że
garażowania i naprawy sprzętu rolniczego.Wypadki zdarzały się w czasie wykonywania prac na polach, łąkachi pastwiskach, a także podczas poruszania się po drogach.
Najczęstsze przyczyny wypadków to:nieznajomość bądź nieprzestrzeganie zasad bezpiecznej pracy w gospodarstwierolnym,zły stan nawierzchni podwórzy oraz bałagan w pomieszczeniach gospodarczych,nieodpowiednie metody pracy i nieumiejętne wykonywanie czynności,pośpiech i nieostrożność, a także wykonywanie pracy po spożyciu alkoholui w stanie złego samopoczucia,używanie maszyn i urządzeń nie spełniających wymogów bezpieczeństwa,nieświadomość stanu własnego zdrowia i sprawności praca ponad siły,niestosowanie odzieży roboczej i ochron osobistych,nieprzestrzeganie zasad ruchu drogowego.
Przyczyny wypadków w poszczególnych grupach zdarzeń zostały określone napodstawie informacji z oddziałów . Liczby podane obokprzyczyny określają ich procentowy udział w grupie zdarzeń. Najczęściej występująceprzyczyny w grupach wypadków zostały przedstawione na fotografiach.
śliska i nierówna nawierzchnia podłoża 52,1nieostrożność, nieuwaga, pośpiech, rutyna i ignorowanie zagrożeń,niedostateczna koncentracja uwagi na wykonywanej czynności 9,9zły stan techniczny drabin i wykorzystywanie ich w niewłaściwy sposób 7,3używanie nieodpowiedniego ubrania i obuwia (w tym znoszone, zabłoconeobuwie) 5,6
–
najczęściej dowypadków dochodziło w obejściu gospodarstwa – na podwórzu, w budynkachinwentarskich i gospodarczych, miejscu
również
–
regionalnych KRUS
Najczęściej do upadków osób dochodziło w wyniku potknięcia i poślizgnięcia,upadków ze schodów i drabin, drzew, także strychów i poddaszy użytkowych,budynków gospodarczych, ciągników, przyczep oraz maszyn rolniczych.
Przyczyny wypadków:–
––
–
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
Grupa 02 – Upadek osób
16
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
– .
nieumiejętne wchodzenie i schodzenie z ciągników i maszyn rolniczych, niestosowanie drabin przy pracy na wysokości, nie stosowanie drabin dowchodzenia i schodzenia z ładunków, przyczep, wozów i drzew 5,5
niewłaściwy sposób wykonywania pracy, ograniczenie pola widzenia przezprzenoszone duże przedmioty 3,1
nieporządek w obejściu gospodarstwa, zastawione ścieżki komunikacyjne,przejścia , dojścia 2,7
nieprawidłowo wykonane schody, zużyte stopnice, brak poręczy przy schodach,zanieczyszczone schody 2,6
progi w przejściach budynków i wystające elementy na ciągach komunikacyjnych,nie zabezpieczone kanały gnojowe 2,5
zły stan techniczny pomieszczeń (w tym spróchniałe stropy) 1,4
nie stosowanie podwyższonych burt przyczep podczas przewożenia ładunkówobjętościowych, nieumiejętne rozłożenie ładunku, nieumiejętne przemieszczaniesię po ładunku w czasie pracy 1,3
brak barierek przy otworach stropowych, nie stosowanie zabezpieczeń iasekuracji przy pracy na wysokości, nie korzystanie z zabezpieczeń 1,3
przewożenie osób na ładunkach objętościowych 0,9
brak koordynacji czynności przy pracy zespołowej 0,3
praca po spożyciu alkoholu 0,2
nie stosowanie przerw w pracy (przemęczenie), praca w niekorzystnychwarunkach 0,2
przyczyna wewnętrzna ( zasłabnięcie, nasilenie objawów istniejącej choroby) 0,1
nieznajomość zachowania się zwierząt 0,1
używanie uszkodzonego sprzętu 0,1
inne 2,8
Nieporządek, grząski i podmokły teren,nieutwardzona nawierzchnia podwórza
fot. OR w Kielcach
Oblodzone schody i chodniki
fot. OR w Warszawie
17
Zniszczone, nierówne schody
fot. OR w Ostrołęce
Zanieczyszczone schody w budynkuinwentarskim
fot. OR w Rawiczu
Zabłocone schody do kabiny ciągnika
fot. OR w Żyrardowie
Wystające i nieoznakowane progi
fot. OR w Bydgoszczy
Brak barier na wysokości i listwyprzypodłogowej
fot. OR w Radomiu
Wadliwie wykonane, źle ustawione, zbytkrótkie drabiny
fot. OR w Zambrowie
18
Grupa 03 – Upadek przedmiotów
Najczęściej do urazów dochodziło podczas ścinania drzew, załadunku lubrozładunku materiałów, przygniecenia przez naprawiany sprzęt rolniczy, podczasagregowania maszyn rolniczych.
Przyczyny wypadków:
i –
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
– .
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
brak ostrożności, pośpiech, zmęczenie, niedostateczna koncentracja uwagi nawykonywanej czynnośc 24,6
niewłaściwy sposób wykonywania pracy, przebywanie w strefie zagrożenia, brakuzgodnionych sposobów porozumiewania się przy pracy zespołowej, niekorzystanie z pomocy innych osób 24,6
brak sprężyn, podpór zabezpieczających przed opadnięciem zaczepów,niewłaściwe zabezpieczenie prostych narzędzi, brak zabezpieczeń – nieużywanie podpór przy naprawie maszyn 15,5
niewłaściwy sposób zabezpieczenia ładunku 7,9
nie stosowanie ochron pracy, rękawic, właściwej odzieży 6,1
nieprzestrzeganie zasad bhp 5,4
brak zabezpieczeń burt i klap przy przyczepach przed opadaniem oraz drzwii okien przed samoczynnym zamykaniem 4,5
zły stan nawierzchni podwórza, ciągów komunikacyjnych 1,3
nieporządek w miejscu pracy 1,3
wykorzystywanie pomieszczeń niezgodnie z przeznaczeniem, wykonaniebudynków gospodarczych niezgodnie ze sztuką budowlaną, nieprawidłowakonstrukcja stanowisk dla zwierząt w budynkach inwentarskich 1,1
utrudnione warunki pracy – wymuszona, niekorzystna dla zdrowia pozycja ciałapodczas pracy 0,9
inne 6,8
Prowizoryczne podpory maszyn
fot. OR w Ostrołęce
Źle ułożone, niezabezpieczone drewno
fot. OR we Wrocławiu
19
Grupa 04 – Zetknięcie się z ostrymi narzędziami ręcznymii innymi ostrymi przedmiotami
Urazy powstawały podczas posługiwania się ostrymi narzędziami takimijak kosy, noże, siekiery, manipulowania rękami w pobliżu ostrych elementówmaszyn.
Przyczyny wypadków:a
–
–
–
j –
–
–
–
–
–
– .
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
niewł ściwy sposób wykonywania pracy (w tym nieumiejętne posługiwanie sięnarzędziami, brak koordynacji czynności podczas pracy zespołowej) 34,8nieostrożność, nieuwaga, brak koncentracji na wykonywanej czynności,pośpiech , rutyna, zmęczenie 33,2nieodpowiednie stanowisko pracy, nieporządek w miejscu pracy 6,6nie stosowanie ochron pracy i właściwej odzieży robocze 6,5używanie narzędzi będących w złym stanie technicznym, stosowanie narzędziniezgodnie z ich przeznaczeniem 4,3nieprzestrzeganie zasad bhp, ignorowanie zagrożeń, brak doświadczenia,niewiedza 1,7śliska i nierówna nawierzchnia podłoża 1,3nie stosowanie zabezpieczeń, stojaków, miejsc wydzielonych na narzędzia 1,3praca po spożyciu alkoholu 0,3inne 10,0
Niebezpieczne podpory maszyn
fot. OR w Siedlcach
Nieumiejętne wykonywanie czynności
fot. OR w Sztumie
20
Grupa 05 – Uderzenie, przygniecenie przez materiałyi przedmioty transportowane mechanicznielub ręcznie
Najczęściej były to przygniecenia przez spadające przedmioty z będącego wruchu samochodu, wozu, przyczepy oraz przez przedmioty przenoszone np. worek zezbożem, konwie z mlekiem.
Przyczyny wypadków:
––
–
l
l
l
nieumiejętny sposób wykonywania czynności, zła organizacja pracy, niestosowanie urządzeń wspomagających – wózków do transportu, nie korzystanie zpomocy innej osoby 40,1nieuwaga, nieostrożność, pośpiech 22,0brak zabezpieczeń transportowanych przedmiotów – ładunków, źle ułożonyładunek 14,6
Wystające ostre przedmioty
fot. OR w Sztumie
Nieostrożne, nieumiejętne wykonywanieczynności
fot. OR w Białymstoku
Niezabezpieczone ostrze listwy tnącej kosiarki
fot. OR w Bydgoszczy
21
Źle zabezpieczony ładunek drewna naprzyczepie
fot. OR w Lublinie
Ciężka bańka, śliskie dłonie
fot. OR w Zambrowie
l
l
l
l
l
l
l
l
nieporządek w miejscu pracy 6,7niedogodne warunki pracy, śliska i nierówna nawierzchnia podłoża 2,9brak osłon, nie stosowanie zabezpieczeń i podpór 2,2nieprzestrzeganie zasad bhp 1,9nieznajomość zagrożeń, brak wyobraźni 1,0nie stosowanie środków ochrony osobistej 1,0rutyna, ignorowanie zagrożeń 0,3inne 7,3
––
––
––
–– .
Grupa 06 – Przejechanie, uderzenie, pochwycenie przezśrodek transportu w ruchu
Dominowały w tej grupie wypadki komunikacyjne zderzenia pojazdów,potrącenia przechodniów i rowerzystów, przygniecenia przez ciągnik (wywrócenieciągnika lub innego pojazdu w ruchu, przyciśnięcie do innej maszyny, budynku).
Przyczyny wypadków:,–
–
––
–
–
l
l
l
l
l
l
nie przestrzeganie zasad ruchu drogowego przez rolników w tym
niedostosowanie prędkości jazdy do panujących warunków na drodze 35,3naruszenie przepisów ruchu drogowego przez innych użytkowników dróg(potrącenia pieszych, rowerzystów, doprowadzenie do kolizji przez kierującegoinnym pojazdem) 21,8nie zachowanie należytej ostrożności podczas manewrowania pojazdem,przyciśnięcie ciągnikiem do agregowanej maszyny, zsunięcie ze skarpy 15,8ignorowanie zagrożeń, brak wyobraźni 7,0niewłaściwy sposób wykonywania pracy, przebywanie na zaczepieciągnika 6,5nie stosowanie zabezpieczeń przed samoczynnym staczaniem się środkówtransportu na pochyłościach 4,2
22
l
l
l
l
l
praca po spożyciu alkoholu 2,1zły stan techniczny pojazdu, środka transportu 1,8regulacja, naprawa maszyn będących w ruchu 0,8nieznajomość, nieprzestrzeganie instrukcji obsługi maszyn 0,8inne 3,9
–––
–– .
Przewożenie dziecka na kombajnie
fot. OR w Białymstoku
Przewożenie osób na przyczepach
fot. OR w Żyrardowie
Przewożenie osób na ładunkachobjętościowych
fot. OR w Żyrardowie
Brawura i nie dostosowanie prędkoścido panujących na drodze warunków
fot. OR w Żyrardowie
Grupa 07 – Pochwycenia i uderzenia przez ruchome częścimaszyn i urządzeń
Wypadki najczęściej powstawały przy obsłudze maszyn i urządzeń rolniczych.Były to zmiażdżenia palców ręki, uderzenia i pochwycenia przez wirujące częścimaszyn rolniczych.
Przyczyny wypadków:ony –l brak lub uszkodzone os – zabezpieczenia 23,2ł
23
Nieumiejętne wykonywanie naprawyciągnika
fot. OR w Zambrowie
Brak osłon ruchomychczęści
fot. OR w Ostrołęce
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
nieumiejętne wykonywanie czynności, nieznajomość obsługi urządzenia 23,1nieostrożność, nieuwaga, rutyna, pośpiech, brak koncentracji uwagi nawykonywanej czynności 18,2manipulowanie rękoma w pobliżu wirujących elementów (naprawa, regulacja,sprzątanie przy włączonym napędzie 10,3nie stosowanie popychaczy i podajników, przy urządzeniach doprzygotowywania pasz i gospodarczej obróbce drewna 5,5nie stosowanie ochron pracy i właściwej odzieży roboczej 4,0niejednorodna struktura obrabianego materiału 2,3nieprzestrzeganie zasad bhp 2,0zły stan techniczny używanych narzędzi 2,0niewłaściwy dobór narzędzi, użycie narzędzi niezgodnie z przeznaczeniem 1,6śliskie, nierówne podłoże), utrudnione warunki pracy 1,15nieodpowiednie stanowisko pracy, bałagan na stanowisku (brak oświetlenia,zastawione przejścia) 1,1nie zabezpieczenie przed zmianą położenia elementów roboczych w czasienaprawy urządzenia lub maszyny 0,7niewiedza w zakresie technologii obróbki materiału 0,5ignorowanie zagrożeń 0,4praca po spożyciu alkoholu 0,3zasłabnięcie 0,05inne 3,6
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
– .
24
Grupa 08 – Uderzenie, przygniecenie, pogryzienie przezzwierzęta
Wypadki w tej grupie miały miejsce podczas bezpośredniej obsługi zwierząt.Były to nadepnięcia, kopnięcia, przygniecenia, przypadkowe uderzenia.
Przyczyny wypadków:
–
inne 0,4
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
nieznajomość zachowania zwierząt, nieprawidłowe, nieumiejętne wykonywanieczynności obsługowych, nie stosowanie zasady ograniczonego zaufania dozwierząt, nie uprzedzanie głosem lub dotykiem zwierząt przez osobyobsługujące 31,4reakcja zwierząt na zaskakujące bodźce, sygnały zewnętrzne, osoby obce, osobybędące pod wpływem alkoholu 22,4nieprawidłowa konstrukcja obór - budynków gospodarczych, brak wydzielonychkorytarzy paszowych, ciasnota, brak swobodnego dostępu do wody 17,8nieostrożność, nieuwaga, pośpiech, rutyna, brak wyobraźni, zbytnia pewność
siebie 13,4agresja zwierząt, niespokojne zachowanie, narowistość jako cechawrodzona 12,1niebezpieczna technologia wypasu, wypas na uwięzi, nieprawidłowy sposóbprzeprowadzania bydła, nieprawidłowa technika udoju 1,9ignorowanie zagrożeń 0,3zły stan techniczny narzędzi i urządzeń w tym łańcuchów 0,15nie korzystanie z pomocy innych osób, zła organizacja pracy 0,05nierówne i śliskie podłoże 0,05nieprawidłowy sposób załadunku zwierząt na środek transportu 0,05
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
– .
Przegarnianie zboża rękąw skrzyni siewnika
fot. OR w Lublinie
Uszkodzone osłony wałówprzegubowo-teleskopowych
fot. OR w Żyrardowie
25
Wypas na uwięzi
fot. OR w Kielcach
Nie sygnalizowanie głosem obecności w stajni
fot. OR w Kielcach
Ciasnota w pomieszczeniach i utrudnionydostęp przy zadawaniu karmy
fot. OR w Częstochowie
Grupa 09 – Pożar, wybuch, działanie sił przyrody
Do wypadków dochodziło podczas obsługi ciągników (ładowanieakumulatorów, przegląd instalacji układu chłodzenia), wykonywania codziennychczynności przy niesprzyjających warunkach pogodowych – nagłe podmuchy wiatru,huraganu, wyładowania atmosferyczne, gaszenia pożarów.
Przyczyny wypadków:l
l
l
l
niewiedza, nie zachowanie ostrożności, bezmyślność (w tym podczas ładowaniaakumulatorów 23,6nie stosowanie zabezpieczeń otworów drzwiowych, okiennych, zły stantechniczny zabezpieczeń 16,7nieumiejętne wykonywanie czynności (w tym nieumiejętna obsługa parników,pieców) 16,7nieprzestrzeganie zasad bhp 8,3
) –
–
–
–
26
l
l
l
l
l
l
l
l
przechowywanie paliwa w nieodpowiednich nieprzystosowanych do tego celupojemnikach 8,3niesprawność środka produkcji (w tym zaiskrzenie w urządzeniu rozruchowym,niesprawność wskaźnika pomiaru temperatury silnika) 5,6nie stosowanie środków ochrony osobistej 2,8użycie do rozpalania ognia płynów łatwopalnych – benzyn, rozpuszczalników 2,8niesprawność instalacji elektrycznej 1,4samozapłon w komorze silnika kombajnu 1,4praca po spożyciu alkoholu 1,4inne 11,0.
Magazynowanie paliwa w nieprzystosowanychdo tego pojemnikach
fot. OR w Ostrowie Wlkp.
Wichura
fot. OR w Białymstoku
Grupa 10 – Działanie skrajnych temperatur
Wypadki w tej grupie powstawały głównie podczas sporządzania karmy dlazwierząt z użyciem gorącej wody, przenoszenia i rozlewania wrzątku, odmrożeniakończyn w trakcie wykonywania prac na mrozie.
Przyczyny wypadków:–
–
–
–
–
l
l
l
l
l
nie stosowanie ochron pracy, odpowiedniej odzieży roboczej 32,9pośpiech nieuwaga, nieostrożność, rutyna, ograniczone pole widzenia w czasieprzenoszenia wrzątku 31,2nieprawidłowa technika wykonywania czynności, niewłaściwa obsługaurządzenia 12,3nieznajomość zasad bhp 8,3używanie uszkodzonych pojemników (wada materiałowa, zmęczenie materiału,zły stan techniczny środka produkcji) 5,3
27
Nieumiejętna obsługa układu chłodzenia
fot. OR w Sztumie
Brak pokrywy w parniku, nieumiejętnewykonywanie czynności
fot. OR w Kielcach
l
l
l
l
l
l
l
śliska, nierówna nawierzchnia podłoża 2,6zmęczenie, przemarznięcie, brak wyobraźni 2,2praca bez odpoczynku podczas upałów 0,9dekoncentracja 0,4niewłaściwie wykonane schody 0,4praca po spożyciu alkoholu 0,4inne 5,3
–
–
–
–
–
–
– .
Grupa 11 – Działanie materiałów szkodliwych
Były to wypadki zaistniałe głównie podczas pracy z materiałami parzącymi,żrącymi, trującymi, np. białkowanie wapnem pomieszczeń czy wykonywaniezabiegów ochrony roślin.
Przyczyny wypadków:l
l
l
l
l
l
l
l
l
nieostrożność, nieuwaga, nieprawidłowa reakcja w nieprzewidzianychsytuacjach 25,8nie stosowanie ochron pracy (odzieży roboczej) 20,0nieumiejętne wykonywanie czynności 20,0nieznajomość zasad bhp 8,6nieznajomość zagrożeń 8,6zły stan techniczny narzędzi, urządze 8,6nieporządek 2,8niewłaściwe użycie środka żrącego 2,8praca po spożyciu alkoholu 2,8
–
–
–
–
–
ń –
–
–
– .
28
Niesprawny opryskiwacz(uszkodzone przewody ciśnieniowe)
fot. OR w Poznaniu
Nie stosowanie ochrony twarzy, a takżeodzieży roboczej
fot. OR w Zambrowie
fot. OR w Kielcach
Przenoszenie dużych ładunków
fot. OR w Lublinie
Grupa 12 – Nagłe zachorowania
Zachorowania powstawały najczęściej wskutek nadmiernego wysiłku, stresu,trudnych warunków atmosferycznych oraz transportowania materiałów bez użyciaurządzeń wspomagających podczas wykonywania prac rolniczych. Były to zawałyserca, wylewy krwi, udary mózgu, przepukliny.
Przyczyny wypadków:ek fizyczny 34 2
zła organizacja pracy, praca bez odpoczynku 23,4l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
nadmierny wysi
nieumiej
ł ,––
––
––
––
–– .
ętne dźwiganie dużych i ciężkich przedmiotów 11,4zły stan zdrowia, przyczyna wewnętrzna, zasłabnięcie 10,7nie korzystanie z pomocy innych osób 7,6pośpiech, nieostrożność, nieuwaga 5,1niesprzyjające warunki pracy: stres, ciężka praca , wysoka temperatura 1,3nie stosowanie ochron pracy 0,6niewiedza 0,6inne 5,1
29
fot. OR w Koninie
Prowizoryczne podłączenie przewodów elektrycznych, uszkodzona instalacja
fot. OR w Grudziądzu
Grupa 13 – Inne zdarzenia
Pozostałe zdarzenia nie zaliczane do wcześniej wymienionych grup. Były togłównie wypadki podczas użytkowania sprzętu z napędem elektrycznym i niesprawnąinstalacją elektryczną, wskutek których nastąpiło porażenie prądem elektrycznym.
Przyczyny wypadków:l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
nieostrożność, pośpiech, nieuwaga, dekoncentracja 35,3nie stosowanie ochron pracy odpowiedniej odzieży roboczej, obuwia roboczego,rękawic, okularów 11,5nieznajomość zagrożeń, nieprzestrzeganie zasad bhp 8,8zła organizacja pracy, niewłaściwy sposób wykonywania pracy, niewłaściwysposób posługiwania się narzędziem pracy, zastosowanie narzędzia niezgodniez przeznaczeniem 6,7przebywanie w pobliżu pracujących maszyn (w strefie zagrożenia) 2,9śliskie, nierówne z wystającymi elementami podłoże 2,2stosowanie niesprawnych narzędzi, zły stan środka produkcji, wada ukryta lubzmęczenie materiału 2,1wykonywanie pracy bez przerw, wykonywanie czynności przewyższającemożliwości fizyczne 1,1prowizoryczne podłączenie przewodów elektrycznych, uszkodzona instalacjaelektryczna 0,9brak zabezpieczeń drzwi, ścian, stropów budynków gospodarczych 0,9ukąszenie przez żmiję, użądlenie przez osy podczas pracy 0,5praca po spożyciu alkohol 0,5praca w utrudnionych warunkach 0,5pobicie 0,4ignorowanie zagrożeń 0,3nieporządek, nieład 0,1inne 25,3
–,
––
––
–
–
–
––
–u –
––
––
– .
30
B. Choroby zawodowe
Zgłoszono 126 wniosków o jednorazowe odszkodowania z tytułu stałego lubdługotrwałego uszczerbku na zdrowiu bądź śmierci wskutek choroby zawodowej.Decyzje podjęto wobec 144. spraw (łącznie z wnioskami pozostałymi z 2005 rokui 34. sprawami z odwołań sądowych). Odmownie rozpatrzono 37 wniosków (w 23.sprawach wnioskodawcy nie posiadali uprawnień do świadczeń z ubezpieczeniaspołecznego rolników, w 14. przypadkach – z powodu braku uszczerbku nazdrowiu).
Przyznano 107 jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiuspowodowanego zachorowaniem na chorobę zawodową.
Dominowały choroby roznoszone przez kleszcze: boreliozy (51) orazkleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowo- rdzeniowych (4). Liczba zachorowańspowodowanych przez ukąszenie kleszczy zmniejszyła się o 30.
Liczne były też choroby układu oddechowego. Ogółem odnotowano 35przypadków, w tym astma oskrzelowa (22), alergiczne zapalenie pęcherzykówpłucnych (8) i alergiczny nieżyt nosa (5).
Pozostałe choroby to: alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (8), toksoplazmoza(3), ubytek słuchu (4), przewlekłe choroby układu nerwowego wywołane sposobemwykonywania pracy (1), bąblowica wątroby (1).
Liczba chorób zawodowych w latach 1993-2006na tle linii tendencji
1993 1995 1997 1999 2002 2003 2004 2005 20060
40
20
80
139 142135
104
122
136
107
80
120
160
31
Większość chorób (70,1 %) spowodowała uszczerbki na zdrowiu od 6 % do 30%.W 14. sprawach nie ustalono uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby
zawodowej (sprawy te stanowiły ok. 11 % wniosków kierowanych do orzecznictwalekarskiego) i wydano decyzje odmowne.
astma oskrzelowa21%
alergiczne kontaktowezapalenie skóry
7%
alergiczne zapaleniepęcherzyków płucnych
7%
alergiczny nieżyt nosa5%
przewlekłe chorobyukładu nerwowego
wywołane sposobemwykonywania pracy
1%
kleszczowe zapalenieopon mózgowo-rdzeniowych
4%
ubytek słuchu4%
toksoplazmoza3%
bąblowica wątroby1%
borelioza47%
Struktura chorób zawodowych w 2006 roku
6-10%38 chorób
do 5%25 chorób
> 60%3 choroby
31-60%4 choroby
11-30%37 chorób
Struktura uszczerbku na zdrowiu wskutek chorób zawodowych w 2006 roku
32
Najliczniej choroby zawodowe występowały we wschodniej Polsce,w województwach: podlaskim, warmińsko- mazurskim i lubelskim.
Liczbę wypłaconych jednorazowych odszkodowań w województwach orazstrukturę chorób zawodowych zestawiono w .załącznikach nr 8 i 9
Liczba decyzji przyznających jednorazowe odszkodowania z tytułuuszczerbków na zdrowiu wskutek choroby zawodowej w 2006 roku
(wg województw)
Struktura uszczerbku na zdrowiu wskutek chorób zawodowychw latach 2002-2006
20
10
40
30
50
60
2002 2003 2004 20050
2006
do 5%
6-10%
11-30%
31-60%
powyżej 60%
13,3
23,0
51,9
9,6
2,2
10,6
28,8
54,8
4,8
1,0
10,7
36,1
43,4
6,5
3,3
26,5
33,1
33,1
6,6
0,7
23,4
35,5
34,6
3,7
2,8
o
33
II. Działania prewencyjne Kasy RolniczegoUbezpieczenia Społecznego
1. Formy i kierunki działalności prewencyjnej
Zgodnie z art. 63 i 56 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników Kasa:1) analizuje przyczyny wypadków i chorób zawodowych;2) prowadzi dobrowolne nieodpłatne szkolenia i instruktaż dla ubezpieczonych na
temat zasad ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym;3) upowszechnia wśród ubezpieczonych wiedzę o zagrożeniach wypadkami przy
pracy rolniczej i chorobami zawodowymi oraz zasady ochrony zdrowia i życia;4) podejmuje starania o właściwą produkcję i dystrybucję bezpiecznych środków
stosowanych w rolnictwie oraz sprzętu i odzieży ochronnej dla rolników;5) Prezes KRUS domaga się od dostawców wyrobów i usług dla rolnictwa, których
wadliwość była wyłączną lub główną przyczyną wypadków przy pracy rolniczej,zwrotu świadczeń powypadkowych wypłaconych poszkodowanym wwypadkach rolnikom, jak również kwestionuje jakość tych wyrobów.Działania na rzecz zapobiegania wypadkom i chorobom zawodowym rolników
prowadzone są według określonych przez Prezesa Kasy kierunków działalnościprewencyjnej, do których należy:
oddziaływanie na zmniejszenie liczby upadków osób, pochwyceń przez ruchomeczęści maszyn i wypadków przy pozyskiwaniu i gospodarczej obróbce drewna;dostosowywanie działań zapobiegawczych do występującej w danym rejonieprodukcji rolniczej i związanych z nią zagrożeń wypadkowych oraz choróbzawodowych;popularyzowanie wśród dzieci i młodzieży oraz ich rodziców wykazu pracszczególnie niebezpiecznych, których nie powinny wykonywać dzieci do lat 15.oraz zwracanie uwagi na zagrożenia występujące w środowisku wiejskim;promowanie wśród rolników stosowania wyrobów zwiększającychbezpieczeństwo pracy i ochron osobistych;oddziaływanie w zakresie poprawy warunków pracy i estetyki w obejściachgospodarskich poprzez prowadzenie konkursów na bezpieczne gospodarstworolne;informowanie rolników o prawie dochodzenia odszkodowań od producentówwyrobów, powodujących wypadki przy pracy na drodze cywilnej;prowadzenie szkoleń połączonych z pokazami działania i prawidłowejeksploatacji maszyn i urządzeń;prowadzenie praktycznej nauki udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej dlarolników i ich dzieci;współpraca z instytucjami i organizacjami na rzecz zapobiegania wypadkom przypracy i chorobom zawodowym;
l
l
l
l
l
l
l
l
l
34
l
l
stosowanie sprawdzonych i skutecznych form prewencji oraz wyszukiwanie nowych;doskonalenie form prewencji opartych na planowanym oddziaływaniu naśrodowisko wiejskie.Prowadzone przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego od 1993 roku
działania prewencyjne w istotny sposób wpływają na zmniejszenie wypadkowościwśród ubezpieczonych rolników i członków ich rodzin.
Inspektorzy ds. prewencji prowadząc oględziny miejsc i przedmiotówzwiązanych z wypadkami, badali stosowane metody pracy, stan środkówtechnicznych, przy użyciu których doszło do wypadku.
W Biurze Prewencji, Rehabilitacji i Orzecznictwa Lekarskiego na podstawiedokumentacji powypadkowej otrzymanej z oddziałów regionalnych dokonanoanalizy przyczyn i okoliczności 123 wypadków śmiertelnych oraz 107 choróbzawodowych.
Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadków pozwala na sformułowanieindywidualnych zaleceń prewencyjnych dla rolników, dostosowanie programuszkoleń z zakresu bhp w gospodarstwie rolnym do realnych zagrożeń w danym rejonieoraz wszczęcie przez Prezesa KRUS postępowań regresowych i prewencyjnychwobec producentów wadliwych środków produkcji, a także sprawdzenie, którymmaszynom i urządzeniom może być przyznany Znak Bezpieczeństwa KRUS orazwyróżnienie targowe.
Z przykładami zagrożeń zapoznawano rolników na szkoleniach, stoiskachinformacyjnych Kasy, w różnych publikacjach opracowywanych i wydawanych przezKRUS, a także w audycjach radiowych i telewizyjnych.
Przyczyny wypadków przedstawione w opracowanej informacji rocznejpt.
omawiano podczas konferencji, seminariów i różnych spotkańpoświęconych bezpieczeństwu pracy w rolnictwie.
Wszystkie oddziały regionalne organizowały dobrowolne, nieodpłatne szkoleniaz zakresu wiedzy o bhp w gospodarstwie rolnym oraz spotkania i pogadanki na tematzagrożeń podczas pracy i zabawy dzieci w gospodarstwie rolnym. W 2006 rokuprzeprowadzono ich ogółem 3 559, tj. o 53 więcej (1,5 %) niż w roku poprzednim.Uczestniczyło w nich ponad 118 200 osób.
Przeprowadzono szkoleń i spotkań z zakresu bhp z udziałem ponad 51 300ubezpieczonych rolników i członków ich rodzin oraz osób związanych ze środowiskiemwiejskim, szkoleń dla prawie 9 000 uczniów średnich szkół rolniczych.
2. Analizowanie przyczyn wypadków i chorób zawodowych
3. Szkolenia i instruktaż dla ubezpieczonych na temat zasad ochronyzdrowia i życia w gospodarstwie rolnym
„Wypadki przy pracy i choroby zawodowe rolników oraz działania prewencyjne
KRUS w 2005 roku”
2 199
236
35
Dla dzieci i młodzieży wiejskiej zorganizowano ogółem spotkaniai pogadanki poświęcone zagrożeniom i bezpiecznym zachowaniom podczas pracy,zabawy i przebywania dzieci w gospodarstwie rolnym. Uczestniczyło w nich ponad34 400 uczniów szkół podstawowych i 17 400 uczniów gimnazjów oraz ponad 6 100dzieci wiejskich przebywających w okresie wakacyjnym na półkoloniach, koloniach,turnusach rehabilitacyjnych.
1 124
Liczba szkoleń z zakresu bhp w gospodarstwie rolnymw latach 2004-2006
1 044
3 369 3 506 3 559
861
1 574
1 124
935
1 406
1 165
1 396
929
2005 r. 2006 r.2004 r.0
1 000
2 000
3 000
4 000
szkolenia pełnotematycznetrwające > 5 godz. lekcyjnych
szkolenia informacyjno-instruktażowetrwające < 5 godz. lekcyjnych
spotkania i pogadanki dla dzieci
Lic
zba s
zko
leń
, sp
otk
ań
i p
og
ad
an
ek
Liczba uczestników szkoleń z zakresu bhpw gospodarstwie rolnym w latach 2004-2006
30 893
114 161118 410 118 229
22 715
37 550
57 964
23 804
30 944
63 662
33 818
49 450
2005 r. 2006 r.2004 r.0
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
120 000
140 000
szkolenia pełnotematycznetrwające > 5 godz. lekcyjnych
szkolenia informacyjno-instruktażowetrwające < 5 godz. lekcyjnych
spotkania i pogadanki dla dzieci
Lic
zba
uc
zes
tnik
ów
36
Według danych OR szkolenia przeprowadzono dla rolników z 3 626 wsi, tj.z ponad 9 % sołectw w kraju. Przeszkolono ogółem 4 974 sołtysów, tj. 12,4%urzędujących sołtysów.
1 721 (47%)szkoleń dla rolników
we wsiach35,5 tys. uczestn.
1 124 (32%)spotkania i pogadanki
dla dzieci;58 tys. uczestn.
236 (7%)szkoleń dla szkół
rolniczych8,9 tys. uczestn.
203 (6%)szkolenia dla innych osób
związanych ze środowiskiemwiejskim;
4,1 tys. uczestn.
196 (6%)szkoleń dlasołtysów;
3,8 tys. uczestn.
79 (2%)szkoleń w zakładach
rehabilitacji leczniczej KRUS;7,8 tys. uczestn.
Liczba szkoleń z zakresu bhp w 2006 roku– według grup odbiorców
Liczba szkoleń z zakresu bhp – według grup odbiorcóww latach 2004-2006
0
2004 r. 1 782
1 754
1 721
87
84
79
263
208
196
80
80
203
228
215
236
929
1 165
1 124
500
1 000
1 500
2 000
spotkaniai pogadankidla dzieci
szkoleniadla uczniów
szkół rolniczych
szkoleniadla innych
osóbzwiązanych
ze środowiskiemwiejskim
szkoleniadla sołtysów
szkoleniaw zakładachrehabilitacjileczniczej
KRUS
szkoleniadla rolnikówwe wsiach
2005 r.
2006 r.
Lic
zba
szk
ole
ń
37
Program pełnotematycznego szkolenia z zakresu bhp w gospodarstwie rolnymobejmuje 9 tematów, tj:
informacja o KRUS i podstawowe problemy związane z ubezpieczeniemspołecznym rolników;zagrożenia zdrowia i życia rolników;zasady bezpiecznej pracy z maszynami i urządzeniami rolniczymi;zasady bezpiecznej pracy przy obsłudze zwierząt;bezpieczeństwo w transporcie rolniczym;bezpieczeństwo w pracy na wysokości, w zagłębieniach i zbiornikach;zasady bezpiecznej pracy ze środkami chemicznymi;bezpieczne użytkowanie instalacji i urządzeń elektrycznych;udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach.
Tematy dostosowywano do występującej w danym rejonie produkcji orazistniejących zagrożeń wypadkowych, rozpoznawanych w wyniku analizy wypadków,przeglądów i wizytacji gospodarstw.
Uczestnikom szkoleń wręczano broszury nt. bezpiecznej pracy w gospodarstwierolnym.
l
l
l
l
l
l
l
l
l
0
2 000
4 000
6 000
8 000 120 000
80 000
40 000
0
Lic
zba
szk
ole
ń
Lic
zba
uc
zes
tnik
ów
szk
ole
ń
1993
1 228 2 399 2 299 2 333 2 988258
4 744
Liczba szkoleń
Liczbauczestnikówszkoleń
25 780 50 448 54 570 57 480
2 308
56 500
2 267
56 880
2 799
82 256
2 943
87 440
2 873
89 056 95 186
3 369
114 182
3 506
118 410
3 559
118 229
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Szkolenia z zakresu wiedzy o bhp w gospodarstwie rolnymw latach 1993-2006
Szkolenia dla rolników nt. bhp przeprowadzone przez OR KRUS w 2006 roku
we wsi Szlasy LipnoFot. OR w Zambrowie
w Starym BerezowieFot. OR w Białymstoku
w KrzyżanówceFot. OR w Radomiu
w KołbaskowieFot. OR w Szczecinie
w Głodnie (dla rodziców uczniów SP)Fot. OR w Koninie
we wsi Stare SiołoFot. OR w Przeworsku
w miejscowości BrodyFot. OR w Kielcach
w WilamowicachFot. OR w Bielsku-Białej
38
Szkolenia i pogadanki dla dzieci nt. bhp przeprowadzone przez OR KRUSw 2006 roku
w Szkole Podstawowej w ŚwiętoszówceFot. OR w Bielsku-Białej
w Szkole Podstawowej w OsowcuFot. OR w Zambrowie
Lekcje szkoleniowe z wykorzystaniem filmu „Rodzina Porażków”Fot. OR w Krakowie
Fot. OR w Opolu
w Szkole Podstawowej w RogowieFot. OR w Białymstoku
na turnusie rehabilitacyjnym w CRRw Iwoniczu Zdroju, Fot. OR w Jaśle
na półkolonii letniej w Gryżowie w czasie wakacji w Dobieszowicach
39
40
4. Pozaszkoleniowe formy upowszechniania wiedzy o zagrożeniachwypadkami przy pracy rolniczej i chorobami zawodowymi orazzasad ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym
Olimpiady, konkursy i quizy wiedzy o bhp w gospodarstwie rolnymOddziały regionalne przeprowadziły ogółem 1 096 olimpiad i różnego typu
konkursów wiedzy o bhp w gospodarstwie rolnym, a wzięło w nich udział prawie 55,5tys. ubezpieczonych rolników i członków ich rodzin.
Z myślą o rolnikach i osobach związanych ze środowiskiem wiejskimzorganizowano konkursów i quizów wiedzy o bhp (najwięcej konkursów nazakończenie szkoleń z zakresu bhp – 177 i podczas masowych imprez rolniczych –118).
W 283 średnich szkołach rolniczych, w olimpiadach i konkursach, wzięłoudział prawie 4 800 uczniów – przyszłych rolników.
Dla prawie 40 900 dzieci i młodzieży wiejskiej przeprowadzono konkursóww szkołach podstawowych, gimnazjach, podczas wakacji i masowych imprezlokalnych, w tym 287 konkursów testowych w 519 szkołach i 326 konkursówplastycznych w 869 szkołach.
370
113
613
Konkursy wiedzy o bhp w gospodarstwie rolnym przeprowadzoneprzez OR KRUS w latach 2004-2006
1 0231 149 1 096
370
113
613
389
86
674
350
81
592
2005 r. 2006 r.2004 r.0
600
300
900
1 200
1 500
konkursy dla rolników i innychosób związanychze środowiskiem wiejskim
konkursy dla uczniów średnichszkół rolniczych
konkursy dla dzieci i młodzieżywiejskiej
Lic
zba k
on
ku
rsó
w
41
Liczba konkursów wiedzy o bhp w gospodarstwie rolnym,organizowanych dla rolników w latach 2004-2006
102
196
13
39
konkursy podczas masowychimprez rolniczych
konkursy na zakończenieszkoleń
konkursy przeprowadzone zapośrednictwem mediów
inne konkursy dla rolnikówi innych osób związanychze środowiskiem wiejskim
350
389370
118
177
12
63
127
198
20
44
2005 r. 2006 r.2004 r.0
200
100
300
400
500
Lic
zba o
nku
rsó
w
4 150
3 744
318
932
konkursy podczas masowychimprez rolniczych
konkursy na zakończenieszkoleń
konkursy przeprowadzone zapośrednictwem mediów
inne konkursy dla rolnikówi innych osób związanychze środowiskiem wiejskim
Liczba uczestników konkursów wiedzy o bhp w gospodarstwie rolnym,organizowanych dla rolników w latach 2004-2006
9 14410 143 9 823
3 565
3 031
502
2 725
4 338
3 496
675
1 634
2005 r. 2006 r.2004 r.0
4 000
2 000
6 000
8 000
10 000
12 000
Lic
zba u
cze
stn
ikó
w k
on
ku
rsó
w
42
Konkursy nt. bhp dla dzieci i młodzieży przeprowadzone przez OR KRUS w 2006 roku
Konkurs na teatrzyk kukiełkowy –Szkoła Podstawowa w Kaplonosach
Fot. OR w Chełmie
Konkurs wiedzy dla uczniówze Szkoły Podstawowej w Małym Czystym
Fot. OR w Grudziądzu
Finaliści Konkursu Literackiego „Wsi spokojna,wsi bezpieczna” w Domu Kultury w Olkuszu.
Fot. OR w Katowicach
Konkurs plastycznypodczas gminnych dożynek w Dąbrówce
Fot. OR w Warszawie
Slajd w konkursie na prezentacjemultimedialne
Fot. OR w Katowicach
Prace zgłoszone na konkursfotograficzny
Fot. OR w Bielsku-Białej
Konkurs testowy z wiedzy o bhp dla uczniówze szkół gminy Orły
Fot. OR w Przeworsku
Konkurs plastyczny dla uczniówszkół podstawowych
Fot. OR w Jaśle
43
Prace konkursowe wykonane przez dzieci
Nagrodzone prace w konkursie plastycznymWojsławice
Fot. OR w Zduńskiej Woli
Dzieci prezentują swoje pracekonkursowe
Fot. OR w Jaśle
Praca konkursowa obrazująca upadekz przyczepy
Fot. OR w Katowicach
Prace dzieci wystawione w siedzibieOR KRUS
Fot. OR w Szczecinie
Praca konkursowa obrazująca upadekz przyczepy
Fot. OR w Katowicach
Praca obrazująca niebezpieczeństwoze strony zwierząt
Fot. OR w Katowicach
Praca z konkursu „Jestem bezpieczny”Fot. OR w Lublinie
Pokonkursowa wystawa prac plastycznychFot. OR w Zambrowie
44
Konkursy na bezpieczne gospodarstwo rolne
R–
–
P –– –
„ ”D
–
P
olnicy brali udział po raz czwarty w Ogólnokrajowym Konkursiew kategorii gospodarstw indywidualnych oraz kategorii
gospodarstw wielkotowarowych organizowanym przez Ministerstwo Rolnictwai Rozwoju Wsi, Agencję Nieruchomości Rolnych, Kasę Rolniczego UbezpieczeniaSpołecznego oraz Państwową Inspekcję Pracy.
atronat honorowy nad konkursem objął Pan Lech Kaczyński Prezydent RP,a medialny Program I TVP S.A. i FARMER dwutygodnik PrzedsiębiorstwaWydawniczego Rzeczpospolita .
o Konkursu przystąpiło 1 499 gospodarstw indywidualnych i 97 gospodarstwwielkotowarowych. Gospodarstwa indywidualne oceniano w trzech etapachregionalnym, wojewódzkim i ogólnokrajowym.
odsumowanie Konkursu i wręczenie nagród laureatom etapu ogólnokrajowegoodbyło się podczas Międzynarodowych Targów Polagra-Farm w Poznaniu.
BezpieczneGospodarstwo Rolne
Ponadto 15 oddziałów regionalnych współuczestniczyło w organizacji innychkonkursów, w których oceniano stan bezpieczeństwa gospodarstw. Były to najczęściejkonkursy o zasięgu lokalnym. W konkursach tych wzięło udział 921 gospodarstwrolników indywidualnych.
Pracownicy prewencji w wielu oddziałach regionalnych (często wspólniez inspektorami PIP, a niekiedy również ze strażakami OSP, przedstawicielami ODR)wizytowali gospodarstwa w ramach akcji żniwnej oraz podczas intensywnych pracwiosennych i jesiennych.
Celem tych wizytacji było zwrócenie uwagi rolnika na występujące zagrożeniaw obejściu, polu i drodze, wynikające z nieznajomości zasad bhp i wadliwego lubniezabezpieczonego sprzętu, a także na bezpieczeństwo dzieci, pomagającychrodzicom lub przebywających w pobliżu wykonywanych prac polowych.
Przeglądy gospodarstw i prac polowych
Liczba gospodarstw zgłoszonych do Konkursuw latach 2003-2006Bezpieczne Gospodarstwo Rolne
liczba gospodarstwindywidualnych
liczba gospodarstwwielkotowarowych
1 555
103
1 499
97
1 665
110
1 486
125
2005 r. 2006 r.2004 r.2003 r.0
600
1 200
1 800
Lic
zba g
osp
od
ars
tw
45
Popularyzacja zasad bezpiecznej pracy za pośrednictwem środków masowegoprzekazu
Stoiska informacyjne KRUS
Informacje o zasadach bezpiecznej pracy były upowszechniane zapośrednictwem mediów. Publikacje o tematyce bhp w rolnictwie ukazywały się wprasie lokalnej, regionalnej i rolniczej, a także biuletynach urzędów gmin i izbrolniczych. Ukazało się 531 artykułów prasowych oraz nagrano 127 audycjiradiowych oraz 41 telewizyjnych emitowanych przez stacje publicznei komercyjne. Dla Redakcji Gospodarczo-Społecznej I Programu Polskiego Radianagrano 52 cotygodniowe audycje poświęcone zagrożeniom w gospodarstwachrolnych.
Pracownicy Kasy dostarczali dziennikarzom niezbędnych materiałówi informacji do przedstawiania skali, okoliczności i przyczyn wypadków, zasad bhporaz promowania podejmowanych działań prewencyjnych.
W mediach ogłaszano i prowadzono konkursy wiedzy o bhp w gospodarstwierolnym.
Kasa przeprowadziła XII Konkurs pn. „W rolnictwie można pracowaćbezpieczniej”, na publikacje poświęcone popularyzacji wiedzy o zagrożeniachi zasadach bezpiecznej pracy w rolnictwie. Wzięło w nim udział 28 dziennikarzy –autorów 53 audycji radiowych, 43 publikacji prasowych i 9 cyklicznych audycjiemitowanych przez trzy Ośrodki Regionalne TVP.
Kasa wspó łuczestniczy ła w organizacji f ina łów konkursów:AgroEkoTurystycznym „Zielone Lato” i „Strażacy, ochotnicy nie tylko gaszą”,przeprowadzonych przez I Program Polskiego Radia.
Na stronie internetowej Kasy ( prewencja) zamieszczono treścibroszur nt. bezpiecznej pracy w gospodarstwie rolnym, komunikaty o wypadkachwśród rolników, opracowanie
, a także informacje o niektórychpodejmowanych działaniach prewencyjnych, regulaminy i wyniki konkursówprowadzonych przez Centralę Kasy.
Zorganizowano 316 stoisk informacyjnych Kasy, m.in. podczas:Międzynarodowych Targów (POLAGRA-FARM w Poznaniu, AGROTECHw Kielcach i AGRO-TECH w Minikowie), regionalnych targów i wystawrolniczych, Dożynek Jasnogórskich w Częstochowie oraz wojewódzkich,powiatowych i gminnych; lokalnych festynów i pikników; Dni OtwartychDrzwi w Ośrodkach Doradztwa Rolniczego oraz innych spotkań z udziałemrolników.
Na stoiskach prezentowano prewencyjne materiały popularyzatorskie, odzieżochronną dla rolników, ochrony osobiste, wyroby oznaczone Znakiem KRUS i innewyroby zwiększające bezpieczeństwo pracy w gospodarstwie rolnym. Organizowanoróżne konkursy z zakresu wiedzy o bhp dla rolników i ich dzieci oraz promowanonajbezpieczniejsze gospodarstwa.
Według danych oddziałów regionalnych stoiska odwiedziło ogółem około190 tys. osób.
www.krus.gov.pl
„Wypadki przy pracy i choroby zawodowe rolników
oraz działania prewencyjne KRUS w 2005 roku”
46
Zdobywcy I miejsca w Konkursie „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne´ 2006”
Wydzielony wybieg dla drobiu
Wały przegubowo-teleskopowe wyposażonew osłony i łańcuszki
Ustawienie maszyn do bezpiecznegoagregowania
W wydzielonym pomieszczeniu znajdują sięodzież i ochrony pracy
Otwory zrzutowe zabezpieczone barierkami
Oznakowane progi w starych budynkachgospodarskich
Fot. C/KRUS
Po zakończonej pracy maszyny są czyszczonei myte
47
Stoiska informacyjne KRUS w 2006 roku
na Targach Agrotech w KielcachFot. OR w Kielcach
podczas Dni Kukurydzy w AndrzejewieFot. OR w Zambrowie
na Dożynkach w DąbrówceFot. OR w Warszawie
na imprezie „Jużyna 2006” w ZarzeczuFot. OR w Przeworsku
podczas dożynekFot. OR w Augustowie
Laureaci regionalnego etapu konkursu „BezpieczneGospodarstwo Rolne” na stoisku OR KRUS
Fot. OR w Sztumie
na targach w BarzkowicachFot. OR w Szczecinie
48
Pokazy
P
– -
rzeprowadzono ogółem 509 pokazów dla ponad 27 850 osób, najwięcejpokazów środków ochrony osobistej (144), bezpiecznego użytkowania pilarekłańcuchowych (93), wymiany osłon wałów przegubowo teleskopowych (86),odzieży roboczej (61).
Pokazy przeprowadzone przez OR KRUS w 2006 roku
0
100
200
300 8 000
6 000
4 000
2 000
0
Lic
zba p
okazó
w
Lic
zba u
cze
stn
ikó
w
86
3 049 3 614
93
5 709
72
5 905
144
3 1256 450
61 53Liczba pokazów
Liczba uczestników
Pokazywymiany
osłon
Pokazybezpiecznegoużytkowania
pił
Pokazyudzielaniapierwszejpomocy
Pokazyśrodkówochrony
indywidualnej
Pokazyodzieżyroboczej
Innepokazy
Liczba pokazów i ich uczestników w latach 2004-2006
0
200
400
600 30 000
20 000
10 000
0
Lic
zba p
okazó
w
Lic
zba u
cze
stn
ikó
w
144
8 284 26 444
327
27 852
509
2004 r. 2005 r. 2006 r.
Liczba pokazów
Liczba uczestników
49
Ponadto oddziały przeprowadzały pokazy bezpiecznej obsługi opryskiwaczy,wymiany dysz opryskiwaczy, pokazy bezpiecznej obsługi eksploatacji instalacjielektrycznej w gospodarstwie, pokazy prawidłowego posługiwania się drabiną
przystawną czy pokazy prawidłowego agregowania maszyn rolniczych z ciągnikiem.łon do wałów przegubowo-teleskopowych dokonywali głównie
pracownicy Lubelskiej Fabryki Maszyn Rolniczych, a prawidłowego cięcia drewnapilarkami uczyli przedstawiciele firm HUSQVARNA, STIHL, SOLO orazpracownicy nadleśnictw.
okazy pierwszej pomocy przedmedycznej prowadzono przy wsparciustrażaków z OSP, pracowników NZOZ i PCK.
środków ochron osobistych i odzieży roboczej dla rolnikówuczestniczyli przedstawiciele firm: GRENE, JANEL, NOWEL, SYNGENTA CROPPROTECTION, ELEKTROMET, ANKO-POL, BHP ELMEX, PILARTECH,HUSQVARNA, Spółdzielnia Inwalidów TĘCZA.
Na podstawie porozumienia zawartego 23.12.1999 roku, pomiędzy PrezesemKasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego a Prezesem Zarządu GłównegoOchotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej, dotyczącego współpracywe wdrażaniu systemu ratownictwa przedlekarskiego w rejonach wiejskich, Kasaw celu łagodzenia skutków wypadków przy pracy rolniczej za pośrednictwemoddziałów regionalnych doposażyła w sprzęt ratownictwa przedmedycznego kolejne49 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej.
Ogółem Kasa przekazała 530 zestawów ratownictwa przedmedycznego, dookoło 15 % jednostek OSP funkcjonujących w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym.
ednostki OSP, które otrzymały ww. zestawy przekazują informację dooddziałów regionalnych o ich wykorzystaniu. W 2006 roku zestawy do udzielaniapierwszej pomocy przedlekarskiej były wykorzystane w 2 449 akcjach. Interwencje tedotyczyły wypadków przy pracy rolniczej, w czasie pożarów, wypadków drogowychi innych.
trażacy wspólnie z pracownikami Kasy przeprowadzili 79 szkoleń z zakresuochrony ppoż. dla 4 242 osób, 70 pokazów akcji gaszenia pożarów, w których wzięłoudział 5 969 uczestników oraz 72 pokazy udzielania I pomocy przedlekarskiej dla5 709 dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Również w ramach współpracy z OSPprzeprowadzono 147 wizytacji 302 gospodarstw rolnych. Podczas imprez otwartychi festynów strażacy współorganizowali turnieje, zawody i konkursy plastyczneo tematyce przeciwpożarowej.
Wymiany os
W pokazach
P
––
J
S
Współudział Kasy w tworzeniu systemu ratownictwa przedmedycznego
50
Pokazy przeprowadzone przez OR KRUS w 2006 roku
Pokazy obsługi pilarek spalinowych
Pokazy odzieży roboczej i ochron osobistych
Fot. OR w Bydgoszczy Fot. OR w Opolu
Fot. OR w Ostrołęce Fot. OR w Pile
Fot. OR w Bielsku-Białej Fot. OR w Szczecinie
Fot. OR w Białymstoku Fot. OR w Bydgoszczy
51
Pokazy wymiany osłon wałów przegubowo-teleskopowych
Pokazy udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej
Fot. OR w Białymstoku Fot. OR w Pile
Fot. OR w Szczecinie
Fot. OR w Kielcach Fot. OR w Augustowie
Fot. OR w Szczecinie Fot. OR w Bielsku-Białej
52
Inne pokazy
Formy współpracy z OSP
Pokaz obsługi opryskiwaczy w SiennieFot. OR w Radomiu
Pokaz stosowania środków ochrony roślinFot. OR w Biłgoraju
Szkolenie dla uczniów szkoły podstawowejFot. OR w Zielonej Górze
Pokaz udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej
Fot. OR w Augustowie
Przekazanie zestawu ratownictwa przedmedycznego
Fot. OR w SztumiePokaz udzielania pierwszej pomocy dla uczniów
gimnazjum w Szumowie
Fot. OR w Zambrowie
Przekazanie zestawu ratownictwa przedmedycznego
Fot. OR w TarnowiePokaz ratownictwa przedmedycznego
Fot. OR w Grudziądzu
53
Udział Kasy w pracach komisji ds. bhp w rolnictwie
dział w seminariach i konferencjach
ateriały popularyzatorskie KRUS
P o r yli
tychżycia i na wsi –
, aoły eE przeprowadzenie u
P
„” –
„
” –
„ – ”–
„”
–
W
rzedstawiciele ddziałów egionalnych uczestnicz w pracach wojewódzkichi regionalnych Komisji ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w RolnictwieIndywidualnym, pełniąc w nich różne funkcje.
W komisjach działa wiele instytucji, stowarzyszeń i urzędów, które włączająsię do działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy urzędywojewódzkie i marszałkowskie, Państwowa Inspekcja Pracy, Ośrodki DoradztwaRolniczego, Wojewódzkie Inspekcje Sanitarne, Inspekcja Ochrony Roślin,Państwowy Instytut Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Komendy Wojewódzkie Policji,Państwowa Straż Pożarna, Związki Ochotniczych Straży Pożarnych, Izby Rolnicze,Stowarzyszenia Sołtysów, Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych,Agencja Rynku Rolnego, Agencja Nieruchomości Rolnych, Wojewódzkie StacjeSanitarno-Epidemiologiczne, Związek Harcerstwa Polskiego Kuratori Oświaty,Szk Rolnicz .
fektem tej pracy było wiel wspólnych działań prewencyjnych.
racownicy Kasy uczestniczyli i wygłaszali referaty na seminariach,konferencjach oraz różnego rodzaju spotkaniach poświęconych zagadnieniomzwiązanym z bezpieczeństwem pracy w gospodarstwie rolnym, m.in.:
Międzynarodowej Konferencji Naukowej pt: Problemy intensyfikacji produkcjizwierzęcej z uwzględnieniem ochrony środowiska i standardów UE 26-27września 2006 r. IBMER w Warszawie,XXII Międzynarodowym Seminarium Wykładowców Ergonomii pt: Udział
edukacji i badań z zakresu ergonomii i bezpieczeństwa pracy w ochronie zdrowiaspołeczeństwa 15-18 października 2006 r. w Międzyzdrojach,XIII Międzynarodowym Seminarium Ergonomii, Bezpieczeństwa i HigienyPracy pt: Wypadki w rolnictwie dynamika zmian w ostatniej dekadzie
23 - 25 października 2006 r. IMW w Lublinie,XII Krajowej Konferencji pt: Problematyka bezpieczeństwa ergonomii orazekologii w użytkowaniu maszyn i ciągników rolniczych , organizowanej przezPIMR 9 listopada 2006 r. w Poznaniu.
ramach działań prewencyjnych wydrukowano i przekazano rolnikom oraz ichdzieciom następujące wydawnictwa:
9 broszur dla rolników na temat bezpiecznej pracy w gospodarstwie rolnym, wogólnym nakładzie 483 tys. egzemplarzy:
U
M
l
l
l
l
l
„Ochrona zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym ,
Bezpieczna praca na wysokości, w wykopach i zbiornikach w gospodarstwie rolnym ,
Bezpieczna obsługa maszyn i urządzeń w gospodarstwie rolnym ,
Bezpieczna obsługa zwierząt gospodarskich
Pył występujący w rolnictwie jest niebezpieczny ,
Bezpieczna praca z chemicznymi środkami ochrony roślin ,
”„ ”„ ”„ ”,
„ ”„ ”
54
„ ”„ ”„
Chorób odzwierzęcych można się ustrzec ,
Wyroby oznaczone znakiem bezpieczeństwa KRUS ,
Wyroby zwiększające bezpieczeństwo pracy w gospodarstwie rolnym ;
Jak bezpiecznie pomagać rodzicom w gospodarstwie
rolnym Dozwolone od lat 16-stu
”
” „ ”
l
l
książeczki dla dzieci pt:i , w nakładzie 125 tys. egz ;
3 ulotki prewencyjne dla rolników nt. bezpiecznej obsługi maszyn rolniczych,w nakładzie po 100 tys. egz ;
„emplarzy
emplarzy
l kalendarz dla rolników na 2007 rok, przedstawiający prace szczególnieniebezpieczne dla dzieci, w nakładzie 100 tys. egzemplarzy.
55
5. Podejmowanie starań o właściwą produkcję i dystrybucjębezpiecznych środków stosowanych w rolnictwie oraz sprzętui odzieży ochronnej dla rolników
P
D
W
U
N
rezes KRUS od dnia 01. stycznia 1995 roku wyrobom bezpiecznym, to jestmaszynom i urządzeniom o wysokim poziomie bezpieczeństwa lub innym wyrobomzwiększającym bezpieczeństwo pracy rolniczej, nadaje własny znak bezpieczeństwa.
nadawany jest na podstawie regulaminu, któryokreśla warunki ubiegania się, przyznawania i odbierania tego Znaku.
ostawca (producent, importer, sprzedawca) występujący o nadanie, dobrowolnie poddaje atestacji swój wyrób, zarówno pod
względem spełnienia wymogów bezpieczeństwa biernego (konstrukcja), jak iczynnego (zaistnienie wypadków z udziałem danego urządzenia w przeszłościryzyko szczątkowe). Przy określaniu wymogów dotyczących bezpieczeństwaczynnego Centrala Kasy opiera się na danych dotyczących ewentualnych wypadków zudziałem danej maszyny zebranych ze wszystkich jednostek organizacyjnych KRUS.W dobrowolnej atestacji wyrobów na Znak KRUS założono, że wyniki badań zawartew ekspertyzie, sporządzonej w ramach procedury jego przyznawania nie są tajne, adostawca wyraża zgodę na ich udostępnianie. Wyniki te służą również do analizyzagrożeń i oceny ryzyka szczątkowego. Procedura przyznawania
jest procedurą niekomercyjną.2006 roku na podstawie opinii Komisji Kwalifikującej wyroby do
, Prezes Kasy wydał 5 zezwoleń upoważniających 4.producentów do oznaczania 7. wyrobów Znakiem KRUS
roczyste wręczenie zezwoleń odbyło się podczas podsumowania KonkursuAgroLiga´2006 w Warszawie i Międzynarodowych Targów RolniczychPOLAGRA-FARM´2006 w Poznaniu.
a koniec 2006 roku ważnych było 46 zezwoleń, upoważniających 19.producentów do oznaczania Znakiem Kasy 129. wyrobów
Znak Bezpieczeństwa KRUS
„
”
–
„
”
„
”
Znaku
Bezpieczeństwa KRUS
Znaku
Bezpieczeństwa KRUS
Znaku
Bezpieczeństwa KRUS
„ ”.
„ ”„ ”
.
Od 2001 roku producenci, którym Prezes Kasy zezwolił na oznaczanie wyrobówZnakiem Bezpieczeństwa KRUS , otrzymują dodatkowo statuetkę
DOBROSŁAW , symbolizującą
.
„ ”„ ” „
”
sławę producentom dbającym o bezpieczeństwo
rolników
56
Wyroby oznaczone w 2006 rokuZnakiem Bezpieczeństwa KRUS
Przyczepiana owijarka bel Z 577, produkcji„METAL-FACH” z Sokółki
Zawieszana owijarka bel Z 557, produkcji„SIPMA” S.A. z Lublina
Przyczepiany zbieracz do cebuli Z 437, produkcji„KRUKOWIAK” z Redecza Krukowego
Wóz paszowy T 659, produkcji„METAL-FACH” z Sokółki
Zaprawiarka „AMELA”, produkcji AgrAlexz Redła k/Koszalina
Wyroby zwiększające bezpieczeństwo pracy w gospodarstwie rolnym,wyróżnione przez Prezesa Kasy w 2006 roku
Ogławiarka do marchwi z modułemrozdrabniania naci Z 451,
produkowana w Firmie „WEREMCZUK”z Lublina.
Urządzenie do mycia obuwia,produkcji duńskiej, wprowadzane na rynek
polski przez Spółkę z o.o. „GRENE” w ModleKrólewskiej k/Konina.
Prezes Kasy przyznaje również od 1996 roku
. Do tego wyróżnienia typowane są wyroby, które mogą
zmniejszyć zagrożenia, występujące podczas pracy w gospodarstwach rolnych.Podczas Międzynarodowych Targów Rolniczych POLAGRA
FARM´2006 w Poznaniu Prezes Kasy przyznał dwa wyróżnienia targoweDOBROSŁAW Otrzymały je:
Firma WEREMCZUK z Lublina za ogławiarkę do marchwi z modułemrozdrabniania naci Z 451;Spółka z o.o. GRENE w Modle Królewskiej k/Konina za urządzenie do myciaobuwia.Ogółem w latach 1996-2006 przyznano 51 wyróżnień targowych dla 42.
dostawców (producentów i importerów) 77. typów wyrobów (56. grup wyrobów).
wyróżnienia targowe pn.
DOBROSŁAW za Wyrób zwiększający bezpieczeństwo pracy
w gospodarstwie rolnym
„ ” „
”
„ -- ”„ ”.
„ ”
„ ”
l
l
Ustawa o u.s.r. nałożyła na KRUS obowiązek podejmowania starań w zakresieprodukcji i dystrybucji bezpiecznych środków (produkcji i ochrony pracy), orazumożliwiła Prezesowi Kasy domaganie się od dostawców wadliwych wyrobów iusług zwrotu świadczeń powypadkowych.
Od 1993 roku Kasa zakwestionowała jakość ponad 470 wadliwych wyrobów wpostępowaniach regresowych i postępowaniach prewencyjnych.
W 2006 roku skompletowano dokumentację do wdrożenia 4. postępowań
regresowych i 6. prewencyjnych.
57
Postępowania regresowe
ostępowania prewencyjne
–
P
–
w związku z wypadkami podczas użytkowania:szlifierki kątowej TOPEX , typ 51G082 o mocy 800 W,opryskiwacza zawieszanego polowego P161 z Zakładu Produkcji MaszynRolniczych w m. Smugi k/Lublina,przyczepianej prasy zwijającej DEUTZ-FAHR , typ GP230,pionowego mieszalnika pasz sypkich H 0/75/1 z MEPROZET w Okonku.
wobec producentów wyrobów powodujących wypadki:KWAZAR CORPORATION Spółka z o.o. w Jaktorowie k/Grodziska Maz.,
producenta m.in. przenośnego opryskiwacza ciśnieniowego o napędzie ręcznymV-12 P-110/2,Producenta, który m.in. przejął produkcję kabin ciągnikowych po b. FMRAGROMET-KUNÓW w Kunowie,MEPROZET KO CIAN S.A., producenta wozów asenizacyjnych.
wobec producentów wyrobów stwarzających zagrożenia wypadkowe:PPUH AKPIL w Pilźnie, producenta sadzarek S 227,Przedsiębiorstwa EXIDE-CENTRA S.A. w Poznaniu, producenta m.in.akumulatora kwasowo-ołowiowego typ 170484 o pojemności 170Ah,dostawców nowych maszyn rolniczych (ok. 100 typów maszyn, zasłaniającychtylne światła sygnalizacyjne ciągników), nie przystosowanych do ruchu podrogach publicznych.
onadto prowadzono analizę przyczyn wypadków w celu ustalenia wpływumaszyn i innych technicznych środków do produkcji rolnej na bezpieczeństwo pracyrolników. Wyniki analiz publikowano w artykułach prasowych i umieszczano wreferatach wygłoszonych na konferencjach naukowych. Wykorzystano je również dooddziaływania na producentów w celu zmniejszenia bądź wyeliminowania zagrożeń.
czestniczono w przeprowadzeniu XXXIV edycji Ogólnopolskiego KonkursuPoprawy Warunków Pracy, organizowanego przez CIOP pod patronatem MinistraPracy i Polityki Społecznej. Prezes Kasy ufundował nagrodę specjalną autorce pracydyplomowej inżynierskiej pt:
racownicy Kasy informowali o bezpiecznych środkach technicznych,ochronach pracy, ubraniach roboczych i ochronnych jak również o wyrobachwadliwych podczas targów i innych imprez rolniczych, podczas szkoleń i spotkań zrolnikami, na konferencjach, seminariach i sympozjach i innych spotkaniachpoświęconych bezpieczeństwu pracy w rolnictwie. Zagadnienia te przedstawionorównież w publikacjach w ogólnopolskich czasopismach rolniczych i wydawnictwachinstytutów naukowych oraz w audycjach radiowych i telewizyjnych, a także na stronieinternetowej Kasy.
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
„ ”
„ ”„ ”
„ ”
„ ”„ Ś ”
–„ ”
„ ”
P
U
P
„”
Badanie wypadku przy pracy metodą
probabilistyczną .
58
Podsumowanie
W
L
P
–
L
-
––
D
2006 roku zgłoszono do KRUS 32 564 wypadków, tj. o 992 zdarzeń mniej(o 3%) niż w roku poprzednim.
iczba wypadków powodujących wypłatę odszkodowań w następstwieorzeczonego uszczerbku na zdrowiu bądź śmierci wyniosła 20 651, tj. o 218wypadków mniej (o 1 %) niż w 2005 roku. Wśród wypadków zakończonych decyzjąprzyznającą obserwuje się wzrost o 1 % liczby wypadków, w następstwie którychorzeczony uszczerbek na zdrowiu nie przekracza 5 % oraz zmniejszenie liczbywypadków śmiertelnych ze 128 w 2005 roku do 123 w 2006 roku. Obniżył się również
wskaźnik wypadkowości mierzony liczbą wypadków na 1 000 ubezpieczonychi wyniósł 12,9.
rzeprowadzona analiza zgłoszonych wypadków do KRUS w 2006 rokuwskazuje, że najczęściej przyczynami wypadków były:
nieznajomość bądź nieprzestrzeganie zasad bezpiecznej pracy w gospodarstwierolnym,zły stan nawierzchni podwórzy oraz bałagan w pomieszczeniach gospodarczych,nieodpowiednie metody pracy i nieumiejętne wykonywanie czynności,pośpiech i nieostrożność, a także wykonywanie pracy po spożyciu alkoholu,używanie maszyn i urządzeń nie spełniających wymogów bezpieczeństwa,nieświadomość stanu własnego zdrowia i sprawności praca ponad siły,niestosowanie odzieży roboczej i ochron osobistych,nieprzestrzeganie zasad ruchu drogowego.
iczba stwierdzonych chorób zawodowych rolników zmniejszyła się ze 136 w2005 r. do 107 w 2006 r. Dominowały choroby roznoszone przez kleszcze ( boreliozyi kleszczowe zapalenie opon mózgowo rdzeniowych) oraz choroby układuoddechowego.
Zmniejszenie liczby wypadków to efekt prowadzonej zgodnie z ustawowymobowiązkiem i kierunkami nakreślonymi przez Prezesa Kasy działalnościprewencyjnej i dużego zaangażowania pracowników KRUS, a także innych instytucjioraz organizacji działających na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy na wsi.
ziałalność profilaktyczna Kasy skupiała się przede wszystkim naupowszechnianiu wiedzy o zagrożeniach zdrowia i życia przy pracy rolniczej orazznajomości zasad bezpiecznej pracy. Służyły temu dobrowolne, nieodpłatne szkoleniai instruktaż z zakresu bhp oraz pozaszkoleniowe formy popularyzacji wiedzy o bhpw gospodarstwie rolnym, które były wzbogacane i udoskonalane.
Różnorodność działań sprawiła, że szerokie grono mieszkańców wsi w sposóbbezpośredni lub pośredni miało kontakt z problematyką bezpieczeństwa pracy w rolnictwie.
Działania były kierowane do ubezpieczonych rolników i członków ich rodzin,sołtysów i innych osób związanych ze środowiskiem wiejskim, uczniów średnichszkół rolniczych, gimnazjów i szkół podstawowych na wsi oraz dzieci rolnikówprzebywających na koloniach, półkoloniach, turnusach rehabilitacyjnych w czasiewakacji.
l
l
l
l
l
l
l
l
59
R
D
oddziałów regionalnych
N
W
ealizując porozumienie o wdrażaniu systemu ratownictwa przedlekarskiegow rejonach wiejskich, przekazano nieodpłatnie do kolejnych jednostek OSP zestawyratownictwa przedmedycznego.
ziałania prewencyjne prowadzono wspólnie z wieloma instytucjamii organizacjami, przede wszystkim z Sygnatariuszami podpisanego 6 marca 2001 rokuporozumienia w sprawie współpracy na rzecz poprawy stanu bezpieczeństwa i higienypracy w rolnictwie. Współdziałano również z producentami maszyn i urządzeń dlarolnictwa. Przedstawiciele czynnie uczestniczyli w pracachKomisji ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w Rolnictwie Indywidualnym.
a działalność prewencyjną z Funduszu Prewencji i Rehabilitacji wydatkowano1 416 tys. złotych, tj. zaledwie 35 złotych na jedno sołectwo lub 88 groszy na jednegoubezpieczonego w KRUS.
Opracowano w Biurze Prewencji, Rehabilitacji i Orzecznictwa Lekarskiegoarszawa, czerwiec 2007 rok
60
61
Załącznik nr 1
ICZBA ZGŁOSZONYCHL WYPADKÓW W LATACH 2002-2006(wg województw)
Lp. województwo 2006/2005w %2002 2003 2004 2005 2006
śląskie 1 960 1 903 1 664 1 359 1 313 97
2. kujawsko-pomorskie 3 843 3 914 3 275 2 524 2 599 103
3. lubelskie 7 187 7 691 5 587 4 302 4 248 99
4. lubuskie 520 478 432 372 376 101
5. łódzkie 4 676 4 545 3 852 3 136 3 015 96
6. małopolskie 3 880 4 164 3 446 2 682 2 672 100
7. mazowieckie 6 111 6 116 5 159 4 151 3 859 93
8. opolskie 896 838 754 659 596 90
9. podkarpackie 3 425 3 761 2 840 2 132 2 176 102
10. podlaskie 5 440 5 370 3 966 3 054 2 791 91
11. pomorskie 1 455 1 448 1 225 1 042 1 025 98
12. śląskie 1 173 1 178 935 813 862 106
13. świętokrzyskie 3 133 3 288 2 538 1 855 1 794 97
14. warmińsko-mazurskie 2 271 2 340 1 943 1 673 1 578 94
15. wielkopolskie 4 824 4 791 3 758 3 280 3 208 98
16. zachodnio-pomorskie 701 731 686 522 452 87
1. dolno
Ogółem: 51 495 52 556 42 060 33 556 32 564 97
Opracowano w Biurze Prewencji Rehabilitacji na podstawie sprawozda, i Orzecznictwa Lekarskiego,,marzec 7
ń
statystycznychKRUS-15 200 r.
62
Załącznik nr 2
LICZBA WYPADKÓW ZGŁOSZONYCH W LATACH 2004-2006(wg województw)
Opracowano w Biurze Prewencji Rehabilitacji, i Orzecznictwa Lekarskiego, na podstawiesprawozdania KRUS-15, marzec 2007 r.
686
3 758
3 2803 208
1 943
2 5381 855
1 794
935
813
862
1 225
1 042
1 025
3 966
3 0542 791
2 840
2 176
754
5 159
4 151
3 859
3 446
3 8523 136
3 015
432372376
5 587
4 3024 248
3 2752 524
2 599
1 664
1 3591 313
2 682
2 672
596
659
2 132
1 6731 578
522
452zachodnio-pomorskie
wielkopolskie
warmińsko-mazurskie
świętokrzyskie
śląskie
pomorskie
podlaskie
podkarpackie
opolskie
mazowieckie
małopolskie
łódzkie
lubuskie
lubelskie
kujawsko-pomorskie
dolnośląskie
0 3 000 6 000 9 000
200620052004
63
Załącznik nr 3
LICZBA WYPADKÓW POWODUJĄCYCH WYPŁATĘJEDNORAZOWYCH ODSZKODOWAŃ W LATACH 2004-2006
(według województw)
Opracowano w Biurze Prewencji Rehabilitacji, i Orzecznictwa Lekarskiego, na podstawiesprawozdania KRUS-15, marzec 2007 r.
512
2 503
1 9061 982
1 329
1 585
1 087
1 005
548
432
460
922
794
767
2 744
1 8031 806
1 672
1 276
434
3 514
2 736
2 427
2 192
2 364
1 911
1 904
296258319
4 346
3 0412 999
2 2991 653
1 620
773
610
753
1 575
1 542
346
348
1 272
1 057
1 114
386
331
zachodnio-pomorskie
wielkopolskie
warmińsko-mazurskie
świętokrzyskie
śląskie
pomorskie
podlaskie
podkarpackie
opolskie
mazowieckie
małopolskie
łódzkie
lubuskie
lubelskie
kujawsko-pomorskie
dolnośląskie
0 2 000 4 000 6 000
200620052004
64
Załącznik nr 4
LICZBA WYPADKÓW PRZYPADAJĄCA NA 1000 UBEZPIECZONYCHW WOJEWÓDZTWACH W LATACH 2004-2006
(według decyzji przyznających jednorazowe odszkodowania)
Opracowano w Biurze Prewencji Rehabilitacji, i Orzecznictwa Lekarskiego, na podstawiesprawozdania KRUS-15, marzec 2007 r.
14,0
16,3
12,612,7
24,5
18,512,7
11,4
10,4
8,6
8,9
17,4
15,2
14,4
24,5
16,2
15,9
16,9
12,3
9,2
15,4
12,2
10,6
13,7
17,8
14,6
14,2
14,412,8
15,3
23,7
16,716,1
23,917,4
16,8
11,2
9,2
11,1
9,8
9,3
7,6
7,6
12,8
19,620,2
10,9
9,1zachodnio-pomorskie
wielkopolskie
warmińsko-mazurskie
świętokrzyskie
śląskie
pomorskie
podlaskie
podkarpackie
opolskie
mazowieckie
małopolskie
łódzkie
lubuskie
lubelskie
kujawsko-pomorskie
dolnośląskie
0 10,0 20,0 30,0
200620052004
65
Zał
ączn
ik n
r 5
ST
RU
KT
UR
AZ
DA
RZ
EŃ
WY
PA
DK
OW
YC
H W
LA
TAC
H 2
002-
2006
(w
%)
(wg d
ecyzji
pow
odują
cych w
yp
łatę
jednora
zow
ych o
dszkodow
ań
)
Opra
cow
ano
wB
iurz
eP
rew
encj
iR
ehab
ilitac
ji,
iOrz
eczn
ictw
aL
ekar
skie
go,n
apo
dsta
wie
spra
woz
dani
aK
RU
S-15
,mar
zec
2007
r.
Wysz
czeg
óln
ien
ie2002
2003
2004
2005
2006
42
349
847
950
4
5 8
05
75
96
30
11
3
64
89
6
512
76
32
5
70
2 3
97 4
88
81
09
65
56
8
63
85
5
upad
ek o
sób
51,
5,
,,
,
upad
ek p
rzed
mio
tów
6,2
6,
,,
,
zetk
ni
● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
57
17
06
8
ęci
e si
ęz
ostr
ymi n
arz ę
dzia
mi r
ęcz
nym
ii i
n. o
stry
mi p
rzed
mio
tam
i,
6,,
,5,
uder
zeni
e, p
rzyg
niec
enie
prz
ez m
ater
iały
i prz
edm
ioty
tran
spor
tow
ane
mec
hani
czni
e lu
b rę
czni
e2,
2,2,
2,2,
prze
jech
anie
, ude
rzen
ie, p
ochw
ycen
iepr
zez
środ
ek tr
ansp
ortu
w r
uchu
2,2,
2,2,
2,po
chw
ycen
ie i
uder
zeni
epr
zez
częśc
i ruc
hom
e m
aszy
n i u
rządz
e ń13
,,
13,
1,7
1,
uder
zeni
e, p
rzyg
niec
enie
, pog
ryzi
enie
prz
ez z
wie
rzęta
11,
12,
1,
12,
12,
pożar
, wyb
uch,
dzi
a łan
ie s
iłpr
zyro
dy0,
30,
30,
30,
30,
dzia
łani
e sk
rajn
ych
tem
pera
tur
0,0,
0,,
0,
dzia
łani
a m
ater
iałó
w s
zkod
liw
ych
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
nagł
e za
chor
owan
ia0,
0,0,
0,0,
inne
zda
rzen
ia4,
4,4,
,4,
8
66
Załącznik nr 6
LICZBA WYPADKÓW ŚMIERTELNYCH W LATACH 2004-2006(według województw)
Opracowano w Biurze Prewencji Rehabilitacji, i Orzecznictwa Lekarskiego, na podstawiesprawozdania KRUS-15, marzec 2007 r.
5
16
1212
12
13
106
3
4
1
3
2
3
17
8
9
13
6
2
23
16
21
12
16
12
9
1
21
2220
20
1114
12
4
4
8
6
6
2
0
8
77
3
0zachodnio-pomorskie
wielkopolskie
warmińsko-mazurskie
świętokrzyskie
śląskie
pomorskie
podlaskie
podkarpackie
opolskie
mazowieckie
małopolskie
łódzkie
lubuskie
lubelskie
kujawsko-pomorskie
dolnośląskie
0 10 20 30
2005 20062004
67
Zał
ączn
ik n
r7
ST
RU
KT
UR
AW
YP
AD
KÓ
WŚ
MIE
RT
EL
NY
CH
W L
AT A
CH
200
2-20
06 (
w %
)(w
g d
ecyzji
pow
odują
cych w
yp
łatę
jednora
zow
ych o
dszkodow
ań
)
Opra
cow
ano
wB
iurz
eP
rew
encj
iR
ehab
ilitac
ji,
iOrz
eczn
ictw
aL
ekar
skie
go,n
apo
dsta
wie
spra
woz
dań
stat
ysty
czny
chK
RU
S-15
,mar
zec
2007
r.
Wysz
czeg
óln
ien
ie2002
2003
2004
2005
2006
11 9
14 7
19 6
10 2
15 4
1 0
1 9
0 0
0 0
0 0
0 5
1 4
30
80
8
37 3
29 8
38 2
44 5
30 9
8 1
7 6
9 2
6 3
7 4
5 3
3 3
2 3
3 9
2 4
5,3
3,9
1,2
0,8
0,8
upad
ek o
sób
,,
,,
,
upad
ek p
rzed
mio
tów
,6,
,,
,
zetk
ni
● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
8 6
24
64
77
3
05
1 2
00
1 0
1 4
60
00
10 0
15 6
914
023
6
11 0
13 7
11 6
14 8
11 4
ęci
e si
ęz
ostr
ymi n
arz ę
dzia
mi r
ęcz
nym
ii i
n. o
stry
mi p
rzed
mio
tam
i,
,,
,,
uder
zeni
e, p
rzyg
niec
enie
prz
ez m
ater
iały
i prz
edm
ioty
tran
spor
tow
ane
mec
hani
czni
e lu
b rę
czni
e,
,2,
,,
prze
jech
anie
, ude
rzen
ie, p
ochw
ycen
iepr
zez
środ
ek tr
ansp
ortu
w r
uchu
,,
,,
,po
chw
ycen
ie i
uder
zeni
epr
zez
częśc
i ruc
hom
e m
aszy
n i u
rządz
e ń,
,,
,,
uder
zeni
e, p
rzyg
niec
enie
, pog
ryzi
enie
prz
ez z
wie
rzęta
,,
,,
,
pożar
, wyb
uch,
dzi
a łan
ie s
iłpr
zyro
dy
dzia
łani
e sk
rajn
ych
tem
pera
tur
dzia
łani
a m
ater
iałó
w s
zkod
liw
ych
nagł
e za
chor
owan
ia
inne
zda
rzen
ia
0,0,
,0,
0,
,,
0,,
0,
,,
,2,
,
,,
,,
,
68
Załącznik nr 8
LICZBA CHORÓB ZAWODOWYCH W LATACH 2004-2006POWODUJĄCA WYPŁATĘ JEDNORAZOWYCH ODSZKODOWAŃ
(według województw)
Opracowano w Biurze Prewencji Rehabilitacji, i Orzecznictwa Lekarskiego, na podstawiesprawozdania KRUS-15, marzec 2007 r.
3
48
4
13
05
3
3
0
1
4
2
3
40
6939
2
2
1
7
1
1
8
7
4
6
20
2
15
1617
55
3
8
2
3
4
9
0
1
3
1511
13
zachodnio-pomorskie
wielkopolskie
warmińsko-mazurskie
świętokrzyskie
śląskie
pomorskie
podlaskie
podkarpackie
opolskie
mazowieckie
małopolskie
łódzkie
lubuskie
lubelskie
kujawsko-pomorskie
dolnośląskie
0 20 40 60 80
2004 2005 2006
69
Zał
ączn
ik n
r 9
ZE
STA
WIE
NIE
CH
OR
ÓB
ZA
WO
DO
WY
CH
RO
LN
IKÓ
W, P
OW
OD
UJ Ą
CY
CH
WY
PŁ
AT
ĘJE
DN
OR
AZ
OW
YC
H O
DS
ZK
OD
OW
AŃ
W L
ATA
CH
200
2-20
06
Opra
cow
ano
wB
iurz
eP
rew
encj
iR
ehab
ilitac
ji,
iOrz
eczn
ictw
aL
ekar
skie
go,n
apo
dsta
wie
decy
zjiI
nspe
ktor
ówSa
nita
rnyc
h,m
arze
c20
07r.
2006
–12
812
78
–0
11
00
4836
3418
22
55
58
5
2411
1311
8
615
94
3425
3176
51
22
14
3
01
00
1
0
1.
10
1.
12
00
11
11
00
13
21
4
1.
b0
10
0
15.
10
31
1
10
0
17.
–1
0
11
0
1.
10
21
10
1.
Ale
rgic
zne
zap
alen
ie p
ęch
erzy
ków
płu
cnyc
hp ł
uco
roln
ika
płuc
o ho
dow
ców
pta
ków
2.A
stm
a os
krze
low
a
3.In
ne c
horo
by u
kład
u od
dech
oweg
o
4.U
czul
enio
we
zapa
leni
e sk
óry
5.K
lesz
czow
e za
pale
nie
móz
gu i
opon
móz
gow
o-rd
zeni
owyc
h7
6.B
orel
ioza
7.To
ksop
lazm
oza
8.Ta
siem
iec
bąbl
owco
wy
wątr
oby
9.P
rzew
lekł
e za
pale
nie
nadk
łykc
ia b
oczn
ego
kośc
i ram
ienn
ych
00
00
0C
horo
ba w
ibra
cyjn
a0
00
1Z
atru
cie
środ
kam
i och
rony
ro ś
lin
0
2.B
ruce
loza
3.Z
awod
owe
uszk
odze
nie
s łuc
hu0
4P
rzew
lekł
e za
pale
nie
tkan
ek m
i ękk
ich
staw
ówio
drow
ych
iłok
ciow
ych
0
Prz
ewle
kła
chor
oba
obw
odow
ego
ukła
du n
erw
oweg
ow
ywoł
ana
uci
skie
m n
a pn
ie n
erw
ów
6.S
kaza
krw
otoc
zna
naby
ta0
00
Prz
ewle
kłe
zapa
leni
e sp
ojów
ekal
ergi
czne
01
0
8.P
ełza
kow
ica
00
0
9A
sper
gili
oza
00
0
0.F
otod
erm
atoz
a0
0
O3
50
42
23
61
07
gółe
m1
11
1