ZAGROŻENIE HAŁASEM NA TERENACH PRZYGRANICZNYCH
Joanna MARTYKA, Katarzyna NOWAK, Konrad TAUSZ
Zakład Badań Ekonomicznych i Społecznych
Adam LIPOWCZAN, Janusz KOMPAŁA,
Irena KUBIK, Janusz ŚWIDER
Zakład Akustyki Technicznej, Techniki Laserowej i Radiometrii
Główny Instytut Górnictwa
Katowice
REALIZACJA ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z KARTY “TRANSPORT, ŚRODOWISKO I ZDROWIE”
Celem pracy jest ocena zagrożenia mieszkańców powiatów nadgranicznych hałasem powodowanym działalnością przejść granicznych oraz opracowanie sposobu jego ograniczania w ramach tworzonych programów ochrony przed hałasem
Z wymienionymi sąsiadami Polskę łączy ponad 200 przejść granicznych. Wiele z nich to przejścia piesze i rowerowe (w tym: turystyczne, narciarskie), są też przejścia rzeczne. Po ich wyeliminowaniu skrócona lista zawierała 124 przejścia graniczne, mogą stanowić źródło hałasu dokuczliwego dla okolicznych mieszkańców.
Długość granic Rzeczypospolitej Polskiej wynosi 3 503, 82 km. Graniczymy z siedmioma państwami:
na wschodzie z Federacją Rosyjską, Republiką Litwy, Republiką Białorusi i Ukrainą,
na południu z Republiką Czeską i Republiką Słowacką, na zachodzie z Republiką Federalną Niemiec.
Podstawą była lista przejść granicznych. Ustalony tryb postępowania w zakresie weryfikacji przejść granicznych obejmował następnie:
wykonanie wyciągu przejść granicznych istotnych z punktu widzenia tematyki i zakresu zadania,
konstrukcję ankiety umożliwiającej zebranie danych o przejściach granicznych niezbędnych dla realizacji kolejnych etapów zadania,
wyznaczenie adresata ankiety i jej rozesłanie, analizę uzyskanych informacji, sporządzenie krótkiej listy przejść granicznych
istotnych dla realizacji kolejnych etapów zadania.
Opracowanie ankiety, umożliwiającej zebranie danych o przejściach granicznych
nazwa przejścia,
lokalizacja: województwo, gmina, powiat,
rodzaj przejścia,
czy przejście zostało otwarte przed rokiem 2000,
subiektywna ocena dokuczliwości hałasu – zgodnie z podaną skalą (na podstawie własnej wiedzy, informacji straży granicznej, pomiarów hałasu – jeśli takie były przeprowadzane),
liczba skarg na hałas związany z przejściem granicznym oraz drogami dojazdowymi do przejścia,
miejscowości, z których wpłynęły skargi, wskazanie przejścia (jeśli w gminie lub powiecie jest ich
więcej niż jedno), którego okolica jest najgęściej zabudowana.
Województwo Powiat Liczba Gmin Liczba przejść granicznych
małopolskie GORLICKI 1 1
NOWOSĄDECKI 3 6
TATRZAŃSKI 1 2
NOWOTARSKI 5 5
śląskie ŻYWIECKI 3 6
CIESZYŃSKI 4 9
WODZISŁAWSKI 1 1
RACIBORSKI 2 5
podkarpackie SANOCKI 1 1
KROŚNIEŃSKI 1 2
JAROSŁAWSKI 1 1
LUBACZOWSKI 1 1
BIESZCZADZKI 1 2
PRZEMYSKI 2 3
dolnośląskie ZGORZELECKI 4 10
KŁODZKI 3 4
WAŁBRZYSKI 1 2
KAMIENIOGÓRSKI 1 2
JELENIOGÓRSKI 2 2
LUBAŃSKI 1 1
lubuskie ŻARSKI 4 5
KROSNO ODRZAŃSKIE 1 3
SŁUBICKI 1 3
GORZOWSKI 1 2
zachodniopomorskie GRYFIŃSKI 3 3
GORLICKI 2 5
Wojew. Powiat Gmina Przejście graniczneRodzaj
przejściaGranica
Ocena dokuczliwości
hałasu Miejscowości lub miejsca najgęściej
zabudowanePowiat Gmina
Małopol. tatrzańskiBukowina
TatrzańskaŁysa Polana – Javorina tatranska Drogowe
Polsko – słowacka
5 Łysa Polana
Śląskie żywiecki Rajcza Zwardoń - MytoDrogowe Polsko –
słowacka4 3
Zwardoń - Myto
Lubuskie żarski Trzebiel Olszyna – Forst DrogowePolsko – niemiecka
4
Lubuskieżarski
Łęknica Łęknica – Bad Maskau DrogowePolsko – niemiecka
4Inf. z gminy Trzebiel - drogi dojazdowe
Lubuskiesłubicki Słubice Świecko – Frankfurt Drogowe
Polsko – niemiecka
1 4
Zachodnio-pomorskie
policki Kołbaskowo Bobolin – Schwennenz Drogowe Polsko – niemiecka
4
Warmińsko – mazurskie
braniewski Braniewo Gronowo – MamonowoDrogowe Polsko –
rosyjska4 Gronowo
Podlaskie suwalski Szypliszki Budzisko - Kalwarija DrogowePolsko – litewska
5 Szypliszki, Słobódka
Podlaskie białostocki Gródek Bobrowniki – Bierestawica DrogowePolsko – białoruska
4 4Bobrowiki – Waliły Stacja
Lubelskie chełmski Dorohusk Dorohusk – Jagodzin DrogowePolsko – ukraińska
5 4 Dorohusk
Podkarp. jarosławski Radymno Korczowa – Krakowiec DrogowePolsko – ukraińska
4Korczowa, Młyny, Budzyń
Śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn Boguszowice – Chotebuz DrogowePolsko – czeska
¾ 4
Śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn – Most Przyjaźni DrogowePolsko – czeska
5 5Cieszyn Most – przyjaźni
Śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn Most – Wolności DrogowePolsko – czeska
3/5 5
Opolskie nyski Głuchołazy Głuchołazy-Mikulowice DrogowePolsko – czeska
3 4Głuchołazy-mikulowice
dolnośląskie jeleniogórskiSzkalrska Poręba
Jakuszyce – Harrachov DrogowePolsko – czeska
4 Jakuszyce
Lp. Główna skala ocen hałasu*
Liczba przejść Odsetek z ogółu (95) analizowanych przejść
1. Wcale nie dokuczliwy
26 27,4
2. Mało dokuczliwy 28 29,5
3. Średnio dokuczliwy
25 26,3
4. Bardzo dokuczliwy 11 11,6
5. Skrajnie dokuczliwy
5 5,3
Razem 95 100,0
Wyniki subiektywnej oceny dokuczliwości hałasu w okolicach przejść granicznych w
Polsce
*W przypadku rozbieżnej oceny dokuczliwości hałasu dokonanej przez powiaty i gminy, brano pod uwagę wartość wyższą.
Faktem godnym odnotowanie jest informacja, że w grupie przejść granicznych o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie nie zarejestrowano żadnego kolejowego. Oznacza to, że prawie jedna czwarta analizowanych przejść drogowych (26,3%) zalicza się do grupy o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie (w sumie na liście jest 68 przejść drogowych).
Jak wynika z informacji zawartych w powyższej tabeli hałas dotyczy mieszkańców okolicy ponad 43% przejść granicznych (odsetek obliczony z liczby przejść z pominięciem pieszych, rowerowych i narciarskich oraz rzecznych), przy czym w przypadku ponad 26% przejść – hałas określany jest jako średnio dokuczliwy, prawie 12% - jako bardzo dokuczliwy, natomiast ponad 5% - jako skrajnie dokuczliwy.
Wśród przejść o średnio dokuczliwym hałasie odnotowano cztery kolejowe, co stanowi 16% wszystkich o średnio dokuczliwym hałasie oraz 14,3% ogółu kolejowych (łącznie na liście znalazło się 28 kolejowych przejść granicznych)
W analizowanym okresie do Starostw Powiatowych i Urzędów Gmin wpłynęły skargi na hałas komunikacyjny związany z funkcjonowaniem 24 przejść granicznych (25,3% analizowanych) – 21 drogowych (30,9% ogółu analizowanych przejść drogowych) oraz trzech kolejowych (10,7% wszystkich analizowanych przejść kolejowych).
Najwyższą liczbę przejść granicznych o hałasie dokuczliwym dla okolicznych mieszkańców – co potwierdzone zostało wysłaniem przez nich skarg - odnotowano w województwach: podlaskim (7), śląskim (5) oraz lubuskim (5).
Godnym odnotowania wydaje się fakt, iż w części gmin skargi nie są rejestrowane
stwierdzono, że nie wszystkie Urzędy Gmin ewidencjonują docierające do nich skargi na nadmierny hałas,
w toku pracy odnotowano, że skargi związane z hałasem emitowanym przez funkcjonujące przejścia graniczne składane są zarówno w Starostwach Powiatowych i Urzędach Gmin, jak i w Wojewódzkich Inspektoratach Ochrony Środowiska, Powiatowych Zarządach Dróg, UW, itd.,
sposób ewidencjonowania skarg na hałas komunikacyjny jest bardzo rozproszony i uniemożliwia monitorowanie tego dokuczliwego zjawiska.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ