ZAGROŻENIE HAŁASEM NA TERENACH PRZYGRANICZNYCH

Joanna MARTYKA, Katarzyna NOWAK, Konrad TAUSZ

Zakład Badań Ekonomicznych i Społecznych

Adam LIPOWCZAN, Janusz KOMPAŁA,

Irena KUBIK, Janusz ŚWIDER

Zakład Akustyki Technicznej, Techniki Laserowej i Radiometrii

Główny Instytut Górnictwa

Katowice

REALIZACJA ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z KARTY “TRANSPORT, ŚRODOWISKO I ZDROWIE”

Celem pracy jest ocena zagrożenia mieszkańców powiatów nadgranicznych hałasem powodowanym działalnością przejść granicznych oraz opracowanie sposobu jego ograniczania w ramach tworzonych programów ochrony przed hałasem

Z wymienionymi sąsiadami Polskę łączy ponad 200 przejść granicznych. Wiele z nich to przejścia piesze i rowerowe (w tym: turystyczne, narciarskie), są też przejścia rzeczne. Po ich wyeliminowaniu skrócona lista zawierała 124 przejścia graniczne, mogą stanowić źródło hałasu dokuczliwego dla okolicznych mieszkańców.

Długość granic Rzeczypospolitej Polskiej wynosi 3 503, 82 km. Graniczymy z siedmioma państwami:

na wschodzie z Federacją Rosyjską, Republiką Litwy, Republiką Białorusi i Ukrainą,

na południu z Republiką Czeską i Republiką Słowacką, na zachodzie z Republiką Federalną Niemiec.

Podstawą była lista przejść granicznych. Ustalony tryb postępowania w zakresie weryfikacji przejść granicznych obejmował następnie:

wykonanie wyciągu przejść granicznych istotnych z punktu widzenia tematyki i zakresu zadania,

konstrukcję ankiety umożliwiającej zebranie danych o przejściach granicznych niezbędnych dla realizacji kolejnych etapów zadania,

wyznaczenie adresata ankiety i jej rozesłanie, analizę uzyskanych informacji, sporządzenie krótkiej listy przejść granicznych

istotnych dla realizacji kolejnych etapów zadania.

Opracowanie ankiety, umożliwiającej zebranie danych o przejściach granicznych

nazwa przejścia,

lokalizacja: województwo, gmina, powiat,

rodzaj przejścia,

czy przejście zostało otwarte przed rokiem 2000,

subiektywna ocena dokuczliwości hałasu – zgodnie z podaną skalą (na podstawie własnej wiedzy, informacji straży granicznej, pomiarów hałasu – jeśli takie były przeprowadzane),

liczba skarg na hałas związany z przejściem granicznym oraz drogami dojazdowymi do przejścia,

miejscowości, z których wpłynęły skargi, wskazanie przejścia (jeśli w gminie lub powiecie jest ich

więcej niż jedno), którego okolica jest najgęściej zabudowana.

Województwo Powiat Liczba Gmin Liczba przejść granicznych

małopolskie GORLICKI 1 1

NOWOSĄDECKI 3 6

TATRZAŃSKI 1 2

NOWOTARSKI 5 5

śląskie ŻYWIECKI 3 6

CIESZYŃSKI 4 9

WODZISŁAWSKI 1 1

RACIBORSKI 2 5

podkarpackie SANOCKI 1 1

KROŚNIEŃSKI 1 2

JAROSŁAWSKI 1 1

LUBACZOWSKI 1 1

BIESZCZADZKI 1 2

PRZEMYSKI 2 3

dolnośląskie ZGORZELECKI 4 10

KŁODZKI 3 4

WAŁBRZYSKI 1 2

KAMIENIOGÓRSKI 1 2

JELENIOGÓRSKI 2 2

LUBAŃSKI 1 1

lubuskie ŻARSKI 4 5

KROSNO ODRZAŃSKIE 1 3

SŁUBICKI 1 3

GORZOWSKI 1 2

zachodniopomorskie GRYFIŃSKI 3 3

GORLICKI 2 5

Wojew. Powiat Gmina Przejście graniczneRodzaj

przejściaGranica

Ocena dokuczliwości

hałasu Miejscowości lub miejsca najgęściej

zabudowanePowiat Gmina

Małopol. tatrzańskiBukowina

TatrzańskaŁysa Polana – Javorina tatranska Drogowe

Polsko – słowacka

5 Łysa Polana

Śląskie żywiecki Rajcza Zwardoń - MytoDrogowe Polsko –

słowacka4 3

Zwardoń - Myto

Lubuskie żarski Trzebiel Olszyna – Forst DrogowePolsko – niemiecka

4

Lubuskieżarski

Łęknica Łęknica – Bad Maskau DrogowePolsko – niemiecka

4Inf. z gminy Trzebiel - drogi dojazdowe

Lubuskiesłubicki Słubice Świecko – Frankfurt Drogowe

Polsko – niemiecka

1 4

Zachodnio-pomorskie

policki Kołbaskowo Bobolin – Schwennenz Drogowe Polsko – niemiecka

4

Warmińsko – mazurskie

braniewski Braniewo Gronowo – MamonowoDrogowe Polsko –

rosyjska4 Gronowo

Podlaskie suwalski Szypliszki Budzisko - Kalwarija DrogowePolsko – litewska

5 Szypliszki, Słobódka

Podlaskie białostocki Gródek Bobrowniki – Bierestawica DrogowePolsko – białoruska

4 4Bobrowiki – Waliły Stacja

Lubelskie chełmski Dorohusk Dorohusk – Jagodzin DrogowePolsko – ukraińska

5 4 Dorohusk

Podkarp. jarosławski Radymno Korczowa – Krakowiec DrogowePolsko – ukraińska

4Korczowa, Młyny, Budzyń

Śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn Boguszowice – Chotebuz DrogowePolsko – czeska

¾ 4

Śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn – Most Przyjaźni DrogowePolsko – czeska

5 5Cieszyn Most – przyjaźni

Śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn Most – Wolności DrogowePolsko – czeska

3/5 5

Opolskie nyski Głuchołazy Głuchołazy-Mikulowice DrogowePolsko – czeska

3 4Głuchołazy-mikulowice

dolnośląskie jeleniogórskiSzkalrska Poręba

Jakuszyce – Harrachov DrogowePolsko – czeska

4 Jakuszyce

Lp. Główna skala ocen hałasu*

Liczba przejść Odsetek z ogółu (95) analizowanych przejść

1. Wcale nie dokuczliwy

26 27,4

2. Mało dokuczliwy 28 29,5

3. Średnio dokuczliwy

25 26,3

4. Bardzo dokuczliwy 11 11,6

5. Skrajnie dokuczliwy

5 5,3

Razem 95 100,0

Wyniki subiektywnej oceny dokuczliwości hałasu w okolicach przejść granicznych w

Polsce

*W przypadku rozbieżnej oceny dokuczliwości hałasu dokonanej przez powiaty i gminy, brano pod uwagę wartość wyższą.

Faktem godnym odnotowanie jest informacja, że w grupie przejść granicznych o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie nie zarejestrowano żadnego kolejowego. Oznacza to, że prawie jedna czwarta analizowanych przejść drogowych (26,3%) zalicza się do grupy o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie (w sumie na liście jest 68 przejść drogowych).

Jak wynika z informacji zawartych w powyższej tabeli hałas dotyczy mieszkańców okolicy ponad 43% przejść granicznych (odsetek obliczony z liczby przejść z pominięciem pieszych, rowerowych i narciarskich oraz rzecznych), przy czym w przypadku ponad 26% przejść – hałas określany jest jako średnio dokuczliwy, prawie 12% - jako bardzo dokuczliwy, natomiast ponad 5% - jako skrajnie dokuczliwy.

Wśród przejść o średnio dokuczliwym hałasie odnotowano cztery kolejowe, co stanowi 16% wszystkich o średnio dokuczliwym hałasie oraz 14,3% ogółu kolejowych (łącznie na liście znalazło się 28 kolejowych przejść granicznych)

W analizowanym okresie do Starostw Powiatowych i Urzędów Gmin wpłynęły skargi na hałas komunikacyjny związany z funkcjonowaniem 24 przejść granicznych (25,3% analizowanych) – 21 drogowych (30,9% ogółu analizowanych przejść drogowych) oraz trzech kolejowych (10,7% wszystkich analizowanych przejść kolejowych).

Najwyższą liczbę przejść granicznych o hałasie dokuczliwym dla okolicznych mieszkańców – co potwierdzone zostało wysłaniem przez nich skarg - odnotowano w województwach: podlaskim (7), śląskim (5) oraz lubuskim (5).

Godnym odnotowania wydaje się fakt, iż w części gmin skargi nie są rejestrowane

stwierdzono, że nie wszystkie Urzędy Gmin ewidencjonują docierające do nich skargi na nadmierny hałas,

w toku pracy odnotowano, że skargi związane z hałasem emitowanym przez funkcjonujące przejścia graniczne składane są zarówno w Starostwach Powiatowych i Urzędach Gmin, jak i w Wojewódzkich Inspektoratach Ochrony Środowiska, Powiatowych Zarządach Dróg, UW, itd.,

sposób ewidencjonowania skarg na hałas komunikacyjny jest bardzo rozproszony i uniemożliwia monitorowanie tego dokuczliwego zjawiska.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ