Embed Size (px)
Citation preview
Prace nad uregulowaniem bitcoina w Polsce -- podejście oddolneDr Krzysztof Piech – Instytut Ekonomii Politycznej, Prawa i Polityki Gospodarczej, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Konferencja BioInfoBank Seed CapitalPałac Kultury i Nauki, 12 stycznia 2015 r.
2
Zawartość prezentacji▪ Regulacje dot. bitcoina na świecie – wybrane zagadnienia▪ Regulacje dot. bitcoina w Polsce▪ „Minimalne standardy bezpieczeństwa giełd”▪ Odpowiedzi władz publicznych▪ Podsumowanie
Regulacje dot. bitcoina na świecie– wybrane zagadnienia
3
4
Rola USA▪ Stany Zjednoczone – najważniejszy kraj na świecie z punktu
widzenia naśladowania prawodawstwa przez innych▪ Największa gospodarka świata, najbardziej zaawansowana naukowo i
technologicznie▪ Interes USA: rozwój oparty na nowoczesnych technologiach; zdobycie
prymatu na świecie i czerpanie z tego korzyści (vide rozwój technologii ICT)▪ Regulacje w USA wspierają rozwój biznesu, odpowiadają (na ogół) na zgłaszane
przezeń potrzeby▪ Przykłady: regulacje internetu (np. ICANN), e-sign, ustawa antyspamowa▪ Steve Stockman (Kongres USA): bitcoin may offer the American public economic
and technological advantages, and "may be crucial to overall economic growth"
5
BitLicence i inne podejścia▪ BitLicence – próba naśladowania regulacji dojrzałego rynku (usług
finansowych) dla rynku na początkowych etapach rozwoju▪ Powszechna krytyka środowiska bitcoinowego: ryzyko spowolnienia tempa rozwoju
sektora▪ Fiasko pierwszej wersji regulacji; prace nad kolejną wersją
▪ UE – próby koordynacji podejść krajowych – długi okres konsultacji; brak wspólnego stanowiska▪ Wielka Brytania – podobne podejście co USA, wspieranie przede wszystkim usług
finansowych (londyńskie City – 22% PKB kraju)▪ Japonia: rząd powołał grupę, która ma zająć się ustaleniem zasad działania
giełd bitcoinowych na zasadzie samoregulacji społeczności▪ Niektóre kraje na świecie – kwestionowanie legalności kryptowalut
Stan prawny bitcoina na świecie
Stan: luty 2014 r. Źródło: Wikipedia.
7
Grupy regulacji▪ Regulacje podatkowe▪ Unormowanie kwestii podatkowych w USA na początku 2014 r.; IRS:
▪ „virtual currency is treated as property for U.S. federal tax purposes”
▪ "an individual who 'mines' virtual currency as a trade or business [is] subject to self-employment tax".”
▪ Generalnie: opodatkowanie dochodów osobistych z bitcoina (np. z „kopania”)▪ Niejasna sytuacja w UE pod względem VAT:
▪ UK: zerowa stawka VAT na bitcoina; Finlandia – zwolnienie z VAT
▪ Reszta krajów – czekanie na wspólne stanowisko
▪ AML/KYC▪ Brak jasnych wytycznych; ryzyko prawne dla indywidualnych biznesów
8
Podsumowanie▪ Podmioty polityki gospodarczej:▪ banki centralne – generalna niechęć (z pewnym wyjątkiem dot. FED); ▪ regulatorzy rynków finansowych – ostrzeżenia przed bańkami, zastrzeżenia dot.
bezpieczeństwa i „prania brudnych pieniędzy”▪ służby podatkowe – zainteresowanie nowym źródłem przychodów budżetowych▪ prawodawcy – niekiedy zainteresowanie (np. Senat Kanady, Kongres USA, Senat
Brazylii, Senat Australii); generalnie ignorowanie rynku bitcoina jako zbyt mało znaczącego
▪ Rządy – generalnie brak zainteresowania▪ Tendencje: im bardziej „wolny” jest kraj, tym swobodniejsze regulacje
bitcoina
Regulacje dot. bitcoina w Polsce– wybrane zagadnienia
9
10
„Regulacje” bitcoina w Polsce▪ Brak jednolitej wykładni statusu fiskalnego bitcoina – kilka
indywidualnych interpretacji podatkowych▪ Przykłady „wrogich” działań wobec jednego z serwisów giełdowych w
2013 r. – ryzyko ich kontynuacji wobec istniejących podmiotów▪ KNF – generalnie „obok” rynku bitcoina; pewien wyjątek: InPay S.A. (na
wniosek firmy, nie jako własna inicjatywa regulatora)▪ Generalne przekonanie przedsiębiorców o „wrogim” podchodzeniu
służb publicznych do prywatnego biznesu (próby zmian w ordynacji podatkowej, np. chęć wprowadzenia domniemania niewinności) – ryzyko prawne prowadzenia biznesu
▪ Przykłady przenoszenia biznesu do krajów o przyjaźniejszej jurysdykcji
„Minimalne standardy bezpieczeństwa”giełd bitcoinowych w Polsce
11
Założenia▪ Upadek MtGox (i in.): brak zaufania do największych firm na rynku
podkopuje zaufanie do całego rynku▪ Początek 2014 r. – największym zmartwieniem - bezpieczeństwo giełd ▪ początek 2015 r. – włamanie na BitStamp (kradzież 5,1 mln USD)
▪ Ryzyko prawne – ryzyko zawieszenia działalności każdego biznesu (w tym serwisu giełdowego) w ciągu godzin▪ Ryzyko dla właścicieli serwisów oraz dla ich użytkowników▪ Ryzyko „konkurowania” między serwisami używając argumentów natury
prawnej
13
Geneza inicjatywy▪ Drugie seminarium bitcoinowe w SGH pt. „Umarł król, niech żyje król”
— bezpieczeństwo nowych giełd bitcoinowych po upadku MtGox (24 marca 2014 r.) ▪ zebrani przedstawiciele polskich giełd bitcoinowych generalnie zgodzili się na
wprowadzenie minimalnych kryteriów odnoszących się do bezpieczeństwa, jakie powinna spełniać każda z giełd bitcoinowych
▪ Plany powstania kilkunastu serwisów giełdowych skierowanych na rynek polski
▪ Rozpoczęte zostały prace – koordynowane przez Instytut Wiedzy i Innowacji przy poparciu Polskiego Stowarzyszenia Bitcoin
14
Geneza i rozwój inicjatywy▪ Opracowanie wersji roboczych – w sumie 11 wersji▪ Konsultacje wersji roboczych:▪ eksperci w sprawach bitcoina oraz bezpieczeństwa technicznego,
▪ przedstawiciele firm zajmujących się bezpieczeństwem komputerowym, ▪ przedstawiciele społeczności bitcoina darzeni autorytetem w kwestiach
bezpieczeństwa,▪ przedstawiciele działających już na rynku polskich giełd – wypracowanie
porozumienia i przyjęcie: jednomyślnie lub większością głosów.
15
Przebieg konsultacji▪ Rozesłanie projektu dokumentu w lipcu 2014 r.▪ Zbieranie opinii od giełd i wypracowywanie kolejnych wersji dokumentu:
sierpień-wrzesień 2014 r.▪ Udział: wszystkie trzy najważniejsze serwisy bitcoinowe w Polsce
1. BitBay, 2. Digital Future (serwis Bitcurex), 3. Michau Enterprises Limited (serwis BitMarket)▪ oraz inne podmioty: Monetto (Autovaluta).
▪ Trwają analizy dokumentu w Bitmarket24.pl ▪ Zmniejszyła się liczba powstałych serwisów giełdowych w porównaniu do
zapowiedzi z początku 2014 r.
16
Podstawy prawne i zawartość▪ do opracowania „MSB” wykorzystano m.in.: ▪ zapisy międzynarodowej normy ISO 27001:2013, ▪ nowojorskiej propozycji BitLicence, ▪ polskiej Ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu▪ OPINIE przedstawicieli środowiska i ekspertów
▪ Zawartość: ok. 40 kryteriów podzielonych na pięć grup, tj.1. Bezpieczeństwo prawne2. Bezpieczeństwo techniczne3. Bezpieczeństwo kryptowalut4. Bezpieczeństwo finansowe5. Bezpieczeństwo organizacyjne
17
Bezpieczeństwo prawne – kryteria▪ legalność: działalność prowadzona w formie spółki prawa handlowego,▪ transparentność: informacja na stronie internetowej o właścicielach firmy prowadzącej
serwis, jej siedzibie, zarządzie, osobach odpowiedzialnych za prowadzenie serwisu oraz sposobach kontaktu,
▪ dokumentowanie działalności: przechowywanie i ochrona wszystkich dokumentów oraz zapisów elektronicznych przez okres co najmniej 10 lat od daty ich powstania,
▪ porzucona własność: przechowywanie dokumentacji o nieukończonych, zaległych lub nieaktywnych kontach przez okres co najmniej 10 lat,
▪ ochrona „konsumenta”: regulamin serwisu nie nadużywający przewagi serwisu nad możliwościami ochrony swoich praw przez klientów,
▪ prawodawstwo: oparcie serwisu na przepisach państwa uważanego za wiarygodnego uczestnika systemu bitcoin (np. kraje OECD, w tym UE),
▪ legalność podatkowa: funkcjonowanie serwisu w zgodzie z przepisami podatkowymi,
18
Bezpieczeństwo prawne – kryteria▪ przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy (AML/KYC): ▪ transakcje ponadprogowe: rejestracja do odpowiedniego organu (w Polsce:
Generalny Inspektor Informacji Finansowej, GIIF) transakcji wynikających z dyspozycji klienta, przekraczających wartość 15 tys. euro (również, jeśli posłużono się więcej niż jedną transakcją),
▪ raporty SAR (suspicious activity report): informowanie GIFF o każdej transakcji, co do której okoliczności wskazują na powiązanie z procederem prania pieniędzy,
▪ identyfikacja klienta: przeprowadzenie weryfikacji użytkownika, jeśli giełda nie dysponuje innymi danymi umożliwiającymi identyfikację klienta przez odpowiednie organy (np. numer konta bankowego lub adres IP) dla transakcji powyżej 1000 euro.
19
Dokument – oficjalna wersja
„Minimalne standardy bezpieczeństwa”-- odpowiedzi władz
20
21
Konsultacje z władzami▪ Chęć zainteresowania władz kwestiami braku regulacji rynku; ▪ Wysłanie MBS do:▪ Rząd i agendy:
▪ Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji▪ Ministerstwo Finansów ▪ Generalny Inspektor Informacji Finansowej▪ Nie wysłanie dokumentu do KNF
▪ Narodowy Bank Polski
22
Odpowiedź NBP▪ Adam Tochmański, Dyrektor Departamentu Systemu Płatniczego:▪ „NBP nie przekazuje swojej opinii w przedmiotowym zakresie”▪ „bitcoin i inne pseudowaluty nie są emitowane przez bank centralny,
nie spełniają kryterium powszechnej akceptowalności, nie są prawnym środkiem płatniczym w Polsce, nie są instrumentem płatniczym ani pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych i nie są walutami”
▪ Generalnie: brak zaufania do „prywatnych inicjatyw”; partnerem dla NBP może być podmiot publiczny (rząd, parlament itp.)
23
Odpowiedź Ministerstwa Finansów▪ Dorota Podedworna-Tarnowska, podsekretarz stanu:▪ „zadaniem regulatorów jest przede wszystkim zapewnienie najwyższych
standardów bezpieczeństwa na rynku finansowym, w tym również obrotu walutami wirtualnymi”
▪ MF popiera stanowisko Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego, tj.▪ potrzeba wspólnej regulacji na szczeblu unijnym (ze względu na ponadnarodowy
charakter walut wirtualnych),▪ Ustanowienie nadzoru nad schematami wirtualnych walut, ▪ Ograniczenie anonimowości uczestników rynku,▪ Wprowadzenie wymogów odnośnie podmiotów pośredniczących w transakcjach z
udziałem wirtualnych walut,
24
Odpowiedź Ministerstwa Finansów▪ Dorota Podedworna-Tarnowska, podsekretarz stanu:▪ „każdy proces standaryzacji obszaru związanego z funkcjonowaniem
przedmiotowej kwestii powinien zostać uznany za cenny wkład”▪ MF „pozytywnie ocenia zaprezentowany wkład społeczności bitcoinowej,
który może zostać potraktowany jako jeden z punktów odniesienia w dyskusjach nad możliwym sposobem dalszego uregulowania przedmiotowej materii w ramach działalności organów państwowych”
▪ Ze względu na „samoregulacyjny charakter”, MF nie zgłasza uwag do dokumentu
▪ „wszelkie inicjatywy samoregulacyjne (…) powinny być uznane za pożądane działania”
▪ „Ministerstwo Finansów docenia więc proces zainicjowany w ramach Polskiego Stowarzyszenia Bitcoin oraz Instytutu Wiedzy i Innowacji”
▪ Projekt MBS „stanowi wyraz dojrzałości i odpowiedzialności polskich uczestników obrotu kryptowalutami”.
Podsumowanie
25
26
Podsumowanie▪ Tworzenie regulacji – długa droga. ▪ Trudne jest tworzenie regulacji korzystnych dla rynku w Polsce (inaczej niż
np. w USA).▪ Proces przyjmowania „standardów” (prawie) zakończony dla
największych podmiotów na rynku bitcoina w Polsce.▪ Pozostała kwestia wypełnienia ankiety np. spełniania standardów i
upowszechnienia uzyskanych wyników.▪ Wyzwaniem jest dołączanie do inicjatywy kolejnych podmiotów oraz
uzyskanie stanowiska KNF.
Dziękuję za uwagę[email protected]
