Upload
is-yatirim
View
44
Download
4
Embed Size (px)
Citation preview
Varant Nedir?
VARANT AKADEMİ
Eğitimin Amacı:
Yeni başlayan yatırımcılar için uygundurKimler İçin Uygundur:
Varantın yapısını ve fiyatlamasını anlamak
Eğitimin Konusu: Varant Nedir?
Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
VARANT AKADEMİ
Varant Nedir? :
• Varantlar yatırımcıya, dayanak varlığı önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte alma ya da satma hakkı veren menkul kıymet niteliğindeki sermaye araçlarıdır.
• Varantlar yatırımcıya hak verirken yükümlülük getirmez.
Varant Türleri
VARANT AKADEMİ
• Yatırımcıya vadede dayanak varlığı almahakkı vermektedir.
• Dayanak varlığın vade sonu değeri kullanım fiyatından büyük olması durumunda kullanım gerçekleşir.
ALIM
• Yatırımcıya vadede dayanak varlığı satmahakkı vermektedir.
• Dayanak varlığın vade sonu değeri kullanım fiyatından düşük olması durumunda kullanım gerçekleşir.
SATIM
Varantlar nasılçalışır?
Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
VARANT AKADEMİ
Alım varantı nasıl çalışır?
Örnekte endeks üzerine çıkarılmış varant sarı çizgi ile, dayanağı olan endeks ise yeşil çizgi ile gösterilmiştir. Grafikte görüldüğü üzere, alım varantları fiyatı dayanak varlık fiyatı arttıkça artar, tersinde ise azaldıkça azalır.
XU030 (BIST 30 ENDEKS)
ALIM VARANTI
24 NİSAN 102,500 0,20 TL
29 NİSAN 105,000 0,28 TL
KAR +2,4% +40,00%
Kaldıraç varantların sunduğu en önemli avantajlardan biridir. Soldaki tabloda kaldıraçın nasıl çalıştığını görüyoruz.
Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
VARANT AKADEMİ
Satım varantı nasıl çalışır?
Örnekte endeks üzerine çıkarılmış varant mor çizgi ile, dayanağı olan endeks ise turuncu çizgi ile gösterilmiştir. Grafikte görüldüğü üzere, satım varantları fiyatı dayanak varlık fiyatı arttıkça düşer.
XU030 (BIST 30 ENDEKS)
SATIM VARANTI
29 NİSAN 105,000 0,17 TL
05 MAYIS 102,000 0,24 TL
KAR -2,85% +41,17%
Satım varantları yatırımcılara düşüş yönünde pozisyon alma olanağı sağlayarak portföylerini koruma fırsatı verir.
Varantlar nasıl isimlendirilir?
VARANT AKADEMİ
BIST’te işlem gören varantların bir kısa (beş haneli), bir de uzun (32 haneli) olmak üzere iki tane işlem kodu bulunur.
Dayanak varlık Varant türü*
Varant uzantısıİhraçcı
* Tür haneleri ‘AA’ ile ‘OO’ arasında : alım varantıTür haneleri ‘PP’ ile ‘ZZ’ arasında : satım varantı
Varantlarda Kısa Kod :
VARANT AKADEMİ
BIST’te işlem gören varantların bir kısa (beş haneli), bir de uzun (32 haneli) olmak üzere iki tane işlem kodu bulunur.
Dayanak varlık Kullanım fiyatı Çarpanİhraçcı
Varantlarda Uzun Kod :
Vade sonu
Uzlaşı şekli
TipVarant türü
VARANT AKADEMİ
Borsa İstanbul’da işlem gören İş Yatırım’ın ihraç ettiği varantların dayanakları ve kısa kodlarının ilk 3 harfi aşağıdaki gibidir.
DAYANAKVARLIK
KISA KOD (İLK 3 HARF)
DAYANAKVARLIK
KISA KOD (İLK 3 HARF)
BIST 30 ENDEKSİ OZI SAHOL SAI
ISCTR ISI THYAO THI
GARAN GAI TUPRS TUI
AKBNK AKI EREGL ERI
VAKBN VAIONS ALTIN
AXI(FLEXO)
YKBNK YKI AQI(QUANTO)
HALKB HAI DOLAR/TL USI
EKGYO EKI EURO/DOLAR FXI
KCHOL KCI DUELLO DUI
Varantlar nasıl fiyatlanır?
VARANT AKADEMİ
Varant fiyatlandırılmasının temel ilkesi:
Varantın daha fazla kara geçmesinin ihtimali artarsa varantın değeri artar, ihtimali azalırsa varantın değeri düşer.
Bu ihtimali etkileyen 6 değişken vardır:
1. Dayanak varlığın fiyatı2. Kullanım fiyatı3. Vadeye kalan gün sayısı4. Örtük oynaklık5. Temettü6. Faiz
Yarımcıların uygun varant seçerken yukarıdaki değişkenlerden ilk dördüne daha çok dikkat etmesi gerekir. Temettü ve faiz değişkenin varant fiyatına etkisi oldukça düşüktür.
Değişkenlerin varant fiyatını nasıl etkilediğini İş Varant’ın Varant Hesap Makinesini kullanarak görebilirsiniz.
Link: http://www.isvarant.com/hesaplama-analiz.aspx
VARANT AKADEMİ
Dayanak varlık fiyatı
ALIM VARANTI FİYATI
Dayanak varlık fiyatı
SATIM VARANTI FİYATI
VARANT AKADEMİ
Kullanım fiyatı
ALIM VARANTI FİYATI
Kullanım fiyatı
SATIM VARANTI FİYATI
VARANT AKADEMİ
ALIM VARANTI FİYATI
Vadeye kalan gün sayısı
SATIM VARANTI FİYATI
Vadeye kalan gün sayısı
VARANT AKADEMİ
ALIM VARANTI FİYATI
Oynaklık
SATIM VARANTI FİYATI
Oynaklık
* Örtük oynaklık beklenen oynaklıktır.Dayanak varlığın gerçekte ne kadar oynak olduğu değil, fiyatlamada kullanılan oynaklık değeri önemlidir.
VARANT AKADEMİ
ALIM VARANTI FİYATI
Temettü beklentisi
SATIM VARANTI FİYATI
Temettü beklentisi
*Temettünün piyasa beklentisinde veya yakın gelmesi İş Yatırım’ın ihraç ettiği varantların fiyatı üzerinde etkili olmayacaktır.
VARANT AKADEMİ
ALIM VARANTI FİYATI
Faiz
SATIM VARANTI FİYATI
Faiz
VarantlarınYapısı
● Varantın yapısını anlama :
VARANT AKADEMİ
1. Varantın içsel değeri
2. Varantın zaman değeri
3. Zaman Değerinin Yapısı
4. Karda/Zararda varantlar
VARANT AKADEMİ
1. Varantın içsel değeri:
Varantın içsel değeri, varantın sağladığı hakkın o an kullanılması durumunda yapılacak olan ödemeye eşittir.
Alım varantlarında içsel değer dayanak fiyatıyla kullanım fiyatı arasındaki farkın dönüşüm oranı ile çarpılmasıyla bulunur.
Satım varantlarında ise içsel değer kullanım fiyatından dayanak fiyatı çıkarılıp, dönüşüm oranı ile çarpılmasıyla bulunur.
VARANT TUICG.V (Alım Varantı) GAIDM.V (Alım Varantı) GAIZU.V (Satım Varantı)
DAYANAK VARLIK FİYATI
62,15 8,39 8,38
KULLANIM FİYATI 57,20 8,70 9,20
ÇARPAN 0,2 1 1
VARANT FİYATI 1,16 0,26 0,90
İÇSEL DEĞER (62,15-57,20)*0,2= 0,99 (8,39-8,70)*1= 0 (9,20-8,38)*1= 0,82
*İpucu: Varantların içsel değerlerini www.isvarant.com sitesindeki Hesap Makinesinde vadeye kalan gün sayısını sıfıra eşitleyerek hesaplatabilirsiniz.
VARANT AKADEMİ
2. Varantın Zaman Değeri:
Varantın zaman değeri, varantın fiyatında içsel değerden geri kalan kısımdır. Cari fiyat, kullanım seviyesinden uzaklaşırsa zaman değeri azalır, yakınlaşırsa artar. Diğer bir değişle zaman değeri en yüksek varantlar kullanım fiyatına en yakın olanlardır.
VARANT TUICG.V (Alım Varantı) GAIDM.V (Alım Varantı) GAIZU.V (Satım Varantı)
DAYANAK VARLIK FİYATI
62,15 8,39 8,38
KULLANIM FİYATI 57,20 8,70 9,20
ÇARPAN 0,2 1 1
VARANT FİYATI 1,16 0,26 0,90
İÇSEL DEĞER (62,15-57,20)*0,2= 0,99
(8,39-8,70)*1= 0 (9,20-8,38)*1= 0,82
ZAMAN DEĞERİ 1,16-0,99= 0,17 0,26 (0,90-0,82)= 0,08
VARANT AKADEMİ
3. Zaman Değerinin Yapısı:
Varantın fiyatındaki zaman değeri oranı varantın ömrü boyunca yavaşça azalacaktır. Bu olaya «zaman değeri kaybı» veya «Teta» denir. Varantın tetası sabit değildir ve varantın vade sonuna doğru zaman değeri kaybı hızlanır.
1/3 2/3
Zaman Değeri
ZamanVade Sonu
VARANT AKADEMİ
4. Karda/Zararda Varantlar:
Kullanım fiyatı ile dayanak varlığın cari fiyatı arasındaki ilişki karda yada zararda olma durumunu açıklar.
İçsel değeri olan varantlar «KARDA», sadece zaman değerinden oluşan varanlar «ZARARDA», dayanağı kullanım fiyatına eşit olan varantlar ise «BAŞA-BAŞ» olarak tabir edilir.
Dayanak varlığın fiyatı varantın ömrü boyunca değiştiği için varantların karda-zararda yüzdeleri de sürekli değişecektir.
Karda ve zararda varantların aşağıdaki tabloda görüleceği üzere farklı karakteristik özellikleri vardır.
KARDA BAŞA-BAŞ ZARARDA
Kullanım Fiyatı Alım <dayanak cari fiyatıSatım> dayanak cari fiyatı
Alım =dayanak cari fiyatıSatım =dayanak cari fiyatı
Alım >dayanak cari fiyatıSatım <dayanak cari fiyatı
Varant Fiyatı Yüksek Orta Ucuz
Zaman Değeri VAR VAR VARİçsel Değeri VAR YOK YOKRisk Grubu DÜŞÜK KALDIRAÇLI DAHA AZ RİSKLİ YÜKSEK RİSKLİ
Yararlı Varant Terimleri
VARANT AKADEMİ
Varantlara yatırım yaparken çok sayıda terim ile karşılaşacaksınız. Bu terimleri anlamak başarıya giden yolda size yardımcı olacaktır.
1. Delta2. Dönüşüm Oranı (Çarpan)3. Duyarlılık4. Başa-Baş Noktası5. Ayarlama6. Etkin Ayarlama (Kaldıraç)7. Örtük Oynaklık
VARANT AKADEMİ
Delta dayanak varlıktaki 1 birim değişimin varantın fiyatını yaklaşık olarak ne kadar değiştireceğini gösterir.
DELTA = Varant Fiyatındaki Değişiklik/Dayanak Varlığın Fiyatındaki Değişiklik
Deltası %50 ve olan bir varant dayanak varlık fiyatı 0,01 TL oynadığında yaklaşık olarak 0,005 TL hareket edecektir.
Satım varantlarının delta değerleri negatiftir.
VARANT AKADEMİ
Dönüşüm Oranı (Çarpan) bir varantın ne kadar dayanak varlığa denk geldiğini gösterir.
Örneğin EREGL varantlarında çarpan 2’dir. Yani 1 adet varant 2 adet EREGL hisse senedi üzerinde hak sağlar.
Çarpan kullanmanın amacı varantların fiyatlarını alım-satıma konu olacak mantıklı seviyelere çekmektir.
Delta, Teta gibi indikatörleri hesaplarken çarpanı göz önünde bulundurmak gerekir. Diğer bir yandan internet sitemizde bulunan hesap makinesi bütün bu hesaplamaları sizin için gerçekleştirmektedir.
Varant Varant Fiyatı
Kullanım Fiyatı
Dönüşüm Oranı
Delta Varant Başına Delta
Değişim(Dayanak 0,10
TL hareket ettiğinde)
Varant Değişim Yüzdesi
Varant A 0,40 TL 5 TL 1:1 %50 %50 0,05 %12,5
Varant B 0,20 TL 5 TL 2:1 %50 %25 0,025 %12,5
Varant C 0,08 TL 5 TL 5:1 %50 %10 0,01 %12,5
VARANT AKADEMİ
Duyarlılık varant fiyatının 0,01 TL değişmesi için dayanak varlık fiyatının ne kadar değişmesi gerektiğini gösterir.
Duyarlılık hesaplanırken varantın deltası ve çarpanı kullanılır.
ÖRNEK:
Tür: Alım Varantı Varant Fiyatı: 0,24 TLDayanak : Endeks Çarpan : 5000:1Vade Sonu: 30.06.2015 Delta: %22,46
Varant Başına Delta : %22,46/5000= %0,004492
222,66 TL x %0,004492 = 0,01 TL
(0,01 TL Varant Değişimi) (Varant Başına Delta)
*İpucu : Duyarlılık özellikle kısa vadeli ve gün içi alım-satım yapan yatırımcılar için önem arz eder. Diğer yatırımcılar için varantın deltası daha önemlidir.
Bütün varantların duyarlılık verisini www.isvarant.com sitesinde Hesaplama/Analiz sayfasında bulabilirsiniz.
VARANT AKADEMİ
BAŞA-BAŞ noktası varantı vade sonuna kadar tuttuğunuzda maliyetinizi karşılayan dayanak varlık fiyatını gösterir.
ÖRNEK:
Tür: Alım Varantı Varant Fiyatı: 0,05 TLKullanım Fiyatı : 2 TL Dayanak Fiyatı : 1,90 TLÇarpan : 2
Başa-Baş Noktası = (Varant Fiyatı x Çarpan) + Kullanım Fiyatı= (0,05 x 2 ) + 2= 2,10 (Vade Sonu Başa-Baş Noktası)
VARANT AKADEMİ
Ayarlama dayanağın kendisini almak yerine varant alarak pozisyonunuzu kaç kat büyütebileceğinizi gösterir.
Örneğin ayarlamanın 10 olması, 1 adet dayanak almak yerine aynı sermaye ile bu dayanağı temsil eden 10 varant alabileceğinizi gösterir.
AYARLAMA = Dayanak Fiyatı / (Varant Fiyatı x Çarpan)
ÖNEMLİ : Ayarlama rasyosu varantın tepkimesini (delta) hesaba katmadığı için yararlı bir rasyo değildir.
Varantın deltasını hesaba katan Etkin Ayarlama rasyosu yatırımcılar için sağlıklı bir referanstır.
VARANT AKADEMİ
Etkin Ayarlama
1) Dayanak Varlıktaki %1 değişimin varantın fiyatını % kaç değiştireceğini gösterir.
2) Varantta açtığınız pozisyonun dayanak varlıkta ne kadarlık pozisyona denk geldiğini bulmanızı sağlar.
ETKİN AYARLAMA = AYARLAMA X DELTA
İpucu : Bütün varantların etkin ayarlama verisini www.isvarant.com sitesinde Hesaplama/Analiz sayfasında bulabilirsiniz.
VARANT AKADEMİ
Örtük Oynaklık
• Varant fiyatını en çok etkileyen faktörlerdendir.
• Piyasa yapıcının varantın ömrü boyunca beklediği oynaklık seviyesini yansıtır.
• Varantların örtük oynaklıkları Borsa İstanbul Opsiyon Piyasasındaki ve tezgahüstüpiyasalardaki opsiyonların örtük oynaklıklarından etkilenebilir.
• Siyasi ve ekonomik belirsizlikler örtük oynaklığı artırıcı etki yaparken, güven ortamı örtük oyanaklığı azaltıcı etki yapar.
İpucu : Piyasadaki aynı özelliklere sahip varantlar, piyasa yapıcıların farklı oynaklık beklentileri nedeniyle farklı fiyatlardan işlem görebiliriler.
VARANT AKADEMİ
Sorularınız ve geri bildirimleriniz için bize İş Varant Destek Hattından ulaşabilirsiniz.
0 212 350 2300 - www.isvarant.com
Katılımınız İçin Teşekkürler,