Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Varant Nedir?
Varant Nedir?
Varantın günlük hayatta karşılıkları:
Uçak bileti alacaksınız ancak tarih konusunda
karar vermediniz. Belli tarihlerdeki uçak bileti
fiyatlarını fiyat yükselişine karşı bir prim
ödeyerek sabitleyebilirsiniz.
Otomobilinizi risklere karşı korumak
istiyorsunuz. Olası bir zararınızı karşılaması
için sigorta şirketine prim ödeyerek poliçe
satın alıyorsunuz. Kazada sigorta şirketi
zararınızı karşılıyor. Yıl içerisinde herhangi bir
olay yaşamazsanız priminiz yanıyor.
İleride gelecek bir parayla USD almayı
düşünüyorsunuz. Para gelene kadar kur
fiyatının artmasından endişe ediyorsunuz.
Prim ödeyerek USDTRY’yi ileri bir tarihte
belli bir fiyattan alma hakkını elde
edebilirsiniz.
USDTRY aldınız. Piyasayı olumsuz
etkileyecek olaylar olabileceğini
düşünüyorsunuz. Prim ödeyerek kurun
değer kaybetmesinden sizi koruyacak satım
varantı alabilirsiniz.
@isvarant
Varant Nedir?
Uçak bileti ve kasko
gibi, varantlar da
dayanak varlıkta
oluşacak düşüş veya
yükselişe karşı bir
sigortadır.
Varantın dayanak varlığını, örneğin GARAN
pay senedini, ileri bir tarihte almak
istiyorsunuz.
Fakat GARAN fiyatının yükselmesinden
çekiniyorsunuz.
Bu durumda GARAN dayanak varlıklı bir
alım varantı alıp GARAN pay senedinin belli
fiyatın (kullanım fiyatı) üzerinde olma
riskinden korunabilirsiniz.
@isvarant
Varant Nedir?
Varantlar yatırımcıya, dayanak varlığı önceden belirlenen bir fiyattan
belirli bir tarihte alma ya da satma hakkı veren finansal ürünlerdir.
VARANTLAR
HAK
VERİRKEN,
YÜKÜMLÜLÜK
GETİRMEZ.
TEMİNATA
GEREK
YOK.
HER VARANTIN
KULLANIM FİYATI VAR.
KULLANIM FİYATI,
O VARANTIN HANGİ
FİYAT SEVİYESİNDEN
ALMA YA DA SATIMA
HAKKI VERDİĞİNİ
GÖSTERİR.
@isvarant
Varant Nedir? | Dayanak Varlık Grupları @isvarant
Varantın Ayrıcalıkları
Limitsiz Kar
Limitli Zarar
Uzun Opsiyon
Stratejileri Oluşturma
İmkanı
Sigorta
KaldıraçDüşük İşlem
Komisyonu
Teminat Yok
Ödünç Maliyeti Yok
Stop-out Yok
Dikkat: Varantların ömürleri sınırlıdır ve zaman değeri kaybı faktörü vardır.
@isvarant
Varant Türleri
Varant Türleri
Yükseleceğini bekliyorum.
Düşeceğini bekliyorum.
ALIM VARANTLARIYatırımcıya vadede dayanak
varlığı alma hakkı vermektedir.
Dayanak varlığın vade sonu değeri
kullanım fiyatından büyük olması
durumunda kullanım gerçekleşir.
SATIM VARANTLARIYatırımcıya vadede dayanak
varlığı satma hakkı vermektedir.
Dayanak varlığın vade sonu değeri
kullanım fiyatından düşük olması
durumunda kullanım gerçekleşir.
@isvarant
Varant Türleri
ALIM VARANTLARI SATIM VARANTLARIGaranti Bankası (GARAN) üzerine bir ALIM varantı
Vade= 2 ay
Kullanım Fiyatı= 11,00TL
Çarpan=1:1 (1 varantın 1 GARAN hissesi alma hakkı var)
Bu varantın bugün 0,30TL olduğunu varsayalım.
Varant sahibinin iki ay sonra 11,00TL’den 1 GARAN hissesi alma
hakkı vardır.
Vade sonunda GARAN spot fiyatı 11,00TL’nin üzerindeyse, ihraççı
varant sahibine spot ve kullanım fiyatı arasındaki farkı öder.
Eğer vadede GARAN 11,70TL ise, ihraççı varant başına 0,70TL öder.
Yatırımcının net kazancı = 0,70-0,30=0,40TL olur.
Eğer vade sonunda GARAN spot fiyatı 11,00TL ve altında ise, varant
değersiz olarak son bulur.
Yatırımcının sermaye riski 0,30TL’lik varant primiyle sınırlıdır.
Yatırımcının başabaş noktası 11,30TL’dir. GARAN spot fiyatı
11,30TL’nin üzerine çıktığında yatırımcı kara geçmeye başlar.
Garanti Bankası (GARAN) üzerine bir SATIM varantı,
Vade= 2 ay
Kullanım Fiyatı= 11,00TL
Çarpan=1:1 (1 varantın 1 GARAN hissesi satma hakkı var)
Bu varantın bugün 0,20TL olduğunu varsayalım.
Varant sahibinin iki ay sonra 11,00TL’den 1 GARAN hissesi satma hakkı
vardır.
Vade sonunda GARAN spot fiyatı 11,00TL’nin altındaysa, ihraççı varant
sahibine spot ve kullanım fiyatı arasındaki farkı öder.
Eğer vadede GARAN 10,60TL ise, ihraççı varant başına 0,40TL öder.
Yatırımcının net kazancı = 0,40-0,20=0,20TL olur.
Eğer vade sonunda GARAN spot fiyatı 11,00TL ve üstünde ise, varant
değersiz olarak son bulur.
Yatırımcının sermaye riski 0,20TL’lik varant primiyle sınırlıdır
Yatırımcının başabaş noktası 10,80TL’dir. GARAN spot fiyatı
10,80TL’nin altına indiğinde yatırımcı kara geçmeye başlar.
Vade sonuna kadar beklenirse;
@isvarant
Varant Türleri
ALIM VARANTLARI SATIM VARANTLARIYatırımcı Beklentisi: GARAN payının 10 gün içinde 11,25’e yükselmesi
Dayanak Varlık Fiyatı (GARAN)= 11,00TL
Yatırımcı beklentisine uygun Garanti Bankası (GARAN) dayanak
varlıklı bir ALIM varantı alıyor.
Vade= 2 ay vadeli
Kullanım Fiyatı= 11,25TL
Bu varantın bugün 0,25TL olduğunu varsayalım.
10 gün sonra yatırımcının beklentisi gerçekleşiyor GARAN 11,25 TL’ye
yükseliyor. Varant fiyatı da 0,37TL’ye yükseliyor.
Varant başına yatırımcının net kazancı = 0,37-0,25=0,12TL olur.
Yatırımcının sermaye riski 0,25TL’lik varant primiyle sınırlıdır.
Yatırımcı Beklentisi: GARAN payının 10 gün içinde 10,75’e düşmesi
Dayanak Varlık Fiyatı (GARAN)= 11,00TL
Yatırımcı beklentisine uygun Garanti Bankası (GARAN) dayanak varlıklı
bir SATIM varantı alıyor.
Vade= 2 ay vadeli
Kullanım Fiyatı= 11,25TL
Bu varantın bugün 0,15TL olduğunu varsayalım.
10 gün sonra yatırımcının beklentisi gerçekleşiyor GARAN 10,75TL’ye
düşüyor. Varant fiyatı da 0,27TL’ye yükseliyor.
Varant başına yatırımcının net kazancı = 0,27-0,15=0,12TL olur.
Yatırımcının sermaye riski 0,15TL’lik varant primiyle sınırlıdır.
Vade içinde işlem yapılırsa;
@isvarant
Varant Türleri
ALIM VARANTLARI SATIM VARANTLARIYatırımcı Beklentisi: GARAN payının 10 gün içinde 11,25’e yükselmesi
Dayanak Varlık Fiyatı (GARAN)= 11,00TL
Yatırımcı beklentisine uygun Garanti Bankası (GARAN) dayanak
varlıklı bir ALIM varantı alıyor.
Vade= 2 ay vadeli
Kullanım Fiyatı= 11,25TL
Bu varantın bugün 0,25TL olduğunu varsayalım.
10 gün sonra yatırımcının beklentisi gerçekleşmiyor ve GARAN 10,50
TL’ye düşüyor. Varant fiyatı da 0,21TL’ye düşüyor.
Varant başına yatırımcının net zararı = 0,25-0,21=0,04TL olur.
Yatırımcının sermaye riski 0,25TL’lik varant primiyle sınırlıdır.
Yatırımcı Beklentisi: GARAN payının 10 gün içinde 10,75’e düşmesi
Dayanak Varlık Fiyatı (GARAN)= 11,00TL
Yatırımcı beklentisine uygun Garanti Bankası (GARAN) dayanak varlıklı
bir SATIM varantı alıyor.
Vade= 2 ay vadeli
Kullanım Fiyatı= 11,25TL
Bu varantın bugün 0,15TL olduğunu varsayalım.
10 gün sonra yatırımcının beklentisi gerçekleşmiyor ve GARAN
11,25TL’ye yükseliyor. Varant fiyatı da 0,12TL’ye düşüyor.
Varant başına yatırımcının net zararı = 0,15-0,12=0,03TL olur.
Yatırımcının sermaye riski 0,15TL’lik varant primiyle sınırlıdır.
Vade içinde işlem yapılırsa;
@isvarant
Varantlar Nasıl
İsimlendirilir?
Varantlar Nasıl İsimlendirilir?
VARANTLARDA KISA KOD
BIST’te işlem gören varantların kısa kodları 5 haneden oluşur.
UZICG.VDAYANAK
VARLIKİHRAÇÇI VARANT
TÜRÜ*VARANT
UZANTISI
*Tür haneleri;
«AA» ile «OO» arasında: ALIM VARANTI
«PA» ile «ZZ» arasında: SATIM VARANTI
@isvarant
Varantlar Nasıl İsimlendirilir?
VARANTLARDA UZUN KOD
BIST’te işlem gören varantların uzun kodları 32 haneden oluşur.
XU030 C 280218 0150000 IYM 0.0002 N A
DAYANAK
VARLIK
İHRAÇÇIVARANT
TÜRÜ
VADE SONU KULLANIM
FİYATI
ÇARPAN UZLAŞI
ŞEKLİ
TİP
@isvarant
Varantlar Nasıl İsimlendirilir?
DAYANAK VARLIK Borsa İstanbul’da işlem
gören varantların ilk iki
harfi dayanak varlığı
temsil eder.
VARANT TÜRÜ Alım varantları için
‘‘C’’ (call), satım
varantları için ise
‘‘P’’ (put) kullanılır.
VADE SONU ‘‘GGAAYY’’
formatındaki
rakamlarla varantın
vadesi belirtilir.
KULLANIM FİYATI Varantın kullanım
fiyatını gösterir.
Yukarıdaki örnekte
varant 150.000
kullanım fiyatına
sahiptir.
İHRAÇÇI İhraççının borsa
kodudur. İş Yatırım
kısa kodda ‘‘I’’,
uzun kod da ise
‘‘IYM’’ olarak
gösterilir.
ÇARPAN Varantın çarpan değeri
belirtilmektedir.
Önceki örnekte varant
on binde iki endeks
çarpanına sahiptir.
UZLAŞI ŞEKLİ N: Nakit
veya
K: Kaydi
olarak gösterilir.
TİP A: Avrupa
Veya
U: Amerikan
olarak gösterilir.
@isvarant
Varant Fiyatı
Neye Dayanır?
Varant Fiyatı Neye Dayanır?
Varantın daha fazla kara geçmesinin ihtimali artarsa varantın
değeri artar, ihtimali azalırsa varantın değeri düşer.
Bu ihtimali etkileyen 6 değişken vardır:
1DAYANAK
VARLIK
FİYATI
2KULLANIM
FİYATI
3VADEYE
KALAN GÜN
SAYISI
4ÖRTÜK
OYNAKLIK
5TEMETTÜ
6FAİZ
Yarımcıların uygun varant seçerken bu
değişkenlerden ilk dördüne daha çok dikkat etmesi
gerekir. Faiz değişkenin varant fiyatına etkisi
düşüktür.
Değişkenlerin varant fiyatını nasıl etkilediğini İş Varant’ın
Varant Hesap Makinesini kullanarak görebilirsiniz.
http://www.isvarant.com/hesaplama-analiz.aspx
@isvarant
Varant Fiyatı Neye Dayanır?
DAYANAK VARLIĞIN FİYATI: Dayanak varlık fiyatı değiştikçe varantın teorik değeri değişir.
KULLANIM FİYATI: Varantın çeşidine göre alım ya da satım hakkı verdiği fiyat seviyesidir.
VADEYE KALAN GÜN SAYISI: Vadeye kalan gün sayısı azaldıkça belirsizlik azalacak, dayanak varlığın
fiyatındaki olası değişim beklentileri sınırlanacak, varantın vade sonunda daha fazla ödeme ihtimali düşecek
ve değeri de azalacaktır. Varant her gün sonunda değerinin bir kısmını yitirecektir.
ÖRTÜK OYNAKLIK: Varant fiyatına etki eden parametrelerin en başında gelir. Örtük oynaklık belli vadede bir
kıymette beklenen yani tahmin edilen oynaklığı ifade eder.
Gerçekleşen oynaklık kıymetin halihazırda oluşmuş fiyatlarından hesaplanır, bu nedenle gerçekleşen
oynaklıkla örtük oynaklık aynı değerde olmayabilir.
TEMETTÜ: Temettü rakamı piyasa beklentisi dahilinde gerçekleşirse varant fiyatını etkilemeyecektir.
Ancak, beklenti dışında bir temettü gerçekleşirse varant fiyatları etkilenebilir.
FAİZ: Taşıma maliyetine etkisi nedeniyle varant fiyatını etkiler.
@isvarant
Yararlı Varant Parametreleri | Varant Fiyatı Neye Dayanır?
Alım Varantı Değeri Satım Varantı
Değeri
DAYANAK
VARLIĞIN FİYATI
KULLANIM
FİYATI
VADEYE KALAN GÜN
SAYISI
ÖRTÜK
OYNAKLIK
FAİZ
TEMETTÜ
@isvarant
Varantlar Nereden Takip Edilebilir?
TEK ADRES: isvarant.com
@isvarant
Varantlar Nereden Takip Edilebilir?
Günlük Varant Raporlarıwww.isvarant.com adresinde ana sayfada yer alan abonelik formunu doldurarak
günlük varant raporlarının düzenli bir biçimde e-posta adresinize gelmesini sağlayabilirsiniz.
@isvarant
Varantlar Nasıl Alınır?
Varantlar menkul kıymet olarak ihraç edilir. Teminat yatırmadan, pay gibi doğrudan ürün alınıp satılarak işlem yapılabilir.
Yatırım hesabınızın olduğu herhangi bir banka ve aracı kurumda, ilgili risk bildirim formunu imzalayarak kolaylıkla varant işlemi yapabilirsiniz.
ARACI KURUM İŞLEM
PLATFORMLARINDAMATRIKS VE FOREKS UYGULAMALARINDA
BANKANIZIN
İNTERNET ŞUBESİ VEYA MOBİL
UYGULAMASINDA
@isvarant
Sorularınız ve geri bildirimleriniz için
bize İş Varant Destek Hattı ve
sosyal medyadan ulaşabilirsiniz.
www.isvarant.com0212 350 23 00
@isyatirim @isvarant #varantakademi
UYARI Burada yer alan bilgiler İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından bilgilendirme amacı ile hazırlanmıştır. Yatırım bilgi, yorum ve
tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat
kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan
yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım-satım önerisi
ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle,
sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan
fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik, haber verilmeksizin değiştirilebilir. Tüm veriler,İş Yatırım Menkul
Değerler A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile ortaya çıkabilecek
hatalardan İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. sorumlu değildir.