6

โนตสากลหรอสญลกษณทใชแทนเสยงดนตร การอานโนตดนตรหรอบทเพลงตาง ๆ กเฉกเชนเดยวกนกบการอานหนงสอ

โดยทวไป กลาวคอผเรยนหรอผอานจะตองจดจาสญลกษณหรอพยญชนะเบองตนทใช แทนเสยง เชน ก ข ค ¼¼.¼ฮ หรอสระตาง ๆ แลวจงนาสงเหลานนมารวมกนแลว สะกดเปนคา ๆ จงจะมความหมายทเราสามารถใชเขยนเปนการแสดงออกถงความรสก นกคด ตาง ๆ และเปนการตดตอสอสารกบผอน

ในทางดนตรกเชนกนความคดของผประพนธเพลง (Composer) ทแตงเพลง ออกมาจะถกบนทกไวดวยตวโนตเพอใหนกดนตรไดเลนและถายทอดอารมณออกมาให ผฟง โดยทนกดนตรผนนไมเคยรจกมากอนได ตวโนตทใชบนทกในลกษณะตาง ๆ น น จะกลายเปนโสตภาษาของผฟง

1. โนตสากล เปนระบบการบนทกแทนเสยงดนตรทมมาตงศตวรรษท 11 โดย กโดเดออเรซโซ

(Guido d' Arezzo, 995-1050) บาทหลวงชาวอตาเลยน ตอมาไดมการพฒนาอยางตอเนอง จนกระทงสมบรณอยางทเราไดพบเหนและใชกนในปจจบน ตวโนตสามารถบอกหรอ สอใหนกดนตรทราบถงความสน - ยาว สง - ต า ของระดบเสยงได เราจงควรมความร พนฐานเกยวกบลกษณะของตวโนตดนตร (Music Notation) พอสงเขป ดงน

7

Whole Note โ น ตต วกลม Half Note โ น ตต วขาว Quarter Note โ น ตต วด า

Eighth Note โนตตวเขบต 1 ชน 16th Note โนตตวเขบต 2 ชน 32nd Note โ น ตต ว

เขบต 3 ชน

การเปรยบเทยบลกษณะตวโนต

จากภาพขางตนสามารถอธบายไดวา

โ น ตต วกลม 1 ต ว ไดโนตตวขาว 2 ต ว หรอไดโนตตวดา 4 ต ว โ น ตต วขาว 1 ต ว ไดโนตตวดา 2 ต ว โ น ตต วด า 1 ต ว ไดโนตตวเขบตหนงชน 2 ต ว โนตตวเขบตหนงชน 1 ต ว ไดโนตตวเขบตสองชน 2 ต ว

8

หมายเหต

1. การเขยนโนตตวเขบตตงแตสองตวตดกนขนไป เรามกเขยนโดยนาชายธง (Flag) มารวมกนโดยใชเสนตรง เชน

9

2. การเขยนโนตตวดา ตวขาวและตวเขบต ใหพงสงเกตเสมอวาถาหางของตว โนตชขนหางจะอยทางดานขวา แตถาหางชลงหางจะลงทางซายมอ

ตวโนตหางขนหางจะอยดานขวามอ ตวโนตหางลงหางจะอยดานซาย

3. การทจะกาหนดใหตวโนตหางชขนหรอลงใหยดเสนท 3 ของบรรทด 5 เสน (Staff) เปนหลก กลาวคอตวโนตทคาบอยเสนท 3 และตาลงมาหางตวโนต จะตองชขน สวนโนตทคาบอยเสนท 3 หรอสงขนไปหางตวโนตจะตองชลง สาหรบ โนตทคาบอยเสนท 3 เองนนหางจะขนหรอลงกไดใหยดตวโนตทอยภายในหองหรอ โนตทอยขางเคยงเปนหลก ดงตวอยาง

ตวโนตตวเขบตหางขนหรอลงชายธงอยดานขวาเสมอ

ตวโนตทอยใตเสนท 3 ลงมา หางชขน

ตวโนตทอยเหนอเสนท 3 ขนไป หางชลง

ภาพแสดงการกาหนดหางและชายธง (stem&flag) ของตวโนต

10

2. ตวหยด หรอเครองหมายพกเสยง (Rest) การบรรเลงดนตร หรอการรองเพลง ในบทเพลงใดบทเพลงหนงตองมบางตอน

ทหยดไป การหยดนนอาจเปน 4,3,2¼จงหวะ หรออาจมาก-นอยกวานขนอยกบผแตง การบนทกตวหยดนนไดกาหนดเปนสญลกษณเชนเดยวกบตวโนต ซงโดยทวไป เรยกวา "ตวหยด" (Rest) หมายถง สญลกษณทใชในการเงยบเสยงดนตรหรอเสยงรอง แตอตราจงหวะยงคงดาเนนไปตลอด ตวหยดจะถกเขยนลงบนบรรทด 5 เสน เชนเดยวกบตวโนต มลกษณะตางกนดงน

ตวหยดตวกลม

ตวหยดตวขาว ต ว

หยดตวดา

ตวหยดตวเขบต 1 ชน

ภาพเปรยบเทยบตวโนตและตวหยด

11

3. การเพมอตราจงหวะตวโนตและตวหยด โดยปกตอตราจงหวะของตวโนตมคาผนแปรตามเครองหมายกาหนดจงหวะ

ดงทกลาวมาแลวขางตน ดวยขดจากดของอตราจงหวะทถกกาหนดโดยเครองหมาย กาหนดจงหวะ จงตองมวธการเพมจงหวะใหกบตวโนตและตวหยด เพอเพม ความสามารถใหกบตวโนตและตวหยด นอกจากนยง เพมสสนของทานองเพลงดวย การเพมอตราจงหวะมหลายวธดงน

3.1 การโยงเสยง (Ties) การเพมอตราจงหวะโดยการใชเสยงโยงเสยงทมลกษณะเปนเสนโคงใชกบ

ตวโนตทมระดบเสยงเดยวกนเทานน ใชได 2 กรณ คอ ใชโยงเสยงตวโนตภายในหอง เดยวกนหรอโยงเสยงตางหองกได มความหมายคลายกบเครองหมายบวก การเขยน เสนโยงเสยงใหเขยนเสนโยงทตาแหนงหวตวโนต สวนตวหยดไมตองใชเครองหมาย โยงเสยง เชน

12

หมายเหต

มเครองหมายอกลกษณะหนงทคลายกบการโยงเสยง คอ เครองหมายสเลอ (Slur) เครองหมายสเลอเปนเสนโคงมไวสาหรบเชอมกลมตวโนตทตางระดบกนหรอ คนละเสยงเพอตองการใหเลนโนตทมเครองหมายสเลอนคลอมอยใหเสยงตอเนองกน

3.2 การประจด (Dots) เปนการเพมอตราจงหวะของตวโนตโดยการประจด (.) เพมเขาไปดานหลง

ตวโนตตวทตองการเพมอตราจงหวะ จด(.) ทนามาประหลงตวโนตจะมคาเปน ครงหนงของตวโนตขางหนาแลวรวมกนเชน

ถามจดสองจด จดตวหลงจะมคาเปนครงหนงของจดตวแรก

โนตทอยในสเหลยมเปนโนตประจดเพอเพมอตราจงหวะ

3.3 เครองหมายตาไก หรอ ศนย (Fermata) เปนเครองหมายทางดนตรทมลกษณะคลายตาไก คนไทยเรากเลยนยมเรยก

งาย ๆ ตามลกษณะทเหนวา "ตาไก" ใชสาหรบเขยนกากบตวโนตตวใดตวหนงท ผแตงตองการใหยดเสยงออกตามความพอใจ การเขยนเครองหมายตาไกนยมเขยน กากบไวทหวตวโนตและจะมผลกบตวโนตตวนน ๆ ไมวาตวโนตลกษณะใดกตาม

4. ระดบเสยง (Pith)

13

ดวยการบนทกโนตทางดนตรเราสามารถทาใหเราทราบถงระดบเสยง (Pith) หรอความแตกตางของเสยงทแนนอนได ในการบนทกเสยงโดยใชบรรทด 5 เสน (Staff) ซงจะแสดงใหเหนความสงตาของเสยงชดเจน โดยการวางตวโนต ตาง ๆ ไวบนบรรทด 5 เสน ซงประกอบดวย เสน 5 เสน ชอง 4 ชอง ดงน

บรรทด 5 เสน

ประกอบดวย 5 เสน 4 ชอง

ภาพแสดงบรรทด 5 เสน (Staff)

14

จากบรรทด 5 เสน (Staff) ขางตนซงหมายถงเสนตรง 5 เสน ทลากขนานกน ในแนวนอนเราสามารถจาแนกระดบเสยงสง-ต า ไดอยางเปนรปธรรมไดดงน

ตวโนตเรยงจากเสยงตาขนไปเสยงสง

ตวโนตเรยงจากเสยงสงลงมาเสยงตา

จากขางตนเราจะเหนวามตวโนตทบนทกอยบนบรรทด 5 เสน มเพยง 11 ต ว โนตหรอ 11 เสยงเทานน แตความเปนจรงแลวผประพนธเพลงหรอคตกวตาง ๆ ไดเขยนเพลงซงตองมระดบเสยงทสงหรอตากวาโนตทง 11 ตวดงกลาวแนนอน เพอใหการบนทกเสยงตวโนตดนตรไดเปนไปตามความตองการของผประพนธ เพลง จงไดมการคดวธการทจะทาใหการบนทกโนตไดมากขนจงใช "เสนนอย" (Ledger Line) มาบนทกโดยวธการขดเสนตรงทบตวโนตและใหตวโนตอยระหวาง ชองจงทาใหเสยงนนสง-ตาไดตามตองการ ดงตวอยาง

ภาพแสดงเสนนอย (ledger lines)

15 4

จากขางตนทกลาวมาเปนสวนทเกยวกบตวโนต ลกษณะตวโนตและ ตาแหนงทอยของตวโนตเทานน ซงยงไมเพยงพอทจะระบไดวาโนตตวนนๆ มระดบเสยงชอวาอะไรมความ สง-ต า ระดบใด จงไดมการกาหนดกญแจประจา หลกขนเพอทใชเปนตวระบชอของตวโนตได

5. เครองหมายแปลงเสยง (Accidentals)

เปนสญลกษณทางดนตรทใชเขยนกากบหนาตวโนตหรอหลงกญแจประจา

หลกเมอตองการแปลงเสยงใหสงขน-ตาลง หรอกลบมาเปนเสยงปกตเหมอนเดม เครองหมายแปลงเสยงประกอบดวย 5 ชนด คอ

5.1 เครองหมายชารป (Sharp) หรอ มไวสาหรบแปลงเสยงของตวโนต มระดบเสยงสงขนครงเสยง (Semitone) เชน

16 4

5.2 เครองหมายแฟลต (Flat) หรอ มไวสาหรบแปลงเสยงของตวโนต ใหมระดบเสยงตาหรอลดลงครงเสยง (Semitone) เชน

5.3 เครองหมายเนเจอรล (Natural) หรอ มไวสาหรบแปลงเสยงของตว โนตทมระดบเสยงสงขนหรอตาลงครงเสยง (Semitone) ใหกลบมาเปนเสยงปกต เชน

5.4 เครองหมายดบเบลชารป (Double sharp) หรอ มไวสาหรบแปลง เสยงของตวโนตใหมระดบเสยงสงขนสองครงเสยง หรอ 1 เสยงเตม (Tone) เชน

17 4

5.5 เครองหมายดบเบลแฟลต (Double flat) หรอ มไวสาหรบแปลง เสยงของตวโนตใหมระดบเสยงตาลงสองครงเสยง หรอ 1 เสยงเตม (Tone) เชน

หมายเหต

1. การเขยนเครองหมายแปลงเสยงทง 5 ชนดน ตองเขยนกากบไวหนาและ ตาแหนงเดยวกนกบตวโนต เชน ตวโนตคาบอยบนเสนท 2 เครองหมายแปลงเสยง ตองอยหนาตวโนตบนเสนท 2 เชนกน

2. เครองหมายแปลงเสยงมผลบงคบตวโนตนน ๆ ภายใน 1 หองเพลงเทานน

ยกเวน เขยนกากบไวหลงกญแจประจาหลก