ΜΙΑ ΕΡΓΑΙΑ ΣΑ ΠΛΑΙΙΑ ΣΟΤ ΜΑΘΗΜΑΣΟ ΕΡΕΤΝΗΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΑΠΌ ΣΟΤ ΜΑΘΗΣΕ

•ΚΟΤΣΟΤ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

•ΠΑΝΕΛΑ ΣΑΤΡΟΤΛΑ

ΣΡΑΙΑΝΟ ΠΑΝΑΓΙΩΣΗ

To 1855 ν Γάιινο πεξηεγεηήο Léon Heuzey νινθιήξσλε ηελ επίζθεςή ηνπ ζηελ Ειιάδα κε έλα πέξαζκα από ηε Μαθεδνλία, πνπ σο ηόηε ήηαλ άγλσζηε ζε ζύγθξηζε κε ηηο πεξίθεκεο αξραηνινγηθέο ζέζεηο ηεο λόηηαο Ειιάδαο. ην ζύληνκν απηό πέξαζκά ηνπ ζα αλαθαιύςεη ηηο αξραηόηεηεο πνπ θξύβνληαλ ζηελ πεξηνρή ηεο Βεξγίλαο, όπνπ θαη ζα επηζηξέςεη ην 1861, απηή ηε θνξά επηθεθαιήο κηαο αξραηνινγηθήο απνζηνιήο. Μαδί κε ην ζπλεξγάηε ηνπ, αξρηηέθηνλα Η. Daumet ζα μεθηλήζεη ηελ αλαζθαθή ζην αλάθηνξν θαη ζα απνθαιύςεη έλαλ από ηνπο πξώηνπο καθεδνληθνύο ηάθνπο...

Εβδνκήληα πεξίπνπ ρξόληα αξγόηεξα ν θαζεγεηήο αξραηνινγίαο ζην Α.Π.Θ. Κσλζηαληίλνο Ρσκαίνο έρνληαο καδί ηνπ κεξηθνύο θνηηεηέο, αλάκεζά ηνπο ην Φώηε Πέηζα θαη ηνλ Μαλόιε Αλδξόληθν, κεηέπεηηα αλαζθαθείο ηνπ ρώξνπ, εγθαηαζηάζεθε πιένλ ζηε Βεξγίλα θαη μεθίλεζε λα αλαζθάπηεη ην αλάθηνξν θαη έλα καθεδνληθό ηάθν γηα ινγαξηαζκό ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηήκηνπ Θεζζαινλίθεο. Ο εληππσζηαθόο καθεδνληθόο ηάθνο κε ηελ πεξίηερλε ησληθή πξόζνςε θαηνρπξώζεθε εκθαηηθά ζηνλ θαζεγεηή παίξλνληαο ην όλνκά ηνπ, ν ηάθνο ηνπ «Ρσκαίνπ». Σν θαινθαίξη ηνπ 1938 μεθίλεζε ινηπόλ κε ηνπο θαιύηεξνπο νησλνύο ε πνιύρξνλε αλαζθαθηθή πεξηπέηεηα ηνπ παλεπηζηεκίνπ ηεο Θεζζαινλίθεο ζηε Βεξγίλα, πνπ ζπλερίδεηαη σο ζήκεξα.

4Ο ΒΙΝΤΕΟ

Ο δεύηεξνο παγθόζκηνο πόιεκνο ζηακάηεζε ηηο αλαζθαθέο. Σα αξραία έκεηλαλ αθιόλεηα, όπσο ηόζνπο αηώλεο, πιάη όκσο ζηνπο αλζξώπνπο πνπ δελ είραλ ηελ ίδηα αληνρή απέλαληη ζηνλ θαπηό άλεκν ηνπ πνιέκνπ. Ο Μαλόιεο Αλδξόληθνο επέζηξεςε ζηε Βεξγίλα, σο επηκειεηήο αξραηνηήησλ ην θαινθαίξη ηνπ 1949 θαη μεθίλεζε λα ζθάβεη ζην εθηελέο λεθξνηαθείν ησλ ηύκβσλ πνπ απισλόηαλ ζηελ πεδηάδα βόξεηα ηνπ αλαθηόξνπ από ην 1951 θαη γηα ηα επόκελα 10 ρξόληα. Σα ρξόληα πνπ αθνινύζεζαλ (1962-63) έγηλαλ δνθηκαζηηθέο ηνκέο ζηε Μεγάιε Σνύκπα, νη νπνίεο όκσο δελ έδσζαλ νπζηαζηηθά απνηειέζκαηα.

Μεηά από έλα θελό αξθεηώλ ρξόλσλ ήξζε ε ώξα (ην 1976) γηα λα αξρίζεη ε ζπζηεκαηηθή αλαζθαθή.

Μέζα από κηα έληνλε αλαζθαθηθή δηαδηθαζία, πνπ θξάηεζε

πέληε ρξόληα, ήξζαλ ζην θσο νη αξραηόηεηεο πνπ θπινύζε

θαιά θξπκκέλεο ν ηεξάζηηνο ρσκάηηλνο όγθνο. Η αλαζθαθή

ηεο Μεγάιεο Σνύκπαο νινθιεξώζεθε ην 1981 θαη ν

Αλδξόληθνο δεκνζίεπζε ην 1984 ην βηβιίν ηνπ "Οη βαζηιηθνί

ηάθνη θαη άιιεο αξραηόηεηεο", όπνπ εμέζεηε ηα δεδνκέλα, ηνπο

πξνβιεκαηηζκνύο, ηηο ζθέςεηο θαη ηηο εξκελείεο ηνπ ζρεηηθά

κε ηα λέα επξήκαηα. Σν 1982 ε αλαζθαθηθή νκάδα ηνπ

παλεπηζηεκίνπ αθήλεη πίζσ ηεο ηε Μεγάιε Σνύκπα θαη

μερύλεηαη ζηελ πόιε θαη ζην λεθξνηαθείν αλνίγνληαο έλαλ

θαηλνύξγην επξύ θύθιν αλαζθαθηθώλ εξγαζηώλ.

Σε ρξνληά απηή εληνπίδεηαη ζε άκεζε ζρέζε κε ην αλάθηνξν ην ζέαηξν ηεο πόιεο θαη ακέζσο βνξεηόηεξα ην Ιεξό ηεο Εύθιεηαο (αγνξά), ελώ ζπλερίδνληαη νη εξγαζίεο ζηελ αθξόπνιε θαη ην λεθξνηαθείν, πνπ είραλ μεθηλήζεη ην πξνεγνύκελν έηνο. Σν 1987 αλαθαιύπηεηαη πιάη ζηνλ ηάθν ηνπ «Ρσκαίνπ», ν ηάθνο ηεο «Επξπδίθεο». Η ζπλερήο ιεηηνπξγία ηνπ λεθξνηαθείνπ, πνπ είρε απνδεηρζεί κε ηελ ρξνλνινγηθή επξύηεηα ησλ αξραηνινγηθώλ επξεκάησλ εληζρύεηαη κε ηνπο λεναπνθαιπθζέληεο ηάθνπο ηνπ 5νπ αη. π.Χ. θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ 1989. Επίζεο εληνπίδεηαη θαη αλαζθάπηεηαη έλα νηθνδόκεκα ησλ ειιεληζηηθώλ ρξόλσλ κε εζσηεξηθή απιή θαη εμώζηε. Σν 1990 μεθηλά ε αλαζθαθή ηνπ «Μεηξώνπ» (Ιεξό ηεο Μεηέξαο ησλ ζεώλ) ζηα αλαηνιηθά ηνπ νηθηζκνύ.

6Ο ΒΙΝΤΕΟ Σν 1993 νινθιεξώλεηαη θαη

ιεηηνπξγεί ην θέιπθνο πξνζηαζίαο

ησλ βαζηιηθώλ ηάθσλ ηεο Μεγάιεο

Σνύκπαο. Σν αλαζθαθηθό έξγν ηνπ

παλεπηζηεκίνπ ζπλερίδεηαη σο

ζήκεξα ραξίδνληαο δηαξθώο λέα

ζηνηρεία ζηελ αλαζθαθηθή έξεπλα. Η

αλαζθαθή

ζηελ αθξόπνιε ζπλερίδεηαη, ελώ λέα

ηκήκαηα ηεο νρύξσζεο, έξρνληαη ζην

θσο, αλαδεηθλύνληαο ην κέγεζνο θαη

ηε ζπνπδαηόηεηα ηεο πόιεο.

Παξνκνίσο, λέα δεδνκέλα πξν-θύπηνπλ ηόζν από ην Μεηξών, όζν

θαη από ηα ππόινηπα «αλνηθηά»

ζθάκκαηα ηεο αλαζθαθήο.

Η πξόζθαηε έξεπλα ζην ηεξό ηεο Εύθιεηαο

επεθηάζεθε θαη ζηηο πεξηνρέο έμσ από ην ρώξν ηνπ

θαηεμνρήλ ηεξνύ θέξλνληαο ζην θσο δεκόζηα θηήξηα

θαη επξήκαηα εμαηξεηηθήο αξραηνινγηθήο

ζπνπδαηόηεηαο. Επίζεο, ηα ηειεπηαία ρξόληα ζπρλά νη

αξραηνιόγνη επηζθέπηνληαη μαλά παιηά ζθάκκαηα,

είηε γηα λα ζπλερίζνπλ ην ζθάςηκν από εθεί πνπ

ζηακάηεζε, είηε γηα λα μαλαδνύλ κε λέα κάηηα ηα

επξήκαηα ηνπ παξειζόληνο, είηε ηέινο γηα λα

πξνεηνηκάζνπλ ηνπο ρώξνπο λα δερζνύλ ηνπο

ηειηθνύο απνδέθηεο ηνπο, ην επξύ θνηλό.