61
Γλώσσα Δ΄ Τάξης - Επανάληψη 16 ης Ενότητας: ΄΄ Ταξίδια στην Ελλάδα΄΄ Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.1

Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

  • Upload
    -

  • View
    29.447

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Γλώσσα Δ΄ Τάξης - Επανάληψη 16ης Ενότητας:

΄΄ Ταξίδια στην Ελλάδα΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.1

Page 2: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Πξηλ πνιιά ρξόληα μεθηλνύζε έλα κηθξό ηξέλν από ηνλ Βόιν θαη πήγαηλε ζηηο Μηιηέο

ζην Πήιην. Σν ηξέλν απηό δελ βηαδόηαλε θαη πξνρσξνύζε αξγά. Πεξλνύζε από

πνιιά ρσξηά όπσο ηελ Αγξηά θαη ηα Λερώληα θαη ζπλαληνύζε έλα πνηάκη πνπ ην

έιεγαλ Βξπρώλ. Όπνηνο ηαμίδεπε κε ην ηξέλν απηό έβιεπε ηνλ Παγαζεηηθό θόιπν, ηα

βνπλά, ηα δέληξα θαη ηα ινπινύδηα πνπ ήηαλ ηόζν όκνξθα!

Από πνπ μεθηλνύζε ην ηξέλν; .....................................................................................

Από πνηά ρσξηά πεξλνύζε ην ηξέλν;...........................................................................

Γξάθνπκε 1 παξνκνίσζε όηαλ ζέινπκε λα

πνύκε κε ηη κνηάδεη θάηη. ηελ παξνκνίσζε

βάδνπκε ην ζαλ.

Η Δύα κνηάδεη ζαλ κπνπκπνύθη.

Σα επίζεηα ηα γξάθνπκε δίπια ζε νπζηαζηηθά

Γιπθηά θξέπα

Όηαλ ζηελ πξόηαζε έρνπκε ην ξήκα είκαη,

θαίλνκαη,γίλνκαη, νλνκάδνκαη ην επίζεην γίλεηαη

θαηεγνξνύκελν

Ο νπξαλόο θαίλεηαη θαζαξόο

eva-eduΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.2

Page 3: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Πόηε πεγαίλεηο απηό ην ηαμίδη;.......................................................................................

.........................................................................................................................................

Πώο πεγαίλεηο απηό ην ηαμίδη;.......................................................................................

........................................................................................................................................

Από πνπ μεθηλάεη ην πινίν θαη πνύ θηάλεη;...................................................................

........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.................................................................................................................................... ...

Πνηνί άιινη είλαη καδί ζνπ;.............................................................................................

.........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

Ση βιέπεηο ζην ηαμίδη απηό;..............................................................................................

.........................................................................................................................................

.......................................................................................................................................

Πώο ληώζεηο όηαλ πεγαίλεηο απηό ην ηαμίδη;....................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Γξάςε γηα έλα ηαμίδη κε ην πινίν πνπ ζνπ αξέζεη

eva-eduΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.3

Page 4: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Η Ρόδνο είλαη ην πην κεγάιν λεζί ζηα Γσδεθάλεζα. Η Ρόδνο είλαη έλα όκνξθν λεζί

κε σξαίεο παξαιίεο θαη ιηκάληα. Έρεη κηθξά ρσξηά κε πέηξηλα ζπίηηα θαη έλα θάζηξν.

Σν θαινθαίξη πεγαίλνπλ πνιινί άλζξσπνη γηα δηαθνπέο ζηε Ρόδν.

Πνύ βξίζθεηαη ε Ρόδνο; ηα Δπηάλεζα ή ζηα Γσδεθάλεζα

Θεηηθόο βαζκόο πγθξηηηθόο βαζκόο Τπεξζεηηθόο βαζκόο

όκνξθνο Οκνξθόηεξνο ή πην όκνξθνο Οκνξθόηαηνο ή ν πην όκνξθνο

έλδνμνο

βαζύο

Σξάβεμε κηα γξακκή γηα λα δείμεηο ηη ζεκαίλεη θάζε ζύκβνιν ζην ράξηε

Δζηηαηόξην αεξνδξόκην λνζνθνκείν εθθιεζία πόιε πνηάκη ηειέθσλν

Ο ζπγθξηηηθόο θαη ν ππεξζεηηθόο βαζκόο είλαη ηα

ηνπ επηζέηνπ

eva-eduΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.4

Page 5: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Μηα ηαμηδησηηθή θάξηα ζην κπξνζηηλό κέξνο έρεη κηα εηθόλα έλα κέξνο πνπ πήγεο

ηαμίδη. ην πίζσ κέξνο έρεη ρώξν γηα λα γξάςεηο θάηη ζε έλα θίιν πνπ ζα ηε

ζηείιεηο.Πξέπεη λα γξάςεηο ιίγεο κόλν πξνηάζεηο. Γεμηά πξέπεη λα γξάςεηο ηε

δηεύζπλζε ηνπ θίινπ ζνπ θαη λα θνιιήζεηο έλα γξακκαηόζεκν ζην ηεηξάγσλν.

Γξάςε 2 πξνηάζεηο ζε έλα θίιν ζνπ ζην πίζσ

κέξνο ηεο θάξηαο θαη πεο ηνπ θάηη γηα ην κέξνο

πνπ πήγεο

eva-eduΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.5

Page 6: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

29 Απξηιίνπ 1955. Σν πξσί πήγα ζην Δζληθό Μνπζείν θαη είδα ηα ππέξνρα

αγάικαηα ηηο Κόξεο. Ύζηεξα πήγα ζην νύλην θαη επηζθέθζεθα ην λαό. Δθεί

θπζνύζε δπλαηόο αέξαο. Καζώο πξνρώξεζα είδα ηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ Πειάγνπο

θαη ηε Μαθξόλεζν. Μεηά θάγακε ςάξη ζε κηα ηαβέξλα ζηελ παξαιία.

6,7,8 Μαΐνπ. Με ην θαξάβη πήγακε κηα βόιηα ζηε ζάιαζζα θαη είδακε πνιιά λεζηά

όπσο ηε ύξν, ηε Μύθνλν θαη ηε Γήιν. ηε Μύθνλν κνπ άξεζαλ πνιύ ηα άζπξα

ζπίηηα, νη εθθιεζίεο, ηα δξνκάθηα θαη ηα καγαδηά

Πόηε πήγα ζην Δζληθό Μνπζείν θαη ζην νύλην; ......................................................

Πώο ηα ηαμίδεςα ζηα λεζηά; .....................................................................................

Ση κνπ άξεζε ζηε Μύθνλν; ........................................................................................

.....................................................................................................................................

Γηάιεμε ηε ζσζηή ιέμε θαη ζπκπιήξσζε ηηο πξνηάζεηο

Η θπξία Σδέλε είλαη ε....................................................(θαιή, θαιύηεξε) δαζθάια από όιεο ζην

ζρνιείν. Έρεη .......................................................(μαλζόηεξα, μαλζά) καιιηά θαη

................................................... (νκνξθόηεξα, νκνξθόηαηα) κάηηα από ηελ θπξία Σνύια.

Σα επίζεηα πνπ δείρλνπλ

1) Ύιε =από ηη θηηάρλεηαη θάηη π.ρ μύιηλνο,

ράξηηλνο

2) Καηαγσγή ή ζπγγέλεηα π.ρ ζεζζαινληθηόο,

αδεξθηθόο

3) Σόπν ή ρξόλν π.ρ κπξνζηηλόο, ρηεζηλόο

4) Κάηη πνπ δελ αιιάδεη π.ρ άδεηνο, δσληαλόο

Γελ έρνπλ ζπγθξηηηθό θαη ππεξζεηηθό βαζκό

eva-eduΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.6

Page 7: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Δληθόο αξηζκόο Πιεζπληηθόο αξηζκόο

αξζεληθό ζειπθό νπδέηεξν αξζεληθό ζειπθό νπδέηεξν

νλνκ ν πνιύο ε πνιιή ην πνιύ νη πνιινί νη πνιιέο ηα πνιιά

γεληθ - ηεο πνιιήο - ησλ πνιιώλ ησλ πνιιώλ ησλ πνιιώλ

αηη ηνλ πνιύ ηελ πνιιή ην πνιύ ηνπο πνιινύο ηηο πνιιέο ηα πνιιά

θιεη - - - - - -

Γξάςε θαη εζύ κηα θνξά ην επίζεην ν πνιύο-ε πνιιή-ην πνιύ

Δληθόο αξηζκόο Πιεζπληηθόο αξηζκόο

αξζεληθό ζειπθό νπδέηεξν αξζεληθό ζειπθό νπδέηεξν

νλνκ

γεληθ

αηη

θιεη

πκπιήξσζε ηηο πξνηάζεηο κε ην ζσζηό επίζεην

ε ιίγνπο κήλεο ζα έξζεη ην θαινθαίξη θαη ζα θάλεη........................δέζηε. Σν

θαινθαίξη κνπ αξέζεη..........................Κάζε θαινθαίξη ηξώσ ......................παγσηά,

θάλσ .....................κπάληακε .....................βνπηηέο όπσο ν.....................θνζκόο. Η

παξαιία γεκίδεη κε....................νκπξέιεο γηαηί έρεη....................ήιην. ................

άλζξσπνη θάλνπλ ειηνζεξαπεία αιιά γηα θακηά ώξα ην .....................

Μάζε πσο θιίλεηα ην επίζεην ν πνιύο-ε πνιιή-ην πνιύ

Σν επίζεην πνιιή ην βάδνπκε καδί κε ηα ζειπθά

νπζηαζηηθά. ήκεξα θάλεη πνιιή δέζηε.

Σν πνιύ είλαη επίξξεκα θαη ην βάδνπκε καδί κε

ξήκαηα Η θξέπα κνπ αξέζεη πνιύ

eva-eduΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.7

Page 8: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Σν Αηγαίν Πέιαγνο έρεη πνιιά θαη όκνξθα λεζηά όπσο ε Θήξα, ε Άλδξνο, ε ύξνο,

ε Αίγηλα, ε Πάηκνο, ε Λέξνο, ε Κώο, ε Ρόδνο, ν Πόξνο, ε Πάξνο, ηα Φαξά, ε Σήλνο,

ε Μύθνλνο, ε Μήινο, ε θόπεινο, ε Λήκλνο, ε άκνο, ε Μπηηιήλε, ε Υίνο, ε

Θάζνο, θαη ε ακνζξάθε.

Γξάςε πσο ιέγνληαη νη θάηνηθνη πνπ κέλνπλ ζε δηάθνξα κέξε ηεο Διιάδαο

Όλνκα ηόπνπ θαηάιεμε αξζεληθό ζειπθό

Θξάθε -ηώηεο, -ηώηηζζα

Καιακάηα -ηαλόο, -ηαλή

Λάξηζα -αίνο, -αία

Ρόδνο -ίηεο, -ίηηζζα

Λέξνο -ηόο, -ηά

Θεζζαινλίθε -ηόο, -ηά

Μύθνλνο -ηάηεο, -ηάηηζζα

Μαθεδόλαο -όλαο, ηζζα

Κξήηε -ηθόο, -ηθηά

Υίνο -ώηεο, -ώηηζζα

Δζληθά νλόκαηα είλαη νη ιέμεηο πνπ

δείρλνπλ από πνηόλ ηόπν, από πνηά πόιε ή

ρώξα είλαη έλαο άλζξσπνο

eva-eduΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.8

Page 9: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Γηάβαζε πνηά λεζηά έρεη ην Ιόλην Πέιαγνο. Σα λεζηά απηά ηα ιέκε Δπηάλεζα

Δληθόο αξηζκόο

αξζεληθό ζειπθό

νλνκ ν πνιύο θόζκνο ε πνιιή δνπιεηά

γεληθ

αηη

θιεη

Πιεζπληηθόο αξηζκόο

αξζεληθό ζειπθό

νλνκ νη πνιινη θόζκνη νη πνιιέο δνπιεηέο

γεληθ

αηη

θιεη

Κιίλε ην επίζεην καδί κε ην νπζηαζηηθό

eva-eduΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.9

Page 10: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Θεηηθόο βαζκόο πγθξηηηθόο βαζκόο Τπεξζεηηθόο βαζκόο

όκνξθνο Οκνξθόηεξνο ή πην όκνξθνο Οκνξθόηαηνο ή ν πην όκνξθνο

θζελόο

σξαίνο

θξόληκνο

πινύζηνο

Όλνκα

ηόπνπ

θαηάιεμε αξζεληθό ζειπθό

άκνο -ηώηεο, -ηώηηζζα

Πάξνο -ηαλόο, -ηαλή

Κέξθπξα -αίνο, -αία

πκπιήξσζε ηνλ πίλαθα κε

ηνπο βαζκνύο ησλ επηζέησλ

Γξάςε πσο ιέγεηαη ν άλζξσπνο

πνπ κέλεη ζηα παξαθάησ κέξε

eva-eduΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.10

Page 11: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

131

ΕΕννόόττηητταα 1166 ΤΤααξξίίδδιιαα σσττηηνν ΕΕλλλλάάδδαα

ΤΤοο ππααρρααδδεειισσέέννιιοο ΠΠήήλλιιοο

Η παρομοίωση βλ. σελ. 23

Η λειτουργία του επιθέτου

Το επίθετο μπορεί να έχει διπλό ρόλο μέσα στην πρόταση. Μπορεί να εμφανίζεται δίπλα στο ουσιαστικό ως επιθετικός προσδιορισμός ή να λειτουργεί ως κατηγορούμενο. Το κατηγορούμενο συνδέεται με το υποκείμενο του ρήματος με ένα συνδετικό ρήμα (π.χ. είμαι, φαίνομαι, γίνομαι, θεωρούμε κ.ά.)

π.χ. Καθαρός ουρανός αστραπές δε φοβάται.

επιθετικός προσδιορισμός

Ο ουρανός είναι καθαρός, δεν έχει ούτε ένα σύννεφο.

κατηγορούμενο

Ασκήσεις

1. Να υπογραμμίσεις τα επίθετα στις παρακάτω προτάσεις. α) Η κεντρική είσοδος του αεροδρομίου έχει κλείσει. β) Η σημερινή μέρα ήταν πολύ κουραστική. γ) Ο Γιάννης χάρισε στην αγαπημένη του ένα πανάκριβο διαμαντένιο δαχτυλίδι.

2. Να υπογραμμίσεις τα επίθετα που λειτουργούν ως κατηγορούμενα στις προτάσεις.

α) Το παιδί είναι άρρωστο σήμερα.

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.11

Page 12: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

132

β) Ο Πέτρος φαίνεται επιμελής στα μαθήματά του.

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.12

Page 13: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

133

γ) Εσείς είστε υπεύθυνος στον τομέα προσωπικού; δ) Η γιαγιά είναι ευγενική και καλόκαρδη με όλους.

ΗΗ ΡΡόόδδοοςς

Τα πα ρα θετικά των επιθέτων

Δύο ή περισσότερα ουσιαστικά μπορεί να έχουν μια ιδιότητα σε διαφορετικό βαθμό. Γι’ αυτό, τα επίθετα που συνοδεύουν και φανερώνουν τις ιδιότητες των ουσιαστικών εμφανίζονται με ξεχωριστούς τύπους που φανερώνουν το διαφορετικό τους βαθμό. Οι τύποι αυτοί λέγονται βαθμοί του επιθέτου. Οι βαθμοί του επιθέτου είναι τρεις: ο θετικός, ο συγκριτικός και ο υπερθετικός.

Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθμός λέγονται παραθετικά του επιθέτου. Οι τρεις βαθμοί του επιθέτου σχηματίζονται μονολεκτικά (με μια λέξη) ή

περιφραστικά (με περισσότερες από μία λέξεις) σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός Σχετικός Απόλυτος ψηλός ψηλότερος

ή πιο ψηλός

ο ψηλότερος ή ο πιο ψηλός

ψηλότατος ή πολύ ψηλός πάρα πολύ ψηλός

Ανώμα λα πα ρα θετικά

Μερικά επίθετα σχηματίζουν τα μονολεκτικά παραθετικά τους ανώμαλα, δηλαδή με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι τα άλλα επίθετα.

Θετικός βαθμός Συγκριτικός βαθμός Υπερθετικός βαθμός καλός καλύτερος άριστος

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.13

Page 14: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

134

κακός χειρότερος -

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.14

Page 15: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

135

• ύλη π.χ. ξύλινος, πέτρινος, σιδερένιος •

καταγωγή ή συγγένεια τόπο ή χρόνο κατάσταση που δεν αλλάζει

π.χ. πατρικός, ελληνικός π.χ. θαλασσινός, αυριανός π.χ. ολόκληρος, μισός, αθάνατος

μικρός μικρότερος ελάχιστος μεγάλος μεγαλύτερος μέγιστος πολύς περισσότερος - λίγος λιγότερος ελάχιστος απλός απλούστερος απλούστερος γέρος γεροντότερος - ψηλός ψηλότερος ύψιστος

Υπάρχουν επίθετα που δε σχηματίζουν καθόλου παραθετικά. Συγκεκριμένα δεν έχουν συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό τα επίθετα που

σημαίνουν :

Ασκήσεις

1. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά με τον κατάλληλο μονολεκτικό τύπο του συγκριτικού ή του υπερθετικού βαθμού των επιθέτων που βρίσκονται στις παρενθέσεις.

α) Ο πατέρας κοιμάται ………………………………………… (λίγος) ώρες γιατί έχει πολλή δουλειά. β) Ο ………………………………………… (μικρός) γιος της είναι ………………………………………… (καλός) στο σχολείο. γ) Ζητούσαν ………………………………………… (πολύς) χρήματα απ’ όσα έπαιρναν μέχρι τότε. δ) Ήταν οι ………………………………………… (κακός) μέρες της ζωής μου. ε) Η συμπεριφορά του ………………………………………… (γέρος) μέλους του συμβουλίου ήταν καθοριστική. στ) Η λύση του προβλήματος ήταν πραγματικά ………………………………………… (απλός) .

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.15

Page 16: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

136

ΤΤααξξιιδδιιωωττιικκέέςς εεννττυυππώώσσεειιςς

Το επίθετο ο πο λύς , η πολλή, το πολύ

Το επίθετο ο πολύς, η πολλή, το πολύ γράφεται: α) με ένα λ και υ στην ονομαστική και αιτιατική του ενικού αριθμού του αρσενικού και ουδέτερου γένους. π.χ. πολύς κόσμος, πολύ κρύο

β) με δύο λ στο θηλυκό του ενικού αριθμού και στα τρία γένη του πληθυντικού αριθμού. π.χ. πολλή ζέστη, πολλές γυναίκες

Το αρσενικό και το ουδέτερο δεν έχουν γενική ενικού.

Κανένα γένος δε σχηματίζει την κλητική του ενικού, ενώ η κλητική του πληθυντικού δε σχηματίζεται συχνά.

Ενικός αριθμός ονομαστική ο πολύς η πολλή το πολύ γενική (του πολύ, πολλού) της πολλής (του πολύ, πολλού) αιτιατική τον πολύ την πολλή το πολύ κλητική - - -

Πληθυντικός αριθμός ονομαστική οι πολλοί οι πολλές τα πολλά γενική των πολλών των πολλών των πολλών αιτιατική τους πολλούς τις πολλές τα πολλά κλητική (πολλοί) (πολλές) (πολλά)

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.16

Page 17: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

137

Από το επίθετο πολύς παράγεται το επίρρημα πολύ, που χρησιμοποιείται στον ενικό αριθμό, και το επίρρημα πολλά, που χρησιμοποιείται στον πληθυντικό αριθμό.

π.χ. Έφτασα στην Αθήνα πολύ αργά. Δεν ξέρω πολλά γι’ αυτό το θέμα.

Το επίρρημα πολύ μπαίνει μπροστά από επίθετο ή από άλλο επίρρημα για να σχηματίσει τον υπερθετικό βαθμό των παραθετικών ή συνοδεύει ρήμα.

π.χ. Είσαι πολύ κομψή μ’ αυτό το φόρεμα. Ήρθε πολύ αργά και δεν πρόλαβε. Έφαγα πολύ.

Το επίθετο πολλή μπαίνει μπροστά από τα θηλυκά ουσιαστικά. Αν όμως ακολουθεί θηλυκό επίθετο, τότε μπαίνει το επίρρημα πολύ.

π.χ. Ρίχνει πολλή βροχή. Ρίχνει πολύ δυνατή βροχή.

Ασκήσεις

1. Να συμπληρώσεις τα κενά με το σωστό τύπο του επιθέτου ο πολύς, η πολλή, το πολύ και το επίρρημα πολύ.

α) Η Μαργαρίτα είναι ……………………………… κομψή μ’ αυτό το φόρεμα. β) ……………………………… σχέδια συζητήθηκαν, αλλά κανένα δε βρέθηκε αρκετά αποτελεσματικό. γ) Δεν αντέχει τις ……………………………… φασαρίες, γι’ αυτό προτιμά να μένει σε ένα ……………………………… απομονωμένο μέρος. δ) Δεν αισθάνεται ……………………………… καλά τελευταία και ο γιατρός της συνέστησε να σταματήσει την ……………………………… δουλειά. ε) Θυμάμαι πάντα με ……………………………… μεγάλη αγάπη τον παππού μου.

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.17

Page 18: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

138

2. Να συμπληρώσεις τα κενά με το πολλή ή πολύ και να γράψεις στην παρένθεση αν είναι επίθετο ή επίρρημα.

α) Έχει ……………………………… κίνηση στο δρόμο. (…………………………………) β) Δεν είναι ……………………………… καλό κρασί. (…………………………………) γ) Έχει ……………………………… αέρα. (…………………………………) δ) Είναι ……………………………… συγκινητική μέρα. (…………………………………) ε) Έφαγες ……………………………… φαγητό; (…………………………………) στ) Δε μου αρέσει ……………………………… το θέατρο. (…………………………………)

Η μετοχή ως επίθετο

Πολλές φορές ως επιθετικό προσδιορισμό δε χρησιμοποιούμε μόνο τα επίθετα αλλά και τις μετοχές της παθητικής φωνής. Οι μετοχές αυτές προέρχονται από ρήματα και έχουν τη λειτουργία επιθέτου, δηλαδή συνοδεύουν τα ουσιαστικά και προσδιορίζουν μια ιδιότητα.

π.χ. Η εγχείρηση στην οποία υποβλήθηκε ήταν επιτυχημένη. Ο πατέρας του είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους

επιχειρηματίες.

Η μετοχή επιτυχημένος λειτουργεί ως επίθετο μόνο στο δεύτερο παράδειγμα. Στο πρώτο παράδειγμα λειτουργεί ως κατηγορούμενο.

Ασκήσεις 1. Να υπογραμμίσεις τις μετοχές που έχουν θέση επιθέτου στις παρακάτω

προτάσεις. α) Υιοθέτησαν ένα πολύ χαριτωμένο κοριτσάκι. β) Οι πολιτισμένοι άνθρωποι δε φέρονται έτσι. γ) Η προσπάθειά του δεν είχε τελικά τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. δ) Η χελώνα καρέτα καρέτα είναι προστατευόμενο είδος. ε) Το βαριά πληγωμένο ζώο ίσα ίσα που πάλευε.

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.18

Page 19: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

139

ΆΆννοοιιξξαα ττοουυ ΑΑιιγγααίίοουυ ττηη θθύύρραα

Εθνικά ονόμα τα

Οι λέξεις που δηλώνουν τον κάτοικο ενός τόπου, δηλαδή μιας χώρας, μιας πόλης, ενός νησιού κτλ., ή αυτόν που κατάγεται από αυτό τον τόπο λέγονται εθνικά ονόματα. Τα εθνικά ονόματα γράφονται πάντα με κεφαλαίο το αρχικό γράμμα, ενώ τα επίθετα που παράγονται από τα εθνικά ονόματα γράφονται με μικρό το αρχικό γράμμα.

π.χ. Ελλάδα - Έλληνας, Ελληνίδα αλλά ελληνικός, -ή, -ό Κρήτη - Κρητικός, Κρητικιά αλλά κρητικός, -ή, -ό

Οι καταλήξεις των εθνικών ονομάτων είναι οι εξής:

-ώτης , -ώτισσα Ήπειρος Ηπειρώτης, Ηπειρώτισσα -ιώτης , -ιώτισσα Σούλι Σουλιώτης, Σουλιώτισσα -ίτης , -ίτισσα Ρόδος Ροδίτης, Ροδίτισσα -ιάτης , -ιάτισσα Μάνη Μανιάτης, Μανιάτισσα -ανός , -ανή Αφρική Αφρικανός, Αφρικανή -ιανός , -ιανή Πάρος Παριανός, Παριανή -άνος ,-άνα Πρέβεζα Πρεβεζάνος, Πρεβεζάνα -ιος , -ια Αίγυπτος Αιγύπτιος, Αιγύπτια -ιός , -ιά Θεσσαλονίκη Θεσσαλονικιός, Θεσσαλονικιά

-ινός, -ινή Αλεξάνδρεια Αλεξανδρινός, Αλεξανδρινή

-αίος , -αία Ευρώπη Ευρωπαίος, Ευρωπαία -όνας , -ισσα Μακεδονία Μακεδόνας, Μακεδόνισσα -ικός , -ικιά Κρήτη Κρητικός, Κρητικιά -έζος , -έζα Βιέννη Βιεννέζος, Βιεννέζα -ός , -ίδα Γαλλία Γάλλος, Γαλλίδα

Τα ακόλουθα εθνικά ουσιαστικά σχηματίζονται ανώμαλα: Γιάννενα Γιαννιώτης Ίος Νιώτης Νάξος Αξιώτης Κύμη Κουμιώτης Τροία Τρωαδίτης Λονδίνο Λονδρέζος

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.19

Page 20: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

140

Ασκήσεις

1. Να γράψεις πώς λέγονται αυτοί που κατάγονται από:

π.χ. το Βόλο Βολιώτης Βολιώτισσα β) τη Ζάκυνθο …………………………………… ……………………………………….. γ) την Κόρινθο …………………………………… ……………………………………….. δ) τη Λήμνο …………………………………… ……………………………………….. ε) τη Σπάρτη …………………………………… ……………………………………….. στ)τη Νάουσα …………………………………… ……………………………………….. ζ) τη Θεσσαλία …………………………………… ………………………………………..

2. Να γράψεις πώς λέγονται οι κάτοικοι των παρακάτω χωρών.

π.χ. Ολλανδία Ολλανδός Ολλανδέζα β) Ιαπωνία …………………………………… ……………………………………….. γ) Μαρόκο …………………………………… ……………………………………….. δ) Μάλτα …………………………………… ……………………………………….. ε) Ισπανία …………………………………… ……………………………………….. στ) Ινδία …………………………………… ………………………………………..

3. Να γράψεις τα εθνικά ονόματα και τα αντίστοιχα παράγωγα επίθετα. π.χ. Αγγλία Άγγλος Αγγλίδα αγγλικός β) Κίνα ………………………… ……………………….… …………………………… γ) Ουγγαρία ………………………… ………………………..… …………………………… δ) Χαβάη ………………………… …………………………. …………………………… ε) Λονδίνο ………………………… ………………………..… …………………………… στ)Παρίσι ………………………… ………………………..… …………………………… ζ) Ελβετία ………………………… ………………………….. ……………………………

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.20

Page 21: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

86

12. Ταξίδια στην Ελλάδα

Το παραδεισένιο Πήλιο

1. Σημείωσε δίπλα στις προτάσεις στις οποίες υπάρχει παρομοίωση.

α) Είναι πολύ έξυπνη. Το μυαλό της κόβει σαν ξυράφι. β) Σαν έφτασε, έτρεξε να χαιρετήσει τον παππού του. γ) Το τραγούδι ακουγόταν λες και ήταν κελάηδημα αηδονιού. δ) Τα σύννεφα στον ουρανό είναι άσπρα όπως το βαμβάκι. ε) Σαν τι λες να κάνουμε για να περάσει η ώρα; στ) Σαν πανύψηλα κάστρα είναι τα βουνά της Ελλάδας. ζ) Να με ειδοποιήσεις, σαν δεις τον ταχυδρόμο να έρχεται. η) Ξεγλιστράει όπως το χέλι.

2. Ξαναγράψε τις προτάσεις … α) αντικαθιστώντας τα επίθετα με αντίθετά τους.

α) Μου είναι χρήσιμες οι πληροφορίες που μου δίνεις.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… β) Ο Άλκης έχει έναν κάτασπρο και ήμερο σκύλο.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… γ) Η θερμοκρασία είναι πολύ χαμηλή σήμερα. Είναι η πιο κρύα μέρα.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… δ) Την τελευταία φορά που είδα την Έλσα ήταν πολύ παχιά.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

β) αντικαθιστώντας τα επίθετα με συνώνυμά τους. α) Ο ουρανός είναι γεμάτος με μεγάλα άσπρα σύννεφα.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… β) Ο θαρραλέος στρατιώτης δεν τρόμαξε από τον ισχυρό κρότο.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… γ) Ο καιρός είναι ψυχρός σήμερα. Μη βάζεις τη λεπτή ζακέτα.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… δ) Αν δεν έτρωγες λιπαρά σίγουρα δε θα ήσουν τόσο παχύς.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.21

Page 22: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

87

3. Στις παρακάτω προτάσεις α) να υπογραμμίσεις τα επίθετα και να κυκλώσεις τις μετοχές. α) Ο Κώστας είναι καλός, έξυπνος κι ευγενικός με όλους.

β) Η Αλίκη αισθάνεται πολύ κουρασμένη. Εδώ και αρκετές μέρες διαβάζει για τις

εξετάσεις στο Γυμνάσιο. Όμως είναι σίγουρη ότι θα τα πάει καλά.

γ) Η Ιστορία μού φαίνεται δύσκολη γιατί πρέπει να θυμάμαι πολλές λεπτομέρειες.

δ) Όταν μου ζητάς να είναι πάντα περιποιημένο το δωμάτιό μου γίνεσαι

καταπιεστική. Πού αλλού να παίξω; Όταν τελειώσω θα μαζέψω ό,τι έχω πεταμένο.

ε) Νοσταλγώ τις περσινές μου διακοπές. Το νησί ήταν υπέροχο και η θάλασσα

πεντακάθαρη.

στ) Η Έφη φαίνεται πολύ χαρούμενη. Την περασμένη εβδομάδα ο αγαπημένος της

αδελφός της ανακοίνωσε ότι θα γίνει θεία!

β) Γράψε παρακάτω τις μετοχές που κύκλωσες και σημείωσε με ένα αυτές που λειτουργούν ως επίθετα. α) …………………………………………………………………………

β) …………………………………………………………………………

γ) …………………………………………………………………………

δ) …………………………………………………………………………

ε) …………………………………………………………………………

στ) …………………………………………………………………………

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.22

Page 23: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

88

Η Ρόδος

Θετικός Συγκριτικός Σχετικός υπερθετικός Απόλυτος υπερθετικός

νέος νεότερος ο νεότερος νεότατος πιο νέος ο πιο νέος πολύ νέος

Παραθετικά επιθέτων

Συχνά χρησιμοποιούμε επίθετα για να συγκρίνουμε ουσιαστικά. Στα επίθετα έχουμε τρεις βαθμούς: θετικός συγκριτικός υπερθετικός σχετικός υπερθετικός απόλυτος υπερθετικός Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός λέγονται παραθετικά των επιθέτων.

Τα επίθετα θετικού βαθμού φανερώνουν ότι το ουσιαστικό που συνοδεύουν έχει ένα γνώρισμα. π.χ. νέος άνθρωπος

Τα επίθετα συγκριτικού βαθμού φανερώνουν ότι το ουσιαστικό που συνοδεύουν έχει ένα γνώρισμα σε μεγαλύτερο βαθμό από ένα άλλο. Ο συγκριτικός βαθμός σχηματίζεται με δύο τρόπους: α) θετικός βαθμός ουδετέρου + -τερος (π.χ. νεότερος) β) πιο + θετικός βαθμός (π.χ. πιο νέος) Τα επίθετα υπερθετικού βαθμού φανερώνουν ότι το ουσιαστικό που συνοδεύουν έχει ένα γνώρισμα σε μεγαλύτερο βαθμό από όλα τα άλλα όμοιά του. Ο σχετικός υπερθετικός βαθμός σχηματίζεται ως εξής: άρθρο + συγκριτικός βαθμός (π.χ. ο νεότερος ή ο πιο νέος) Τα επίθετα απόλυτου υπερθετικού βαθμού φανερώνουν ότι το ουσιαστικό που συνοδεύουν έχει ένα γνώρισμα σε πολύ μεγάλο βαθμό, χωρίς να γίνεται όμως σύγκριση με άλλα. Ο απόλυτος υπερθετικός βαθμός σχηματίζεται με δύο τρόπους: α) θετικός βαθμός ουδετέρου + -τατος (π.χ. νεότατος) β) πολύ + θετικός βαθμός (π.χ. πολύ νέος)

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.23

Page 24: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

89

Ανώμαλα παραθετικά

Θετικός βαθμός Συγκριτικός βαθμός Υπερθετικός βαθμός καλός καλύτερος άριστος κακός χειρότερος - πολύς περισσότερος (πιότερος) - λίγος λιγότερος ελάχιστος μεγάλος μεγαλύτερος μέγιστος μικρός μικρότερος ελάχιστος

Τα παραθετικά των επιθέτων σε –ύς, -ιά, -ύ σχηματίζονται με την κατάληξη –ύτερος, -ύτατος (π.χ. βαθύς - βαθύτερος - βαθύτατος)

Εξαιρέσεις στα παραθετικά Μερικά επίθετα δεν έχουν θετικό βαθμό! (π.χ. κατώτερος - κατώτατος, ανώτερος - ανώτατος) Μερικά επίθετα δεν έχουν ούτε θετικό ούτε υπερθετικό! (π.χ. προτιμότερος, προγενέστερος, μεταγενέστερος) Τα επίθετα που δε σχηματίζουν κάποιον ή κάποιους από τους βαθμούς των επιθέτων ονομάζονται ελλειπτικά. Μερικά επίθετα δε σχηματίζουν καθόλου παραθετικά! Αυτά τα επίθετα φανερώνουν: α) ύλη (π.χ. ξύλινος) β) καταγωγή ή συγγένεια (π.χ. ελληνικός, αδερφικός) γ) τόπο ή χρόνο (π.χ. ορεινός, σημερινός) δ) κατάσταση που δεν αλλάζει (π.χ. αθάνατος)

Τέλος υπάρχει και μια ομάδα επιθέτων που σχηματίζουν τα μονολεκτικά παρα-θετικά τους από διαφορετικό θέμα ή με τρόπο διαφορετικό από τα άλλα. Τα παραθετικά αυτά λέγονται ανώμαλα.

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.24

Page 25: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

90

1. Συμπλήρωσε τα παραθετικά των επιθέτων.

ΘΕΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ

ΣΧΕΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ

ΒΑΘΜΟΣ

ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ

ΒΑΘΜΟΣ γρήγορος ……………………… ……………………… ………………………

φυσική ……………………… ……………………… ………………………

υγιεινοί ……………………… ……………………… ………………………

ανθεκτικές ……………………… ……………………… ………………………

βαθύς ……………………… ……………………… ………………………

όμορφοι ……………………… ……………………… ………………………

2. Γράψε τον συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό των επιθέτων στις παρακάτω φράσεις. Προσοχή! Κάποια επίθετα δεν έχουν παραθετικά!

ΘΕΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ

φαρδιά ρούχα ……………………………………… ………………………………………

καλός μαθητής ……………………………………… ………………………………………

πατρικό σπίτι ……………………………………… ………………………………………

ελληνική ταινία ……………………………………… ………………………………………

λίγος χρόνος ……………………………………… ………………………………………

θαλασσινός αέρας ……………………………………… ………………………………………

μισή μέρα ……………………………………… ………………………………………

μεγάλη νίκη ……………………………………… ………………………………………

αυριανό μάθημα ……………………………………… ………………………………………

απλός τρόπος ……………………………………… ………………………………………

ωραίο παιχνίδι ……………………………………… ………………………………………

σιδερένια πόρτα ……………………………………… ………………………………………

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.25

Page 26: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

91

3. Συμπλήρωσε τα κενά με τα παραθετικά των επιθέτων ή επιρρημάτων. α) Μια από τις ……………………………… (σημαντικός) ανακαλύψεις του ανθρώπου ήταν η

ανακάλυψη της φωτιάς.

β) Ο Οδυσσέας Ελύτης είναι ένας από τους ……………………………… (διάσημος) Έλληνες

λογοτέχνες.

γ) ∆ιαλέξαμε ένα ……………………………… (ωραίο) τραγούδι για να πούμε στη γιορτή.

δ) Η λύση της άσκησης τελικά ήταν ……………………………… (απλή).

ε) Ο Στράτος είναι ……………………………… (βαρύς) από την Έλλη.

στ) Βάλε το κάδρο ……………………………… (δεξιά). Εκεί θέλω να βάλω τη φωτογραφία

του ……………………………… (μεγάλος) γιου μου, που είναι στρατιώτης.

ζ) Ο Νίκος, που είναι από τη Θεσσαλία, μας έδωσε ……………………………… (σαφής)

οδηγίες για το πώς θα φτάσουμε στο Βόλο.

η) Στάθηκε στο ……………………………… (ψηλό) σημείο και κοίταξε το τοπίο.

θ) Το πρωί έγινε μια ……………………………… (ισχυρή) σεισμική δόνηση στη Ζάκυνθο.

ι) Φτάσαμε ……………………………… (γρήγορα) από εσάς.

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.26

Page 27: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

92

Ταξιδιωτικές εντυπώσεις

Το επίθετο πολύς Ενικός αριθμός Ον. ο πολύς η πολλή το πολύ Γεν. του πολύ / του πολλού της πολλής του πολύ / του πολλού Αιτ. τον πολύ την πολλή το πολύ Κλ. --- --- --- Πληθυντικός αριθμός Ον. οι πολλοί οι πολλές τα πολλά Γεν. των πολλών των πολλών των πολλών Αιτ. τους πολλούς τις πολλές τα πολλά Κλ. --- --- --- Υπάρχει ένας τρόπος να θυμάσαι με πόσα λ γράφονται οι τύποι αυτού του επι-θέτου!

• Γράφεται με ένα λ όταν αμέσως μετά ακολουθεί υ (π.χ. πολύς, πολύ) • Γράφεται με δύο λ σε όλες τις άλλες περιπτώσεις (π.χ. πολλοί, πολλών,

πολλές, πολλή κ.α.) Πολλή - πολύ Το επίθετο πολλή συνοδεύει θηλυκά ουσιαστικά. Το επίρρημα πολύ απαντάει στην ερώτηση «πόσο;» και συνοδεύει το ρήμα. Στο χαρίζω με πολλή αγάπη. Στο χαρίζω με πολύ μεγάλη αγάπη. επίθετο ουσιαστικό ποσοτικό επίθετο ουσιαστικό επίρρημα

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.27

Page 28: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

93

1. Συμπλήρωσε τις προτάσεις με το επίρρημα πολύ ή το επίθετο ο πολύς, η πολλή, το πολύ στο σωστό τύπο. α) Φέτος θα έρθει ………………… κόσμος στη γιορτή μας.

β) Κάνετε ………………… θόρυβο. Σας παρακαλώ να κάνετε ………………… ησυχία και να

συγκεντρωθείτε στην άσκηση. Έχουμε ………………… ακόμη να κάνουμε.

γ) ………………… άνθρωποι νιώθουν ………………… μεγάλη υποχρέωση να βοηθούν τα

αδέσποτα και απροστάτευτα ζώα και τους δίνουν ………………… αγάπη.

δ) Λείπεις ………………… καιρό. Σίγουρα θα γνώρισες ………………… ανθρώπους και θα

είδες ………………… ωραία τοπία στο ταξίδι σου.

ε) Πέρασαν ………………… χρόνια από την τελευταία φορά που έπαιξα τόση …………………

ώρα ποδόσφαιρο. Κουράστηκα πάρα ………………… !

στ) Η αδελφή μου είναι ακόμη ………………… μικρή για να πάει μόνη της διακοπές.

2. Να συμπληρώσεις τις προτάσεις με πολλή ή πολύ και να γράψεις δίπλα αν είναι επίθετο ή επίρρημα.

π.χ. Θα χαρώ πολύ να σας δω απόψε επίρρημα

α) Έχει ………………… αέρα σήμερα. …………………

β) Έριξε ………………… χαλάζι φέτος. …………………

γ) Μας έλειψες ………………… . …………………

δ) Έχει ………………… ζέστη εδώ μέσα. …………………

ε) Μας πρόσφερε ………………… αγάπη. …………………

στ) Σου το δίνω με ………………… μεγάλη αγάπη. …………………

ζ) Η αυριανή μέρα θα είναι ………………… θερμή. …………………

η) Μου αρέσει ………………… η άνοιξη. …………………

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.28

Page 29: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

94

Άνοιξα του Αιγαίου τη θύρα 1. Πώς λέγονται οι κάτοικοι των παρακάτω χωρών;

Ελλάδα Έλληνας Ελληνίδα

Αγγλία …………………………… ……………………………

Κίνα …………………………… ……………………………

Ολλανδία …………………………… ……………………………

Ινδία …………………………… ……………………………

Αίγυπτος …………………………… ……………………………

Βραζιλία …………………………… ……………………………

Σουηδία …………………………… ……………………………

Ισπανία …………………………… ……………………………

2. Σύνδεσε τα επίθετα που παράγονται από τα εθνικά των παρακάτω περιοχών με τα ουσιαστικά και σχημάτισε φράσεις.

Χίος – μαστίχα → χιώτικη μαστίχα

Περσία – χαλιά → …………………………………………………

Ελβετία – ρολόι → …………………………………………………

Κρήτη – παξιμάδι → …………………………………………………

Ελλάδα – νησιά → …………………………………………………

Γαλλία – άρωμα → …………………………………………………

Σάμος – κρασί → …………………………………………………

Κύπρος – χαλούμι → …………………………………………………

Βόλος – ελιές → …………………………………………………

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.29

Page 30: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃ ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

105

Υπάρχουνμερικάεπίθετα,κυρίωςδάνειααπόάλλεςγλώσσες,ταοποίαείναιάκλιτα.Ταεπίθετααυτάέχουνμόνοέναντύπογιαόλαταγένηκαιόλεςτιςπτώσειςενικούκαιπληθυντικού:

γκρι,καφέ,μπλε,λουξ,ριγέ,ροζ,μοβ,μπεζ

Η τάξη μου έχει πολλούςμαθητές. Είμαστε πολλοί!

Έχω βρει κι ένα τέχνασμα για ναθυμάμαι με πόσα λ γράφω τους τύπους αυτού

του επιθέτου! Το γράφω με ένα λ όταν αμέσως μετάακολουθεί υ: πολύς – πολύ

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις το γράφω με δύο λ :πολλού – πολλές – πολλά – πολλών κτλ.

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

Θ. Το επίθετο πολύς

7.2 Άκλιτα επίθετα

Ον. ο πολύς ηπολλή τοπολύ

Γεν. του πολύ/τουπολλού τηςπολλής τουπολύ/τουπολλού

Αιτ. τονπολύ τηνπολλή τοπολύ

Κλ. – – –

Ον. οι πολλοί οιπολλές ταπολλά

Γεν. των πολλών τωνπολλών τωνπολλών

Αιτ. τουςπολλούς τιςπολλές ταπολλά

Κλ. – – –

100138 ����������.indd 105 10/4/2013 1:24:13 µµΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.30

Page 31: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃ ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

106

Γράφω σε:• -αίος: ακμαίος,γενναίοςκ.ά.Εξαίρεση:νέος•-λέος: ρωμαλέοςκ.ά.Εξαίρεση:κεφαλαίος•-τέος: διαιρετέοςκ.ά.•-είος: αστείος,λείοςκ.ά.Εξαίρεση:κρύος,γελοίος•-ηρός:ανθηρός,ζωηρόςκ.ά.Εξαίρεση:ισχυρός,αλμυρός, γλαφυρός,οχυρός•-ικός: ευγενικός,γνωστικόςκ.ά.Εξαίρεση:θηλυκός,δανεικός• -ιμος: χρήσιμος,νόμιμοςκ.ά.Εξαίρεση:διάσημος,άσχημος,έτοιμος,έρημος,πρόθυμος,περίφημοςκ.ά.•-ινός:αντικρινός,βραδινόςκ.ά.Εξαίρεση:ελεεινός,σκοτεινός,ταπεινός,υγιεινός,φωτεινός•-ινος:μάλλινος,ξύλινοςκ.ά.•-ιος: άγιος,ουράνιοςκ.ά.Εξαίρεση:όσαπαράγονταιαπόκύριαονόματαπροσώπων:πυθα-γόρειος,αχίλλειος,επικούρειοςκ.ά.Επίσηςεξαιρούνται:γυναικείος,αντρίκειος,άδειος,βόρειος,επί-γειος,όμοιος,τέλειοςκ.ά.•-ίσιος: βουνίσιος,παλικαρίσιοςκ.ά.Εξαίρεση:γνήσιος,ημερήσιος,Ιθακήσιος(εθνικά)•-ωπός: αγριωπός,πρασινωπόςκ.ά.•-ωτός: θολωτός,φουντωτόςκ.ά.

Τι θα θυμάμαι για... τα επίθετα

1.Ταεπίθεταμαςδίνουνπληροφορίεςγιατηνποιότηταήτηνιδιότητατωνουσιαστικών.

2.Ταεπίθεταείναιπολύχρήσιμα,γιατίμαςβοηθούνναπερι-γράψουμεμελεπτομέρειατοουσιαστικόκαινακαταλάβου-μεκαλύτεραγιαποιο ακριβώςπράγμαμιλάμε.

Π.χ.Όχιαυτή!Τημεγάληπετσέταδώσεμου.

2.Ταεπίθεταπαίρνουνκάθεφοράτογένος,τοναριθμόκαιτηνπτώσητωνουσιαστικώνπουσυνοδεύουν,γιατίπρέπειπάντανασυμφωνούνμαζίτους:

έναςευγενικόςκύριος τονευγενικόκύριο δυοευγενικοί κύριοι ηευγενικήκυρία

4.Ο τόνος των επιθέτων σχεδόν πάντα παραμένει στην ίδιασυλλαβήσεόλεςτιςπτώσεις,αντίθεταμεό,τισυμβαίνεισταουσιαστικά(εξαιρούνταιταεπίθεταπουκλίνονταισύμφωναμετύπουςτηςαρχαίαςελληνικής,βλ.ενότητες7.1Ζκαι7.1Η).

Τι να θυμάμαι όταν γράφω

100138 ����������.indd 106 10/4/2013 1:24:14 µµΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.31

Page 32: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃ ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

107

7.3 Παραθετικά επιθέτων

Α. Βαθμοί σύγκρισης των επιθέτων

Και τισυμβαίνει όταν θέλω

να συγκρίνω ουσιαστικάμεταξύ τους;

–ΗΑγγελίναείναιωραία.–Εγώόμωςείμαιωραιότερη.–Μπα!Η πιο ωραία απόόλεςείμαιεγώ.–Μημαλώνετε!Όλεςείστεπολύ ωραίακορίτσια.

Θετικός Συγκριτικός Σχετικός Υπερθετικός Απόλυτος Υπερθετικός

Συχνά,χρησιμοποιούμεταεπίθεταγια να συγκρίνουμε ουσιαστικά.Σταεπίθεταέχουμετρειςβαθμούς: θετικός � συγκριτικός � υπερθετικός

σχετικός υπερθετικός απόλυτος υπερθετικός

Οσυγκριτικόςκαιουπερθετικόςλέγονταιπαραθετικάτωνεπιθέτων.

Επίθεταθετικού βαθμούλέγονταιταεπίθεταπουφανερώνουνότιέναουσιαστικόέχειέναγνώρισμα.

ωραία ωραιότερη ηωραιότερη ωραιότατη

πιοωραία ηπιοωραία πολύωραία

100138 ����������.indd 107 10/4/2013 1:24:14 µµΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.32

Page 33: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃ ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

108

Β. Συγκριτικός βαθμός

Επίθετασυγκριτικού βαθμούλέγονταιταεπίθεταπουφανερώνουνότιέναουσιαστικόέχειέναγνώρισμασεμεγαλύτεροβαθμόαπόέναάλλο.Οσυγκριτικόςβαθμόςσχηματίζεταιμεδύοτρόπους:

θετικός βαθμός ουδετέρου + -τερος (ομορφότερος,μακρύτερος,ευγενέστερος)πιο + θετικός βαθμός (πιοόμορφος,πιομακρύς,πιοευγενής)

γρήγορος ψηλή ακριβό

Oλαγόςείναιγρηγορότε-ροςαπότονσκαντζόχοιρο.Ολαγόςείναιπιο γρήγο-ροςαπότονσκαντζόχοιρο.

ΗΕλένηείναιψηλότερηαπότηΣοφία.ΗΕλένηείναιπιο ψηλήαπότηΣοφία.

Τοσποραυτοκίνητοείναιακρι-βότεροαπότοτζιπ.Τοσποραυτοκίνητοείναιπιοακριβόαπότοτζιπ.

Γ. Υπερθετικός βαθμόςΣχετικός υπερθετικός βαθμός

γρήγορος ψηλή ακριβό

Ολαγόςείναιογρηγορό-τεροςαπόόλους.

Ολαγόςείναι ο πιο γρή-γοροςαπόόλους.

ΗΕλένηείναιη ψηλότε-ρηαπόόλατακορίτσια.

ΗΕλένηείναιη πιο ψηλήαπόόλατακορίτσια.

Τοσποραυτοκίνητοείναι τοακριβότερο απόόλατααυτοκί-νητα.

Τοσποραυτοκίνητοείναιτο πιοακριβόαπόόλατααυτοκίνητα.

100138 ����������.indd 108 10/4/2013 1:24:15 µµΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.33

Page 34: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃ ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

109

Ο σχετικός υπερθετικός βαθμός ενόςεπιθέτουδηλώνειότιτοουσιαστικόπουσυνοδεύειέχειέναγνώρισμασεμεγαλύτεροβαθμόαπό όλα τα άλλαόμοιάτου.Οσχετικόςυπερθετικόςσχηματίζεταιωςεξής:

άρθρο + συγκριτικός βαθμός(οομορφότερος,ομακρύτερος,οευγενέστερος) (οπιοόμορφος,οπιομακρύς,οπιοευγενής)

Ο απόλυτος υπερθετικός βαθμόςδηλώνειότιτοουσιαστικόέχειέναγνώρισμασεπολύμεγάλοβαθμό,χωρίς να γίνεται σύγκριση με άλλα.Οαπόλυτοςυπερθετικόςσχηματίζεταιμεδύοτρόπους:

θετικός βαθμός ουδετέρου + -τατος (ομορφότατος,μακρύτατος,ευγενέστατος)πολύ + θετικός βαθμός (πολύόμορφος,πολύμακρύς,πολύευγενής)

Οταχυδακτυλουργόςείναιταχύτατος στιςκινήσειςτου.

Πήραμιακομψότατηγραβάτα.

Αγόρασεέναωραι-ότατογατάκι.

Κοίτα,τώρα,πώςσχηματίζουμετονσχετικόυπερθετικό:

Ναόμωςκαιμιαάλληπερίπτωση.Γνώμη...χωρίςσύγκριση!

Συγκριτικός Σχετικός υπερθετικόςομορφότερος � οομορφότεροςπιοόμορφος � οπιοόμορφος

μακρύτερος � ομακρύτεροςπιομακρύς � οπιομακρύς

ευγενέστερος � οευγενέστεροςπιοευγενής � οπιοευγενής

Απόλυτος υπερθετικός βαθμός

100138 ����������.indd 109 10/4/2013 1:24:16 µµΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.34

Page 35: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃ ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

110

Γ. Εξαιρέσεις στα παραθετικά

Κάθεκανόνας,όμως,έχεικαιτιςεξαιρέσειςτου!Πρόσεξετιγίνεταιμεορισμέναεπίθετα.

Μερικάπαραθετικάδενέχουνθετικόβαθμό!κατώτερος κατώτατοςανώτερος ανώτατος

Μερικάάλλαδενέχουνούτεθετικόούτευπερθετικό:προτιμότερος, προγενέστερος, μεταγενέστερος

Ορισμέναεπίθεταδεσχηματίζουνκαθόλουπαραθετικά!

Ανώμαλα παραθετικά

χάρτινοκαπέλοκιάλλοχάρτινο καπέλοτρίαχάρτινα καπέλα

εξωγήινοπλάσμακιάλλο εξωγήινοπλάσμαπολλάεξωγήινα πλάσματα

σημερινήεφημερίδακιάλλησημερινήεφημερίδατρειςσημερινέςεφημερίδες

καλός καλύτερος άριστος

κακός χειρότερος –

πολύς περισσότερος(πιότερος) –

λίγος λιγότερος ελάχιστος

μεγάλος μεγαλύτερος μέγιστος

μικρός μικρότερος ελάχιστος

100138 ����������.indd 110 10/4/2013 1:24:16 µµΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.35

Page 36: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

™™™¯̄̄ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙̇̇̇ˆ̂ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ̃̃ ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆ̂̂̂̂ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜̃̃̃ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜...

111

Μερικάπαραθετικάεπιθέτωνείναι ελλειπτικά,δηλαδήδενέχουνθετικόβαθμόήδενέχουνκαιένανακόμηαπότουςδύοάλλουςβαθμούς.

Υπάρχουνκαιμερικάεπίθετα(πουφανερώνουνύλη,καταγωγή,τόπο/χρόνοήκατάστασηπουδεναλλάζει)ταοποίαδε σχηματίζουν παραθετικάκαθόλου.

Τέλος,υπάρχεικαιμιαομάδαεπιθέτωνπουσχηματίζουνταμονολεκτικάπαραθετικάτουςαπόδιαφορετικόθέμαήμετρόποδιαφορετικόαπόταάλλα.Ταπαραθετικάαυτάλέγονταιανώμαλα.

Γράφω με:• -ο:-ότερος,-ότατος(ωραίος,ωραιότερος,ωραιότατος)• -ω:-ώτερος,-ώτατος:όσαπαραθετικάπροέρχονταιαπότοπικάεπιρρήματασε-ω(ανώτερος,ανώτατος)• -υ:-ύτερος,-ύτατος(ταχύτερος,ταχύτατος)

Τι να θυμάμαι όταν γράφω

Τι θα θυμάμαι για...τα παραθετικά των επιθέτων

Ταεπίθεταέχουνβαθμούς:

1.θετικός βαθμόςωραίος,-α,-ο

2.συγκριτικός βαθμός πιο + θετικός:πιοωραίος,-α,-ο ουδέτερο θετικού βαθμού + -τερος, -η, -ο:ωραιότερος,-η,-ο

3.υπερθετικός βαθμόςα)σχετικός υπερθετικός

άρθρο + συγκριτικός:οωραιότερος,ηωραιότερη,τοωραιότεροοπιοωραίος,ηπιοωραία,τοπιοωραίο

β)απόλυτος υπερθετικός ουδέτερο θετικού βαθμού + -τατος:ωραιότατος,-η,-ο πολύ + θετικός βαθμός:πολύωραίος,-α,-ο

100138 ����������.indd 111 10/4/2013 1:24:17 µµΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.36

Page 37: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:____________________________________________ 24/5/2017

1. Να συμπληρώσεις τα κενά με τη σωστή παρομοίωση. Πετάχτηκε στο δρόμο σαν σαΐτα. Οι πολυκατοικίες ξεφυτρώνουν γύρω μας …………………………………………. Πετάχτηκε πάνω ……………………………………………… Τα χέρια του το έσφιγγαν ……………………………………………… Το κεφάλι του ήταν εντελώς φαλακρό ……………………………………………… Με τους επιδέσμους στο κεφάλι ……………………………………………… Το δωμάτιο ήταν σκοτεινό ……………………………………………… Σκαρφαλώνει στο σκοινί με επιδεξιότητα ……………………………………………… 2. Να γράψεις παρομοιώσεις με ζώα. Γερός σαν ……………………. Φαρμακερή σαν ………………………….. Άκακος σαν …………………. Υπομονετικός σαν ……………………….. Είναι αργός σαν ……………. Ξεγλιστράει σαν ……………..…………… 3. Να συμπληρώσεις τα κενά με τα επίθετα που ταιριάζουν. • Η σημερινή μέρα ήταν πολύ ………………………………………….. • Ο Νίκος χάρισε στην αγαπημένη του ένα …………………………… δαχτυλίδι. • Το ………………………………… άλμα της αθλήτριας ήταν τελικά άκυρο. • Μέχρι τον άλλο μήνα θα έχουμε μετακομίσει στο ………………………. σπίτι. • Το …………………………. βιβλίο του άρεσε τόσο, ώστε άρχισε να το διαβάζει αμέσως. 4. Να υπογραμμίσεις τα επίθετα που λειτουργούν ως

κατηγορούμενο στις παρακάτω προτάσεις. Το παιδί είναι άρρωστο και δε θα πάει σήμερα στο σχολείο. Ο Πέτρος φαίνεται επιμελής στα μαθήματά του. Η γιαγιά είναι ευγενική και καλόκαρδη με όλους. Οι τελευταίες στιγμές στην αποβάθρα του τρένου ήταν πολύ συγκινητικές. Ο Θάνος εργάζεται πολλές ώρες, ώστε να είναι οικονομικά ανεξάρτητος.

σαν σαΐτα, σαν τανάλια, σαν μπουντρούμι, σαν μανιτάρια, σαν ελατήριο, σαν ακροβάτης, έμοιαζε με σκιάχτρο, σαν γλόμπος

Παλάνης ΑθανάσιοςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.37

Page 38: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:_____________________________________________ 24/5/2017

1. Να συμπληρώσεις τα κενά γράφοντας τα επίθετα στο συγκριτικό βαθμό με περιφραστικό τρόπο.

• Ο Όλυμπος είναι το ……………………………………. (ψηλός) βουνό της Ελλάδας. • Πρέπει να ακολουθούμε έναν …………………………………….. (φυσικός) και ………………………………….. (υγιεινός) τόπο ζωής. • Ο τροχός είναι μία από τις ………………………………………… (σημαντικός) επινοήσεις του ανθρώπου. • Μπόλιασε τ’ αμπέλια του για να είναι …………………………………………. (ανθεκτικός) στις ασθένειες. • Οι εργάτες έπρεπε να σκάψουν …………………………… (βαθύς) το χαντάκι. • Ο Πικάσο είναι ένας από τους …………………………………… (διάσημος) ζωγράφους του κόσμου. 2. Να συμπληρώσεις τα κενά με τον κατάλληλο μονολεκτικό τύπο του

συγκριτικού ή υπερθετικού βαθμού των επιθέτων της παρένθεσης. Ο πατέρας κοιμάται ελάχιστες (λίγες) ώρες γιατί έχει πολλή δουλειά. Ο …………………………. (μικρός) γιος της είναι ………………………….. (καλός) στο σχολείο. Ζητούσαν ……………………………. (πολύς) χρήματα απ’ όσα έπαιρναν μέχρι τότε. Ήταν οι ……………………………….. (κακός) μέρες της ζωής μου. Η λύση του προβλήματος ήταν πραγματικά ………………………………… (απλός). Ο ξένος πρέσβης θεώρησε ……………………………….. (ψηλός) τιμή το γεγονός ότι του έκαναν δώρο το χρυσό κλειδί της πόλης.

Παλάνης ΑθανάσιοςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.38

Page 39: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

11

ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ

Οι βαθμοί του επιθέτου Παραδείγματα Η σάκα του Αντώνη είναι ωραία. Η σάκα του Κωστή είναι ωραιότερη από του Αντώνη. Η σάκα της Ελένης είναι η ωραιότερη. (η πιο ωραία) από τις σάκες των συμμαθητριών της. Η σάκα της Μαργαρίτας είναι ωραιότατη. Παρατηρώ: Στις παραπάνω προτάσεις οι σάκες όλων των παιδιών έχουν μία κοινή ιδιότητα: είναι ωραίες. Όχι όμως εξίσου. Καθεμιά από τις τρεις έχει την ωραιότητα σε ξεχωριστό βαθμό από την άλλη. Να θυμάσαι: Οι τύποι που μας δείχνουν το διαφορετικό βαθμό της ιδιότητας ενός ουσιαστικού λέγονται βαθμοί του επιθέτου. Οι βαθμοί είναι τρεις:

1. Θετικός. 2. Συγκριτικός. 3. Υπερθετικός.

• Ο θετικός βαθμός φανερώνει ότι το ουσιαστικό έχει απλά μια ιδιότητα.

π.χ. ωραία πόλη, φρόνιμο παιδί.

• Ο συγκριτικός βαθμός φανερώνει ότι ένα ουσιαστικό έχει μια ιδιότητα δε μεγαλύτερο

βαθμό συγκριτικά με κάποιο άλλο. π.χ. Ο Γιώργος είναι φρονιμότερος ή πιο φρόνιμος από το Νίκο.

• Ο υπερθετικός βαθμός φανερώνει ότι ένα ουσιαστικό έχει μια ιδιότητα σε ανώτερο

βαθμό από όλα τα όμοιά του. π.χ. Ο Γιώργος είναι φρονιμότατος ή ο φρονιμότερος ή ο πιο φρόνιμος.

Κι όμως, σου λέω πως είμαι δυνατότερος από εσένα!

Άγγελος Μπαστέας Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.39

Page 40: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

12

Ο σχηματισμός των παραθετικών

Ο συγκριτικός και υπερθετικός βαθμός των επιθέτων σχηματίζεται: 1) Περιφραστικά με το θετικό βαθμό και τα επιρρήματα πιο ή πολύ αντίστοιχα.

π.χ. Θετικός - γενναίος Συγκριτικός - πιο γενναίος Υπερθετικός - ο πιο γενναίος ή πολύ γενναίος 2) Μονολεκτικά στα επίθετα σε -ος και -υς με τις καταλήξεις -τερος, -τερη, -τερο για το συγκριτικό βαθμό και -τατος, -τατη, -τατο, για τον υπερθετικό βαθμό. π.χ. Θετικός - νέος - βαθύς Συγκριτικός - νεότερος - βαθύτερος Υπερθετικός - νεότατος - βαθύτατος

Πίνακας σχηματισμού παραθετικών

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

Περιφραστικός Μονολεκτικός Σχετικός Απόλυτος

φρόνιμος πιο φρόνιμος φρονιμότερος ο φρονιμότερος

ο πιο φρόνιμος

φρονιμότατος

πολύ φρόνιμος

πολύ πολύ φρόνιμος

Άγγελος Μπαστέας Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.40

Page 41: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

9

7. Ανώμαλα επίθετα.

Το επίθετο ο πολύς, η πολλή, το πολύ. Παραδείγματα: Η Πελοπόννησος λέγεται και Μοριάς, επειδή είχε πολλές μουριές. Έγινε πολύς θόρυβος για το τίποτε. Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Σου στέλνω αυτά τα λουλούδια με πολλή αγάπη. Κλίση του επιθέτου

Ενικός αριθμός

Ον. ο πολύς (δρόμος) η πολλή (χαρά) το πολύ (κρύο)

Γεν. του - της πολλής του -

Αιτ. τον πολύ την πολλή το πολύ

Κλητ. - - - - - -

Πληθυντικός αριθμός

Ον. οι πολλοί οι πολλές τα πολλά

Γεν. των πολλών των πολλών των πολλών

Αιτ. τους πολλούς τις πολλές τα πολλά

Κλητ. - πολλοί - (πολλές) - (πολλά)

Να θυμάσαι: Το επίθετο πολύς γράφεται με ένα λ και υ στην ονομαστική και αιτιατική ενικού του αρσενικού και του ουδετέρου. Όλοι οι άλλοι τύποι γράφονται με δύο λλ. Πρόσεχε!!! Το πολύ όταν αναφέρεται σε ρήμα ή βρίσκεται μπροστά από επίθετο γράφεται με ένα λ γιατί είναι επίρρημα. π.χ. Σήμερα έφαγα πολύ. Είναι μια πολύ ωραία μέρα.

Άγγελος Μπαστέας Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.41

Page 42: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

13

Ανώμαλα παραθετικά Παραδείγματα: Ο Βαγγέλης είναι καλύτερος μαθητής από τον Πέτρο. Είχαμε ελάχιστο χρόνο, για να συμπληρώσουμε τις ασκήσεις. Η Ασπασία είναι άριστη μαθήτρια. Παρατηρώ: Μερικά επίθετα σχηματίζουν τα μονολεκτικά παραθετικά τους από διαφορετικό αρχικό θέμα ή διαφορετικά από τα άλλα επίθετα. Αυτά τα παραθετικά λέγονται ανώμαλα.

Πίνακας ανώμαλων παραθετικών

Επίθετα

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

απλός απλούστερος απλούστατος

καλός καλύτερος άριστος

κακός χειρότερος -

πολύς περισσότερος (πιότερος) -

λίγος λιγότερος ελάχιστος

μεγάλος μεγαλύτερος μέγιστος

μικρός μικρότερος ελάχιστος

Άγγελος Μπαστέας Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.42

Page 43: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

14

ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ Συμπληρώνω τα κενά του παρακάτω κειμένου με τα κατάλληλα επίθετα:

Έχω μπροστά μου έναν …………………………….. χάρτη της Ελλάδας. Το βλέμμα μου πέφτει στο ……………………………….. Αιγαίο και στα ……………………… και ……………………………. νησιά του. Να, τα ………………………. νησιά των Κυκλάδων! Η Τήνος, το …………………… νησί, πατρίδα του ……………………… γλύπτη Χαλεπά! Ένα ……………………… περιβόλι είναι η Λέσβος! Να, τα ………. ………………. Ψαρά, πατρίδα του ……………………… Κανάρη! Να, και η ……… ………………….. κόρη του Ήλιου, η Ρόδος, με την ………………………… Λίνδο! Πόσα νησιά στο Αιγαίο! Μου αναφτερώνει το νου ένα ……………………… όνειρο: Είμαι σ’ ένα αεροπλάνο και πετώ ………………………. ώρες πάνω από τα ……………………………. και …………………………….. νερά του Αιγαίου. Χαίρομαι τις ………………………… ομορφιές των νησιών, τα …………………………… βουνά τους, τις ………………... ………………….. πεδιάδες τους και τις ……………………………. ακρογιαλιές, στεφανωμένες από τους …………………………….. αφρούς των κυμάτων τους. Πώς έγιναν όλα αυτά τα …………………………. νησιά, από αυτό το ………………. ………………. πλήθος;

Άγγελος Μπαστέας Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.43

Page 44: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

ΟΝΟΜΑ: ……………………………………………………………………………………………….. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ………………………. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ 1. Να βρεις τις μετοχές των ρημάτων: ντύνομαι ντυμένος – η - ο φοβάμαι ……………………………………..… στολίζομαι ………………………………….… χάνομαι ……………………………………….… χαίρομαι ……………………………………. κρύβομαι ………………………………………..… λυπάμαι ……………………………………. απλώνομαι ………………………………………….. 2. Να γράψεις δίπλα στους αριθμούς τα απόλυτα και τα τακτικά αριθμητικά:

Αριθμοί Απόλυτα αριθμητικά Τακτικά αριθμητικά

1 …………………………… πρώτος, πρώτη, πρώτο 3 …………………………… ………………………………………………………..… 4 …………………………… ………………………………………………………….. 9 …………………………… …………………………………………………………… 13 …………………………… …………………………………………………………… 35 …………………………… ……………… ………………………………………………………..… 90 …………………………… ………………………………………………………..

900 …………………………… ……………………………………………………………

3.Να συμπληρώσεις σωστά: (4) …………………………….….φίλοι συζητούν. - Εγώ, λέει ο (1) …………………..….. . μάζεψα από τα κάλαντα (12)……………………. ευρώ. - Έρχεσαι (2) ………………………………….. του λέει ο άλλος. Εγώ έχω πάνω από (20)……………………….…. Τα πιο πολλά μου τα έδωσε (1) ……………………. θείος μου. - Εγώ λέω να πάμε στο σπίτι (1) ………………………………. από εμάς και να τα μοιραστούμε, είπε ο (3) …………………………...της παρέας. - Αυτό (1) …………………………..φορά δεν είναι σωστό, είπε ο (4) ……………………….., καθώς μετρούσε τα (19) ………………………….….ευρώ του.

4.Να αντικαταστήσεις στις παρακάτω προτάσεις το υπογραμμισμένο μέρος με την κατάλληλη μετοχή ή επίθετο:

Το φαγητό έχει ξαναζεσταθεί. ………………………………………………………………………………………………………... Η ίωση μπορεί να θεραπευθεί. ……………………………………………………………………………………………………….. Η κονσέρβα έχει ανοιχτεί. …………………………………………………………………………………………………..….. Να επιστρέψετε το τεστ αφού το συμπληρώσετε. ………………………………………………………………………………………………………...

Γιάννης Μαυροζούμης

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.44

Page 45: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

5. Να γράψεις το όνομα που ταιριάζει στη θέση των φράσεων που είναι στην παρένθεση: (ΠΡΟΣΕΧΩ ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ, ΕΝΩ ΤΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΜΕ ΜΙΚΡΟ)

6.Να ξαναγράψεις τις προτάσεις όπως στο παράδειγμα: Ο θείος μου είναι οπωροπώλης

Ο θείος μου έχει οπωροπωλείο. Ο πατέρας μου είναι βιοτέχνης.

…………………………………………………………….………..

Η μητέρα μου είναι λογίστρια. ……………………………………………………………………...

Ο Νίκος είναι αρτοποιός. ……………………………………………………………………..

…………………………………………………………………….

Η Μαρία έχει κομμωτήριο.

……………………………………………………………………..

Ο Βασίλης έχει φαρμακείο.

7.Να ξαναγράψεις τις προτάσεις όπως στο παράδειγμα:

Ο διευθυντής είναι (από την Ήπειρο) Η……………………………………………. Το κρασί είναι (από το Άγιο Όρος) α……………………………………………... Ο Κώστας είναι (από την Καλαμάτα) ……………………………………………….. Ο χαλβάς είναι (από τα Φάρσαλα) ………………………………………………... Ο κύριος είναι (από το Μεσολόγγι) ……………………………………………….. Η σταφίδα είναι (από την Κόρινθο) …………………………………………..….. Η Μαρία είναι (από τον Πειραιά) ……………………………………………….. Η συνταγή είναι (από τη Μικρά Ασία) ………………………………………………..

Η γιαγιά πλούτισε. Η γιαγιά έγινε πλούσια. Ο Πάνος βιάζεται. ……………………………………………………………….. …………………………………………………………….. Ο θείος είναι θυμωμένος. Ο κάκτος άνθισε. ……………………………………………………………..…… ……………………………………………………………….. Τα παιδιά είναι ευχαριστημένα.

Γιάννης Μαυροζούμης

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.45

Page 46: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

« Το επίθετο ο πολύς, η πολλή , το πολύ και το επίρρημα πολύ »

ΑΣΚΣΗΕ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1) Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το σωστό τύπο του επιθέτου ο πολύς, η πολλή, το πολύ και το επίρρημα πολύ .

Θυμάμαι πάντα με ………………………………. μεγάλη αγάπη τον παππού μου.

Αν και έχει ………………………… φίλους , συχνά νιώθει …………………………. μόνος.

Ήπιες ………………. κρασί και ζαλίστηκες . Μην τρέχεις ……………………… με το αυτοκίνητο. Τελευταία δεν αισθάνεται ……………………… καλά και ο γιατρός του

είπε να σταματήσει την ………….. δουλειά. Η Σοφία είναι ………………………… όμορφη μ ‘ αυτό το φόρεμα. ‘Εφαγε ………………………… γλυκό και του πόνεσε η κοιλιά . Στο εμπορικό κέντρο έχει πάντα ……………………… κόσμο . Έχει …………………………… κίνηση στο δρόμο. Η γήινη ατμόσφαιρα είναι …………………………. μολυσμένη. Ο Νίκος έχει ………………………. γνώσεις και δε χορταίνω να τον

ακούω να μιλάει . Με τη δουλειά που κάνει βγάζει ………………… χρήματα.

Προσοχή στην ορθογραφία !

• Στο αρσενικό και το ουδέτερο ενικού αριθμού το επίθετο γράφεται με ένα λ , ενώ στο θηλυκό και σε όλο τον πληθυντικό αριθμό γράφεται με δύο λλ .

• Το πολλή είναι επίθετο , συνοδεύει ουσιαστικά και γράφεται με δύο λλ και η . • Το πολύ είναι επίρρημα , συνοδεύει ρήματα, επιρρήματα , μετοχές ή επίθετα και γράφεται

με ένα λ και υ. • π.χ. πολλή βροχή , πολύ δυνατή βροχή , βρέχει πολύ

Μάρθα Μαρία

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.46

Page 47: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

2) Να σχηματίσεις σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό το πολύ .

Ύφασμα με πολλά χρώματα πολύχρωμο

Βιβλίο με πολλές σελίδες ………………………………………………………………. Λέξη με πολλές συλλαβές ………………………………………………………………. Συζήτηση που διαρκεί πολλές ώρες

………………………………………………... Άνθρωπος με πολλές ασχολίες

…………………………………………………………… Σχήμα με πολλές γωνίες

……………………………………………………………………… Άνθρωπος που έχει ταξιδέψει πολύ

………………………………………………….. Ζωή με πολλές ταραχές

………………………………………………………………………

3) Να συμπληρώσεις τα κενά με το πολλή ή πολύ . Είναι ………………………………….. καλό κρασί. Έφαγε ………………………………….. σοκολάτα. Μου αρέσει …………………………….. το θέατρο. Είναι …………………………………… όμορφη η Άννα. Έξω έχει ………………….αέρα, ντύσου καλά. Στον καφέ μου δε βάζω ……………………….. ζάχαρη. Σήμερα έχει …………………………….. ζέστη. Έχω να τον δω …………………………….. καιρό.

Στο νησί έχει ………………………… υγρασία.

Επιτέλους !

Τις έκανα όλες!

Μάρθα Μαρία

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.47

Page 48: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Μια αληθινή ιστορία

Τα ουσιαστικά που φανερώνουν ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, ζώο ή πράγμαλέγονται (δηλαδή τα ονόματα ανθρώπων, ζώων, χωρών, πόλεων, οδών, βουνών,λιμνών, νησιών, ποταμών, ημερών, μηνών και γιορτών εκτός των εποχών)κύρια ονόματα. Τα κύρια ονόματα γράφονται πάντα με κεφαλαίο το πρώτοτους γράμμα.

π.χ. Γιώργος, Αθηνά, Ολυμπία, Σουηδία, Τιτανικός, Οδύσσεια κ.ά.

Τα κύρια ονόματα που μας δείχνουν τη χώρα ή τον τόπο από τον οποίο κατάγεταικάποιος λέγονται εθνικά. Τα εθνικά γράφονται πάντα με κεφαλαίο το πρώτοτους γράμμα.

π.χ. Έλληνας, Άγγλος, Κρητικός, Πόντιος, Αφρικανός κ.ά.

Όμως, τα επίθετα που βγαίνουν από εθνικά ονόματα και μας δείχνουν την

προέλευση κάποιου προϊόντος ή κάποιου άλλου πράγματος δεν είναι εθνικά ούτε

κύρια ονόματα και γι’ αυτό το πρώτο τους γράμμα δε γράφεται με κεφαλαίο.

π.χ. Έλληνας – ελληνικός Άγγλος – αγγλικός Γερμανός – γερμανικός

Ασκήσεις 1. Να γράψεις πώς λέγεται αυτός που κατάγεται από :

α) Πάτρα …………………………………………..

β) Λήμνο …………………………………………..

γ) Καλαμάτα …………………………………………..

δ) Ρόδος …………………………………………..

ε) Αίγυπτος …………………………………………..

στ) Μάνη …………………………………………..

2. Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το κατάλληλο γράμμα, κεφαλαίο ή μικρό.

Η __λλανδία φημίζεται για τα __λλανδικά τυριά.

Κάθε χρόνο γίνεται στην __άτρα το περίφημο __ατρινό καρναβάλι.

Πολλοί τουρίστες έρχονται το καλοκαίρι στην __λλάδα και επισκέπτονται διάφορα

__λληνικά νησιά.

Οι __θηναίοι και οι __παρτιάτες πολέμησαν μεταξύ τους στον __ελλοπονησιακό

πόλεμο.

3. Να βάλεις κεφαλαίο όπου χρειάζεται

Τη δευτέρα τα παιδιά μίλησαν για τις διακοπές του καλοκαιριού. Η μαρία είπε πως θα

πάει διακοπές στην ελλάδα. Ο σάκης είπε πως θα πάει στο χωριό της γιαγιάς του, στην

ελβετία και θα φάει ελβετικές σοκολάτες. Ο μιχάλης είπε πως τον αύγουστο θα πάει με

τους φίλους του στη Μυτιλήνη.

-Εγώ θα περάσω τις διακοπές μου στην οδό αίγινας στη λευκωσία, είπε γελώντας ο

ιωάννης!

-Καλές διακοπές! ευχήθηκε η δασκάλα.

ONOMA:_________________

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:___________

Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.48

Page 49: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

2ο Δ. Σ. Πολίχνης Τάξη Γ3

Όνομα: ……………………………………………………………………………

1. Να ξαναγράψεις το παρακάτω κείμενο, γράφοντας όσες λέξεις πρέπει με κεφαλαίο γράμμα:

Με λένε γιάννη παπαδάκη. Μένω στην αθήνα και οι γονείς μου

κατάγονται από την κρήτη. Το καλοκαίρι πηγαίνω στην κρήτη, στο ηράκλειο, κοντά στον παππού μανώλη και τη γιαγιά σταυρούλα και περνάω κοντά τους πολύ όμορφα. Εκεί έχω αρκετούς φίλους, το δημήτρη, το γιωργάκη και το νίκο. Στη παρέα μας έρχονται και δυο κορίτσια, η έλλη και η νικολέτα. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. Γράφω τους 12 μήνες του χρόνου, που θα είναι και η ορθογραφία: ……………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………………… …………………………………………………… 3. Γράφω το όνομα: μιας πόλης: ………………………………… ενός νησιού: …………………………… ενός ποταμού: ……………………………. μιας χώρας: …………………………… ενός βουνού: ………………………….. ( Δε ξεχνώ ότι τα κύρια ονόματα γράφονται με το πρώτο γράμμα κεφαλαίο)

Θολιώτης Σταύρος

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.49

Page 50: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Ονοματεπώνυμο ................................................................................................

Κ Υ Ρ Ι Α Ο Ν Ο Μ Α Τ Α Κύρια ονόματα λέγονται τα ουσιαστικά που φανερώνουν ένα ορισμένο

πρόσωπο, ζώο ή πράγμα. Τα κύρια ονόματα έχουν πάντα το πρώτο γράμμα κεφαλαίο. Όλα τα υπόλοιπα ουσιαστικά λέγονται κοινά.

Ο παρακάτω πίνακας θα σε βοηθήσει να αναγνωρίζεις εύκολα τα κύρια ονόμα-τα, έτσι ώστε όταν τα συναντάς να γράφεις το πρώτο τους γράμμα κεφαλαίο. Τα βαφτιστικά και τα οικογενειακά μας ονόματα

Γρηγόρης Βλαχάκης, Πηνελόπη Δημητρα-κοπούλου

Τα ονόματα των ζώων Σπίθας, Βουκεφάλας Τα εθνικά ονόματα Έλληνας, Ισπανός, Γάλλος Τα ονόματα των μηνών Γενάρης, Μάρτιος, Αύγουστος Τα ονόματα των ημερών Δευτέρα, Κυριακή Τα ονόματα των θρησκευτικών και εθνικών γιορτών

Χριστούγεννα, Πάσχα, το Εικοσιένα

Τα ονόματα των αγίων Άγιος Αντώνιος, Αγία Ειρήνη Τα ονόματα έργων τέχνης και λο-γοτεχνίας

“Παρθενώνας”, “Ηνίοχος” [έργα τέχνης] Τα ψηλά βουνά [λογοτεχνία]

Οι τίτλοι βιβλίων Μαθηματικά της φύσης και της ζωής Οι τίτλοι εφημερίδων και περιοδι-κών

Ελευθεροτυπία [εφημερίδα] Αστροναύτης [περιοδικό]

Τα ονόματα οδών, πλατειών, συ-νοικιών

οδός Δυτικής Θράκης, πλατεία Εμπορίου, συνοικία Ομόνοια

Τα ονόματα όλων των γεωγραφικών όρων Ήπειροι -Κράτη Ευρώπη- Γερμανία Νησιά -Νομοί Σαντορίνη- Ν. Δράμας Τοποθεσίες- Πόλεις- Χωριά Θερμοπύλες- Θεσσαλονίκη- Ασπροβάλτα Βουνά- Ποτάμια- Λίμνες Όλυμπος-Στρυμόνας- Κερκίνη Ωκεανοί-Πέλαγα-Θάλασσες Ατλαντικός- Αιγαίο- Μεσόγειος Κόλποι-Χερσόνησοι-Ακρωτήρια Στρυμονικός-Σιθωνία-Ταίναρο ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο παραπάνω πίνακας δεν αποστηθίζεται

Μανόλης Ράντος

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.50

Page 51: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Βάζω κεφαλαίο γράμμα όπου πρέπει. τρίτη 7 οκτωβρίου 2008 Ο κύριος περικλής γεωργίου αποφάσισε να κάνει ένα ταξίδι στην αυστραλία. Εκεί θα συναντήσει κι έναν φίλο του τούρκο, που μένει σε μια συνοικία, που κατοικείται κυρίως από έλληνες. Το σπίτι του βρί-σκεται στην οδό ποσειδώνος 15. Για να γεμίσει τις ώρες του στο ταξίδι, πήρε να διαβάσει το βιβλίο “ο κήπος με τα γεράνια”, και το περιοδικό “ αστροναύτης”. Σκοπεύει να μείνει εκεί μέχρι τα χριστούγεννα. Στις αρχές του γενάρη θα επιστρέψει στο νησί του την κρήτη. Το σπίτι του είναι απέ-ναντι από την εκκλησία του αγίου αντωνίου, κοντά στην πλατεία ε-λευθερίας.

Μανόλης Ράντος

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.51

Page 52: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Επαναληπτικές ασκήσεις στη Γλώσσα για την 16η ενότητα Δ' Δημοτικού (Ταξίδια στην Ελλάδα). 1. Ακούω και γράφω: .............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

2. Περιγράψτε μια όμορφη διαδρομή που έχετε κάνει με πλοίο, τρένο, λεωφορείο, αεροπλάνο ή αυτοκίνητο και σας είχε εντυπωσιάσει. Πώς και πότε κάνατε αυτή τη διαδρομή;

Από πού ξεκινήσατε και ποιος ήταν ο προορισμός σας;

Ήταν άλλα πρόσωπα μαζί σας;

Τι είδατε και τι ακούσατε σε αυτή τη διαδρομή;

Ποιους συναντήσατε;

Συνέβη κάποιο περιστατικό που θα θέλατε να διηγηθείτε;

Τι σκεφτήκατε ή αισθανθήκατε κατά την διάρκεια της διαδρομής;

Θα ξαναπηγαίνατε αυτή τη διαδρομή;

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

https://e-didaskalia.blogspot.gr

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.52

Page 53: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

3. Στο παρακάτω κείμενο υπογραμμίστε τα επίθετα και κυκλώστε τις μετοχές: Οι Μηλιές είναι ένα γραφικό χωριό του Πηλίου, το οποίο έχει να επιδείξει και μια λαμπρή ιστορική διαδρομή. Το πανέμορφο αυτό ορεινό χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 400 μ. και απέχει 28 χλμ. από το Βόλο. Οι Μηλιές δεν έχουν μόνο τ' όνομα, είναι και γεμάτες με ανθισμένες μηλιές.Οι μηλιές υψώνουν τους κατάλευκους κλώνους τους στα χωράφια, πάνω από τους τοίχους των αυλών δίνοντας παντού έναν εορταστικό τόνο. Τα σπίτια του χωριού είναι καθαρά και περιποιημένα. Οι πλακόστρωτες στέγες τους γυαλίζουν σαν ασήμι στον ήλιο κι από τις μισάνοιχτες πόρτες τους βλέπουμε τις πενατακάθαρες αυλές, γεμάτες γλάστρες με βιολέτες, γαρίφαλα και ζουμπούλια που ευωδιάζουν. Το χωριό είναι γεμάτο από νερά που κυλούν αφρισμένα και βουερά μέσα από μεγάλες πέτρες.

4. Τώρα γράψτε τα επίθετα στα τρία γένη: .................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

................................................................................................................. https://e-didaskalia.blogspot.gr

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.53

Page 54: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

5. Κάντε το ίδιο και για τις μετοχές: ................................................................................................................. .................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

6. Με τη βοήθεια ενός χάρτη χαρακτήρισε Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) τις παρακάτω προτάσεις:

• Το Άργος βρίσκεται νοτιοανατολικά της Ναυπάκτου. • Η Κατερίνη βρίσκεται βορειοανατολικά των Τρικάλων. • Η Κέα βρίσκεται βορειοδυτικά της Σύρου. • Το Κιλκίς βρίσκεται νοτιοδυτικά της Θεσσαλονίκης.

7. Παράτηρήστε με προσοχή το μπροστινό μέρος της ταξιδιωτικής κάρτας και γράψτε στο πίσω μέρος ένα σύντομο κείμενο, το οποίο θα το στείλετε στον καλύτερό σας φίλο.

https://e-didaskalia.blogspot.gr

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.54

Page 55: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

8. Γράψε πως λέγονται οι κάτοικοι: Στη Ρόδο: Ροδίτες, Ροδίτισσες

Στα Γιάννενα:

Στην Πάτρα:

Στην Κέρκυρα:

Στη Φλώρινα:

Στο Μεσολόγγι:

Στην Ξάνθη:

Στη Μάνη:

https://e-didaskalia.blogspot.gr

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.55

Page 56: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

9. Διέγραψε τα επίθετα που δεν σχηματίζουν συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό: δύσκολος, θαλασσινός, λεπτός, αγροτικός, πλαστικός, φτηνός, αυριανός, ευχάριστος, παχύς, βουνίσιος, κερκυραϊκός, φετινός, όμορφος, μάλλινος, μισός, πέτρινος

10. Συμπλήρωσε τα γράμματα που λείπουν και βάλε τόνο όπου χρειάζεται: ταξιδι__της

τελ__ότητα

ξεδιπλ__νονται π__γές

ευ__δίες

μαγ__τικός

ακρ__τ__ριο

πολ__χρωμα

ρ__άκια

φ__ς

αφρ__ζει βρ__ση

αν__πόμ__να

ν__σί κατρακ__λούν

ατμόσφ__ρα

σ__γκ__νωνία

ατέλ__ωτες

περ__πλαν__όμαστε

https://e-didaskalia.blogspot.gr

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.56

Page 57: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

11. Συμπλήρωσε τον πίνακα:

12. Συμπλήρωσε τους βαθμούς των επιθέτων που λείπουν:

https://e-didaskalia.blogspot.gr

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.57

Page 58: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Τη δευτέρα τα παιδιά μίλησαν για τις διακοπές του καλοκαιριού. Η μαρία είπε πως θα πάει διακοπές στην ελλάδα.. Ο σάκης είπε πως θα πάει στο χωριό της γιαγιάς του, στη λεμεσό. Ο μιχάλης είπε πως τον αύγουστο θα πάει με τους φίλους του στο τρόοδος. -Εγώ θα περάσω τις διακοπές μου στην οδό αίγινας στη λευκωσία, είπε γελώντας ο ιωάννης! -Καλές διακοπές! ευχήθηκε η δασκάλα.

Τη δευτέρα τα παιδιά μίλησαν για τις διακοπές του καλοκαιριού. Η μαρία είπε πως θα πάει διακοπές στην ελλάδα.. Ο σάκης είπε πως θα πάει στο χωριό της γιαγιάς του, στη λεμεσό. Ο μιχάλης είπε πως τον αύγουστο θα πάει με τους φίλους του στο τρόοδος. -Εγώ θα περάσω τις διακοπές μου στην οδό αίγινας στη λευκωσία, είπε γελώντας ο ιωάννης! -Καλές διακοπές! ευχήθηκε η δασκάλα.

Τη δευτέρα τα παιδιά μίλησαν για τις διακοπές του καλοκαιριού. Η μαρία είπε πως θα πάει διακοπές στην ελλάδα.. Ο σάκης είπε πως θα πάει στο χωριό της γιαγιάς του, στη λεμεσό. Ο μιχάλης είπε πως τον αύγουστο θα πάει με τους φίλους του στο τρόοδος. -Εγώ θα περάσω τις διακοπές μου στην οδό αίγινας στη λευκωσία, είπε γελώντας ο ιωάννης! -Καλές διακοπές! ευχήθηκε η δασκάλα.

Τη δευτέρα τα παιδιά μίλησαν για τις διακοπές του καλοκαιριού. Η μαρία είπε πως θα πάει διακοπές στην ελλάδα.. Ο σάκης είπε πως θα πάει στο χωριό της γιαγιάς του, στη λεμεσό. Ο μιχάλης είπε πως τον αύγουστο θα πάει με τους φίλους του στο τρόοδος. -Εγώ θα περάσω τις διακοπές μου στην οδό αίγινας στη λευκωσία, είπε γελώντας ο ιωάννης! -Καλές διακοπές! ευχήθηκε η δασκάλα.

Το ξέρεις ότι το πρώτο γράμμα όλων των κύριων ουσιαστικών, δηλαδή τα ονόματα ανθρώπων, χωρών, πόλεων, οδών, βουνών, ποταμών, ημερών, μηνών και γιορτών, γράφεται με κεφαλαίο; Εξαίρεση οι εποχές, γράφονται με μικρό! Με το κόκκινό σου βάλε κεφαλαίο όπου πρέπει...

Το ξέρεις ότι το πρώτο γράμμα όλων των κύριων ουσιαστικών, δηλαδή τα ονόματα ανθρώπων, χωρών, πόλεων, οδών, βουνών, ποταμών, ημερών, μηνών και γιορτών, γράφεται με κεφαλαίο; Εξαίρεση οι εποχές, γράφονται με μικρό! Με το κόκκινό σου βάλε κεφαλαίο όπου πρέπει...

Το ξέρεις ότι το πρώτο γράμμα όλων των κύριων ουσιαστικών, δηλαδή τα ονόματα ανθρώπων, χωρών, πόλεων, οδών, βουνών, ποταμών, ημερών, μηνών και γιορτών, γράφεται με κεφαλαίο; Εξαίρεση οι εποχές, γράφονται με μικρό! Με το κόκκινό σου βάλε κεφαλαίο όπου πρέπει...

Το ξέρεις ότι το πρώτο γράμμα όλων των κύριων ουσιαστικών, δηλαδή τα ονόματα ανθρώπων, χωρών, πόλεων, οδών, βουνών, ποταμών, ημερών, μηνών και γιορτών, γράφεται με κεφαλαίο; Εξαίρεση οι εποχές, γράφονται με μικρό! Με το κόκκινό σου βάλε κεφαλαίο όπου πρέπει...

Ευρυδίκη Αννίβα Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.58

Page 59: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΛΩΣΣΑΣ 19/9/2012

Στην παρακάτω ιστορία:

Α)βάζω αριθμούς μπροστά από κάθε παράγραφο

Β) Βρίσκω έναν τίτλο για κάθε παράγραφο.

Γ) φτιάχνω την περίληψη της ιστορίας.

Η Σουζάνα η αρκουδίτσα κάθεται στο κρεβατάκι της και κοιτάζει γύρω της. Ήρθε η μεγάλη στιγμή για τις διακοπές στο σπίτι της γιαγιάς και είναι πολύ χαρούμενη.

Αρχίζει να ετοιμάζει της βαλίτσες της και δεν ξέρει τι να πρωτοπάρει ! Βάζει μέσα το αγαπημένο της αρκουδάκι και κάποια άλλα παιχνίδια.

Στο σπίτι της γιαγιάς θα είναι και τα ξαδέρφια της και χαίρεται γιατί ξέρει ότι θα κάνουν καλή παρέα.

Επίσης σκέφτεται να πάρει μαζί της βιβλία, μαρκαδόρους, επιτραπέζια παιχνίδια και την μπάλα της. Έτσι δεν θα βαρεθεί καθόλου!

Η μαμά της μπαίνει στο δωμάτιο για να την βοηθήσει. Της υπενθυμίζει να βάλει στη βαλίτσα και το μαγιό της για να κάνει και μπάνιο στη θάλασσα. Μαζί με τα ξαδέρφια της θα κάνουν πολλές βουτιές και τρελά θαλασσινά παιχνίδια.

Η Σουζάνα ανησυχεί μήπως της λείψουν οι γονείς της και νιώσει μοναξιά. Όμως η μαμά της την καθησυχάζει ότι θα περάσει υπέροχα!

Την επόμενη μέρα η Σουζάνα είναι έτοιμη για το ταξίδι της και τις καλοκαιρινές της διακοπές.

Έχει μεγάλη αγωνία, αν και είναι σίγουρη ότι και αυτές οι διακοπές θα της μείνουν αξέχαστες.

Γιαννακοπούλου Ολυμπία

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.59

Page 60: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

Βρίσκω έναν τίτλο για κάθε παράγραφο.

1…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Φτιάχνω την περίληψη της ιστορίας:

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Γιαννακοπούλου Ολυμπία

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.60

Page 61: Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 16ης Ενότητας: ΄΄ Tαξίδια στην Ελλάδα΄΄

ΘΕΜΑ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Πρώτη παράγραφος - ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Όταν πρέπει να περιγράψουμε μια εικόνα, αρχίζουμε με λίγες βασικές πληροφορίες! • Τι βλέπουμε; Που βρίσκονται όλα αυτά; Πότε γίνονται; «Στη ζωγραφιά βλέπουμε μια φάρμα με ζώα, μια ηλιόλουστη μέρα κάπου στην εξοχή.» Δεύτερη Παράγραφος - ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ Έπειτα, προχωράμε στις περιγραφές! Ξεκινάμε από αυτό που μας κάνει τη μεγαλύτερη εντύπωση, π.χ. ένα μεγάλο σπίτι. • Χρησιμοποιούμε επίθετα για να είμαστε πιο παραστατικοί • Χρησιμοποιούμε αντωνυμίες για να μην επαναλαμβάνουμε τα ίδια ουσιαστικά • Συνεχίζουμε την περιγραφή με τη σειρά, ένα ένα τα πράγματα που βλέπω, σαν μια αλυσίδα • Παράλληλα με την περιγραφή, γράφουμε τις σκέψεις και τις εντυπώσεις μας • Φροντίζουμε οι προτάσεις μας να είναι κατανοητές « Στη φάρμα βρίσκεται ένα μεγάλο και όμορφο σπίτι. Αυτό έχει ξύλινη σκεπή και λουλούδια στα παράθυρά του και λίγο πιο πίσω υπάρχει ένας στάβλος. Η αυλή είναι γεμάτη δέντρα και χορταράκια, κι εκεί παίζουν πολλά ζώα. Υπάρχει ένα άλογο, μια αγελάδα, ένας σκύλος…κτλ. Τα ζώα αυτά φαίνονται πολύ ευτυχισμένα και αγαπημένα, γιατί ζούνε σε μια χαρούμενη φάρμα. Η κατσικούλα βόσκει, το γουρουνάκι κυλιέται στις λάσπες και τα παπάκια κολυμπάνε στη λιμνούλα.» Τελευταία Παράγραφος – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Στο τέλος, γράφουμε αυτό που νιώθουμε εμείς βλέποντας αυτή την εικόνα! «Αυτή η φάρμα φαίνεται πολύ ξεχωριστή και θα ήθελα να ζω κι εγώ σε αυτό το όμορφο σπίτι και να μεγαλώνω μέσα στη φύση, με όλα αυτά τα ζωάκια!»

Σιμίκογλου Ελένη Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.61