1

ค าชแจง

เอกสารประกอบการเรยน ชด ประวตศาสตรทองถนและสมยอยธยาถงธนบร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนประถมศกษาปท 5 มทงหมด 11 เลม ดงตอไปน

เลมท 1 ต านานหมบานปาคา ต าบลแมเงน เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย เลมท 3 แหลงเรยนรทส าคญของเชยงแสน เลมท 4 โบราณสถานทส าคญของเชยงแสน เลมท 5 สมเดจพระรามาธบดท 1 (พระเจาอทอง) เลมท 6 สมเดจพระบรมไตรโลกนาถ เลมท 7 สมเดจพระนเรศวรมหาราช เลมท 8 สมเดจพระนารายณมหาราช เลมท 9 ชาวบานบางระจน เลมท 10 พระยาพชยดาบหก เลมท 11 สมเดจพระเจาตากสนมหาราช

ในเอกสารประกอบการเรยนแตละเลม มองคประกอบ คอ ปกนอก ปกใน ค าน า สารบญ ค าชแจง ค าแนะน าการใชเอกสารประกอบการเรยน มาตรฐานการเรยนร ตวชวด จดประสงคการเรยนร แบบทดสอบกอนเรยนพรอมเฉลยค าตอบ เนอเรองแตละเลม ค าอธบายศพท แบบฝกหดประจ าเลมพรอมเฉลยค าตอบ แบบทดสอบหลงเรยนพรอมเฉลยค าตอบและบรรณานกรม เอกสารประกอบการเรยนแตละเลมใชเปนสอการเรยนร เลมละ 1-2 ชวโมง ในแตละแผนการจดการเรยนร รวมเวลาเรยน 18 ชวโมงใน 11 เลม

2

ค าแนะน าการใชเอกสารประกอบการเรยน

1. เอกสารประกอบการเรยน ชด ประวตศาสตรทองถนและสมยอยธยาถงธนบร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาระท 4ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 5 เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย เปนเอกสารประกอบการเรยนทจะท าใหนกเรยนเกดความร และตระหนกถงความส าคญของ การเรยนรประวตศาสตรของทองถน วฒนธรรม ประเพณ ของทองถน เกดความ รกทองถน และภาคภมใจในทองถนของตนเอง และ รกความเปนไทย เปนคนดของครอบครวและสงคม ใหอยรวมกนอยางปกตสข 2. ใหนกเรยนปฏบตตามข นตอนในเอกสารประกอบการเรยน ชด ประวตศาสตรทองถน และสมยอยธยาถงธนบร ดงน 2.1 ศกษาค าชแจงการใช สาระส าคญ และจดประสงคการเรยนร 2.2 ท าแบบทดสอบกอนเรยน เพอวดพนฐานความร ความเขาใจ ของนกเรยนในเรองทก าลงจะเรยนวาอยในเกณฑใด 2.3 ศกษาเนอหาสาระประจ าเลม และท าแบบฝกหด 2.4 ท าแบบทดสอบหลงเรยน เพอวดพนฐานความร ความเขาใจ ของนกเรยนวาเพมมากขนกวากอนเรยนหรอไม 2.5 นกเรยนปฏบตกจกรรมดวยความต งใจ มความรบผดชอบ มความซอสตยตอตนเอง ไมเปดดเฉลยกอน เมอเกดปญหาใหสอบถาม ครผสอน และหากท าคะแนน ไมผานเกณฑสามารถกลบมาทบทวนเนอหาสาระ และท า แบบฝกหดหรอแบบทดสอบใหมจนผานเกณฑ

3

มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ส 4.1 : เขาใจความหมาย ความส าคญของเวลาและ ยคสมยทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตร มาวเคราะหเหตการณตาง ๆ อยางเปนระบบ

ตวชวด

ส 4.1 ป. 5/1 สบคนความเปนมาของทองถนโดยใชหลกฐาน ทหลากหลาย

ส 4.1 ป. 5/2 รวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ เพอตอบค าถาม ทางประวตศาสตรอยางมเหตผล

4

จดประสงคการเรยนร

สมรรถนะส าคญของผเรยน

ความสามารถในการแกปญหา

คณลกษณะอนพงประสงค

มงมนในการท างานและอยอยางพอเพยง

1. บอกประวตความเปนมาของอ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงรายได 2. บอกหลกฐานทใชศกษาความเปนมาของอ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงรายได 3. ปฏบตตนในการมสวนรวมอนรกษโบราณสถานโบราณวตถ ไดอยางเหมาะสม 4. เปนผทมความมงมนในการท างานและอยอยางพอเพยง

5

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B8

%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%8C%E0

%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%

AD%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%87342.jpg

นกเรยนกาเครองหมาย ทบหนาขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว (ขอละ 1 คะแนน)

1. แมน าสายใดทไหลผานหลายประเทศและผานอ าเภอเชยงแสน จงหวด เชยงราย ก. แมน าค า ข. แมน ากก ค. แมน ารวก ง. แมน าโขง

2. แมน าสายใดเปนเสนกนพรมแดนระหวางไทยและเมยนมาร ก. แมน าค า ข. แมน ากก ค. แมน ารวก ง. แมน าโขง

3. เราสามารถศกษาประวตของอ าเภอเชยงแสนไดจากขอใดมากทสด ก. ต านานและพงศาวดาร ข. ศลาจารกของพอขนรามค าแหง ค. หนงสอประวตศาสตรไทย ง. พพธภณฑสถานแหงชาต

แบบทดสอบกอนเรยน

เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

ค าชแจง

6

4. อ าเภอเชยงแสนในอดตเคยเปนเมองบรวารของเมองใด ก. หรภญชย ข. นครพงค ค. เขลางคนคร ง. สวรรคโลก 5. กษตรยผสรางเมองเชยงราย คอพระองคใด ก. พระเจาสงหนวต ข. พระยาง าเมอง ค. พระเจาพรหมมหาราช ง. พญามงรายมหาราช 6. กษตรยผสรางเมองเชยงแสน จงหวดเชยงราย คอ พระองคใด ก. พญาแสนภ ข. พญามงรายมหาราช ค. พญาไชยสงคราม ง. พระเจาค าฟ 7. ในสมยลานนาตอนตน เมองใดเปนศนยกลางของอาณาจกรลานนาและเปน ศนยกลางของพระพทธศาสนา ก. เชยงของ ข. เชยงแสน ค. เชยงใหม ง. ล าพน

7

8. ผใดไมเกยวของกบการยกทพไปตเมองเชยงแสนจนไดรบชยชนะ ก. พระยายมราช ข. พระยากาวละ ค. กรมหลวงเทพหรรกษ ง. พระยาไชยสงคราม 9. พนททเปนชายแดนของไทย ลาวและเมยนมารมาบรรจบกนคอขอใด ก. ทาเรอเชยงของ ข. ทาเรอเชยงแสน ค. สามเหลยมทองค า ง. ทะเลสาบเชยงแสน 10. กงอ าเภอเชยงแสนยกฐานะเปนอ าเภอเชยงแสนของจงหวดเชยงรายเมอใด ก. 10 มกราคม 2549 ข. 10 เมษายน 2500 ค. 10 มกราคม 2501 ง. 10 เมษายน 2501

เพอน ๆ ท าแบบทดสอบ กอนเรยนนะคะ

8

ขอ ค าตอบ

1. ง

2. ค

3. ก

4. ข

5. ง

6. ก

7. ข

8. ง

9. ค

10. ง

เฉลย แบบทดสอบกอนเรยน

เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

เพอน ๆ ตรวจค าตอบนะคะ

9

ถนอมตะ พระเชยงแสน

แดนสามเหลยม เยยมน าโขง จรรโลงศลปะ

อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

ค าขวญอ าเภอเชยงแสน

แผนทจงหวดเชยงราย

10

อ าเภอเชยงแสนตงอยรมฝงแมน าโขงบรเวณชายแดนดานทศตะวนออกของทราบลมเชยงแสน ซงเปนทราบลมขนาดใหญทางตอนบนของจงหวดเชยงราย และทางฝงตะวนตกของแมน าโขง ปจจบนเชยงแสนตงอยในเขตการปกครองของต าบลเวยง อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย ดวยความเหมาะสมของต าแหนงทตงเมอง ซงเปรยบเสมอนจดยทธศาตรทางการปกครอง รวมถงเปนเมองส าคญทางการคาระหวางเมองทางตอนบนอนไดแกจนและพมาลงมาสพะเยา ตาก กรงเทพฯ และหลวงพระบางจงท าใหเมองนเปนพนทส าคญมาแตสมยโบราณตราบถงปจจบน และระยะทางจากอ าเภอเชยงแสนถงอ าเภอเมองเชยงราย จงหวดเชยงราย ประมาณ 60 กโลเมตรเศษ

ทศเหนอและทศตะวนตกเฉยงเหนอ เปนทดอนสลบกลมภเขาเตยๆ ไดแก ดอยมด ดอยปาแดง ดอยจอมกตต และกลมดอยสะโงว ตดตอกบเขตอ าเภอแมสาย และอ าเภอทาขเหลก จงหวดเชยงตงสาธารณรฐสงคมนยมแหงสหภาพเมยนมาร มแมน ารวกเปนเสนกนพรมแดน ทศใตเปนทราบลม มบงสลบกบกลมภเขาเตยๆ เชน กลมดอยจน ดอยหนองแสงแกว หนองบงกาย และหนองลม มแมน าค าและแมน ากกไหลผานลงสล าน าโขงตดตอกบเขตอ าเภอแมจน ทศตะวนออก ตดแมน าโขง เปนเสนก นเขตแดนกบสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ทศตะวนตก เปนทราบลม มล าน าเลกๆ ทเกดจากเทอกเขาสงทางดานนไหลลงไปรวมกบแมน าค า ซงไหลผานตลอดแนวตวเมองตดตอกบเขตอ าเภอแมจน

สภาพทวไปของอ าเภอเชยงแสน

สภาพภมศาสตรทวไป

11

เปนเวลากวาหาทศวรรษทนกประวตศาสตรโบราณคดไดด าเนน การศกษาพฒนาการและการก าเนดของชมชนในบรเวณทราบลมเชยงแสน จนเปนทยอมรบกนวาเมองเชยงแสนถกสรางขนบนพนทเมองรอยเการมน าแมน าโขง

ประวตศาสตรเมองเชยงแสน

12

โดยพญาแสนภกษตรยเชยงใหมแหงราชวงศมงรายในราว พทธศตวรรษท 19 ทงนยงมตวแปรส าคญในการศกษาประวตศาสตรเชยงแสน คอ ต านานและพงศาวดาร ทกลาวถงก าเนดและพฒนาการของบานเมองทเคยเปนศนยกลางชมชนในแองทราบเชยงแสน นอกจากนนยงมมตทางประวตศาสตรทสมพนธอยางยงกบลกษณะภมศาสตรและธรณสณฐาน เพอใหเหนภาพรวมของพฒนาการ จากหลกฐานทางโบราณคดไดพสจนวาเมองเชยงแสนในเขตทราบลมแมน ากก ฝงตะวนตกของแมน าโขงมใชเมองในต านาน จากเอกสารโบราณหลายฉบบไดสะทอนใหเหนวาเมองเชยงแสนเปนเมองทมความส าคญเมองหนงในลานนาตงแตพทธศตวรรษท 19 ทมสวนเกยวของกบความเปลยนแปลงทงทางการเมองและเศรษฐกจทเกดขนในลานนา จงท าใหเชยงแสนมสถานภาพทแตกตางกนไปแตละชวงเวลา กลาวคอเมองเชยงแสนพทธศตวรรษท 19-22 มฐานะเปนเมองบรวารของเชยงใหม

ภาพแสดงพกดเมองเชยงแสนในเขตทราบลมแมน ากก ฝงตะวนตกของแมน าโขง

อางองจากรศ.อษณย ธงไชย ภาควชาประวตศาสตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

13

อ าเภอเชยงแสน ตามสภาพของเมองเกา ประวตความเปนมาของเมองเชยงแสนปรากฏอยในเอกสารต านานหลายฉบบ ซงเรองราวสวนใหญจะมความคลายกน โดยปรากฏเรองราวของชมชนโบราณในเขตทราบลมจงหวดเชยงราย ในระยะกอนสรางเมองเชยงแสน ซงคาดวานาจะเรมตนเมอราวพทธศตวรรษท 17 จากการทพระเจาสงหนวตกมารไดอพยพลงมาจากนครไทยเทศ ซงอยในทางตอนเหนอลองมาตามแมน าโขงและมาต งบานเมองขน ชอวา

ประวตความเปนมา

14

นาคพนธสงหนวตนคร หรอเมองโยนกนาคพนธ ในแผนดนของพระเจาสงหนวตกมารนนไดมการรวบรวมดนแดนใหเปนปกแผนไดรวมเอาชาวมลกขและปราบปรามพวกกลอมหรอขอมใหอยใตอ านาจ หลงจากนนกไดมกษตรยหลายพระองคครองเมองโยนกนาคพนธ สบมาจนกระทงถงรชกาลของพระเจามหาชยชนะกเกดอาเพศ จนบานเมองลมสลายกลายเปนหนองน าตอมาไดปรากฏเรองราวอกชวงหนง เปนสวนทกลาวถงปเจาลาวจกหรอลาวจงกราชวาไดลงมาจากยอดภเขา และไดสถาปนาเปนปฐมกษตรยในราชวงศลาวจงกราช ขนปกครองแควนโยนกซงกคอบานเมองในบรเวณทราบลมจงหวดเชยงราย ทกวนน

สภาพของเมองเกา อ าเภอเชยงแสน

15

ตอมาไดสรางเมองหรฐนครเงนยางและมการขยายชมชน ออกไปโดยรอบ ไดมการสรางเมองเชยงราย เมองเชยงของและขยายอาณาเขตออกไปอยางกวางขวางกษตรยในราชวงคลาวจงกราชไดสบราชสมบตตดตอกนมาหลายพระองค จนกระทงถงรชกาลของพระเจามงรายจงไดรวบรวมบานเมอง ในแควนโยนกจนเกดเปนปกแผนทรงสรางเมองเชยงรายและเสดจ ไปประทบอยทเมองเชยงราย ตอมาทรงยกทพไปตแควนหรภญไชยได และสถาปนาอาณาจกรลานนาขนพรอมๆ กบการสรางเมองเชยงใหมขนเปนราชธาน ใน พ.ศ. 1839

16

ส าหรบเรองราวของเมองเชยงแสนนน มหลกฐานปรากฏอยในเอกสารอยางชดเจนวา พระเจาแสนภ พระราชนดดาของพระเจามงราย ทรงสรางเมอง ขนบรเวณซากเมองรอยเการมฝงแมน าโขงเมอ พ.ศ. 1871และขนานนามวาเมองหรญนครชยบรศรชางแสน ซงกเชอกนวาเมองรอยเกานนกคอเมอง หรญนครเงนยางนนเอง หลงจากทพระเจาแสนภไดขนมาครองราชยในเมองเชยงใหมแลวตอมาทรงยายมาอยทเมองเชยงแสนตลอดพระชนมชพ และกษตรยลานนาองคตอมาคอพระเจาค าฟ กประทบทเมองเชยงแสน สาเหต ทพระเจาแสนภสรางเมองและประทบอยเมองเชยงแสนนน เพราะเปนเหตผลดาน ยทธศาสตรในการปอกนขาศกทมาทางดานเหนอและเพอควบคมหวเมองตาง ๆ ของลานนาตอนบนไวใหอยภายใตพระราชอ านาจ

17

ดวยเหตนในสมยลานนาตอนตนศนยกลางของอาณาจกรและพระศาสนา จงอยทเมองเชยงแสน ดงนนจงปรากฏมรองรอยโบราณสถานในสมยลานนา ตอนตนอยในเขตเมองเชยงแสนคอนขางมาก อยางไรกตามตอนปลาย พทธศตวรรษท 19 ในสมยของพระเจาผายกษตรยราชวงคมงราย ล าดบท 7 ไดกลบไปประทบทเมองเชยงใหม แตเมองเชยงแสนกยงมความส าคญ ในเขตลานนาตอนเหนอตลอดมา

สภาพบานเรอนเมองเชยงแสนในอดต

ทมา : http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons,2556.

%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%

8C%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0

%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%

B9%E0%B9%88%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%87342.jp

g

18

ในชวงเวลาทลานนาตกอยภายใตการปกครองของพมา ในพ.ศ. 2244 พมาไดแบงแยกการปกครองลานนาออกเปน 2 สวน เพอปองกนกบฎสวนแรกไดแยกเมองเชยงแสนออกจากอ านาจของเมองเชยงใหมใหเมองเชยงแสนไดขนตรงตอกรงองวะ ถอเปนประเทศราชมณฑลหนงและอยภายใตอ านาจของขาราชการพมาโดยตรง โดยใหเมองตาง ๆ เหลาน คอ เมองกาย เมองไร เมองเลน เมองแหลว เมองพยาก เมองเชยงราย และเมองหลวงภคา เมองแพร เมองนาน เมองนครล าปาง เมองฝาง เมองสาด เมองเชยงของ และเมองเทง ขนอยกบ

19

เมองเชยงแสน สวนเมองทเหลอขนอยกบเมองเชยงใหมในชวงเวลานฐานะของเมองเชยงแสน ไดมความส าคญขนอกครงและไดเปนฐานทมนส าคญของพมา ในการควบคมบานเมองและดนแดนลานนา พมาควบคมเมองเชยงแสนไวจน พ.ศ.2347 พระยากาวละเจาผครองนครเชยงใหมกบกรมหลวงเทพหรรกษกบพระยายมราชไดยกทพเขาตเมองเชยงแสนไดส าเรจ และไดกวาดตอนผคนจ านวน 22,000 ครอบครว จดแบงออกเปน 2 กลม กลมแรกใหยายถนฐานไปอยในเมองตาง ๆ ของลานนา เชน เชยงใหม นครล าปาง นาน และเวยงจนทน อกกลมหนงสงไปยงกรงเทพฯ

20

สมยนนพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชไดโปรดเกลาฯใหราษฎรกลมท 2 นไปตงบานเรอนอยทต าบลเสาให จงหวดสระบร และท ต าบลคบว จงหวดราชบร ตอจากนนเมองเชยงแสนจงกลายเปนเมองราง จนกระทงรชกาลท 5 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดโปรดเกลาฯใหเจาอนทวไชย บตรเจา บญมา เจาผปกครองเมองล าพน น าราษฎรชาวเมองล าพน และราษฎรชาวเมองเชยงใหมจ านวน ประมาณ 1,500 ครอบครว ขนไปตงถนฐาน และฟนฟเมองเชยงแสนและไดพระราชทานบรรดาศกดเปนพระยาราชเดชด ารง เปน เจาเมองเชยงแสน เมองเชยงแสนจงไดฟนฟนบตงแตนนเปนตนมา ประมาณ

แผนทอ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

21

พ.ศ.2442 ไดมการยายศนยการปกครอง ไปอยท ต าบลกาสา ซงปจจบนคอ อ าเภอแมจน ตงเปนอ าเภอขนตอจงหวดเชยงราย สวนเมองเชยงแสนยบลงเปนกงอ าเภอเชยงแสนหลวง และตอมาไดเปนอ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย เมอ พ.ศ. 2500 มาจนทกวนน ประกอบดวย 6 ต าบล 82 หมบาน ไดแก ต าบลเวยง ต าบลโยนก ต าบลปาสก ต าบลศรดอนมล ต าบลบานแซว และต าบลแมเงน

22

รองรอยของอารยธรรมอนรงเรองปรากฏเปน ซากโบราณสถาน คอ วดตาง ๆ ของเมองเชยงแสนเกาอยในบรเวณตวเมอง และนอกเมอง ซงปจจบนเปนแหลงทองเทยว และทาเรอขนสงสนคาทส าคญในภาคเหนอ นอกจากนเชยงแสนมพนทเรยกวาสามเหลยมทองค า อนเปนบรเวณทบรรจบกนของชายแดนสามประเทศ คอ ไทย ลาว และพมา

23

กลาวโดยสรป คอ เมองเชยงแสน เดมตามประวตศาสตรกลาววา เปนอาณาจกรแรกของลานนา และไดรางไป จนกระทงพระเจาแสนภเปนผบรณะเมอ พ.ศ. 1871 มเจาเมองปกครองสบเนองกนมาหลายพระองค จนถง พ.ศ. 2442 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 แหง กรงรตนโกสนทร จงไดทรงพระกรณาโปรดเกลา ใหพระยาเดชด ารงยายทท าการเมองเชยงแสน มาตงทเมองกาสา (อ าเภอแมจน ในปจจบน) ตอมาทางราชการเหนวาทตงอ าเภอเชยงแสนตงตดกบแมน าจน จงไดเปลยนชอจากอ าเภอเชยงแสน “เปนอ าเภอแมจน” เมอ พ.ศ. 2470 ยกฐานะเมองเชยงแสนเดมตงเปน “กงอ าเภอเชยงแสน” และไดรบการพจารณายกฐานะจากกงอ าเภอเปน “อ าเภอเชยงแสน” เมอวนท 10 เมษายน 2501 และนายอ าเภอเชยงแสน คนปจจบน

24

ท ค า อานวา ความหมาย

1. กบฏ กะ – บด การประทษรายตอทางอาณาจกร ความทรยศ

2. ตวแปร ตว – แปร สงทแปลเปลยนคาหรอเปลยนแปลงได และความเปลยนแปลงนม ผลกระทบตอสงอนๆ ดวย

3. ต านาน ต า – นาน เรองเลาทเกยวเนองกบความเปนมาของกษตรย วรบรษ บคคลส าคญ เหตการณ สถานท รวมถงประเพณ และความเชอตางๆ

4. ทศวรรษ ทด-สะ-วด รอบ 10 ป 5. ธรณ ทอ-ระ-น ดน, พนดน, แผนดน 6. บรรจบ บน-จบ พบกน 7. บรวาร บอ-ร-วาน คนผแวดลอม, ผรบใช , ผตดตาม 8. บรณะ บ-ระ-นะ ซอมแซมท าใหกลบคนดเหมอนเดม 9. โบราณสถาน โบ-ราน-สะ-ถาน สงกอสรางซงเปนของโบราณ มอาย

เกากวา 100 ปขนไป 10. ปฐมกษตรย ปะ-ถม-กะ-สด พระพทธยอดฟาจฬาโลกเปน กษตรย

พระองคแรกแหงกรงรตนโกสนทร

ค าอธบายศพท เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

25

ท ค า อานวา ความหมาย 11. ประเทศราช ประ-เทด-สะ-ราด เมองทมเจาผครองเมองของตนเอง แต

อยภายใตอ านาจควบคมดแล และคมครองของพระมหากษตรยของอกประเทศหนง

12. พงศาวดาร พง-สา-วะ-ดาน เรองราว เหตการณเกยวกบประเทศชาต หรอพระมหากษตรย ผเปนประมขของประเทศชาตนน

13. พระราชนดดา พระ-ราด-ชะ-นด-ดา หลานชาย, หลานสาว 14. พทธศตวรรษ พด-ทะ-สด-ตะ-วด สมยเมอพระพทธเจายงมพระชนมอย

ในรอบ 100 ป 15. มณฑล มน-ทน เขตปกครองทแบงออกเปนสวนใหญๆ 16. มต ม-ต การวด, ลกษณะของขนาดทหมายถง

กวาง ยาว หนา ลก, เทยบค า 17. ยทธศาสตร ยด-ทะ-สาด ต าราของนกรบ, ต าราแสดงวธรบ 18. ราชธาน ราด-ชะ-ทา-น เมองหลวง 19. สถานภาพ สะ-ถาน-นะ-พาบ สทธหนาทตามบทบาทของบคคล 20. สถาปนา สะ-ถา-ปะ-นา ยกยองโดยแตงตงใหสงขน เชน เลอน

ยศหรอยกวดราษฎรขน เปนวดหลวง 21. สะทอน สะ-ทอน วกกลบ , ยอนกลบ 22. สณฐาน สน-ถาน รปทรง , ลกษณะ 23. อาเพศ อา-เพด เหตทเกดขนอยางผดปรกตวสย

ถอวาเปนลางไมด 24. อารยธรรม อา-ระ-ยะ-ท า ความสงบสขของสงคมทตงอยบน

รากฐานแหงศลธรรม และกฎหมาย

26

แบบฝกหดท 1

เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

กาเครองหมาย หนาขอความทถกตองและกาเครองหมาย หนาขอความทเหนวาผด (ขอละ 1 คะแนน)

1. ผสรางเมองเชยงแสนยคแรก คอพระเจาแสนภ 2. เมองทสรางในยคแรก ชอ เมองนาคพนธสงหนวต 3. เมองทพระเจาสงหนวตกมารครองอยกอนมาสรางเมองโยนกนาคพนธ คอ นครไทยเทศ 4. เมองโยนกนาคพนธลมสลายกลายเปนหนองน าในสมยของพระเจาค าฟ 5. ปฐมกษตรยแหงนาคพนธสงหนวตนครอยในราชวงคมงราย 6. ผรวบรวมแควนหรภญชยเขากบเมองตาง ๆ แลวสถาปนา อาณาจกรลานนาขนคอพระเจามงราย 7. พระราชนดดาของพระเจามงราย คอ พระเจาพรหม 8. รองรอยของความเจรญทางอารยธรรม คอ วดในเมองและนอกเมอง เชยงแสน 9. เมองเชยงแสน ล าปาง นานและเวยงจนทน คอ สวนหนงของ อาณาจกรลานนา 10. พระยาราชเดชด ารงเดมชอวา เจาอนทวไชยแหงเมองล าพน

ค าชแจง

27

เฉลย แบบฝกหดท 1

เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

กาเครองหมาย หนาขอความทถกตองและกาเครองหมาย หนาขอความทเหนวาผด (ขอละ 1 คะแนน)

1. ผสรางเมองเชยงแสนยคแรก คอพระเจาแสนภ (พระเจาสงหนวต) 2. เมองทสรางในยคแรก ชอ เมองนาคพนธสงหนวต 3. เมองทพระเจาสงหนวตกมารครองอยกอนมาสรางเมองโยนกนาคพนธ คอ นครไทยเทศ 4. เมองโยนกนาคพนธลมสลายกลายเปนหนองน าในสมยของพระเจาค าฟ (พระเจามหาชยชนะ) 5. ปฐมกษตรยแหงนาคพนธสงหนวตนครอยในราชวงคมงราย (ราชวงศลาวจงกราช) 6. ผรวบรวมแควนหรภญชยเขากบเมองตาง ๆ แลวสถาปนา อาณาจกรลานนาขนคอพระเจามงราย 7. พระราชนดดาของพระเจามงราย คอ พระเจาพรหม (พระเจาแสนภ) 8. รองรอยของความเจรญทางอารยธรรม คอ วดในเมองและนอกเมอง เชยงแสน 9. เมองเชยงแสน ล าปาง นานและเวยงจนทน คอ สวนหนงของ อาณาจกรลานนา 10. พระยาราชเดชด ารงเดมชอวา เจาอนทวไชยแหงเมองล าพน

ค าชแจง

28

แบบฝกหดท 2 เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

ใหนกเรยนเขยนแผนผงความคด เรอง การปฏบตตนในการมสวนรวม อนรกษ โบราณสถาน โบราณวตถของทองถน (10 คะแนน)

(หรอค าตอบอยในดลยพนจของครผสอน)

การปฏบตตนในการมสวนรวมอนรกษโบราณสถานและ

โบราณวตถในทองถน

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............

ไมจบตองโบราณวตถทแสดงไวในวดหรอพพธภณฑสถาน

แหงชาต ...................................

...................................

...................................

...................................

...................................

...................................

...................................

.........................................

.........................................

.........................................

.........................................

.........................................

........................................

ไมขดเขยนฝาผนงของวด โบสถ ศาลาการเปรยญ

...................................

...................................

...................................

...................................

...................................

...................................

...................................

.................................

.................................

.................................

.................................

.................................

.................................

.................................

................

ชวยกวาดบรเวณลานวดใหสะอาด

ค าชแจง

29

แนวการตอบ แบบฝกหดท 2 เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

ใหนกเรยนเขยนแผนผงความคด เรอง การปฏบตตนในการมสวนรวม อนรกษ โบราณสถาน โบราณวตถของทองถน (10 คะแนน)

(หรอค าตอบอยในดลยพนจของครผสอน)

การปฏบตตนในการมสวนรวมอนรกษโบราณสถานและ

โบราณวตถในทองถน

ไมทงขยะเรยราดในบรเวณ

โบราณสถานตางๆ

ไมจบตองโบราณวตถทแสดงไวในวดหรอพพธภณฑสถาน

แหงชาต ประชาสมพนธแหลงทองเทยวในชมชนของอ าเภอเชยงแสนแกนกทองเทยว

ใหความรวมมอหรอ มสวนรวมในการพฒนาวด เชน การถางหญา การปลกตนไม รวมกบชมชนในวนหยดหรอม

เวลาวาง

ไมขดเขยนฝาผนงของวด โบสถ ศาลาการเปรยญ

ไมจบตองโบราณวตถทแสดงไวในวดหรอพพธภณฑสถาน

แหงชาต

ไมขดเขยนฝาผนงของวด โบสถ ศาลาการเปรยญ

ชวยกวาดบรเวณลานวดใหสะอาด

ค าชแจง

30

นกเรยนกาเครองหมาย ทบหนาขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว (ขอละ 1 คะแนน) 1. กษตรยผสรางเมองเชยงแสน จงหวดเชยงราย คอ พระองคใด ก. พญาแสนภ ข. พญามงรายมหาราช ค. พญาไชยสงคราม ง. พระเจาค าฟ 2. ในสมยลานนาตอนตน เมองใดเปนศนยกลางของอาณาจกรลานนาและเปน ศนยกลางของพระพทธศาสนา ก. เชยงของ ข. เชยงแสน ค. เชยงใหม ง. ล าพน 3. ผใดไมเกยวของกบการยกทพไปตเมองเชยงแสนจนไดรบชยชนะ ก. พระยายมราช ข. พระยากาวละ ค. กรมหลวงเทพหรรกษ ง. พระยาไชยสงคราม

แบบทดสอบหลงเรยน

เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

ค าชแจง

31

4. พนททเปนชายแดนของไทย ลาวและเมยนมารมาบรรจบกนคอขอใด ก. ทาเรอเชยงของ ข. ทาเรอเชยงแสน ค. สามเหลยมทองค า ง. ทะเลสาบเชยงแสน 5. กงอ าเภอเชยงแสนยกฐานะเปนอ าเภอเชยงแสนของจงหวดเชยงรายเมอใด ก. 10 มกราคม 2549 ข. 10 เมษายน 2500 ค. 10 มกราคม 2501 ง. 10 เมษายน 2501 6. แมน าสายใดทไหลผานหลายประเทศและผานอ าเภอเชยงแสน จงหวด เชยงราย ก. แมน าค า ข. แมน ากก ค. แมน ารวก ง. แมน าโขง 7. แมน าสายใดเปนเสนกนพรมแดนระหวางไทยและเมยนมาร ก. แมน าค า ข. แมน ากก ค. แมน ารวก ง. แมน าโขง

32

8. เราสามารถศกษาประวตของอ าเภอเชยงแสนไดจากขอใดมากทสด ก. ต านานและพงศาวดาร ข. ศลาจารกของพอขนรามค าแหง ค. หนงสอประวตศาสตรไทย ง. พพธภณฑสถานแหงชาต 9. อ าเภอเชยงแสนในอดตเคยเปนเมองบรวารของเมองใด ก. หรภญชย ข. นครพงค ค. เขลางคนคร ง. สวรรคโลก 10. กษตรยผสรางเมองเชยงราย คอพระองคใด ก. พระเจาสงหนวต ข. พระยาง าเมอง ค. พระเจาพรหมมหาราช ง. พญามงรายมหาราช

เพอน ๆ ท าแบบทดสอบ หลงเรยนนะคะ

33

ขอ ค าตอบ

1. ก

2. ข

3. ง

4. ค

5. ง

6. ง

7. ค

8. ก

9. ข

10. ง

เฉลย แบบทดสอบหลงเรยน

เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

เพอน ๆ ตรวจค าตอบนะคะ

34

ธระ เงนสจจา. องคการบรหารสวนต าบลแมเงน อ าเภอเชยงแสน จงหวด

เชยงราย. เชยงราย : ม.ป.พ, 2555. (เอกสารอดส าเนา) บดนทร กนาวงศ. เอกสารการศกษาประกอบวชาหลกสตรทองถน

ประวตศาสตรเมองเชยงราย – เชยงแสน. เชยงราย : สามญศกษาจงหวดเชยงราย, 2546.

โรงเรยนบานปาคาแมเงนสามคค. (ออนไลน) แหลงทมา : http ://www.cpmschool. blogspot.com/p/blog-page.html?m=1, 2552.

วษณพงษ ยารวง. โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลแมเงน อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย. เชยงราย : ม.ป.พ, 2554. (เอกสารอดส าเนา)

สมภาษณ ศรชย ธรรมวงศ. ผใหญบานปาคา ต าบลแมเงน อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย. 16 เมษายน 2556.

________. พ.ต.ท. นธกร เดชบญ. หวหนาสถานต าบลภธรต าบลบานแซว อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย. 10 พฤษภาคม 2556.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 5. กรงเทพมหานคร : ครสภา, 2547.

อาณาจกรโยนกเชยงแสน. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.nookjung.com/travel/ wpcontent/uploads/ 2009/08/n25.jpg. 2552.

บรรณานกรม