๑.ศกษาขอมลอยางเปนระบบ

๓.แกปญหาทจดเลก

๕.ภมสงคม

๗.ไมตดต ารา

๙.ท าใหงาย

๑๑.ประโยชนสวนรวม

๑๓.ทรงใชธรรมชาต ชวยธรรมชาต

๑๕.ปลกปาในใจคน

๑๗.การพงตนเอง

๑๙.เศรษฐกจพอเพยง

๒๑.ท างานอยางมความสข

๒๓.ร รก สามคค

๒.ระเบดจากขางใน๔.ท าตามล าดบขน

๖.องครวม

๘.ประหยด เรยบงายไดประโยชน สงสด

๑๐.การมสวนรวม

๑๒.บรการรวมทจดเดยว

๑๔.ใชอธรรมปราบอธรรม

๑๖.ขาดทนคอก าไร

๑๘.พออยพอกน

๒๐.ความซอสตย สจรต จรงใจตอกน

๒๒.ความเพยร : พระมหาชนก

การทจะพระราชทานโครงการใดโครงการหนง จะทรงศกษาขอมล รายละเอยดอยางเปนระบบ ทงจากขอมลเบองตนจากเอกสาร แผนท สอบถามจากเจาหนาท นกวชาการ และราษฎรในพนท ใหไดรายละเอยด ทถกตอง เพอทจะพระราชทานความชวยเหลอไดอยางถกตอง รวดเรว ตรงตามความตองการของประชาชน

การประยกตใช : เมอจะท างานอะไรตองศกษาขอมลทงหมด ทงระบบ และทกมต อยาดแตตวเลข อยาดแตเอกสารใหใชการสอบถามบคคลท

เกยวของเพอใหไดขอมลทครบถวน

พระองคทรงมงเนน เรองการพฒนาคน ทรงตรสวา“ตอง ระเบดจากขางใน” หมายความวา ตองสรางความเขมแขงใหคนในชมชน ทเราเขาไปพฒนามสภาพพรอมทจะรบการพฒนาเสยกอน แลวจงคอย ออกมาสสงคมภายนอก มใชการน าเอาความเจรญหรอบคคลจากสงคม ภายนอกเขาไปหาชมชนหมบานทยงไมทนไดมโอกาสเตรยมตวหรอตงตว

การประยกตใช :

การจะเรมท าอะไรซกอยางสงทตองสรางใหไดกอนคอการสรางคน เชน ถาจะท างานอะไรคนทท ากตองรใหด กอน ไมใชแคบอกวาจะท าแตไมมใครรวาตองท าอะไร แลวกบอกแตวาตองท า คนตองเขาใจและเหนคณคาในสงทท า ไมใชท าตามสง

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปยม ไปดวยพระอจฉรยภาพในการแกไขปญหา ทรง มองปญหาในภาพรวม (Macro) กอนเสมอ แต การแกปญหาของพระองคจะเรมจากจดเลกๆ (Micro) คอการแกไขปญหาเฉพาะหนาทคนมก จะมองขาม ดงพระราชด ารสความตอนหนงวา “...ถาปวดหวกคดอะไรไมออก เปน อยางนนตองแกไขการปวดหวนกอน...มนไมไดเปนการแกอาการจรง แตตองแกปวดหวกอน เพอทจะใหอยในสภาพทคดได...แบบ (Macro) น เขาจะท าแบบรอทงหมด ฉนไมเหนดวย...อยางบานคนอยเราบอก บานนมนผตรงนน ผตรงน ไมคมทจะไปซอม...เอาตกลงรอบานน ระเบดเลย เราจะไปอยทไหน ไมมทอย...วธท าตองคอยๆ ท า จะไป ระเบดหมดไมได...”

การประยกตใช:การมองปญหาใหมองภาพรวมแตการแกไขปญหาเราจะพบวามปญหา

มากมายจนไมรจะท าอะไรกอนมทงปญหาใหญๆ จนถงปญหาเลกนอย ถาเราจะแกปญหาใหญกอนอาจตองใชทรพยากรมากมาย แตถาเราแกปญหาเลกๆทมความส าคญกอนปญหาใหญ ทวาอาจจะคอยๆ เลกลง

ในการทรงงาน พระองคจะทรงเรมตนจากสงทจ าเปนของ ประชาชนทสดกอน ไดแก สาธารณสข เมอมรางกายสมบรณแขงแรงแลว กจะสามารถท าประโยชนดานอนๆ ตอไปได จากนนจะเปนเรอง สาธารณปโภคขนพนฐานและสงจ าเปนในการประกอบอาชพ อาท ถนน แหลงน าเพอการเกษตร การอปโภคบรโภค ทเออประโยชนตอประชาชน โดยไมท าลายทรพยากรธรรมชาต รวมถงการใหความรทางวชาการและ เทคโนโลยทเรยบงาย เนนการปรบใชภมปญญาทองถนทราษฎรสามารถ น าไปปฏบตไดและเกดประโยชนสงสด

การประยกตใช:

ขอ 3 บอกใหท าเรองเลกๆกอนแตกตองน าปญหาทงหมดมาเรยงตามล าดบ

ความส าคญ ,และล าดบขนของการแกปญหา ท าจากเลกไปหาใหญโดยเรยง

ตามล าดบความส าคญ /ล าดบขนตอนของปญหา

การพฒนาใดๆ ตองค านงถง สภาพภมประเทศของบรเวณนนวาเปน อยางไร และสงคมวทยาเกยวกบลกษณะนสยใจคอของคน ตลอดจน วฒนธรรมประเพณในแตละทองถนทมความแตกตางกน ดงพระราชด ารส ความตอนหนงวา “...การพฒนาจะตองเปนไปตาม ภมประเทศทางภมศาสตร และภมประเทศ ทางสงคมศาสตรในสงคมวทยา คอ นสยใจคอ ของคนเรา จะไปบงคบใหคนอนคดอยางอน ไมได เราตองแนะน า เราเขาไปชวยโดยทจะ คดใหเขาเขากบเราไมได แตถาเราเขาไปแลว เราเขาไปดวาเขาตองการ อะไรจรงๆ แลวกอธบายใหเขาเขาใจหลกการของการพฒนานกจะเกด ประโยชนอยางยง...”

การประยกตใช:

งานอยางเดยวกนในสถานการณ / สถานททตางกน การท างานหรอการ

แกไขปญหาอาจไมเหมอนกน เราไมอาจน าวธการเดยว ไปใชกบปญหาทก

ปญหาได ตองศกษา วาคนทท างานรวมกบเราเปนอยางไร จะท าอยางไร

เพอใหเคาใหความรวมมอกบเราจนงานส าเรจได

ทรงมวธคดอยางองครวม (Holistic) หรอมองอยางครบวงจร ใน การทจะพระราชทานพระราชด ารเกยวกบโครงการหนงนน จะทรงมอง เหตการณทจะเกดขน และแนวทางแกไขอยางเชอมโยง ดงเชน กรณของ “ทฤษฎใหม” ทพระราชทานใหแกปวงชนชาวไทย เปนแนวทางในการ ประกอบอาชพแนวทางหนงทพระองคทรงมองอยางองครวม ตงแตการถอ ครองทดนโดยเฉลยของประชาชนคนไทย ประมาณ ๑๐-๑๕ ไร การ บรหารจดการทดนและแหลงน า อนเปนปจจยพนฐานทส าคญในการ ประกอบอาชพ เมอมน าในการท าเกษตรแลวจะสงผลใหผลผลตดขน และหากมผลผลตเพมมากขน เกษตรกรจะตองรจกวธการจดการและ การตลาด รวมถงการรวมกลมรวมพลงชมชนใหมความเขมแขง เพอพรอม ทจะออกสการเปลยนแปลงของสงคมภายนอกไดอยางครบวงจรนนคอ ทฤษฎใหม ขนท ๑, ๒ และ ๓

การประยกตใช:

ไมท างานแบบแยกสวน ตองคดวาถาเราท าแบบน จะเกดผลกระทบกบใครบาง เกดอยางไร จะแกปญหาอยางไรเพอไมใหเกดปญหาใหมตามมา ตองมองใหครบทงระบบ คน เครองมอ สงแวดลอม วฒนธรรมองคกร ถาเปนทางดานสขภาพ กคอตองดใหครบรางกาย จตไจ ครอบครว สงคม เศรษฐานะ

การพฒนาตามแนว พระราชด าร ในพระบาท สมเดจพระเจาอยหว ม ลกษณะของการพฒนาท อนโลม และรอมชอมกบ สภาพธรรมชาต สงแวดลอม และสภาพของสงคมจตวทยาแหงชมชน คอ “ไมตดต ารา” ไมผกมดตด กบวชาการและเทคโนโลยทไมเหมาะสมกบสภาพชวตความเปนอย ทแทจรงของคนไทย

การประยกตใช : ถาใหตความจะตความวาเปนเรองการคดนอกกรอบ ถาเราจะท างานแลวมทฤษฎบอก

วา ตองท าอยางไรเพอใหประสบความส าเรจ แตเราศกษาแลวพบวาไมเหมาะกบบรบทของของเรา เพราะอาจตองลงทนสง ใชคนมาก ใชเครองมอทมราคาแพง เราจ าเปนตองมการดดแปลง เพอใหเหมาะสมกบสภาพของเรา โดยยดหลกการส าคญของต าราไว สวนอนดดแปลงตามบรบทของเรา ไมตองตามต าราทงหมด เพราะถารอใหท าตามต าราไดทงหมดอาจจะไมไดท าอะไรเลย

“...กองงานในพระองคโดย ทานผหญงบตร วระไวทยะ บอกวาปหนง พระองคเบกดนสอ ๑๒ แทง เดอน ละแทง ใชจนกระทงกด ใครอยาไปทง ของทานนะ จะกรวเลย ประหยดทก อยาง เปนตนแบบทกอยาง ทกอยางน มคาส าหรบพระองคหมด ทกบาททก สตางคจะใชอยางระมดระวง จะสงให เราปฏบตงานดวยความรอบคอบ...”

การประยกตใช : ประหยดไมไดแปลวาไมจาย ไมใช แตหมายถงใชอยางเหมาะสม

คมคา ไมฟมเฟอย ไมใชเกนจ าเปน

ดวยพระอจฉรยภาพและพระปรชาสามารถในพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ท าใหการคดคน ดดแปลง ปรบปรง และแกไขงานการ พฒนาประเทศตามแนวพระราชด ารด าเนนไปไดโดยงาย ไมยงยากซบซอน และทส าคญอยางยง คอ สอดคลองกบสภาพความเปนอยและระบบ นเวศโดยสวนรวม ตลอดจนสภาพทางสงคมของชมชนนนๆ ทรงโปรดทจะ ท าสงทยากใหกลายเปนงาย ท าสงทสลบซบซอนใหเขาใจงาย อนเปนการ แกปญหาดวยการใชกฎแหงธรรมชาตเปนแนวทางนนเอง แตการท า สงยาก ใหกลายเปนงายนนเปนของยาก ฉะนนค าวา “ท าใหงาย” หรอ “Simplicity” จงเปนหลกคดส าคญทสดของการพฒนาประเทศในรป แบบของโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร

การประยกตใช ท าทกอยางใหงาย ใหนอยเทาทจ าเปน อยาคดมาก อยาคดซบซอน “ทางสายกลาง”จะเปนค านยามส าหรบตวเอง ไมล าบาก ตวเอง ไมล าบากคนอน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเปนนกประชาธปไตย จงทรงน า “ประชาพจารณ” มาใชในการบรหาร เพอเปดโอกาสใหสาธารณชน ประชาชน หรอเจาหนาททกระดบไดมารวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบเรองท จะตองค านงถงความคดเหนของประชาชน หรอความตองการของ สาธารณชน ดงพระราชด ารสความตอนหนงวา “...ส าคญทสดจะตองหดท าใจใหกวางขวางหนกแนน รจกรบฟง ความคดเหน แมกระทงความวพากษวจารณจากผอนอยางฉลาด เพราะการรจกรบฟงอยางฉลาดนนแทจรงคอ การระดมสตปญญาและ ประสบการณอนหลากหลาย มาอ านวยการปฏบตบรหารงานให ประสบความส าเรจทสมบรณนนเอง...”

การประยกตใช :รบฟงความคดเหนของผรวมงาน ฟงใหมากกวาพด โดยสวนตว คดวา

หมายถง การระดมสมอง ใหทกคนมสวนรวมในงานนน ใหทกคนรสกเปนเจาของ เมอความรสกเปนเจาของเกด ความรวมมอจะตามมา

ดงพระราชด ารสความตอนหนงวา “...ใครตอใครบอกวาขอใหเสยสละสวนตวเพอสวนรวม อนนฟง จนเบอ อาจจะร าคาญดวยซ าวา ใครตอใครมากบอกวาขอใหคดถง ประโยชนสวนรวม อาจมานกในใจวา ใหๆ อยเรอยแลวสวนตวจะได อะไร ขอใหคดวาคนทใหเพอสวนรวมนนมไดใหสวนรวมแตอยางเดยว เปนการใหเพอตวเองสามารถทจะมสวนรวมทจะอาศยได...”

พระบรมราโชวาท มหาวทยาลยขอนแกน ๒๕๑๔

การประยกตใชบางครงในการท างานเราอาจตองท างานมากวาคน อน เหนอยกวาคนอน หรอ

งานทไดรบมอบหมายซบซอนและยากกวาผรวมงานอนตองมองวา ถาท าแลวท าใหงานส าเรจได กตองท าอยานกแตวาท าไมตองท างานยาก งานหนกกวาคนอน งานประสบความส าเรจ ตวเรากประสบความส าเรจ

การบรการรวมทจดเดยว เปนรปแบบการบรการแบบเบดเสรจ หรอ One

Stop Services ทเกดขนเปนครงแรกในระบบ บรหารราชการแผนดนของ ประเทศไทย โดยทรงใหศนย ศกษาการพฒนาอนเนองมาจากพระราชด ารเปนตนแบบในการบรการ รวมทจดเดยว เพอประโยชนตอประชาชนทมาขอใชบรการ จะประหยด เวลาและคาใชจาย โดยมหนวยงานราชการตางๆ มารวมด าเนนการและ ใหบรการประชาชน ณ ทแหงเดยว (มมาแลวกวา 20 ป)

การประยกตใช

อนนชดเจนนะเราไดยนและรจกความหมายกนดอยแลว

ทรงเขาใจถงธรรมชาตและ ตองการใหประชาชนใกลชดกบธรรมชาต ทรงมองอยางละเอยดถง ปญหาธรรมชาต หากเราตองการแกไข ธรรมชาต จะตองใชธรรมชาตเขาชวยเหลอ อาท การแกไขปญหาปาเสอมโทรมได พระราชทานพระราชด าร การปลกปา โดยไมตองปลก ปลอยใหธรรมชาตชวย ในการฟนฟธรรมชาต หรอแมกระทง การปลกปา ๓ อยาง ประโยชน ๔ อยาง ไดแก ปลกไมเศรษฐกจ ไมผล และไมฟน นอกจากไดประโยชน ตามชอของไมแลวยงชวยรกษาความชมชนใหแกพนดนดวย เหนไดวา ทรงเขาใจธรรมชาต และมนษยอยางเกอกลกน ท าใหคนอยรวมกบปา ไดอยางยงยน

ทรงน าความจรงในเรอง ความเปนไปแหงธรรมชาตและ กฎเกณฑของธรรมชาตมาเปน หลกการ แนวปฏบตทส าคญ ในการแกปญหาและปรบปรง เปลยนแปลงสภาวะทไมปกต เขาสระบบทเปนปกต เชน การน าน าดขบไลน าเสย หรอ เจอจางน าเสยใหกลบเปนน าด ตามจงหวะการขนลงตามธรรมชาต ของน า การบ าบดน าเนาเสยโดย ใชผกตบชวาซงมตามธรรมชาต ใหดดซมสงสกปรกปนเปอนในน า ดงพระราชด ารสความวา “ใชอธรรม ปราบอธรรม

การประยกตใช :สวนตวคดถงเรองของทกอยางในโลกนมดเสมอขนกบ การมองของคนเรา

บางครงเรองหรอเหตการณทไมด กจะมแงดหรอประโยชนในเรองนนเสมอ ,คนบางคนทเราคดวาไมด มขอเสยเยอะ ถาเรามองตางมม ขอเสยของเขาเราอาจน ามาใชประโยชนไดถารจกคด รจกมอง

เปนการปลกปาลงบนแผนดนดวย ความตองการอยรอดของมนษย ท าใหตองม การบรโภคและใชทรพยากรธรรมชาตอยาง สนเปลอง เพอประโยชนของตนเองและ สรางความเสยหายใหแกสงแวดลอม ปญหา ความไมสมดลจงบงเกดขน ดงนน ในการท จะฟนฟทรพยากรธรรมชาตใหกลบคนมาจะ ตองปลกจตส านกในการรกผนปาใหแกคน เสยกอน ดงพระราชด ารสความตอนหนงวา “...เจาหนาทปาไมควรจะปลกตนไม ลงในใจคนเสยกอน แลวคน เหลานนกจะพากนปลกตนไมลงบนแผนดนและรกษาตนไมดวยตนเอง...

การประยกตใช:

การท าอะไรตองเรมจากใจทอยากท ากอน ถาใจไมรก กไมประสบความส าเรจ

“...ขาดทน คอ ก าไร Our loss is our gain...การเสยคอ การได ประเทศชาตกจะกาวหนา และการทคนอยดมสขนน เปนการนบทเปน มลคาเงนไมได...” จากพระราชด ารสดงกลาว คอ หลกการในพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวทมตอพสกนกรไทย “การให” และ “การเสยสละ” เปนการกระท าอนมผลเปนก าไรคอความอยดมสขของราษฎร ซงสามารถ สะทอนใหเหนเปนรปธรรมชดเจนได

อยามองทก าไรขาดทนทเปนตวเงนมากจนเกนไป บางครงเราไดก าไรจากการขาดทน

ลงทนมหาศาล ไดธรรมชาตกลบคนมา

ลงทนมหาศาล ไดลกคนมา

ลงทนมหาศาล ไดคนดๆ กลบมา

ลงทนมหาศาล ไดความรไวคอยชวยเหลอ

การพฒนาตามแนวพระราชด ารส เพอแกไขปญหาในเบองตนดวยการแกไข ปญหาเฉพาะหนา เพอใหมความแขงแรง พอทจะด ารงชวตไดตอไป แลวขนตอไป กคอการพฒนาใหประชาชนสามารถ อยในสงคมไดตามสภาพแวดลอมและ สามารถ “พงตนเองได” ในทสด ดงพระราชด ารสความตอนหนงวา “...การชวยเหลอสนบสนน ประชาชนในการประกอบอาชพและตงตวใหมความพอกนพอใชกอนอน เปนสงส าคญยงยวด เพราะผมอาชพและฐานะเพยงพอทจะพงพา ตนเองได ยอมสามารถสรางความเจรญในระดบสงขนตอไป...”

การประยกตใช:

พอสอนใหเราจบปลาใหเปนดวยตวของเราเอง พอไมไดหาปลาใหเรา เพราะการหาปลามาให เราจะไมสามารถด ารงชวตอยไดดวยตวของเราเอง เราจะตองเปนทาส ของคนอนตลอดไป

พออยพอกนกอน แลวคอยพฒนาเราขอใหบ าบดใหไดกอน==> ประคบประคอง==> เปนทปรกษา==>เปนผชวยเหลอผอนตอไป

การประยกตใช:

ตามนนเลยคะ

เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวมพระราชด ารส ชแนะแนวทางการด าเนนชวต แกพสกนกรชาวไทยมาโดย ตลอดนานกวา ๓๐ ป ตงแต กอนเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจ และเมอภายหลงไดทรงย าแนวทางการ แกไข เพอใหรอดพนและสามารถด ารงอยไดอยางมนคงและยงยนภายใต กระแสโลกาภวตนและความเปลยนแปลงตางๆ ดงปรชญาของเศรษฐกจ พอเพยงทไดพระราชทานไว

การประยกตใช:

การเดนทางสายกลางและใชชวตตามก าลงทรพย อยางมเหตผล รอบคอบ ซอสตย รจกแบงปน เพอใหครอบครวและสงคมดขน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานพระราชด ารส เรอง ความซอสตย สจรต จรงใจตอกนอยางตอ เนองตลอดมา เพราะ เหนวาหากคนไทยทก คนไดรวมมอกนชวย ชาต พฒนาชาตดวย ความซอสตยสจรต จรงใจตอกนแลว ประเทศไทยจะเจรญกาวหนาอยางมาก

“...ผทมความสจรตและบรสทธใจ แมจะมความรนอยกยอมท า ประโยชนใหแกสวนรวมได มากกวาผมความรมากแตไมมความสจรต ไมมความบรสทธใจ...” พระราชด ารส เมอวนท ๑๘ มนาคม ๒๕๓๓

“พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระเกษมส าราญและทรงมความสข ทกคราทจะชวยเหลอประชาชน ซงเคยม พระราชด ารสครงหนงความวา “...ท างานกบฉน ฉนไมมอะไร จะให นอกจากการมความสขรวมกน ในการท าประโยชนใหกบผอน..

การประยกตใช:

รกในงานทท า ถงแมมนจะไมใชงานทอยากท า แตถาเรารกงานทท าจะท าใหท างานอยางมความสขและเกดประโยชน ตอคนรอบขาง

จากพระราชนพนธ “พระมหาชนก” เปนพระราชนพนธทพระองคทรงใชเวลา คอนขางนานในการคดประดษฐ ท าให เขาใจงาย และปรบเปลยนใหเขากบสภาพ สงคมปจจบน อกทงภาพประกอบ และ คตธรรมตางๆ ไดสงเสรมใหหนงสอเลมน มความศกดสทธทหากคนไทยนอมรบมาศกษา วเคราะหและปฏบตตามรอยพระมหาชนก กษตรย ผเพยรพยายามแมจะไมเหนฝง กยงวายน าตอไป เพราะถาไมเพยรวายกจะตกเปนอาหาร ป ปลา และ ไมไดพบกบเทวดาทมาชวยเหลอมใหจมน าไป เชนเดยวกบพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงรเรมท าโครงการตางๆ ในระยะแรก ทไมมความพรอมในการ ท างานมากนก และทรงใชพระราชทรพยสวนพระองคทงสน แตพระองค กมไดทอพระราชหฤทย มงมนพฒนาบานเมองใหบงเกดความรมเยนเปนสข

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว มพระราชด ารสในเรอง “ร รก สามคค” มาอยางตอเนอง ซงเปน ค าสามค า ทมคาและมความหมาย ลกซง พรอมทงสามารถปรบใชได กบทกยคทกสมย ร: การทเราจะลงมอท าสงใดนน จะตองรเสยกอน รถงปจจย ทงหมด รถงปญหา และรถงวธการแกปญหา รก : คอความรก เมอเรารครบถวนกระบวนความแลว จะตองม ความรกการพจารณาทจะเขาไปลงมอปฏบตแกไขปญหานนๆ สามคค: การทจะลงมอปฏบตนน ควรค านงเสมอวา เราจะท างาน คนเดยวไมได ตองท างานรวมมอรวมใจเปนองคกรเปนหมคณะ จงจะม พลงเขาไปแกปญหาใหลลวงไปไดดวยด