Γλώσσα Γ΄. Επανάληψη 3ης ενότητας:΄΄Στη γη και στη θάλασσα΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής

http://kritiria.blogspot.gr/

Γλώσσα Γ΄- Επανάληψη 3ης Ενότητας:

΄΄Στη γη και στη θάλασσα΄΄

Θεωρία - Γραμματική

Φύλλα εργασιών των μαθημάτων

Επαναληπτικά

http://kritiria.blogspot.gr/

Περιεχόμενα

Θεωρία - Γραμματική σελ.

Φύλλα εργασιών σελ.

Επαναληπτικά σελ.

3 - 31

31 - 129

130 - 178

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.1

Γραμματική και Συντακτικό Γ’ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου

17

ΕΕννόόττηητταα 33ηη :: ««ΣΣττηη γγηη κκααιι σσττηη θθάάλλαασσσσαα»»

Η απόστροφος .........................................................................................................17 Αόριστο άρθρο ........................................................................................................18 Αιτιατική πτώση ουσιαστικών .................................................................................18 Κλητική πτώση ουσιαστικών ..................................................................................19 Σημεία στίξης: κόμμα – αποσιωπητικά ...................................................................19 Συνώνυμες λέξεις ....................................................................................................19 Κυριολεξία – Μεταφορά .........................................................................................20 Παρομοίωση – Διάκριση από χρονικές προτάσεις .................................................20 Παράγραφος ............................................................................................................8 Οικογένειες λέξεων .................................................................................................9 Το επίθετο ...............................................................................................................11

ΗΗ ααππόόσσττρροοφφοοςς

Πολλές φορές, όταν μιλάμε ή όταν γράφουμε, θέλουμε να πούμε κάποιες λέξεις πιο σύντομα και γι' αυτό "κόβουμε" κάποιο γράμμα. Όταν μιλάμε "κόβουμε" απλά το γραμματάκι. Όταν όμως γράφουμε, πρέπει να το δείξουμε κιόλας. Τότε τη θέση του γράμματος που χάνεται την παίρνει ένα σημαδάκι ( ' ).

πχ: Σ' ευχαριστώ πολύ.

Το σημαδάκι ' λέγεται απόστροφος και μπαίνει όταν χάνεται το πρώτο ή το τελευταίο γράμμα μιας λέξης. Έτσι, ακούγονται καλύτερα οι λέξεις.

Όταν μια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν, ηπρώτη λέξη χάνει το τελικό της φωνήεν και στη θέση του μπαίνει απόστροφος.Τότε λέμε ότι έχουμε έκθλιψη.πχ: για αυτό γι' αυτό

Όταν μια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η επόμενη λέξη αρχίζει από σύμφωνο,η πρώτη λέξη χάνει το τελικό της φωνήεν και στη θέση του μπαίνει απόστροφος. Τότε λέμε ότι έχουμε αποκοπή. πχ: δώσε μου δωσ' μου

Όταν μια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν, ηδεύτερη λέξη χάνει το αρχικό της φωνήεν και στη θέση του μπαίνει απόστροφος. Τότε λέμε ότι έχουμε αφαίρεση. πχ: το έφερα το 'φερα

Παρασκευή ΑντωνίουΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.2


18

ΤΤοο ααόόρριισσττοο άάρρθθρροο

Οι λέξεις που μπαίνουν μπροστά από τα ονόματα και δεν ορίζουν κάτι συγκεκριμένο, δηλαδή κάποιο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα, αλλά φανερώνουν κάτι αόριστο και γενικό λέγονται αόριστα άρθρα. Τα αόριστα άρθρα είναι τα εξής: ένας, μία, ένα.

πχ: Ήρθε ένας κύριος και σε ζήτησε. Είδα μια όμορφη μπλούζα. Ζω σε ένα μικρό σπίτι.

Κλίση αόριστου άρθρου

Πτώσεις Ενικός Αριθμός

Ονομαστική ένας μια ένα

Γενική ενός μιας ενός

Αιτιατική ένα(ν) μια ένα

Κλητική - - -

Προσοχή: Το αόριστο άρθρο δεν έχει πληθυντικό.

Προσοχή: Το άρθρο ένα(ν) διατηρεί το τελικό -ν όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή από κ ,π, τ, ξ, ψ, μπ ,ντ, γκ, τσ, τζ.

πχ: έναν κήπο, αλλά ένα χρόνο

ΑΑιιττιιααττιικκήή ΠΠττώώσσηη

Για να βρω τα ουσιαστικά που είναι σε αιτιατική πτώση απαντώ στην ερώτηση "τι;"

πχ: Κοιτάζω τ' αστέρια. (Τι κοιτάζεις; -Τ' αστέρια αιτιατική πτώση) Πήρα το μολύβι σου. (Τι πήρες; -Το μολύβι αιτιατική πτώση)

Προσοχή: της (γενική πτώση) - τις (αιτιατική πτώση) - Βάζουμε "της" όταν μιλάμε για ένα αντικείμενο (πχ: της τσάντας). - Βάζουμε "τις" όταν μιλάμε για πολλά αντικείμενα (πχ: τις τσάντες).



19

ΚΚλληηττιικκήή ΠΠττώώσσηη

Κλητική πτώση χρησιμοποιούμε όταν καλούμε ή προσφωνούμε κάποιον. πχ: Παιδιά, ελάτε μέσα. Τελείωσε το διάλειμμα. κλητική πτώση

Γιώργο, διάβασε την εκφώνηση της άσκησης. κλητική πτώση

ΤΤοο κκόόμμμμαα -- ΤΤαα ααπποοσσιιωωππηηττιικκάά

Το κόμμα ( , ) και τα αποσιωπητικά ( ... ) είναι σημεία στίξης δηλαδή σημαδάκια που χρησιμοποιούνται στο τέλος λέξεων ή προτάσεων και μας βοηθούν να καταλάβουμε καλύτερα το νόημά του. Πότε χρησιμοποιούμε το κόμμα; Όταν θέλουμε να χωρίσουμε ασύνδετες λέξεις ή φράσεις που είναι στη σειρά.

πχ: Τα αγαπημένα μου χρώματα είναι το κόκκινο, το πράσινο, το κίτρινο, το ροζ και το μωβ.

Όταν θέλουμε να χωρίσουμε την κλητική προσφώνηση από την υπόλοιπη πρόταση. πχ: Μάρκο, δώσε μου την ξύστρα.

Όταν θέλουμε να χωρίσουμε μικρότερες φράσεις που εξηγούν κάτι μέσα σε μία πρόταση. πχ: Η Αθήνα, η πρωτεύουσα της Ελλάδας, οργάνωσε τους Ολυμπιακούς αγώνες του2004.

Προσοχή: Δεν μπαίνει κόμμα πριν απ' το και, το ούτε, το μήτε και το ή. Πότε χρησιμοποιούμε τα αποσιωπητικά; Όταν θέλουμε να δείξουμε συγκίνηση ή έντονα συναισθήματα (ντροπή ή

φόβο). πχ: Τη στιγμή που κάποιος ήταν έτοιμος να με πιάσει ... ξύπνησα.

Όταν θέλουμε να αποσιωπήσουμε κάτι ή δε λέμε κάτι επειδή είναι γνωστό. πχ: Μην το ξανακάνεις αυτό γιατί θα ...

ΣΣυυννώώννυυμμεεςς ΛΛέέξξεειιςς

Οι λέξεις που έχουν παρόμοια σημασία λέγονται συνώνυμα ή συνώνυμες λέξεις. πχ: κατοικία - σπίτι άρρωστος - ασθενής ίδιος - όμοιος



20

ΚΚυυρριιοολλεεξξίίαα κκααιι ΜΜεεττααφφοορράά

Όταν οι λέξεις μιας πρότασης χρησιμοποιούνται με την πραγματική τους σημασία, τότε έχουμε κυριολεξία. Όταν όμως οι λέξεις δε χρησιμοποιούνται με την πραγματική τους σημασία, αλλά αποδίδουν μια διαφορετική ιδιότητα, που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, τότε έχουμε μεταφορά. πχ:

Κυριολεξία Μεταφορά

Μέθυσε από το πολύ κρασί. Μέθυσε από ευτυχία.

Αγόρασε ένα χρυσό δαχτυλίδι. Η Όλγα έχει χρυσή καρδιά.

ΠΠααρροομμοοίίωωσσηη

ΔΔιιάάκκρριισσηη ππααρροομμοοίίωωσσηηςς ααππόό χχρροοννιικκέέςς ππρροοττάάσσεειιςς

Πολλές φορές χρησιμοποιούμε στο λόγο μας διάφορες εκφράσεις, τα σχήματα λόγου, που μας βοηθούν να κάνουμε το κείμενό μας πιο όμορφο. Ένα από αυτά είναι η παρομοίωση. Την παρομοίωση τη χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να τονίσουμε ιδιαίτερα ένα πρόσωπο, ένα ζώο ή ένα πράγμα, να το παρομοιάσουμε ή να το συγκρίνουμε με κάποιο άλλο πολύ γνωστό, το οποίο έχει την ίδια ιδιότητα σε μεγαλύτερο βαθμό. Για να κάνουμε μια παρομοίωση χρησιμοποιούμε τις λέξεις σαν, όπως, καθώς, μοιάζει με, όμοιος, παρόμοιος. Πχ: Ο Μάνος κολυμπά σαν δελφίνι. Λάμπει όπως ο ήλιος. Περπατάει σαν χελώνα. ΟΜΩΣ: Η λέξη σαν δε χρησιμοποιείται μόνο όταν θέλουμε να κάνουμε παρομοιώσεις. Πολλές φορές χρησιμοποιείται για να δείξουμε χρόνο. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις η λέξη σαν έχει την έννοια της λέξης όταν. Πχ: Τρόμαξα σαν τον είδα (σαν = όταν)


36

ΣΣΣτττηηη νννέέέααα µµµαααςςς γγγεεειιιτττοοονννιιιάάά

Οικογένειες λέξεων βλέπε σελ. 19

ΣΣΣπππίίίτττιιι µµµεεε κκκήήήππποοο

Η απόστροφος

Πολλές φορές, όταν µιλάµε ή όταν γράφουµε, θέλουµε να πούµε κάποιες

λέξεις πιο σύντοµα και γι’ αυτό «κόβουµε» κάποια γράµµατα. Όταν µιλάµε,

κόβουµε αυτό το γράµµα χωρίς να χρειαστεί να κάνουµε τίποτα άλλο. Όταν

γράφουµε όµως, πρέπει να το δείξουµε κιόλας. Γι’ αυτό όταν χάνεται το γράµµα

µιας λέξης, στη θέση του µπαίνει ένα σηµαδάκι που λέγεται απόστροφος. Μ’

αυτό τον τρόπο ακούγονται καλύτερα οι λέξεις.

π.χ. Σ΄ ευχαριστώ για την πρόσκληση αλλά δε θα ‘ρθω.

Περιµένω ν’ ακούσω τη δικαιολογία σου.

Πότε χρησιµοποιούµε την απόστροφο;

Όταν µια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η επόµενη λέξη αρχίζει από

φωνήεν, η πρώτη λέξη χάνει το τελικό της φωνήεν και στη θέση του

µπαίνει απόστροφος. Το φαινόµενο αυτό λέγεται έκθλιψη.

π.χ. για αυτό – γι’ αυτό

θα ακούσω – θ’ ακούσω


σύµφωνο, η πρώτη λέξη χάνει το τελικό της φωνήεν και στη θέση

του µπαίνει απόστροφος. Το φαινόµενο αυτό λέγεται αποκοπή.

π.χ. δώσε µου – δωσ’ µου

κόψε το – κόψ’ το


φωνήεν, η δεύτερη λέξη χάνει το αρχικό της φωνήεν και στη θέση του

µπαίνει απόστροφος. Το φαινόµενο αυτό λέγεται αφαίρεση.

π.χ. το έφερα – το ‘φερα

µου έδωσε – µου ‘δωσε

mgavalaΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.6

37

Το και είναι η µοναδική λέξη που χάνει γράµµα χωρίς να

πάρει απόστροφο και γίνεται κι µπροστά από φωνήεν.

π.χ. και άλλο – κι άλλο

και εκείνη – κι εκείνη

Το µέσα παθαίνει έκθλιψη.

π.χ. µέσα από – µεσ’ από

Όταν όµως παθαίνει αποκοπή, γράφεται µε τελικό –ς και

χωρίς απόστροφο.

π.χ. µέσα στο σπίτι – µες στο σπίτι

Ασκήσεις

1. Να γράψεις πιο σύντοµα τις παρακάτω λέξεις, βάζοντας απόστροφο

όπου χρειάζεται.

α) που έχεις - ……………………………………..

β) στα άρµατα - ……………………………………..

γ) το άφησα - ……………………………………..

δ) και εµένα - ……………………………………..

ε) από όλα - ……………………………………..

στ) άσε τα - ……………………………………..

ζ) το έκλεισα - ……………………………………..

η) πάρε το - ……………………………………..

θ) µέσα στα - ……………………………………..

ι) µέσα από - ……………………………………..

2. Να γράψεις τις παρακάτω λέξεις όπως ήταν πριν µπει η απόστροφος.

α) σου ‘στρωσα - ……………………………………..

β) σ’ άκουσα - ……………………………………..

γ) µέσ’ από - ……………………………………..

δ) ξύσ’ το - ……………………………………..

ε) µου ‘λειψες - ……………………………………..


38

Συνώνυµα

Οι λέξεις που προφέρονται διαφορετικά, αλλά έχουν την ίδια περίπου

σηµασία λέγονται συνώνυµα ή συνώνυµες λέξεις.

π.χ. ίδιος – όµοιος

σπίτι – κατοικία

Τα συνώνυµα εκφράζουν το ίδιο νόηµα αλλά έχουν κάποιες µικρές διαφορές

µεταξύ τους. Γι’ αυτό πρέπει κάθε φορά να βρίσκουµε ποια από τις συνώνυµες

λέξεις ταιριάζει καλύτερα σ’ εκείνο που θέλουµε να πούµε.

π.χ. καρέκλα – κάθισµα

Η καρέκλα είναι ένα είδος επίπλου στο οποίο καθόµαστε, ενώ µε τη λέξη

κάθισµα εννοούµε την καρέκλα, την πολυθρόνα ή οτιδήποτε άλλο στο οποίο

µπορούµε να καθίσουµε.

Παραδείγµατα συνωνύµων

κανονικός – φυσικός, φυσιολογικός, οµαλός, σωστός, ορθός

κύκλος – δακτύλιος, ρόδα, στεφάνι, στρογγυλό

βαδίζω – περπατώ, βηµατίζω, προχωρώ, πορεύοµαι

Ασκήσεις

1. Να γράψεις συνώνυµες λέξεις για τα παρακάτω ουσιαστικά.

α) φόβος - ……………………………………………………………………………………………

β) καβγάς - ……………………………………………………………………………………………

γ) κόρη - ……………………………………………………………………………………………

2. Να γράψεις συνώνυµες λέξεις για τα παρακάτω επίθετα.

α) γοργός - ……………………………………………………………………………………………

β) γερός - ……………………………………………………………………………………………

3. Να γράψεις συνώνυµα για τα παρακάτω ρήµατα.

α) φεύγω - ……………………………………………………………………………………………

β) γυρίζω - ……………………………………………………………………………………………

γ) καταστρέφω - ……………………………………………………………………………………………


39

ΓΓΓάάάτττοοοςςς αααπππόόό σσσπππίίίτττιιι ζζζηηητττάάά νννέέέααα οοοιιικκκοοογγγέέένννεεειιιααα

Το αόριστο άρθρο

Οι λέξεις που µπαίνουν µπροστά από τα ονόµατα και δεν ορίζουν κάτι

συγκεκριµένο, δηλαδή κάποιο πρόσωπο, ζώο η πράγµα, αλλά φανερώνουν κάτι

αόριστο λέγονται αόριστα άρθρα.

Τα αόριστα άρθρα είναι τα εξής: ένας, µια, ένα.

π.χ. Ήρθε ένας κύριος και σε ζήτησε.

Χτες πήγαµε σε µια πολύ καλή ταβέρνα.

Το αόριστο άρθρο δε µένει πάντα το ίδιο σε όλες τις πτώσεις. Αλλάζει και

παρουσιάζεται µε διάφορες µορφές.

κλίση του αόριστου άρθρου

Πτώσεις Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

ονοµαστική ένας µια ένα

γενική ενός µιας ενός

αιτιατική ένα(ν) µια ένα

κλητική - - -

Τα αόριστα άρθρα δεν έχουν κλητική πτώση και δεν έχουν πληθυντικό

αριθµό.

∆εν πρέπει να µπερδεύουµε τα αόριστα άρθρα ένας, µια, ένα µε τα

αριθµητικά ένας, µία, ένα.

π.χ. Τηλεφώνησε µια κυρία. (µια – αόριστο άρθρο)

Αγόρασα µία τσάντα. (µία – αριθµητικό)

Τι να προσέξω στην ορθογραφία!!!

Το αόριστο άρθρο ένας διατηρεί το τελικό –ν στην

αιτιατική όταν η επόµενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή από κ,

π, τ, ξ, ψ, µπ, ντ, γκ, τσ, τζ.

π.χ. έναν άνθρωπο, έναν κύριο, έναν ψαρά


40

Ασκήσεις

1. Να γράψεις µπροστά από ουσιαστικά τον κατάλληλο τύπο του αόριστου

άρθρου.

α) ……………… λαγός β) ……………… κιθάρας

γ) ……………… βιολί δ) ……………… δίσκο

ε) ……………… φίλη στ) ……………… τροχονόµου

2. Να ξαναγράψεις τις προτάσεις αλλάζοντας το οριστικό άρθρο µε τον

κατάλληλο τύπο του αόριστου άρθρου.

α) Το µωρό κλαίει.

……………………………………………………………………………………………………………………

β) Με τσίµπησε η µέλισσα.

……………………………………………………………………………………………………………………

γ) Οι φωνές του παιδιού ακούστηκαν από µακριά.

……………………………………………………………………………………………………………………

3. Να υπογραµµίσεις στο κείµενο όλες τις µορφές του αόριστου άρθρου.

Ένα απόγευµα η Αλέκα πήγε για ψώνια µε τις φίλες της. Πέρασαν αρκετές

ώρες στα µαγαζιά και µετά κάθισαν σε µια καφετέρια να πιουν κάτι. Εκεί

συνάντησαν ένα συµµαθητή τους, ο οποίος τους πρότεινε να πάνε να δουν

µια καινούρια ταινία. Τα κορίτσια δέχτηκαν και ξεκίνησαν για το σινεµά.

Τα ουσιαστικά

(η αιτιατική και η κλητική πτώση)

Όπως έχουµε αναφέρει οι πτώσεις είναι τέσσερις: η ονοµαστική, η γενική,

η αιτιατική και η κλητική.

Για να βρεις τα ουσιαστικά που είναι σε αιτιατική πτώση, απάντησε στην

ερώτηση «ποιον; ποια; ποιο; ποιους; ποιες; ποια; τι;»

π.χ. Ποιον άκουσες να φωνάζει; - Τον Ανέστη.

Ποια µέρα τα πάµε στο γιατρό; - Την Παρασκευή.

Ποιο τετράδιο είναι δικό σου; - Το κόκκινο.

Τι κοιτάζεις; - Τον ουρανό.

Τα άρθρα της αιτιατικής

Γένος Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός

αρσενικό το(ν) τους

θηλυκό τη(ν) τις

ουδέτερο το τα


41

Την κλητική πτώση τη χρησιµοποιούµε όταν καλούµε ή προσφωνούµε

κάποιον.

π.χ. Παιδιά, ελάτε µέσα γρήγορα.

Έλλη, διάβασε αυτό το κείµενο.

Τάσο, σε ζητάνε στο τηλέφωνο.

Το οριστικό και το αόριστο άρθρο δεν έχουν κλητική πτώση.


Όλα τα αρσενικά σχηµατίζουν την αιτιατική και την

κλητική του ενικού χωρίς το τελικό –ς της ονοµαστικής.

π.χ. ο άνδρας – τον άνδρα – άνδρα

Όλα τα θηλυκά σχηµατίζουν την αιτιατική και την κλητική

του ενικού και του πληθυντικού όµοια µε την ονοµαστική.

π.χ. η χαρά – τη χαρά – χαρά

Όλα τα θηλυκά έχουν κατάληξη –ες στην αιτιατική και την κλητική του

πληθυντικού.

π.χ. τις µητέρες – µητέρες

Όλα τα θηλυκά σε –ος έχουν κατάληξη –ους στην αιτιατική και την

κλητική πληθυντικού.

π.χ. οι είσοδοι – τις εισόδους

Τα ουδέτερα σε –ος έχουν κατάληξη – η στην αιτιατική και την κλητική

του πληθυντικού.

π.χ. τα κράτη – κράτη

τα δάση – δάση

Όλα τα ουδέτερα σχηµατίζουν την αιτιατική και την κλητική του ενικού

και του πληθυντικού όµοια µε την ονοµαστική.

π.χ. το βιβλίο – τα βιβλία – βιβλία

τα παιδιά – τα παιδιά – παιδιά


42

Το οριστικό άρθρο διατηρεί το τελικό – ν στην αιτιατική του ενικού στο

αρσενικό και στο θηλυκό γένος όταν η επόµενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή κ,

π, τ, ξ, ψ, µπ, ντ, γκ, τσ, τζ.

π.χ. τον ελέφαντα, τον ξιφία, την καρέκλα

Το αόριστο διατηρεί το τελικό – ν στην αιτιατική του ενικού στο αρσενικό

και όταν η επόµενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή κ, π, τ, ξ, ψ, µπ, ντ, γκ, τσ,

τζ.

π.χ. έναν οδηγό, έναν τζίτζικα.

∆εν πρέπει να µπερδεύουµε τα άρθρα τον και των, που αν και

ακούγονται το ίδιο, γράφονται διαφορετικά. Το τον χρησιµοποιείται στην

αιτιατική του ενικού για το αρσενικό γένος, ενώ το των χρησιµοποιείται στην

γενική πληθυντικού για όλα τα γένη.

τον – για έναν

των – για πολλά

π.χ. τον κηπουρό – των κηπουρών.

∆εν πρέπει να µπερδεύουµε τα άρθρα την και τις, που αν και ακούγονται

το ίδιο, γράφονται διαφορετικά. Το της χρησιµοποιείται στην γενική του ενικού

για το θηλυκό γένος, ενώ το τις χρησιµοποιείται στην αιτιατική πληθυντικού

για το θηλυκό γένος.

της – για µία

τις – για πολλές

π.χ. της πόλης – τις πόλεις

Ασκήσεις

1. Να γράψεις τα παρακάτω ουσιαστικά στον πληθυντικό αριθµό.

α) τον αθλητή - ……………………………………………

β) το σώµα - ……………………………………………

γ) την πρόταση - …………………………………………..

δ) το αηδόνι - ……………………………………………

ε) τη φωλιά - ……………………………………………

στ) την αλεπού - ……………………………………………


43

2. Να συµπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων µε το άρθρο της,

τις, τον, ή των.

α) Καθώς φεύγεις, πρόσεξε το σκύλος ………… γειτόνισσας.

β) Η δασκάλα διορθώνει τα τετράδια ………… µαθητών.

γ) Το καλοκαίρι µ’ αρέσει να κάθοµαι στο µπαλκόνι και ν’ ακούω …………

ήχο ………… κυµάτων.

δ) Να έχετε λύσει ………… ασκήσεις ως το τέλος ………… ώρας.

ΟΟΟιιι ααακκκρρροοοβββάάάτττεεεςςς τττηηηςςς θθθάάάλλλααασσσσσσαααςςς

οικογένειες λέξεων βλέπε σελ. 19

ΓΓΓηηη κκκαααιιι θθθάάάλλλααασσσσσσααα

το κόµµα – τα αποσιωπητικά βλέπε σελ. 2

Κυριολεξία και µεταφορά

Όταν οι λέξεις µιας πρότασης χρησιµοποιούνται µε την πραγµατική τους

σηµασία, τότε έχουµε κυριολεξία. Όταν όµως οι λέξεις δε χρησιµοποιούνται µε

την πραγµατική τους σηµασία, αλλά αποδίδουν µια ιδιότητα διαφορετική, που

δεν υπάρχει στην πραγµατικότητα, τότε έχουµε µεταφορά.

Κυριολεξία

Μέθυσε από το πολύ κρασί.

Αγόρασε ένα χρυσό δαχτυλίδι.

Στα παραπάνω παραδείγµατα έχουµε κυριολεξία, δηλαδή έχουµε κάτι το

πραγµατικό, γιατί πράγµατι µπορεί κάποιος να µεθύσει από κρασί ή να

αγοράσει ένα χρυσό δαχτυλίδι.

Παραδείγµατα κυριολεξίας

α) ο αετός πετούσε µε τα φτερά του ανοιγµένα.

β) Η Ελένη έριξε κάτω το ποτήρι µε το νερό.

γ) Ο Κώστας τρώει πίτσα.


44

Μεταφορά

Μέθυσε από ευτυχία.

Ο Τάκης έχει χρυσή καρδιά.

Στα παραπάνω παραδείγµατα, όµως, έχουµε µεταφορά, διότι η ευτυχία δεν

είναι κρασί για να µεθύσει κάποιος ούτε µπορεί κάποιος να έχει χρυσή καρδιά.

Απλώς χρησιµοποιούµε τη λέξη αυτή για να δείξουµε τη µεγάλη ευτυχία που

έχει κάποιος ή πόσο καλός είναι κάποιος. Με τη µεταφορά µπορούµε να

αποδώσουµε πιο έντονα κάποια συναισθήµατα κι έτσι να κάνουµε το λόγο µας

πιο ζωντανό.

Παραδείγµατα µεταφοράς

α) Σήµερα η οµάδα πετάει.

β) Ρίξε µια µατιά στο βιβλίο.

γ) Η Αλέκα δεν τρώει κουτόχορτο, όλα τα καταλαβαίνει.

Ασκήσεις

1. Να σηµειώσεις δίπλα σε κάθε πρόταση Κ, αν είναι κυριολεξία και Μ,

αν είναι µεταφορά.

α) Το άλογο τρέχει. (……)

β) Έβαλε τα κλάµατα. (……)

γ) Ταξιδεύει µε το τρένο. (……)

δ) Ο Γιάννης φουσκώνει το µπαλόνι. (……)

ε) Που ταξιδεύει ο νους σου; (……)

στ) Έφαγα τούµπα. (……)

ζ) Βάζω τα ρούχα στη ντουλάπα. (……)

η) Έρχεται καταιγίδα. (……)

θ) Τι κολόνια φοράς; (……)

ι) Θα έρθεις στην εκδροµή; (……)

ΟΟΟιιι µµµιιικκκρρροοοίίί ττταααξξξιιιδδδιιιώώώτττεεεςςς ααανννεεεβββαααίίίνννοοουυυννν σσστττοοο βββοοουυυνννόόό...

Η λειτουργία του επιθέτου σε περιγραφικά κείµενα

Όπως έχουµε αναφέρει οι λέξεις που περιγράφουν τα ουσιαστικά λέγονται

επίθετα. Τα επίθετα δεν πηγαίνουν ποτέ µόνα τους στο λόγο. Πάντα

πηγαίνουν µαζί µε τα ουσιαστικά, για τα οποία µας δίνουν πληροφορίες.

π.χ. Ο απέραντος ουρανός, η ωραία κοπέλα, το µεγάλο σπίτι.


45

Τα επίθετα χρησιµοποιούνται για να τονίσουµε κάποια ιδιαίτερα

χαρακτηριστικά των ουσιαστικών, γι’ αυτό και µε κάθε ουσιαστικό µπορούν να

συνδυαστούν πολλά επίθετα.

Κάθε φορά όµως ανάλογα µε αυτό που θέλουµε να περιγράψουµε,

χρησιµοποιούµε το κατάλληλο επίθετο.

π.χ. µικρό

µεγάλο

ξύλινο

πέτρινο σπίτι

φωτεινό

τεράστιο

σκοτεινό

Τι φανερώνουν τα επίθετα;

Τα επίθετα µπορεί να φανερώνουν :

χρώµα Το τετράδιό σου είναι πράσινο.

µέγεθος Το σπίτι µου είναι µεγάλο.

αίσθηση Το λεµόνι είναι ξινό.

κατάσταση Η θάλασσα είναι ήρεµη.

σχήµα Η κορνίζα είναι τετράγωνη.

ύλη Ο κουβάς είναι πλαστικός.

αξία Αυτό το αυτοκίνητο είναι πανάκριβο.

ιδιότητα Ο Γιώργος είναι φιλόδοξος άνθρωπος.

Ασκήσεις

1. Να αντιστοιχίσεις τα επίθετα της πρώτης στήλης µε τα ουσιαστικά της

δεύτερης στήλης και να σχηµατίσεις µια πρόταση µε το κάθε ζευγάρι.

πολύχρωµη µαξιλάρι

κατσαρά ζωγραφιά

µαλακό καναπές

ασηµένια µαλλιά

ακριβό κορνίζα

δερµάτινος δαχτυλίδι


46

α) ………………………………………………………………………………………………………

β) ………………………………………………………………………………………………………

γ) ………………………………………………………………………………………………………

δ) ………………………………………………………………………………………………………

ε) ………………………………………………………………………………………………………

στ) ………………………………………………………………………………………………………

Η παροµοίωση

Πολλές φορές χρησιµοποιούµε στο λόγο µας διάφορες εκφράσεις, τα σχήµατα

λόγου, που µας βοηθούν να κάνουµε το κείµενό µας πιο όµορφο.

Ένα από αυτά τα σχήµατα λόγου είναι η παροµοίωση. Την παροµοίωση την

χρησιµοποιούµε όταν θέλουµε να τονίσουµε ιδιαίτερα ένα πρόσωπο, ένα ζώο ή

ένα πράγµα, να το παροµοιάσουµε ή να το συγκρίνουµε µε κάποιο άλλο πολύ

γνωστό το οποίο έχει την ίδια ιδιότητα σε µεγαλύτερο βαθµό.

Για να κάνουµε µια παροµοίωση, χρησιµοποιούµε τις λέξεις σαν, όπως,

καθώς, µοιάζει µε, όµοιος, παρόµοιος.

π.χ. Ο Θοδωρής κολυµπάει γρήγορα σαν δελφίνι.

Το πρόσωπό σου είναι κόκκινο σαν παπαρούνα.

Η Αθηνά µοιάζει µε την µαµά της.

Το πρόσωπό της έλαµπε όπως ο ήλιος.

Ο Αποστόλης είναι όµοιος µε τον παππού του.

Έτρεµε σαν το ψάρι έξω από το νερό.

Το µωρό κοιµάται ήσυχα σαν πουλάκι.

Η λέξη σαν δε χρησιµοποιείται µόνο όταν θέλουµε να κάνουµε παροµοιώσεις.

Πολλές φορές χρησιµοποιείται και για να δείξουµε χρόνο. Σ’ αυτές τις

περιπτώσεις η λέξη σαν έχει την έννοια της λέξης όταν.

π.χ. Πήγαινε να ψωνίσεις και, σαν έρθεις, θα τα πούµε.

Τρόµαξα σαν σε είδα έτσι.

Και στις δύο προτάσεις η λέξη σαν µπορεί να αντικατασταθεί µε

τη λέξη όταν. Σε αυτή την περίπτωση δεν έχουµε παροµοίωση.


47


Η λέξη σαν διατηρεί πάντα το τελικό –ν.

Ασκήσεις

1. Να αντιστοιχίσεις τα επίθετα της πρώτης στήλης µε τις σωστές

παροµοιώσεις της δεύτερης.

σκληρό σαν τον άνεµο

απαλό σαν µαχαίρι

κοφτερό σαν χελώνα

ψηλό σαν πέτρα

γρήγορο σαν βελούδο

αργό σαν κυπαρίσσι

2. Να διαβάσεις προσεχτικά τις προτάσεις και να υπογραµµίσεις τις

παροµοιώσεις.

α) Είναι ελαφρύς σαν πούπουλο.

β) Κοιµάται σαν πουλάκι.

γ) Άσπρισε σαν πανί όταν άκουσε τα νέα.

δ) Σαν πας στο χωριό, να δώσεις χαιρετίσµατα σε όλους.

ε) Τα σταφύλια ήταν γλυκά όπως το µέλι.

στ) Μοιάζεις µε την αδερφή σου όταν γελάς.

ΠΠΠώώώςςς υυυιιιοοοθθθεεετττήήήσσσαααµµµεεε έέένννααα κκκοοοµµµµµµάάάτττιιι γγγηηηςςς...

Ουδέτερα ουσιαστικά σε –ο

Τα ουδέτερα ουσιαστικά σε –ο είναι οξύτονα, παροξύτονα και

προπαροξύτονα.

π.χ. νερό (οξύτονο)

γραφείο (παροξύτονο)

θέατρο (προπαροξύτονο)


xristos

Rectangle

Ονοματεπώνυμο ..............................................................................................

Α Π Ο Σ Τ Ρ Ο Φ Ο Σ ( ’ )

Κάποιες φορές στο λόγο μας [γραπτό ή προφορικό], φεύγει το τελευταίο ή το πρώτο φωνήεν από μία λέξη και στη θέση του μπαίνει αυτό το σημαδάκι( ’ ), που λέγεται απόστροφος. Αντί για φωνήεν μπορεί να φύγει κι ένα δίψηφο φωνήεν.

Π.χ. Ανεβήκαμε στα άλογα και φύγαμε για τα αμπέλια. Ανεβήκαμε στ’ άλογα και φύγαμε για τ’ αμπέλια.

Το χρώμα του ουρανού είναι γαλάζιο. Το χρώμα τ’ ουρανού είναι γαλάζιο.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Κάποιες φορές το και, όταν το ακολουθεί λέξη που αρχίζει από φωνήεν, γίνεται κι χωρίς απόστροφο. π.χ. και αυτό – κι αυτό, και έφυγε – κι έφυγε

1. Ξαναγράφω τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας απόστροφο.

- Μαμά, με ακούς. …………………………………………………………………

- Ναι, σε ακούω. ………………………………………………………………….

- Δε μου έφερες την τσάντα μου. …………………………………………………

- Να έρθεις να την πάρεις μόνος σου. ……………………………………………

- Μαμά, μου ήρθε μια ιδέα. …………………………………………………………

- Τι ιδέα σου ήρθε πάλι; ……………………………………………………………..

- Θα φάω και ύστερα θα παίξω. ……………………………………………………

- Μπράβο! Να κάνεις το ίδιο και αύριο! ……………………………………………

Μανόλης Ράντος 7-11-2008


Σ Υ Ν Ω Ν Υ Μ Ε Σ Λ Ε Ξ Ε Ι Σ

2. Αντιστοιχίζω τις συνώνυμες λέξεις.

στενοχώρια • • δυστύχημα

γενναίος • • εργάζομαι

ατύχημα • • μαγαζί

δουλεύω • • θλίψη

κατάστημα • • περπατώ

βαδίζω • • θαρραλέος

3. Βάζω Σ για τις συνώνυμες λέξεις και Α για τις αντίθετες λέξεις

φοβάμαι – δειλιάζω εξερευνώ – ψάχνω

δίνω – παίρνω άρρωστος – ασθενής

ευχάριστος – δυσάρεστος αδιάθετος - ευδιάθετος

τεράστιος – πελώριος κεφάτος – άκεφος

4. Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με την κατάλληλη παρομοίωση.

Έγινε κόκκινος …………………………..

Πεινάω …………………………………….

Τρέχει ……………………………………..

Πάει σιγά …………………………………

Στριφογυρίζει ……………………………

Ψηλός ……………………………………..

σαν ελάφι, σαν λύκος,

σαν σβούρα, σαν κυπαρίσσι

σαν χελώνα, σαν παντζάρι



ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Συνώνυμες είναι οι λέξεις που έχουν περίπου την ίδια σημασία. Π.χ. συντροφιά – παρέα, γελαστός – χαρούμενος, μπαστούνι – ραβδί, κοιτάζω – βλέπω.

Μπορείς να αντιστοιχίσεις τα συνώνυμα;

Μπορείς να γράψεις συνώνυμες λέξεις ; κομψός ⇒ ______________________________________________ δυνατός ⇒ ______________________________________________ εύθυμος ⇒ ______________________________________________ περπατώ ⇒ ______________________________________________ βλάπτω ⇒ ______________________________________________ φεύγω ⇒ ______________________________________________ μυαλό ⇒ ______________________________________________ βράδυ ⇒ ______________________________________________

μερίδα • • μελαχρινός καβγάς • • μέρος μελανός • • δάπεδο παχύς • • φιλονικία πάτωμα • • καημός λύπη • • χοντρός ακαταστασία • • χτύπημα πλήγμα • • αταξία

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΣΟΥ!!!

Όνομα______________ Επώνυμο___________ Ημερομηνία_________ Βαθμός __

ΤΡΕΧΩ ΚΑΙ ΔΕ ΦΤΑΝΩ!!

ΔΑΣΚΑΛΟΣ: ΣΤΑΜΟΣ ΦΩΤΗΣ


Κυριολεξία και μεταφορά Όταν οι λέξεις μιας πρότασης χρησιμοποιούνται με την πραγματική τους σημασία, τότε έχουμε κυριολεξία. Όταν όμως οι λέξεις δε χρησιμοποιούνται με την πραγματική τους σημασία, αλλά αποδίδουν μια ιδιότητα διαφορετική, που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, τότε έχουμε μεταφορά. Παράδειγμα κυριολεξίας Μέθυσε από το πολύ κρασί. Αγόρασε ένα χρυσό δαχτυλίδι. Στα παραπάνω παραδείγματα έχουμε κυριολεξία, δηλαδή έχουμε κάτι πραγματικό, γιατί πράγματι μπορεί κάποιος να μεθύσει από κρασί ή να αγοράσει ένα χρυσό δαχτυλίδι. Παράδειγμα μεταφοράς Μέθυσε από ευτυχία. Ο Τάκης έχει χρυσή καρδιά. Στα παραπάνω παραδείγματα έχουμε μεταφορά, διότι η ευτυχία δεν είναι κρασί για να μεθύσει κάποιος ούτε μπορεί κάποιος να έχει χρυσή καρδιά. Απλώς χρησιμοποιούμε τη λέξη αυτή για να δείξουμε τη μεγάλη ευτυχία ή πόσο καλός είναι κάποιος. Με τη μεταφορά μπορούμε να αποδώσουμε πιο έντονα κάποια συναισθήματα κι έτσι να κάνουμε το λόγο μας πιο ζωντανό.

Παραδείγματα κυριολεξίας και μεταφοράς

Κυριολεξία Μεταφορά Ο αετός πετάει με τα φτερά του ανοιγμένα και ακίνητα. Σήμερα η ομάδα πετάει Η Ελένη έριξε κάτω τα πράγματα που κρατούσε. Ρίξε μια ματιά σε αυτό το βιβλίο. Ράβει το κουμπί στο παντελόνι της. Βρήκε το κουμπί του και τον κάνει ότι θέλει. Γελάσαμε με το ανέκδοτο που μας είπε ο κύριός μας. Απ’ τη χαρά του γελάνε και τα μουστάκια του.

1. Να σημειώσεις δίπλα σε κάθε πρόταση Κ για κυριολεξία ή Μ για μεταφορά.

α. Το άλογο τρέχει. ( ) στ. Έφαγα μια τούμπα. ( ) β. Έβαλε τα κλάματα. ( ) ζ. Βάζω τα ρούχα στην ντουλάπα. ( ) γ. Ταξιδεύει με τρένο. ( ) η. Έχει σιδερένια θέληση. ( ) δ. Ο Νίκος φουσκώνει το μπαλόνι. ( ) θ. Τι κολόνια φορά; ( ) ε. Πού ταξιδεύει ο νους σου; ( ) ι. Θα έρθεις στην εκδρομή; ( )

2. Να γράψεις τις φράσεις στη σωστή στήλη. (το πουλί πετάει, έχασε το κουράγιο της, τον έστρωσε στη δουλειά, η φαντασία του καλπάζει, έχασε την τσάντα της, τα άλογα καλπάζουν, πετάει η ομάδα, στρώνει το σεντόνι, μασάει τα λόγια του, το μωρό δε μασάει ακόμα)


Τάξη Γ΄ Όνομα______________________ Επώνυμο__________________

ΠΑΛΑΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.21

3. Να γράψεις μια μεταφορική φράση για καθεμιά από τις παρακάτω

κυριολεξίες. α. Τρώει όλο το φαγητό του. Τον τρώει η ζήλια. β. Η μητέρα έπεσε από το κρεβάτι. …………………………………………………………………………….. γ. Το φως άναψε. …………………………………………………………………………….. δ. Έσπασε δύο ποτήρια. …………………………………………………………………………….. ε. Ο ήλιος λάμπει. ……………………………………………………………………………... 4. Να γράψεις μια κυριολεξία για καθεμιά από τις παρακάτω μεταφορές. α. Μπήκε γρήγορα στο νόημα. Ο πατέρας μπήκε στο σπίτι. β. Τα τελευταία χρόνια κολυμπάει στο χρήμα. ……………………………………………………………………………... γ. Αντάλλαξαν βαριά λόγια. ……………………………………………………………………………... δ. Σκέφτεται με καθαρό μυαλό. ……………………………………………………………………………... ε. Κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα. ……………………………………………………………………………... 5. Να βάλεις κόμμα στις παρακάτω προτάσεις. Μέσα στο μαγαζί υπήρχαν κούκλες αυτοκινητάκια μπάλες ηλεκτρονικά

παιχνίδια. Μαρία μάζεψε τα πράγματά σου. Κάθε μέρα κάναμε μπάνιο παίζαμε στην αμμουδιά μαζεύαμε κοχύλια ψαρεύαμε

με τη βάρκα και κάναμε βόλτες. Πήγαινε Σίμο να ανοίξεις την πόρτα. Άρχισε να βγάζει από την τσάντα της βιβλία τετράδια μολύβια μπογιές παιχνίδια

και χαρτιά. Η μητέρα του είναι νέα ψηλή όμορφη και αδύνατη. 6. Να βάλεις στο παρακάτω κείμενο κόμμα, όπου χρειάζεται.

Ο Νικήτας ο θείος του Παναγιώτη ζει στο εξωτερικό. Γεννήθηκε στην Κρήτη μεγάλωσε σπούδασε και κάποια στιγμή αποφάσισε να πάει στην Αμερική. Εκεί τα πράγματα δεν ήταν εύκολα. Δεν ήξερε τη γλώσσα δεν είχε κανένα γνωστό ήταν δύσκολο να βρει δουλειά και τα χρήματα ήταν λιγοστά. Τώρα όμως ζει καλά μαζί με την οικογένειά του. Συχνά νοσταλγεί την πατρίδα του την Ελλάδα γι’ αυτό ο πατέρας του Νικήτα του στέλνει καφέ τσίπουρο λουκούμια και ό,τι άλλο ξέρει ότι του αρέσει πολύ.


Ας θυμηθούμε πως κλίνονται τα ουσιαστικά 1.Να κλίνεις τα παρακάτω ουσιαστικά: ο σκίουρος,η ακρίδα,το σκουλήκι

Ενικός αριθμός

Πτώσεις Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

Ονομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική

Πληθυντικός αριθμός Πτώσεις Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο


2.Να γράψεις τα παρακάτω ουσιαστικά στην ίδια πτώση στον άλλο αριθμό. Ενικός αριθμός(αιτιατική) Πληθυντικός αριθμός(αιτιατική)

την ουρά το λαιμό τον κήπο την αγκαλιά τον καναπέ τη βεράντα τον τρόπο την μπάλα την καρέκλα την αυλή τη ράχη τον αδερφό

Χατζημανώλη Αγγελική

Όνομα_______________ Επώνυμο_____________ Hμ/νία 3-11-2009


ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ Ειρήνη Κομνηνού Τα επίθετα είναι οι λέξεις που φανερώνουν τι λογής είναι το ουσιαστικό. Τα επίθετα δεν υπάρχουν μόνα τους, πηγαίνουν πάντα μαζί με ένα ουσιαστικό, το συνοδεύουν, γι’ αυτό και συμφωνούν μαζί του στο γένος και στον αριθμό. Δηλαδή: αν είναι αρσενικό το ουσιαστικό στο οποίο αναφέρεται το επίθετο, τότε και το επίθετο θα είναι αρσενικό. π.χ. ο μεγάλος κήπος κήπος = ουσιαστικό αρσενικό μεγάλος = επίθετο αρσενικό Αν είναι σε πληθυντικό αριθμό το ουσιαστικό που συνοδεύει το επίθετο, τότε και το επίθετο είναι σε πληθυντικό αριθμό. π.χ. οι μεγάλοι κήποι κήποι = ουσιαστικό αρσενικό σε πληθυντικό αριθμό μεγάλοι = επίθετο αρσενικό σε πληθυντικό αριθμό Τα επίθετα πλουτίζουν το λόγο μας γιατί μας πληροφορούν για τα ουσιαστικά και μας λένε για τα γνωρίσματά τους, όπως: τη μορφή, το υλικό, το μέγεθος, το σχήμα, τη θέση, το χρώμα, τη γεύση, την οσμή, την αφή, το χρόνο, την ποιότητα και άλλα χαρακτηριστικά. Τα επίθετα έχουν κάποιες καταλήξεις, που καλό είναι να θυμόμαστε πώς γράφονται: -αίος (γενναίος) -λέος (ρωμαλέος) -είος (αστείος) -ηρός (πονηρός) -ητός (αγαπητός) -ικός (ευγενικός) -ιμος (χρήσιμος) -ινός (μακρινός) -ινος (ξύλινος) -ιος (τίμιος) -ίσιος (βουνίσιος) -ωπός (κιτρινωπός) -ωτός ( μεταξωτός) -ίσιμος(νηστίσιμος) Υπάρχουν όμως και μερικές εξαιρέσεις στον παραπάνω κανόνα, δηλαδή στην ορθογραφία των καταλήξεων. Όπως: νέος, κεφαλαίος, επιπόλαιος και τελευταίος, αλμυρός, ισχυρός, δανεικός, γλυκός και θηλυκός, άσχημος, επώνυμος και ανώνυμος, συνώνυμος, διάσημος, επίσημος,έτοιμος, φτηνός, φωτεινός και σκοτεινός, ορεινός και υγιεινός, επικίνδυνος, υπεύθυνος, άδειος, τέλειος, όμοιος, υπόγειος, γνήσιος, Πελοποννήσιος και Επτανήσιος-γιατί το νησί γράφεται με: η. Τα επίθετα έχουν βαθμούς. Δηλαδή, ανάλογα με το βαθμό που γίνεται κάτι ή πόσο πολύ συμβαίνει κάτι. π.χ. Ο Γιώργος είναι εργατικός. θετικός βαθμός Ο Γιώργος είναι εργατικότερος από το Θανάση. [ λέμε και: πιο εργατικός από…] συγκριτικός βαθμός Ο Γιώργος είναι ο εργατικότερος από την τάξη του. [ λέμε και: ο πιο εργατικός από…] υπερθετικός βαθμός Βέβαια, βαθμούς έχουν όλα τα επίθετα που φανερώνουν ότι κάτι μπορεί να αλλάξει. Δηλαδή, αν μιλάμε για καταγωγή, υλικό, τόπο ή χρόνο, τότε δεν έχουμε βαθμούς. Γιατί δεν γίνεται να πούμε π.χ. το τραπέζι είναι πιο ξύλινο, ή το πιο ξύλινο! Ούτε : πιο θαλασσινός ή πιο χθεσινός!


ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ: Ειρήνη Κομνηνού Ας συμπληρώσουμε τα κενά με τη σωστή κατάληξη: κεφαλ……ος, βραδ…ός, χαρ…πός, αθλητ…κός, νόστ…μος, μακρ…νός, αγρι…πός, ευγεν…κός, τίμ…ος, ζω…ρός, υπεύθ…νος, επικίνδ…νος, διάσ…μος, αστ…..ος, μάλλ…νος, άδ…..ος, σκοτ…..νός, νηστίσ…μος, τέλ….ος, όμ….ος Να σχηματίσεις το θηλυκό και το ουδέτερο των παρακάτω επιθέτων: (γράψε μαζί και τα άρθρα η και το ) Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο ο φοβητσιάρης ………………………………………………………………………………………………………………….. ο άδειος………………………………………………………………………………………………………………………….. ο αθώος………………………………………………………………………………………………………………………….. ο εργατικός……………………………………………………………………………………………………………………… ο μεσαίος………………………………………………………………………………………………………………………... Γράψε από δύο δικά σου επίθετα που να χαρακτηρίζουν το κάθε ουσιαστικό: άνθρωπος …………………………………….. ……………………………………… θάλασσα …………………………………….. ……………………………………… βουνό …………………………………….. ……………………………………… Να μεταφέρεις σε γενική πτώση και σε αιτιατική πτώση τη φράση: ο θηλυκός αετός του……………………………………………………… το………………………………………………………..


ΠΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ, ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ Ειρήνη Κομνηνού Ο Γιώργος είναι εργατικός. Ο Γιώργος είναι εργατικότερος ( ή πιο εργατικός) από το Δημήτρη. Ο Γιώργος είναι ο εργατικότερος ( ή ο πιο εργατικός) από τους φίλους του. Ο Γιώργος είναι εργατικότατος ( ή πολύ εργατικός). Τα πρόσωπα στα παραπάνω παραδείγματα δεν είναι εργατικά στον ίδιο βαθμό. Το επίθετο φανερώνει το διαφορετικό βαθμό με ξεχωριστούς τύπους: εργατικός, εργατικότερος ( ή πιο εργατικός), ο εργατικότερος ( ή ο πιο εργατικός), εργατικότατος ( ή πολύ εργατικός). Τους τύπους αυτούς τους ονομάζουμε βαθμούς του επιθέτου.

1. εργατικός : όταν το επίθετο φανερώνει απλά πως ένα ουσιαστικό έχει μια ιδιότητα, λέγεται θετικού βαθμού επίθετο ή θετικό.

2. εργατικότερος ( ή πιο εργατικός) : όταν το επίθετο φανερώνει πως ένα ουσιαστικό έχει μια ιδιότητα σε μεγαλύτερο βαθμό από ένα άλλο, όταν δηλαδή συγκρίνουμε ένα ουσιαστικό με ένα άλλο, λέγεται συγκριτικού βαθμού ή συγκριτικό.

3. ο εργατικότερος ( ή ο πιο εργατικός) : όταν το επίθετο φανερώνει πως ένα ουσιαστικό έχει μια ιδιότητα σε μεγαλύτερο βαθμό από πολλά άλλα, δηλαδή έχουμε συγκρίνει το ουσιαστικό με πολλά και βρίσκουμε ότι υπερτερεί από όλα, τότε λέγεται σχετικό υπερθετικό.

εργατικότατος ( ή πολύ εργατικός) : όταν το επίθετο φανερώνει πως ένα ουσιαστικό έχει μια ιδιότητα σε πολύ μεγάλο βαθμό, αλλά δεν το συγκρίνουμε με άλλα, τότε λέγεται απόλυτο υπερθετικό.

Το συγκριτικό και το υπερθετικό μαζί, λέγονται παραθετικά του επιθέτου. Τα παραθετικά του επιθέτου μπορούν να σχηματισθούν μονολεκτικά ( με μια λέξη) ή περιφραστικά (με δυο λέξεις). Όπως είδαμε στο παραπάνω παράδειγμα, μονολεκτικά στο συγκριτικό βαθμό, σχηματίζονται τα επίθετα με τις καταλήξεις: -ότερος, -ύτερος, -έστερος. Ενώ περιφραστικά με τη λέξη πιο και το θετικό του επιθέτου, δηλαδή : πιο εργατικός. Στον υπερθετικό βαθμό, το σχετικό υπερθετικό σχηματίζεται από το συγκριτικό αφού πάρει μπροστά του το άρθρο : ο πιο εργατικός, ο εργατικότερος. Το απόλυτο υπερθετικό μπορεί να σχηματισθεί με τις λέξεις : πολύ, πολύ πολύ, πάρα πολύ ( περιφραστικά) ή μονολεκτικά με τις καταλήξεις: -ότατος, -ύτατος, -έστατος. Το απόλυτο υπερθετικό μπορεί να σχηματισθεί και με σύνθετες λέξεις οι οποίες θα έχουν για πρώτο συνθετικό τα εξής: Θεός ( θεοσκότεινος), όλος (ολομόναχος), κατά ( κατάμαυρος), παν (πανέξυπνος), παγ (παγκόσμιος), παμ (πάμπλουτος), υπέρ (υπεραρκετός), τρισ ( τρισάθλιος), τετρα ( τετράπαχος), πεντα ( πεντανόστιμος). σημείωση: οι λέξεις που βοηθούν στον περιφραστικό σχηματισμό των επιθέτων είναι ποσοτικά επιρρήματα


Η κυρα – Γραμματική

Πού ( με τόνο ) Που ( χωρίς τόνο ) Όταν το πού το χρησιμοποιούμε για να ρωτάμε παίρνει τόνο .

Παράδειγμα Πού θα πας ; ………………………………….. Μερικές φορές ,όμως , το πού παίρνει τόνο χωρίς να φαίνεται άμεσα η ερώτηση.

Παράδειγμα Θέλω να μου πεις πού είσαι. ( είναι σαν να ρωτάμε : Πού είσαι ; ) Η φράση πού και πού παίρνει πάντα τόνο.

Όταν μέσα σε μια πρόταση το που σημαίνει ο οποίος , η οποία , το οποίο , οι οποίοι , οι οποίες , τα οποία , τότε δεν παίρνει τόνο.

Παράδειγμα

Έφερα το βιβλίο που μου δάνεισες. ( είναι σαν να λέμε : Έφερα το βιβλίο ,το οποίο μου δάνεισες.)

Πώς ( με τόνο ) Πως ( χωρίς τόνο ) Όταν το πώς το χρησιμοποιούμε για να ρωτάμε , παίρνει τόνο.

Παράδειγμα Πώς πήγες μέχρι εκεί ; ……………………………………. Μερικές φορές , όμως , το πώς παίρνει τόνο χωρίς να φαίνεται άμεσα η ερώτηση .

Παράδειγμα Θέλω να μου πεις πώς ήρθες. ( είναι σαν να λέμε : Πώς ήρθες ; ) Η φράση πώς και πώς παίρνει πάντα με τόνο.

Όταν μέσα σε μια πρόταση το πως σημαίνει ότι , τότε δεν παίρνει τόνο.

Παράδειγμα

Μου είπαν πως με θέλεις . ( είναι σαν να λέμε : Μου είπαν ότι με θέλεις .)

Ελένη Τσιαμπούλα


Ασκήσεις

Βάλε τόνο στο που και το πως , όπου χρειάζεται :

Αυτό που είπες το άκουσα κι εγώ . Απορώ πως το διάβασες τόσο γρήγορα. Που το άκουσες αυτό ; Μου είπε πως δεν θα έρθει σήμερα. Περιμένω πως και πως τις διακοπές. Αυτό που είπες δεν είναι αλήθεια. Πως το είπες αυτό το τραγούδι; Είναι τόσο χάλια το σπίτι, ώστε δεν ξέρω από που να αρχίσω. Μου κάνει που και που κανένα τηλεφώνημα. Σου είπα πως αυτό που ζητάς δεν γίνεται. Από που αγόρασες αυτό το βιβλίο ;

Ελένη Τσιαμπούλα



Σπίτι με κήπον

1

Απόστροφος

Συνώνυμα

Πρέπει να ξέρω :

Η απόστροφος ( ’ ) είναι ένα ορθογραφικό σημάδι που βάζουμε στη θέση κάποιου

φωνήεντος που έφυγε. Απόστροφο βάζουμε στις παρακάτω περιπτώσεις :

στην έκθλιψη στην αφαίρεση στην αποκοπή.

Έκθλιψη έχουμε όταν χάνεται το τελικό φωνήεν μιας λέξης, όταν η επόμενη λέξη

αρχίζει από φωνήεν (α, ε, η, ι, ο, υ, ω).

π.χ. θα αρχίσω θ’ αρχίσω

Αφαίρεση έχουμε όταν χάνεται το αρχικό φωνήεν μιας λέξης, όταν η προηγούμενη

λέξη τελειώνει σε φωνήεν.

π.χ. να έρθω να ’ρθω

Αποκοπή έχουμε όταν χάνεται το τελικό φωνήεν μιας λέξης, όταν η επόμενη αρχίζει

από σύμφωνο (β, γ, δ, ζ, θ, κ, λ, μ, ν, ξ, π, ρ, σ, τ, φ, χ, ψ).

π.χ. δώσε τα δώσ’ τα

Σημείωση: 1) Η λέξη μέσα παθαίνει αποκοπή και γίνεται μες, χωρίς τόνο,

χωρίς απόστροφο, με τελικό σίγμα (ς).

π.χ. μέσα στο σπίτι μες στο σπίτι

2) Η λέξη μέσα παθαίνει έκθλιψη και γίνεται μέσ’, με τόνο

και απόστροφο.

π.χ. μέσα απ’ το σπίτι μεσ’ απ’ το σπίτι

3) Η λέξη και παθαίνει έκθλιψη και γίνεται κι χωρίς απόστροφο

π.χ. και έφυγα κι έφυγα

ONOMA:____________________

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:______________

Η τάξη της κυρίας ΓεωργίαςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.30


2

1. Ξαναγράφω τις φράσεις, σημειώνοντας απόστροφο (’), όπως στα παραδείγματα :

θα ανοίξω θ’ ανοίξω

για άλλους ___________________________________________

του ουρανού ___________________________________________

από όλα ___________________________________________

δώσε τα δώσ’ τα

φέρε τον ___________________________________________

κόψε το ___________________________________________

διώξε τους ___________________________________________

σου έδειξα σου ’δειξα

μου έφερε ___________________________________________

σου έδωσε ___________________________________________

μου είπες ______________________________________

2. Ξαναγράφω τις φράσεις, βάζοντας κι στη θέση του και :

και άλλος ___________________________________________

και όμως ___________________________________________

και ύστερα _____________________________________

3. Ξαναγράφω τις φράσεις, χρησιμοποιώντας αντί για μέσα, μες ή μεσ’ :

μέσα στη θάλασσα ___________________________________________

μέσα στο νερό ___________________________________________

μέσα στο δρόμο ___________________________________________

μέσα από τις πηγές ___________________________________________

μέσα από το κουτί ___________________________________________

μέσα από το σπίτι ___________________________________________



ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕ

ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΣΟΥ!!!

Συνώνυμες είναι οι λέξεις που έχουν περίπου την ίδια σημασία.

π.χ. συντροφιά – παρέα, γελαστός – χαρούμενος,

μπαστούνι – ραβδί, κοιτάζω – βλέπω.

1. Μπορείς να αντιστοιχίσεις τα συνώνυμα;

2.Μπορείς να γράψεις συνώνυμες λέξεις ;

δυνατός ___________________________________

εύθυμος ___________________________________

μυαλό ____________________________________

βράδυ ____________________________________

Πολλές φορές χρησιμοποιούμε στο λόγο μας διάφορες εκφράσεις, τα

σχήματα λόγου, που μας βοηθούν να κάνουμε το κείμενό μας πιο όμορφο.

Ένα από αυτά τα σχήματα λόγου είναι η Παρομοίωση.

Την παρομοίωση την χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να τονίσουμε ιδιαίτερα

ένα πρόσωπο, ένα ζώο ή ένα πράγμα, να το παρομοιάσουμε ή να το συγκρίνουμε με

κάποιο άλλο πολύ γνωστό το οποίο έχει την ίδια ιδιότητα σε μεγαλύτερο βαθμό.

Για να κάνουμε μια παρομοίωση, χρησιμοποιούμε τις λέξεις:

σαν, όπως, καθώς, μοιάζει με, όμοιος, παρόμοιος

π.χ. Ο Θοδωρής κολυμπάει γρήγορα σαν δελφίνι.

Το πρόσωπό σου είναι κόκκινο σαν παπαρούνα.

Το πρόσωπό της έλαμπε όπως ο ήλιος.


Έγινε κόκκινος …………………………..

Πεινάω …………………………………….

Τρέχει ……………………………………..

Πάει σιγά …………………………………

Στριφογυρίζει ……………………………

Ψηλός …………………………………….

καβγάς δάπεδο

παχύς φιλονικία

πάτωμα καημός

λύπη χοντρός

ακαταστασία χτύπημα

πλήγμα αταξία

ONOMA:____________________


σαν ελάφι, σαν λύκος,

σαν σβούρα, σαν κυπαρίσσι

σαν χελώνα, σαν παντζάρι


Γάτος από σπίτι ζητά νέα οικογένεια

Το αόριστο άρθρο το χρησιμοποιούμε, όταν μιλάμε για ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα

που δεν είναι συγκεκριμένο, πολλές φορές άγνωστο.

π.χ. Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια γριά κι ένας γέρος και ζούσαν σ’ ένα φτωχό

σπιτάκι.

Πώς κλίνεται το αόριστο άρθρο


Πτώσεις αρσενικό θηλυκό ουδέτερο

Ονομαστική ένας μια ένα Γενική ενός μιας ενός Αιτιατική ένα μια ένα Κλητική _ _ _

1. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις αλλάζοντας το οριστικό άρθρο με

τον κατάλληλο τύπο του αόριστου άρθρου.

Το μωρό κλαίει.

Ένα μωρό κλαίει. Η τριανταφυλλιά μαράθηκε.

……………………………………………………………..

Χτύπησε το κουδούνι.

……………………………………………………………..

Με τσίμπησε η μέλισσα.

……………………………………………………………...

Οι φωνές του παιδιού ακουστήκαν από μακριά.

………………………………………………………………

Να ζητήσεις τη βοήθεια της γειτόνισσας.

………………………………………………………………

2. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις με το κατάλληλο αόριστο άρθρο.

Μία φορά κι έναν καιρό ήταν τρία γουρουνάκια. Το αυτοκίνητο αυτό είναι …………… φίλης μου.

Το σπίτι τους είναι χτισμένο σε …….. πλαγιά, κοντά σ’ ………. μικρό ξωκλήσι.

…………… άγνωστος άντρας ρωτούσε να μάθει για …………. γείτονά μας.

Χθες στην εκδρομή ………. μαθήτρια τσιμπήθηκε από ………. σφήκα.

Ξυπνήσαμε τη νύχτα από το κλάμα ………… μωρού.

Αν χαθείς, ρώτησε ………… περαστικό να σου πει το δρόμο.

ONOMA:____________________

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:____________

Το αόριστο

άρθρο δεν έχει

πληθυντικό

αριθμό



ONOMA:____________________


Τα ουσιαστικά παρουσιάζουν διάφορους τύπους, διάφορες μορφές, που τις λέμε πτώσεις. Οι

πτώσεις είναι τέσσερις :


ΠΤΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ

Με την ονομαστική απαντάμε στην ερώτηση

ποιος , -α, -ο, -οι, -ες, -α ;

Ο λύκος μπαίνει στον κύκλο.

ΓΕΝΙΚΗ

Με την γενική απαντάμε στην ερώτηση

τίνος ; ποιανών ;

Το παιχνίδι έχει το όνομα του

λύκου.

ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ

Με την αιτιατική απαντάμε στην ερώτηση

ποιον, -α, -ο, -ους, -ες, -α ; τι ;

Τα παιδιά φωνάζουν το λύκο.

ΚΛΗΤΙΚΗ

Με την κλητική καλούμε, φωνάζουμε

κάποιον

Φωνάζουν : Λύκε, λύκε είσαι εδώ ;

Προσοχή !!!

Γράφουμε τον, με όμικρον (ο), όταν μιλάμε για έναν, ενώ των με ωμέγα (ω) όταν

μιλάμε για πολλούς, -ές, -ά.

π.χ. τον οδηγό (ένας) των οδηγών, των αγελάδων, των δέντρων (πολλοί/ές/ά)

Προσοχή !!!

Γράφουμε της με ήτα (η) όταν μιλάμε για μία, ενώ τις με γιώτα (ι) όταν μιλάμε για

πολλές.

π.χ. της δασκάλας (μία) τις δασκάλες (πολλές)

1. Να συμπληρώσεις τις προτάσεις με το άρθρο της, τις, τον ή των.

Η δασκάλα διορθώνει τα τετράδια ……… μαθητών.

Μ’ αρέσει να κάθομαι στο μπαλκόνι και ν’ ακούω …… ήχο ……. κυμάτων.

Να έχετε λύσει …….. ασκήσεις ως το τέλος ……… ώρας.

Συχνά θυμάμαι ……… ωραίες στιγμές ……… διακοπών.

Η Τροχαία αφαίρεσε ……… πινακίδες ……… αυτοκινήτων που πάρκαραν παράνομα.



ONOMA:____________________


2. Να αντιστοιχίσεις τα ουσιαστικά με την πτώση στην οποία βρίσκονται.

ο γιατρός της χαράς

τον αγώνα Ονομαστική δάσκαλε

της πατρίδας την κόρη

ο παππούς Γενική αδερφέ

του γιατρού τις πηγές

τους λαγούς ` Αιτιατική των ποταμών

οι μαθητές τα σχολεία

την αλεπού Κλητική των αλόγων

του μολυβιού των λουλουδιών

3. Να συμπληρώσεις τις προτάσεις με το κατάλληλο ουσιαστικό από το παρακάτω πλαίσιο,

γράφοντάς το στην αιτιατική (ενικού ή πληθυντικού) μαζί με το άρθρο του.

Οι μαθητές ακούν με προσοχή ______________ τους.

Τελείωσες ______________ για αύριο;

Πριν μπεις στο σπίτι, να καθαρίσεις ______________ από

______________ σου στο χαλάκι.

Ο πατέρας βάζει ______________ στο αυτοκίνητο.

Κάλεσε όλους ______________ του στο πάρτι.

Στη λαϊκή αγορά οι αγρότες πουλούν ______________ τους.

Ο διευθυντής πήγε στη γιορτή του σχολείου μαζί με ______________

του και ______________ του.

Αν χαθείς, να συμβουλευτείς ______________

4. Σχηματίζω την κλητική πτώση των παρακάτω ουσιαστικών και φτιάχνω μία πρόταση

για το καθένα:

γιατρός : _________________________________________________

φίλος :_________________________________________________

κύριος : __________________________________________________

γιαγιά : ___________________________________________________

ο φίλος,

η λάσπη,

ο χάρτης,

η κόρη,

το προϊόν,

το μάθημα,

το παπούτσι,

η αποσκευή,

η γυναίκα,

η δασκάλα


Οι ακροβάτες της θάλασσας

Το της είναι άρθρο της γενικής του ενικού αριθμού.

π.χ. της θάλασσας, της βροχής, της καρέκλας (ενικός αριθμός)

Το τις είναι άρθρο της αιτιατικής του πληθυντικού αριθμού.

π.χ. τις θάλασσες, τις βροχές, τις καρέκλες (πληθυντικός αριθμός)

1. Θυμήσου πότε γράφουμε της και πότε τις και συμπλήρωσε το κείμενο.

Οι δράκοι ……….δικής μου χώρας είναι πολλοί φιλικοί. …….. περισσότερες ώρες

……….. μέρας κοιμούνται και λιάζονται στον ήλιο. Ξυπνούν το μεσημέρι για να

φάνε και να κάνουν ……….. μεσημεριανές τους βόλτες. Το απόγευμα

συναντιούνται στην πλατεία ………. πόλης, κουβεντιάζουν και συναγωνίζονται

ποιος θα βγάλει …………. πιο εντυπωσιακές φλόγες. Το βραδάκι ποτίζουν τα

λουλούδια και τα δέντρα ……….αυλής τους καθώς με ………… δυνατές φλόγες

όλης …………ημέρας κινδυνεύουν να ξεραθούν. Τα αστέρια ……….νύχτας

φωτίζουν ………. αναμνήσεις τους και τους βοηθούν να σκεφτούν τι θα κάνουν

την επόμενη μέρα, καθώς αναπολούν στα κρεβάτια τους, ………... ευτυχισμένες

στιγμές.

2. Συμπλήρωσε το παρακάτω πίνακα:

Ενικός αριθμός Πληθυντικός Αριθμός

η κουρτίνα

η άγκυρα

η θάλασσα

η αρκούδα

η φωλιά

η σημαία

η μητέρα

η τροφή

η αυλή

3. Βρίσκω λέξεις που ανήκουν στην ίδια οικογένεια λέξεων με τις λέξεις:

παίζω__________________________________________________

θάλασσα_________________________________________________

ONOMA:____________________


της τις


Διάβασε το παρακάτω κείμενο για την αλεπού και συμπλήρωσε το δελτίο

ταυτότητας της παρακάτω. Η αλεπού είναι θηλαστικό και

τη συναντούμε μέσα σε πυκνά

δάση. Το πιο γνωστό είδος

είναι η Κόκκινη αλεπού. Έχει

κοκκινωπό τρίχωμα με

μαυριδερά αυτιά και πόδια, ενώ

η ουρά της είναι πάντα λευκή.

Εξωτερικά μοιάζει λίγο με

τον σκύλο, αλλά η ουρά της

είναι πολύ πιο φουντωτή και το τρίχωμά της πιο πυκνό, ενώ και το ρύγχος

της είναι πιο μακρόστενο. Το μήκος της είναι έως και τα 90 εκατοστά και

ζυγίζει 7 - 10 κιλά. Το εντυπωσιακό είναι ότι η ουρά της φτάνει σε μήκος έως

και τα 60 εκατοστά, δηλαδή είναι αρκετά μεγάλη συγκριτικά με το σώμα της.

Στα περισσότερα είδη, τα πόδια της είναι κοντά και λεπτά και έτσι η ουρά τη

βοηθά να ισορροπεί. Η αλεπού είναι επιδέξια κυνηγός. Τρώει

ποντίκια, λαγούς, κουνέλια, φίδια, χόρτα, μούρα ενώ δείχνει ιδιαίτερη

προτίμηση και σε φρούτα, ψάρια, πουλιά αυγά, σκαθάρια, έντομα και όλα

σχεδόν τα είδη μικρών ζώων. Όλες οι αλεπούδες έχουν την χαρακτηριστική

συνήθεια να θάβουν (συνήθως με φύλλα, χώμα ή χιόνι) υπολείμματα τροφής

όταν έχουν περίσσευμα, για να τα φάνε αργότερα. Εξαιτίας της συνήθειας της

αλεπούς να ζει κοντά στα χωριά, έχει συνδεθεί με πολλές ιστορίες και

παραμύθια. Είναι επίσης γνωστή και για την μεγάλη της πονηριά, σε τέτοιο

βαθμό ώστε να υπάρχει η χαρακτηριστική φράση «Είναι πονηρός σαν

αλεπού». Σημαντική απειλή, αν και πιθανά με μικρότερη ένταση, παραμένει

και σήμερα η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων από κτηνοτρόφους ύστερα

από περιπτώσεις επίθεσης στα κοπάδια τους, η χρήση παγίδων, δόκανων

κλπ.


http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B7%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%8C%CE%BA%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B7_%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%8D

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%BA%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%82

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%82

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B9

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%8C%CF%81%CF%84%CE%B1

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%BF

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A8%CE%AC%CF%81%CE%B9

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%88%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%B1

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B9%CF%8C%CE%BD%CE%B9

Δελτίο ταυτότητας

Κοινό όνομα:……………………………………

Είδος: …………………………………….

Μήκος:………………………………………………

Βάρος:………………………………………………

Χρώμα:………………………………………………

Χαρακτηριστικά σώματος:

………………………………………………………………………………………………………...…………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Συνήθειες - Συμπεριφορά:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Αγαπημένο φαγητό:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Ιδιαίτερο Χαρακτηριστικό:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Κύριες απειλές:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..


Γη και θάλασσα

Κυρ ι ο λ εξ ί α κα ι μ ε ταφορά

Όταν οι λέξεις μιας πρότασης χρησιμοποιούνται με την πραγματική τους σημασία, τότε

έχουμε κυριολεξία. Όταν όμως οι λέξεις δε χρησιμοποιούνται με την πραγματική τους

σημασία, αλλά αποδίδουν μια ιδιότητα διαφορετική, που δεν υπάρχει στην

πραγματικότητα, τότε έχουμε μεταφορά.

Παράδειγμα κυριολεξίας:

Μέθυσε από το πολύ κρασί. Αγόρασε ένα χρυσό δαχτυλίδι.

Στα παραπάνω παραδείγματα έχουμε κυριολεξία, δηλαδή έχουμε κάτι πραγματικό, γιατί

πράγματι μπορεί κάποιος να μεθύσει από κρασί ή να αγοράσει ένα χρυσό δαχτυλίδι.

Παράδειγμα μεταφοράς:

Μέθυσε από ευτυχία. Ο Τάκης έχει χρυσή καρδιά.

Στα παραπάνω παραδείγματα έχουμε μεταφορά, διότι η ευτυχία δεν είναι κρασί για να

μεθύσει κάποιος ούτε μπορεί κάποιος να έχει χρυσή καρδιά. Απλώς χρησιμοποιούμε τη

λέξη αυτή για να δείξουμε τη μεγάλη ευτυχία ή πόσο καλός είναι κάποιος. Με τη

μεταφορά μπορούμε να αποδώσουμε πιο έντονα κάποια συναισθήματα κι έτσι να κάνουμε

το λόγο μας πιο ζωντανό.

Παραδείγματα κυριολεξίας και μεταφοράς


Ο αετός πετάει με τα φτερά του ανοιγμένα και ακίνητα. Σήμερα η ομάδα πετάει.

Η Ελένη έριξε κάτω τα πράγματα που κρατούσε. Ρίξε μια ματιά σε αυτό το βιβλίο.

Ράβει το κουμπί στο παντελόνι της. Βρήκε το κουμπί του και τον κάνει ότι θέλει.

Γελάσαμε με το ανέκδοτο που μας είπε ο κύριός μας. Απ’ τη χαρά του γελάνε και τα μουστάκια του.

1. Να σημειώσεις δίπλα σε κάθε πρόταση Κ για κυριολεξία ή Μ για μεταφορά.

α. Το άλογο τρέχει. ( ) στ. Έφαγα μια τούμπα. ( )

β. Έβαλε τα κλάματα. ( ) ζ. Βάζω τα ρούχα στην ντουλάπα. ( )

γ. Ταξιδεύει με τρένο. ( ) η. Έχει σιδερένια θέληση. ( )

δ. Ο Νίκος φουσκώνει το

μπαλόνι.

( ) θ. Τι κολόνια φορά; ( )

ε. Πού ταξιδεύει ο νους σου; ( ) ι. Θα έρθεις στην εκδρομή; ( )

ONOMA:____________________




2. Να γράψεις τις φράσεις στη σωστή στήλη.

(το πουλί πετάει, έχασε το κουράγιο της, τον έστρωσε στη δουλειά, η φαντασία του καλπάζει, έχασε την τσάντα της, τα άλογα καλπάζουν, πετάει η ομάδα, στρώνει το σεντόνι, μασάει τα λόγια του, το μωρό δε μασάει ακόμα)


3. Να γράψεις μια μεταφορική φράση για καθεμιά από τις παρακάτω

κυριολεξίες.

α. Τρώει όλο το φαγητό του. Τον τρώει η ζήλια. β. Η μητέρα έπεσε από το κρεβάτι.

……………………………………………………………………………..………………………………………………………

γ. Το φως άναψε.

……………………………………………………………………………..………………………………………………………

δ. Έσπασε δύο ποτήρια.

……………………………………………………………………………..………………………………………………………

ε. Ο ήλιος λάμπει.

……………………………………………………………………………...………………………………………………………

4. Να γράψεις μια κυριολεξία για καθεμιά από τις παρακάτω μεταφορές.

α. Μπήκε γρήγορα στο νόημα. Ο πατέρας μπήκε στο σπίτι. β. Τα τελευταία χρόνια κολυμπάει στο χρήμα.

……………………………………………………………………………...………………………………………………………

γ. Αντάλλαξαν βαριά λόγια.

……………………………………………………………………………...………………………………………………………

δ. Σκέφτεται με καθαρό μυαλό.

……………………………………………………………………………...………………………………………………………

ε. Κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα.

……………………………………………………………………………...………………………………………………………



Αποσιωπητικά - Κόμμα

Όταν γράφουμε, στο τέλος των λέξεων ή των προτάσεων βάζουμε κάποια σημάδια για να

μας βοηθούν να διαβάσουμε το κείμενο και να καταλάβουμε καλύτερα το νόημά του. Τα σημάδια

αυτά λέγονται σημεία στίξης και είναι τα εξής:

τελεία ( . ) αποσιωπητικά ( … )

ερωτηματικό ( ; ) εισαγωγικά ( « » )

κόμμα ( , ) διπλή τελεία ( : )

θαυμαστικό ( ! ) παύλα ( - )

Α Π Ο Σ Ι Ω Π Η Τ Ι Κ Α [ ... ] βάζουμε όταν θέλουμε:

Να σταματήσουμε μια πρόταση επειδή αυτός που θα τη διαβάσει θα καταλάβει ποια είναι η συ-

νέχεια.

π.χ. Πήγαμε στο βουνό και μαζέψαμε φύλλα, ξερόκλαδα, κουκουνάρια, ... , τα φορτώσαμε στο

αυτοκίνητο και επιστρέψαμε στο σπίτι.

Να σταματήσουμε την πρόταση γιατί νιώθουμε έντονα συναισθήματα ( λύπη, ντροπή, φόβο κλπ)

π.χ. Ήμουνα μπροστά στο τροχαίο ατύχημα. Έβγαλαν οι τραυματιοφορείς τον οδηγό. Τα χέρια

του, τα πόδια του ... . Δεν περιγράφεται τι είδα. Ευτυχώς άκουσα πως σώθηκε.

Βάζω αποσιωπητικά όπου χρειάζεται

Μαζευτήκαμε στην παιδική χαρά ο Γιώργος, ο Σάββας, η Γιαννούλα σχεδόν όλη η τρελοπαρέα

και παίξαμε κρυφτό, κυνηγητό, μήλα Κατά το σούρουπο επιστρέψαμε στα σπίτια μας. Από διάβα-

σμα για την άλλη μέρα Να ’ναι οι δάσκαλοι που μας πήγαν εκδρομή.

ΚΟΜΜΑ [ , ]

Κόμμα [ , ] βάζουμε όταν:

Θέλουμε να χωρίσουμε συνεχόμενες λέξεις που ανήκουν στην ίδια κατηγορία [ουσιαστικά, επί-

θετα, ρήματα κλπ]

π.χ. Ο μανάβης πουλάει μήλα, πορτοκάλια, ντομάτες, λεμόνια και πολλών ειδών φρούτα και λα-

χανικά.

Ο Αχιλλέας είναι παιδί καλόκαρδο, πονόψυχο, συμπαθητικό, συνεργάσιμο και τον έχω φίλο.

Η κυρία Έλλη κεντάει, πλέκει, ράβει, ζωγραφίζει και κάποια στιγμή ανοίγει και την τηλεό-

ραση να ακούσει τις ειδήσεις.

Χρησιμοποιούμε κλητική πτώση

π.χ. Αντρέα, φέρε μου σε παρακαλώ το μολύβι μου.

Κοσμά, να προσέχεις γιατί κάνεις πολλά λάθη.

Φίλε μου, έχω πολύ δουλειά και μη μ’ ενοχλείς.

ONOMA:____________________




Θέλουμε να εξηγήσουμε, να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό που μιλάμε

π.χ. Ο Στρυμόνας, το μεγάλο ποτάμι του Νομού Σερρών, έχει τις πηγές του στα βουνά της

Βουλγαρίας και χύνεται στο Στρυμονικό κόλπο.

Ο Ήλιος, το μεγαλύτερο αστέρι του γαλαξία μας, με το φως και τη θερμότητά του δίνει

ζωή σ΄ όλα τα ζωντανά της γης.

Θέλουμε να χωρίσουμε μικρές προτάσεις που βρίσκονται μέσα σε μία μεγάλη πρόταση

π.χ. Πήγαμε ένα ταξίδι στις Σέρρες. Επισκεφθήκαμε το χιονοδρομικό κέντρο του Λαϊλιά, πήγα-

με στη λίμνη Κερκίνη, μείναμε κατάπληκτοι με το σπήλαιο της Αλιστράτης, απολαύσαμε σερραϊ-

κή μπουγάτσα και τέλος πήραμε και ακανέδες για τους φίλους μας.

Ξεκίνησα το διάβασμα της Ιστορίας. Δεν κατάφερα να μάθω τίποτα. Το πλυντήριο έκανε

φασαρία, η μαμά μιλούσε με μια φίλη της στο τηλέφωνο, η αδερφή μου άκουγε μουσική, η γιαγιά

έβλεπε τηλεόραση και ο παππούς με το μπαμπά μάλωναν για τα ποδοσφαιρικά.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Κ όμμα βάζουμε μέσα σ’ ένα κείμενο και σ’ άλλες περιπτώ-

σεις που θα μάθετε όταν μεγαλώσετε περισσότερο.

Βάζω κόμμα όπου χρειάζεται

1. Η Παναγιώτα διαβάζει πολλά βιβλία. Βιβλία για ζώα για πουλιά για τ’ αστέ-

ρια και τους πλανήτες για τους Δεινόσαυρους και τους Τυραννόσαυρους.

2. Ο ελέφαντας είναι ζώο μεγαλόσωμο παχύδερμο προβοσκιδωτό φυτοφάγο και

ζει σε περιοχές της Ασίας και της Αφρικής.

3. Ο δάσκαλος, όταν μας κάνει μάθημα, μιλάει γράφει σβήνει μαλώνει όποιους

τον ενοχλούνε μας δείχνει εικόνες από περιοδικά μας ανοίγει τον υπολογ ι-

στή και μπαίνουμε σε διάφορες ιστοσελ ίδες.

4. Αργυρώ σου είπα πως πρώτα θα διαβάσεις και μετά θα παίξεις.

5. Μενέλαε πριν κοιμηθείς σβήσε το φως του δωματίου σου.

6. Δανάη έλα να παίξουμε τρίλιζα.

7. Ο διευθυντής μας ο κύριος Μανωλόπουλος Μανόλης το πρωί στην προσευχή

μας μάλωσε, γιατί κάνουμε ζημιές στις τουαλέτες.

8. Την Κυριακή μας έκανε το τραπέζι η γιαγιά μου. Στο τραπέζι είχε στρ ωμένο

το κεντητό τραπεζομάντιλο έβαλε τα πορσελάνινα πιάτα τοποθέτησε δεξιά

και αριστερά τα ασημένια μαχαιροπίρουνα μπροστά από τα πιάτα στέκ ονταν

τα κρυστάλλινα ποτήρια. Το φαγητό ήταν υπέροχο. Οι μεγάλοι ήπιαν κρασί.

Εγώ ξετρελάθηκα με το γαλακτομπούρεκο που μας κέρασε στο τέλος.


Οι μικροί ταξιδιώτες ανεβαίνουν το βουνό

Όπως έχουμε αναφέρει οι λέξεις που περιγράφουν τα ουσιαστικά λέγονται

επίθετα. Τα επίθετα δεν πηγαίνουν ποτέ μόνα τους στο λόγο. Πάντα

πηγαίνουν μαζί με τα ουσιαστικά, για τα οποία μας δίνουν πληροφορίες.

π.χ. Ο απέραντος ουρανός, η ωραία κοπέλα, το μεγάλο σπίτι.

Τα επίθετα χρησιμοποιούνται για να τονίσουμε κάποια ιδιαίτερα

χαρακτηριστικά των ουσιαστικών, γι’ αυτό και με κάθε ουσιαστικό μπορούν να

συνδυαστούν πολλά επίθετα. Κάθε φορά όμως ανάλογα με αυτό που θέλουμε

να περιγράψουμε, χρησιμοποιούμε το κατάλληλο επίθετο.

π.χ. μικρό

μεγάλο

ξύλινο

πέτρινο σπίτι

φωτεινό

τεράστιο

σκοτεινό

Τι φανερώνουν τα επίθετα;

Τα επίθετα μπορεί να φανερώνουν:

χρώμα Το τετράδιό σου είναι πράσινο.

μέγεθος Το σπίτι μου είναι μεγάλο.

αίσθηση Το λεμόνι είναι ξινό.

κατάσταση Η θάλασσα είναι ήρεμη.

σχήμα Η κορνίζα είναι τετράγωνη.

ύλη Ο κουβάς είναι πλαστικός.

αξία Αυτό το αυτοκίνητο είναι πανάκριβο.

ιδιότητα Ο Γιώργος είναι φιλόδοξος άνθρωπος.

ONOMA:____________________

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:___________


Οι μικροί ταξιδιώτες ανεβαίνουν το βουνό

1. Να αντιστοιχίσεις τα επίθετα της πρώτης στήλης με τα ουσιαστικά της

δεύτερης στήλης και να σχηματίσεις μια πρόταση για κάθε ζευγάρι.

πολύχρωμη μαξιλάρι

κατσαρά ζωγραφιά

μαλακό καναπές

ασημένια μαλλιά

ακριβό κορνίζα

δερμάτινος δαχτυλίδι

α)_____________________________________________________

β)_____________________________________________________

γ)_____________________________________________________

δ)_____________________________________________________

ε)_____________________________________________________

στ)_____________________________________________________

2. Να γράψεις δίπλα σε κάθε επίθετο το αντίθετό του.

χρήσιμος ………………………

πρώτος ………………………

απρόσεκτος ………………………

ψεύτικος ………………………

ακριβός ………………………

όμορφος ………………………

ΘΥΜΑΜΑΙ: Για να κάνουμε μια παρομοίωση, χρησιμοποιούμε τη λέξη σαν.

π.χ. Ο Θοδωρής κολυμπάει γρήγορα σαν δελφίνι.

Η λέξη σαν δε χρησιμοποιείται μόνο όταν θέλουμε να κάνουμε παρομοιώσεις.

Πολλές φορές χρησιμοποιείται και για να δείξουμε χρόνο. Σ’ αυτές τις

περιπτώσεις η λέξη σαν έχει την έννοια της λέξης όταν.

π.χ. Τρόμαξα σαν τον είδα έτσι. (σαν = όταν)

Φέρε και γάλα, σαν έρθεις στο σπίτι. (σαν = όταν)

Όταν λοιπόν η λέξη σαν σημαίνει όταν, δεν έχουμε παρομοίωση.

3. Να διαβάσεις προσεχτικά τις προτάσεις και να υπογραμμίσεις τις παρομοιώσεις.

α) Είναι ελαφρύς σαν πούπουλο.

β) Κοιμάται σαν πουλάκι.

γ) Άσπρισε σαν πανί όταν άκουσε τα νέα.

δ) Σαν πας στο χωριό, να δώσεις χαιρετίσματα σε όλους.

ε) Τα σταφύλια ήταν γλυκά όπως το μέλι.

στ) Μοιάζεις με την αδερφή σου σαν γελάς.


Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται.

Ο φίλος μου ο Κώστας μου έδωσε

το ποδήλατό του και μου είπε να

προσέχω τα φρένα. Εγώ

πανικοβλήθηκα, όταν μου έτυχε

να έρθει μπροστά μου ένας μαύρος

γάτος, τα πάτησα απότομα και έτσι

τώρα βρέθηκα να είμαι μέσα στο

νοσοκομείο.

ONOMA:____________________


ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ Στη γη και στη θάλασσα

1. Να ξαναγράψεις τις υπογραμμισμένες φράσεις του κειμένου και να βάλεις

απόστροφο, όπου χρειάζεται.

2. Να αντιστοιχίσεις τις συνώνυμες λέξεις στις παρακάτω δύο στήλες.

συντροφιά ισχυρός

δυνατός παρέα

πληγή τραύμα

καταστρέφω συζητώ

μιλώ αέρας

άνεμος βλάπτω

3. Να γράψεις μπροστά από κάθε λέξη το άρθρο που ταιριάζει (της, τις,

τον, των).

...... μέλισσας ...... ποιητή ....... αδελφών

....... φίλες ........ δρόμων ....... πόρτας

....... δώρων ......... αρκούδες ........ γυναίκες

........ βιβλιοπώλη ......... κήπων ........ δωματίων

......... σχολείων ........ χώρας ........ ξένο

......... παιδίατρο ........ οικογένειας ........ άντρα

4. Να βάλεις κόμμα στις παρακάτω προτάσεις

Μέσα στο περιβόλι υπήρχαν κερασιές ροδακινιές αχλαδιές και

δαμασκηνιές.

Γιώργο μάζεψε τα παιχνίδια σου.

Κάθε μέρα κάναμε γυμναστική παίζαμε ποδόσφαιρο μπάσκετ και κάναμε

βόλτες αλλά γυρίζαμε νωρίς στο σπίτι.


5. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας το κατάλληλο

αόριστο άρθρο (ένας, μία, ένα).

............ αεροπλάνο πετά στον ουρανό.

Είδα ............ κηπουρό να ποτίζει τον κήπο του.

Ο δάσκαλος είπε σε ........ μαθήτρια να σβήσει τον πίνακα.

.......... μαϊμού έτρωγε μπανάνες .

......... δελφίνι ακολουθούσε ......... καράβι που ταξίδευε στη θάλασσα .

6. Να κάνεις την αντιστοίχιση:

γρήγορο σαν την αλεπού

πονηρός σαν το λαγό

κίτρινος σαν το λιοντάρι

δυνατός σαν το λεμόνι

7. Να διαβάσεις προσεκτικά τις παρακάτω προτάσεις και να ξεχωρίσεις

τις παρομοιώσεις από τις χρονικές προτάσεις (=όταν) βάζοντας Π ή Χ στην

παρένθεση.

Σαν ήρθε ο Μάριος, έφυγε η Κατερίνα. ( )

Σηκώθηκε σαν ξημέρωσε να δει τον πρωινό ήλιο. ( )

Το μωρό κοιμάται σαν πουλάκι.( )

Η Μαρία κοκκίνισε σαν παντζάρι ( )

8. Να γράψεις επίθετα που μπορούν να συνοδεύσουν τη λέξη σπίτι.

………………… ………………

………………… ………………

………………… ………………


1. Σκέφτοµαι και γράφω τρία επίθετα που ταιριάζουν στα παρακάτω ουσιαστικά

Μια …………………, ………………….., …..………… γάτα. Ένα …………….., ………………., ………………. άλογο. Ένας ………………, …………………, …………….. παπαγάλος. Ένας ………………, ………………, ……………… σκύλος. 2. Τώρα σκέψου τέσσερα ουσιαστικά που θα τους ταίριαζαν τα παρακάτω

επίθετα(όχι μόνο ζώα)

3. Μπορείς να περιγράψεις το δωµάτιο σου χρησιµοποιώντας πολλά επίθετα για όλα τα

ουσιαστικά που βρίσκονται µέσα σε αυτό;

Ονοµατεπώνυµο:……………………………………………………………

Ένα καθαρό, πολύχρωμο, τακτοποιηµένο .……………………

Μια μεγάλη, μαύρη, άσχημη ………………………..................

Ένας πελώριος, στρογγυλός, πράσινος ...……………………

Πέντε καφέ, συμπαθητικοί, μικροσκοπικοί…………………

Θυμήσου…… Ένα ουσιαστικό

μπορεί να είναι πρόσωπο, ζώο, φυτό, πράγμα.

Τσαμπίκα ΔρακιούΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.47

Τρεις κατσίκες και τρεις γίδες Τρία πρόβατα και τρία αρνιά Βρήκαν έξι λαχανίδες Και όλοι φάγαν από μια.

1. Μπορείς να ξαναγράψεις το ποιηματάκι γράφοντας ολόκληρες τις λέξεις χωρίς

απόστροφο;

δες πηδούν τρελά τα τόπια

πέφτει απ’ το μπουκάλι η τάπα και πηδάει μες στη σούπα

. Θέτη Χορτιάτη, «Παιχνιδογραματική»,εκδ. Άγκυρα

2. Μπορείς να βρεις τις συνώνυμες λέξεις και να τις κυκλώσεις με το ίδιο χρώμα;

Ο πετεινός κι ο κόκορας η όρνιθα κι η κότα σωστά μοιράσαν από δυο τα τέσσερα μπισκότα

Θέτη Χορτιάτη, «Παιχνιδογραματική»,εκδ. Άγκυρα

3. Βάζω Σ για τις συνώνυμες λέξεις και Α για τις αντίθετες λέξεις

φοβάμαι – δειλιάζω εξερευνώ – ψάχνω

δίνω – παίρνω άρρωστος – ασθενής

ευχάριστος – δυσάρεστος αδιάθετος - ευδιάθετος

τεράστιος – πελώριος κεφάτος – άκεφος


Έγινε κόκκινος ………………………….. Πεινάω ……………………………………. Τρέχει …………………………………….. Πάει σιγά ………………………………… Στριφογυρίζει …………………………… Ψηλός ……………………………………..

Ονοματεπώνυμο:……………………………………………………………

Λοιπόν για να θυμηθώ! Και να συμπληρώσω ! Συνώνυμες είναι οι λέξεις που έχουν ……………… σημασία. Αντίθετες είναι οι λέξεις που έχουν ………………… σημασία.

σαν ελάφι, σαν λύκος, σαν σβούρα, σαν κυπαρίσσι σαν χελώνα, σαν παντζάρι


1. Κύκλωσε με κόκκινο το οριστικό και με πράσινο το αόριστο άρθρο

Γαμπρός ο χρυσομπάμπουρας νύφη μια χρυσαλλίδα κουμπάρα η χρυσόμυγα ευχή μια ηλιαχτίδα

2. Μπορείς να συμπληρώσεις τα οριστικά άρθρα που λείπουν;

….γαμπρός ….. νύφη ….. εκκλησία ….. γιορτή

…. χρυσαφικά ….. παπάδες ….. ευχή …..χρυσάνθεμο

3. Μπορείς να συμπληρώσεις τα αόριστα άρθρα που λείπουν;

…. κουµπάρα ….. στολίδι ….. παρανυφάκι ….. δαχτυλίδι

…. καλεσµένος ….. χρυσαλλίδα ….. µύγα …. νύχτα

4. Κύκλωσε στην παρακάτω αγγελία τα επίθετα

Χαρίζεται καφέ σκυλάκι ράτσας.

Έχει πυκνό τρίχωµα και µαύρα

µάτια. Είναι µικρόσωµο, ζωηρό

και παιχνιδιάρικο. Έχει µεγάλα

µυτερά αυτιά και µακριά ουρά.

Είναι πολύ χαριτωµένο και ζητείται

οικογένεια να το υιοθετήσει.

Για πληροφορίες τηλεφωνήστε στο

6777767777.

Ονοµατεπώνυµο:……………………………………………………………

κάτω από το χρυσάνθεμο αλλάζουν δαχτυλίδια και πλέκει ο ήλιος χρυσικός χρυσαφικά στολίδια.

Θέτη Χορτιάτη, «Παιχνιδογραμματική», εκδ. Άγκυρα

Τα οριστικά άρθρα είναι :

ο, η, το, οι, τα

Τα αόριστα άρθρα είναι:

ένας, µια, ένα

5. Γράψε μια δική σου αγγελία για έναν παπαγάλο. Μην ξεχάσεις να χρησιμοποιήσεις πολλά επίθετα για να περιγράψει πως είναι ( σώμα, φτερά, ουρά, χαρακτήρας, μάτια, ράμφος)


1. Συμπλήρωσε τους πίνακες


Ονομαστική (ποιος; ποια; ποιο;)

ο σκύλος η ακρίδα το ποτήρι

Γενική (ποιανού; ποιανής; )

του της του

Αιτιατική (τι;)

τον τη(ν) το

Κλητική (φωνάζω κάποιον)

- - -

Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική (ποιοι; ποιες; ποια;)

οι σκύλοι οι ακρίδες τα ποτήρια


των των των


τους τις τα


- - -

2. Κύκλωσε με πράσινο χρώμα τα ουσιαστικά που είναι σε αιτιατική πτώση και με πορτοκαλί αυτά που είναι σε κλητική πτώση

Οι μαθητές ακούν με προσοχή τη δασκάλα τους.

Πριν μπεις στο σπίτι, να καθαρίσεις τα παπούτσια σου

Τελείωσες τα μαθήματά σου για αύριο;

Μάρκο φύγε κάτω από τον καναπέ.

Κάλεσε όλους τους φίλους του στο πάρτι.

Γατάκι που είσαι;

Περικλή περίμενε!

Αν χαθείς, να συμβουλευτείς το χάρτη.

Ονοµατεπώνυµο:……………………………………………………………

Πο πο

δύσκολη

άσκηση!

Χαλάρωσε…δεν είναι

τίποτα δύσκολο. Για να

βρούµε την αιτιατική

κάνουµε την ερώτηση

τι; και µε τη κλητική

πτώση φωνάζουµε

κάποιον. Θα σε

βοηθήσουν και οι

πίνακες.

Μιαρρρ!

Εύκολο!!!


1. Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τα άρθρα της ή τις :

Έλυσα ……… ασκήσεις …….. αριθμητικής.

Ν’ ακούς ……… συμβουλές ………. μητέρας σου.

Οι πυροσβέστες πάλευαν με …….. φλόγες ……… φωτιάς.

Σιδέρωσε, σε παρακαλώ, ……. κουρτίνες ……. τραπεζαρίας.

Στη γιορτή …….. γιαγιάς τραγουδήσαμε μαντινάδες …… Κρήτης.

2. Να κλίνεις τα ουσιαστικά: η λίμνη , η παραλία

Πτώσεις Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική

Γενική

Αιτιατική

Κλητική

Πτώσεις Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός


Γενική

Αιτιατική

Κλητική

Ονοµατεπώνυµο:……………………………………………………………

Όταν µιλάµε για πολλές

γράφουµε τις. Όταν µιλάµε για µια

γράφουµε της.


1. Κλίνω τα ουσιαστικά

Πληθυντικός αριθμός Ονομαστική

(ποιοι; ποιες; ποια;)




2.Γράφω δίπλα από κάθε ουσιαστικό την πτώση και τον αριθμό που βρίσκεται,

όπως στο παράδειγμα :

τον αγώνα : Αιτιατική ενικού αριθμού

της αυλής : ………………………………………………………

τα παιχνίδια : ………………………………………………………

των χεριών : ………………………………………………………

τις ώρες : ………………………………………………………

του χάρτη : ……………………………………………………...

τους γέρους : ……………………………………………………...

Ενικός αριθμός Ονομαστική

(ποιος; ποια; ποιο;) ο άνθρωπος η μαθήτρια το μολύβι




Ονοματεπώνυμο:……………………………………………………………


3.Γράφω της ή τις

4. Κλίνω τα ρήματα δένω και πλένω σε ενεργητική και παθητική φωνή

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή εγώ δένω

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή εγώ πλένω

Οι δράκοι …. της δικής μου χώρας είναι πολλοί και φιλικοί. …… περισσότερες ώρες …… μέρας κοιμούνται και λιάζονται στον ήλιο. Ξυπνούν το μεσημέρι για να φάνε και να κάνουν …… μεσημεριανές τους βόλτες

Το απόγευμα συναντιούνται στην πλατεία ….. πόλης , κουβεντιάζουν και συναγωνίζονται ποιος θα βγάλει ….. πιο εντυπωσιακές φλόγες. Το βραδάκι ποτίζουν τα λουλούδια και τα δέντρα ….. αυλής τους καθώς με …. Δυνατές φλόγες όλης …… ημέρας κινδυνεύουν να ξεραθούν.

Τα αστέρια ….. νύχτας φωτίζουν ….. αναμνήσεις τους και τους βοηθούν να σκεφτούν τι θα κάνουν την επόμενη μέρα, καθώς αναπολούν στα κρεβάτια τους …… ευτυχισμένες στιγμές.


(μπαστούνι, δουλειά, βουνό, νους , συντροφιά, σπίτι, γιος, οδός,

κοιτάζω, μαγαζί)

όρος ………………………

εργασία ………………………

μυαλό ………………………

ραβδί ………………………

οικία ………………………

υιός ………………………

παρέα ………………………

κατάστημα ………………………

δρόμος ………………………

βλέπω …………………….

νόστιμο φαγητό

………………. βλάστηση

……………… παραλία

……………… χαράδρα

……………… βουνό

……………… κατσίκι

……………… σπίτια

……………… αέρας

Ονοματεπώνυμο:……………………………………………………………………

…

Θυμήσου…. Συνώνυμες είναι οι λέξεις που έχουν την ίδια σημασία

θεόρατη ……………………………….

υπέροχη ……………………………….

λαμπερή ……………………………….

ευτυχισμένη …………………….........

φουρτουνιασμένη ………………….

Στο τετράδιο γραμματικής:

α) κλίνω το ρήμα δροσίζω σε ενεργητική και παθητική φωνή.

β) κλίνω το αρσενικό ουσιαστικό ο άνεμος


(φεγγάρι, ελέφαντας, δελφίνι, αηδόνι, λεμόνι, κυπαρίσσι)

Είναι χοντρός σαν ………………………………

Κολυμπά σαν …………………………………..

Το πρόσωπό του λάμπει σαν …………………

Έγινε κίτρινος σαν το …………………………

Είναι ψηλός σαν ……………………………….

Τραγουδά σαν …………………………………

Ο Αχιλλέας και ο Περικλής μαλώνουν όπως …………………………….........

Η Ελένη κοκκίνισε σαν ……………… από ντροπή.

Η Αλεξάνδρα περπατάει καμαρωτά σαν …………………

Ο Ανδρέας είναι δυνατός σαν ………………………………

Η Ερατώ έτρεμε σαν ……………………από το φόβο της.

Η θέα ήταν υπέροχη. Παντού έβλεπες θεόρατα βράχια και απότομους γκρεμούς,

καταπράσινα δάση και μικρές, καταγάλανες λιμνούλες με καθαρά νερά. Στον ουρανό

ο ήλιος μόλις έδυε και στον ουρανό ταξίδευαν κόκκινα και πορτοκαλί σύννεφα. Όλα

τα ζωάκια είχαν κρυφτεί στα μικρά σπιτάκια τους καθώς ο άνεμος άρχισε να φυσάει

δυνατά και τα κόκκινα, πορτοκαλί, καφέ φύλλα των δέντρων άρχισαν ένα ξέφρενο

χορό. Η γη χαιρόταν αυτό το πολύχρωμο και ζεστό χαλί.

Ονοματεπώνυμο:……………………………………………………………………

…

Θυμήσου…

Για να κάνουμε μια παρομοίωση

χρησιμοποιούμε το σαν, όπως,

μοιάζει με.

Στο τετράδιο γραμματικής:

Α) κλίνω το ρήμα εξετάζω

σε ενεργητική και

παθητική φωνή

Β) κλίνω το θηλυκό

ουσιαστικό η φωνή σε

ενικό και πληθυντικό

αριθμό.


1. Να ξαναγράψετε το κείμενο και να βάλετε απόστροφο, όπου χρειάζεται, στις

υπογραμμισμένες φράσεις.

Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται. Ο φίλος μου ο Κώστας μου έδωσε το ποδήλατό του και μου είπε να προσέχω τα φρένα. Εγώ πανικοβλήθηκα,

όταν μου έτυχε να έρθει μπροστά μου ένας μαύρος γάτος, τα πάτησα απότομα και έτσι τώρα βρέθηκα να είμαι μέσα στο ακτινολογικό τμήμα του νοσοκομείου .

……………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

2. Να συμπληρώσετε τα άρθρα της ή τις :

Αφήσαμε ……… τσάντες στο σπίτι ……… θείας μου .

Περπατούσαμε στα πεζοδρόμια ……… πόλης και κοιτάζαμε με ……… ώρες

……… βιτρίνες των εμπορικών καταστημάτων .

Σήμερα, που είχαμε αύξηση ……… κίνησης στους δρόμους, είδα τον

τροχονόμο να ρυθμίζει ……… κινήσεις των αυτοκινήτων και να δίνει ………

χρήσιμες οδηγίες ……… τροχαίας.

Είδα στο δρόμο τον Κώστα, να μιλά με ……… φίλες ………αδερφής μου.

Έλυσα ……… ασκήσεις ……… αριθμητικής.

Το νερό ……… βροχής καθάρισε ……… στέγες των σπιτιών.

Ονοµατεπώνυµο:……………………………………………………………………


3. Να κάνετε την αντιστοίχιση:

ελαφρύ • •

σκληρό • •

αργό • •

απαλό • •

ψηλό • •

γρήγορο • •

πονηρός • •

κίτρινος • •

αθόρυβος • •

οπλισμένος • •

4. Να αντιστοιχίσετε τις συνώνυμες λέξεις στις παρακάτω στήλες

συντροφιά

οδός δυνατός

αναχωρώ πληγή

τοποθετώ

5. Να βάλετε κόμμα στις παρακάτω προτάσεις

Μέσα στο περιβόλι υπήρχαν

Γιώργο µάζεψε τα παιχνίδια

Κάθε µέρα κάναµε γυµναστική

αλλά γυρίζαµε νωρίς στο

Πήγαινε Ευάγγελε να βοηθήσεις

Ο Κώστας άρχισε να µαζεύει

µπογιές παιχνίδια και χαρτιά

κάδο της ανακύκλωσης.

Ο αδελφός του είναι νέος

αντιστοίχιση:

σαν τη χελώνα

σαν την πέτρα

σαν το πούπουλο

σαν το κυπαρίσσι

σαν το βελούδο

σαν την αλεπού

σαν τον άνεμο

σαν τη γάτα

σαν τον αστακό

σαν το λεμόνι

αντιστοιχίσετε τις συνώνυμες λέξεις στις παρακάτω στήλες

ισχυρός

βάζω παρέα

δρόμος φεύγω

τραύμα

στις παρακάτω προτάσεις:

υπήρχαν κερασιές ροδακινιές αχλαδιές και

παιχνίδια σου.

γυµναστική παίζαµε ποδόσφαιρο µπάσκετ

νωρίς στο σπίτι.

να βοηθήσεις τον παππού σου.

να µαζεύει από την βιβλιοθήκη του βιβλία

και χαρτιά τα οποία δεν του ήταν χρήσιµα για

είναι νέος ψηλός όµορφος και γυµνασµένος.

Τη ∆ευτέρα

γράψουµε τεστ

Ορθογραφία

λέξεις στη σελίδα

Στο τετράδιο

Κλίνω τα ουσιαστικά

ο δάσκαλος

αντιστοιχίσετε τις συνώνυμες λέξεις στις παρακάτω στήλες:

αχλαδιές και δαµασκηνιές.

µπάσκετ και κάναµε βόλτες

βιβλία τετράδια µολύβια

χρήσιµα για να τα βάλει στον

∆ευτέρα 28/11/2011 θα

γράψουµε τεστ στη Γλώσσα.

Ορθογραφία θα έχουµε τις

στη σελίδα 62.

τετράδιο γραµµατικής:

τα ουσιαστικά

δάσκαλος, η µηχανή, το χωριό


3α Σπίτι με κήπον

Γράψε παρομοιώσεις που να περιέχουν τις λέξεις : πούπουλο, δελφίνι

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………..

Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.58

3β Σπίτι με κήπον

Να σχηματίσεις προτάσεις με τις συνώνυμες των λέξεων:

κάθισμα, πλησιάζω, λεφτά

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………..


Σπίτι με κήπον λύσεις


Σπιτι με κήπον2


3γ Γάτος από σπίτι ζητά νέα οικογένεια


3Γάτος από σπίτι ζητά νέα οικογένεια2


3 Οι ακροβάτε ςτης θάλασσας


3 Οι ακροβάτε ςτης θάλασσας2


3z οι ακροβάτες της θάλασσας

1. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις αλλάζοντας το οριστικό άρθρο με τον κατάλληλο τύπο του αόριστου άρθρου.


Ένα μωρό κλαίει.

Η τριανταφυλλιά μαράθηκε. ……………………………………………………………..

Χτύπησε το κουδούνι. ……………………………………………………………..

Με τσίμπησε η μέλισσα. ……………………………………………………………...

Οι φωνές του παιδιού ακουστήκαν από μακριά. ………………………………………………………………

Να ζητήσεις βοήθεια από τη γειτόνισσα. ………………………………………………………………..

2Να συμπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις με το κατάλληλο αόριστο άρθρο.

Μία φορά κι έναν καιρό ήταν τρία γουρουνάκια.

Το αυτοκίνητο αυτό είναι …………… φίλου μου.

Το σπίτι τους είναι χτισμένο σε …….. πλαγιά, κοντά σ’ ………. μικρό

ξωκλήσι.

…………… άγνωστος άντρας ρωτούσε να μάθει για …………. γείτονά μας.

Χθες στην εκδρομή ………. μαθήτρια τσιμπήθηκε από ………. σφήκα. Ξυπνήσαμε τη νύχτα από το κλάμα ………… μωρού.

Αν χαθείς, ρώτησε ………… περαστικό να σου πει το δρόμο.

3. Να συμπληρώσεις τις προτάσεις με το άρθρο της, τις, τον ή των. Η δασκάλα διορθώνει τα τετράδια ……… μαθητών. Μ’ αρέσει να κάθομαι στο μπαλκόνι και ν’ ακούω …… ήχο …….

κυμάτων. Να έχετε λύσει …….. ασκήσεις ως το τέλος ……… ώρας. Συχνά θυμάμαι ……… ωραίες στιγμές ……… διακοπών. Η Τροχαία αφαίρεσε ……… πινακίδες ……… αυτοκινήτων που

πάρκαραν παράνομα.


3ε οι ακροβάτες της θάλασσας

1. Συμπληρώνω της ή τις στις παρακάτω προτάσεις

Φόρεσα ....... κάλτσες ........ αδερφής μου.

Πότισα ....... γιαγιάς ....... γλάστρες.

Πρέπει να ακούμε ....... δασκάλας ........ συμβουλές.

Η Χριστίνα παίζει με ........ κούκλες ......... Γεωργίας.

Το νερό ........ βροχής ξέπλυνε ........ πλάκες ......... αυλής.

Η μαμά σιδερώνει ........ κουρτίνες ........ κρεβατοκάμαρας.

Ο κηπουρός σκάλισε ........ ντοματιές και ......... μελιτζανιές.

Στα ράφια ........ βιβλιοθήκης αφήνουμε ........ εργασίες μας.


3η Γη και θάλασσα

Να συμπληρώσει τις προτάσεις με το κατάλληλο ουσιαστικό από το παρακάτω πλαίσιο, γράφοντάς το στην αιτιατική (ενικού ή πληθυντικού) μαζί με το άρθρο του.

Οι μαθητές ακούν με προσοχή …………………………. τους. Τελείωσες ……………………………… για αύριο; Πριν μπεις στο σπίτι, να καθαρίσεις ………………………….. από ………………………….. σου στο χαλάκι.

Ο πατέρας βάζει ……………………………. στο αυτοκίνητο. Κάλεσε όλους ……………………………… του στο πάρτι. Στη λαϊκή αγορά οι αγρότες πουλούν ………………………………. τους. Ο διευθυντής πήγε στη γιορτή του σχολείου μαζί με ……………………. του και ………………………. του.

Αν χαθείς, να συμβουλευτείς ………………………………..

ο φίλος, η

λάσπη,

ο χάρτης, η κόρη,

το προϊόν, το

μάθημα, το

παπούτσι, η

αποσκευή, η

γυναίκα, η

δασκάλα


3θ Γη και θάλασσα



3ι οι μικροί ταξιδιώτες ανεβαίνουν στο βουνό

Βάλε σε αλφαβητική σειρά τις λέξεις:

Δασκάλα, αέρας, γυμναστής, πιλότος, ζάχαρη, κανέλα

………………………………………………………………………………………………………………


3κ Οι μικροί ταξιδιώτες ανεβαίνουν στο βουνό τετράδιο εργασιών


Οι μικροί ταξιδιώτες ανεβαίνουν στο βουνό τετράδιο εργασιών


4επαναληπτικό

Ακούω και γράφω:

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………


Να κλίνεις το ουσιαστικό «το καράβι»

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Ονομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική


Ψαρουδάκθ Μαρίςα Δθμοτικό χολείο Βακζοσ

Μάκθμα : πίτι με κιπον

Σρίτθ 23 Οκτωβρίου 2012

Κάποιεσ φορζσ ςτο λόγο μασ *γραπτό ι προφορικό+, φεφγει το τελευταίο

ι το πρϊτο φωνιεν από μία λζξθ και ςτθ κζςθ του μπαίνει αυτό το

ςθμαδάκι( ’ ), που λζγεται απόςτροφοσ. Αντί για φωνιεν μπορεί να

φφγει κι ζνα δίψθφο φωνιεν.

Π.χ. Ανεβικαμε ςτα άλογα και φφγαμε για τα αμπζλια.

Ανεβικαμε ςτ’ άλογα και φφγαμε για τ’ αμπζλια.

Σο χρϊμα του ουρανοφ είναι γαλάηιο.

Σο χρϊμα τ’ ουρανοφ είναι γαλάηιο.

ΠΡΟΟΧΗ: Κάποιεσ φορζσ το και, όταν το ακολουκεί λζξθ που αρχίηει

από φωνιεν, γίνεται κι χωρίσ απόςτροφο.

π.χ. και αυτό – κι αυτό, και ζφυγε – κι ζφυγε

Συνώνυμεσ λζγονται οι λζξεισ που ζχουν περίπου ίδια ςθμαςία.

Π.χ. βλζπω = παρακολουκϊ = κοιτάηω = παρατθρϊ

Ταυτόςημεσ λζγονται οι λζξεισ που ζχουν ακριβώσ τθν ίδια

ςθμαςία.

Π.χ. κότα = όρνικα, απίδι = αχλάδι, πλοίο = καράβι

1. Ξαναγράψε τισ υπογραμμιςμζνεσ λζξεισ που υπάρχουν ςτο παρακάτω

κείμενο βάηοντασ απόςτροφο.

Σο πρωί ο ιλιοσ ετοιμάςτθκε να ανζβει ςτο ολόχρυςο αμάξι του, όταν είδε τα

μεγάλα μαφρα ςφννεφα. Σο μελιςςάκι κοίταηε από το λουλοφδι φοβιςμζνο.

Μου είπε θ μθτζρα μου πωσ τα ζχει αυτά θ άνοιξθ, ςκζφτθκε. Κοίταξε

ςτο αντικρινό βουνό μα ο ιλιοσ δε φαινόταν πουκενά. Είδε να ζρχεται θ

μπόρα. Σα πουλιά που είχαν αρχίςει το κελάθδθμα ςταμάτθςαν. Σο ζβλεπε πωσ

κα γινόταν χαλαςμόσ.

- Ζλα μαηί μου! ακοφςτθκε ζνασ ψίκυροσ.

Σζντωςε τα αυτιά του.

- Θα ζρκεισ; Ακοφςτθκε πάλι. Ήταν ζνα μυρμιγκι.

-Ζλα πάμε ςτθ φωλιά μου ϊςπου να περάςει θ μπόρα.

Γράψε εδϊ τισ λζξεισ με απόςτροφο.

_____________ _____________ _____________

_____________ _____________ _____________

_____________ _____________ _____________

_____________

2. Ζνωςε τισ ςυνϊνυμεσ λζξεισ.

ςπίτι ςθμαντικόσ

ςπουδαίοσ κατοικία

γραμμι τόποσ

μζροσ κζλω

επικυμϊ ςειρά

Ψαρουδάκθ Μαρίςα Δθμοτικό χολείο Βακζοσ Ψαρουδάκθ Μαρίςα Δθμοτικό χολείο Βακζοσ

Μάκθμα : Γάτοσ από ςπίτι ηθτά νζα οικογζνεια Δευτζρα 29 Οκτωβρίου 2012

1. Κφκλωςε με κόκκινο το οριςτικό και με πράςινο το αόριςτο άρκρο

Γαμπρόσ ο χρυςομπάμπουρασ κάτω από το χρυςάνκεμο

νφφθ μια χρυςαλλίδα αλλάηουν δαχτυλίδια

κουμπάρα θ χρυςόμυγα και πλζκει ο ιλιοσ χρυςικόσ

ευχι μια θλιαχτίδα χρυςαφικά ςτολίδια.

Θζτθ Χορτιάτθ, «Παιχνιδογραμματικι», εκδ. Άγκυρα 2. υμπλθρϊνω το διάλογο, γράφοντασ με απόςτροφο ( ’ ) τισ φράςεισ που

είναι ςτισ παρενκζςεισ.

Ποφ (να είναι) ______________________ ο Αντρζασ ;

Δεν (το ιξερεσ) ______________________ πωσ (κα αργιςει)

______________________ να γυρίςει απόψε ;

Δε (μου είπε) ______________________ κάτι τζτοιο, αγόρι μου, (για αυτό)

______________________ ανθςυχϊ πολφ.

Μθν ανθςυχείσ, μθτζρα. Όπου (να είναι) ______________________ (κα

ζρκει) ______________________ να μασ ςυναντιςει (και αυτόσ)

______________________ παρζα, οπωςδιποτε με (τα άλλα)

______________________ παιδιά.

(ε ευχαριςτϊ) ______________________, αγόρι μου, για το κουράγιο που

μου δίνεισ.

3. υμπλθρϊνω με τον κατάλλθλο τφπο των οριςτικϊν και αόριςτων άρκρων:

______ φορά κι ______ καιρό ιταν ______ αλεποφ κι είχε πιάςει φιλίεσ μ’ ______ πελαργό. Κυρ πελαργζ, του είπε ______ μζρα, ζλα ςτο ςπίτι μου να ςου κάνω ______ τραπζηι. Ευχαρίςτωσ, απάντθςε ______ πελαργόσ. ______ αλεποφ, που τθσ άρεςαν ______ αςτεία, αποφάςιςε ν’ αφιςει νθςτικό ______ πελαργό, για να γελάςει μαηί του. Μαγείρεψε ______ ςοφπα και τθ ςζρβιρε ςε ρθχά πιάτα. Εκείνθ άρχιςε να τρϊει, αλλά ______ πελαργόσ με ______ μακρφ ράμφοσ δεν μποροφςε να ρουφιξει ______ ςοφπα. Πϊσ ςου φαίνεται; Ρϊτθςε ______ αλεποφ. Χμ, ζκανε ______ πελαργόσ, είναι πολφ νόςτιμθ, αλλά ζχω ______ τρομερό πονοκζφαλο και μου κόπθκε ______ όρεξθ.

Μάκθμα : Γάτοσ από ςπίτι ηθτά νζα οικογζνεια Δευτζρα 29 Οκτωβρίου 2012

1. Κφκλωςε με κόκκινο το οριςτικό και με πράςινο το αόριςτο άρκρο

Γαμπρόσ ο χρυςομπάμπουρασ κάτω από το χρυςάνκεμο

νφφθ μια χρυςαλλίδα αλλάηουν δαχτυλίδια

κουμπάρα θ χρυςόμυγα και πλζκει ο ιλιοσ χρυςικόσ

ευχι μια θλιαχτίδα χρυςαφικά ςτολίδια.

Θζτθ Χορτιάτθ, «Παιχνιδογραμματικι», εκδ. Άγκυρα 2. υμπλθρϊνω το διάλογο, γράφοντασ με απόςτροφο ( ’ ) τισ φράςεισ που

είναι ςτισ παρενκζςεισ.

Ποφ (να είναι) ______________________ ο Αντρζασ ;

Δεν (το ιξερεσ) ______________________ πωσ (κα αργιςει)

______________________ να γυρίςει απόψε ;

Δε (μου είπε) ______________________ κάτι τζτοιο, αγόρι μου, (για αυτό)

______________________ ανθςυχϊ πολφ.

Μθν ανθςυχείσ, μθτζρα. Όπου (να είναι) ______________________ (κα

ζρκει) ______________________ να μασ ςυναντιςει (και αυτόσ)

______________________ παρζα, οπωςδιποτε με (τα άλλα)

______________________ παιδιά.

(ε ευχαριςτϊ) ______________________, αγόρι μου, για το κουράγιο που

μου δίνεισ.

3. υμπλθρϊνω με τον κατάλλθλο τφπο των οριςτικϊν και αόριςτων άρκρων:

______ φορά κι ______ καιρό ιταν ______ αλεποφ κι είχε πιάςει φιλίεσ μ’

______ πελαργό. Κυρ πελαργζ, του είπε ______ μζρα, ζλα ςτο ςπίτι μου να ςου

κάνω ______ τραπζηι. Ευχαρίςτωσ, απάντθςε ______ πελαργόσ. ______

αλεποφ, που τθσ άρεςαν ______ αςτεία, αποφάςιςε ν’ αφιςει νθςτικό ______

πελαργό, για να γελάςει μαηί του. Μαγείρεψε ______ ςοφπα και τθ ςζρβιρε ςε

ρθχά πιάτα. Εκείνθ άρχιςε να τρϊει, αλλά ______ πελαργόσ με ______ μακρφ

ράμφοσ δεν μποροφςε να ρουφιξει ______ ςοφπα. Πϊσ ςου φαίνεται; Ρϊτθςε

______ αλεποφ. Χμ, ζκανε ______ πελαργόσ, είναι πολφ νόςτιμθ, αλλά ζχω

______ τρομερό πονοκζφαλο και μου κόπθκε ______ όρεξθ.

Ψαρουδάκθ Μαρίςα Δθμοτικό Σχολείο Βακζοσ

Μάκθμα : Γάτοσ από ςπίτι ηθτά νζα οικογζνεια

Τρίτθ 30 Οκτωβρίου 20122

Ππωσ είδαμε και ςε προθγοφμενο κεφάλαιο τα ουςιαςτικά, τα επίκετα και τα

άρκρα κλίνονται. Ξζρουμε ςυγκεκριμζνα ότι ζχουν τζςςερισ πτϊςεισ. Τθν κάκε

πτϊςθ τθν χρθςιμοποιοφμε ςε διαφορετικι περίπτωςθ. Για να τισ κυμθκοφμε !

1. Χρθςιμοποιϊ τθν κλητικθ πτώςη για να ηθτιςω : (Δεν ξεχνϊ το κόμμα)

από τον μπαμπά να μου πάρει μια ςοκολάτα.

______________________________________________________

από τθ φίλθ μου τθν Ελιςάβετ να ζρκει ςτο ςπίτι μου, να παίξουμε.

______________________________________________________

από το Μάκθ να κλείςει τθν πόρτα, γιατί κρυϊνω.

______________________________________________________

2. Να ξαναγράψεισ τισ παρακάτω προτάςεισ αλλάηοντασ το οριςτικό άρκρο με τον κατάλλθλο τφπο του αόριςτου άριρου.


Ένα μωρό κλαίει.

Η τριανταφυλλιά μαράκθκε.

_________________________________________________________

Χτφπθςε το κουδοφνι.

_________________________________________________________

Με τςίμπθςε θ μζλιςςα.

_________________________________________________________

Οι φωνζσ του παιδιοφ ακουςτικαν από μακριά.

_________________________________________________________

Να ηθτιςεισ τθ βοικεια τθσ γειτόνιςςασ.

_________________________________________________________

3. Γράφω τα ουςιαςτικά τθσ παρζνκεςθσ ςε αιτιατικι πτϊςθ:

Ο Ορζςτθσ ταΐηει (γάτα)

__________________ .

Ο ςκφλοσ δαγκϊνει (κόκαλο) ___________________ .

Η γιαγιά βάηει (κότεσ) _________________ ςτο κοτζτςι.

Ο κθριοδαμαςτισ εκπαιδεφει (ελζφαντεσ) ____________________.

Ράντα καμαρϊνω (αετό) _________________, όταν πετάει.

Μου αρζςει να διαβάηω (παραμφκια) __________________, κυρίωσ

αυτό με (κόρακα) _________________ και (αλεποφ)______________ .


Με τθν ονομαςτικι απαντάμε

ςτθν ερϊτθςθ ποιοσ; τι;

Ο θλιοσ φϊτιηε τθ γθ.

ΓΕΝΙΚΗ

Με τθν γενικι απαντάμε ςτθν

ερϊτθςθ τίνοσ;

Οι ακτίνεσ του θλιου φϊτιηαν τθ γθ.

ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ

Με τθν αιτιατικι απαντάμε ςτθν

ερϊτθςθ ποιον;

Κοιτάηαμε τον θλιο που βαςίλευε.

ΚΛΗΤΙΚΗ

Με τθν κλθτικι καλοφμε,

φωνάζουμε κάποιον (και πάντα

ακολουκεί κόμμα !)

Ήλιε, που κρφφτθκεσ;


Μάκθμα : Γάτοσ από ςπίτι ηθτάει νζα οικογζνεια (3) Τετάρτθ 31 Οκτωβρίου 2012

1. Συμπλιρωςε τουσ πίνακεσ

Ενικόσ αρικμόσ

Ονομαςτικι (ποιοσ; ποια; ποιο;)

ο ςκφλοσ θ ακρίδα το ποτιρι

Γενικι (ποιανοφ; ποιανισ; )

Αιτιατικι (τι;)

Κλθτικι (φωνάηω κάποιον)

Πλθκυντικόσ αρικμόσ

Ονομαςτικι (ποιοι; ποιεσ; ποια;)

οι ςκφλοι οι ακρίδεσ τα ποτιρια

Γενικι (ποιανοφ; ποιανισ; )

Αιτιατικι (τι;)

Κλθτικι (φωνάηω κάποιον)

2. Κφκλωςε ςτθν παρακάτω αγγελία τα επίκετα .

3. Γράψε μια δικι ςου αγγελία για ζναν παπαγάλο. Μθν ξεχάςεισ να χρθςιμοποιιςεισ πολλά επίκετα για να περιγράψει πωσ είναι ( ςϊμα, φτερά, ουρά, χαρακτιρασ, μάτια, ράμφοσ)

4. Γράφω τισ παρακάτω λζξεισ ςτθν ομάδα (ριμα, ουςιαςτικό, επίκετο) που πρζπει :

(γαριφαλιζσ, χριςιμοσ, μαγειρεφει, ςκεφτόμαςτε, χάρτινοσ, θκοποιόσ,

αφινουν, βιβλιοπωλείο, πζτρινοσ, ςτρογγυλόσ, ςκαρφάλωςαν, αίκουςα,

ρωτϊ, μαχαίρι, νζοσ)

Ουσιαστικά Ρήματα Επίθετα

________________ ________________ ________________

________________ ________________ ________________

________________ ________________ ________________

________________ ________________ ________________

________________ ________________ ________________

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Χαρίηεται καφζ ςκυλάκι ράτςασ Ζχει πυκνό τρίχωµα και µαφρα

µάτια. Είναι µικρόςωµο, ηωθρόκαι παιχνιδιάρικο. Ζχει µεγάλα

µυτερά αυτιά και µακριά ουρά. Είναι πολφ χαριτωµζνο και ηθτείται

οικογζνεια να το υιοκετιςει. Για πλθροφορίεσ τθλεφωνιςτε ςτο

6777767777.

Ψαρουδάκθ Μαρίςα Δθμοτικό Σχολείο Βακζοσ Ψαρουδάκθ Μαρίςα Δθμοτικό Σχολείο Βακζοσ

Μάκθμα : Το τραγοφδι τθσ φάλαινασ

Παραςκευι 2 Νοεμβρίου

1. Γράψετε τα ςυνϊνυμα των πιο κάτω λζξεων και ςτθ ςυνζχεια φτιάξτε προτάςεισ με τισ λζξεισ αυτζσ.

ιρεμοσ ___________ καυμαςτόσ ___________ ξαφνικά ___________ χριςιμοσ ___________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Συμπλθρϊνω ςωςτά με τα άρκρα «τθσ» ι « τισ» :

Το πρωί ________ Παραςκευισ ετοιμάςαμε ________ τςάντεσ. Κάναμε όλεσ ________ ετοιμαςίεσ ………… εκδρομισ. Αφοφ ξεπεράςαμε ________ δυςκολίεσ ________ςτιγμισ, πιγαμε να χαροφμε ________ ομορφιζσ ……________ εξοχισ. Προςζχαμε ________ ςτροφζσ ________ διαδρομισ. Ανεβικαμε ________ ανθφοριζσ …________ πλαγιάσ. Στο βάκοσ του δρόμου αντικρίςαμε …________ κορυφζσ ________ Πεντζλθσ.

3. Να κλίνεσ τα παρακάτω ουςιαςτικά ςτθν διπλανι ςελίδα, μαηί με το άρκρο του. Ο παλιατηισ, θ βαςίλιςςα, το δάςοσ

Μάκθμα : Το τραγοφδι τθσ φάλαινασ

Παραςκευι 2 Νοεμβρίου

1. Γράψετε τα ςυνϊνυμα των πιο κάτω λζξεων και ςτθ ςυνζχεια φτιάξτε προτάςεισ με τισ λζξεισ αυτζσ.

ιρεμοσ ___________ καυμαςτόσ ___________ ξαφνικά ___________ χριςιμοσ ___________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Συμπλθρϊνω ςωςτά με τα άρκρα «τθσ» ι « τισ» :

Το πρωί ________ Παραςκευισ ετοιμάςαμε ________ τςάντεσ. Κάναμε όλεσ ________ ετοιμαςίεσ ………… εκδρομισ. Αφοφ ξεπεράςαμε ________ δυςκολίεσ ________ςτιγμισ, πιγαμε να χαροφμε ________ ομορφιζσ ……________ εξοχισ. Προςζχαμε ________ ςτροφζσ ________ διαδρομισ. Ανεβικαμε ________ ανθφοριζσ …________ πλαγιάσ. Στο βάκοσ του δρόμου αντικρίςαμε …________ κορυφζσ ________ Πεντζλθσ.

3. Να κλίνεσ τα παρακάτω ουςιαςτικά ςτθν διπλανι ςελίδα, μαηί με το άρκρο του. Ο παλιατηισ, θ βαςίλιςςα, το δάςοσ


Μάκθμα : Οι ακροβάτεσ τθσ κάλαςςασ Τρίτθ 6 Νοεμβρίου 2012

1. . Στο παρακάτω κείμενο ςυμπλθρϊνω τα ομόθχα άρκρα τθσ (με κόκκινο) ι τισ (με πράςινο):

Τα δελφίνια εκτόσ από ακροβάτεσ _______ κάλαςςασ, κα μποροφςε κανείσ να τα πει και «άλογα _______ κάλαςςασ», γιατί και γριγορα ςαν άλογα είναι και ςτθν ανάςα τα άλογα κυμίηουν.

Ο κεόσ _______ κάλαςςασ παρουςιάηεται καβάλα ς’ ζνα δελφίνι. Και πάρα πολλοί μφκοι υπάρχουν για τα δελφίνια. Όπωσ για παράδειγμα ο μφκοσ _______ Λθτϊσ με το Δία. Η Λθτϊ ιταν Τιτανίδα και μια από _______ γυναίκεσ που αγάπθςε ο Δίασ και τθ

ηιλευε θ ϋΗρα. Η ϋΗρα, όταν θ Λθτϊ ιταν ζγκυοσ, ζςτειλε το δράκοντα Πφκωνα να τθν καταςπαράξει, αλλά ζνα δελφίνι, ςταλμζνο από τον Ποςειδϊνα, τθ μετζφερε ςτθ Διλο, όπου γζννθςε τθν Άρτεμθ και τον Απόλλωνα. Τζλοσ τα δελφίνια ηουν ςε όλεσ _______ κάλαςςεσ _______ γθσ, εκτόσ από _______ πολικζσ. Σ_______ κάλαςςεσ _______ Μεςογείου υπάρχει το δελφίνι το γνιςιο ι το κοινό. 2. Συνδφαςε κι εςφ το ψάρι με τισ παρακάτω λζξεισ, για να φτιάξεισ

ςφνκετεσ λζξεισ που ανικουν ςτθν ίδια οικογζνεια:

Καΐκι _________________ Κροκζτα __________________ Καςζλα _________________ Χελιδόνι __________________ Μεηζσ _________________ Σκφλοσ __________________ Χρυςό _________________ Κόκαλο __________________ Πουλί _________________ Αγορά __________________ Τόποσ _________________ Κόλλα __________________

3. Συμπλθρϊνω τισ καταλιξεισ που λείπουν ςτο παρακάτω κείμενο :

(Για να κυμθκοφμε τουσ κανόνεσ ορκογραφίασ!!!)

Τθν Κυριακ____ το πρω____ ιρκε ςτο εξοχικό ςπίτ____ μασ μια

φίλ____ τθσ μαμάσ μου μαηί με το παιδ____ τθσ, που είναι

φίλ____ μου από το ςχολείο. Στο χζρ____ του κρατοφςε ζνα

παιχνίδ____ για να παίξου____ μ’ αυτό. Παίξα____ πολλζσ

ϊρ____ και όταν πλθςίαηε το βράδυ ζφυγαν. Και οι δφο

είμας____ ευχαριςτθμζν____ από τθν όμορφ____ ςυντροφιά

μασ.

4. Να κλίνεισ ςτθ δίπλα ςελίδα του τετραδίου ςου τα παρακάτω

ουςιαςτικά μαηί με το άρκρο τουσ. (Μθν ξεχάςεισ να γράψεισ και τισ πτϊςεισ ςτο πλάι) η θάλασσα, η ακτή και η ράχη


Μάκθμα : Οι ακροβάτεσ τθσ κάλαςςασ Τετάρτθ 7 Νοεμβρίου 2012 1. Συμπλθρώνω τον πίνακα βάηοντασ τα κθλυκά

ουςιαςτικά ςτθν πτώςθ που μου ηθτάει

2. Στο παρακάτω κείμενο ςυμπλθρώνω τα ομόθχα άρκρα τθσ (με κόκκινο) ι

τισ (με πράςινο):

Τα δελφίνια εκτόσ από ακροβάτεσ ____ κάλαςςασ, κα μποροφςε κανείσ να τα πει και «άλογα ____ κάλαςςασ», γιατί και γριγορα ςαν άλογα είναι και ςτθν ανάςα τα άλογα

κυμίηουν. Ο κεόσ ____ κάλαςςασ παρουςιάηεται καβάλα ς’ ζνα δελφίνι. Και πάρα πολλοί μφκοι υπάρχουν για τα δελφίνια. Όπωσ για παράδειγμα ο μφκοσ ____ Λθτώσ με το Δία. Η Λθτώ

ιταν Τιτανίδα και μια από ____ γυναίκεσ που αγάπθςε ο Δίασ και τθ ηιλευε θ ΄Ηρα. Η ΄Ηρα, όταν θ Λθτώ ιταν ζγκυοσ, ζςτειλε το δράκοντα Πφκωνα να τθν καταςπαράξει, αλλά ζνα δελφίνι, ςταλμζνο από τον Ποςειδώνα, τθ μετζφερε ςτθ Διλο, όπου γζννθςε τθν ΄Αρτεμθ και τον Απόλλωνα. Τζλοσ τα δελφίνια ηουν ςε όλεσ ____ κάλαςςεσ ____ γθσ, εκτόσ από _____ πολικζσ. Σ___ κάλαςςεσ ____ Μεςογείου υπάρχει το δελφίνι το γνιςιο ι το κοινό.

Μάκθμα : Οι ακροβάτεσ τθσ κάλαςςασ Τετάρτθ 7 Νοεμβρίου 2012

1. Συμπλθρώνω τον πίνακα βάηοντασ τα κθλυκά ουςιαςτικά ςτθν πτώςθ που μου ηθτάει

2. Στο παρακάτω κείμενο ςυμπλθρώνω τα ομόθχα άρκρα τθσ (με κόκκινο) ι

τισ (με πράςινο):

Τα δελφίνια εκτόσ από ακροβάτεσ ____ κάλαςςασ, κα μποροφςε κανείσ να τα πει και «άλογα ____ κάλαςςασ», γιατί και γριγορα ςαν άλογα είναι και ςτθν ανάςα τα άλογα

κυμίηουν. Ο κεόσ ____ κάλαςςασ παρουςιάηεται καβάλα ς’ ζνα δελφίνι. Και πάρα πολλοί μφκοι υπάρχουν για τα δελφίνια. Όπωσ για παράδειγμα ο μφκοσ ____ Λθτώσ με το Δία. Η Λθτώ

ιταν Τιτανίδα και μια από ____ γυναίκεσ που αγάπθςε ο Δίασ και τθ ηιλευε θ ΄Ηρα. Η ΄Ηρα, όταν θ Λθτώ ιταν ζγκυοσ, ζςτειλε το δράκοντα Πφκωνα να τθν καταςπαράξει, αλλά ζνα δελφίνι, ςταλμζνο από τον Ποςειδώνα, τθ μετζφερε ςτθ Διλο, όπου γζννθςε τθν ΄Αρτεμθ και τον Απόλλωνα. Τζλοσ τα δελφίνια ηουν ςε όλεσ ____ κάλαςςεσ ____ γθσ, εκτόσ από _____ πολικζσ. Σ___ κάλαςςεσ ____ Μεςογείου υπάρχει το δελφίνι το γνιςιο ι το κοινό.


(γενικι) Πλθκυντικόσ αρικμόσ

(αιτιατικι)

θ κουρτίνα τθσ τισ

θ άγκυρα

θ κάλαςςα

θ αρκοφδα

θ φωλιά

θ ςθμαία

θ μθτζρα

θ τροφι

θ αυλι


(γενικι) Πλθκυντικόσ αρικμόσ

(αιτιατικι)

θ κουρτίνα τθσ τισ

θ άγκυρα

θ κάλαςςα

θ αρκοφδα

θ φωλιά

θ ςθμαία

θ μθτζρα

θ τροφι

θ αυλι


Μάκθμα : Γθ και Θάλαςςα Δευτζρα 12 Νοεμβρίου 2012

Με το κόμμα ( , ) ςταματάμε για λίγο τθ φωνι μασ μζςα ςτθν πρόταςθ, όταν διαβάηουμε.

Πότε χρηςιμοποιοφμε το κόμμα;

Όταν κζλουμε να χωρίςουμε λζξεισ ι προτάςεισ που είναι αςφνδετεσ

μεταξφ τουσ, δθλαδι λζξεισ που είναι ςτθ ςειρά και δε ςυνδζονται. π.χ. Στο ηωολογικό κιπο είδαμε λιοντάρια, γορίλεσ, αρκοφδεσ, ελζφαντεσ και άλλα ηϊα.

π.χ. Κάκε πρωί ξυπνάω, πλζνομαι, ντφνομαι, τρϊω το πρωινό μου, παίρνω τθν τςάντα μου και φεφγω για το ςχολείο.

Όταν κζλουμε να χωρίςουμε τθν κλθτικι προςφϊνθςθ από τθν υπόλοιπθ πρόταςθ.

π.χ. Φανι, δϊςε μου το ψαλίδι.

Όταν κζλουμε να χωρίςουμε μικρότερεσ φράςεισ που εξθγοφν κάτι μζςα

ςε μία πρόταςθ. π.χ. Η Ακινα, θ πρωτεφουςα τθσ Ελλάδασ, διοργάνωςε τουσ Ολυμπιακοφσ Αγϊνεσ του 2004. Στθν παραπάνω πρόταςθ θ φράςθ η πρωτεφουςα τησ Ελλάδασ μπαίνει ςε κόμματα γιατί εξθγεί τθ λζξθ Αθήνα.

Να θυμάςαι ότι …

Δε μπαίνει κόμμα πριν από το και, το οφτε, το μήτε και το ή.

Με τα αποςιωπητικά ( … ) ςταματάμε μία πρόταςθ επειδι αυτόσ που τθ διαβάηει κα καταλάβει ποια είναι θ ςυνζχεια. Πότε χρηςιμοποιοφμε τα αποςιωπητικά;

Όταν κζλουμε να δείξουμε ςυγκίνθςθ ι ζντονα ςυναιςκιματα (ντροπι ι φόβο).

π.χ. Τθ ςτιγμι που κάποιοσ ιταν ζτοιμοσ να με πιάςει … ξφπνθςα.

Όταν κζλουμε να αποςιωπιςουμε κάτι ι δε λζμε κάτι επειδι

είναι γνωςτό.

π.χ. Μθν το ξανακάνεισ αυτό, γιατί κα …

1. Να διαβάςεισ τισ παρακάτω προτάςεισ και να βάλεισ κόμμα όπου χρειάηεται.

α) Όχι δε μπορϊ να ζρκω. β) Μζςα ςτο μαγαηί υπιρχαν κοφκλεσ αυτοκινθτάκια μπάλεσ θλεκτρονικά ςυναρμολογοφμενα. γ) Μαρία μάηεψε τα πράγματά ςου. δ) Κάκε μζρα κάναμε μπάνιο παίηαμε ςτθν αμμουδιά μαηεφαμε κοχφλια ψαρεφαμε με τθ βάρκα και κάναμε βόλτεσ.

2. Να ςθμειϊςεισ τα αποςιωπθτικά ςτισ παρακάτω προτάςεισ. α) Δεν ξζρω τι να πω για να ςασ ευχαριςτιςω β) Αν τολμιςει να μου μιλιςει, κα του δείξω εγϊ γ) Αλίμονο ςου αν ςε πιάςω ςτα χζρια μου δ) Μθν τρζχεισ γιατί κα χτυπιςεισ. Και αν χτυπιςεισ


Μάκθμα : Οι μικροί ταξιδιϊτεσ ανεβαίνουν ςτο βουνό

Δευτζρα 12 Νοεμβρίου 2012

1. Να ςυμπλθρϊςετε τισ προτάςεισ με τθν κατάλλθλθ παρομοίωςθ από τοδιπλανό πλαίςιο.

Το νερό ιταν αρμυρό ____________________. Πθδοφςε εδϊ κι εκεί ___________________. Επαναλάμβανε κάκε φράςθ __________________. Η μπογιά ιταν κατακόκκινθ ___________________. Ο Σταμάτθσ πεινάει ________________. Εκείνο το παιδί ζκανε ________________. Η φωνι τθσ ιταν γλυκιά _____________________. Ο Θωμάσ είναι πονθρόσ ___________________. Είναι ελαφρφσ ______________________. Τα ςταφφλια ιταν γλυκά ____________________. Ζκανε ___________________ μόλισ το άκουςε.

2. Γράφω μπροςτά από τα ουςιαςτικά ζνα επίκετο όποιο κζλω εγϊ:

νόςτιμο φαγθτό ___________________ βλάςτθςθ ___________________ παραλία ___________________ χαράδρα ___________________ βουνό ___________________ κατςίκι ___________________ ςπίτια ___________________ αζρασ

3. Γράφω Σ για τισ ςυνϊνυμεσ και Α για τισ αντίκετεσ λζξεισ:μιλϊ – ςυηθτϊ (__) πουλϊ – αγοράηω (__) κφρα – πόρτα (__)

προςκζτω – αφαιρϊ (__) προςφζρω – δίνω (__) ωμόσ – άψθτοσ (__)

καιρόσ – κλίμα (__) γνϊμθ – άποψθ (__) ςθκϊνω - κατεβάηω (__)

Μάκθμα : Οι μικροί ταξιδιϊτεσ ανεβαίνουν ςτο βουνό

Δευτζρα 12 Νοεμβρίου 2012

1. Να ςυμπλθρϊςετε τισ προτάςεισ με τθν κατάλλθλθ παρομοίωςθ από τοδιπλανό πλαίςιο.

Το νερό ιταν αρμυρό ____________________. Πθδοφςε εδϊ κι εκεί ___________________. Επαναλάμβανε κάκε φράςθ __________________. Η μπογιά ιταν κατακόκκινθ ___________________. Ο Σταμάτθσ πεινάει ________________. Εκείνο το παιδί ζκανε ________________. Η φωνι τθσ ιταν γλυκιά _____________________. Ο Θωμάσ είναι πονθρόσ ___________________. Είναι ελαφρφσ ______________________. Τα ςταφφλια ιταν γλυκά ____________________. Ζκανε ___________________ μόλισ το άκουςε.

2. Γράφω μπροςτά από τα ουςιαςτικά ζνα επίκετο κζλω εγϊ:

νόςτιμο φαγθτό ___________________ βλάςτθςθ ___________________ παραλία ___________________ χαράδρα ___________________ βουνό ___________________ κατςίκι ___________________ ςπίτια ___________________ αζρασ

3. Γράφω Σ για τισ ςυνϊνυμεσ και Α για τισ αντίκετεσ λζξεισ:μιλϊ – ςυηθτϊ (__) πουλϊ – αγοράηω (__) κφρα – πόρτα (__)

προςκζτω – αφαιρϊ (__) προςφζρω – δίνω (__) ωμόσ – άψθτοσ (__)

καιρόσ – κλίμα (__) γνϊμθ – άποψθ (__) ςθκϊνω - κατεβάηω (__)

ζαν παπαγάλος,ζαν θαλαζζινό,

ζαν αίμα, ζαν μέλι,

ζαν αλεπού,ζαν πούποσλο

ζαν αγρίμι,ζαν λύκος,

ζαν καγκοσρό,ζαν κελάηδημα,

ζαν ηρελός

ζαν παπαγάλος,ζαν θαλαζζινό,

ζαν αίμα, ζαν μέλι,

ζαν αλεπού,ζαν πούποσλο

ζαν αγρίμι,ζαν λύκος,

ζαν καγκοσρό,ζαν κελάηδημα,

ζαν ηρελός

Ψαρουδάκη Μαρίσα Δημοτικό Σχολείο Άνω Βαθέος

Μάθημα : Οι μικροί ταξιδιώτες ανεβαίνουν στο βουνό Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2012

Για να κάνουμε μια μικρή επανάληψη σε ότι καινούριο μάθαμε ! ! !

Οι λέξεις που έχουν περίπου την ίδια σημασία λέγονται συνώνυμες λέξεις ή συνώνυμα.

Η Μαρία είναι όμορφη. Η Μαρία είναι ωραία Συνώνυμα

Οι λέξεις που έχουν αντίθετη σημασία λέγονται αντίθετες λέξεις ή αντίθετα.

Η κυρία Μαρία είναι γριά. Η Άννα είναι νέα. Αντίθετα Όταν χρησιμοποιούμε μια λέξη με την πραγματική της σημασία,

έχουμε κυριολεξία. Το χιόνι είναι πάντα κρύο.

Όταν χρησιμοποιούμε μια λέξη με αλλαγμένη τη σημασία της,

έχουμε μεταφορά. Το χαμόγελο του Κώστα είναι κρύο. Όταν λέμε ότι κάτι μοιάζει με κάτι άλλο, τότε έχουμε παρομοίωση.

Η παρομοίωση γίνεται με τις λέξεις: σαν, όπως, λες και, μοιάζει με. Ο Γιώργος τρέχει σαν λαγός. Ο Γιώργος τρέχει όπως τον λαγό. Ο Γιώργος τρέχει λες και είναι λαγός. Ο Γιώργος όταν τρέχει μοιάζει με λαγό.

1. Γράψε Σ για τα συνώνυμα και Α για τα αντίθετα. ( ... ) μίσος – αγάπη ( ... ) έξυπνη – χαζή ( ... ) θόρυβος – ησυχία ( ... ) θόρυβος – φασαρία ( ... ) λύπη – στεναχώρια ( ... ) κοντό – χαμηλό ( ... ) χαρά – λύπη ( ... ) καράβι – πλοίο 2. Γράψε τις φράσεις αλλάζοντας την υπογραμμισμένη λέξη με μια

αντίθετη λέξη... Το βαμβάκι είναι σκληρό. ____________________________________

Ο παλιάτσος είναι σοβαρός. ____________________________________

Ο Κώστας είναι άσχημος. ____________________________________

Η Μαρία διαβάζει αργά. ____________________________________

Σήμερα είμαι πολύ χαρούμενη. __________________________________

Ο Γιώργος είναι τεμπέλης. ____________________________________

3. Γράψε Κ για την κυριολεξία και Μ για τη μεταφορά... ( ... ) Τρώει παγωτό. ( ... ) Ήπιε πικρό φάρμακο. ( ... ) τρώει σίδερα. ( ... ) Του είπε πικρά λόγια. ( ... ) Έχυσε μαύρο δάκρυ. ( ... ) Μασάει τα λόγια του. ( ... ) Φόρεσε μαύρο φόρεμα. ( ... ) Μασάει το φαγητό του. 4. Συμπλήρωσε τις παρομοιώσεις με τις λέξεις:

( σαν πέτρα, σαν βαμβάκι, σαν τον ουρανό, σαν πούπουλο, σαν αρνάκι, σαν αλεπού, σαν χελώνα, σαν λαγός, σαν μέλι, σαν μέλισσα )

ελαφρύ ________________ εργατική ________________

σκληρό ______________ γρήγορος _______________

Είναι μαλακό ________________ Είναι γλυκό __________________

πονηρή ________________ μπλε ___________________

ήμερος ________________ αργός __________________

Ψαρουδάκθ Μαρίςα Δθμοτικό Σχολείο Άνω Βακζοσ

Επαναλθπτικζσ Αςκιςεισ 3ου κεφαλαίου

Τρίτθ 20 Νοεμβρίου 2012

1. Σθμειώνω Σ για τισ ςυνώνυμεσ λζξεισ και Α για τισ αντίκετεσ

λζξεισ:

βάφω – χρωματίηω (___) βρεγμζνο – άβρεχτο (___)

ανοιχτόσ – κλειςτόσ (___) κατάςτθμα – μαγαηί (___)

περιμζνω – καρτερϊ (___) θςυχία – φαςαρία (___)

κελάρι – αποκικθ (___) κλείνω – ανοίγω (___)

φωτεινό – ςκοτεινό (___) γλυπτό – άγαλμα (___)

2. Συμπλθρώνω όπωσ ςτα παραδείγματα:

Γενική ενικοφ Αιτιατική πληθυντικοφ

θ γραμμι της γραμμισ τις γραμμζσ

θ γλάςτρα __________________ _________________

θ ελπίδα __________________ _________________

θ ρίηα __________________ _________________

θ γιορτι __________________ _________________

θ ςυμβουλι __________________ _________________

3. Γράφω Κ για τθ κυριολεξία και Μ για τθ μεταφορά:

____ Μζκυςε από το κραςί.

____ Μζκυςε από ευτυχία.

____ Η αλικεια είναι πικρι.

____ Η ςοκολάτα είναι πικρι.

____ Σκόνταψα ςε μια πζτρα.

____ Ο γείτονασ ζχει καρδιά πζτρα.

4. Συμπλθρώνω τισ παρομοιώςεισ με το κατάλλθλο ηώο.

Ο Μιχάλθσ πεινάει τόςο πολφ σαν _____________________ .

Η φωνισ τθσ Μάρκασ είναι τόςο γλυκιά όμοια με __________________

Ο Θωμάσ είναι πονθρόσ όπως _____________________

Ο Νάςοσ πθδάει από καρζκλα ςε καρζκλα σαν ____________________.

5. Γράφω δίπλα ςε κάκε λζξθ τθν ταυτόςθμι – ςυνώνυμθ τθσ

ςελινθ ________________ ιχκφσ ________________

οφκαλμόσ ________________ λεφτά ________________

άρτοσ ________________ οίνοσ ________________

6. Στο κείμενο ςυμπλθρώνω τα αόριςτα άρκρα:

_____ φορά κι ______ καιρό ______ ξυλοκόποσ επζςτρεφε ςτθν καλφβα του απ’ το παηάρι του χωριοφ ζχοντασ αγοράςει ______ ςαποφνι, ______ χτζνα και ______ βελόνα για τθ γυναίκα του. Στο δάςοσ μάηεψε μανιτάρια για τα παιδιά του κι ______ μεγάλο δεμάτι ξφλα για το τηάκι. Τα ’βαλε ςτον ϊμο και πιρε τθν ανθφόρα. Κουράςτθκε όμωσ ςτα μιςά του δρόμου και κάκιςε βαρφσ ςε _____ πεςμζνο κορμό να πάρει ανάςα.

7. Βάηω τελεία, κόμμα και αποςιωπθτικά όπου χρειάηεται:

Η τςάντα μου είναι πολφ βαριά Και τι δεν ζχει μζςα

Βιβλία τετράδια μπλοκ ηωγραφικισ κομπιουτεράκι και βζβαια τθν

καςετίνα μου Εκεί να δείτε τι γίνεται

Μολφβια ςτυλό γόμεσ ξφςτρεσ ξυλομπογιζσ μαρκαδόροι χάρακασ

και ό,τι άλλο μπορείσ να φανταςτείσ

Φύλλο εργασίας: 9 Ονοματεπώνυμο:

Κάποιες φορές στο λόγο μας [γραπτό ή προφορικό], φεύγει το τελευταίο ή

το πρώτο φωνήεν από μία λέξη και στη θέση του μπαίνει αυτό το σημαδάκι( ’ ), που

λέγεται απόστροφος. Αντί για φωνήεν μπορεί να φύγει κι ένα δίψηφο φωνήεν.

Π.χ. Ανεβήκαμε στα άλογα και φύγαμε για τα αμπέλια.

Ανεβήκαμε στ’ άλογα και φύγαμε για τ’ αμπέλια.

Το χρώμα του ουρανού είναι γαλάζιο.

Το χρώμα τ’ ουρανού είναι γαλάζιο.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Κάποιες φορές το και, όταν το ακολουθεί λέξη που αρχίζει από

φωνήεν, γίνεται κι χωρίς απόστροφο.

π.χ. και αυτό – κι αυτό, και έφυγε – κι έφυγε

1. Συμπληρώνω το διάλογο, γράφοντας με απόστροφο ( ’ ) τις φράσεις που είναι στις παρενθέσεις:

− Πού (να είναι) ο Αντρέας ;

− Δεν (το ήξερες) πως (θα αργήσει) να

γυρίσει απόψε ;

− Δε (μου είπε) κάτι τέτοιο, αγόρι μου, (για αυτό)

ανησυχώ πολύ.

− Μην ανησυχείς, μητέρα. Όπου (να είναι) (θα έρθει) να

μας συναντήσει (και αυτός) παρέα, οπωσδήποτε με (τα άλλα)

παιδιά.

− (Σε ευχαριστώ) , αγόρι μου, για το κουράγιο που μου

δίνεις.

Απόστροφος

Παίζω και μαθαίνω-Βίλη ΚαραγιώργουΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.76

Φύλλο εργασίας :10

Ονοματεπώνυμο:

Τα ουσιαστικά, τα επίθετα και τα άρθρα κλίνονται. Έχουν τέσσερις πτώσεις. Την κάθε πτώση την χρησιμοποιούμε σε διαφορετική περίπτωση.

Για να τις θυμηθούμε !

1. Γράφω τα ουσιαστικά της παρένθεσης σε αιτιατική πτώση:

Ο Ορέστης ταΐζει (γάτα) .

Ο σκύλος δαγκώνει (κόκαλο) .

Η γιαγιά βάζει (κότες) στο κοτέτσι.

Ο θηριοδαμαστής εκπαιδεύει (ελέφαντες) .

Πάντα καμαρώνω (αετό) , όταν πετάει.

Μου αρέσει να διαβάζω (παραμύθια) , κυρίως αυτό με

(κόρακα) και (αλεπού) .

ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ Με την ονομαστική απαντάμε στην ερώτηση ποιος; τι;

Ο ήλιος φώτιζε τη γη.

ΓΕΝΙΚΗ Με την γενική απαντάμε στην ερώτηση τίνος;

Οι ακτίνες του ήλιου φώτιζαν τη γη.

ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ Με την αιτιατική απαντάμε στην ερώτηση ποιον;

Κοιτάζαμε τον ήλιο που βασίλευε.

ΚΛΗΤΙΚΗ Με την κλητική καλούμε, φωνάζουμε κάποιον (και πάντα ακολουθεί κόμμα !)

Ήλιε, που κρύφτηκες;

Πτώσεις


Αριθμός φύλλου: 11 Ονοματεπώνυμο:

1. Συμπλήρωσε τους πίνακες

Ενικός αριθμόςΟνομαστική

(ποιος; ποια; ποιο;) ο σκύλος η ακρίδα το ποτήρι

Γενική (ποιανού; ποιανής;)



Πληθυντικός αριθμός Ονομαστική

(ποιοι; ποιες; ποια;) οι σκύλοι οι ακρίδες τα ποτήρια

Γενική (ποιανού; ποιανής;)



2. Υπογραμμίζω στην παρακάτω αγγελία τα επίθετα :

Χαρίζεται καφέ σκυλάκι ράτσας

Έχει πυκνό τρίχωµα και µαύρα

µάτια. Είναι µικρόσωµο, ζωηρό και παιχνιδιάρικο. Έχει

μεγάλα

μυτερά αυτιά και μακριά ουρά.

Είναι πολύ χαριτωμένο και ζητείται

οικογένεια να το υιοθετήσει.

Για πληροφορίες τηλεφωνήστε στο

6777767777.



1. Γράφω μια δική μου αγγελία για έναν παπαγάλο. Δεν ξεχνώ να

χρησιμοποιώ πολλά επίθετα για να περιγράψω πως είναι ( σώμα,

φτερά, ουρά, χαρακτήρας, μάτια, ράμφος)

2. Γράφω τις παρακάτω λέξεις στην ομάδα (ρήμα, ουσιαστικό, επίθετο) που πρέπει :

(γαριφαλιές, χρήσιμος, μαγειρεύει, σκεφτόμαστε, χάρτινος, ηθοποιός, αφήνουν, βιβλιοπωλείο, πέτρινος, στρογγυλός, σκαρφάλωσαν, αίθουσα, ρωτώ, μαχαίρι,

νέος)

ΡΗΜΑΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ



1. Συμπληρώνω σωστά με τα άρθρα «της» ή « τις» :

Το πρωί Παρασκευής ετοιμάσαμε τσάντες. Κάναμε όλες

ετοιμασίες εκδρομής. Αφού ξεπεράσαμε δυσκολίες

στιγμής, πήγαμε να χαρούμε ομορφιές εξοχής. Προσέχαμε

στροφές διαδρομής. Ανεβήκαμε ανηφοριές πλαγιάς.

Στο βάθος του δρόμου αντικρίσαμε κορυφές Πεντέλης.

2. Συμπληρώνω τον πίνακα βάζοντας τα θηλυκά ουσιαστικά στην πτώση που

μου ζητάει

Ενικός αριθμός (γενική)

Πληθυντικός αριθμός (αιτιατική)

η κουρτίνα της τις η άγκυρα

η θάλασσα η αρκούδα

η φωλιά η σημαία η μητέρα η τροφή η αυλή

ένα → της πολλά → τις


Φύλλο εργασίας:14


Τ ο κ ό μ μ αΜε το κόμμα ( , ) σταματάμε για λίγο τη φωνή μας μέσα στην πρόταση, όταν διαβάζουμε.

Πότε χρησιμοποιούμε το κόμμα;

Όταν θέλουμε να χωρίσουμε λέξεις ή προτάσεις που είναι ασύνδετεςμεταξύ τους, δηλαδή λέξεις που είναι στη σειρά και δε συνδέονται.

π.χ. Στο ζωολογικό κήπο είδαμε λιοντάρια, γορίλες, αρκούδες, ελέφαντες και άλλα ζώα.

π.χ. Κάθε πρωί ξυπνάω, πλένομαι, ντύνομαι, τρώω το πρωινό μου, παίρνω την τσάντα μου και φεύγω για το σχολείο.

Όταν θέλουμε να χωρίσουμε την κλητική προσφώνηση από την υπόλοιπηπρόταση.

π.χ. Φανή, δώσε μου το ψαλίδι.

Όταν θέλουμε να χωρίσουμε μικρότερες φράσεις που εξηγούν κάτι μέσα σεμία πρόταση.

π.χ. Η Αθήνα, η πρωτεύουσα της Ελλάδας, διοργάνωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Στην παραπάνω πρόταση η φράση η πρωτεύουσα της Ελλάδας μπαίνει σε κόμματα γιατί εξηγεί τη λέξη Αθήνα.

Να θυμάσαι ότι …

Δε μπαίνει κόμμα πριν από το και, το ούτε, το μήτε και το ή.

1. Να διαβάσεις τις παρακάτω προτάσεις και να βάλεις κόμμα όπου χρειάζεται.

α) Όχι δε μπορώ να έρθω. β) Μέσα στο μαγαζί υπήρχαν κούκλες αυτοκινητάκια μπάλες ηλεκτρονικά συναρμολογούμενα. γ) Μαρία μάζεψε τα πράγματά σου. δ) Κάθε μέρα κάναμε μπάνιο παίζαμε στην αμμουδιά μαζεύαμε κοχύλια ψαρεύαμε με τη βάρκα και κάναμε βόλτες.


Τ α Α π ο σ ι ω π η τ ι κ ά

Με τα αποσιωπητικά ( … ) σταματάμε μία πρόταση επειδή αυτός που τη διαβάζει θα καταλάβει ποια είναι η συνέχεια.

Πότε χρησιμοποιούμε τα αποσιωπητικά;

Όταν θέλουμε να δείξουμε συγκίνηση ή έντονα συναισθήματα (ντροπή ήφόβο).

π.χ. Τη στιγμή που κάποιος ήταν έτοιμος να με πιάσει … ξύπνησα.

Όταν θέλουμε να αποσιωπήσουμε κάτι ή δε λέμε κάτι επειδή είναι γνωστό.

π.χ. Μην το ξανακάνεις αυτό, γιατί θα …

2. Να σημειώσεις τα αποσιωπητικά στις παρακάτω προτάσεις.

α) Δεν ξέρω τι να πω για να σας ευχαριστήσω

β) Αν τολμήσει να μου μιλήσει, θα του δείξω εγώ

γ) Αλίμονο σου αν σε πιάσω στα χέρια μου

δ) Μην τρέχεις γιατί θα χτυπήσεις. Και αν χτυπήσεις


Φύλλο εργασίας : 15


Οι λέξεις που έχουν περίπου την ίδια σημασία λέγονται συνώνυμες λέξεις ή

συνώνυμα.

Η Μαρία είναι όμορφη.

Η Μαρία είναι ωραία Συνώνυμα

Οι λέξεις που έχουν αντίθετη σημασία λέγονται αντίθετες λέξεις ή αντίθετα.

Η κυρία Μαρία είναι γριά.

Η Άννα είναι νέα. Αντίθετα

Όταν χρησιμοποιούμε μια λέξη με την πραγματική της σημασία, έχουμε

κυριολεξία.

Το χιόνι είναι πάντα κρύο.

Όταν χρησιμοποιούμε μια λέξη με αλλαγμένη τη σημασία της, έχουμε

μεταφορά.

Το χαμόγελο του Κώστα είναι κρύο.

Όταν λέμε ότι κάτι μοιάζει με κάτι άλλο, τότε έχουμε παρομοίωση.

Η παρομοίωση γίνεται με τις λέξεις: σαν, όπως, λες και, μοιάζει με.

Ο Γιώργος τρέχει σαν λαγός.

Ο Γιώργος τρέχει όπως τον λαγό.

Ο Γιώργος τρέχει λες και είναι λαγός.

Ο Γιώργος όταν τρέχει μοιάζει με λαγό.


1. Γράφω Σ για τα συνώνυμα και Α για τα αντίθετα.

2. Γράφω Κ για την κυριολεξία και Μ για τη μεταφορά...

3. Συμπληρώνω τις παρομοιώσεις με τις λέξεις:

σαν πέτρα, σαν βαμβάκι,

σαν τον ουρανό, σαν πούπουλο,

σαν αρνάκι, σαν αλεπού,

σαν χελώνα, σαν λαγός,

σαν μέλι, σαν μέλισσα

μίσος – αγάπη έξυπνη – χαζή θόρυβος – ησυχία κοντό – χαμηλό θόρυβος – φασαρία καράβι – πλοίο λύπη – στεναχώρια χαρά – λύπη

Τρώει παγωτό. Ήπιε πικρό φάρμακο. Τρώει σίδερα. Του είπε πικρά λόγια. Έχυσε μαύρο δάκρυ. Μασάει τα λόγια του. Φόρεσε μαύρο φόρεμα. Μασάει το φαγητό του.

ελαφρύ σκληρό Είναι μαλακό πονηρή ήμερος εργατική γρήγορος αργός Είναι γλυκό μπλε


1. Να γράψεις πιο σύντομα τις παρακάτω λέξεις σημειώνοντας την απόστροφο όπου χρειάζεται. α. που έχεις που ‘χεις ε. από όλα _____________ β. στα άρματα ________________ στ. πάρε το _____________ γ. το άφησα ________________ ζ. το έκλεισα _____________ δ. και εμένα ________________ η. άσε τα _____________

2. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω λέξεις όπως ήταν πριν «κοπούν» τα γράμματα και χωρίς απόστροφο.

α. σου ‘στρωσα σου έστρωσα ε. σ’ άκουσα _____________ β. μέσ’ από ________________ στ. ξύσ’ το _____________ γ. μου ΄λειψες ________________ ζ. απ’ αύριο _____________ δ. στείλ’ το ________________ η. το ‘να _____________

3. Να αντιστοιχίσεις τις συνώνυμες λέξεις στις δύο παρακάτω στήλες. συντροφιά ισχυρός οδός βάζω δυνατός παρέα αναχωρώ λεωφόρος πληγή φεύγω τοποθετώ τραύμα 4. Να γράψεις για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις μια συνώνυμη.

αδύνατος ________________ δουλεύω _____________ φασαρία ________________ κατάστημα _____________ ωραίος ________________ ύστερα _____________ επιθυμώ ________________ συζητώ _____________

5. Να γράψεις 3 συνώνυμες λέξεις για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις. κανονικός: ______________________________________________________ βαδίζω: ________________________________________________________

εύθυμος: _______________________________________________________

καβγάς: ________________________________________________________

Όνομα______________ Επώνυμο__________

Παλάνης Αθανάσιος


Γ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

ΓΛΩΣΣΑ


• Η απόστροφος ( ’ ) είναι ένα ορθογραφικό σημάδι που βάζουμε στη θέση

κάποιου φωνήεντος που έφυγε. Απόστροφο βάζουμε στις παρακάτω

περιπτώσεις :

στην έκθλιψη στην αφαίρεση στην αποκοπή. • Έκθλιψη έχουμε όταν χάνεται το τελικό φωνήεν μιας λέξης, όταν η επόμενη

λέξη αρχίζει από φωνήεν (α, ε, η, ι, ο, υ, ω).

π.χ. θα αρχίσω θ’ αρχίσω • Αφαίρεση έχουμε όταν χάνεται το αρχικό φωνήεν μιας λέξης, όταν η

προηγούμενη λέξη τελειώνει σε φωνήεν.

π.χ. να έρθω να ’ρθω • Αποκοπή έχουμε όταν χάνεται το τελικό φωνήεν μιας λέξης, όταν η επόμενη

αρχίζει από σύμφωνο (β, γ, δ, ζ, θ, κ, λ, μ, ν, ξ, π, ρ, σ, τ, φ, χ, ψ).


• Σημείωση: 1) Η λέξη μέσα παθαίνει αποκοπή και γίνεται μες, χωρίς

τόνο, χωρίς απόστροφο, με τελικό σίγμα (ς).


2) Η λέξη μέσα παθαίνει έκθλιψη και γίνεται μέσ’, με

τόνο και απόστροφο.

π.χ. μέσα απ’ το σπίτι μεσ’ απ’ το σπίτι 3) Η λέξη και παθαίνει έκθλιψη και γίνεται κι χωρίς

απόστροφο.


Λία Φωσκόλου




για άλλους ___________________________________________

του ουρανού ___________________________________________

από όλα ___________________________________________ δώσε τα δώσ’ τα

φέρε τον ___________________________________________

κόψε το ___________________________________________

διώξε τους ___________________________________________ σου έδειξα σου ’δειξα

μου έφερε ___________________________________________

σου έδωσε ___________________________________________

μου είπες ___________________________________________ 2. Ξαναγράφω τις φράσεις, βάζοντας κι στη θέση του και :

και άλλος ___________________________________________

και όμως ___________________________________________

και ύστερα ___________________________________________ 3. Ξαναγράφω τις φράσεις, χρησιμοποιώντας αντί για μέσα, μες ή μεσ’ :

μέσα στη θάλασσα ___________________________________________

μέσα στο νερό ___________________________________________

μέσα στο δρόμο ___________________________________________


μέσα από το κουτί ___________________________________________

μέσα από το σπίτι ___________________________________________

Ονοματεπώνυμο : ________________________________



1.Ξαναγράψε τις υπογραμμισμένες λέξεις που υπάρχουν στο παρακάτω κείμενο βάζοντας απόστροφο. Το πρωί ο ήλιος ετοιμάστηκε να ανέβει στο ολόχρυσο αμάξι του,όταν είδε τα μεγάλα μαύρα σύννεφα. Το μελισσάκι κοίταζε από το λουλούδι φοβισμένο. Μου είπε η μητέρα μου πως τα έχει αυτά η άνοιξη,σκέφτηκε. Κοίταξε στο αντικρινό βουνό μα ο ήλιος δε φαινόταν πουθενά.Είδε να έρχεται η μπόρα. Τα πουλιά που είχαν αρχίσει το κελάηδημα σταμάτησαν.Το έβλεπε πως θα γινόταν χαλασμός. - Έλα μαζί μου!ακούστηκε ένας ψίθυρος. Τέντωσε τα αυτιά του. - Θα έρθεις;Ακούστηκε πάλι.Ήταν ένα μυρμήγκι. -Έλα πάμε στη φωλιά μου ώσπου να περάσει η μπόρα. Γράψε εδώ τις λέξεις με απόστροφο. ……………………… ……………………….. ……………………… ……………………… ………………………. ……………………… ……………………… ………………………. ……………………… ……………………… ………………………. ……………………… 2.Στις παρακάτω λέξεις συμπλήρωσε τις παρομοιώσεις. εργατικός ………………………….… ενοχλητικός ……………………….………… κίτρινος ……………………………... κόκκινη ………………………….…..……… γλυκό ……………………………..…. πονηρή ……………..……………………… τεράστια ……………………………… ήσυχος ………….………………….……… δυνατός ……………………………... γρήγορος ……………………………………. 3.Ένωσε τις συνώνυμες λέξεις.

σπίτι σημαντικός σπουδαίος κατοικία γραμμή τόπος μέρος θέλω επιθυμώ σειρά


σαν ψάρι, σαν φάλαινα, σαν αλεπού, σαν τη μέλισσα, σαν το μέλι, σαν λιοντάρι, σαν παπαρούνα, σαν τη μύγα, σαν λεμόνι,σαν τον άνεμο




ΓΛΩΣΣΑ


• Η απόστροφος ( ’ ) είναι ένα ορθογραφικό σημάδι που βάζουμε στη θέση

κάποιου φωνήεντος που έφυγε. Απόστροφο βάζουμε στις παρακάτω

περιπτώσεις :

στην έκθλιψη στην αφαίρεση στην αποκοπή. • Έκθλιψη έχουμε όταν χάνεται το τελικό φωνήεν μιας λέξης, όταν η επόμενη

λέξη αρχίζει από φωνήεν (α, ε, η, ι, ο, υ, ω).

π.χ. θα αρχίσω θ’ αρχίσω • Αφαίρεση έχουμε όταν χάνεται το αρχικό φωνήεν μιας λέξης, όταν η

προηγούμενη λέξη τελειώνει σε φωνήεν.

π.χ. να έρθω να ’ρθω • Αποκοπή έχουμε όταν χάνεται το τελικό φωνήεν μιας λέξης, όταν η επόμενη

αρχίζει από σύμφωνο (β, γ, δ, ζ, θ, κ, λ, μ, ν, ξ, π, ρ, σ, τ, φ, χ, ψ).


• Σημείωση: 1) Η λέξη μέσα παθαίνει αποκοπή και γίνεται μες, χωρίς

τόνο, χωρίς απόστροφο, με τελικό σίγμα (ς).


2) Η λέξη μέσα παθαίνει έκθλιψη και γίνεται μέσ’, με

τόνο και απόστροφο.

π.χ. μέσα απ’ το σπίτι μεσ’ απ’ το σπίτι 3) Η λέξη και παθαίνει έκθλιψη και γίνεται κι χωρίς

απόστροφο.


Λία Φωσκόλου Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.89



για άλλους ___________________________________________

του ουρανού ___________________________________________

από όλα ___________________________________________ δώσε τα δώσ’ τα

φέρε τον ___________________________________________

κόψε το ___________________________________________

διώξε τους ___________________________________________ σου έδειξα σου ’δειξα

μου έφερε ___________________________________________

σου έδωσε ___________________________________________

μου είπες ___________________________________________ 2. Ξαναγράφω τις φράσεις, βάζοντας κι στη θέση του και :

και άλλος ___________________________________________

και όμως ___________________________________________

και ύστερα ___________________________________________ 3. Ξαναγράφω τις φράσεις, χρησιμοποιώντας αντί για μέσα, μες ή μεσ’ :

μέσα στη θάλασσα ___________________________________________

μέσα στο νερό ___________________________________________

μέσα στο δρόμο ___________________________________________


μέσα από το κουτί ___________________________________________

μέσα από το σπίτι ___________________________________________

Ονοματεπώνυμο : ________________________________


Αφού διαβάσεις το κείμενο να υπογραμμίσεις λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή του σκύλου.

ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΜΟΛΟΣΣΟΣ (ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΑΝΟΣ) Ύψος αρσενικά: 80εκ. (τουλάχιστον) Ύψος θηλυκά: 72εκ. (τουλάχιστον) Βάρος αρσενικά: 55κιλ. (τουλάχιστον) Βάρος θηλυκά: 45κιλ. (τουλάχιστον) Χώρα προέλευσης: Γερμανία Aρχικός προορισμός: κυνήγι αγριογούρουνου

Ένας ήρεμος γίγαντας. Μη σας τρομάζει το τεράστιο μέγεθός τους. Μη σας πτοεί το τρομακτικό όνομα «Μολοσσός» (Μαστίφ δηλαδή) που παραπέμπει σε δυνατά σκυλιά φύλαξης και προστασίας.

Οι σύγχρονοι «Μεγάλοι Δανοί» ίσως προκαλούν τρόμο στους ανεξοικείωτους. Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για ζώα ευγενικά, πράα, κοινωνικά, ήρεμα, που «χωράνε» θαυμάσια στο μικρό σας διαμέρισμα! Η εξωτερική εμφάνιση Ο Γερμανικός Μολοσσός είναι μια από τις πιο κομψές γιγαντόσωμες φυλές. Η ευγενική του εμφάνιση συνδυάζει ένα μεγαλόσωμο, δυναμικό σώμα, γερής κατασκευής με περηφάνια, αρμονία, κομψότητα και ένα ιδιαίτερα εκφραστικό πρόσωπο. Θεωρείται ο Απόλλωνας των σκύλων.

Ο χαρακτήρας Το αγγλικό πρότυπο της φυλής, το χαρακτηρίζει ορμητικό και τολμηρό και αυτό σημαίνει πως η φυλή πρέπει να είναι πάντα σε ετοιμότητα προκειμένου να πάει οπουδήποτε και να κάνει οτιδήποτε. Όμως ταυτόχρονα, οι Μεγάλοι Δανοί οφείλουν να είναι ευγενικοί, εξωστρεφείς, φιλικοί και φυσικά, για σκύλους αυτού του μεγέθους, η νευρικότητα και η επιθετικότητα δεν είναι αποδεκτά χαρακτηριστικά. Τι κι αν κάποτε κυνηγούσαν αγριογούρουνα; Οι σύγχρονοι Μολοσσοί είναι ιδιαίτερα ήρεμοι και προσαρμόζονται εύκολα σε μια σχετικά καθιστική ζωή. Πρόκειται για εξαιρετικά ζώα συντροφιάς, ιδιαίτερα κοινωνικά, που λατρεύουν ολόκληρη την οικογένεια και τα πάνε περίφημα με άλλα ζώα. www.interpet.gr

ΦΩΤΗΣ ΣΤΑΜΟΣ


Όνομα ζώου και ηλικία Είδος ζώου και οικογένεια που ανήκει Διάρκεια ζωής Πότε και πώς το αποκτήσαμε Εξωτερική εμφάνιση Περιβάλλον(πού ζει, πώς τρέφεται κτλ.) Χαρακτήρας και συνήθειες Πώς περνάμε μαζί του Σημαντικά περιστατικά Σκέψεις και συναισθήματα γι' αυτό

ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΜΑΣ



Ποιο είναι το αγαπημένο μου;

Περιγράφω τα χαρακτηριστικά του.

Ποιες είναι οι συνήθειές του;

Ποια είναι η συμπεριφορά του;

Ποια είναι τα συναισθήματά μου;

Αγαπώ τα ζώα;

Όνομα__________________ Επώνυμο________________ Hμ/νία __________

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….




ΓΛΩΣΣΑ

Συμπληρώνω το διάλογο, γράφοντας με απόστροφο ( ’ ) τις φράσεις που είναι στις παρενθέσεις, κάνοντας έκθλιψη, αφαίρεση ή αποκοπή : - Πού (να είναι) ______________________ ο Αντρέας ;

- Δεν (το ήξερες) ______________________ πως (θα αργήσει) ______________________

να γυρίσει απόψε ;

- Δε (μου είπε) ______________________ κάτι τέτοιο, αγόρι μου, (για αυτό)

______________________ ανησυχώ πολύ.

- Μην ανησυχείς, μητέρα. Όπου (να είναι) ______________________ (θα έρθει)

______________________ να μας συναντήσει (και αυτός) ______________________

παρέα, οπωσδήποτε με (τα άλλα) ______________________ παιδιά.

- (Σε ευχαριστώ) ______________________, αγόρι μου, για το κουράγιο που μου δίνεις.

Συμπληρώνω με τον κατάλληλο τύπο των οριστικών και αόριστων άρθρων :

______ φορά κι ______ καιρό ήταν ______ αλεπού κι είχε πιάσει φιλίες μ’

______ πελαργό.

- Κυρ πελαργέ, του είπε ______ μέρα, έλα στο σπίτι μου να σου κάνω ______

τραπέζι.

- Ευχαρίστως, απάντησε ______ πελαργός.

______ αλεπού, που της άρεσαν ______ αστεία, αποφάσισε ν’ αφήσει νηστικό

______ πελαργό, για να γελάσει μαζί του.

Μαγείρεψε ______ σούπα και τη σέρβιρε σε ρηχά πιάτα.

Εκείνη άρχισε να τρώει, αλλά ______ πελαργός με ______ μακρύ ράμφος δεν

μπορούσε να ρουφήξει ______ σούπα.

- Πώς σου φαίνεται; Ρώτησε ______ αλεπού.

- Χμ, έκανε ______ πελαργός, είναι πολύ νόστιμη, αλλά έχω ______ τρομερό

πονοκέφαλο και μου κόπηκε ______ όρεξη.



Συμπληρώνω το παρακάτω κείμενο με τις καταλήξεις -μαι ή -με :

Όταν πηγαίνου______ στο θείο μου, χαίρο______ πολύ. Ευχαριστιέ______ που

παίζου______ με τον ξάδερφό μου στην αυλή. Μαζί χορταίνου______ παιχνίδι.

Ανεβαίνου______ στα δέντρα, κάνου______ κούνια, πηδά______ , τρέχου______ ,

γελά______ και τραγουδά______ . Συχνά σκέφτο______ πόσο τυχερός εί______

που έχω έναν τέτοιο ξάδερφο.

Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τις καταλήξεις -ται ή -τε :

Εσείς πού παίζε______ τις ελεύθερες ώρες σας ;

Το παιχνίδι αυτό παίζε______ με ορισμένους κανόνες.

Αν θέλε______ να σπουδάσε______ , πρέπει να διαβάζε______ πολύ. Όποιος

ασχολεί______ πολύ με το διάβασμα, αποκτά πολλές γνώσεις. Αντίθετα,

όποιος τεμπελιάζει και κοιμά______ δεν έχει ελπίδες να σπουδάσει.

Τα σκυλιά κυνηγούν τους λαγούς, αλλά δε φαίνε______ κανένας λαγός.

Γράφω τις παρακάτω λέξεις στην ομάδα που πρέπει :

(γαριφαλιές, χρήσιμος, μαγειρεύει, σκεφτόμαστε, χάρτινος, ηθοποιός, αφήνουν,

βιβλιοπωλείο, πέτρινος, στρογγυλός, σκαρφάλωσαν, αίθουσα, ρωτώ, μαχαίρι, νέος)

Ουσιαστικά Ρήματα Επίθετα

________________________ ________________________ ________________________

________________________ ________________________ ________________________

________________________ ________________________ ________________________

________________________ ________________________ ________________________

________________________ ________________________ ________________________

Ονοματεπώνυμο : ________________________________


Γ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΓΛΩΣΣΑ

Πρέπει να ξέρω : Τα ουσιαστικά παρουσιάζουν διάφορους τύπους, διάφορες μορφές, που τις λέμε

πτώσεις. Οι πτώσεις είναι τέσσερις :


ΠΤΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ


Με την ονομαστική απαντάμε στην ερώτηση ποιος , -α, -ο, -οι, -ες, -α ;

Ο λύκος μπαίνει στον κύκλο.

ΓΕΝΙΚΗ

Με την γενική απαντάμε στην ερώτηση τίνος ; ποιανών ;

Το παιχνίδι έχει το όνομα του λύκου.

ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ

Με την αιτιατική απαντάμε στην ερώτηση ποιον, -α, -ο, -ους, -ες, -α ; τι ;

Τα παιδιά φωνάζουν το λύκο.

ΚΛΗΤΙΚΗ

Με την κλητική καλούμε, φωνάζουμε κάποιον

Φωνάζουν : Λύκε, λύκε είσαι εδώ ;

Κλίση αρσενικών ουσιαστικών σε –ος

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ονομαστική ο λύκος οι λύκοι Γενική του λύκου των λύκων Αιτιατική το(ν) λύκο τους λύκους

Κλητική - λύκε - λύκοι

Προσοχή !!! Γράφουμε τον, με όμικρον (ο), όταν μιλάμε για έναν, ενώ των με ωμέγα (ω) όταν μιλάμε για πολλούς, -ές, -ά. Επίσης, γράφουμε της με ήτα (η) όταν μιλάμε για μία, ενώ τις με γιώτα (ι) όταν μιλάμε για πολλές. π.χ. τον οδηγό (ένας) των οδηγών, των αγελάδων, των δέντρων (πολλοί, -ές, -ά)

της δασκάλας (μία) τις δασκάλες (πολλές)


Αντιστοιχίζω τα ουσιαστικά με την πτώση στην οποία βρίσκονται, χρησιμοποιώντας

τα αντίστοιχα χρώματα :

ο γιατρός της χαράς

τον αγώνα Ονομαστική δάσκαλε

της πατρίδας την κόρη

ο παππούς Γενική αδερφέ

του γιατρού τις πηγές

τους λαγούς ` Αιτιατική των ποταμών

οι μαθητές τα σχολεία

την αλεπού Κλητική των αλόγων

του μολυβιού των λουλουδιών

Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με το ουσιαστικό που ταιριάζει από το πλαίσιο, σε πτώση αιτιατική : Κάποιος άφησε ________________________ ανοιχτή.

Σήμερα φίλησα ________________________.

Ποιος θα διορθώσει ________________________ ;

Άκουσα πολύ καλά ________________________ .

Ο Πέτρος γράφει ________________________ .

Ο ηλεκτρολόγος έφτιαξε ________________________.

Ο κηπουρός σκάβει ________________________.

Σχηματίζω την κλητική πτώση των παρακάτω ουσιαστικών και φτιάχνω μία πρόταση για το καθένα : γιατρός : ________________________________________________________________

φίλος :________________________________________________________________

κύριος : ________________________________________________________________

γιαγιά : ________________________________________________________________

Ονοματεπώνυμο : ________________________________

κήπος ,παππούς

βρύση, βλάβη,

πυροβολισμός,

πρίζα, άσκηση



Το αόριστο άρθρο το χρησιμοποιούμε,όταν μιλάμε για ένα άγνωστο πρόσωπο,ζώο ή πράγμα Π.χ. Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια γριά κι ένας γέρος και ζούσαν σ’ένα φτωχό σπιτάκι.

Πώς κλίνεται το αόριστο άρθρο Ενικός αριθμός

Πτώσεις αρσενικό θηλυκό ουδέτερο

Ονομαστική ένας μια ένα Γενική ενός μιας ενός Αιτιατική ένα μια ένα Κλητική _ _ _

*****Το αόριστο άρθρο δεν έχει πληθυντικό αριθμό*****

Εργασίες 1. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις αλλάζοντας το οριστικό άρθρο με τον κατάλληλο τύπο του αόριστου άρθρου. Το μωρό κλαίει. Ένα μωρό κλαίει. Η τριανταφυλλιά μαράθηκε. …………………………………………………………….. Χτύπησε το κουδούνι. …………………………………………………………….. Με τσίμπησε η μέλισσα. ……………………………………………………………... Οι φωνές του παιδιού ακουστήκαν από μακριά. ……………………………………………………………… Να ζητήσεις τη βοήθεια της γειτόνισσας. ………………………………………………………………

2.Να συμπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις με το κατάλληλο αόριστο άρθρο. Μία φορά κι έναν καιρό ήταν τρία γουρουνάκια. Το αυτοκίνητο αυτό είναι …………… φίλης μου. Το σπίτι τους είναι χτισμένο σε …….. πλαγιά, κοντά σ’ ………. μικρό ξωκλήσι. …………… άγνωστος άντρας ρωτούσε να μάθει για …………. γείτονά μας. Χθες στην εκδρομή ………. μαθήτρια τσιμπήθηκε από ………. σφήκα. Ξυπνήσαμε τη νύχτα από το κλάμα ………… μωρού. Αν χαθείς, ρώτησε ………… περαστικό να σου πει το δρόμο.



3.Διάβασε το παρακάτω κείμενο. α) Υπογράμμισε τα ουσιαστικά που βρίσκονται σε αιτιατική πτώση και απαντούν στις ερωτήσεις: Να μη χαζεύετε τι; Κυνηγούσατε τι; Θα περπατάτε πίσω από τι; Να κοιτάζετε τι; β)Γράψε τα ουσιαστικά που υπογράμμισες στην ίδια πτώση και στους δυο αριθμούς.

Μην ξεχνάς τα άρθρα!

4.Στην εφημερίδα διάβασες την παρακάτω αγγελία Ποιες πληροφορίες λείπουν που είναι απαραίτητες για κάποιον που θέλει να βοηθήσει; ……………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………….

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Η αλεπού είπε στα μικρά της: -Σήμερα θα σας πάω σε μια πολιτεία.Όταν φτάσουμε εκεί,να μη χαζεύετε τις πλατείες,τα φώτα και τα θέατρα!Θα πάμε ίσια στο κοτέτσι.Μέχρι τώρα κυνηγούσατε το ποντίκι,το βάτραχο,τον κάβουρα,το πουλί και το σκαθάρι.Ήρθε η ώρα να γυμναστείτε και στις κότες! Εμπρός, ξεκινάμε.Όπου πηγαίνω,θα πηγαίνετε.Θα περπατάτε πίσω από την ουρά μου. Και να κοιτάζετε καλά το δρόμο για να το μάθετε.

ΧΑΣΑΜΕ καθαρόαιμο λυκόσκυλο με εξαιρετικό χαρακτήρα. Όποιος γνωρίζει κάτι να επικοινωνήσει μαζί μας



Νιάου ,νιάου βρε γατούλα

Μια φορά κι έναν καιρό

μπήκε η γάτα στο χορό

με γοβάκια και φουρώ

κι απ' την πολλή χαρά

κουνούσε την ουρά

Κι όταν φούντωσε ο χορός

κι έγινε πιο ζωηρός

ένας γάτος πονηρός

τη ζύγωσε απαλά

και είπε πονηρά

Νιάου, νιάου, βρε γατούλα

με τη ροζ μυτούλα

γατούλα μου μικρή

Νιάου, σε έχουνε μη στάξει

κι είναι από μετάξι

η γούνα σου η γκρι

Στ' αληθινά, δε ξανάδα πουθενά

δυο ματάκια γαλανά, τόσο φωτεινά

και σοβαρά, είναι η πρώτη μου φορά

που είδα να κουνάν ουρά, τόσο πονηρά.

Μάνος Χατζιδάκις

1. Η γάτα του τραγουδιού θα μπορούσε να είναι ………………

2. Ο γάτος του τραγουδιού θα μπορούσε να είναι …………………..

3.Τι φορούσε η γάτα στο χορό;

……………………………………………………………………………………

4. Πώς είναι τα μάτια της γάτας;

……………………………………………………………………………………..

5.Η γούνα της γάτας είναι σαν ………………………………

6. Τι σημαίνουν οι φράσεις:

α) σε έχουνε μη στάξει

………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………..

β) φούντωσε ο χορός

…………………………………………………………………………

Μαρία Λαμπριάδου Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.100

……………………………………………………………………………

γ) τη ζύγωσε απαλά

……………………………………………………………..

6.Βρίσκω και γράφω τις φράσεις που υπάρχει αόριστο άρθρο

……………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………..

7. Γράφω τις φράσεις που έχουν απόστροφο:

…………………………………………………………………..

…………………………………………………………………….

Στο τραγούδι υπάρχουν και οι παρακάτω φράσεις που θα μπορούσαν να έχουν απόστροφο:

σε έχουνε …………………………..

είναι από ………………………..

είναι η πρώτη ……………………..

που είδα …………………….

8. Να κλίνω τα ουσιαστικά : ο χορός, η ουρά, το μετάξι

ενικός αριθμός

Ονομαστική ο χορός η ουρά το μετάξι

Γενική

Αιτιατική

Κλητική

Πληθυντικός αριθμός


Γενική

Αιτιατική

Κλητική

Μαρία Λαμπριάδου


9. Βρίσκω τα επίθετα και τα γράφω και στα τρία γένη :

αρσενικό Θηλυκό ουδέτερο

10. Γράφω επίθετα που ταιριάζουν στη λέξη γάτα:

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………….

Μαρία Λαμπριάδου Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.102

Μεταφέρω το παρακάτω κείμενο ςτον ενικό αριθμό:

«Τα δελφίνια, επειδθ δεν είναι ψάρια, ανεβαίνουν ςτην επιφάνεια του

νεροφ για να αναπνεφςουν. Είναι αληιινοί ακροβάτεσ ! Χαίρονται να βουτοφν, να πηδοφν

ψηλά και να κάνουν απίιανα κόλπα ςτο νερό!»

«Το δελφίνι……………………………………………………………………………………………………………………………

………….…………………………………………………………………………………………………………………………..………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Βρίςκω την ταυτότητα των παρακάτω λέξεων του κειμένου:

(μέροσ του λόγου, γένοσ, αριθμόσ, πτϊςη)

δελφινιϊν: ……………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………...

τουσ εχιροφσ: ……………………………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

οι ιαλάςςιεσ: ………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ποια είναι η ςφνταξη των παρακάτω προτάςεων;

«Τα δελφίνια ςϊζουν ναυαγοφσ.»

«Τα δίχτυα των ψαράδων παγιδεφουν τα δελφίνια κάτω από το νερό.»

Γράφω την οικογένεια τησ λέξησ: ψάρι

Οι ακροβάτες της θάλασσας

Γραίγου Ευαγγελία Ενότητα 3 Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού

Όνομα:…………………………………………………………………………

…… Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.103

Ονοματεπώνυμο ....................................................................................... Μανόλης Ράντος

τ η ς κ α ι τ ι ς

Το της είναι άρθρο της γενικής του ενικού αριθμού. π.χ. της θάλασσας, της βροχής, της καρέκλας (ενικός αριθμός)

Το τις είναι άρθρο της αιτιατικής του πληθυντικού αριθμού. π.χ. τις θάλασσες, τις βροχές, τις καρέκλες (πληθυντικός αριθμός)

1. Συμπληρώνω της ή τις στις παρακάτω προτάσεις

Φόρεσα ....... κάλτσες ........ αδερφής μου.

Πότισα ....... γιαγιάς ....... γλάστρες.

Πρέπει να ακούμε ....... δασκάλας ........ συμβουλές.

Η Χριστίνα παίζει με ........ κούκλες ......... Γεωργίας.

Το νερό ........ βροχής ξέπλυνε ........ πλάκες ......... αυλής.

Η μαμά σιδερώνει ........ κουρτίνες ........ κρεβατοκάμαρας.

Ο κηπουρός σκάλισε ........ ντοματιές και ......... μελιτζανιές.

Στα ράφια ........ βιβλιοθήκης αφήνουμε ........ εργασίες μας.

2. Βρίσκω λέξεις που μένουν στο ίδιο σπίτι [οικογένειες λέξεων ]

παίζω βιβλίο

μαγειρεύω σπίτι



Συμπληρώνω με τον κατάλληλο τύπο των οριστικών ή αόριστων άρθρων :

_________ τράγος είδε _________ τρυφερά βλαστάρια _________ αμπελιού και τα

ζήλεψε.

_________ φορά τα βάλανε _________ βοριάς με _________ ήλιο.

_________ χωριατοπούλα έφερε από _________ χωριό της _________ πανέμορφο

κόκορα, μεγάλο και με πολύχρωμα φτερά.

Μάτωσε _________ μύτη _________ παιδιού και _________ δασκάλα ειδοποίησε

_________ μητέρα του.

_________ σφήκα κάθισε στο κεφάλι _________ φιδιού και με _________ κεντρί της

χτυπούσε _________ φίδι.

Ο δάσκαλος διόρθωνε _________ τετράδιο _________ μαθητή, όταν μπήκε _________

διευθυντής.

_________ λιοντάρι, _________ γάιδαρος και _________ μαϊμού

έκαναν συνεταιρισμό.


Κλίση θηλυκών ουσιαστικών σε –α

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ονομαστική η θάλασσα οι θάλασσες Γενική της θάλασσας των θαλασσών

Αιτιατική τη(ν) θάλασσα τις θάλασσες Κλητική - θάλασσα - θάλασσες

Θυμάμαι : Γράφουμε της με ήτα (η) όταν μιλάμε για μία, ενώ τις με γιώτα (ι)

όταν μιλάμε για πολλές.

π.χ. της θάλασσας (μία) τις θάλασσες (πολλές)


Ξαναγράφω τις παρακάτω προτάσεις, βάζοντας απόστροφο ( ’ ) όπου χρειάζεται κάνοντας έκθλιψη, αφαίρεση ή αποκοπή :

Θέλω να αφήσω το τετράδιο._________________________________________________

Δε μου είπες τίποτα. ________________________________________________________

Του έλεγα να προσέχει. _____________________________________________________

Με αυτό το αυτοκίνητο θα πάμε ; ____________________________________________

Πού είναι η κούκλα μου ; ____________________________________________________

Μου έγραψε ότι θα έρθει. ____________________________________________________

Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τα άρθρα της ή τις :

Σιδέρωσε, σε παρακαλώ, _______ κουρτίνες _______ τραπεζαρίας.

Έλυσα _______ ασκήσεις _______ αριθμητικής.

Στη γιορτή _______ γιαγιάς τραγουδήσαμε μαντινάδες _______ Κρήτης.

Ν’ ακούς _______ συμβουλές _______ μητέρας σου.

Οι πυροσβέστες πάλευαν με _______ φλόγες _______ φωτιάς.

Γράφω δίπλα από κάθε ουσιαστικό την πτώση και τον αριθμό που βρίσκεται, όπως στο παράδειγμα :

τον αγώνα : Αιτιατική ενικού αριθμού

της αυλής : __________________________________________

τα παιχνίδια : __________________________________________

των χεριών : __________________________________________

τις ώρες : __________________________________________

του χάρτη : __________________________________________

τους γέρους : __________________________________________

Συμπληρώνω τις καταλήξεις που λείπουν στο παρακάτω κείμενο :

Την Κυριακ____ το πρω____ ήρθε στο εξοχικό σπίτ____ μας μια φίλ____ της μαμάς

μου μαζί με το παιδ____ της, που είναι φίλ____ μου από το σχολείο. Στο χέρ____ του

κρατούσε ένα παιχνίδ____ για να παίξου____ μ’ αυτό. Παίξα____ πολλές ώρ____ και

όταν πλησίαζε το βράδυ έφυγαν. Και οι δύο είμασ____ ευχαριστημέν____ από την

όμορφ____ συντροφιά μας. Λία Φωσκόλου



Οι δράκοι ……….δικής μου χώρας είναι πολλοί φιλικοί. …….. περισσότερες ώρες ……….. μέρας κοιμούνται και λιάζονται στον ήλιο. Ξυπνούν το μεσημέρι για να φάνε και να κάνουν ……….. μεσημεριανές τους βόλτες. Το απόγευμα συναντιούνται στην πλατεία ………. πόλης,κουβεντιάζουν και συναγωνίζονται ποιος θα βγάλει …………. πιο εντυπωσιακές φλόγες. Το βραδάκι ποτίζουν τα λουλούδια και τα δέντρα ……….αυλής τους καθώς με ………… δυνατές φλόγες όλης …………ημέρας κινδυνεύουν να ξεραθούν. Τα αστέρια ……….νύχτας φωτίζουν ………. αναμνήσεις τους και τους βοηθούν να σκεφτούν τι θα κάνουν την επόμενη μέρα,καθώς αναπολούν στα κρεβάτια τους, ………... ευτυχισμένες στιγμές. Ενικός αριθμός(γενική) Πληθυντικός αριθμός(αιτιατική)

Να κλίνεις τα ουσιαστικά: η λίμνη , η παραλία


η κουρτίνα η άγκυρα

η θάλασσα η αρκούδα η φωλιά η σημαία η μητέρα η τροφή η αυλή η ζωή η ακτή

η βροχή

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Πτώσεις


Θέλεις να σου περιγράψω πώς περνάμε μια μέρα μας; Θυμήσου πότε γράφουμε της και πότε τις και συμπλήρωσε το κείμενο.

της τις


Αφού διαβάσεις καλά το κείμενο, να απαντήσεις στις ερωτήσεις, ώστε να έχεις την περίληψή του.

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ΔΑΣΚΑΛΟΣ: ΣΤΑΜΟΣ ΦΩΤΗΣ

Τι είναι το δελφίνι;

Πού ζουν τα δελφίνια;

Πώς είναι ο χαρακτήρας τους;

Ποιους κινδύνους

αντιμετωπίζουν;

Όνομα__________________ Επώνυμο________________ Hμ/νία __________ Βαθμός __________



Γράφω Κ για την κυριολεξία και Μ για τη μεταφορά δίπλα σε κάθε φράση :

_____ κοφτερό μαχαίρι _____ κοφτερό μυαλό _____ πικρός καφές

_____ πικρό νέο _____ βαρύς ύπνος _____ βαρύς σάκος

_____κρύο χαμόγελο _____ κρύο φαγητό _____ γλυκιά ζωή

_____ γλυκιά καραμέλα _____ μαύρη γάτα _____ μαύρη ψυχή

_____ πικρά χόρτα _____ πικρά λόγια _____ κρύο αστείο

Διαβάζω και γράφω Κ για την κυριολεξία και Μ για τη μεταφορά δίπλα σε κάθε πρόταση :

_____ Ο Χρήστος παλεύει με το Δημήτρη.

_____ Ο Γιώργος έφαγε τον κόσμο για να σε βρει.

_____ Καλημέρα, είπε με ζεστή φωνή.

_____ Τα κάγκελα είναι από σίδερο.

_____ Είναι αυτός ο Μάνος μια σουπιά !

_____ Το βάζο έσπασε !

_____ Η καρδιά του είναι σκληρή.


Όταν χρησιμοποιούμε τις λέξεις με την κανονική, πραγματική τους σημασία

λέμε ότι έχουμε κυριολεξία.

π.χ. πικρό φάρμακο, γλυκό κρασί, χρυσή αλυσίδα

Όταν χρησιμοποιούμε τις λέξεις με άλλη, διαφορετική από την κανονική ,

πραγματική τους σημασία λέμε ότι έχουμε μεταφορά.

π.χ. πικρή αλήθεια, γλυκός καιρός, χρυσή καρδιά

Προσοχή ! Οι μεταφορές και οι παρομοιώσεις μοιάζουν, όμως, μας βοηθούν να τα

ξεχωρίσουμε οι λέξεις – κλειδιά που χρησιμοποιούμε στην παρομοίωση (σαν,

όπως, μοιάζει με, κ.λ.π.)

π.χ. Ο Λάμπης είναι άκακος σαν αρνί (παρομοίωση)

Ο Λάμπης είναι άκακο αρνί. (μεταφορά)


Βάζω κόμμα ( , ) με κόκκινο χρώμα, όπου χρειάζεται, στις παρακάτω προτάσεις :

Τα παιδιά χόρευαν πηδούσαν τάραζαν τον κόσμο από τις φωνές.

Διασχίσαμε κάμπους βουνά ποτάμια θάλασσες ώσπου φτάσαμε.

Παίξαμε συζητήσαμε γελάσαμε τραγουδήσαμε και γίναμε φίλοι.

Το τουφέκι ανάβει αστράφτει λάμπει κόφτει το σπαθί.

Βάζω κόμμα ( , ), τελεία ( . ), ερωτηματικό ( ; ) ή αποσιωπητικά ( ... ) , με διαφορετικό χρώμα, όπου χρειάζεται, στο παρακάτω κείμενο :

Πριν από ένα μήνα επισκεφθήκαμε με το σχολείο το Αττικό Ζωολογικό

Πάρκο Εκεί είδαμε τίγρεις ελέφαντες αρκούδες λιοντάρια και άλλα ζώα

- Πώς περάσατε στην επίσκεψη με ρώτησαν οι γονείς μου

- Ωραία ήταν αλλά συνέβη κάτι απρόσμενο

- Τι εννοείς

- Εκεί που παρατηρούσαμε τα ζώα ένας πίθηκος άπλωσε το χέρι του και

άρπαξε την μπανάνα της Γιώτας

- Και τι έγινε μετά

- Η Γιώτα έκλαιγε εμείς γελούσαμε και ο πίθηκος έτρωγε τη μπανάνα με

μεγάλη ευχαρίστηση

- Τι να πει κανείς

Συμπληρώνω τις καταλήξεις των ρημάτων που λείπουν στις παρακάτω προτάσεις :

Όλα αυτά που λέγο____ και διαδίδο____ τελευταία είναι ψέματα.

Ποτέ να μην περηφανεύ____ ότι εσύ εί____ ένας σπουδαίος μουσικός.

Αυτόν τον καιρό κουράζο____ πολύ. Γι’ αυτό όταν έρχο____ από τη δουλειά,

κάθο____ λίγο στην τηλεόραση και ύστερα κοιμά____ .

Όταν ο πατέρας μου έρχε____ το βράδυ από τη δουλειά, η μητέρα μου τον

υποδέχε____ με χαρά. Ύστερα, όλοι μαζί καθόμασ____ και τρώ____ .

Ονοματεπώνυμο : ________________________________


Ονοματεπώνυμο ..............................................................................................................

ΑΠΟΣΙΩΠΗΤΙ ΚΑ [ . . . ]

Αποσιωπητικά [ ... ] βάζουμε όταν θέλουμε:

Να σταματήσουμε μια πρόταση επειδή αυτός που θα τη διαβάσει θα καταλάβει ποια είναι η συ-νέχεια. π.χ. Πήγαμε στο βουνό και μαζέψαμε φύλλα, ξερόκλαδα, κουκουνάρια, ... , τα φορτώσαμε στο αυτοκίνητο και επιστρέψαμε στο σπίτι.

Να σταματήσουμε την πρόταση γιατί νιώθουμε έντονα συναισθήματα ( λύπη, ντροπή, φόβο κλπ) π.χ. Ήμουνα μπροστά στο τροχαίο ατύχημα. Έβγαλαν οι τραυματιοφορείς τον οδηγό. Τα χέρια του, τα πόδια του ... . Δεν περιγράφεται τι είδα. Ευτυχώς άκουσα πως σώθηκε.

Διαβάζω ακόμη ένα κείμενο που έχει αποσιωπητικά, για να τα καταλάβω καλύτερα

Μαζευτήκαμε στην παιδική χαρά ο Γιώργος, ο Σάββας, η Γιαννούλα ... σχεδόν όλη η τρελοπα-ρέα και παίξαμε κρυφτό, κυνηγητό, μηλάκια ... . Κατά το σούρουπο επιστρέψαμε στα σπίτια μας. Από διάβασμα για την άλλη μέρα .... . Να ’ναι οι δάσκαλοι που μας πήγαν εκδρομή.

ΚΟΜΜΑ [ , ]

Κόμμα [ , ] βάζουμε όταν:

Θέλουμε να χωρίσουμε συνεχόμενες λέξεις που ανήκουν στην ίδια κατηγορία [ουσιαστικά, επί-θετα, ρήματα κλπ]

π.χ. Ο μανάβης πουλάει μήλα, πορτοκάλια, ντομάτες, λεμόνια και πολλών ειδών φρούτα και λα-χανικά.

Ο Αχιλλέας είναι παιδί καλόκαρδο, πονόψυχο, συμπαθητικό, συνεργάσιμο και τον έχω φίλο.

Η κυρία Έλλη κεντάει, πλέκει, ράβει, ζωγραφίζει και κάποια στιγμή ανοίγει και την τηλεό-ραση να ακούσει τις ειδήσεις.

Χρησιμοποιούμε κλητική πτώση

π.χ. Αντρέα, φέρε μου σε παρακαλώ το μολύβι μου.

Κοσμά, να προσέχεις γιατί κάνεις πολλά λάθη.

Φίλε μου, έχω πολύ δουλειά και μη μ’ ενοχλείς.

Θέλουμε να εξηγήσουμε, να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό που μιλάμε

π.χ. Ο Στρυμόνας, το μεγάλο ποτάμι του Νομού Σερρών, έχει τις πηγές του στα βουνά της Βουλγαρίας και χύνεται στο Στρυμονικό κόλπο.

Μανόλης Ράντος


Ο Ήλιος, το μεγαλύτερο αστέρι του γαλαξία μας, με το φως και τη θερμότητά του δίνει ζωή σ΄ όλα τα ζωντανά της γης.

Θέλουμε να χωρίσουμε μικρές προτάσεις που βρίσκονται μέσα σε μία μεγάλη πρόταση

π.χ. Πήγαμε ένα ταξίδι στις Σέρρες. Επισκεφθήκαμε το χιονοδρομικό κέντρο του Λαϊλιά, πήγα-με στη λίμνη Κερκίνη, μείναμε κατάπληκτοι με το σπήλαιο της Αλιστράτης, απολαύσαμε σερραϊ-κή μπουγάτσα και τέλος πήραμε και ακανέδες για τους φίλους μας.

Ξεκίνησα το διάβασμα της Ιστορίας. Δεν κατάφερα να μάθω τίποτα. Το πλυντήριο έκανε φασαρία, η μαμά μιλούσε με μια φίλη της στο τηλέφωνο, η αδερφή μου άκουγε μουσική, η γιαγιά έβλεπε τηλεόραση και ο παππούς με το μπαμπά μάλωναν για τα ποδοσφαιρικά.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Κ όμμα βάζουμε μέσα σ’ ένα κείμενο και σ’ άλλες περιπτώ-σεις που θα μάθετε όταν μεγαλώσετε περισσότερο.

Βάζω κόμμα όπου χρειάζεται

1. Η Παναγιώτα διαβάζει πολλά βιβλία. Βιβλία για ζώα για πουλιά για τ’ α-στέρια και τους πλανήτες για τους Δεινόσαυρους και τους Τυραννόσαυ-ρους.

2. Ο ελέφαντας είναι ζώο μεγαλόσωμο παχύδερμο προβοσκιδωτό φυτοφάγο και ζει σε περιοχές της Ασίας και της Αφρικής.

3. Ο δάσκαλος, όταν μας κάνει μάθημα, μιλάει γράφει σβήνει μαλώνει όποιους τον ενοχλούνε μας δείχνει εικόνες από περιοδικά μας ανοίγει τον υπολογι-στή και μπαίνουμε σε διάφορες ιστοσελίδες.

4. Αργυρώ σου είπα πως πρώτα θα διαβάσεις και μετά θα παίξεις.

5. Μενέλαε πριν κοιμηθείς σβήσε το φως του δωματίου σου.

6. Δανάη έλα να παίξουμε τρίλιζα.

7. Ο διευθυντής μας ο κύριος Μανωλόπουλος Μανόλης το πρωί στην προσευχή μας μάλωσε, γιατί κάνουμε ζημιές στις τουαλέτες.

8. Την Κυριακή μας έκανε το τραπέζι η γιαγιά μου. Στο τραπέζι είχε στρωμένο το κεντητό τραπεζομάντιλο έβαλε τα πορσελάνινα πιάτα τοποθέτησε δεξιά και αριστερά τα ασημένια μαχαιροπίρουνα μπροστά από τα πιάτα στέκονταν τα κρυστάλλινα ποτήρια. Το φαγητό ήταν υπέροχο. Οι μεγάλοι ήπιαν κρασί. Εγώ ξετρελάθηκα με το γαλακτομπούρεκο που μας κέρασε στο τέλος.





Το παρακάτω κείμενο περιγράφει μια περιοχή της πατρίδας μας. Ανάμεσα στα χιονοσκέπαστα βουνά της Ρούμελης βρίσκεται ένας γοητευτικός τόπος .Είναι η Ευρυτανία. Ο νομός αυτός είναι ο πιο ορεινός της πατρίδας μας. Προς το βορρά στέκουν τα μεγαλόπρεπα Άγραφα. Στα δυτικά,τα όρη του Βάλτου και το όμορφο Παναιτωλικό φράζουν τον ορίζοντα. Στην ανατολή ακουμπούν τα βουνά της Ρούμελης και στο νότο τα πυκνοδασω- μένα κορφοβούνια της Ναυπακτίας. Πολλά και μεγάλα ποτάμια πηγάζουν εκεί ή διασχίζουν την περιοχή. Η τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών συγκεντρώνει τα νερά των ποταμών. Αν σταθείτε στη γέφυρα του ποταμού Μέγδοβα ,θα δείτε το βουερό ποτάμι και θα απολαύσετε το ατέλειωτο στριφογύρισμα του δρόμου ανάμεσα σε καταπράσινα έλατα και κορφοβούνια. Ξεκλειδώνω το κείμενο. Ποια περιοχή περιγράφεται στο κείμενο; ……………………………………………………………………………………………………. Είναι πεδινός,ορεινός ή νησιωτικός τόπος; …………………………………………………………………………………………………… Ποιοι γεωγραφικοί όροι αναφέρονται στο κείμενο; …………………………………………………………………………………………………… 1.Να βρεις και να υπογραμμίσεις τα επίθετα στο κείμενο. 2.Να βρεις τα συνώνυμα των επιθέτων.

ορεινός ……………………… όμορφος ……………………… χιονοσκέπαστος ……………………… θεόρατος ……………………… γοητευτικός ………………………

3.Να βρεις και να υπογραμμίσεις τις παρομοιώσεις στο κείμενο. Ο Φάνης γλιστρά έξω από την καλύβα. Θέλει να δει τη νύχτα στο δάσος. Πρώτη φορά είδε τόσο βαθύ ουρανό. Πόσα άστρα!! Ήταν σαν αμέτρητο χρυσό μελίσσι. Άστρα πολλά εδώ, άστρα λίγα παρακάτω. Κάπου δυο μαζί. Κάπου ένα σαν ξεχασμένο. Πέντε, έξι μαζί σαν κλαδάκι. Να’ ναι η Πούλια; Στη μέση τ’ ουρανού, από πάνω από το Φάνη, ένα λευκό ποταμάκι χυνόταν ήσυχα στο νότο, κυλούσε χιλιάδες μικρά άστρα, λευκά σαν ανθάκια.

Χατζημανώλη Αγγελική Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.113

Η παρομοίωση

Πολλές φορές χρησιμοποιούμε στο λόγο μας διαφορετικές εκφράσεις, τα σχήματα λόγου, που μας βοηθούν να κάνουμε το κείμενό μας πιο όμορφο. Ένα από αυτά τα σχήματα λόγου είναι η παρομοίωση. Την παρομοίωση τη χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να τονίσουμε ιδιαίτερα ένα πρόσωπο, ένα ζώο ή ένα πράγμα, να το παρομοιάσουμε ή να το συγκρίνουμε με κάποιο άλλο πολύ γνωστό, το οποίο έχει την ιδιότητα σε μεγαλύτερο βαθμό. Για να κάνουμε μια παρομοίωση, χρησιμοποιούμε τις λέξεις σαν, όπως, μοιάζει με. π.χ. Ο Θοδωρής κολυμπάει γρήγορα σαν δελφίνι. Το πρόσωπο της Δώρας ήταν κόκκινο σαν παπαρούνα. Το πρόσωπο της έλαμπε όπως ο ήλιος. Το μωρό κοιμάται ήσυχα σαν πουλάκι. Η Αθηνά μοιάζει με τη μαμά της.

1. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με την κατάλληλη παρομοίωση από το διπλανό πλαίσιο.

Το νερό ήταν αρμυρό ____________________. Πηδούσε εδώ κι εκεί ___________________. Επαναλάμβανε κάθε φράση __________________. Η μπογιά ήταν κατακόκκινη ___________________. Ο Σταμάτης πεινάει ________________. Εκείνο το παιδί έκανε ________________. Η φωνή της ήταν γλυκιά _____________________. Ο Θωμάς είναι πονηρός ___________________. Είναι ελαφρύς ______________________. Τα σταφύλια ήταν γλυκά ____________________. Έκανε ___________________ μόλις το άκουσε.

ΘΥΜΑΜΑΙ Η λέξη σαν δε χρησιμοποιείται μόνο όταν θέλουμε να κάνουμε παρομοιώσεις. Πολλές φορές χρησιμοποιείται και για να δείξουμε χρόνο. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις η λέξη σαν έχει την έννοια της λέξης όταν. π.χ. Τρόμαξα σαν τον είδα έτσι. (σαν = όταν) Φέρε και γάλα, σαν έρθεις στο σπίτι. (σαν = όταν) Όταν λοιπόν η λέξη σαν σημαίνει όταν, δεν έχουμε παρομοίωση.

σαν παπαγάλος, σαν θαλασσινό,

σαν αίμα, σαν μέλι,

σαν αλεπού, σαν πούπουλο

σαν αγρίμι, σαν λύκος,

σαν καγκουρό, σαν κελάηδημα,

σαν τρελός

Τάξη Γ΄ Όνομα___________________ Επώνυμο


2. Να χωρίσεις το παρακάτω κείμενο σε παραγράφους. Ο κυρ Παναγιώτης, ο γείτονάς μας, είναι οδηγός νταλίκας. Το επάγγελμά του είναι δύσκολο και ιδιαίτερα κουραστικό. Τα ταξίδια που κάνει είναι μεγάλα και μακρινά, γι’ αυτό πρέπει να οδηγεί πολλά χιλιόμετρα νύχτα και μέρα. Στα ταξίδια του ο κυρ Παναγιώτης επισκέπτεται πολλές χώρες, βλέπει διάφορα μέρη και περνάει από βουνά, κάμπους, ποτάμια και λίμνες. Άλλοτε διασχίζει δρόμους με μεγάλες ευθείες και άλλοτε δρόμους με στροφές. Κάποιο βράδυ, την ώρα που οδηγούσε, τον πήρε ο ύπνος λόγω της κούρασης. Η νταλίκα είχε αρχίσει να ξεφεύγει από την πορεία της. Ευτυχώς την τελευταία στιγμή ξύπνησε από την κόρνα του αυτοκινήτου που ερχόταν από την αντίθετη κατεύθυνση. Όταν είχε περάσει πια ο κίνδυνος, το μόνο που σκέφτηκε ήταν η οικογένειά του. συντροφιά ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. Να αντιστοιχίσεις τα επίθετα της πρώτης στήλης με τα ουσιαστικά της

δεύτερης στήλης και να σχηματίσεις μια πρόταση για κάθε ζευγάρι. πολύχρωμη μαξιλάρι κατσαρά ζωγραφιά μαλακό καναπές ασημένια μαλλιά ακριβό κορνίζα δερμάτινος δαχτυλίδι Η Μαίρη έφτιαξε μια πολύχρωμη ζωγραφιά για τη μαμά της. ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. 4. Να γράψεις δίπλα σε κάθε επίθετο το αντίθετό του. χρήσιμος ……………………… πρώτος ……………………… απρόσεκτος ……………………… ψεύτικος ……………………… ακριβός ……………………… όμορφος ………………………


Κατερίνα Πιστοπούλου 23-11-08 Όνομα:………………………………………………. Ημερομηνία:………………………………………….

Οι μικροί ταξιδιώτες ανεβαίνουν στο βουνό Ασκήσεις

1. Βάζω κόμμα στις παρακάτω προτάσεις όπου χρειάζεται: Στο δάσος υπάρχουν βελανιδιές οξιές καστανιές και άλλα δέντρα. Το λιοντάρι η μαϊμού ο ελέφαντας και ο βόας είναι ζώα της ζούγκλας. Ο μανάβης πουλάει μπανάνες πορτοκάλια μανταρίνια και άλλα φρούτα. Ο Οδυσσέας ήταν πολύ χαρούμενος γιατί θα πήγαινε εκδρομή. Τα παιδιά αν και έβρεχε συνέχιζαν να παίζουν ποδόσφαιρο. 2. Παίρνω την κατάλληλη λέξη από την παρένθεση και φτιάχνω παρομοιώσεις: (φεγγάρι, βαρέλι, δελφίνι, αηδόνι, λεμόνι, κυπαρίσσι) Είναι χοντρός σαν …………………….. Κολυμπά σαν ………………………… Το πρόσωπό του λάμπει σαν ………………… Έγινε κίτρινος σαν το ………………….. Είναι ψηλός σαν …………………. Τραγουδά σαν …………………… 3. Συμπληρώνω με την κατάλληλη λέξη τις παρακάτω παρομοιώσεις: Ο Αχιλλέας και ο Περικλής μαλώνουν όπως …………………. Η Ελένη κοκκίνισε σαν ………………… από ντροπή. Η Αλεξάνδρα περπατάει καμαρωτά σαν ……………… Ο Ανδρέας είναι δυνατός σαν ……………….. Η Ερατώ έτρεμε σαν ……………….. από το φόβο της. 4. Επιλέγω τη συνώνυμη λέξη από την παρένθεση και τη γράφω: (μπαστούνι, δουλειά, βουνό,νους, συντροφιά, σπίτι, γιος, οδός, κοιτάζω, μαγαζί) όρος ……………………… εργασία ……………………… μυαλό ……………………… ραβδί ……………………… οικία ……………………… υιός ……………………… παρέα ……………………… κατάστημα ……………………… δρόμος ……………………… βλέπω ……………………... 5. Γράφω μπροστά από τα ουσιαστικά ένα επίθετο: νόστιμο φαγητό ………………. βλάστηση ……………… παραλία ……………… χαράδρα ……………… βουνό ……………… κατσίκι ……………… σπίτια ……………… αέρας



………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

«ΣΤΗ ΓΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ»

1. Ακούω και γράφω :

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Να ξαναγράψετε το κείμενο και να βάλετε απόστροφο, όπου χρειάζεται,στις υπογραμμισμένες φράσεις.

Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται. Ο φίλος μου ο Κώστας μου έδωσε το ποδήλατό του και μου είπε να προσέχω τα φρένα. Εγώ πανικοβλήθηκα, όταν μου έτυχε να έρθει μπροστά μου ένας μαύρος γάτος, τα πάτησα απότομα και έτσι τώρα βρέθηκα να είμαι μέσα στο ακτινολογικό τμήμα του νοσοκομείου .

ΠΡΟΣΕΧΕ!! ΘΑ ΜΕ ΠΑΤΗΣΕΙΣ!

Όνομα_________________ Επώνυμο_______________ Hμ/νία __________ Βαθμός ____/100



3. Να κλίνετε τα ουσιαστικά:

4.Να κάνετε την αντιστοίχιση: ελαφρύ • • σαν τη χελώνα

σκληρό • • σαν την πέτρα

αργό • • σαν το πούπουλο

απαλό • • σαν το κυπαρίσσι

ψηλό • • σαν το βελούδο

γρήγορο • • σαν την αλεπού

πονηρός • • σαν τον άνεμο

κίτρινος • • σαν τη γάτα

αθόρυβος • • σαν τον αστακό

οπλισμένος • • σαν το λεμόνι

Ενικός αριθμός Ονομαστική ο δάσκαλος ο μαθητής Γενική Αιτιατική Κλητική

Πληθυντικός αριθμός Ονομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική

Ενικός αριθμός Ονομαστική η θάλασσα το μάθημα Γενική Αιτιατική Κλητική




5. Να συμπληρώσετε τα άρθρα της ή τις : • Αφήσαμε _____τσάντες στο σπίτι ____ θείας μου . • Περπατούσαμε στα πεζοδρόμια ______ πόλης και κοιτάζαμε με _____ ώρες _____ βιτρίνες των εμπορικών καταστημάτων . • Σήμερα, που είχαμε αύξηση ______ κίνησης στους δρόμους, είδα τον τροχονόμο να ρυθμίζει _____ κινήσεις των αυτοκινήτων και να δίνει ______ χρήσιμες οδηγίες _____ τροχαίας. • Είδα στο δρόμο τον Κώστα, να μιλά με ____ φίλες _____αδερφής μου. • Έλυσα ____ ασκήσεις ____ αριθμητικής. • Το νερό ____ βροχής καθάρισε ____ στέγες των σπιτιών. 6. Χάθηκε το αγαπημένο σας σκυλάκι. Μπορείτε να γράψετε μια μικρή

αγγελία στην τοπική εφημερίδα;(Χαρακτηριστικό, φύλο, χρώμα, ράτσα, πού και πότε χάθηκε, τηλέφωνο επικοινωνίας.)

.......................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

ΠΟΤΕ ΘΑ ΜΕ ΒΡΕΙΤΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ!



7. Να αντιστοιχίσετε τις συνώνυμες λέξεις στις παρακάτω στήλες:

συντροφιά ισχυρός οδός βάζω δυνατός παρέα αναχωρώ δρόμος πληγή φεύγω

τοποθετώ τραύμα 8. Να βάλετε κόμμα στις παρακάτω προτάσεις:

Μέσα στο περιβόλι υπήρχαν κερασιές ροδακινιές αχλαδιές και δαμασκηνιές. Γιώργο μάζεψε τα παιχνίδια σου. Κάθε μέρα κάναμε γυμναστική παίζαμε ποδόσφαιρο μπάσκετ και κάναμε βόλτες αλλά γυρίζαμε νωρίς στο σπίτι. Πήγαινε Ευάγγελε να βοηθήσεις τον παππού σου. Ο Κώστας άρχισε να μαζεύει από την βιβλιοθήκη του βιβλία τετράδια μολύβια μπογιές παιχνίδια και χαρτιά τα οποία δεν του ήταν χρήσιμα για να τα βάλει στον κάδο της ανακύκλωσης. Ο αδελφός του είναι νέος ψηλός όμορφος και γυμνασμένος. 9. Να σημειώσετε δίπλα σε κάθε πρόταση Κ για κυριολεξία ή Μ για μεταφορά. Το τρένο τρέχει. ( ) Έφαγα μια φάπα. ( ) Έβαλε τις φωνές. ( ) Φόρεσα τα καλοκαιρινά ρούχα ( ) Ταξιδεύει με πλοίο. ( ) Έχει σιδερένια θέληση. ( ) Μου σπασε τα νεύρα. ( ) Τι άρωμα φοράς; ( ) Πού ταξιδεύει ο νους σου; ( ) Θα έρθεις στο γήπεδο; ( )

10. Να γράψετε επίθετα που μπορούν να συνοδεύουν τη λέξη: γάτα .

………………… …………………..

………………… …………………..

………………… ……………………



ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ Στη γη και στη θάλασσα

Ον/μο :……………………………………………………………………………………………………….

1. Ακούω και γράφω :

2. Να ξαναγράψετε το κείμενο και να βάλετε απόστροφο στις

υπογραμμισμένες φράσεις. Από το πρωί βρέχει. Ο Νίκος μου έδωσε την ομπρέλα του και μου είπε να προσέχω. Η βροχή ή- ταν δυνατή. Να βρέχει άραγε σε όλη την Ελλάδα, σκέφτηκα! Μου αρέσει καλύτερα σίγουρα όταν δεν βρέχει.


3. Να κλίνετε σε όλες τις πτώσεις τα ουσιαστικά που βρίσκονται στο σπίτι:

4. Να συμπληρώσετε σωστά τις παρομοιώσεις:

Από την ντροπή μου έγινα κόκκινος σαν …………………………………… Από την περηφάνια μου φούσκωσα σαν …………………………………….. Τραγουδούσε όμορφα σαν ……………………………………………………….. Είναι ελαφρύς σαν ……………………………………………….. Περπατούσε αργά σαν ……………………………………….

5. Να συμπληρώσετε τα άρθρα της ή τις , όπου λείπουν: Η μικρή γάτα …….κυρίας Μαρίας λατρεύει ……ψαρολιχουδιές. Επίσης ……αρέσουν τα χάδια και αγαπάει …….αγκαλιές. Στο λαιμό …… έχει ένα ωραίο λουράκι και παίζει με …… χάντρες που είναι στολισμένο. Όταν παίζει στην αυλή προσπαθεί να ανεβάζει …….. μπάλες που βρίσκει στα δεντράκια, μα χωρίς αποτέλεσμα!

Ενικός αριθμός Ονομαστική ο δάσκαλος ο μαθητής Γενική Αιτιατική Κλητική


Ενικός αριθμός Ονομαστική η μαθήτρια το διάλειμμα Γενική Αιτιατική Κλητική



6. Να γράψετε μια αγγελία για το ζωάκι που χάσατε. Η αγγελία θα πρέπει να έχει τα εξής στοιχεία:

ζώο, όνομα ζώου σώμα, τρίχωμα κεφάλι , μάτια , ουρά αυτιά τηλέφωνο

7. Να γράψετε πως θα θέλατε να είναι το δωμάτιο σας:

Χάσαμε ……………................................ ………………………………………….. ………………………………………….. ………………………………………….. ………………………………………….. …………………………………………..

Πώς είναι;

Τι έχει μέσα;

Πώς θα ήθελα να είναι;

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !


Όνομα: ……………………………………………………………………………………..

Επανάληψη στη « Γλώσσα μου»

1.Με κάθε ζευγάρι λέξεων φτιάχνω προτασούλες όπως στο παράδειγμα ( γράφω το δεύτερο ουσιαστικό σε πτώση γενική): τα δόντια, οι λύκοι Τα δόντια των λύκων είναι κοφτερά. τα παιχνίδια , τα παιδιά οι σελίδες ,τα βιβλία τα αυτιά, ο λαγός η πόρτα, το σχολείο τα μάτια, η μαμά τα νέα, η εφημερίδα τα λόγια, ο πατέρας 2.Μεταφέρω τις προτάσεις στον πληθυντικό αριθμό: Σήμερα πήγα στον μπακάλη. Σήμερα πήγαμε στους μπακάληδες. Ο τιμονιέρης κρατά γερά το τιμόνι. Ο περιβολάρης περιποιείται το περιβόλι του. Ο καβαλάρης τρέχει με το άλογό του. Ο ταβερνιάρης δουλεύει στην ταβέρνα του. 3.Συμπληρώνω σωστά με τα άρθρα «της» ή « τις» : Το πρωί ……….. Παρασκευής ετοιμάσαμε ………… τσάντες. Κάναμε όλες ……….. ετοιμασίες ………… εκδρομής. Αφού ξεπεράσαμε …………. δυσκολίες ……….. στιγμής, πήγαμε να χαρούμε …………… ομορφιές …………….. εξοχής. Προσέχαμε ……………. στροφές ………. διαδρομής. Ανεβήκαμε …………… ανηφοριές ………….. πλαγιάς. Στο βάθος του δρόμου αντικρίσαμε ………….. κορυφές ……………. Πεντέλης.

Μουντράκη Άννα


4.Κλίνω τα παρακάτω ουσιαστικά:

Ε ν ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς Ονομαστική ο παλιατζής η βασίλισσα το δάσος Γενική Αιτιατική Κλητική Π λ η θ υ ν τ ι κ ό ς α ρ ι θ μ ό ς Ονομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική 4.Φτιάχνω μια δική μου ιστοριούλα. Προσπαθώ να χρησιμοποιήσω όσο περισσότερες από τις παρακάτω λέξεις .Δεν ξεχνώ να βάλω επικεφαλίδα, και να κάνω παραγράφους. (βελόνι, φούρναρης, τρόφιμα, άμμος, ξαπλώνω, στενοχωρώ, αστείο, βασίλισσα, στεναχωριέμαι, ταξιδεύω, μητέρα, παγωνιά, εύκολα)

Μουντράκη Άννα


Κ ρ ι τ ή ρ ι ο Α ξ ι ο λ ό γ η σ η ς

Ημερομηνία:

Μάθημα: Γλώσσα

Ενότητα: Στη γη και στη θάλασσα


Α. Ακούω και Γράφω:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Β .Εργασίες

1. Να γράψεις πιο σύντομα τις παρακάτω λέξεις σημειώνοντας την απόστροφο όπου

πρέπει:

από όλα

το ακούω

τα άλλα

από το λαιμό

πάρε το

και εμένα

το έχεις

μου έμαθε

του είπε

θα ήθελα

δώσε το

το ένα

2. Να γράψεις για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις μια συνώνυμη:

συντροφιά

οδός

αναχωρώ

άνεμος

μιλώ

γοργός

παλιός

φασαρία

ωραίος

δουλεύω

ύστερα

ζητώ

Πρέντζας Αθανάσιος


3. Να γράψεις δίπλα σε κάθε επίθετο το αντίθετό του:

χρήσιμος

απρόσεκτος

ψεύτικος

ακριβός

αρσενικός

όμορφος

ήσυχος

γλυκός

4. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο του

αόριστου άρθρου:

• ……….φορά κι ……….καιρό ήταν τρία γουρουνάκια.

• Το σπίτι τους ήταν χτισμένο σε………. πλαγιά ,κοντά σ’………. μικρό ξωκλήσι.

• Χθες στην εκδρομή ……… μαθήτρια πρήστηκε από το τσίμπημα ……….

σφήκας.

• Αν χαθείς, ρώτησε ……… περαστικό κύριο.

• ………. άγνωστος άντρας ρωτούσε να μάθει για το γείτονά μας τον κ.

Λάμπρο.

5. Να γράψεις την αιτιατική του Ενικού και του Πληθυντικού των παρακάτω ουσιαστικών:

Ονομαστική Ενικού Αιτιατική Ενικού Αιτιατική Πληθυντικού ο άγγελος η ελιά το αηδόνι Ο ψαράς η βρύση το σώμα ο καναπές η νταντά το κλειδί ο χάρτης



6. Να χωρίσεις το παρακάτω κείμενο σε παραγράφους και να γράψεις έναν τίτλο για καθεμιά: Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας. Χαρακτηρίζεται από μυτερές κορφές, μεγάλες ράχες και απότομες πλαγιές που διασχίζονται από βαθιές χαράδρες. Στη μυθολογία ο Όλυμπος θεωρείται το ιερό βουνό των δώδεκα Θεών. Στην ψηλότερη κορυφή του είχε το ανάκτορό του ο πατέρας των Θεών, ο Δίας .Στις γύρω κορυφές είχαν τις κατοικίες τους οι υπόλοιποι Θεοί. Ο Όλυμπος εξακολουθεί να θεωρείται θαυμαστός. Σ’ αυτό έχει συμβάλει η μυθική του λάμψη ως κατοικίας των Θεών, αλλά και τα διάφορα δημοτικά τραγούδια που έχουν γραφτεί γι’ αυτόν.

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………..



Επαναληπτικό στην Ενότητα 3 «Στη γη και στη θάλασσα» Παρασκευή 23/11/2012 Όνομα:________________________________

Ξαναγράφω τα παρακάτω βάζοντας απόστροφο, όπου πρέπει.

τα αστέρια μου έδωσες

το έκλεισα να αφήσω

πάρε το το άφησα

Πώς ήταν πριν την απόστροφο;.

σου ’στρωσα σ’ άκουσα δώσ’ το το ’να και τ’ άλλο μου ’λειψες μέσ’ από

Γράφω «Κ» για την κυριολεξία, «Μ» για την μεταφορά και «Π» για την παρομοίωση.

Τρώει με όρεξη. Είναι πονηρή όπως η αλεπού. Τον τρώει το σαράκι. Η πόρτα είναι σιδερένια. Είναι γερός σαν ταύρος. Έχει σιδερένια γροθιά. Τον έστρωσε στη δουλειά. Ήταν κίτρινος όπως το λεμόνι. Μου είπε πικρά λόγια. Τα χόρτα στη σαλάτα ήταν πικρά

Διαβάζω τις παρακάτω προτάσεις και αν είναι παρομοιώσεις βάζω «» αλλιώς «».

Σαν φτάσαμε στον προορισμό μας, κατεβήκαμε από το αυτοκίνητο. Σαν δεις το Στέλιο ρώτησέ τον πού χάθηκε

τόσο καιρό.

Σαν τον ήλιο έλαμπε από τη χαρά του. Σαν παγώνι φούσκωσε από την περηφάνια. Ενώνω τις λέξεις.

Συνώνυμες Αντίθετες άσπρος καυγάς σκληρός παίρνω θυμωμένος χαλαρώνω δίνω γρήγορος ηρεμώ λευκός άσχημος μαλακός τσακωμός εκνευρισμένος αργός όμορφος

Συμπληρώνω τα κενά με τη σωστή πτώση του οριστικού άρθρου.

___ δίδυμοι Φουσκάλες συμπληρώνουν θαυμάσια ___ ένας ___ άλλο. ___ Ντε λατρεύει ___ Γυμναστική

και ___ Μαθηματικά. Ο γάτος αγαπά ___ χάδια και ___ αγκαλιές ___ οικογένειας που μένει, αλλά δε

θέλει να του πειράζουν ___ ουρά. Τα είδη ___ δελφινιών είναι τέσσερα.

12ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.130

Βάζω «κόμμα (,)», όπου χρειάζεται στις παρακάτω προτάσεις.

Τα παιδιά έτρεχαν χόρευαν πηδούσαν τάραζαν τον κόσμο από τις φωνές.

Στο τρίτο το μικρότερο σπίτι έμενε ο κυρ Φάνης ο κουρέας με τη γυναίκα του.

Καίτη πρόσεχε μη χτυπήσεις.

Παίξαμε επιτραπέζια παιχνίδια διαβάσαμε τα μαθήματά μας είδαμε τα αγαπημένα μας παιδικά στην τηλεόραση κοιμηθήκαμε ευτυχισμένοι.

Βρίσκω λέξεις (τρεις τουλάχιστον) που μένουν στο ίδιο σπίτι (οικογένειες λέξεων).

Γράφω δίπλα στα ουσιαστικά που ακολουθούν από τρία επίθετα που να ταιριάζουν.

μαθητής: θάλασσα: ζώο: σπίτι:

Αντιστοιχίζω σωστά.

συνώνυμες ’ μπαίνει όταν χάνεται το πρώτο ή το τελευταίο γράμμα μια λέξης για να ακούγονται καλύτερα οι λέξεις

αόριστο άρθρο ο, η, το

απόστροφος … με αυτά σταματάμε μια πρόταση επειδή αυτός που τη διαβάζει θα καταλάβει ποι είναι η συνέχεια

αιτιατική ένας, μία ένα

γενική Λέξεις που έχουν παρόμοια σημασία

οριστικό άρθρο Με αυτήν την πτώση απαντάμε στην ερώτηση «τι»

ονομαστική Με αυτή την πτώση απαντάμε στις ερωτήσεις «ποιανού, ποιανής, τίνος»

αποσιωπητικά Με αυτήν την πτώση απαντάμε στις ερωτήσεις «ποιος, ποια, ποιο»

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

12ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.131

Επαναληπτικό στην Ενότητα 3 «Στη γη και στη θάλασσα» Παρασκευή 23/11/2012 Όνομα:________________________________

Ξαναγράφω τα παρακάτω βάζοντας απόστροφο, όπου πρέπει.

τα αστέρια τ’ αστέρια μου έδωσες μου ’δωσες

το έκλεισα το ’κλεισα να αφήσω ν’ αφήσω

πάρε το πάρ’ το το άφησα τ’ άφησα

Πώς ήταν πριν την απόστροφο;.

σου ’στρωσα σου έστρωσα σ’ άκουσα σε άκουσα δώσ’ το δώσε το το ’να και τ’ άλλο το ένα και το άλλο μου ’λειψες μου έλειψες μέσ’ από μέσα από

Γράφω «Κ» για την κυριολεξία, «Μ» για την μεταφορά και «Π» για την παρομοίωση.

Τρώει με όρεξη. Κ Είναι πονηρή όπως η αλεπού. Π Τον τρώει το σαράκι. Μ Η πόρτα είναι σιδερένια. Κ Είναι γερός σαν ταύρος. Π Έχει σιδερένια γροθιά. Μ Τον έστρωσε στη δουλειά. Μ Ήταν κίτρινος όπως το λεμόνι. Π Μου είπε πικρά λόγια. Μ Τα χόρτα στη σαλάτα ήταν πικρά Κ

Διαβάζω τις παρακάτω προτάσεις και αν είναι παρομοιώσεις βάζω «» αλλιώς «».

Σαν φτάσαμε στον προορισμό μας, κατεβήκαμε από το αυτοκίνητο. Σαν δεις το Στέλιο ρώτησέ τον πού χάθηκε

τόσο καιρό.

Σαν τον ήλιο έλαμπε από τη χαρά του. Σαν παγώνι φούσκωσε από την περηφάνια. Ενώνω τις λέξεις.

Συνώνυμες Αντίθετες άσπρος καυγάς σκληρός παίρνω θυμωμένος χαλαρώνω δίνω γρήγορος ηρεμώ λευκός άσχημος μαλακός τσακωμός εκνευρισμένος αργός όμορφος

Συμπληρώνω τα κενά με τη σωστή πτώση του οριστικού άρθρου.

Οι δίδυμοι Φουσκάλες συμπληρώνουν θαυμάσια ο ένας τον άλλο. Ο Ντε λατρεύει τη Γυμναστική και τα

Μαθηματικά. Ο γάτος αγαπά τα χάδια και τις αγκαλιές της οικογένειας που μένει, αλλά δε θέλει να του

πειράζουν την ουρά. Τα είδη των δελφινιών είναι τέσσερα.

12ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας


Βάζω «κόμμα (,)», όπου χρειάζεται στις παρακάτω προτάσεις.

Τα παιδιά έτρεχαν, χόρευαν, πηδούσαν, τάραζαν τον κόσμο από τις φωνές.

Στο τρίτο, το μικρότερο σπίτι, έμενε ο κυρ Φάνης, ο κουρέας, με τη γυναίκα του.

Καίτη, πρόσεχε μη χτυπήσεις.

Παίξαμε επιτραπέζια παιχνίδια, διαβάσαμε τα μαθήματά μας, είδαμε τα αγαπημένα μας παιδικά στην τηλεόραση, κοιμηθήκαμε ευτυχισμένοι.

Βρίσκω λέξεις (τρεις τουλάχιστον) που μένουν στο ίδιο σπίτι (οικογένειες λέξεων).

Γράφω δίπλα στα ουσιαστικά που ακολουθούν από τρία επίθετα που να ταιριάζουν.

μαθητής: καλός, επιμελής, αλάνθαστος… θάλασσα: Ήρεμη, γαλήνια, καταγάλανη… ζώο: άγριο, ήμερο, εξημερωμένο… σπίτι: μεγάλο, ευρύχωρο, άνετο…

Αντιστοιχίζω σωστά.

συνώνυμες

’ μπαίνει όταν χάνεται το πρώτο ή το τελευταίο γράμμα μια λέξης για να ακούγονται καλύτερα οι λέξεις

αόριστο άρθρο ο, η, το

απόστροφος … με αυτά σταματάμε μια πρόταση επειδή αυτός που τη διαβάζει θα καταλάβει ποι είναι η συνέχεια

αιτιατική ένας, μία ένα

γενική Λέξεις που έχουν παρόμοια σημασία

οριστικό άρθρο Με αυτήν την πτώση απαντάμε στην ερώτηση «τι»

ονομαστική Με αυτή την πτώση απαντάμε στις ερωτήσεις «ποιανού, ποιανής, τίνος»

αποσιωπητικά Με αυτήν την πτώση απαντάμε στις ερωτήσεις «ποιος, ποια, ποιο»

κυνήγι

κυνηγώ

κυνηγόσκυλο

κυνηγητό

…

μαγείρεμα

μάγειρας

μαγειρείο

μαγειρευτός

…

παιδότοπος

παιδίατρος

παιδικός

παιδιαρίζω

…

12ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας


Όνομα:....................................................................................................................... .......................

Ημερομθνία:............................................................................................ ..........................................

1. Ακοφω και γράφω

2. Να κλίνεισ τα παρακάτω ουςιαςτικά


Ον. Ο άνκρωποσ Η κάλαςςα Το νερό

Γεν.

Αιτ.

Κλ.

Πλθκυντικόσ αρικμόσ

Ον.

Γεν.

Αιτ.

Κλ.

3. Συμπλιρωςε τισ ςυνϊνυμεσ λζξεισ ( άγιοσ, διορκϊνω, ςελινθ, υποχρζωςθ, νιπιο,

ςυλλογι,αντίλαλοσ)

Ιερόσ:_____________________________________

Επιςκευάηω:________________________________

Φεγγάρι:___________________________________

Βρζφοσ:___________________________________

Ηχϊ:______________________________________

Μάηεμα:___________________________________

Κακικον:___________________________________

emathima.gr


4. Συμπλιρωςε ςωςτά το κείμενο με τα άρκρα «της» ι «τις». Το πρωί __ Τρίτθσ πιγαμε εκδρομι με το ςχολείο για να απολαφςουμε ___ομορφιζσ ___φφςθσ. Αφοφ πιραμε ___ τςάντεσ μασ, κάναμε ___ γραμμζσ για να μποφμε ςτο λεωφορείο. Όταν φτάςαμε ςτο βουνό, ανεβικαμε ___ μεγάλεσ και απότομεσ ανθφόρεσ ___ πλαγιάσ. Όλοι μασ μείναμε ζκπλθκτοι με τθ κζα και τθν ομορφιά___ φφςθσ.

5. Να κάνεισ τθν αντιςτοίχιςθ

Μάγουλα ςαν ποφπουλο

Μζςθ ςαν κιςςόσ

Ελαφρφσ ςαν μιλο

Τυλίγεται ςαν το κεριό

Δυνατόσ ςαν δαχτυλίδι

Άγριοσ ςαν τον Ηρακλι

6. Να ςθμειϊςεισ δίπλα ςε κάκε πρόταςθ Κ για τθν κυριολεξία και Μ για τθ μεταφορά

Αντάλλαξαν πικρά λόγια ( ) Ο νουσ του ταξιδεφει ( )

Πετάει θ ομάδα ( ) Ταξιδεφει με το αυτοκίνθτο ( )

Στρϊνω το ςεντόνι ςτο κρεβάτι ( ) Πετάει το αεροπλάνο ( )

Αντάλλαξαν αυτοκόλλθτα ( ) Κάκεται ςε αναμμζνα κάρβουνα ( )

7. Να ξαναγράψεισ τισ παρακάτω φράςεισ με απόςτροφο ι χωρίσ απόςτροφο όπου

χρειάηεται

Μου αρζςει:__________________

Από όλα:_____________________

Μζςα από:___________________

Μου ζλειψεσ:_________________

Από αφριο:___________________

Στο ϋπα:______________________

Στείλτ’ το:_____________________

Ας’ τα:_______________________

Απ’ το:_______________________

Να ‘ρκεισ:_____________________

emathima.gr


4επαναληπτικό

Ακούω και γράφω:

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………


Να κλίνεις το ουσιαστικό «το καράβι»

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Ονομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική


Ονοματεπώνυμο: _______________________________________ 8-12-08 Κριτήριο Αξιολόγησης στο μάθημα της Γλώσσας: «Γη και θάλασσα» 1. Να κλίνετε ο άνθρωπος, η θάλασσα, το θρανίο.

Ενικός Αριθμός Πληθυντικός Αριθμός


Γενική

Αιτιατική

Κλητική



Γενική

Αιτιατική

Κλητική



Γενική

Αιτιατική

Κλητική

2. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω φράσεις με απόστροφο ή χωρίς απόστροφο όπου χρειάζεται. Α) που έχεις → που ’χεις Β) το άφησα → __________________ Γ) και εμένα → __________________ Δ) από όλα → __________________ Ε) άσε τα → __________________ Στ) το έκλεισα → __________________ Α) σου ’στρωσα→ σου έστρωσα Β) σ’ άκουσα → __________________ Γ) μεσ’ από → __________________ Δ) μου ’λειψες → __________________ Ε) απ’ αύριο → __________________ Στ) στειλ’ το → __________________

despina83


3. Να αντιστοιχίσεις τις συνώνυμες λέξεις στις παρακάτω δύο στήλες. συντροφιά ισχυρός δυνατός παρέα πληγή τραύμα καταστρέφω συζητώ μιλώ αέρας άνεμος βλάπτω 4. Να γράψεις μπροστά από τα πατακάτω ουσιαστικά τον κατάλληλο τύπο του αόριστου άρθρου (ένας, μία, ένα). α) ένας λαγός ζ) _______ κιθάρας β) _______ βιολί η) _______ δίσκο γ) _______ φίλη θ) _______ τροχονόμου δ) _______ μωρού ι) _______ κατσικάκι ε) _______ κηπουρό στ) _______ γιατρού 5. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με το άρθρο της, τις, τον ή των. Α) Καθώς φεύγεις, πρόσεξε το σκύλο της γειτόνισσας. Β) Η δασκάλα διορθώνει τα τετράδια __________ μαθητών. Γ) Το καλοκαίρι μ’ αρέσει να κάθομαι στο μπαλκόνι και ν’ ακούω _________ ήχο _________ κυμάτων. Δ) Να έχετε λύσει _______ ασκήσεις ως το τέλος ________ ώρας. Ε) Συχνά φέρνω στο μυαλό μου _________ ωραίες στιγμές __________ διακοπών. Στ) Η Τροχαία αφαίρεσε ________ πινακίδες _______ αυτοκινήτων που είχαν παρκάρει παράνομα. 6. Να αντιστοιχίσεις τα επίθετα της πρώτης στήλης με τα ουσιαστικά της δεύτερης στήλης. πολύχρωμη μαξιλάρι κατσαρά ζωγραφιά μαλακό καναπές ασημένια μαλλιά ακριβό κορνίζα δερμάτινος δαχτυλίδι 7. Στις παρακάτω λέξεις συμπλήρωσε τις παρομοιώσεις που ταιριάζουν από την παρένθεση: (σαν ψάρι, σαν φάλαινα, σαν αλεπού, σαν τη μέλισσα, σαν το μέλι, σαν λιοντάρι, σαν παπαρούνα, σαν τη μύγα, σαν λεμόνι) εργατικός ___________________________ ενοχλητικός ___________________________ κίτρινος ___________________________ κόκκινη ___________________________ γλυκό ___________________________ πονηρή ___________________________ τεράστια ___________________________ ήσυχος ___________________________ δυνατός ___________________________

despina83


3o ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΟΝΟΜΑ…………………………………………

1. Βάζω απόστροφο στις λέξεις:

το άφησα………………………………, του ουρανού……………………………, με έφερε…………………,

θα ήθελα………………………………., και εσύ…………………………., και όμως………………………….,

σου έδωσα…………………………….., μου είπε…………………………., με ένα…………………….. ,

φέρε το ………………………………..., μέσα από ……………………………., για αυτό ………………………..

2. Συμπληρώνω με το σωστό αόριστο άρθρο:

Μια φορά κι …………..καιρό σε …………μικρό σπιτάκι στο δάσος, ζούσε………….. οικογένεια με

πολλά παιδιά. …………μέρα οι γονείς τους , επειδή ήταν φτωχοί, πήραν ……….. απόφαση. Θα τα

εγκατέλειπαν σε ………… μεγάλο δάσος. Το μικρότερο παιδάκι όμως, που το έλεγαν Κοντορεβιθούλη,

άκουσε …………νύχτα την κουβέντα τους και πήρε μαζί του λίγα πετραδάκια.

3. Γράφω τα συνώνυμα των λέξεων:

ακρογιαλιά……………………………………………………………………………………………………………………

ευτυχισμένος…………………………………………………………………………………………………………………

λυπημένος …………………………………………………………………………………………………………………..

δρόμος ……………………………………………………………………………………………………………………..

4. Σχηματίζω οικογένειες λέξεων:

5. Γράφω τα αντίθετα:

γελάω…………………, δυνατός……………………………., εδώ……………………, κοντά…………………..,

λυπημένος…………………………………., σκληρός……………………………, όμορφα…………………….

ψηλά …………………………………., δίκαιος ……………………………., ανοιχτά ……………………….. .

6. Γράφω τρεις παρομοιώσεις:

……………………………………………………………………..

…………………………………………………………………….

……………………………………………………………………..

……………………………

……………………………

……………………………

…………………………….

ταξίδι νύχτα καιρός θάλασσα

………………………………

………………………………

………………………………

………………………………

….

………………………………

………………………………

………………………………

……………………………..

…………………………………

…………………………………

…………………………………

…………………………………

.

Αγγίσταλη ΣταματίαΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.140

7. Γράφω Κ για την κυριολεξία και Μ για τη μεταφορά:

Μέλι στάζει το στόμα της ………… Όλα μαύρα τα βλέπει ………….

Μου ματώνει την καρδιά …………. Έχω ένα χρυσό δαχτυλίδι ………….

Έχει χρυσή καρδιά …………. Μάτωσε το δάχτυλό μου ………….

Η ζάχαρη είναι γλυκιά ………… Μου μαυρίζεις την ψυχή …………

8. Συμπληρώνω τα σωστά άρθρα ( τις, στις , της, των, την τη ):

Παίξαμε με …………. φίλες μου ………………… κούνιες ……………… πλατείας.

Καθίσαμε έπειτα κάτω από ……………. μουριές για να ξεκουραστούμε. Το

κρυφτό είναι το αγαπημένο παιχνίδι …………. αγοριών. Κρύβονται ……………..

αυλές ………….. σπιτιών και πηδούν από …………… μάντρες για να μην τους

βρουν. Όταν διψάμε πίνουμε νερό από …………… βρύση ……………. εκκλησίας.

Το νερό έρχεται εκεί από …………… πηγές του βουνού ………….. περιοχής μας.

9. Κυκλώνω τα επιρρήματα:

Περάσαμε πολύ καλά στην εκδρομή στα χιόνια. Το τοπίο ήταν κάτασπρο και το χιόνι έπεφτε απαλά

και σιγανά. Οι νιφάδες του χιονιού χόρευαν τρελά με το φύσημα του ανέμου. Πάνω στα βουνά οι

κορυφές ήταν κάτασπρες και φαίνονταν υπέροχες.

10. Γράφω τις λέξεις στη γενική ενικού και πληθυντικού:

η βρύση της βρύσης των βρυσών

η λίμνη ______________________________

ο καιρός ______________________________

ο φίλος ______________________________

το χιόνι ______________________________

το νερό _______________________________

Αγγίσταλη ΣταματίαΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.141

……/……../……….

Γλώσσα

Κριτήριο Αξιολόγησης στην 3η ενότητα…

Όνομα & Επώνυμο:

Διαβάζω με προσοχή τις ασκήσεις και συμπληρώνω ότι χρειάζεται. Κάνω όμορφα γράμματα και προσέχω την ορθογραφία και τον τονισμό των λέξεων. Καλή επιτυχία ! ! !

1. Να γράψεις δίπλα σε κάθε επίθετο το αντίθετό του:

χρήσιμος απρόσεκτος

ψεύτικος ακριβός

αρσενικός όμορφος

ήσυχος γλυκός

2. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο του αόριστου άρθρου:

• ……….φορά κι ……….καιρό ήταν .

• Το σπίτι τους ήταν χτισμένο σε………. πλαγιά ,κοντά σ’………. μικρό ξωκλήσι.

• Χθες στην εκδρομή ……… μαθήτρια βρήκε ……………..πορτοφόλι.

• Ήρθε ………………..κύριος και σε ζητούσε.

• Τηλεφώνησα …………….κύρία για …………...πίνακα ζωγραφικής


Ονομαστική Ενικού Αιτιατική Ενικού Αιτιατική Πληθυντικού ο ακροβάτης η θάλασσα το δελφίνι η λαγκαδιά το κατσίκι το βουνό ο κολυμβητής ο βράχος Η μουσική

Γεωργοπούλου Χριστίνα


4. Να γράψεις πιο σύντομα τις παρακάτω λέξεις σημειώνοντας την απόστροφο όπου πρέπει.

από όλα………………απ΄όλα…………………………το ακούω…………………………………………………

τα άλλα………………………………………………………από Αύριο………………………………………………

πάρε το……………………………………………………μου έμαθε………………………………………………

και εμένα……………………………………………… .το έχεις……………………………………………………….

Για αυτό……………………………………………………θα ήθελα………………………………………………….

δώσε το……………………………………………………….το έκλεισα……………………………………………..

5. Να γράψεις δίπλα από κάθε ουσιαστικό ένα ρήμα και ένα επίθετο όπως το παράδειγμα.

φωνή φωνάζω φωναχτός

νύχτα

σπίτι

χρώμα

γελάω

6. Βάζω κόμμα , τελεία . ερωτηματικό ; και αποσιωπητικά όπου χρειάζεται.

Φάνη δώσε μου το ψαλίδι Μην το κάνεις αυτό γιατί θα Όχι δεν μπορώ σήμερα

Πού είναι η γόμα μου Αλίμονο σου, αν σε πιάσω Πότε ήρθες

Μέσα στο κουτί υπήρχαν ξύλινα παιχνίδια παλιές φωτογραφίες ρούχα παπούτσια και άλμπουμ

7. Σημειώνω δίπλα σε κάθε πρόταση Μ για μεταφορά και Κ για κυριολεξία.

η ομάδα πετάει σήμερα…….. τα παιδιά γελούσαν δυνατά……. τον έφαγε η ζήλια…….

εσπασε ένα πιάτο κατά λάθος έχασε το κουράγιο της……….. μασάει τα λόγια του……..



8. Διαβάζω προσεκτικά τις παρακάτω προτάσεις και ξεχωρίζω τις παρομοιώσεις από τις χρονικές

προτάσεις βάζοντας Π ή Χ στην ( ).

Έτρεμε σαν το ψάρι. ( ) Σαν ήρθε ο Εμιλιάνο, έφυγε η Σμαραγδή ( )

Τρόμαξα σαν τον είδα μπροστά μου. ( ) Το μωρό κοιμάται σαν πουλάκι ( )

Ήρθε και έφυγε σαν σίφουνας ( ) Σηκώθηκε σαν ξημέρωσε να δει τον πρωινό ήλιο ( )

9. Να αριθμήσεις τις προτάσεις και να φτιάξεις μια παράγραφο βάζοντας τες στη σωστή σειρά.

Να δώσεις έναν τίτλο στη φωτογραφία:

( ) Μόνο στα χωριά υπάρχουν πλέον αργαλειοί, αλλά και σε μουσεία λαϊκής τέχνης.

( ) Τα παλιά χρόνια οι γυναίκες ύφαιναν στον αργαλειό τα ρούχα τους.

( ) Σήμερα , όμως , κανένας δεν τον χρησιμοποιεί.

( ) Με τον αργαλειό έφτιαχναν χαλιά, κουβέρτες, τραπεζομάντιλα και υφάσματα.

( ) Όλοι αγοράζουν έτοιμα ρούχα.

Υπογραφή γονέα/κηδεμόνα

……/10

……………………………………………………………………………

…………………………………………………………….. Γεωργοπούλου Χριστίνα






από όλα

το ακούω

τα άλλα

από το λαιμό

πάρε το

και εμένα

το έχεις

μου έμαθε

του είπε

θα ήθελα

δώσε το

το ένα



ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ Ενότητα 1.3 « Στη γη και στη θάλασσα» Τάξη: Γ΄ Ονοματεπώνυμο : .............................................. Ημερομηνία : 06/12/2013

1. Ακούω και γράφω ...

2. Γράφω τις παρακάτω παροιμίες και βάζω απόστροφο ( ’ ) όπου πρέπει.

Γυρεύει με το βελόνι να ανοίξει πηγάδι . ................................................................................... Ο Απρίλης έχει το όνομα και ο Μάης τα λουλούδια. .................................................................................... Η γάτα για το ψάρι πούλησε το αμπέλι της. .................................................................................... 3. Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας το κατάλληλο αόριστο

άρθρο . ............ αεροπλάνο πετά στον ουρανό. Είδα ............ κηπουρό να ποτίζει τον κήπο του. Ο δάσκαλος είπε σε ........ μαθήτρια να σβήσει τον πίνακα. .......... μαϊμού έτρωγε μπανάνες . .......... δελφίνι ακολουθούσε ..... καράβι που ταξίδευε στη θάλασσα . 4. Γράψε μπροστά από κάθε λέξη, το άρθρο που ταιριάζει ( της , τις , τον , των ). ...... μέλισσας ...... ποιητή ....... αδελφών ....... φίλες ........ δρόμων ....... πόρτας ....... δώρων ......... αρκούδες ........ γυναίκες ........ βιβλιοπώλη ......... κήπων ........ δωματίων ......... σχολείων ........ χώρας ........ ξένο ......... παιδίατρο ........ οικογένειας ........ άντρα 5. Παρουσίασε τον εαυτό σου, σε κάποιον «φίλο δια αλληλογραφίας». (Γράψε

πώς είσαι εξωτερικά , ποιες είναι οι συνήθειές σου και τα χόμπι σου , τι σου αρέσει , τι δεν σου αρέσει) .

Μιχαηλίδης Χαράλαμπος


6. Γράψε δίπλα σε κάθε λέξη μια συνώνυμή της ( λέξη που να έχει περίπου την ίδια σημασία).

δίπλα = πλάι δουλειά = εργάζομαι = ωραίο = σπίτι = αλησμόνητος = δυνατός= δίχως = φουρτούνα= έπειτα = επιθυμώ = κοιτάζω= 7. Συμπλήρωσε στις παρακάτω φράσεις την κατάλληλη λέξη ώστε να

σχηματίσεις παρομοιώσεις ( σαν ελάφι , σαν παντζάρι , σαν καβούρι , σαν διαμαντένιες πέτρες).

Οι σταγόνες της βροχής άστραφταν ..................................................................... . Κοκκίνισε από την ντροπή του ................................................ . Πηγαίνει ένα βήμα μπροστά και δύο πίσω .......................................... . Δεν τον ξεπερνά κανείς αφού τρέχει .............................. . 8. Γράψε μια αγγελία για ένα σκυλάκι που χάθηκε .

9. Αντιστοίχισε τα επίθετα της 1ης με τα κατάλληλα ουσιαστικά της 2ης στήλης .

ωραίος φωτεινός όγδοος

επιμελής συνεπής

υπεύθυνο ανήσυχος

10. Γράψε τις εντυπώσεις σου , από την επίσκεψή σου σε έναν τόπο που σου

άρεσε ιδιαίτερα .

όροφος μαθήτρια

σηματοδότης μαθητής

κήπος άνθρωπος

παιδί

Μιχαηλίδης Χαράλαμπος


Επαναληπτικό γλώσσας Όνομα:_________________________________ Ημερομηνία:______________________________ 1. Το βασικό μου λεξιλόγιο: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________ 2. Να γράψεις τη λέξη όπως ήταν πριν την απόστροφο

3. Να κάνεις την αντιστοίχιση

Τζαμουράνη Παρασκευή Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.150

4. Υπογράμμισε τις λέξεις ένας, μια, ένα στο παρακάτω κείμενο και ύστερα να τα γράψεις παρακάτω δίπλα στα ουσιαστικά που ταιριάζουν.

Η ζωγραφιά της Ζωής

Πώς λέγονται οι λέξεις ένας, μια, ένα; _________________________________________ 5. Να ξεχωρίσεις τα ουσιαστικά της προηγούμενης άσκησης και να τα βάλεις στη σωστή στήλη Αρσενικά Θηλυκά Ουδέτερα


6. Βάλε τις παρακάτω λέξεις στη σωστή πτώση: (η αυλή, η σημαία, η αγελάδα, η φωτιά, η κούκλα)

7. Βάλε το σωστό άρθρο στην κατάλληλη πτώση:

Ο μάγειρας έκανε λάθος!!! Διάβασε προσεκτικά και διόρθωσέ το με κόκκινη ξυλομπογιά


Ονοματεπώνυμο …………………………………………………………….

1. Συμπληρώνω τις καταλήξεις που λείπουν

Εγώ όταν ακού… τον εθνικό ύμνο, στέκομ… ακίνητος. Εσύ όταν γράφ….., να προσέχ….. μην κάν….. λάθη. Όταν παίζουμ…, τηρούμ… τους κανόνες. Στην προσευχή στεκόμαστ… ήσυχοι και προσευχόμαστ… . Το χειμώνα όταν κοιμάστ…., να σκεπάζεστ…. καλά. Τα ρούχα που λερώνοντ…., πλένοντ…. στο πλυντήριο. Η μικρή μας Λίνα όλη μέρα παίζ… και χορεύ… . Η μαμά είπε: Να ντύνεσ…. και να λούζεσ…. μόνος. Μεγάλωσες πια. Ο μαθητής κουράζετ…. με τα πολλά διαβάσματα.

2. Στο παρακάτω κείμενο υπογραμμίζω τα επίθετα και τρία από αυτά τα γράφω στα τρία γένη στον πίνακα που ακολουθεί.

Στην πλατεία του χωριού ένας γέρικος πλάτανος ρίχνει τη σκιά του. Δίπλα του μια πέτρινη βρύση δροσίζει τους κατοίκους του χωριού. Ο καφετζής σερβίρει δροσερά ποτά. Οι πελάτες κουβεντιάζουν καθισμένοι στις αναπαυτικές πολυθρό-νες. Παραδίπλα οι γυναίκες κεντούν όμορφα κεντήματα.

αρσενικό θηλυκό ουδέτερο

3. Διορθώνω το κείμενο γράφοντας κεφαλαίο το πρώτο γράμμα στα κύρια ονό-ματα.

Την τρίτη θα πάω στην παρέλαση. Θα είναι μαζί μου ο γιάννης και η χρυ-σάνθη. Γιορτάζει η πατρίδα μας η ελλάδα που πολέμησε με τους ιταλούς. Η παρέ-λαση θα γίνει στην οδό μεραρχίας. Μετά θα πάμε στο χωριό λιθότοπο για φαγητό. Είναι δίπλα στη λίμνη κερκίνη. Στη διαδρομή θα διαβάζω το καινούριο μου βιβλίο «τα δάκρυα της περσεφόνης».



4. Υπογραμμίζω τα ουσιαστικά που είναι σε γενική πτώση, τα γράφω στον αριθ-μό που πρέπει και συμπληρώνω τον άλλον αριθμό.

Το χειμώνα οι κορυφές των βουνών είναι χιονισμένες. Το νερό της πηγής είναι παγωμένο. Πουθενά δεν ακούγονται τα χτυπήματα του ξυλοκόπου. Ο αέρας σφυρίζει ανάμεσα στα κλαδιά των δέντρων. Οι φωλιές των πουλιών είναι άδειες. Κάπου κάπου ακούγεται το ουρλιαχτό του λύκου.

5. Συλλαβίζω τις παρακάτω λέξεις.

θάλασσα, κόκκινος, συλλογή, δισέγγονο, παππούς, Σέρρες, Θεσσαλονίκη

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. Με τα παρακάτω ζευγάρια λέξεων κάνω σύνθετες λέξεις.

χαζός-γελώ ………………………. κρυφός-ακούω ……………………….. μικρός-πράγματα ………………………. σιγά-τραγουδώ ……………………. πλούσιος-παιδί ………………………… μακρύς-στενός ……………………… 7. Στις προτάσεις που ακολουθούν υπάρχουν ρήματα στην ενεργητική και πα-θητική φωνή. Τα βρίσκω και βάφω με κόκκινο χρώμα της ενεργητικής και πρά-σινο χρώμα της παθητικής φωνής.

Όταν παίζω ποδόσφαιρο και κουράζομαι, στέκομαι για λίγο στον ίσκιο, πίνω λίγο νερό και ξαναμπαίνω στο παιχνίδι.

Το μεσημέρι ξαπλώνω στο κρεβάτι μου και σηκώνομαι στις πέντε η ώρα.

Στο σχολείο έρχομαι στις οχτώ το πρωί και φεύγω στη μία και τέταρτο το μεσημέρι.

ενικός αριθμός πληθυντικός αριθμός



ΟΝΟΜΑ: 30/11/2006

3η Θεματική ενότητα

Τη θυμουμαι την ημερα εκεινη Ενας τεραστιος αετος πετουσε σκιζοντας αγερωχα τον αιθερα με τα φτερα του. Τι μεγαλοπρεπεια τι δυναμη τι ομορφια Για μια στιγμη σταθηκε λιγο πανω απο ενα ρυακι και μετα βουτηξε χαμηλα αρπαζοντας το ανυποψιαστο ζωο που εσκυβε να δροσιστει στο γαργαρο νερο.

1) Στο παραπάνω κείμενο να βάλετε τόνους, αποσιωπητικά και θαυμαστικά.

2) Να υπογραμμίσετε στο παραπάνω κείμενο τα αόριστα άρθρα και να

τα ξαναγράψετε από κάτω. 3) Ποιό τίτλο θα μπορούσες να δώσεις στο παραπάνω κείμενο; 4)Να κλίνετε τα παρακάτω ουσιαστικά: ο πόλεμος, η αίθουσα, το ρούχο

Κοντόπουλος Γεώργιος - Παιδαράκη Δάφνη


5)Να αντιστοιχίσετε σωστά τις παρομοιώσεις: Από την ντροπή μου έγινα κόκκινος σαν αηδόνι Από την περηφάνια μου φούσκωσα σαν γάτα Τραγουδούσε όμορφα σαν παπαρούνα Είχε δυο μάτια γαλανά σαν τον μπαλόνι Περπατούσε αθόρυβα σαν ουρανό 6) Να γράψετε μια ή περισσότερες συνώνυμες λέξεις με τις παρακάτω: Λεπτός Γρήγορος Ζεστός Κοντός Βλέπω Τάξη Καρέκλα 7) Να γράψετε λέξεις που ανήκουν στην ίδια οι οικογένεια με τις παρακάτω: ζώο: δροσιά: τραπέζι:





Επαναληπτικές ασκήσεις στη Γλώσσα για την 1.3 ενότητα Γ' Δημοτικού (Στη γη και στη θάλασσα).

Κ ρ ι τ ή ρ ι ο Α ξ ι ο λ ό γ η σ η ς Ημερομηνία: Μάθημα: Γλώσσα Ενότητα: Στη γη και στη θάλασσα Ονοματεπώνυμο: Α. Ακούω και Γράφω: ........................................................................................................................ ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... Β .Εργασίες

1. Να γράψεις πιο σύντομα τις παρακάτω λέξεις σημειώνοντας την απόστροφο όπου πρέπει: από όλα

το ακούω τα άλλα

από το λαιμό πάρε το

και εμένα το έχεις

μου έμαθε του είπε θα ήθελα δώσε το το ένα

2. Να γράψεις για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις μια συνώνυμη: συντροφιά

οδός αναχωρώ

άνεμος μιλώ

γοργός παλιός

φασαρία ωραίος

δουλεύω ύστερα ζητώ

https://e-didaskalia.blogspot.gr


3. Να γράψεις δίπλα σε κάθε επίθετο το αντίθετό του: χρήσιμος

απρόσεκτος ψεύτικος ακριβός

αρσενικός όμορφος ήσυχος γλυκός

4. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο του αόριστου άρθρου: • ……….φορά κι ……….καιρό ήταν τρία γουρουνάκια.

• Το σπίτι τους ήταν χτισμένο σε………. πλαγιά ,κοντά σ’………. μικρό ξωκλήσι. • Χθες στην εκδρομή ……… μαθήτρια πρήστηκε από το τσίμπημα ………. σφήκας.

• Αν χαθείς, ρώτησε ……… περαστικό κύριο. • ………. άγνωστος άντρας ρωτούσε να μάθει για το γείτονά μας τον κ. Λάμπρο.


Ονομαστική Ενικού Αιτιατική Ενικού Αιτιατική

Πληθυντικού ο άγγελος

η ελιά το αηδόνι Ο ψαράς η βρύση το σώμα ο καναπές η νταντά το κλειδί ο χάρτης

https://e-didaskalia.blogspot.gr


Όνομα:……………………………. Ημερομηνία:……………………………

Επαναληπτικές ασκήσεις

Αντιστοιχίζω τις παρακάτω συνώνυμες λέξεις: θόρυβος θάρρος αέρας παρακολουθώ κουράγιο σκαρφαλώνω αμέτρητα άνεμος βλέπω φασαρία ανεβαίνω πάρα πολλά Αντιστοιχίζω κάθε ουσιαστικό με το επίθετό του:

δάσος βαθιά ουρανός γλυκό θάλασσα πλατύ ποτάμι αξέχαστη τραγούδι ωραίο εκδρομή καθαρός δρόμος δροσερός αέρας καταπράσινη πεδιάδα ανηφορικός Υπογραμμίζω τα επίθετα στο παρακάτω κείμενο:

Το θέαμα γύρω ήταν ωραίο. Κάτω απλωνόταν ο καταπράσινος κάμπος. Ανάμεσά του περνούσε ένα μακρύ και πλατύ ποτάμι. Τα άφθονα νερά του πότιζαν τα χωράφια και τα έκαναν να δίνουν πλούσιους καρπούς. Στην άκρη του κάμπου φαινόταν ένα μεγάλο χωριό με κάτασπρα σπίτια. Δίπλα σε κάθε ουσιαστικό γράφω ένα επίθετο που να του ταιριάζει:

φάλαινα ………………… θάλασσα ………………. κύμα ……………………. καράβι ………………… βουνό …………………… κοχύλι ………………… πέτρα …………………… λουλούδι ……………… αέρας ………………….. γριά …………………… Συμπληρώνω με -αι ή –ε τις καταλήξεις στα παρακάτω ρήματα:

λέγετ… θέλετ… κάθετ.. μπορείτ… ντύνετ… λύνετ… αυτός κοιμάτ… εσείς παίζετ… σηκώνετ… γράφετ… χτενίζετ… ζωγραφίζετ… λούζετ… ντύνετ…. Γράφω παρομοιώσεις: (χρυσάφι, κυπαρίσσι, δίδυμοι, μωρό, ατσάλι, μέλισσα)

Δουλεύει σαν ………………… Όμοιοι σαν …………………... Λαμπερό σαν ……………….. Σκληρός σαν ……………….. Ψηλός σαν …………………. Κλαίει σαν …………………

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ


Συμπληρώνω τις προτάσεις, γράφοντας τα ουσιαστικά που είναι στις παρενθέσεις, στην κατάλληλη πτώση:

(φίλος) Συνάντησα ένα ……………….. στο πάρκο. (τεχνίτης) Φώναξα ………………… να φτιάξει τη βρύση. (βιβλίο) Μετρώ τις σελίδες ………………….. . (σταφίδα) Έβαλα …………………. στο γλυκό. (ξεροπόταμος) Στέρεψαν τα νερά …………………………. (λαχανόκηπος) Άρχισε το πότισμα ………………………… Γράφω τα ουσιαστικά στη γενική και αιτιατική του ενικού αριθμού:

ΕΝΙΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ

ο πάγος

ο ξυλοκόπος

ο μαντρότοιχος

η ελπίδα

το δάχτυλο

η εφημερίδα

το θρανίο

η φλογέρα

ο φούρνος

το ανθοδοχείο

το ξερόχορτο

ο μονόδρομος

Γράφω τα ονόματα στη γενική και αιτιατική του πληθυντικού αριθμού:

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ


οι πάγοι

οι ξυλοκόποι

οι μαντρότοιχοι

οι ελπίδες

τα δάχτυλα

οι εφημερίδες

τα θρανία

οι φλογέρες

οι φούρνοι

τα ανθοδοχεία



Όνομα:……………………………. Ημερομηνία:……………………………

Επαναληπτικές ασκήσεις

Αντιστοιχίζω τις παρακάτω συνώνυμες λέξεις: θόρυβος θάρρος αέρας παρακολουθώ κουράγιο σκαρφαλώνω αμέτρητα άνεμος βλέπω φασαρία ανεβαίνω πάρα πολλά Αντιστοιχίζω κάθε ουσιαστικό με το επίθετό του:

δάσος βαθιά ουρανός γλυκό θάλασσα πλατύ ποτάμι αξέχαστη τραγούδι ωραίο εκδρομή καθαρός δρόμος δροσερός αέρας καταπράσινη πεδιάδα ανηφορικός Υπογραμμίζω τα επίθετα στο παρακάτω κείμενο:

Το θέαμα γύρω ήταν ωραίο. Κάτω απλωνόταν ο καταπράσινος κάμπος. Ανάμεσά του περνούσε ένα μακρύ και πλατύ ποτάμι. Τα άφθονα νερά του πότιζαν τα χωράφια και τα έκαναν να δίνουν πλούσιους καρπούς. Στην άκρη του κάμπου φαινόταν ένα μεγάλο χωριό με κάτασπρα σπίτια. Δίπλα σε κάθε ουσιαστικό γράφω ένα επίθετο που να του ταιριάζει:

φάλαινα ………………… θάλασσα ………………. κύμα ……………………. καράβι ………………… βουνό …………………… κοχύλι ………………… πέτρα …………………… λουλούδι ……………… αέρας ………………….. γριά …………………… Συμπληρώνω με -αι ή –ε τις καταλήξεις στα παρακάτω ρήματα:

λέγετ… θέλετ… κάθετ.. μπορείτ… ντύνετ… λύνετ… αυτός κοιμάτ… εσείς παίζετ… σηκώνετ… γράφετ… χτενίζετ… ζωγραφίζετ… λούζετ… ντύνετ….



Γράφω παρομοιώσεις: (χρυσάφι, κυπαρίσσι, δίδυμοι, μωρό, ατσάλι, μέλισσα) Δουλεύει σαν ………………… Όμοιοι σαν …………………... Λαμπερό σαν ……………….. Σκληρός σαν ……………….. Ψηλός σαν …………………. Κλαίει σαν ………………… Συμπληρώνω τις προτάσεις, γράφοντας τα ουσιαστικά που είναι στις παρενθέσεις, στην

κατάλληλη πτώση: (φίλος) Συνάντησα ένα ……………….. στο πάρκο. (τεχνίτης) Φώναξα ………………… να φτιάξει τη βρύση. (βιβλίο) Μετρώ τις σελίδες ………………….. . (σταφίδα) Έβαλα …………………. στο γλυκό. (ξεροπόταμος) Στέρεψαν τα νερά …………………………. (λαχανόκηπος) Άρχισε το πότισμα ………………………… Γράφω τα ουσιαστικά στη γενική και αιτιατική του ενικού αριθμού:

ΕΝΙΚΟΣ


ο πάγος

ο ξυλοκόπος

ο μαντρότοιχος

η ελπίδα

το δάχτυλο

η εφημερίδα

το θρανίο

η φλογέρα

ο φούρνος

το ανθοδοχείο

το ξερόχορτο

ο μονόδρομος

Γράφω τα ονόματα στη γενική και αιτιατική του πληθυντικού αριθμού:

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ


οι πάγοι

οι ξυλοκόποι

οι μαντρότοιχοι

οι ελπίδες

τα δάχτυλα



οι εφημερίδες

τα θρανία

οι φλογέρες

οι φούρνοι

τα ανθοδοχεία

το ξερόχορτα

οι μονόδρομοι




Education

Γλώσσα Γ΄. Επανάληψη 3ης ενότητας:΄΄Στη γη και στη θάλασσα΄΄