ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ηρώ–Σοφία Τσινασλανίδου Α4Ελευθερία Φιλανδριανού Α4

ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το Αιγαίο είναι η θάλασσα όπου γεννήθηκε και αναπτύχθηκε ο ναυτικός πολιτισμός των Ελλήνων. Μύθος και πραγματικότητα εμπλέκονται στενά

σ’ αυτόν. Μυθολογικές σκηνές, μεταφυσικά δρώμενα, πολεμικές συγκρούσεις, διακίνηση εμπορευμάτων, ναυάγια, είναι τα θέματα που

σχετίζονται με τις παραστάσεις των πλοίων στο ταξίδι του χρόνου στους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στον αιγαιακό χώρο. Η ναυτική

παράδοση των Ελλήνων έκανε πολλούς όπως τον Ηρόδοτο, τον Πλάτωνα, το Σόλωνα, τον Αισχύλο να ταξιδέψουν σε μέρη απομακρυσμένα. Και τελικά η ελληνική θάλασσα αποδείχθηκε ότι δεν είναι μόνο ένας τόπος

αλιείας αλλά ένας δρόμος ποικίλων ανταλλαγών με τους άλλους ανθρώπους, «το ταξίδι στη χώρα των θαυμάτων με μόνη πυξίδα το

νυχτερινό χάρτη των άστρων.

Ο θεός Διόνυσος πάνω στο καράβι των Τυρρηνών πειρατών

Η σχεδία του ΟδυσσέαΚι αφού σκάρωσε

κατάστρωμα κι αρμολόγησε στραβόξυλα πυκνά, το μαστόρευε… και μέσα στήριξε κατάρτι με ταιριασμένη αντένα˙ κι έκαμε και το τιμόνι του να κυβερνάει το σκάφος… κι η Καλυψώ λινά του κουβαλούσε για τα πανιά˙ κι αυτός με τέχνη τα /φτιαξε κι αυτά˙ κι έδεσε μέσα ξάρτια και καραβόσκοινα.

Οδύσσεια, ε 253-260

Μαθητικό σχέδιο

Σκηνή από ναυμαχία στην αρχαιότητα

Παράσταση νηοπομπής στο Ακρωτήρι της Θήρας

Απεικόνιση εμπορικού καραβιού σε αττικό μελανόμορφο κύπελλο 520-510 π.X. Λούβρο

Ναυάγιο πλοίου «Κερύνεια» περί το 300 π.Χ. στις ακτές της ΒόρειαςΚύπρου

ΔίολκοςΗ δίολκος ήταν ειδικής κατασκευής πλακόστρωτος δρόμος που συνέδεε τις δύο άκρες του Ισθμού της Κορίνθου και πάνω στον οποίο σύρονταν κατά την αρχαιότητα από δούλους τα πλοία από τον Κορινθιακό στον Σαρωνικό Κόλπο και αντίστροφα. Χρονολογείται στις αρχές του 6ου αιώνα και συνδέεται με την τυραννίδα του Περίανδρου στην Κόρινθο. Οι αρχαίοι συγγραφείς δεν άφησαν επαρκείς πληροφορίες για το τόσο μεγάλης σημασίας τεχνικό αυτό έργο, ή αυτές οι πληροφορίες δεν σώθηκαν μέχρι την εποχή μας.

ΝεώσοικοιΉταν χώροι

φύλαξης των πλοίων, που είχαν ανελκυσθεί από τη θάλασσα, για να συντηρηθούν και να προφυλαχθούν από τις άσχημες καιρικές συνθήκες.

Ιστιοφόρα πλοία Ως Ιστιοφόρο χαρακτηρίζεται

οποιοδήποτε σκάφος ή πλωτό ναυπήγημα που αποκλειστικό μέσο πρόωσής του έχει την αιολική ενέργεια (τον άνεμο) επί των ιστίων του (πανιά) τα οποία και φέρει, εξ ου και η ονομασία του. Αποτελεί τη 2η εξελικτική βασική κατηγορία τύπων πλοίων, μετά το "κωπήλατο" και πριν από το "μηχανοκίνητο" (ατμόπλοιο). Από την απώτατη αρχαιότητα μέχρι τα μέσα του μεσαίωνα η εξέλιξη του ιστιοφόρου πλοίου ήταν βραδύτατη, αν και το κουπί συνέχιζε να παραμένει ισχυρό μέσον πρόωσης. Τότε το ιστίο (πανί) αποτελούσε το βοηθητικό μέσον πρόωσης, αφενός για τη μερική ανάπαυση των πληρωμάτων.

Τα πολεμικά πλοία άρχισαν να χρησιμοποιούν τα πανιά όταν επινοήθηκαν οι διήρεις και οι τριήρεις.

ΔιήρειςΗ διήρης ήταν τύπος αρχαίου ελληνικού κωπήλατου, πολεμικού πλοίου. Ο όρος αναφέρεται σε πλοία με δυο στοίχους κωπηλατών, είτε δίκροτα (με δύο σειρές κουπιών και έναν κωπηλάτη ανά κουπί) είτε μονόκροτα (με μια σειρά κουπιών με δύο κωπηλάτες ανά κουπί). Χρησιμοποιήθηκε και επεκτάθηκε από τους Έλληνες.

Συναντάται για πρώτη φορά στην αρχαία ιστορία σε θραύσματα έργων τέχνης Ασσυριακής προέλευσης.

ΤριήρηςΗ τριήρης χαρακτηρ

ίστηκε ως μεσογειακή τεχνολογία της εποχής με τρεις σειρές κωπηλατών που στον ελληνικό χώρο κατανέμονταν σε ισάριθμα καταστρώματα (τρίκροτες τριήρεις).

Η τριήρης ήταν πλοίο μακρόστενο, ταχύ, χαμηλό, με ρηχή καρίνα και γενικά σχετικά ελαφριά και απλή συνολική κατασκευή.

Στο μπροστινό μέρος του πλοίου υπήρχε τοποθετημένο ένα έμβολο επενδυμένο με ορείχαλκο, το οποίο χρησιμοποιούταν και για εμβολισμό εναντίον πλοίων σε ναυμαχίες, όποτε αυτό θεωρούνταν εφικτό, αλλά και για την προστασία του πλοίου κατά την προσάραξη σε ρηχά νερά, όταν χρειάζονταν να γίνει εκτός λιμένων ή ναυστάθμων με νεώρια.

Τριήρης

Η ΣάμαιναΟ Κορίνθιος ναυπηγός Αμεινοκλής

κατασκεύασε και τις πρώτες τριήρεις των Σαμίων, οι οποίοι έκαναν κάποιες αλλαγές ώστε τα πλοία να έχουν μεγαλύτερο αποθηκευτικό χώρο και έτσι ονομάστηκαν Σάμαινα λόγω των μετατροπών των Σαμίων. Χρησιμοποιούνταν ως φορτηγά και πολεμικά πλοία ταυτόχρονα.

Σάμαινα

Τριαντακόντορος και ΠεντακόντοροςΤα πρώτα σημαντικά πλοία που επινοήθηκαν

ήταν οι τριαντακόντοροι, πλοία δηλαδή με 30 κουπιά (15 από κάθε πλευρά) και μετά οι πεντηκόντοροι, δηλαδή πλοία με 50 κουπιά (25 κουπιά από κάθε πλευρά).

Εμπορικά πλοίαΤα εμπορικά πλοία

χρησιμοποιούνταν για την μεταφορά αγαθών. Οι συνθήκες που επικρατούσαν από ό,τι φαίνεται ήταν αρκετά καλές καθώς μέσα διέθεταν καμπίνες και χώρο για μαγείρεμα.

Τέλος, οι Έλληνες ειδικεύτηκαν στην κατασκευήμικρών αλλά γρήγορων και εύκολων στη χρήση πλοίων. Έχοντας πολλά μικρά λιμάνια χρειαζόταν μικρά και ευέλικτα πλοία. Αλλά παρ' όλα αυτά μπορούσαν να ταξιδεύουν εύκολα τουλάχιστον μέχρι την Κύπρο κουβαλώντας χαλκό από το 3000 π.Χ.

Ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο σας!