μια ματιά στις ερευνητικές εργασίες Α λυκείου

Μια ματιά …στις ερευνητικές εργασίες Α’ Τάξης Γενικού Λυκείου

«Ερευνητική Εργασία»

Η καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Λύκειο στηρίζεται κυρίως στην

παιδαγωγική αρχή της Διερευνητικής Προσέγγισης της Μάθησης

Το Νέο Λύκειο από τις διαφορετικές μορφές projects, που χρησιμοποιούνται διεθνώς στην εκπαίδευση, επέλεξε τα ερευνητικής κατεύθυνσης(Inquiry Learning/Projects)

και χρησιμοποιεί τον όρο «Ερευνητική Εργασία»

Στάδια σχεδίου ερευνητικής εργασίας

• Συγκρότηση παιδαγωγικών ομάδων • Δημιουργία ενδιαφέροντος για τις

θεματικές των ερευνητικών εργασιών

(πρόταση όσα τα τμήματα + 1)

• Επιλογή των θεμάτων

• Ενημέρωση μαθητών για τη συμμετοχή τους στα σχέδια Ε.Ε.


• Καθορισμός διάρκειας σχεδίων (1 εργασία κάθε τετράμηνο)

• Υποβολή σχεδίων στο Σύλλογο των καθηγητών του σχολείου

• Χωρισμός σε ομάδες (Τμήματα ενδιαφέροντος)

• Προσδιορισμός σκοπών και στόχων της κάθε ερευνητικής εργασίας.


• Επιλογή των πλέον αποτελεσματικών

μεθόδων και τεχνικών για την επίτευξη των στόχων

• Καθορισμός των φάσεων εξέλιξης του

προγράμματος (15 Χ 3 ώρες περίπου)

• Σχεδιασμός του τρόπου αξιολόγησης του προγράμματος

Οι Ερευνητικές Εργασίες στο Σχολείο

• Ωρολόγιο Πρόγραμμα,

• Συγκρότηση παιδαγωγικής ομάδας

• Καθορισμός Θεμάτων,• Η πρόταση σχεδίου ερευνητικής εργασίας

(εισήγηση)

• Ο Σύλλογος διδασκόντων

• «Τμήματα Ενδιαφέροντος»

Η Ερευνητική Εργασία στο «Τμήμα Ενδιαφέροντος»

• Διάρκεια σχεδίου

• Χωρισμός σε υπο-ομάδες

• Προσδιορισμός σκοπών και στόχων

• Μεθόδοι και τεχνικές

• Ο ρόλος του εκπαιδευτικού

• Τρόπος αξιολόγησης

Κι εκείνο που σε τελευταία ανάλυση, έχει σημασία

για τον καθένα από μας, είναι το :

«πόσες πυρκαγιές θα ανάψει , «πόσες πυρκαγιές θα ανάψει , στις τρεις περίπου δεκαετίες που στις τρεις περίπου δεκαετίες που θα είναι εκπαιδευτικός»θα είναι εκπαιδευτικός»

Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας

Βλάχος Ιωάννης Κανελλάκη Άννα

Παπαϊωάννου ΙωάνναΦραγκάκης Σταύρος

Ωρολόγιο Πρόγραμμα

Για τη διεξαγωγή των Ερευνητικών Εργασιών προβλέπεται στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα:

• ένα συνεχές εβδομαδιαίο τρίωρο (Α΄ Λυκείου)

• ένα συνεχές εβδομαδιαίο δίωρο (Β’ και Γ’ Λυκείου),

κατά το οποίο οι μαθητές και οι μαθήτριες θα εργάζονται,

υπό την καθοδήγηση των υπευθύνων εκπαιδευτικών

πάνω σε θέμα που έχουν επιλέξει.

Συγκρότηση παιδαγωγικής ομάδας

• 2 εκπαιδευτικοί ανά θέμα

• Μοιράζονται τις 3 ώρες διδασκαλίες

• Δεν παρευρίσκονται και οι 2 την ίδια διδακτική ώρα στο τμήμα ενδιαφέροντος

• Αναλαμβάνουν ο ένας 2 διδακτικές ώρες και ο άλλος 1 διδακτική ώρα στο ωρολόγιο πρόγραμμα

Καθορισμός Θεμάτων

Τα θέματα προτείνονται από τους εκπαιδευτικούς που θα τα

αναλάβουν, μετά από διερευνητικές συζητήσεις με τους μαθητές και τις μαθήτριες, μέσα στις δυο πρώτες εβδομάδες του

Σεπτεμβρίου.

Κριτήρια Διαμόρφωσης και Διαδικασίες Έγκρισης Θεμάτων

• Οι διδάσκοντες μαζί με τους μαθητές, σε μια προκαταρτική συνάντηση,

ανταλλάσσουν απόψεις για πιθανά θέματα

• Η διαμόρφωση και η τελική διατύπωση των θεμάτων πρέπει να είναι προϊόν

διαπραγμάτευσης τόσο μεταξύ των εμπλεκομένων εκπαιδευτικών όσο και μεταξύ

των εκπαιδευτικών και των μαθητών.

Κριτήρια Διαμόρφωσης Θεμάτων

• Πρώτο βασικό κριτήριο που πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι εκπαιδευτικοί κατά την αρχική συζήτηση μεταξύ τους είναι τα περιεχόμενα των διδασκόμενων μαθημάτων, θεωρημένα όμως από τη σκοπιά των μαθητικών ενδιαφερόντων.

• Δεύτερο βασικό κριτήριο που πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι εκπαιδευτικοί είναι οι υπάρχουσες υποδομές και οι διαθέσιμοι πόροι του σχολείου και της κοινότητας για τη διερεύνηση συγκεκριμένου θέματος.

Κριτήρια Διαμόρφωσης Θεμάτων

Ορισμένα από τα κριτήρια που θα μπορούσαμε ακόμη να λάβουμε υπόψη είναι:

• Η σπουδαιότητα του θέματος

• Τα ενδιαφέροντα των εκπαιδευτικών Τα ενδιαφέροντα των εκπαιδευτικών και οι ειδικότερες γνώσεις τουςκαι οι ειδικότερες γνώσεις τους

• Ύπαρξη πληροφοριών για το θέμα

• Δυνατότητα για εύκολη πρόσβαση στις πηγές πληροφοριών

Άλλα κριτήρια για την επιλογή του θέματος

• Να λαμβάνεται υπόψη το γνωστικό υπόβαθρο των παιδιών

• Να ικανοποιεί τα ενδιαφέροντα και τις συναισθηματικές ανάγκες των μαθητών.

• Να προέρχεται από το χώρο εμπειριών τους

• Να δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής σε όλα τα παιδιά

• Να προσφέρει ποικιλία στη δράση

Άλλα κριτήρια για την επιλογή του θέματος

• Να ενεργοποιεί το ενδιαφέρον, τη σκέψη και τη δημιουργικότητα των μαθητών μέσα από την άμεση εμπλοκή τους σε όλες τις φάσεις του Σχεδίου Εργασίας

• Να αυξήσει τα ενδιαφέροντα των μαθητών για τα επιμέρους μαθήματα, διότι αντιλαμβάνονται στην πράξη τη συμβολή τους στην κατανόηση του κόσμου και στην αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων και των μεγάλων ζητημάτων της ζωής τους

• Να εξοικειώνει τους μαθητές με την επιστημονική μέθοδο

Η πρόταση σχεδίου ερευνητικής εργασίας

• Οι εκπαιδευτικοί υποβάλλουν με τεκμηριωμένη εισήγηση στο σύλλογο διδασκόντων το σχέδιο γραπτώς για

έγκριση. • Την εισήγηση υπογράφουν δύο

εκπαιδευτικοί διαφορετικών ειδικοτήτων.

Η εισήγηση θα περιλαμβάνει

• Τα ονόματα των εκπαιδευτικών που θα εμπλακούν ανά θέμα, παράλληλα με τη συμφωνηθείσα μεταξύ τους κατανομή ωρών (δηλαδή ποιος θα χρεωθεί δυο και ποιος μια ώρα στην Α’ Λυκείου).

• Τον τίτλο της ερευνητικής εργασίας.• Τους βασικούς σκοπούς και τα ερευνητικά

της ερωτήματα.

Η εισήγηση θα περιλαμβάνει

• Σύντομη περιγραφή της εργασίας και της εκπαιδευτικής σκοπιμότητας που εξυπηρετεί (ενδεικτικά μέχρι 300 λέξεις).

• Ενδεικτική περιγραφή της μεθόδου που θα ακολουθηθεί (μέχρι 200 λέξεις).

• Αναμενόμενα αποτελέσματα (μέχρι 200 λέξεις).

• Απαιτήσεις σε πόρους, υλικά και εξοπλισμό από τη σχολική μονάδα

Ο Σύλλογος Καθηγητών

• αποφασίζει για τα θέματα ανάμεσα στα οποία οι μαθητές θα κληθούν να επιλέξουν, με βάση την εισήγηση των εκπαιδευτικών διαφορετικών ειδικοτήτων

• φροντίζει να εγκριθεί ο αναγκαίος αριθμός θεμάτων ώστε να δημιουργηθούν λειτουργικά «Τμήματα Ενδιαφέροντος»

• φροντίζει να υπάρχουν ποικίλης επιστημονικής ταυτότητας και στόχευσης θέματα.

• ορίζει τον υποδιευθυντή ή άλλον καθηγητή ως συντονιστή των Ερευνητικών Εργασιών, με οργανωτικές μόνο αρμοδιότητες αναφορικά με τα μέσα, τα υλικά, τα εργαστήρια και τους χώρους που θα απαιτηθούν για την υλοποίηση τους.

«Τμήματα Ενδιαφέροντος»


Την πρώτη ώρα συνάντησης των εκπαιδευτικών με τους μαθητές ενημερώνονται οι τελευταίοι για τον γενικό προγραμματισμό που έχουν κάνει οι εκπαιδευτικοί και διευκρινίζεται ότι είναι ενδεικτικός και ότι τα θέματα και η διερεύνησή τους θα λάβουν την οριστική τους μορφή από τις ομάδες που θα τα επιλέξουν.

Οι μαθητές δηλώνουν δύο προτιμήσεις θεμάτων και με βάση την πρώτη τους προτίμηση, όπου τούτο είναι εφικτό, οι εκπαιδευτικοί δημιουργούν τα «Τμήματα Ενδιαφέροντος».


Η κατανομή των μαθητών σε αυτές αποτελεί συνήθως τη συνισταμένη των

μαθητικών προτιμήσεων και της παρέμβασης των εκπαιδευτικών, η οποία αποβλέπει να εντάξει σε κάποια ομάδα

μαθητές που υποθέτουν ότι κινδυνεύουν να μείνουν έξω από τις προτιμήσεις των

συμμαθητών τους.

Χωρισμός σε ομάδεςΗ προσφορά του μοντέλου διδασκαλίας σε ομάδες συνίσταται στην:

• Αύξηση δυνατοτήτων για αλληλεπίδραση, αποτέλεσμα η υποβοήθηση των παιδιών με γλωσσικές δυσκολίες

• Ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας

• Ενίσχυση των παραγωγικών και δημιουργικών φαινομένων της σκέψης

• Εξασφάλιση της μεταβαλλόμενης ταύτισης και της εμπάθειας.

Δημιουργία ΟμάδωνΚοινωνιόγραμμα

Κώστας Γιάννης Πέτρος Νίκη Ελένη Άννα Νίκος Παύλος

Κώστας

Γιάννης

Πέτρος

Νίκη

Ελένη

Άννα

Νίκος

Παύλος

Δημιουργία Ομάδωνκατά Kurt Seelmann

• Ποιον εκλέγεις εκπρόσωπο της τάξης;• Ποιον αναπληρωματικό;• Ποιον Ταμεία;• Ποιους θα καλούσες στα γενέθλιά σου (μέχρι 4 και κατά

σειρά προτίμησης);• Ποιον θα ρωτούσες για μια δυσκολία στα μαθήματα;• Από ποιον θα ζητούσες βοήθεια για εργασία

χειρονακτική;• Ποιος έχει περισσότερες γνώσεις και σε ποιο μάθημα;• Ποιος είναι ο πλέον κοινωνικός;• Ποιος είναι ο πλέον γενναιόδωρος;• Ποιος είναι ο καλύτερος φίλος σου στην τάξη;

Διάρκεια σχεδίου

Καθορισμός διάρκειας προγράμματος

Οι τελικοί στόχοι πρέπει να προσδιοριστούν αφού καθορίσουμε τη διάρκεια του σχεδίου, για να μπορούν να υλοποιηθούν στα συγκεκριμένα

χρονικά πλαίσια.

Σχεδιάζουμε τις φάσεις του προγράμματος

προσπαθώντας να μη σπαταλάμε χρόνο και

κάνοντας σωστή κατανομή του διαθέσιμου

χρόνου

Ενδεικτικός χρονικός σχεδιασμός

1.Ενημέρωση για την Ε.Ε 1ώρα

Γνωριμία, δημιουργία ομάδων 1ώρα

Ορισμός ερευνητικού πεδίου 1ώρα

2.Ανάδειξη ερευνητικών ερωτημάτων 3ώρες

3.Δημιουργία ερευνητικών εργαλείων 3ώρες

4.Έρευνα- αναζήτηση στοιχείων 3ώρες

5.Έρευνα- αναζήτηση στοιχείων 3ώρες

6.Έρευνα πεδίου- αναζήτηση στοιχείων 3ώρες


7.Επεξεργασία στοιχείων –ανατροφοδότηση 3ώρες

8.Επεξεργασία στοιχείων –ανατροφοδότηση 3ώρες

9.Αναγωγή των συμπερασμάτων 2ώρες

Κριτική στάσεων, απόψεων 1ώρα

10.Προετοιμασία συγγραφής παρουσίασης 3ώρες


11.Παρουσίαση ομάδας 3ώρες

12.Σύνθεση , συγγραφή τελικής εργασίας 3ώρες

13.Παρουσίαση στο σχολείο 3ώρες

14.Ανάρτηση των εργασιών στην πλατφόρμα ερευν. εργασιών 3ώρες

15. Αξιολόγηση 3ώρες

Εργασία σε υπο- ομάδες

• Οι μαθητές που επέλεξαν το συγκεκριμένο θέμα σε πρώτη φάση διαμορφώνουν με την καθοδήγηση των

εκπαιδευτικών τα επιμέρους υπο-θέματα με τα ερωτήματά τους και τους στόχους τους.

• Στη συνέχεια οργανώνονται σε ολιγομελείς ομάδες, συνήθως των 4-6 μελών, δεδομένου ότι η όλη

διερευνητική διαδικασία θα διατηρήσει τον ομαδοσυνεργατικό χαρακτήρα της.

• Θα χρειαστεί μια αρχική συζήτηση μαζί τους, προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να περιγράψουν τον τρόπο

με τον οποίο κάθε «Τμήμα Ενδιαφέροντος» θα λειτουργεί στο επίπεδο των ομάδων και της Ολομέλειας

του Τμήματος Ενδιαφέροντος. • Τέσσερα Εναλλακτικά Σχήματα Κατανομής Θεμάτων

και Οργάνωσης Ομάδων

ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΣΕ υπο- ΟΜΑΔΕΣ

Με βάση τα Σχήματα του ΟΔΗΓΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

«Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο»

Προσδιορισμός σκοπών και στόχων της ερευνητικής

εργασίας

ΣΚΟΠΟΙ έννοια ευρύτερη, γενικότερη των στόχων

και μακροπρόθεσμα επιτεύξιμη

Σκοποί των ερευνητικών εργασιών

Οι σκοποί των ερευνητικών εργασιών είναι ταυτισμένοι με τους σκοπούς

των αντίστοιχων πεδίων μαθημάτων που εμπλέκονται στο σχέδιο


1. Η βαθύτερη κατανόηση του φυσικού και κοινωνικού κόσμου όπως είναι, για παράδειγμα, τα θέματα « Οι μέλισσες ως ‘μαθηματικοί’ της φύσης, ‘αρχιτέκτονες’ και ‘κοινωνιολόγοι’» και «Η μόδα στην

ένδυση και οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις της».


2. Η επίλυση προβλημάτων και η λήψη αποφάσεων σε

προβληματικές καταστάσεις, όπως είναι, για παράδειγμα, το θέμα «Η διαχείριση των υδάτινων πόρων

ως παγκόσμιο πρόβλημα και οι κοινωνικές και διακρατικές

προεκτάσεις».


3. Η κατασκευή ποικίλης φύσης αντικειμένων και συστημάτων όπως

είναι για παράδειγμα τα θέματα «Η κατασκευή ενός φωτοβολταϊκού

συστήματος», «Η κατασκευή οικολογικού αυτοκινήτου», «Η κατασκευή κέντρου

μέτρησης ρύπων», «Η δημιουργία ψηφιακών αρχείων και σχεδίων

ανάπλασης των χώρων του σχολείου και της γειτονιάς»,


4. Η καλλιτεχνική έκφραση όπως είναι, για παράδειγμα, το θέμα «Η οργάνωση μιας θεατρικής παράστασης», το οποίο μπορεί να εμπλέξει τον θεατρικό λόγο, τις παραστατικές τέχνες, τις εικαστικές και τη μουσική και να αναφέρεται σε σύγχρονα ή διαχρονικά ζητήματα ατόμων, ομάδων, κοινωνιών ή πολιτισμών.

Απώτερος σκοπός των Ερευνητικών εργασιών παράδειγμα

Πεδίο Εικαστικών Μαθημάτων Σκοπός: Να αναπτύξουν οι μαθητές και οι

μαθήτριες κοινωνική και πολιτική σκέψη και συνείδηση, ώστε να κατανοούν, να

παρεμβαίνουν, να αναπτύσσουν κριτική και δημιουργική σχέση με τον καθημερινό χώρο. Να

ασκηθούν στην αυτενέργεια, όπως και στη συλλογική εργασία, να αποκτήσουν ενεργητική

σχέση με τη ζωή τους. Να μάθουν να χειρίζονται τη γνώση και την καλλιτεχνική ευαισθησία έτσι

ώστε να γεφυρώνουν το ρεαλισμό με τη φαντασία

ΣΤΟΧΟΙ

Αφορούν αυτό ακριβώς που επιδιώκουμε να συμβεί μετά το τέλος του σχεδίου

και μπορούν να αξιολογηθούν.

Ο στόχοςΟ στόχοςείναι μια καλά διατυπωμένη πρόταση που δείχνει το είναι μια καλά διατυπωμένη πρόταση που δείχνει το επιθυμητό αποτέλεσμα στο τέλος μιας διαδικασίας επιθυμητό αποτέλεσμα στο τέλος μιας διαδικασίας

π.χ. μιας ερευνητικής εργασίαςπ.χ. μιας ερευνητικής εργασίας

Οι στόχοι του σχεδίου εργασίας πρέπει να υλοποιούν τον σκοπό

Πεδίο Εικαστικών Μαθημάτων παράδειγμα

Ειδικότεροι Στόχοι: Να κατανοήσουν οι μαθητές ιδιαίτερες πρακτικές της καλλιτεχνικής διεργασίας, όπως:

α) Παραδοσιακές τεχνικές αναπαραστατικού σχεδίου, χρώματος.β) Δημιουργικό αυτοσχεδιασμό μέσα από ζωγραφική, κολάζ, μεικτές

τεχνικές, γλυπτική, κατασκευή μακέτας κλπ.,γ) Εμπλοκή με δίκτυα και οπτικοακουστικά μέσα,δ) Σχεδίαση (design) χρηστικών αντικειμένων,

ε) Δημόσια εικαστική παρέμβαση,στ) Διοργάνωση έκθεσης.

Να μελετήσουν τις κοινωνικές, ιστορικές, οικονομικές, αισθητικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους που συμβάλλουν στην δημιουργία του

καθημερινού χώρου και να αξιοποιήσουν παραδείγματα από την Ιστορία της Τέχνης.

Στοιχεία ενός καλά διατυπωμένου στόχου (Mager,

1975) • Το υποκείμενο: Να είναι ξεκάθαρο για ποιο

πρόσωπο αναμένεται να υλοποιηθεί ο στόχος

• Η ενέργεια: η απάντηση στην ερώτηση «τι θα κάνει το υποκείμενο για να επιδείξει

την αναμενόμενη συμπεριφορά»

– Να χρησιμοποιούνται σαφή ρήματα που δηλώνουν δράση/ενέργεια, όχι αφηρημένα και γενικά

Στοιχεία ενός καλά διατυπωμένου στόχου (Mager,

1975)

• Το αποτέλεσμα: το παράγωγο της ενέργειας

• Οι συνθήκες: οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες θα εμφανιστεί η συμπεριφορά Π.χ. Ο χώρος, τα μέσα, ο τρόπος εργασίας κλπ.

• Ο βαθμός επίτευξης: το κριτήριο για να θεωρηθεί το αποτέλεσμα ικανοποιητικό

Στοιχεία ενός καλά διατυπωμένου στόχου

(Mager, 1975)- παράδειγμα

Οι μαθητές να μάθουν να κατασκευάζουν Οι μαθητές να μάθουν να κατασκευάζουν μια μακέτα ενός βιοκλιματικού σπιτιού, μια μακέτα ενός βιοκλιματικού σπιτιού,

μέσα στο σχολείο. μέσα στο σχολείο. • Το υποκείμενοΤο υποκείμενο, , η ενέργεια, το η ενέργεια, το

αποτέλεσμα, οι συνθήκες, ο βαθμός αποτέλεσμα, οι συνθήκες, ο βαθμός επίτευξηςεπίτευξης

• Τι μπορούμε να διαπιστώσουμε;Τι μπορούμε να διαπιστώσουμε;Αν έχουν κατανοήσει τις βασικές αρχές Αν έχουν κατανοήσει τις βασικές αρχές

της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικήςτης βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής

Επιλογή των πλέον αποτελεσματικών μεθόδων και τεχνικών για την επίτευξη

των στόχων

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ

Η μέθοδος είναι ευρύτερη έννοια από την Η μέθοδος είναι ευρύτερη έννοια από την τεχνική. Αναφέρεται σε ένα σύνολο τεχνική. Αναφέρεται σε ένα σύνολο

αρχών που καθορίζουν την αντίληψη αρχών που καθορίζουν την αντίληψη για την πρόσβαση στη γνώση.για την πρόσβαση στη γνώση.

Η τεχνική είναι ένα συγκεκριμένο Η τεχνική είναι ένα συγκεκριμένο παιδαγωγικό εργαλείοπαιδαγωγικό εργαλείο. . Είναι το μέσο Είναι το μέσο

με το οποίο εφαρμόζεται η με το οποίο εφαρμόζεται η εκπαιδευτική μέθοδος.εκπαιδευτική μέθοδος.

Εκπαιδευτικές μέθοδοι

• Επιστημονική και πειραματική μέθοδος έρευνας

• Έρευνα πεδίου

• Επίλυση προβλήματος• Σχεσιοδυναμική μέθοδος

• Μέθοδος Project κ.α.

ΤΕΧΝΙΚΕΣ

• Καταιγισμός ιδεών (Brain Storming)

• Αντιπαράθεση επιχειρημάτων (Debate)

• Χάρτης εννοιών (concept map)

• Μελέτη περίπτωσης

• Εισήγηση/Διάλεξη

• Συζήτηση

• Χιονοστιβάδα

Στόχοι: Για ποιόν; (Μαθητές)

Γιατί; Πού θέλουμε να φθάσουμε; Τι θέλουμε να πετύχουμε;

Πώς θα φθάσουμε ως εκεί;(οργάνωση της διαδικασίας: Επιλογή μεθόδων, τεχνικών και μέσων), Πότε θα τα πραγματοποιήσουμε;καιΠοια τα προσδοκώμενα αποτελέσματα;Ποια τα προσδοκώμενα αποτελέσματα;Κατά πόσο υλοποιήσαμε τους στόχους μας; (αξιολόγηση).

(7 ερωτήματα της ρητορικής)

Ρόλος του εκπαιδευτικού στην παιδαγωγική διαδικασία

Οι διερευνητικές προσεγγίσεις δεν καταργούν τον διδακτικό ρόλο του εκπαιδευτικού, αλλά τον

αξιοποιούν κατά περίπτωση και στο βαθμό που είναι αναγκαίο να διασφαλισθεί ότι οι μαθητές κατέχουν την προαπαιτούμενη γνώση, για να κατανοούν το

πλαίσιο των ερωτημάτων, αλλά και το πλαίσιο ερμηνείας των ευρημάτων.

Επίσης, γίνεται σαφές ότι οι διερευνητικές διαδικασίες, πριν γίνουν μέσον μάθησης, πρέπει να γίνουν

αντικείμενο μάθησης. Το έργο αυτό ανήκει στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι καλούνται να το

επιτελέσουν σε συνθήκες «γνωστικής μαθητείας»

Lave and Wenger 1991, Ματσαγγούρας 2000:104 και 130, Κουλουμπαρίτση 2003:161-164).

Ρόλος του εκπαιδευτικού στην παιδαγωγική διαδικασία

Οι ομαδοσυνεργατικές Ερευνητικές Εργασίες προϋποθέτουν ότι ο

εκπαιδευτικός • διαθέτει κατά διαστήματα λίγο χρόνο, για να εξηγήσει και να υποδείξει μεθόδους και

τεχνικές ανάπτυξης, • καθώς επίσης και για να συζητήσει με τις

ομάδες την πορεία της συνεργατικής μάθησης και τα ενδεχόμενα προβλήματά

της και τις δυνατές λύσεις τους

Σχεδιασμός του τρόπου αξιολόγησης του προγράμματος

Αξιολόγηση

«Είναι η διαδικασία προσδιορισμού της αξίας ενός αντικειμένου»

Είναι το αναγκαίο συνεπακόλουθο κάθε εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Η ερευνητική εργασία είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία, επομένως είναι αναγκαία η αξιολόγησή της.

Προβληματισμός αξιολόγησης (1)

• Πώς αξιολογείται ένα πολύπλοκο έργο όπως είναι οι Ερευνητικές Εργασίες;

• Η ομαδικότητα και η ατομικότητα, το περιεχόμενο και η διαδικασία, η αυτο-αξιολόγηση και η ετερο-αξιολόγηση τι ρόλο παίζουν;

• Η τελική βαθμολογία της συνολικής εργασίας αποδίδεται ως ατομική στα μέλη της ομάδας;

• Πώς αντιμετωπίζεται η διαφορετική συμβολή των μελών, ώστε η βαθμολόγησή τους να είναι δίκαιη και να μην πριμοδοτεί «λαθρεπιβάτες» της ομάδας;

Προβληματισμός αξιολόγησης (2)

• Η ετερο-αξιολόγηση των μαθητών τι ρόλο μπορεί να παίξει στη μετατροπή της συνολικής βαθμολόγησης της κοινής εργασίας σε ατομική βαθμολόγηση των μελών, ανάλογα με τη συμβολή τους σε αυτή;

• Τα μέλη θα (αυτο-)αξιολογούν και τη δική τους συμβολή ή μόνο θα (ετερο-) αξιολογούν τη συμβολή των συμμαθητών τους;

• Οι μαθητικές αξιολογήσεις θα είναι εμπιστευτικές για αξιοποίησή τους από τον εκπαιδευτικό ή θα κοινοποιούνται στους ενδιαφερομένους;


Μπορούμε να κάνουμε:

• Διαμορφωτική αξιολόγηση

• Τελική ή απολογιστική αξιολόγηση


Η Διαμορφωτική αξιολόγηση είναι αναγκαία προκειμένου να διαπιστωθούν τα αδύνατα σημεία κατά την εξέλιξη ενός σχεδίου εργασίας και τα αίτια τους. Να εκτιμηθούν οι δυνατότητες και οι πραγματικές ανάγκες των μαθητών αλλά και η ρεαλιστικότητα των στόχων . Γίνεται σε όλη τη διάρκεια εξέλιξης του σχεδίου με σκοπό την ανατροφοδότησή του. Μπορούμε με βάση αυτήν να ληφθούν μέτρα και να γίνουν διορθωτικές παρεμβάσεις και σχετικές αλλαγές. Τελική αξιολόγηση: αποστασιοποίηση από τα συναισθήματα της στιγμής που νοθεύουν την αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία της. Αξιολογούμε το τι επιτεύχθηκε στο τέλος ενός ερευνητικού σχεδίου σε σχέση με τους σκοπούς και τους στόχους που τέθηκαν

Τι θα αξιολογήσουμε σε μια ερευνητική εργασία

• Αξιολόγηση Ερευνητικής Διαδικασίας

• Αξιολόγηση Περιεχόμενου Ερευνητικής Έκθεσης

• Αξιολόγηση Γλώσσας και Δομής Ερευνητικής Έκθεσης

• Αξιολόγηση Δημόσιας Παρουσίασης της Ομαδικής Εργασίας

Τομείς Αξιολόγησης της Συλλογικής Εργασίας της Ομάδας

• α. Οι διαδικασίες προγραμματισμού και διεξαγωγής της έρευνας.

• β. Το περιεχόμενο της εργασίας που προέκυψε από την έρευνα.

• γ. Η γλώσσα, τα πολυτροπικά μέσα και η οργάνωση της ερευνητικής έκθεσης.

• δ. Ο τρόπος παρουσίασης της εργασίας από την ομάδα στο κοινό.

Κλίμακες Διαβαθμισμένων Κριτηρίων Αξιολόγησης (Rubrics)

Για τη βαθμολόγηση των επιμέρους τομέων της Ερευνητικής Εργασίας προσφέρονται ιδιαίτερα οι κλίμακες

διαβαθμισμένων κριτηρίων αξιολόγησης, γνωστές ως ρουμπρίκες (rubrics), οι οποίες είναι κλίμακες περιγραφικής

αξιολόγησης με διαβαθμισμένα κριτήρια αποτίμησης της ποιότητας μιας εργασίας

σε συγκεκριμένο τομέα της.

Πώς αξιολογούν οι εκπαιδευτικοί; (1)

Οι εκπαιδευτικοί κατά την κρίση τους, αξιοποιώντας την κλίμακα διαβαθμισμένων κριτήριων, αξιολογούν και στους τέσσερις τομείς τις ερευνητικές εργασίες των ομάδων.

Η κλίμακα είναι εξάβαθμη και σε κάθε μία από τις έξι βαθμίδες ο Πίνακας Ι σημειώνει και τους βαθμούς που αντιστοιχούν με άριστα το 20. Οι έξι βαθμίδες της κλίμακας από τα κάτω προς τα πάνω έχουν ως εξής:

• 6η βαθμίδα: Λίαν Ανεπαρκής (βαθμός 1-5)

• 5η βαθμίδα: Κάτω του Μετρίου (βαθμός 6-9)

• 4η βαθμίδα: Μέτρια (βαθμός 10-13)

• 3η βαθμίδα: Καλά (βαθμός 14-16)

• 2η βαθμίδα: Πολύ Καλά (βαθμός 17-18)

• 1η βαθμίδα: Άριστα (βαθμός 19-20)

Πώς αξιολογούν οι εκπαιδευτικοί; (2)

Ενώ και οι τέσσερις τομείς αξιολογούνται με άριστα το 20, η βαρύτητα κάθε τομέα στον υπολογισμό του τελικού βαθμού δεν είναι η ίδια και για τους τέσσερις τομείς:

Ερευνητική Διαδικασία: βαθμό βαρύτητας 30%,

Περιεχόμενο: βαθμό βαρύτητας 30%,

Γλώσσα και η Δομή: βαθμό βαρύτητας 20%,

Δημόσια Παρουσίαση: βαθμό βαρύτητας 20%,

Μέσα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την αξιολόγηση

• Αναφορά αξιολόγησης του σχεδίου (που γράφουν μαθητές και καθηγητές στο τέλος κάθε διδακτικής ενότητας)

• συζήτηση, συνέντευξη, παρατήρηση, • Ατομικό ημερολόγιο, (μαθητή, ομάδας)• Υλικό που παράγουν οι μαθητές

τέχνημα και συλλογικό έργο (παραδοτέα: κοινός φάκελος υποομάδας) Βαθμολογείται

ατομική συμβολή στη συνολική εργασία της ομάδας καθώς και συμπληρωματικά δημιουργήματα (παραδοτέα σε ατομικό φάκελο) Βαθμολογείται

• Ερωτηματολόγιο, • Παρουσίαση Βαθμολογείται

Education

μια ματιά στις ερευνητικές εργασίες Α λυκείου