ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΡΑΨΩΔΙΑ Α

ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΙΛΙΑΔΑΣ Η μούσα εμπνέει τον ποιητή, Poussin Nicolas, 1630

ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΙΛΙΑΔΑΣΔομή

Στίχος 1: Επίκληση : Ο ποιητής επικαλείται τη βοήθεια της Μούσας για να πραγματοποιήσει το έργο του. Ο ποιητής ξέρει ότι αναλαμβάνει έργο δύσκολο για αυτό χρειάζεται τη Μούσα για τον ενθαρρύνει, να τον εμπνεύσει και να τον καθοδηγήσει. Με τη βοήθεια της θεάς το έργο του γίνεται θεόπνευστο και επομένως σοβαρό και αξιόπιστο.

Στίχοι 2-7: Διήγηση: Παρουσιάζεται σε γενικές γραμμές η υπόθεση του έργου και ορίζεται η αφετηρία της διήγησης.

Το προοίμιο δεν κλείνει τυπικά με την παράκληση.Το προοίμιο ανοίγει και κλείνει με το όνομα του

Αχιλλέα(σχήμα κύκλου).

Νίκος Εγγονόπουλος, Ο ποιητής και η

μούσα

Η Μούσα μιλάει με το στόμα του ποιητή. Οι

αοιδοί υποστήριζαν ότι όφειλαν την έμπνευσή τους στις Μούσες που

ήταν θεές της μουσικής, του χορού και του

άσματος και τις οποίες φαντάζονταν ως

θυγατέρες του Δία και της Μνημοσύνης

ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΙΛΙΑΔΑΣΠληροφορίες που παρουσιάζονται στο προοίμιο

Ο πρωταγωνιστής του έργου, ο Αχιλλέας και ο συμπρωταγωνιστής του, ο Αγαμέμνονας

Το θέμα του έργου, που είναι ο τρομερός θυμός του Αχιλλέα και οι τραγικές συνέπειες για τους Αχαιούς. Οι τραγικές αυτές συνέπειες δίνονται από τον ποιητή με ρεαλιστικές εικόνες στους στίχους 4 και 5 .

Το χρονικό σημείο από το οποίο θα αρχίσει η εξιστόρηση των γεγονότων.

Η δήλωση του ποιητή ότι γινόταν το θέλημα του Δία: πίσω από όλα όσα συμβαίνουν στους ανθρώπους υπάρχει η θέληση των θεών.

Πίσω από τη φιλονικία του Αχιλλέα με τον Αγαμέμνονα βρίσκεται η οργή του θεού Απόλλωνα. Οι θεοί καθορίζουν τις πράξεις των ανθρώπων αυτό όμως δεν σημαίνει ότι και οι άνθρωποι δεν έχουν την ευθύνη των όσων κάνουν.

Ο Χρύσης ικετεύει τον Αγαμέμνονα να του

δώσει πίσω την κόρη

του Χρυσηίδα.

Η εμφάνιση του ΧρύσηΟ ποιητής μας μεταφέρει στο στρατόπεδο των Αχαιών όπου

εμφανίζεται ο Χρύσης ως πατέρας ικέτης που προσφέρει λύτρα για

την απελευθέρωση της κόρης του αλλά και ως ιερέας του

Απόλλωνα. Στο σκήπτρο που κρατάει ο Χρύσης υπάρχει το σύμβολο του Απόλλωνα για να φανεί με αυτόν τον τρόπο ότι ο Χρύσης είναι φορέας θεϊκής εξουσίας και θα πρέπει να του συμπεριφερθούν με σεβασμό.

 

Ο Χρύσης ικετεύει για την κόρη του, Παρίσι, Λούβρο

Ο λόγος του ΧρύσηΗ δομή του λόγου

•Προσφώνηση των Αχαιών που είναι μεγαλόπρεπη και κολακευτική. Ο

Χρύσης απευθύνεται ειδικά στου δύο Ατρείδες γιατί αυτοί είναι οι πιο σημαντικοί από τους βασιλιάδες.

•Ευχή προς τους Αχαιούς να καταλάβουν την Τροία και να γυρίσουν στην πατρίδα τους.

•Το αίτημα για την απόδοση της κόρης του

•Προσφορά λύτρων •Προτροπή για ευλάβεια στον

Απόλλωνα. Στα λόγια του Χρύση υπάρχει η κρυμμένη απειλή ότι αν

οι Αχαιοί δεν κάνουν δεκτό το αίτημα του θα έχουν να αντιμετωπίσουν την

οργή του θεού. 

Ο Αγαμέμνονας διώχνει το Χρύση,John

Flaxman

Ο Αγαμέμνονας μιλάει στο Χρύση περιφρονητικά και προσβλητικά, με

σκληρότητα και με φανερές απειλές. Δε σέβεται τον πονεμένο

πατέρα αλλά ούτε και τον ιερέα του Απόλλωνα. Σκέφτεται μόνο τον

εαυτό του και δηλώνει κατηγορηματικά ότι θα κρατήσει

την κόρη του Χρύση.Ο Αγαμέμνονας παρουσιάζεται

σκληρός, απάνθρωπος, εγωιστής και ως άνθρωπος που σκέφτεται

συμφεροντολογικά και εγωκεντρικά αδιαφορώντας για τους άλλους.

Ξεπερνά τα όρια και με την ασεβή συμπεριφορά του προς τον

Απόλλωνα διαπράττει ύβρη. Είναι ένας αυταρχικός αρχηγός που

επιβάλλει τη θέληση του με τρόπο απόλυτο αγνοώντας τη γνώμη του

υπολοίπου στρατεύματος.

Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΧΡΥΣΗ Προσευχή του Χρύση Τυπικό της προσευχής Επίκληση (Άκουσε με….) Προσφώνηση: προσφωνεί τον Απόλλωνα με συγκεκριμένες ιδιότητες. Με αυτές τις ιδιότητες ο Χρύσης θα κερδίσει την εύνοια του θεού. Υπενθύμιση των προσφορών του θνητού στο θεό ώστε ο θεός με τη σειρά του να βοηθήσει το θνητό. (σχέση ανταπόδοσης) Το αίτημα Ο Χρύσης προσεύχεται στον Απόλλωνα

Ο Αγαμέμνονας αρνείται να επιστρέψει τη

Χρυσηίδα στον πατέρα της, Luca Ferrari

ΧρύσηςΕίναι αξιοπρεπής, περήφανος και

ευγενικός. Φέρεται με σοβαρότητα και με μέτρο και τα λόγια του είναι προσεγμένα καθώς ξέρει ότι η θέση του είναι δύσκολη. Κολακεύει τους

Αχαιούς και τους προσφέρει πλούσια λύτρα για να πετύχει το στόχο του.

Είναι ένας πληγωμένος και πονεμένος πατέρας που βρίσκεται σε

πολύ δύσκολη θέση και όταν ο Αγαμέμνονας τον διώχνει άπρακτο αναγκάζεται να υποχωρήσει καθώς

είναι ανυπεράσπιστος. Όμως ο Χρύσης δεν είναι μόνος, στο πλευρό του βρίσκεται ο Απόλλων για αυτό και ο Χρύσης ζητάει από το θεό την

τιμωρία των Αχαιών ως απόδοση της δικαιοσύνης.

Σαν τη μαύρη νύχτα κατεβαίνει ο Απόλλων με

τα βέλη του.......

Η ανταπόκριση του ΑπόλλωναΗ αντίδραση του Απόλλωνα είναι

άμεση. Οι εικόνες που παρουσιάζουν τον Απόλλωνα είναι οπτικές και ακουστικές και είναι ιδιαίτερα

εντυπωσιακές.Αξιοσημείωτη είναι η παρομοίωση που παρουσιάζει το θεό ως θεό του

σκοταδιού και του θανάτου.Νόμος των τριών: ο θεός χτυπάει

πρώτα τα μουλάρια, ύστερα τα σκυλιά και τέλος τους ανθρώπους. Το τελευταίο στοιχείο είναι και το

πιο σημαντικό(κλιμάκωση από το πιο ασήμαντο στο πιο σημαντικό)

Πυρές: αναχρονισμός: Η καύση των νεκρών γινόταν την εποχή του

ποιητή ενώ στη Μυκηναϊκή εποχή συνήθιζαν να θάβουν τους νεκρούς.

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΑΧΙΛΛΕΑ-ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ(ΣΤΙΧΟΙ 54-188)

Ο Απόλλων πλήττει με τα βέλη του τους Αχαιούς για 9 ημέρες και έτσι ο Αχιλλέας παίρνει την πρωτοβουλία να συγκαλέσει συνέλευση. Ο Αχιλλέας παρακινείται από την Ήρα να συγκαλέσει συνέλευση κάτι που δείχνει ότι οι θεοί αναμειγνύονται στις ανθρώπινες υποθέσεις. Ο Αχιλλέας κάνει την πρόταση να καλέσουν κάποιο μάντη και έτσι παίρνει το λόγο ο Κάλχας ο οποίος ζητάει από τον Αχιλλέα να τον βοηθήσει έμπρακτα γιατί ξέρει ότι αυτά που θα πει θα τον βάλουν σε μεγάλο κίνδυνο. Ο Αχιλλέας, Μουσείο Λούβρου

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΑΧΙΛΛΕΑ-ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ(ΣΤΙΧΟΙ 54-188)

Επιβράδυνση Ο ποιητής καθυστερεί να αποκαλύψει την αιτία του λοιμού για

να προετοιμάσει τη σύγκρουση Αχιλλέα-Αγαμέμνονα και για να αυξήσει την αγωνία και το ενδιαφέρον των ακροατών σχετικά με αυτά που θα ακολουθήσουν. Τα στοιχεία που αποτελούν επιβράδυνση είναι τα εξής:

Ο αναλυτικός λόγος του Αχιλλέα στους Αχαιούς και τα άστοχα ερωτήματα: ερωτήματα που δε ζητούν μια καταφατική ή αρνητικά απάντηση αλλά απορρίπτονται ένα-ένα για να διατυπωθεί στο τέλος πιο έντονα η αλήθεια.

Η αναλυτική παρουσίαση του Κάλχα. Οι δισταγμοί του Κάλχα. Η δέσμευση του Αχιλλέα με όρκο στον Απόλλωνα. Η προφητεία του Κάλχα που απορρίπτει τα άστοχα ερωτήματα

και αποκαλύπτει την αιτία του κακού.

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΑΧΙΛΛΕΑ-ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ(ΣΤΙΧΟΙ 54-188)

Η προβολή της αξίας της ΧρυσηίδαςΟ Αγαμέμνονας τολμάει να συγκρίνει τη Χρυσηίδα με την Κλυταιμνήστρα και η περιγραφή της μας παρουσιάζει τον ιδανικό τύπο γυναίκας για εκείνη την εποχή: η γυναίκα έπρεπε να είναι όμορφη εξωτερικά, έξυπνη και χρυσοχέρα.

  Ο Χρύσης και η κόρη του

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΑΧΙΛΛΕΑ-ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ(ΣΤΙΧΟΙ 54-188)

ΑγαμέμνοναςΕίναι ασεβής, συμφεροντολόγος, εγωιστής, αυταρχικός, αχάριστος, προκλητικός, αδιάλλακτος. Εναντιώνεται ακόμη και στον Κάλχα που είναι ο εκπρόσωπος της θρησκευτικής εξουσίας και αυτό δείχνει την ασέβεια του. Υποχωρεί αφού δεν μπορεί να κάνει αλλιώς μπροστά στη θέληση του θεού δε δέχεται όμως να μείνει χωρίς δώρο, κάτι που δείχνει τον εγωισμό του και την αυταρχικότητα του όταν απαιτεί να πάρει το δώρο κάπου άλλου αρχηγού. Επίσης παρουσιάζεται αχάριστος αφού δεν υπολογίζει το γεγονός ότι οι άλλοι Αχαιοί πολεμούν για χάρη της οικογένειας του. Θέλει να διατηρήσει το κύρος που του δίνει το αξίωμα του αρχιστράτηγου αλλά δεν φτάνει στο σημείο να εξαπολύσει βρισιές και σκληρούς χαρακτηρισμούς εναντίον του Αχιλλέα.

Ο Αγαμέμνονας 

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΑΧΙΛΛΕΑ-ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ(ΣΤΙΧΟΙ 54-188)

ΑχιλλέαςΠαρουσιάζεται δυναμικός, αποφασιστικός και υπεύθυνος αφού με τις πρωτοβουλίες του προσπαθεί να δώσει λύση στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Αχαιοί. Στην αρχή παρουσιάζεται συγκρατημένος και ήρεμος. Όταν όμως καταλαβαίνει τις προθέσεις του Αγαμέμνονα τότε εξοργίζεται και αντιδρά έντονα στον αρχιστράτηγο. Ξεχνά ότι ο Αγαμέμνονας είναι ανώτερος του και εξαπολύειυβριστικούς και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς που φανερώνουν ότι είναι ένας οξύθυμος, παρορμητικός και ευέξαπτος χαρακτήρας. Με αυτή του τη συμπεριφορά γίνεται επιθετικός και ξεπερνά τα όρια. Είναι πολύ ευαίσθητος στο θέμα της τιμής και μόλις καταλαβαίνει ότι ο Αγαμέμνονας τον προσβάλει και τον υποτιμά δηλώνει ότι θα αποχωρήσει. Ο Αχιλλέας, Μουσείο Λούβρου

Η οργή του Αχιλλέα,Michel

Martin

Ενώ ο Αχιλλέας είναι έτοιμος να τραβήξει το

ξίφος του και να σκοτώσει τον Αγαμέμνονα

εμφανίζεται η Αθηνά με επιφάνεια: όταν ο θεός εμφανίζεται μπροστά σε

κάποιον θνητό με το πραγματικό του

πρόσωπο.

Ο θυμός του Αχιλλέα, workshop of Daniel

Eggermans, museum Boijmans van Beuningen.

Η Αθηνά με την παρέμβαση της σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή ύστερα από εντολή της Ήρας αναγκάζει τον ήρωα να εγκαταλείψει την

εκδικητική του μανία και να πειθαρχήσει στη θεϊκή

εντολή. Η Αθηνά εμφανίζεται με το πραγματικό της

πρόσωπο γιατί ήταν τόσο κρίσιμη η κατάσταση που δεν

υπήρχε χρόνος για καμία καθυστέρηση.

Ο θυμός του Αχιλλέα και η εμφάνιση της Αθηνάς, Peter Paul

Rubens

Η Αθηνά είναι ορατή μόνο στον Αχιλλέα για να φανεί ότι η απόφαση

να μη σκοτώσει τον Αγαμέμνονα είναι δική

του επιλογή και όχι προϊόν της παρέμβασης

κάποιων θεών. Η Ο Αχιλλέας υπακούει στην Αθηνά κάτι που

δείχνει την ευσέβεια του

Ο Αχιλλέας εναντίον του Αγαμέμνονα, από ψηφιδωτό στη Νάπολη

Με την επέμβαση της Αθηνάς ο Αγαμέμνονας δεν

σκοτώνεται και έτσι η υπόθεση οδηγείται προς την

κατεύθυνση που έχει σχεδιάσει ο ποιητής. Η

επέμβαση των θεών στα ανθρώπινα πράγματα δεν

σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν έχουν καμία ευθύνη για τις

πράξεις τους. Οι θεοί ωθούν τους ανθρώπους να κάνουν αυτά που θα μπορούσαν να

κάνουν και μόνοι τους.

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΑΧΙΛΛΕΑ-ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ

Η παρέμβαση της Αθηνάς αποτρέπει το θάνατο του Αγαμέμνονα, δεν κατευνάζει όμως την οργή του Αχιλλέα και έτσι αυτός ξεσπά σε σκληρότερους χαρακτηρισμούς και ύβρεις εναντίον του Αγαμέμνονα.

Στη νέα του επίθεση εναντίον του Αγαμέμνονα ο Αχιλλέας είναι οξύτατος, υπερβολικός, προσπαθεί να προσβάλει και να διασύρει τον Αγαμέμνονα.

Ο Αχιλλέας κατηγορεί και τους Αχαιούς γιατί έδειξαν παθητική στάση και δεν αντέδρασαν στον αυταρχισμό του Αγαμέμνονα και έτσι εκφράζει την πικρία του για τη στάση των Αχαιών. (Στίχοι 224-233).

 

Ο Αχιλλέας ετοιμάζεται να σύρει το σπαθί του, John Flaxman, 1805

Η μήνις του Αχιλλέα, TIEPOLO, Giovanni

Battista, 1757

Όρκος του ΑχιλλέαΟ Αχιλλέας ορκίζεται στο ραβδί του που είναι σύμβολο εξουσίας και έτσι υπάρχει βαρύτητα στον όρκο του. Ο

Αχιλλέας ορκίζεται ότι δεν πρόκειται να ξαναγυρίσει στη μάχη και στον

όρκο του ο ποιητής χρησιμοποιεί το σχήμα του αδυνάτου: ο Αχιλλέας

δηλώνει ότι θα ξαναβγεί στον πόλεμο μόνο αν το ξύλινο σκήπτρο

του βγάλει φύλλα και κλαδιά, επειδή όμως αυτό είναι αδύνατο σύμφωνα

με τους νόμους της φύσης, η δήλωση του σημαίνει: σε καμιά περίπτωση

δεν θα ξαναπολεμήσω.

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΑΧΙΛΛΕΑ-ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ

Προοικονομία:

Στίχοι 213-215: οι Αχαιοί θα προσφέρουν πλούσια δώρα στον Αχιλλέα και θα τον εκλιπαρούν να επιστρέψει.

Στίχοι 241-245: οι Αχαιοί θα αποζητούν τον Αχιλλέα όταν ο Έκτορας θα τους σκοτώνει αλλά ό Αγαμέμνονας δεν θα μπορεί να τους βοηθήσει.

Παρέμβαση Νέστορα: στίχοι 246-306 Ο Νέστορας προσπαθεί να συμβιβάσει τους δύο αρχηγούς με τη ρητορική του

ικανότητα. Είναι καλοπροαίρετος, έχει διάθεση για διάλογο, είναι διορατικός και αντιλαμβάνεται με ευρύ πνεύμα τα γεγονότα, είναι ευέλικτος και διπλωμάτης, πειστικός και ξέρει να ψυχολογεί τους συνομιλητές του. Τονίζει την αξία και των δύο γιατί θέλει να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους, τους τονίζει τις ευθύνες τους και χρησιμοποιεί παραδείγματα από το παρελθόν για να τους πείσει. Η μεσολάβηση του βέβαια απέτυχε αφού κανείς από τους δύο δεν υποχωρεί.

Η παρουσίαση και επέμβαση του Νέστορα αποτελεί επιβράδυνση που χαλαρώνει για λίγο τους ακροατές από την ένταση της σύγκρουσης αλλά ουσιαστικά δεν έχει κανένα αποτέλεσμα.

Η ΒΡΙΣΗΙΔΑ ΟΔΗΓΕΙΤΑΙ ΣΤΟΝ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ

Ο Ευρυβάτης και ο Ταλθύβιος οδηγούν τη Βρισηίδα στον Αγαμέμνονα, TIEPOLO, Giovanni Battista, 1757

Θέτις και Πηλεύς, Νίκος Εγγονόπουλος

Ο Αχιλλέας αποσύρεται στην ακρογιαλιά , κλαίει και νιώθει την

ανάγκη να μιλήσει στη μητέρα του και να ζητήσει τη βοήθεια της. Ο χώρος

της προσευχής είναι η ακρογιαλιά γιατί θέλει να είναι ήρεμος, συγκεντρωμένος

και επειδή δεν θέλει να τον ακούσει κανείς. Άλλωστε η μητέρα του

κατοικούσε στα βάθη της θάλασσας. Στους στίχους αυτούς παρουσιάζεται η

ανθρώπινη πλευρά του Αχιλλέα. Δεν είναι πια ο πανίσχυρος πολεμιστής

αλλά ένας άνθρωπος που κλαίει και δεν φοβάται να δείξει τα συναισθήματα

του. Μοιάζει με ένα παραπονεμένο παιδί που το πλήγωσαν και ζητά

παρηγοριά στη μητρική αγκαλιά. Το γεγονός αυτό δεν μειώνει βέβαια την ηρωική πλευρά του. Η σκηνή ανάμεσα στον Αχιλλέα και στη Θέτιδα είναι μια

οικογενειακή στιγμή.

Η Θέτιδα παρηγορεί τον Αχιλλέα, TIEPOLO,

Giovanni Battista, 1757

Στη δέηση που απευθύνει στη μητέρα του ο Αχιλλέας εκφράζει το παράπονο ότι πληγώθηκε η τιμή του και για μια

ακόμη φορά δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα της τιμής Ο Αχιλλέας

παρουσιάζει τον εαυτό του σαν να μη φταίει σε τίποτα και να μην έχει καμιά

ευθύνη για ο,τι συνέβη.Το αίτημα του Αχιλλέα δείχνει

εγωισμό και εκδικητική διάθεση. Το μίσος εναντίον του Αγαμέμνονα και η

διάθεση του να τον εκδικηθεί τον κάνουν να σκέφτεται εγωιστικά και

να μην υπολογίζει τις ζωές των συμπατριωτών του που θα χαθούν.

Αυτό που θα ζητήσει η Θέτιδα από το Δία είναι να της ξεπληρώσει μια παλιά υποχρέωση, τη βοήθεια που πρόσφερε

κάποτε στο Δία , όταν αυτός βρισκόταν σε δύσκολη θέση.

Η Θέτις, Μουσείο Λούβρου, Παρίσι

Η Θέτιδα είναι η πιο κατάλληλη για τη μεταφορά του αιτήματος του Αχιλλέα

γιατί: α) ο Δίας της χρωστάει χάρη όταν τον βοήθησε και τον γλίτωσε από σοβαρό

κίνδυνοβ) Η Θέτιδα είναι η μητέρα του και επομένως θα προβάλει καλύτερα το

αίτημα του γιου της.Η Θέτιδα ανταποκρίνεται αμέσως στη

δέηση του γιου της και εμφανίζεται σαν ομίχλη μέσα από το κύμα(η θάλασσα

ήταν η κατοικία της Θέτιδας). Είναι μια μητέρα που αγωνιά για το παιδί της, τον χαϊδεύει τρυφερά και του ζητά να μάθει τι συμβαίνει αν και σαν θεά τα γνωρίζει όλα. Όμως θέλει να δώσει στο γιο της

την ευκαιρία να της εκφράσει το παράπονο του και εμείς πρέπει να

ακούσουμε τα γεγονότα από την πλευρά του Αχιλλέα.

Η Θέτιδα υπόσχεται να ικανοποιήσει τι αίτημα του γιου της χωρίς να εξετάσει αν έχει δίκαιο ή όχι, παίρνει το μέρος

του και τον συμβουλεύει να μείνει μακριά από τον πόλεμο.

Η Θέτιδα παρηγορεί τον Αχιλλέα.

Σχέδιο του Β. Genelli, 1840/1844 (αντίγραφο).

Ανθρώπινα γνωρίσματα της Θέτιδας

•Είναι μια τρυφερή και στοργική μάνα που είναι πρόθυμη να

ακούσει και να βοηθήσει το παιδί της.

•Υποφέρει και λυπάται που γέννησε ένα παιδί που θα ζήσει

λίγα χρόνια.•Θυμάται τη γέννηση και την

ανατροφή του Αχιλλέα.•Υποστηρίζει το γιο της χωρίς να

σκεφτεί αν έχει άδικο ή όχι, κρατάει υποκειμενική στάση

•Σαν μάνα θα προτιμούσε να μην κινδυνεύει ο γιος της πολεμώντας

για τη δόξα και την τιμή.

Thomas BankςThetis dipping Achilles

into the River Styx 1790,Victoria and Albert

Museum, London

Θεϊκά χαρακτηριστικά της Θέτιδας

•Η Θέτιδα ζει στη θάλασσα και βγαίνει σαν ομίχλη μέσα

από αυτήν.•Γνωρίζει όλα όσα έχουν

συμβεί.•Γνωρίζει τη μοίρα του

παιδιού της.•Στο παρελθόν έχει σώσει το

Δία για αυτό και έχει το θάρρος να του ζητήσει μια

χάρη.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΉ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΙΔΑΣ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ, CLAUDE LORRAIN, 1648

H Θέτιδα ικετεύει το Δία , πίνακας του Jean-

Auguste-Dominique Ingres, 1811

Η ικεσία της ΘέτιδαςΗ Θέτιδα ανεβαίνει στον Όλυμπο,

γονατίζει μπροστά στο Δία, ακουμπά με το αριστερό χέρι τα γόνατα του και με το

δεξί την άκρη της γενειάδας του και απευθύνει το αίτημα της:

Προσφώνηση και αναφορά στην βοήθεια που του είχε προσφέρει κάποτε. Η Θέτιδα

φέρεται με ευγένεια, σεβασμό και διακριτικότητα ώστε να πετύχει την

ευνοϊκή συμπεριφορά του Δία. Θέτιδα θυμίζει στο Δία ότι είναι μια

αδικημένη μητέρα αφού παντρεύτηκε ένα θνητό και η μοίρα του γιου της είναι να

ζήσει λίγα χρόνια.Προβάλλει ξεκάθαρα το αίτημα της ως αποκατάσταση της αδικίας προς το γιο της. Η Θέτιδα δείχνει επιμονή στο θέμα

της τιμής. Η Θέτιδα τονίζει ότι να η απάντηση του Δία είναι αρνητική η ίδια

θα νιώσει ότι δεν την υπολογίζουν οι υπόλοιποι θεοί.

Λοσένκο, Η ικεσία της Θέτιδας, 1769

Ο Δίας έρχεται σε δύσκολη θέση γιατί η θετική

απάντηση στη Θέτιδα σημαίνει ότι θα έρθει σε σύγκρουση με την Ήρα

που είναι γνωστό ότι ζηλεύει το Δία και ότι

προστατεύει τους Αχαιούς. Τελικά γνέφει με το κεφάλι που σημαίνει ότι

η απόφαση του είναι θετική και οριστική.O Δίας ζητά από τη

Θέτιδα να φύγει κρυφά για να μην αντιληφθεί την παρουσία της η Ήρα.

Ο γάμος του Δία και της Ήρας, από τοιχογραφία

στην Πομπηία.

Η σύγκρουση Δία- ΉραςΗ Ήρα κατάλαβε τη μυστική συνομιλία του

Δία με τη Θέτιδα όμως δεν άκουσε όσα συζήτησαν. Προσπαθεί να είναι διακριτική

και διπλωματική και μην αποκαλύψει τα συναισθήματα της όμως η διάθεση της για

καβγά δεν μπορεί να κρυφτεί ούτε το παράπονο της ότι ο Δίας δεν της

αποκαλύπτει όλα. Ο Δίας στην αρχή είναι ήρεμος , δεν θέλει να μαλώσει μαζί της και της λέει ότι έχει το δικαίωμα να έχει κάποια

πράγματα κρυφά από εκείνη.Στη συνέχεια η Ήρα τον διαβεβαιώνει ότι η

ίδια είναι μια ανεκτική και διακριτική σύζυγος, αποκαλύπτει ότι είδε τη Θέτιδα, και λέει ότι φοβάται μήπως ο Δίας πάρει το

μέρος των Τρώων..Ο Δίας χάνει την ψυχραιμία του και έτσι

κατηγορεί την Ήρα για καχυποψία, της λέει ότι με τη συμπεριφορά της γίνεται μισητή, δηλώνει ότι θα κάνει ο,τι του αρέσει και την

απειλεί ότι θα τη ξυλοκοπήσει προβάλλοντας τη σωματική του δύναμη.

Ο Δίας είναι ο αυταρχικός και απόλυτος μονάρχης και σύζυγος που επιβάλλει την

άποψη του χωρίς να δέχεται αντιρρήσεις και που απειλεί ακόμη και με ξύλο την Ήρα. Η

Ήρα φυσικά τρομαγμένη υποχωρεί.

Η εύρεση του Ήφαιστου στη Λήμνο, PIERO DI COSIMO,1495-1505

Η παρέμβαση του ΉφαιστουΣτην αρχή επιπλήττει με κάποια διακριτικότητα τους γονείς του γιατί μαλώνουν για υποθέσεις

των θνητών.Στη συνέχεια συμβουλεύει την Ήρα α) να μην προκαλεί το Δία

και να μη τον εκνευρίζει β) να τον καλοπιάσει και να του μιλήσει

γλυκά γ)να κάνει υπομονή γιατί κανείς δεν μπορεί να πάει κόντρα

στη θέληση του.Υπενθυμίζει στην Ήρα τι έπαθε ο

ίδιος από το θυμό του Δία στο παρελθόν(αναδρομική αφήγηση)Κερνάει νέκταρ στη μητέρα του

για να νιώσει καλύτερα. 

Η Θέτιδα στο εργαστήρι του Ήφαιστου.

Ερυθρόμορφος αμφορέας, 480 π.Χ. περίπου.

Βοστόνη, Μουσείο Καλών Τεχνών(αντίγραφο).

Ο Ήφαιστος φοβάται το Δία και τις αντιδράσεις του, αναγνωρίζει το

δικαίωμα του πατέρα του να έχει την απόλυτη εξουσία και να φέρεται ακόμη και βίαια στη μητέρα του.

Υπάρχει μια τάση υποταγής από όλους τους θεούς στο θέλημα και

στη εξουσία του Δία.Η παρέμβαση πάντως του

Ήφαιστου ήταν αποτελεσματική αφού έκανε τη λυπημένη Ήρα να

χαμογελάσει και έφερε τη χαλάρωση και τη χαρούμενη

διάθεση στους θεούς

Το σιδηρουργείου του Ηφαίστου", έργο του Ντιέγκο Βελάσκεθ.

Κωμικά στοιχεία στην εμφάνιση του ΉφαιστουΤο προσωπικό πάθημα του

Ήφαιστου από την οργή του Δία. Ο Δίας πετάει το γιο του στη γη

και αυτός πέφτει στη Λήμνο.Ο Ήφαιστος παίζει το ρόλο του

οινοχόου και κερνάει νέκταρ στους Θεούς κάτι που φέρνει την

ανεμελιά και τη χαρούμενη διάθεση στους θεούς. Το κέρασμα

του ποτού είναι δουλειά του υπηρετικού προσωπικού και δεν

ταιριάζει σε έναν θεό.Ο Ήφαιστος είναι κουτσός και καθώς περιφέρεται και κερνάει

νέκταρ στους θεούς.

Οι ολύμπιοι θεοί, ZUCCHI, Jacopo,1575-76

Ανθρωπομορφισμός των θεώνΟμοιότητες θεών και

ανθρώπωνΟι θεοί διοικούνται όπως οι

άνθρωποι, υπάρχει ιεραρχία και όλοι σέβονται τον ανώτερο.Οι Θεοί ζηλεύουν, θυμώνουν, χαίρονται, στεναχωριούνται,

φοβούνται, λυπούνται, νιώθουν τα συναισθήματα των ανθρώπων.Οι θεοί μαλώνουν, απειλούν,

γίνονται καχύποπτοι και παρουσιάζουν αδυναμίες όπως οι

άνθρωποι.Υπάρχουν και στους θεούς

συζυγικοί καβγάδεςΟι θεοί έχουν ανάγκη από ποτό

και διασκέδαση.

Οι θεοί διασκεδάζουν, BELLINI, Giovanni,1514

Διαφορές θεών και ανθρώπων

Οι θεοί είναι χαρούμενοι, ανέμελοι και δεν

αντιμετωπίζουν τα καθημερινά προβλήματα

των θνητών.Έχουν υπερφυσικές

ικανότητες.Πίνουν μόνο νέκταρ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

Ομηρικά έπη, Ομήρου Ιλιάδα, βιβλίο καθηγητή.Δικτυακός τόπος: Ελληνικός πολιτισμός: http://

users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada01.htm

Και ένα βίντεο για το προοίμιο της Ιλάδας που

δημιούργησαν μαθητές στην ηλεκτρονική διεύθυνση : http://www.youtube.com/watch?v=9KKfRyDsfyY

ΙΛΙΑ

ΔΑ

, Ρ

ΑΨ

ΩΔ

ΙΑ Α

Δ

ΗΜ

ΙΟΥΡΓΙ

Α Π

ΑΡΟ

ΥΣΙΑ

ΣΗ

Σ :

ΑΛ

ΕΞΑ

ΝΔ

ΡΑ

ΓΕ

ΡΑ

ΚΙΝ

Η