ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

8ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας

Κειμενικά είδη

Ο αναφορικός λόγος αναφέρεται σε

καταστάσεις, συμβάντα, πράγματα, πρόσωπα, ενώ ο κατευθυντικός έχει ως στόχο να οδηγήσει τον αποδέκτη στην υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς ή στην αλλαγή μιας προηγούμενης συμπεριφοράς.

Αφήγηση

Στους χώρους της Μονής Από τον Άγιο Νικόλαο του Αγίου Νικολάου Σπε- οι νησιώτες κατευθύνθη-τσών, εκτός από την εκ- καν με κλάδους βαΐων κλησία, λειτουργούσε το στα χέρια προς το διοι-σχολείο και εκεί γίνονταν κητήριο του νησιού, συμβούλια και λαϊκές συ- όπου συνάντησαν προ-νελεύσεις, όπως και εκεί- κρίτους και πλήθος λαού.νη της 3ης Απριλίου 1821,Κυριακής των Βαΐων, όταντο καμπαναριό σήμανε τηνεξέγερση των Σπετσιωτών Πέτρος Χαριτάτοςκαι υψώθηκε για πρώτη φο- Ανεξερεύνητες Σπέτσεςρά η σημαία της επανάστα- ROAD Εκδόσεις, σης στο νησί. Αθήνα 2004 (διασκευή)

Τα αφηγηματικά κείμενα αναπτύσσονται γύρω από ένα χρονικό άξονα, ο οποίος πραγματώνεται γλωσσικά με τη χρήση επιρρημάτων, χρονικών συνδέσμων ή φράσεων καθώς και με την εναλλαγή παρελθοντικών συνηθέστερα χρόνων (του παρατατικού και του αόριστου) ή του ιστορικού ενεστώτα. Στο συντακτικό επίπεδο, ιδιαίτερα συχνή είναι η χρήση της υποτακτικής σύνδεσης (χρονικές και αιτιολογικές προτάσεις), ενώ, στο λεξιλογικό επίπεδο, χρησιμοποιούνται ρήματα που δηλώνουν δράση, σκέψη και συναισθήματα.

Περιγράφω

Το εξοχικό της Αφροδίτης γεμάτο γλαστρούλες με και του Βασίλη βρίσκεται άσπρα και κόκκινα γερά-στα Χανιά. Είναι ένα κά- νια.τασπρο καινούργιο και-νούριο διώροφο με κόκ-κινα κεραμίδια. Έχει θα-λασσιά ξύλινη πόρτα καιδυο μεγάλα γαλάζια πα-ράθυρα στον δεύτερο όροφο. Ανάμεσα στα πα-ράθυρα υπάρχει ένα πα-νέμορφο μπαλκονάκι

Τα περιγραφικά κείμενα αναπτύσσονται γύρω από τον άξονα της συσχέτισης στο χώρο των στοιχείων που περιγράφονται. Η συσχέτιση αυτή δηλώνεται γλωσσικά με τη χρήση τοπικών ή επιρρηματικών φράσεων. Ο συνηθέστερος στη χρήση χρόνος είναι ο Ενεστώτας. Σε συντακτικό επίπεδο, η χρήση της παρατακτικής σύνδεσης είναι κυρίαρχη. Σε λεξιλογικό επίπεδο,χρησιμοποιούνται ρήματα αίσθησης και επίθετα ο συνδυασμός των οποίων προσδίδει ζωντάνια στην περιγραφή.

Οδηγίες

Τα κείμενα που δίνουν οδηγίες στηρίζονται στη χρονική αλληλουχία των ενεργειών που απαιτούνται για τη μεταβολήμιας κατάστασης, από το αρχικό της σημείο μέχρι το τελικό αποτέλεσμα. Ο χρόνος που προτιμάται είναι ο Ενεστώταςκαι οι εγκλίσεις που χρησιμοποιούνται είναι η Οριστική, η Υποτακτική και η Προστακτική.

Επιχειρήματα

Ποια είναιτα αρνητικάτης κυκλοφορίαςστο κέντρο της πόλης; Ποια επιχειρήματαχρησιμοποιείο αρθρογράφος για να μας πείσει;

Η κυκλοφορία των αυτοκι- ρα μπορούν να περάσουν,νήτων στο κέντρο της Αθή- επειδή οι δρόμοι παραμένουννας θα πρέπει να περιορι- κλειστοί από τα αυτοκίνητα στεί, αφού πρώτα πρώτα οι ιδιωτικής χρήσης. Επιπλέον,δρόμοι εκεί είναι στενοί. Θα πρέπει να σκεφτούμε καιΈτσι, με την αύξηση των τις συνέπειες στον τουρισμό.αυτοκινήτων τις πρωινές και Όλο το χρόνο χιλιάδες τουρί-τις απογευματινές ώρες, κα- στες επισκέπτονται την Αθήνανείς τελικά δεν μπορεί να και μάταια προσπαθούν να κυκλοφορήσει. Είναι γνω- απολαύσουν την ομορφιά τουστά σε όλους τα πολύωρα ιστορικού κέντρου της πόλης.μποτιλιαρίσματα, η μόλυνση Τέλος γιατί ξοδέψαμε τόσα της ατμόσφαιρας, ο εκνευρι- χρήματα για να φτιάξουμε το σμός και οι καθυστερήσεις. Πιο σύγχρονο μετρό της Ευρώ-Τις ώρες αυτές, επίσης, ούτε πης αν είναι να κυκλοφορούμεοι πεζοί ούτε τα ασθενοφό-, όλοι με τα’ αυτοκίνητά μας;

Τα επιχειρηματολογικά κείμενα αποτελούν την πιο σύνθετη μορφή κατευθυντικού λόγου και αναπτύσσονται γύρω από τον άξονα της λογικής συσχέτισης των δεδομένων με ταυτόχρονη παράθεση επιχειρημάτων για την υποστήριξη κάποια άποψης, ιδέας, σκοπού. Γι' αυτό, συχνή είναι η χρήση αιτιολογικών προτάσεων και συνδέσμων. Μεγάλη επίσης είναι η χρήση της απρόσωπης σύνταξης, η οποία σε συνδυασμό με τον ενεστώτα, που είναι ο κυρίαρχος χρόνος, δηλώνει την αναφορά σε αλήθειες καθολικής ισχύος.

Σ' αυτό το σημείο, αξίζει να τονισθεί ότι συχνά τα

κείμενα είναι μικτά. Αυτό σημαίνει ότι, εκτός π.χ. από τα αμιγώς αφηγηματικά ή τα αμιγώς περιγραφικά κείμενα, υπάρχουν κείμενα τα οποία συνδυάζουν π.χ. την αφήγηση με την περιγραφή ή την περιγραφή με την επιχειρηματολογία.