Κωνσταντίνος Π. – Παναγιώτα Μ.

Ειρηνικός ΩκεανόςΟ Ειρηνικός Ωκεανός πήρε το όνομά του από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Μαγγελάνο και είναι η μεγαλύτερη μάζα νερού στη γη. Εκτείνεται στο ένα τρίτο της επιφάνειας της γης με 179.700.000 χμ² από τη Βερίγγειοθάλασσα στην Αρκτική, μέχρι την Θάλασσα του Ρος στην Ανταρκτική. Στα δυτικά διαβρέχει την Ασία και την Αυστραλία και στα ανατολικά την Αμερική. Στον Ειρηνικό βρίσκεται το βαθύτερο σημείο όλων των θαλασσών και ωκεανών της γης, 10.911 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, στην τάφρο των Μαριανών (Mariana Trench).

Στον Ειρηνικό βρίσκονται 25.000 νησιά (περισσότερα από όλα τα υπόλοιπα νησιά του κόσμου), η πλειονότητα των οποίων βρίσκεται κάτω από τον Ισημερινό.

Ατλαντικός ΩκεανόςΟ Ατλαντικός Ωκεανός είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ωκεανός της γης, μετά τον Ειρηνικό και καλύπτει το ένα πέμπτο της επιφάνειάς της. Το όνομά του προέρχεται από τον Άτλαντα που έπεσε στον ωκεανό αυτόν καθώς γλίστρησε από το μεγάλο βουνό της Αφρικής.Στα δυτικά του Ατλαντικού Ωκεανού βρίσκεται η Αμερική και στα ανατολικά η Ευρώπη (βορειοανατολικά) και η Αφρική (νοτιοανατολικά). Έχει έκταση 106.400.000 χμ² και όγκο 354.700.000 χμ³. Το μέσο βάθος του είναι 3.338 μ. περίπου και το μεγαλύτερό του βάθος 8.605 μ. κοντά στο Πουέρτο Ρίκο. Το άνοιγμα του ωκεανού κυμαίνεται μεταξύ 2.848 χλμ, στο σημείο μεταξύ Βραζιλίας και Λιβερίας, και 4.830 χλμ στο σημείο μεταξύ Βόρειας Αμερικής και Βορείου Αφρικής.

Ινδικός ΩκεανόςΟ Ινδικός Ωκεανός είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ωκεανός της γης και καλύπτει σχεδόν το 20% της επιφάνειάς της. Στο βορρά διαβρέχει τη νότια Ασία (μέρος της οποίας είναι η Ινδική χερσόνησος), στη δύση την Αραβία και την Αφρική και στην ανατολή τη χερσόνησο τηςΜαλαισίας, τα νησιά Σούντα και την Αυστραλία. Νότια του Ινδικού Ωκεανού βρίσκεται ο Νότιος Ωκεανός.

Η έκτασή του είναι 73.556.000 χμ² (περιλαμβανομένων της Ερυθράς θάλασσας και του Περσικού Κόλπου). Ο όγκος του νερού που περιέχει εκτιμάται σε 292.131.000 χμ³. Μεγάλα νησιά του Ινδικού Ωκεανού είναι η Μαδαγασκάρη, τα Κομόρες, οι Σεϋχέλλες, οι Μαλδίβες, ο Μαυρίκιος και η Σρι Λάνκα (πρώην Κεϋλάνη). Η Ινδονησία βρίσκεται ανάμεσα στον Ινδικό και στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Αρκτικός ΩκεανόςΟ Αρκτικός Ωκεανός, γνωστός, κυρίως παλαιότερα, και ως Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός βρίσκεται στην περιοχή του Βόρειου πόλου. Είναι ο μικρότερος και ο πιο ρηχός από τους πέντε ωκεανούς της γης.

Η επιφάνεια του Αρκτικού Ωκεανού είναι 14.090.000 τετρ. χλμ, κάπως λιγότερο από 1,5 φορές η έκταση τωνΗΠΑ. Περιβάλλεται από την Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική και τη Γροιλανδία.

Το βαθύτερό του σημείο απέχει 4.665 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας.

Μεγάλο μέρος της επιφάνειας του Αρκτικού Ωκεανού είναι παγωμένο. Κατά την περίοδο του χειμώνα οι πάγοι τον καλύπτουν απ' άκρη σ' άκρη, ενώ κατά την περίοδο του καλοκαιριού οι πάγοι υποχωρούν

Αραβική ΘάλασσαΗ Αραβική Θάλασσα αποτελεί το βορειοδυτικό τμήμα του Ινδικού ωκεανού μεταξύ Ινδίας, Αραβικής χερσονήσου και Ανατολικής Αφρικής. Ονομάζεται επίσης και Θάλασσα του Ομάν.Η επιφάνειά της είναι περίπου 3.862.000 τετρ. χιλιόμετρα. Το μέγιστο πλάτος της είναι περίπου 2.400 χιλιόμετρα και το μέγιστο βάθος της 4.652 μέτρα ή 15.262 πόδια στην αραβική λεκάνη. Στην θάλασσα αυτή εκβάλλουν πολλά ποτάμια με κυριότερο τον Ινδό ποταμό. Οι χώρες οι οποίες έχουν ακτές στην Αραβική Θάλασσα είναι η Ινδία, η Υεμένη, το Ομάν, τοΠακιστάν, η Σρι Λάνκα, οι Μαλδίβες και η Σομαλία.Πολλές εμπορικές διαδρομές διασχίζουν την Αραβική Θάλασσα από την αρχαιότητα, οι οποίες συνδέουν τη Μέση Ανατολή με την Ανατολική Αφρική, την Ινδία, τη Νοτιοανατολική Ασία και την Κίνα. Η θάλασσα αυτή αποτελεί το κύριο μέρος του ταξιδιού των πλοίων, το οποίο δρομολογείται στη γραμμή μεταξύ Ευρώπης και Ινδίας μέσω του καναλιού του Σουέζ, το οποίο ενώνει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα.

Θάλασσα της Νότιας ΚίναςΗ Θάλασσα της Νότιας Κίνας ή Νότια Σινική Θάλασσα είναι θάλασσα του δυτικού Ειρηνικού Ωκεανού και περιλαμβάνει μια περιοχή από τη Σιγκαπούρη και τα στενά της Μαλάκας μέχρι τα στενά της Ταϊβάν, με έκταση περίπου 3,5 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Περίπου το 1/3 της παγκόσμιας ναυσιπλοΐας διέρχεται από τα νερά της, ενώ θεωρείται ότι κάτω από τον πυθμένα της βρίσκονται τεράστιες ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Θάλασσα της Καραϊβική

Καραϊβική ονομάζεται η γεωγραφική περιοχή που περιλαμβάνει την Καραϊβική Θάλασσα και το Αρχιπέλαγος Λουκάγιαν, δηλαδή ένα σύμπλεγμα τροπικών νησιών με 13 χώρες και 17 κτήσεις. Εκτείνεται από το Μεξικό έως τη Βενεζουέλα. Το μεγαλύτερο έθνος είναι η Κούβα με πληθυσμό περίπου 11,2 εκατομμύρια κατοίκους (2012). Το κύριο παραγόμενο προϊόν είναι η ζάχαρη. Την Καραϊβική την ανακάλυψε ο Χριστόφορος Κολόμβος.Η Καραϊβική Θάλασσα είναι τροπικό σώμα νερού, όμορο του Ατλαντικού Ωκεανού και νοτιοανατολικά του Κόλπου του Μεξικού. Καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της Καραϊβικής Τεκτονικής Πλάκας και περικλείεται στο νότο από τηνΒενεζουέλα, την Κολομβία και τον Παναμά, δυτικά από την Κόστα Ρίκα, τη Νικαράγουα, την Ονδούρα, την Γουατεμάλα, το Μπελίζ και την χερσόνησο Γιουκατάν στο Μεξικό, στο βορρά από τα νησιά των Μεγάλων Αντιλλών της Κούβας, τηςΙσπανιόλα και της Τζαμάικα και το Πουέρτο Ρίκο, και ανατολικά από τις Μικρές Αντίλλες.Ενώ το Αρχιπέλαγος Λουκάγιαν ή Αρχιπέλαγος των Μπαχάμας περιλαμβάνει τις Μπαχάμες και τα νησιά Τερκς και Κέικος.Τα νησιά της Καραϊβικής αποκαλούνται και Δυτικές Ινδίες. Την ονομασία αυτή την οφείλουν στη λάθος εκτίμηση τουΧριστόφορουΚολόμβου, ο οποίος όταν τις ανακάλυψε το 1492, πίστεψε πως επρόκειτο για την Ινδία (στην Ασία)

Μεσόγειος θάλασσαΩς Μεσόγειος είναι γνωστή από τα αρχαιότατα χρόνια μεγάλη κλειστή θάλασσα, που βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις ηπείρους: την Ευρώπη,την Ασία και την Αφρική. Στα δυτικά συνδέεται με τον Ατλαντικό Ωκεανό, δια του πορθμού του Γιβραλτάρ και στα ανατολικά με την Ερυθρά θάλασσα δια της διώρυγας του Σουέζ.Μαζί με την Προποντίδα, τον Εύξεινο Πόντο και την Αζοφική θάλασσα που κατά την αντίληψη των Γάλλων γεωγράφων θεωρούνται εσωτερικά μέρη, παραρτήματά της, αλλά κατά την αντίληψη των Άγγλων γεωγράφων θα πρέπει να θεωρούνται ως άσχετα με τη Μεσόγειο, άποψη που έχει επικρατήσει ως πρακτικότερη επί της περιγραφής, έχει έκταση 2.966.000 τ.χλμ. ή περίπου 800.000 τετρ. μίλια. Το μέγιστο μήκος της, από το Γιβραλτάρ μέχρι τις ακτές της Συρίας, είναι 2.100 ν. μίλια ή 3.860 km, το μέγιστο πλάτος 1.800 km, ενώ το μέγιστο βάθος είναι 5.120 μέτρα σε απόσταση 62 μιλίων νοτιοδυτικά από το ακρωτήριο Ταίναρο. Το μέσο πλάτος είναι 600 km και το μέσο βάθος 1.500 μέτρα. Γενικά η Μεσόγειος Θάλασσα είναι η μεγαλύτερη κλειστή θάλασσα της Γης και μοιάζει με λίμνη.Υπήρξε σημαντικό εμπορικό και ταξιδιωτικό πέρασμα από τα αρχαία χρόνια, καθώς στην ευρύτερη περιοχή της αναπτύχθηκαν πολλοί σημαντικοί πολιτισμοί.

Ερυθρά ΘάλασσαΗ Ερυθρά θάλασσα είναι στενός θαλάσσιος βραχίονας του Ινδικού Ωκεανού ανάμεσα στην ΒΑ. Αφρική και την ΝΔ. Ασίαδημιουργώντας τον αρχαίο Αράβιο κόλπο, κατά διεύθυνση Β.ΒΔ. - Ν.ΝΑ. Ενώνεται με τον Ινδικό Ωκεανό μέσω του στενού τουΜπαμπ ελ Μαντέμπ και του κόλπου του Άντεν και με τη Μεσόγειο με τη διώρυγα του Σουέζ. Στο βόρειο άκρο της προβάλλει μικρός βραχίονάς της δημιουργώντας τον κόλπο της Άκαμπα όπου μεταξύ αυτού και του κόλπου του Σουέζ - βρίσκεται ηχερσόνησος του Σινά. Έχει 1.900 χλμ. μήκος, 300 χλμ. μέγιστο πλάτος και 450.000 τ.χμ. έκταση.Την εποχή της «Εξόδου» (ή φυγής) των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, η Ερυθρά ονομαζόταν και Θάλασσα των Καλαμιώνκαι ήταν τότε λίμνη. Το βόρειο σημερινό τμήμα της, δυτικά της χερσονήσου Σινά, αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη (βιβλίο «Έξοδος») ότι διέσχισαν οι Ισραηλίτες, όπως επί χιλιετηρίδα διασχιζόταν μόνο κατά πλάτος και ποτέ κατά μήκος.Το όνομά της οφείλεται σε πλήθος μικρών ζωοφύτων που επιπλέουν σε μεγάλη έκταση επ΄ αυτής από αρχαιοτάτων χρόνων, προσδίδοντάς της χρώμα ερυθρωπό. Επί το πλείστον οι ακτές της Ερυθράς είναι χαμηλές και αμμώδεις, ο δε βυθός της κοντά στις ακτές είναι απότομος και ακανόνιστος, και σε πάρα πολλά σημεία λίαν επικίνδυνος, ιδιαίτερα σε μικρά ιστιοφόρα, λόγω των πλακόμορφων κοραλλιογενών υφάλων.Η Ερυθρά προσβάλλεται ειδικά στο νότιο τμήμα της από τους ετήσιους μουσώνες τους οποίους πρώτος κατέγραψε ο αρχαίος Έλληνας γεωγράφος και μετεωρολόγος Ίππαλος, ενώ στο βόρειο τμήμα του από τους συνήθεις μεσογειακούς περισσότερο όμως σφοδρούς. Οι Άραβες, ακτοπλοώνταςμόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας την περιοχή αυτή, φοβούνταν αμφότερους τους παραπάνω ανέμους και γι΄ αυτό συγκρατούσαν τα πρωτόγονα σκάφη τους από τις ακτές που τραβούσαν συνηθέστερα καμήλες. Έχει σημειωθεί ότι όταν επιχειρούσαν τον κατά μήκος διάπλου της Ερυθράς η διάρκειά του έφθανε τους οκτώ μήνες.

ΣΤ ‘ΤΑΞΗ

2014 -15

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΚΑΙ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Μ.