ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

«Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη»

ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Απόσπασμα από το έργο «Ματωμένα Χώματα»

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

Διδώ Σωτηρίου

Η Διδώ Σωτηρίου (Αϊδίνιο 1909 – Αθήνα 23 Σεπτεμβρίου 2004) ήταν Ελληνίδα

συγγραφέας και δημοσιογράφος.

Μεγαλύτερη αδελφή της Έλλης Παππά, γεννήθηκε στο Αϊδίνιο της Μικράς

Ασίας και το 1909 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη. Ήρθε

πρόσφυγας στον Πειραιά και κατόπιν στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική

καταστροφή, όπου και σπούδασε, συνεχίζοντας στο Πανεπιστήμιο της

Σορβόνης.

Το 1936 άρχισε να εργάζεται σαν δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα, ενώ

το 1944 έγινε αρχισυντάκτρια της εφημερίδας Ριζοσπάστης. Μετά τον

Εμφύλιο συνεργάστηκε με το περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης και την

εφημερίδα Η Αυγή. Το πρώτο της μυθιστόρημα κυκλοφόρησε το 1959. Τα

έργα της έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.

Το μυθιστόρημά της Ματωμένα χώματα έχει κυκλοφορήσει σε 250.000

περίπου αντίτυπα.

Το 2001 η Εταιρία Ελλήνων Συγγραφέων καθιέρωσε προς τιμήν της το

βραβείο "Διδώ Σωτηρίου", το οποίο απονέμεται "σε ξένο ή Έλληνα συγγραφέα

που με τη γραφή του αναδεικνύει την επικοινωνία των λαών και των

πολιτισμών μέσα από την πολιτισμική διαφορετικότητα".

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

Εργογραφία

Οι νεκροί περιμένουν (1959)

Ηλέκτρα (1961)

Ματωμένα χώματα (1962)

Η Μικρασιάτικη Καταστροφή και η

στρατηγική του ιμπεριαλισμού στην Ανατολική

Μεσόγειο(1975)

Εντολή (1976)

Μέσα στις φλόγες (1978)

Επισκέπτες (1979)

Κατεδαφιζόμεθα (1982)

Θέατρο (1995)

Τυχαίο συναπάντημα και άλλες

ιστορίες (2004)

Το βραβείο "Διδώ Σωτηρίου", απονέμεται "σε

ξένο ή Έλληνα συγγραφέα που με τη γραφή

του αναδεικνύει την επικοινωνία των λαών και

των πολιτισμών μέσα από την πολιτισμική

διαφορετικότητα".

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

Απόσπασμα απο το βιβλίο της Δ.Σωτηρίου

«Ματωμένα Χώματα»

«Η φωτιά απλωνόταν παντού. Ντουμάνιασε ο

ουρανός. Μαύρα σύγνεφα ανηφορίζανε και

μπερδευότανε το να με τ” άλλο. Κόσμος,

εκατοντάδες χιλιάδες κόσμος, τρελός από

φόβο αρχίνησε να τρέχει απ” όλα τα

στενοσόκακα και τους βερχανέδες και να

ξεχύνεται στην παραλία σα μαύρο ποτάμι.

- Σφαγή! Σφαγή!

- Παναγιά, βοήθα!

- Προφτάστε!

- Σώστε μας!

Η μάζα πυκνώνει, δεν ξεχωρίζεις ανθρώπους,

μα ένα μαύρο ποτάμι που κουνιέται πέρα

δώθε απελπισμένα, δίχως να μπορεί να σταθεί

ούτε να προχωρήσει. Μπρος θάλασσα, πίσω

φωτιά και σφαγή! Ένας αχός κατρακυλάει από

τα βάθη της πολιτείας και σπέρνει τον πανικό.

- Τούρκοι!

- Τσέτες!

- Μας σφάζουνε!

- Έλεος!

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

Έλεος!

Η θάλασσα δεν είναι πια εμπόδιο. Χιλιάδες άνθρωποι

πέφτουνε και πνίγονται. Τα κορμιά σκεπάζουνε τα νερά σα να

ναι μώλος. Οι δρόμοι γεμίζουνε κι αδειάζουνε και

ξαναγεμίζουνε. Νέοι, γέροι, γυναίκες, παιδιά ποδοπατιούνται,

στριμώχνονται, λιποθυμούνε, ξεψυχούνε. Τους τρελαίνουν οι

χατζάρες, οι ξιφολόγχες, οι σφαίρες των τσέτηδων!

- Βουρ κεραταλάρ! (Χτυπάτε τους τους κερατάδες!).

Το βράδι το μονοφώνι κορυφώνεται. Η σφαγή δε σταματά.

Μόνο όταν τα πλοία ρίχνουνε προβολείς γίνεται μια

πρόσκαιρη ησυχία. Μερικοί που καταφέρανε να φτάσουνε

ζωντανοί ίσαμε τη μαούνα μας ιστορούνε το τι γίνεται όξω,

στις γειτονιές.

Οι τσέτες του Μπεχλιβάν και οι στρατιώτες του Νουρεντίν

τρώνε ανθρωπινό κρέας. Σπάζουνε, πλιατσικολογούνε σπίτια

και μαγαζιά. Όπου βρούνε ζωντανούς, τους τραβούνε όξω και

τους βασανίζουνε. Σταυρώνουνε παπάδες στις εκκλησιές,

ξαπλώνουνε μισοπεθαμένα κορίτσια κι αγόρια πάνω στις Αγιες

Τράπεζες και τ” ατιμάζουνε.

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

Αχ, γκρέμισε ο κόσμος μας! Γκρέμισε η Σμύρνη μας!

Γκρέμισε η ζωή μας!

Η καρδιά, τρομαγμένο πουλί, δεν ξέρει που να

κρυφτεί.

Ο τρόμος, ένας ανελέητος καταλύτης άδραξε στα

νύχια του κείνο το πλήθος και το αλάλιασε.

Ο τρόμος ξεπερνάει το θάνατο. Δε φοβάσαι το

θάνατο, φοβάσαι τον τρόμο.

Ο τρόμος έχει τώρα το πρόσταγμα. Τσαλαπατά την

ανθρωπιά. Αρχίζει από το ρούχο και φτάνει ίσαμε την

καρδιά.

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

-Η ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ-

ΣΜΥΡΝΗ 1922

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Η Σμύρνη και η ζωή εκεί το 1910, όπως την περιγράφει ο νεαρός Μανώλης Αξιώτης.

Η μεγάλη πολιτεία με την προκυμαία, τα μαρμάρινα σπίτια με τα ξύλινα μπαλκόνια, τους αραμπάδες και τα τράμ με άλογα, τις λέσχες και τα καφενεία, τις Σκάλες όπου γινόταν η διακίνηση του εμπορίου, το Φραγκομαχαλά με τα γαλλικά πολυκαταστήματα, το τσαρσί(αγορά) με τις μοσχοβολιές των μεζέδων, των γλυκών και των σερμπετιών, τη μεγάλη και επιβλητική εκκλησιά της Αγίας-Φωτεινής, τα τζαμιά με τους μιναρέδες, την Ευαγγελική Σχολή.

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΣΜΥΡΝΗ ¨ΤΟΠΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ

Έλληνες, Τούρκοι, Αρμένιοι, Εβραίοι, Λεβαντίνοι

ζουν και εργάζονται μαζί. Σπίτια ανοιχτά,

καρδιές ανοιχτές, βεγγέρες και ανταμώματα,

αμανέδες και ελληνικά τραγούδια, συνταίριασμα

γλωσσών και θρησκειών, παιδεία και πολιτισμός,

φτωχοί και πλούσιοι, χαμάληδες και

αριστοκράτες, όμορφες κυράδες με αέρα

Ευρώπης, μυρωδιές αρωμάτων και αύρα

θαλασσινή…

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

ΑΦΗΓΗΣΗ

ΣΧΟΛΙΑ-ΣΚΕΨΕΙΣ ΑΦΗΓΗΤΗ

ΔΙΑΛΟΓΟΣ

ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ

Στόχος: ζωντάνια, παραστατικότητα, δραματοποίηση,

θεατρικότητα, ένταση συναισθημάτων, ενδιαφέρον για

την ανάγνωση, το μακρινό παρελθόν αγγίζει το σήμερα,

ενεργοποίηση φαντασίας.

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

Εξάρτηση-ανεξαρτησία

Παιδική ηλικία-ενηλικίωση

Απαισιοδοξία-αισιοδοξία

Χωριό, φτώχεια, σκληρή ζωή-μεγάλη πολιτεία

Σμύρνης με αίγλη, πλούτο

Αγρότες, χαμάληδες, βιοπάλη-αστική τάξη,

έμποροι, κοσμοπολιτισμός

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΑΦΗΓΗΤΗΣ-ΑΦΗΓΗΣΗ-ΧΡΟΝΟΣ

Ρεαλισμός-ανθρωπογεωγραφία πόλης

Αναδρομική αφήγηση (γεγονότα παρελθόντος)

Αυτοβιογραφία-πρωτοπρόσωπη αφήγηση από τη ματιά του ενήλικου και ώριμου αφηγητή

Ομοδιηγητικός/αυτοδιηγητικός τύπος αφηγητή

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΓΛΩΣΣΑ-----ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

Γλώσσα= απλή, δημοτική με το γλωσσικό ιδίωμα

της Μικρασίας, τούρκικες λέξεις και εκφράσεις

Επίθετα και κυρίως σύνθετα, παρομοιώσεις,

μεταφορές, προσωποποιήσεις

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΗΡΩΑ-ΙΔΕΕΣ

Ζωηρές εντυπώσεις, χαρά, ενθουσιασμός,

έκπληξη, αίσθηση ελευθερίας και ανεξαρτησίας,

μαγεία –θαυμασμός- γοητεία από τόπο και

ανθρώπους, ικανοποίηση για την πορεία προς

την ενηλικίωση, αισιόδοξες σκέψεις,

εντυπωσιασμός, κυριευμένος από χρώματα και

αρώματα, την κίνηση και τη ζωντάνια της πόλης,

νοσταλγία και μνήμες από τον τόπο που χάθηκε

με την καταστροφή του 1922.

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

ΣΤΟΧΟΣ ΕΡΓΟΥ

Η Διδώ Σωτηρίου με αντικειμενικότητα πετυχαίνει να αποδώσει την ειρηνική συμβίωση Ελλήνων και Τούρκων πριν την καταστροφή.

Είναι ένα είδος μαρτυρίας για τα τραγικά ιστορικά γεγονότα, τον ξεριζωμό, την προσφυγιά του ελληνισμού από τις πατρογονικές εστίες.

Ένα δριμύ κατηγορώ στον ιμπεριαλισμό των «δυνατών» που οδήγησαν στην συντριβή του ελληνισμού και στο διωγμό.

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ