Ο κύριος Δημήτρης ζούσε σε ένα χωριό μακριά από εδώ. Μας διηγήθηκε για μια χειμωνιάτικη μέρα στο σχολείο του. «Το πρωί σηκωνόμασταν όλα τα παιδιά από το κρεβάτι για να μαζέψουμε ξύλα, γιατί είχαμε μία σόμπα στην τάξη μας που την ανάβαμε με τα δικά μας ξύλα. Όταν όμως χιόνιζε πηγαίναμε στο σχολείο με τη μαμά και τον μπαμπά μας. Μας έβαζαν σε κάτι σάκους και μας κουβαλούσαν στην πλάτη τους γιατί είχε πολύ κρύο και δεν ήθελαν να βραχούμε από το χιόνι και να κρυώσουμε. Αλλά εμείς όταν κάναμε διάλειμμα βγαίναμε έξω φυσικά και παίζαμε χιονοπόλεμο. Αυτές οι μέρες, οι χιονισμένες, μου άρεσαν πάρα πολύ!Ξέχασα να σας πω ότι εκείνα τα χρόνια σχολείο πηγαίναμε και το απόγευμα και κάναμε τρεις ώρες μάθημα. Αν ήσουν βρεγμένος ή ξεχνούσες τα βιβλία σου σε έδερνε ο δάσκαλος με μία βέργα. Για αυτό πάντα είναι καλό να κάνεις τις υποχρεώσεις σου….»

Ο κύριος Γιώργος θυμάται…..«Ένα πρωί ξύπνησα και πήγα στο σχολείο. Κάναμε ορθογραφία και Μαθηματικά, Φυσική πειραματική και Μουσική ωδική. Επίσης κάναμε τεχνικά. Όταν έμπαινε ο δάσκαλος στην τάξη όλοι σηκωνόμασταν όρθιοι ως ένδειξη σεβασμού…..»

Η κυρία Δέσποινα διηγείται….«Το σχολείο μου ήταν μία ξύλινη αποθήκη των Γερμανών. Μια μέρα βγήκε ένα μεγάλο γκρίζο ποντίκι από το ξύλινο πάτωμα. Τα παιδιά άρχισαν να γελάνε και να φωνάζουν. Ο δάσκαλος θύμωσε πολύ με τα παιδιά και γι αυτό σήκωσε όλα τα αγόρια και άρχισε να τα δέρνει με μία μεγάλη βέργα. Είναι μία μέρα που δεν θα ξεχάσω ποτέ…»

Δημοτικό σχολείο Καναλίων Βόλου - 1949

Μια μέρα ο κύριος Σωφρόνης ήταν άρρωστος. Τεμπέλιαζε να κάνει τα μαθήματά του. Την άλλη μέρα που πήγε σχολείο ο δάσκαλός του τον σήκωσε να λύσει δύο δύσκολα προβλήματα. Εκείνος βέβαια δεν ήξερε και τότε ο δάσκαλός του τον χτύπησε με μία μεγάλη βέργα……

Η χειρότερη μέρα του κυρίου Γιώργου ήταν όταν δεν είχε κατανοήσει κάποιες έννοιες από τη διδασκαλία του δασκάλου του και φοβόταν να το πει διότι οι δάσκαλοι δεν σου εξηγούσαν δεύτερη φορά κάτι. Η καλύτερη μέρα του κυρίου Γιώργου ήταν όταν μαζί με τους συμμαθητές του έσωσαν ένα γατάκι από βέβαιο θάνατο από την επίθεση άγριων σκυλιών.

Η κυρία Θάνια θυμάται…. «Όταν έμπαινε ο δάσκαλος στην τάξη έπρεπε να είμαστε όλοι με σταυρωμένα χέρια, να μην μιλάμε και να μην κουνιόμαστε από τη θέση μας. Όταν κάποιος έκανε φασαρία ο δάσκαλος είχε μια βέργα και χτυπούσε δυνατά τη παλάμη του παιδιού για να σταματήσει. Στο γραφείο των δασκάλων δεν πηγαίναμε ποτέ και φοβόμασταν πολύ τον διευθυντή του σχολείου. Μερικές φορές ερχόταν να μας επισκεφθεί ο επιθεωρητής και να ελέγξει τι γνωρίζαμε εμείς, οι μαθητές. Ήταν πολύ αγχωτική διαδικασία…»

Μια μέρα στην τάξη της κυρίας Χρύσας έκοψαν μια μεγάλη βασιλόπιτα. Την τυχερή!! Πέτυχε το φλουρί!Μια άλλη ηλιόλουστη μέρα η κυρία Χρύσα έγραψε μια φανταστική έκθεση για ένα μαγικό ταξίδι. Επειδή ήταν τόσο καταπληκτική ο δάσκαλος την διάβασε μπροστά σε όλο το σχολείο για να την ακούσουν όλοι. Ήταν πολύ περήφανη για τον εαυτό της!

Η κυρία Βίκυ θυμάται…«Όταν ήμουν μικρή η μαμά με ξυπνούσε για να πάω στο σχολείο. Σηκωνόμουν με το ζόρι γιατί δεν είχα όρεξη να πάω. Φορούσα την ποδιά μου, έτρωγα το πρωινό μου και πήγαινα με τη φίλη μου στο σχολείο. Ο δάσκαλός μου ήταν πολύ αυστηρός. Όταν κάποιο παιδί δεν ήξερε μάθημα, το χτυπούσε με την βέργα δέκα φορές. Όλοι τον φοβόμασταν. Τότε υποσχέθηκα στον εαυτό μου όταν μεγαλώσω να γίνω δασκάλα, που να αγαπάει τη δουλειά της και να την αγαπούν και τα παιδιά.»

Η κυρία Ανθή θυμάται….« Μια μέρα επειδή όλοι οι μαθητές και οι μαθήτριες της τάξης ξέχασαν να γράψουν μία άσκηση γραμματικής ο δάσκαλός μου θύμωσε πολύ. Για να μας τιμωρήσει πήρε μία βέργα και χτύπησε όλα τα παιδιά. Μια άλλη φορά μας έβαλε όλους τιμωρία να γράψουμε 100 φορές «Δεν θα μιλάω μέσα στην τάξη». Ήταν πολύ βαρετό! Δεν συμφωνείτε;..»

Η κυρία Βάσω διηγείται…«Μία συμμαθήτριά μου είχε μία κασετίνα με την Κύπρο ζωγραφισμένη πάνω. Πήρα τότε το μολύβι μου και συνεπαρμένη και αφηρημένη άρχισα να ζωγραφίζω το χάρτη της Κύπρου πάνω στο θρανίο μου. Η δασκάλα τότε με είδε και θύμωσε επειδή κατέστρεφα με αυτόν τον τρόπο το θρανίο αλλά και γιατί δεν πρόσεχα στο μάθημα. Τότε με έβαλε τιμωρία να καθίσω στο σχολείο για κάμποση ώρα ενώ όλοι οι συμμαθητές μου είχαν φύγει για τα σπίτια τους.»

Μια εμπειρία της κυρίας Πόπης που της έχει μείνει στη μνήμη είναι η καταστροφή του αγαπημένου της παιχνιδιού. Επειδή είχε φτιάξει ένα βαμβακερό λαγουδάκι μόνη της, το πρώτο της παιχνίδι, το έπαιρνε όπου πήγαινε, στο σούπερ μάρκετ, στο κρεβάτι της και στο σχολείο.. Μία μέρα όμως το είδε η δασκάλα της την ώρα που το έπαιζε της το πήρε και το έσκισε σε χίλια κομμάτια. Όταν γύρισε στο σπίτι της έκλαιγε πολύ και στεναχωρήθηκε τόσο πολύ που το θυμάται ακόμα….

Η κυρία Μαρία θυμάται«Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη μου αποβολή από το σχολείο. Τα χρόνια που ήμουν εγώ μαθήτρια ήταν πάρα πολύ αυστηρά. Οι δάσκαλοι είχαν μεγάλη εξουσία και δύναμη και έπρεπε να τους σεβόμαστε και να τους υπακούμε σε ό,τι έλεγαν. Μία μέρα θα γράφαμε τεστ στην Ιστορία. Εγώ στο διάλειμμα πήρα το βιβλίο μου και έκανα επανάληψη. Είχα τόσο αφοσιωθεί στην μελέτη μου που δεν άκουσα το κουδούνι για μέσα. Έτσι όταν συνειδητοποίησα ότι κανένας δεν ήταν έξω έτρεξα γρήγορα στην αίθουσα. Είχαν περάσει μερικά λεπτά αλλά ήταν σημαντικά διότι ο δάσκαλος είχε ήδη μπει μέσα. «Έρχεσαι μετά από εμένα στην τάξη, Μαρία;» ρώτησε επιτακτικά ο δάσκαλος. «Συγνώμη, κύριε.. Δεν άκουσα το κουδούνι», είπα. «Λυπάμαι, αλλά για να μάθεις να ακούς το κουδούνι άλλη φορά, μάζεψε τα πράγματά σου και πήγαινε σπίτι σου. Αύριο να έρθεις με τους γονείς σου.» Ντράπηκα και απογοητεύτηκα. Την άλλη μέρα όλα λύθηκαν αλλά για μένα ήταν αργά. Από τότε κάθε φορά που χτυπά κουδούνι θυμάμαι και αναπολώ εκείνα τα χρόνια.»

Η γιαγιά του Ρωμανού θυμάται….«Τον Μάιο πήγα εκδρομή στο Χορτιάτη. Είχε πολύ ωραία θέα. Είδαμε τον κόλπο του Θερμαϊκού. Επίσης κάναμε μία μικρή δενδροφύτευση. Φυτέψαμε 30 καστανιές. Σήμερα τα δέντρα είναι πολύ μεγάλα και κάνουν νόστιμα κάστανα. Μετά από μερικές μέρες ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης μας είχε βραβεύσει. Θυμάμαι εκείνη την ημέρα και νιώθω ακόμα περηφάνια!»

Ο μπαμπάς της Ειρήνης διηγείται:«Όταν ήμουν έκτη δημοτικού κάναμε φυτολογία. Ήταν δύσκολο μάθημα για να το μάθει κάποιος από έξω. Μία μέρα που μας εξέταζε ο δάσκαλος, κανένας μαθητής δεν ήξερε το μάθημα. Ο δάσκαλος θύμωσε και είπε σε όλα τα παιδιά της τάξης να μπουν σε μία σειρά. Τότε ο δάσκαλος μας έδωσε από ένα χαστούκι και μας απαγόρευσε να βγούμε έξω στα διαλείμματα. Όση ώρα τα άλλα παιδιά ήταν έξω εμείς έπρεπε να διαβάζουμε το μάθημα διότι την τελευταία ώρα θα μας εξέταζε ξανά.»Τι δύσκολο να είσαι μαθητής εκείνη την εποχή!»

Η Λυδία μας γράφει… Παλιά οι δάσκαλοι ήταν πολύ αυστηροί. Μια μέρα ο μπαμπάς μου δεν είχε διαβάσει καλά την ορθογραφία του. Τότε ο δάσκαλος πήρε την μακριά βέργα του για να τον χτυπήσει. Ο μπαμπάς όμως τράβηξε απότομα τα χέρια του προς τα πίσω και η βέργα χτύπησε με θόρυβο πάνω στην έδρα και έσπασε. Τότε ο δάσκαλος θύμωσε τόσο πολύ που του ζήτησε να του φέρει μια καινούρια βέργα. Ο μπαμπάς μου όμως δεν το έκανε αυτό. Η γιαγιά μου, η μαμά του μπαμπά μου πήγε στο τέλος στο σχολείο και μάλωσε με τον δάσκαλο. Τι χρόνια….

Ο παππούς του Ίωνα, που τον λένε Λάκη, του εξιστόρησε τις αναμνήσεις του από τα σχολικά του χρόνια…. «Έμενα σε ένα χωριό των Αγράφων, την Πορτίτσα. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες. Υπήρχε πολύ φτώχεια.Πολλά παιδιά δεν είχαν αρκετό φαγητό και για πρωινό το κράτος έστελνε γάλα σε σκόνη. Το έβραζαν σε καζάνι στο προαύλιο του σχολείου και το μοίραζαν στα παιδιά. Αυτήν την εργασία υποχρεωνόταν να την κάνει κάθε εβδομάδα και μια διαφορετική μανούλα παιδιού που ήταν στο σχολείο.

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΩ ΚΟΠΑΝΑΚΙΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ 1956.....

Επίσης δεν υπήρχε θέρμανση και το κρύο του χειμώνα ήταν βαρύ. Για να μην κρυώνουμε, κάθε μαθητής έφερνε ένα κούτσουρο από την αυλή του κάθε μέρα για να ανάψουμε φωτιά. Οι δάσκαλοι ήταν αυστηροί. Παίζαμε μπάλα στο προαύλιο του σχολείου. Μια μέρα η μπάλα μου ξέφυγε και έσπασε το τζάμι του παραθύρου του διευθυντή. Βγήκε έξω θυμωμένος και του είπα ότι το έκανα εγώ. Τότε με ανάγκασε να πάω στη ρεματιά που ήταν επικίνδυνα, να πάρω ένα κλωνάρι κρανιού. Του το πήγα και με αυτό με χτύπησε τρεις φορές σε κάθε χέρι και κάλεσε τον πατέρα μου να πληρώσει το τζάμι.

Κάθε φορά απορώ όταν το θυμάμαι…. Έπρεπε να το πληρώσουμε αν και δεν είχαμε χρήματα αλλά γιατί έπρεπε να με χτυπήσει;Βέβαια υπήρχαν και δάσκαλοι που ήταν σαν μπαμπάδες μας. Για αυτό έμαθα γράμματα και πρόκοψα. Με την αυστηρότητα χωρίς αγάπη δεν υπάρχει προκοπή….»

Μια μέρα την ώρα του μαθήματος η γιαγιά της Ελένης μασούσε μαστίχα… «Ο δάσκαλός μου με είδε και μου είπε να την πετάξω. Εγώ τότε αντί να την πετάξω έκανα μία μεγάλη φούσκα η οποία έσκασε στα μούτρα μου. Τότε ο δάσκαλος μου είπε να περάσω έξω, να πλυθώ και να μείνω έξω τιμωρία ώσπου να χτυπήσει το κουδούνι. Τι ντροπή!»

Ο Μάκης μας γράφει για τα σχολικά χρόνια της μητέρας του.«Στο σχολείο της η μαμά μου περνούσε πολύ ωραία. Είχε πολλές φίλες και παίζανε διασκεδαστικά παιχνίδια. Φορούσανε στο δημοτικό μπλε ποδιές με άσπρο γιακά.Μια μέρα από το ανοικτό παράθυρο πήδηξε μέσα στην αίθουσα ένα βατραχάκι. Όλα τα παιδιά άρχισαν να τσιρίζουν και να σηκώνουν τα πόδια τους ψηλά.Η δασκάλα με προσοχή το έπιασε και το έβαλε μέσα σε ένα κουτί. Μετά φωνάξαμε ένα – ένα όλα τα παιδιά για να το δουν. Ήταν υπέροχο!»

Η γιαγιά του Δημήτρη μία μέρα πήγε στο σχολείο της αργοπορημένη. Ο δάσκαλος της είπε: «Καλώς ήρθες, Ευτυχούλα! Ήπιες το καφεδάκι σου;» Η γιαγιά μου ντράπηκε και έσκυψε το κεφάλι της. Τότε ο δάσκαλος της είπε να κάτσει στη θέση της. Τα υπόλοιπα παιδιά όμως ζήτησαν από το δάσκαλο να την τιμωρήσει. Ο δάσκαλος τους είπε ότι κατάλαβε το λάθος της και ότι έχει πολλά χαρίσματα. Μία συμμαθήτριά της όμως επέμενε. Τότε ο δάσκαλος βλέποντας την άσχημη αντίδραση της συμμαθήτριάς της τιμώρησε αυτήν χτυπώντας την με το χάρακα.

5ο Γυμνάσιο Θηλέων Θεσσαλονίκης

Όταν ήταν η μαμά του Άγγελου Τρίτη δημοτικού άλλαξε σπίτι και συνεπώς και σχολείο. Η καινούρια δασκάλα τους έβαλε να γράψουν μία έκθεση. Γράψανε και όταν την επέστρεψε η κυρία η μαμά του περίμενε με αγωνία να μάθει πώς τα πήγε. Η κυρία τότε της απαγόρευσε να γράφει και το δεύτερο όνομα που είχε. Ο τρόπος και η απαίτηση της δασκάλας την στενοχώρησε πολύ την μαμά..

Ο Βασίλης γράφει… «Συζητούσαμε με τους γονείς μου για τα σχολικά τους χρόνια. Ο μπαμπάς μου πήγαινε στο δημοτικό σχολείο της γειτονιάς του στο κέντρο της πόλης. Η μαμά μου πήγαινε με λεωφορείο σε άλλο δημοτικό. Στο γυμνάσιο πήγαν μαζί.Είχαν κοινούς φίλους. Ήταν και οι δυο καλοί μαθητές, είχαν μεγάλη παρέα και θυμούνται με πολύ χαρά τα σχολικά εκείνα χρόνια….»

Robert Doisneau, Σχολική τάξη. 1956.

Το σχολείο του μπαμπά της Χρυσής ήταν καινούριο. Στην μεγάλη τους αυλή είχαν δέντρα και μπασκέτες. Είχαν και κυλικείο. Η τάξη τους ήταν όμορφη και μεγάλη. Από την πρώτη τάξη του δημοτικού μέχρι την Τρίτη είχαν δασκάλες, ενώ στις υπόλοιπες τάξεις είχαν δασκάλους. Μέχρι την Τετάρτη τάξη δεν ήταν καλός μαθητής. Αργότερα όμως…..

Στα σχολικά της χρόνια η μαμά της Αγάθης μία φορά μπήκε τιμωρία αλλά τη θυμάται μέχρι σήμερα…. «Ένας συμμαθητής μου, μου είχε πάρει όλα τα μολύβια μου και τη σβήστρα μου. Εγώ προσπαθούσα να τα πάρω πίσω. Εκείνη τη στιγμή μπήκε στην τάξη η κυρία και περίμενε να τελειώσει η φασαρία. Χτύπησε τρεις φορές το χέρι της στην έδρα και αφού εμείς δεν ησυχάζαμε με έβαλε τιμωρία στη γωνία. Θύμωσα γιατί ήταν άδικη τιμωρία και ντράπηκα πολύ. Το χειρότερο ήταν ότι θυμάμαι ότι ένας συμμαθητής μου με κοιτούσε να δει αν ήμουν ακίνητη στον τοίχο. Αντί να με παρηγορεί με το βλέμμα του με έλεγχε. Αυτή η συμπεριφορά με πόνεσε πιο πολύ..»

Στο δημοτικό σχολείο η μαμά της Ασημένιας θυμάται ότι το αγαπημένο της μάθημα ήταν η Γλώσσα. Όταν όμως πήγε στο γυμνάσιο της άρεζε πολύ η Φυσική και τα Μαθηματικά. Μέχρι την Τρίτη τάξη φορούσανε μπλε ποδιά. Μετά κάθε παιδί φορούσε ότι ρούχα ήθελε. Είχε πολλές φίλες αλλά με τρεις έκανε πιο πολύ παρέα, την Μαριάννα, την Ελένη και μια άλλη Ελένη. Αξέχαστα σχολικά χρόνια….

Τις συνεντεύξεις πήραν οι μαθητές του Γ1