Όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα

Εργασία στο πλαίσιο του μαθήματος «Τοπική Ιστορία»

Τμήμα Γ2Σχολικό έτος 2014-15

Διδάσκουσα: Σοφία Γελαδάκη

Η πόλη μέσα στον χρόνο Ιστορική ανασκόπηση

Φιλιππία Κόγκα, Αγγελίνα Καραμεσούτη, Γρηγόρης Ευσταθιάδης, Άγγελος Κολυβέρης

Η Αρχαία Αθήνα Νεολιθική εποχή:

Οι Πελασγοί εγκαθίστανται στην αττική γη και αρχίζουν να οχυρώνουν τον βράχο της Ακρόπολης, ο οποίος, λόγω της φυσικής αμυντικής του θέσης, εξουσιάζει τις γύρω πεδιάδες.

Η Αθήνα και οι άλλοι πολιτισμοί

Ο μύθος του Θησέα και του Μινώταυρου δηλώνει τη σχέση υποτέλειας της Αθήνας προς τη Μινωική Κρήτη, που κράτησε έως την παρακμή του Μινωικού πολιτισμού (περ. 1300 π.Χ.).

Κατά τον Τρωικό Πόλεμο, η Αθήνα, πήρε το μέρος των Μυκηνών, γεγονός που περιόρισε τον βαθμό ανεξαρτησίας της έως την παρακμή του Μυκηναϊκού πολιτισμού (περ. 1100π.Χ.).

Από τον 9ο μέχρι τον 7ο αι. π.Χ.

Τον 9ο αι. πρώτος βασιλιάς της Αθήνας γίνεται ο Κόδρος.

Κατά τον 8ο αι. η Αθήνα αρχίζει να αναπτύσσεται και πάλι (Αθηναϊκή συμμαχία) και τον 7ο αι. μια μεγάλη κοινωνική αναταραχή οδηγεί στη σύνταξη της πρώτης νομοθεσίας (Δρακόντειοι νόμοι).

Οι αθηναϊκοί νόμοι

Με τις μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα (594 π.Χ.) οι Αθηναίοι διαχωρίζονται σε 4 τάξεις ανάλογα με τον πλούτο και την ικανότητά τους να εκτελούν στρατιωτικές υπηρεσίες.

Το 508 π.Χ. οι μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη θα θέσουν τα θεμέλια της Αθηναϊκής Δημοκρατίας

Οι Περσικοί πόλεμοι Όταν οι Αθηναίοι αποκρούουν τους

Πέρσες στην ξηρά (Μαραθώνας, Θερμοπύλες) και στη θάλασσα (Σαλαμίνα), η Αθήνα αποκτά την ηγεμονία της Ελλάδας και δημιουργεί τη Συμμαχία της Δήλου μαζί με όλα τα νησιά του Αιγαίου και τις περισσότερες πόλεις-κράτη της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Ο Χρυσός Αιώνας της Αθηναϊκής Δημοκρατίας

(5ος αι. π.Χ.)

Ανάληψη της εξουσίας από τον Περικλή.

Οικοδόμηση των μνημείων της Ακρόπολης.

Σοφιστές, άνθηση αρχαίου δράματος.

Η πόλη σε εξαιρετικά μεγάλη ακμή

Ο Πελοποννησιακός πόλεμος

Το 431 π.Χ. εισβάλλουν οι Σπαρτιάτες στην Αττική και καταστρέφουν την ύπαιθρο, ενώ κατά τη διάρκεια του πολέμου ξεσπά λοιμός που αφανίζει το ένα τέταρτο του πληθυσμού της πόλης. Η Αθήνα χάνει τελικά τον πόλεμο, αλλά συνέρχεται σχετικά γρήγορα, χωρίς όμως να ανακτήσει πλήρως την προηγούμενή της ισχύ.

Η γοτθική επιδρομή

Το 396 μ.Χ. η Αθήνα δέχεται επίθεση από τους Γότθους. Πολλά δημόσια κτήρια καθώς και τμήμα της Αγοράς και της Ακρόπολης καταστρέφονται.

Αθήνα και Χριστιανισμός

Το 53 μ.Χ. ο Απόστολος Παύλος διδάσκει τον Χριστιανισμό στον Άρειο Πάγο.

Βυζαντινή περίοδος-Ενετοκρατία

Τον 6ο αι. μ.Χ. η Αθήνα περνά στην εξουσία των Βυζαντινών.

Έως τον 9ο αι., οπότε αρχίζει να επεκτείνεται και να αναπτύσσεται ξανά, η πόλη βρίσκεται σε παρακμή.

Από το1204 έως το 1458 μ.Χ. η Αθήνα παραμένει στην κατοχή των Ενετών.

Τουρκοκρατία 1456→ Κατάκτηση από τους Τούρκους,

διεκδίκηση και από τους Βενετούς. 17ος αι.→ Ανατίναξη του Παρθενώνα από

τους Βενετούς κατά τη διάρκεια του 6ου βενετοτουρκικού πολέμου (στρατηγός Μοροζίνι).

1800 → ο Λόρδος Έλγιν, πρεσβευτής της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη, επικαλούμενος τις καταστροφές των αρχαίων μνημείων της Αθήνας, αφαιρεί βίαια τμήματα του διακόσμου των ναών του βράχου της Ακρόπολης.

Επανάσταση του 1821

Στις 28 Απριλίου 1821 οι Έλληνες κυριεύουν την Αθήνα, η οποία όμως θα πέσει ξανά στα χέρια των Οθωμανών τέσσερα χρόνια αργότερα. Τα αρχαία μνημεία παθαίνουν μεγάλες ζημιές.

Οι οθωμανικές δυνάμεις αποσύρονται έως το 1833, όταν η Αθήνα επιλέγεται, με πρωτοβουλία του βασιλιά Όθωνα και της Αντιβασιλείας, ως πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους. .

Η Αθήνα επιλέγεται ως πρωτεύουσα

Οι πρωτεργάτες της απόφασης

Ζωή ΜατσούκαΝικόλας Κουντούρης

Φαίδρα Κουτίτσα Ελευθερία Ντάριου

Οι αντιβασιλείςΙΩΣΗΦ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΑΡΜΑΝΣΠΕΡΓΚ

ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΧΑΪΝΤΕΚ

Κλήθηκε να αναλάβει την οργάνωση των δημοσίων υπηρεσιών του νεοελληνικού κράτους καιέφτασε στο Ναύπλιο το1833.Ο απολυταρχικός τρόπος της διακυβέρνησής τουδημιούργησε έντονεςαντιδράσεις.

Βαυαρός στρατιωτικός που στην Ελλάδα είχε την ευθύνη του στρατού και του ναυτικού. Μετά την ενηλικίωση του Όθωνα, παρέμεινε στη χώρα και ασχολήθηκε με τη ζωγραφική. Τελικά ανακλήθηκε στο Μόναχο, προάχθηκε σε αντιστράτηγο και τιμήθηκε με τον τίτλο του βαρόνου

Οι αντιβασιλείςΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΦΟΝ ΜΑΟΥΡΕΡ

Επιφανής Βαυαρός νομομαθής που ανέλαβε την οργάνωση τηςΔικαιοσύνης, της Εκκλησίας και της Εκπαίδευσης.Επιστρέφοντας στη Βαυαρία, επανήλθε στα προηγούμενα καθήκοντά του και,το 1847, έγινε υπουργός.

Οι βασιλείςΟΘΩΝ (1815-1867) ΑΜΑΛΙΑ(1818-1875)

Έζησε στην Αθήνα από το 1834 έως το 1862, οπότε ανατράπηκε. Έχει συνδέσει το όνομά του με την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 στην αθηναϊκή Πλατεία Συντάγματος, με την οποία έληξε η περίοδος της απόλυτης μοναρχία ς του. Μετά την απομάκρυνσή του από την Ελλάδα, εγκαταστάθηκε με τη βασίλισσα Αμαλία στο Μόναχο .

Ήταν όμορφη, γεμάτη ζωντάνια, πνευματώδης και ανεπιτήδευτη και γρήγορα κατέκτησε τους Έλληνες. Στον αθηναϊκό χώρο ανέπτυξε σημαντική φιλανθρωπική δράση {«Οφθαλμιατρείο» (1843), «Αμαλίειο Ορφανοτροφείο» (1855)}, ενώάσκησε και τέσσερις φορές αντιβασιλεία κατά τις απουσίες του συζύγου τηςστο εξωτερικό.

Οι προετοιμασίες Πολεοδομικοί σχεδιασμοί

Μανώλης ΔρακάκηςΓιώργος Ζάφτης

Θανάσης Καραλής Έρρικα Κλαουδάτου

Τουρκοκρατία

Η Αθήνα παρέμεινε σταθερά η μεγαλύτερη πόλη της Στερεάς Ελλάδας, παρουσιάζοντας αισθητή γεωγραφική επέκταση και αναπτύσσοντας δραστηριότητες αστικού χαρακτήρα (βιοτεχνία μεταξωτών υφασμάτων, σαπωνοποιία , βυρσοδεψία κτλ.).

Το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο της πόλης

To 1831, λόγω της πιθανής επιλογής

της πόλης για πρωτεύουσα του

νεοελληνικού, κράτους o ι

αρχιτέκτονες Στ. EdΚλεάνθης και .

Schaubert έρχονται στην Αθήνα και

συντάσσουν μια πολεοδομική

. πρόταση

Το σχέδιο των Κλεάνθη και Schaubert: 1832

Το σχήμα των κυρίων αξόνων της πόλης ήταν ένα ισοσκελές τρίγωνο με κορυφή τη σημερινή πλατεία Ομονοίας, σκέλη τις οδούς Πειραιώς και Σταδίου, και βάση την οδό Ερμού. Στην κορυφή του τριγώνου προβλεπόταν η ανέγερση των Ανακτόρων. Οι οδοί Πειραιώς και Σταδίου διακόπτονταν, συμμετρικά ως προς τα Ανάκτορα, από τις αντίστοιχες τετράγωνες πλατείες Μπόρσας (σημερινή Κουμουνδούρου) και Θεάτρου (σημερινή Κλαυθμώνος).

Από τη θεωρία στην πράξη

Ξεσπά κύμα διαμαρτυριών από μέρους των ιδιοκτητών λόγω των εκτάσεων που έπρεπε να απαλλοτριωθούν για την ανέγερση των δημοσίων κτιρίων και τη διαμόρφωση των πάρκων, καθώς και του οδικού δικτύου. Η Αντιβασιλεία διατάζει την αναστολή της εφαρμογής του σχεδίου Κλεάνθη- και Schaubert (Ιούνιος1834).

Το δεύτερο πολεοδομικό σχέδιο

της πόλης

Στο νέο σχέδιο του Βαυαρού αρχιτέκτονα Leo von Klenze (1834): μειώνονται η έκταση της πόλης και ο χώρος

των ανασκαφών, περιορίζεται το πλάτος των δρόμων και των πλατειών, καταργούνται οι εντός της πόλης λεωφόροι και μεταφέρονται τα Ανάκτορα από την πλατεία Ομονοίας στα υψώματα του Κεραμεικού.

Οι τροποποιήσεις δεν εξαλείφουν τις δυσχέρειες και οι κατεδαφίσεις για τη διάνοιξη των νέων οδών δημιουργούν και πάλι κοινωνικές αντιδράσεις.

1836

Η βασιλική κατοικία

Για τη θέση της βασιλικής κατοικίας εξετάστηκαν διάφορα ενδεχόμενα και τελικά ο διαπρεπής Βαυαρός Friedrich von Gaertner

τοποθέτησε τα Ανάκτορα στη θέση της σημερινής Βουλής, μορφοποιώντας ανάλογα

και τον περιβάλλοντα χώρο (πλατεία Συντάγματος).

Η Αθήνα στου Όθωνα τα χρόνια

Δημόσια και ιδιωτικά κτήρια

ΜΑΡΙΑ– ΗΩΣ ΓΛΑΡΟΥ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΜΕΛΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΟΛΛΙΛΕΚΑ,

ΕΥΤΥΧΗΣ ΚΟΝΤΑΔΑΚΗΣ, ΕΛΛΗ-ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΛΕΛΕΔΑΚΗ, ΗΛΕΚΤΡΑ ΛΕΡΟΥ, ΣΟΦΙΑ ΛΟΥΖΗ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ

ΜΑΡΙΝΟΣ, ΕΛΕΝΗ ΝΤΟΥΜΑΝΗ, ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, ΔΑΝΑΗ

ΠΑΝΟΥ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΣΑΝΤΑ

Κτήρια της Τουρκοκρατίας Φετιχιέ Τζαμί: Κατασκευάστηκε λίγο μετά την οθωμανική

κατάκτηση και ήταν γνωστό ως «τζαμί του Σταροπάζαρου». Όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα, χρησιμοποιήθηκε ως στρατιωτικό αρτοποιείο.

Οικία Church : Πυργοειδές κτίριο που οικοδομήθηκε κατά την τελευταία περίοδο της Τουρκοκρατίας. Επισκευάστηκε τη δεκαετία του 1830, όταν αγοράστηκε από τον Σκωτσέζο ιστορικό George Finlay που έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821 και στη συνέχεια έζησε στην Ελλάδα. Εκεί κατοίκησε και ο Ιρλανδός στρατηγός Richard Church έως τον θάνατό του (1873), γεγονός που έκανε το κτίριο ευρύτερα γνωστό ως «πύργο του Τσωρτς».

Λουτρό των Αέρηδων : είναι το μόνο από τα δημόσια λουτρά της Αθήνας που σώζεται. Κτίστηκε κατά την πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας και βρίσκεται κοντά στη Ρωμαϊκή Αγορά και το Ρολόι του Κυρρήστου.

Φετιχιέ Τζαμί Οικία Church Λουτρό των

Αέρηδων

Κτήρια της Τουρκοκρατίας Τζαμί Τζισταράκη: κατασκευάστηκε το 1759

από τον Οθωμανό διοικητή της Αθήνας Μουσταφά Αγά Τζισταράκη, ο οποίος χρησιμοποίησε έναν από τους κίονες του Ναού του Ολυμπίου Διός ή της βιβλιοθήκης του Αδριανού που βρίσκεται δίπλα, για να φτιάξει ασβέστη.

Μενδερές: Μουσουλμανικό ιεροσπουδαστήριο κτισμένο περί το 1721. Μετά το 1834 ο Δανός αρχιτέκτονας Christian Hansen ανέλαβε τη μετατροπή του σε φυλακή.

Κτήριο της Ελληνικής Εταιρίας για την προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτισμικής Κληρονομιάς: κτίσμα με εσωτερική αυλή, που διαθέτει έναν αρχικό πυρήνα των οθωμανικών χρόνων. Η πρόσοψή του

απέκτησε τη συμμετρική νεοκλασική της μορφή στα χρόνια του Όθωνα.

Κτήριο της Ελληνικής Εταιρείας για την προστασία του Περιβάλλοντος και της

Πολιτισμικής Κληρονομιάς

Τζαμί Τζισταράκη

Μενδερές

Κτήρια της Τουρκοκρατίας

Οικία Κλεάνθη: κτήριο της Τουρκοκρατίας όπου εγκαταστάθηκαν οι Κλεάνθης και Schaubert το 1831.

Το 1834 το κτήριο φιλοξένησε το πρώτο Πανεπιστήμιο.

Από το 1841 έως το 1850 εκεί στεγάστηκαν το Διδασκαλείο και ένα Πειραματικό Αλληλοδιδακτικό Σχολείο.

Ίδρυση του Οθώνειου Πανεπιστημίου στις 3 Μαΐου 1837 και εγκατάσταση στο νέο κτήριο το 1841. Πρώτες σχολές: Θεολογία – Ιατρική – Νομική – Τέχνες

Δημόσια κτήρια της οθωνικής περιόδου

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Αγγλικα-νική

Εκκλησία Αγ.

Παύλου1839

Αρσάκειο

Παρθε-ναγωγεί

ο1846

Οφθαλ-μιατρεί

ο1847

Καθολι-κός

Ναός Αγ.

Διονυ-σίου1853

Ιδιωτικό «Εκπαι-δευτήρι

ο Γρ. Παπαδο-πούλου»

1856

Δημόσια κτήρια της οθωνικής περιόδου

ΠΑΛΑΙΑ ΒΟΥΛΗ

Θεμελίωση το 1858 από τη βασίλισσα Αμαλία. Πρώτη μόνιμη στέγη του Ελλήνικού

Κοινοβουλίου Τροποποίηση των σχεδίων του κτηρίου μετά

την έξωση του Όθωνα.

Δημόσια κτήρια της οθωνικής περιόδου

Οικοδομήθηκε (1859-1885) με τις δωρεές του ομογενούς επιχειρηματία της Βιέννης Σίμωνος Σίνα, σε σχεδία του Th. Hansen, ενώ στην επίβλεψη συνεργάστηκε και ο Ernst Ziller.

Η θέση της, στο πλάι του Πανεπιστημίου και της (μελλοντικής) Βιβλιοθήκης, προβλεπόταν ήδη από το 1842, συγκροτώντας ό,τι ονομάστηκε «Αθηναϊκή τριλογία» του νεοκλασικισμού.

Δημόσια κτήρια της οθωνικής περιόδου

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ

Δημόσια κτήρια της οθωνικής περιόδου

Ιδιωτικά κτήρια της οθωνικής περιόδου

Περιοχή: Μνησικλέους 8 & Διογένους 12

Έτος: 1801-1868Οικία Κουτζαλέξη

Οδός Παπαρρηγοπούλου 7

Έτος: 1833-1834Οικία Δεκόζη-Βούρου

Ιδιωτικά κτήρια της οθωνικής περιόδου

Περιοχή: Γωνία της οδού Αιόλου 38

Έτος: 1833-1839

Ξενοδοχείο «Βύρων»Περιοχή: οδός Αιόλου 52 &

Μιλτιάδου 26

Έτος: 1840-1850

Νεοκλασική διώροφη κατοικία με καταστήματα

Ιδιωτικά κτήρια της οθωνικής περιόδου

Κτίστηκαν στα μέσα του 19ου αιώνα από Αναφιώτες αλλά και από άλλους Κυκλαδίτες μάστορες που είχαν μεταναστεύσει στην Αθήνα.

Περιοχή: οδός Στράτωνος-ΒΑ πρόποδες Ακροπόλεως

Έτος: 1847-1863

Αναφιώτικα

Η Αθήνα σήμεραΗ Αθήνα έχει πλέον αλλάξει πολύ. Τα σημάδια των

προηγούμενων χρόνων όμως, εξακολουθούν να υπάρχουν στην πόλη. Μνημεία αρχαία, με περιφημότερο

όλων τον Παρθενώνα - μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, Ρωμαϊκά, Βυζαντινά αλλά

και Οθωμανικά συναντώνται παντού. Δημόσια κτήρια που χρονολογούνται από την καθιέρωση της Αθήνας ως πρωτεύουσας του

νεοελληνικού κράτους, όπως τα Ανάκτορα (η σημερινή Βουλή των Ελλήνων) ή η κλασικιστική Τριλογία της

οδού Πανεπιστημίου (Εθνική Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήμιο και Ακαδημία) βρίσκονται συνεχώς σε

λειτουργία. Και μπορεί ο οικιστικός ιστός της πρωτεύουσας να έχει μεταβληθεί, ο πυρήνας της

οθωνικής Αθήνας όμως είναι πάντα ορατός μέσα στο λεγόμενο «ιστορικό κέντρο» της.

Πηγές http://www.e-saloniki.gr/el/top-menu/politikh/47-xr

onia-apo-to-praksikophma-ths-21hs-apriliou-tou-1967-video-photos.html

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1#.CE.91.CF.81.CF.87.CE.B1.CE.AF.CE.B1_.CE.91.CE.B8.CE.AE.CE.BD.CE.B1

http://www.google.gr http://argolikivivliothiki.gr http://www.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio.aspx synnefaoneira.blogspot.gr Αρχαιολογία της πόλης των Αθηνών –

Ηλεκτρονική έκδοση