1

ΤΟΜΕΑΣ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: Σχεδιαστής Δομικών Έργων και Γεωπληροφορικής

Μάθημα: Εφαρμογές Γεωπληροφορικής (Γ΄ Τάξη)

Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.

Το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος "Εφαρμογές και Γεωπληροφορικής " της Γ΄ τάξης είναι διαμορφωμένο με βάση το

ωρολόγιο πρόγραμμα σπουδών που προβλέπει 5 ώρες εβδομαδιαίως . Το μάθημα είναι χαρακτηρισμένο ως εργαστηριακό (Ε) και

πραγματοποιείται με την βοήθεια Η/Υ στους οποίους γίνεται χρήση του διαδικτύου (internet) καθώς και προγραμμάτων ανοιχτού λογισμικού

Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ) και ειδικότερα του QGIS.

Το σύνολο των ωρών ανά σχολικό έτος διαμορφώνονται ως εξής: 5 ώρες Χ 28 εβδομάδες = 140 ώρες

Οι 28 ενότητες που ακολουθούν αναφέρονται σε 5 ώρες εργαστηριακό μάθημα εβδομαδιαίως.

2

Α/Α ΣΤΟΧΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1 Γνωριμία με το GPS. Τι είναι ένα GPS. Θέματα που αφορούν το παγκόσμιο σύστημα εντοπισμού, τα μέρη από τα οποία αποτελείται (Δορυφόροι, συσκευές εντοπισμού κτλ).

Τρόπος χειρισμού. Από ποια μέρη αποτελείται.

Τι είναι το παγκόσμιο σύστημα εντοπισμού.

Ποια είναι τα κυριότερα παγκόσμια συστήματα εντοπισμού.

2 Μέτρηση σημείων στο πεδίο με ένα GPS

Μέθοδος μέτρησης σημείων (καταγραφή συντεταγμένων σημείων) με το GPS.

Απλές εφαρμογές μετρήσεις σημείων με το GPS. Καταγραφή συντεταγμένων σημείων.

3 Εισαγωγή στο ανοικτό λογισμικό Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ) QGIS Ι.

Βασική εξοικείωση με το ανοικτό λογισμικό Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών QGIS.

Επίδειξη όλων των βασικών εργαλείων και μενού του QGIS.

Η επιφάνεια εργασία του λογισμικού.

Οι βασικές μπάρες εργαλείων.

3

4 Εξοικείωση των μαθητών με τα είδη των δεδομένων ενός ΣΓΠ.

Οι δύο βασικές κατηγορίες δεδομένων ενός ΣΓΠ.

Προβολή και εμφάνιση στο QGIS δεδομένων διαφόρων τύπων και προέλευσης, όπως για παράδειγμα ψηφιοποιημένους χάρτες, εικόνες Τηλεπισκόπισης, πίνακες περιγραφικών δεδομένων, τρισδιάστατα δεδομένα ανάγλυφου κλπ.

Τα διανυσματικά δεδομένα (vector) και τα ψηφιδωτά δεδομένα (raster).

Οι τύποι των διανυσματικών αρχείων (σημείο, γραμμή, πολύγωνο).

Τα επιμέρους αρχεία ενός αρχείου ΣΓΠ (GIS).

5 Εισαγωγή στο ανοικτό λογισμικό Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών QGIS ΙΙ.

Εφαρμογή εμφάνισης των δεδομένων. Άσκηση με δεδομένα (vector & raster) τα οποία θα δοθούν στους μαθητές.

Πρώτη επαφή με χαρτογράφηση δεδομένων.

· Ενημέρωση τον μαθητών για την Εθνική Γεωπύλη (www.geodata.gov.gr) για εύρεση γεωχωρικών δεδομένων σε μορφή shp

Απλές εφαρμογές

o Εύρεση συντεταγμένων σημείων πάνω σε ένα χάρτη

o Μέτρηση απόστασης

o Μέτρηση εμβαδού

4

6 Εισαγωγή δεδομένων από τις μετρήσεις με το GPS στον Η/Υ και στο QGIS.

Τρόπος εισαγωγής των μετρήσεων που γίνανε στο πεδίο στον Η/Υ και στη συνέχεια στο QGIS.

Τρόποι σύνδεσης του GPS με τον Η/Υ.

Εμφάνιση των σημείων και οπτικοποίηση - χαρτογράφηση στην επιφάνεια εργασίας του QGIS.

Ο άμεσος τρόπος, όπου συνδέεται το GPS με τον Υ/Η απευθείας.

Ο έμμεσος τρόπος, όπου τα δεδομένα που καταγράφηκαν με το GPS στο πεδίο, περνιούνται σε ένα excel αρχείο (ή text αρχείο) και στη συνέχεια στο QGIS.

7 Γεωαναφορά Ι Εξοικείωση με τη διαδικασία γεωαναφοράς ενός σαρωμένου χάρτη.

Προβολή τύπων σαρωμένων χαρτών.

Γεωαναφορά με κάναβο. Τα εργαλεία και τα μενού της γεωαναφοράς.

Γεωαναφορά με διανυσματικό πρότυπο. Επίδειξη γεωαναφοράς.

Γεωαναφορά με άλλη γεωαναφερμένη εικόνα.

Μεθοδολογία ελέγχου της αξιοπιστίας των μετασχηματισμών.

8 Γεωαναφορά ΙΙ Εργαλεία και διεργασίες για τη γεωαναφορά με το QGIS.

Επιλογή σαρωμένου (σκαναρισμένου) χάρτη προκειμένου να γίνει γεωαναφορά

Εφαρμογές

5

9 Ψηφιοποίηση χάρτη (digitizing) Ι Μία βασική δυνατότητα την οποία παρέχουν τα ΣΓΠ είναι η εισαγωγή δεδομένων με ψηφιοποίηση χάρτη.

Τα εργαλεία και τα μενού της ψηφιοποίησης.

Τρόποι ψηφιοποίησης Επίδειξη ψηφιοποίησης.

Δημιουργία θεματικών επιπέδων (σημεία, γραμμές, πολύγωνα).

10 Ψηφιοποίηση χάρτη (digitizing) ΙΙ. Η ψηφιοποίηση με τη διαδικασία της αγκίστρωσης (snapping), σε γραμμές και πολύγωνα.

Επίδειξη των εργαλείων και των μενού της αγκίστρωσης.

Εξοικείωση με τις ρυθμίσεις (“ανοχές”) που σχετίζονται με το βήμα ψηφιοποίησης.

Η φάση της διενέργειας αυτών των ρυθμίσεων, είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού βοηθά στον περιορισμό των λαθών ψηφιοποίησης και στην όσο το δυνατόν καλύτερη ψηφιακή αναπαράσταση της γεωμετρίας των γεωγραφικών δεδομένων.

Ψηφιοποίηση με χρήση αγκίστρωσης σε επιλεγμένα στοιχεία του χάρτη.

Ανοχές στην αγκίστρωση των δεδομένων.

Εφαρμογές

11 Δημιουργία - διαμόρφωση περιγραφικών δεδομένων (attributes) Ι

Τι είναι τα περιγραφικά χαρακτηριστικά. Επίδειξη χωρικών βάσεων δεδομένων.

Δημιουργία περιγραφικών χαρακτηριστικών

Διαχωρισμός των χωρικών βάσεων δεδομένων από τις απλές βάσεις δεδομένων.

Εφαρμογές

6

12 Δημιουργία - διαμόρφωση περιγραφικών δεδομένων (attributes) ΙΙ.

Ενημέρωση περιγραφικών χαρακτηριστικών μιας χωρικής βάσης δεδομένων στο QGIS.

Ταξινόμηση χαρακτηριστικών.

Πρώτη προσέγγιση στην ανάλυση των περιγραφικών δεδομένων

Αξιοποίηση των περιγραφικών χαρακτηριστικών.

Ομαδικές καταχωρήσεις τιμών.

Επιλογή εγγραφών από τη χωρική βάση δεδομένων με βάση ερωτήματα (queries).

Επιλογή εγγραφών από τη χωρική βάση δεδομένων με βάση χωρικά ερωτήματα (spatialqueries).

Εφαρμογές

13 Δημιουργία συσχετίσεων μεταξύ πινάκων μεταξύ τους και πινάκων με αρχεία shp, καθώς και η αξιοποίηση τους σε περιβάλλον QGIS.

Χωρικά και περιγραφικά δεδομένα στο QGIS

Εξοικείωση με τη δημιουργία συνδέσεων και σχέσεων μεταξύ χωρικής και περιγραφικής πληροφορίας.

Παραδείγματα σχέσεων

o Χωρικής βάση νομών με πίνακα δεδομένων για τους νομούς

o Χωρική βάση γεωτεμαχίων με πίνακα περιγραφικών δεδομένων των γεωτεμαχίων (όνομα κατόχου, ΚΑΕΚ κτλ)

14 Δημιουργία χωρικών δεδομένων από πίνακες περιγραφής σημειακών φαινομένων

Οπτικοποίηση σημειακής πληροφορίας μεγάλων βάσεων δεδομένων και μετατροπή σε χωρικές βάσεις δεδομένων.

Εξοικείωση με τη δημιουργία θεματικού επιπέδου σημειακών πληροφοριών.

Οπτικοποίηση παραδειγμάτων σημειακών δεδομένων στο QGIS.

7

15 Χωρικά δεδομένα μορφής κανάβου (ψηφιδωτά – raster δεδομένα)

Εξοικείωση με τα είδη των ψηφιδωτών χωρικών δεδομένων.

Προβολή διάφορων τύπων ψηφιδωτών δεδομένων.

Το μέγεθος της ψηφίδας. Μέτρηση εμβαδού σε θεματικό raster (πχ. χρήσεις γης)

Τα Ψηφιακά Μοντέλα Εδάφους (DEM).

Θεματικοί σκαναρισμένοι χάρτες.

Αρχεία ΤΙΝ

16 Διαλειτουργικότητα μεταξύ λογισμικών ΣΓΠ και CAD

Εξοικείωση με τις μετατροπές από αρχεία shp σε DXF και αντίστροφα στο QGIS

Προβολή της διαδικασίας μετατροπής σχεδιαστικών αρχείων (CAD) σε αρχεία ΣΓΠ (shp) και αντίστροφα.

Τα μενού της μετατροπής.

Εκμετάλλευση των σχεδιαστικών αρχείων των μαθητών για εισαγωγή στο QGIS.

8

17 Ανάλυση χωρικών δεδομένων Διαδικασίες ανάλυσης των χωρικών/γεωγραφικών δεδομένων

Εφαρμογές ανάλυσης γεωγραφικών δεδομένων.

Παρουσίαση ανάλυσης γεωγραφικών δεδομένων.

o Ένωση (Union).

Παρουσίαση (Union , Iintersect , clip , erase, split).

o Τομή (Iintersect)

o Αποκοπή (clip).

o Αφαίρεση (erase).

o Διαμερισμός (split)

18 Δημιουργία ζωνών (buffers) Η δημιουργία ζωνών (buffers) σε γεωγραφικά δεδομένα.

Προβολή χρησιμότητας των buffers.

o Buffer από σημείο Buffers – Ένα εργαλείο για τις εργασίες χωροθέτησης.

o Buffer από γραμμή Παραδείγματα δημιουργίας buffers στο QGIS.

19 Έτοιμα χαρτογραφικά υπόβαθρα I Χάρτες στο διαδίκτυο Εξοικείωση με την υπηρεσία θέασης της Κτηματολογίου ΑΕ στο διαδίκτυο.

Υπηρεσίες πρόσβασης σε χάρτες του διαδικτύου

Πάροχοι χαρτών στο διαδίκτυο Θέαση των ορθοφωτογραφιών της Κτηματολογίου AE στο QGIS.

Η Κτηματολόγιο ΑΕ ως πάροχων ορθοφωτογραφιών.

Δημιουργία επιλεγμένων επιπέδων.

9

20 Έτοιμα χαρτογραφικά υπόβαθρα II Χάρτες στο διαδίκτυο Ψηφιοποίηση και ενημέρωση των δημιουργημένων επιπέδων.

Υπηρεσίες πρόσβασης σε χάρτες του διαδικτύου

Πάροχοι χαρτών στο διαδίκτυο o Χρησιμοποίηση των ορθοφωτογραφιών της Κτηματολογίου AE ως υπόβαθρο

Η Κτηματολόγιο ΑΕ ως πάροχων ορθοφωτογραφιών.

o Επιλογή αστικής, περιαστικής ή αγροτικής περιοχής.

o Ψηφιοποίηση οικοδομικών τετραγώνων, κτηρίων, δρόμων κτλ.

21 Δημιουργία χάρτη αστικού ιστού Ι. Χάρτης αστικού ιστού. Προβολή τύπων αστικού ιστού.

Χρήσεις γης. Δημιουργία επιπέδων για ψηφιοποίηση στο QGIS.

Υπόβαθρο Κτηματολογίου AE. Δημιουργία αστικού χάρτη.

22 Δημιουργία χάρτη αστικού ιστού ΙΙ. Χάρτης αστικού ιστού. Προβολή τύπων αστικού ιστού.

Οικοδομικά τετράγωνα. Δημιουργία επιπέδων για ψηφιοποίηση στο QGIS.

Υπόβαθρο Κτηματολογίου AE. Δημιουργία αστικού χάρτη.

23 Δημιουργία χάρτη αστικού ιστού ΙΙΙ. Χάρτης αστικού ιστού. Προβολή τύπων αστικού ιστού.

Οδικό δίκτυο. Δημιουργία επιπέδων για ψηφιοποίηση στο QGIS.

Υπόβαθρο Κτηματολογίου AE. Δημιουργία αστικού χάρτη.

10

24 Δημιουργία χάρτη αστικού ιστού ΙV. Χάρτης αστικού ιστού. Προβολή τύπων αστικού ιστού.

Κτήρια. Δημιουργία επιπέδων για ψηφιοποίηση στο QGIS.

Υπόβαθρο Κτηματολογίου AE. Δημιουργία αστικού χάρτη.

25 Δημιουργία χάρτη αστικού ιστού V. Χάρτης αστικού ιστού. Προβολή τύπων αστικού ιστού.

Οικοδομικά τετράγωνα. Δημιουργία επιπέδων για ψηφιοποίηση στο QGIS.

Οδικό δίκτυο. Δημιουργία αστικού χάρτη.

Χρήσεις γης.

Κτήρια.

Υπόβαθρο Κτηματολογίου AE.

26 Δημιουργία και απόδοση ψηφιακού χάρτη Ι

Μεθοδολογία δημιουργίας και απόδοσης ψηφιακού χάρτη.

Παραδείγματα απόδοσης ψηφιακού χάρτη Ι

11

27 Δημιουργία και απόδοση ψηφιακού χάρτη ΙΙ

Μεθοδολογία δημιουργίας και απόδοσης ψηφιακού χάρτη.

Παραδείγματα απόδοσης ψηφιακού χάρτη ΙΙ

28 Χαρτογραφία και ΣΓΠ / Θεματική χαρτογραφία

Εξοικείωση με τη χαρτογραφία – Διαφοροποίηση από συγγενείς επιστήμες (γεωγραφία, τοπογραφία κτλ)

Προβολή θεματικών χαρτών.

Παραδείγματα