ХИЙН МАНДАЛБАГИЙН БҮРЭЛДЭХҮҮН: ОТГОНЧИМЭГЦЭЛМЭГАЛТАНШАГАЙ

АГУУЛГА

• Хийн мандал гэж юу вэ?• Хийн мандлын үе давхаргын ангилал• Хийн мандлын найрлага• Мэдээ мэдээлэл• Сонирхолтой зураг

Дэлхий дээр явагдаж буй агаарын бүхий л үйл ажилгааг хийн мандал гэнэ.Үүнд: 1.Салхи-агаарын хөдөлгөөн2.Агаарын даралт-агаарын баганын жин3.Нарны цацраг-нарнаас ирэх энерги зэрэг уур амьсгалаас шалтгаалсан үзэгдлийг хэлнэ.

• Тропосфер (орчих мандал)-Хийн мандалын доод үе давхарга бөгөөд 1км өндөрсөх тутам 6н градус цельс-р буурдаг.Үүнийг температурын дундаж градиент гэнэ.• Стратосфер (давхраат мандал)-Тропосферээс

дээш 50км өндөрт оршино.Энэ үед озоны давхарга байрлана.• Мезосфер (дунд мандал)-Дунджаар 50-80км

хоорондох өндрийг хамарах давхраа бөгөөд энэ өндөр ихсэхэд температур -90 градус цельс болтлоо буурна.• Термосфер (халуун давхраа)-80км-с цааш 800-

1000км хүртэл өндөрт оршино.Температур маш хурдан өснө.Атомуудын задрал болон цэнэгжсэн электронууд үүсэхийг ионжилт гэх ба термосферийг ионсфер ч гэдэг. Ионжсон хэсгүүдээс болж туйлын туяа үүснэ.• Экзосфер (гадаад мандал)-1000-2000км-н

өндрийг хамруулдаг бөгөөд устөрөгч хий зонхилно.

78.8

20.95 0.9

3

0.001

82

0.000

050.0

35

0.000

52

0.000

15

0.000

11

0.000

05

0.000

009

0102030405060708090

Азот Хүчилтөрөгч Аргон Неон УстөрөгчНүүрсхүчлийн хий Гелий Метан Криптон Азотын исэлКсенон

• Дэлхий дээр хамгийн их тархсан хий бол устөрөгч(80%),гелий (18%) байдаг бол хийн мандалд маш бага, устөрөгч 0.00005% гелий 0.00052%-ийг эзэлдэг.• Элдэв хорт хий, үйлдвэр машины уутаа мөн агаарын

бохирдлоос болж дэлхийн дулаарал явагдаж байна.

2015оны12сарын 6ны өдөр Япон улсын Окинава арлыг дайрж гарсан хар салхи.

АНХААРАЛ ТАВЬСАН ЯВДАЛД БАЯРЛАЛАА!!!