Стратегиялық жоспарлау.

Стратегияны енгізуді

жоспарлау.

Білімділік: Білім алушыларға стратегиялық жоспарлау туралы білім беру.

Дамытушылық: Білім алушыларға стратегиялық жоспарлау туралы білімдерін дамыта отырып,өнімдердің бәсекелестерімен қандай деңгейде екенін анықтауды үйрету,шыңдау.

Оқушыларды өткен тақырып бойынша тексеру:

1 2

Бәйге

3

4 5 6

7 8 9

1

Нарықтық экономика дегеніміз не?

Жауабы: Рыноктық экономика, базарлық экономика, оны бағдарламалау және реттеу

саласы нарықта біріктірілетін экономика

2Нарық экономикасы әрекетінің

механизімінің үш басты принциптері қандай?

Жауабы:маржиналдық (шекті) талдауға;Балама тандау шығындарына;Экономикалық рационалдыққа.

3

Нарықтық экономиканың мақсаттары қандай?

Жауабы:1.Жұмыспен толық қамтылу;

2.Экономикалық өсу;3.Бағаның тұрақтылығы;4.Экономикалық еркіндік;

5.Теңдік;6.Тиімділік.

4

Нарықтық экономиканың неше үлгісі бар?

Жауабы: нарықтық экономиканың 5 элемені бар

5

Нарықтық үлгілердің ортақ көрсеткіштері қандай?

Жауабы:Меншіктің әр алуан формаларының болуы;

Тауарлар мен қызметтерге көбінесе еркін баға болуы;

Еркін бәсекенің дамыған жүйесі;Кәсіпкерлік әрекеттердің кең тарауы;

Экономиканы мемлекеттік реттеудің белгілі жүйесі.

6

Сол жақтан оқысан да, оң жактан оқысан да бірдей сан қайсы?

Жауабы:қырық

7

Нарықтық экономиканың американдық үлгісі қалай аталды?

Жауабы:Бұл үлгі “капитализімнің либералдық үлгісі”

деп аталды.

8

Нарықтық экономиканың өте маңызды шарты болып табылатын не нәрс?

Жауабы:“сирек кездесу” нарықтық экономиканың өте

маңызды шарты болып табылады.

9

Бәсекені нарықтың “көрінбейтін қолы” деген ғалым кім?

Жауабы:А.Смит

Жаңа материалды түсіндіру жоспары:

1. Стратегиялық жоспарлаудың түсінігі,функциялары.2. Стратегиялық жоспарлаудың мәні мен құрылымы.3. Стратегиялық жоспарлаудың моделі.4. Кәсіпорынды жоспарлаудың әртүрлі әдістері5. Қазақстан Республикасындағы стратегиялық жоспарлар.

Көпшілік қауымға белгілі “Стратеия” термині, гректің “Strategos”сөзінен туындаған,өз тілімізге аударғанда “ генерал өнері” деген түсініктерді беріп,болашақта мақсатты бағытталған және шешуші іс-қимыл тобын,жиынтығын көрсетеді.Стратегия іске асырылуы мақсатқа жетуді қамтамассыз ететін бөлшекті,жан жақты және кешенді жоспар.Көне Қытайда біздің дәуірімізге дейінгі 480 жылдары “ Стратегия өнері ”атты кітап жазылған,бұдан біз стратегия ұғымды адам,қоғам өмірінде өте ерте кезден қолданылып келе жатқанын көреміз.

1. Стратегиялық жоспарлаудың түсінігі,функциялары.

2.Стратегиялық жоспарлаудың мәні мен құрылымы. Стратегиялық жоспарлау –оған жету жолында шешім

қабылдау мен оны ұйымдастыру үшін мақсаттарды таңдау процесі.Ол бүкіл басқару шешімдері үшін оның негізін қамтамассыз етеді. Стратегиялық жоспарлау-көптеген мемлекеттер,ірі және орта компаниялар соңғы кездері кеңінен қолданылып келген арнаулы білім саласы. Стратегиялық жоспарлаудың мәні айқындалған,шекті қор көлемі бойынша дамудың магистральді бағытын,қазіргі экономиканың қолайлы тұстарын дұрыс пайдалану және жағымсыз жақтарының әсерін бейтараптандыру арқылы болашаққа нақты қойылған мақсатқа қол жеткізетін іс әрекеттерді анықтауда. Стратегиялық жоспар,ұзақ уақыт бойы тұтас болып қана қоймай,сонымен бірге тұрақты өзгеріп отыратын ісерлік ,әлеуметтік ортаның әсерімен қажет болған жағдайда ,оларға түзетулер енгізуге болатындай жеткіліті түрде икемді болуы тиіс.

Стратегиялық жоспарлаудың бірнеше моделі бар: -Тиімді менеджмент стратегиясы. Жапон менеджерлері 70-жылдың

орта тұсында өздеріне мынадай сұрақтар қойды: “ Компанияның ұзақ мерзімді мақсаты қандай?”, “ Компания орта өзгерісіне қалайша бейімделеді?”, “ Жұмыскерлерді қалайша тиімді пайдалануға болады?”.

Қойылған сұрақтардың жауаптарын мынадай негізгі қағидалардан аңғаруға болады:

1.Тиянақты шешім стратегиясы.Америка мен Жапонияның таңдаулы фирмалары өндірісті ұдайы жетілдіріп,жұмысты ең жаңа және таңдаулы әдістерімен орындау үшін ақша бөледі,берілген ,жақсы үйретілген ұжымның өсуі мен дамуына күрделі қаржы жұмсайды.

2.Тәуекел стратегиясы. “ Біз ең таңдаулы адамдарды таңдап аламыз және де олар қателескен жағдайда көмектесіп,іскерлікті одан әрі дамытуға ықпал етеміз”.

3.Менеджмент идеясының стратегиясы.Әрбір бизнесте ең бағалысы ақша,тауар,жабдық немесе ғимарат емес,идея бағалы.

3.Стратегиялық жоспарлаудың моделі

Фирма ішіндегі деректерді талдау .Өткен жылдардағы айналымды талдау әдетте кесте түрінде беріледі де,мұның өзі көп жылғы кезеңді қамтиды.Кестеде мыналар көрсетілуі тиіс.

1.Сату айналымы (саны) 2.Сату құны(айналымы) 3.Сату бағасы (өз өнімдері,бәсеке өнімдері) 4.Өз өнімдерін өткізу болжамы 5.Өткен жылдары орын алған жоспарлы және нақтылы көрсеткіштердің

арасындағы ауытқулар. Әр ай сайынғы көрсеткіштерді осылайша мұқият талдау және барлық

ауытқу түрлерін мұқият қарастыру мүмкіндіктерді өткізудің болашақтағы деректерін болжауға ықпал етеді.

4. Кәсіпорынды жоспарлаудың әртүрлі әдістері.

5. Қазақстан Республикасындағы стратегиялық жоспарлар..

Нарық процесінде баға белгілеуді сұраныс пен ұсыныс заңы басқарады. Нарықтағы сұраныс пен ұсыныстың қиылысуы олардың тепе-теңдігін көрсетеді. Тепе-теңдік нарықтық баға дегеніміз - нарықта ұсынылған тауарлардың артықшылығы да, кемшілігі де болмайтын баға. Сұраныс пен ұсыныс қисықтарының қиылысу нүктесіндегі баға – рыноктық клиринг немесе тепе-теңдік баға деп аталады.

Тепе – теңдік баға тұтынушыны да, өндірушіні де қанағаттандырады. Нарықтық баға сұраныс пен ұсыныстың қиылысу нүктесінде белгіленеді.

Сұраныс пен ұсыныс қисықтарының қиылысу нүктесі Е- тепе-теңдік нүктесі болып табылады. Тепе-теңдік нүктесінде сұраныс пен ұсыныс көлемдері тең болады. Сұраныс көлемінің ұсыныс көлеміне тең кезіндегі баға тепе-теңдік бағасы болып табылады. Сұраныстың ұсынысқы тең көлемі тепе-теңдік көлемді көрсетеді. Нарықтағы сұраныстың ұсынысқа тең болатын жағдайы нарықтық тепе-теңдікті көрсетеді. Егер де нарықтық баға тепе-теңдік бағаға тең болмаса, онда артық сұраныс немесе артық ұсыныс орын алады, ал осы уақыттағы сатушылар мен сатып алушылардың іс-әрекеті нарықтық бағаны тепе-теңдік бағаға қарай қозғайды. Егер де сұраныс көлемі ұсыныс көлемінен жоғары болатын болса, онда тауар тапшылығы қалыптасады. Керісінше сұраныс көлемі ұсыныс көлемінен төмен болатын болса, онда тауар артықшылығы қалыптасады. Егер рынокта ұсыныс төмендеп, сұраныс көбейетін болса, онда тауар бағасы көтеріледі.

Сұранысқа әсер ететін факторлар

Тұтынушылардың икемділіктерінің де сұранысқа әсер ететініне көңіл аудару керек.Мысалы,табыстың өсуіне байланысты өмір салтының өзгеруі (әсіресе жастар арасында),мәдениеттіліктің және техникалық сауаттылықтың жоғарылауы арқасында таңдау еркіндігі жоғары. Мысалы инттернеттегі жарнама арқылы тауарлардың бағасын білуге болады.

Экономика адамның қажеттіліктерімен құрылымын зерттейтін ғылым. Кез келген адамға қалыпты өмір сүру және жетілу үшін белгілі бір материалдық игіліктер қажет.Олардың қатарына азық,киім,баспана,көлік т.б. жатады.

Сергіту сәтіЛогикалық сұрақтар

1. Профессор кешкі сағат 8 –де ұйықтап , сағатының қонырауын азанғы тоғызға туралайды. Сонда профессор қанша сағат ұйықтайды?2. Бір адамның 10 қойы болады. Тоғызының басқасының бәрі қырылып қалды. Сонда барлығы қанша қой қалды? 3.Көбінесе ай 30 не 31 санмен аяқталады. Ал қай айда 28 деген сан бар?4.Түнгі қарауыл күндіз қайтыс болыпты. Оған зейнетақысын бере ме?

Сүттің бәсекеге қабілеттілік деңгейлерін бағалау

Сауда белгісінің

атауы

Бәсекеге қабілеттілік көрсеткіштері Бәсекеге қабілеттілік деңгейі, БҚ

Бәсекелік тұғырыСапа деңгейі Тартымды-

лық деңгейіНарықтық бағасы, тг

ФудМастер 9,26 8,07 114 0,66 2Айналайын 9,64 9,13 145 0,61 3Агропродукт 8,47 7,19 115 0,53 6

Веселый молочник 7,44 9,14 113 0,6 4

Кайсар 6,83 5,37 114 0,32 10Адал 8,56 6,69 103 0,56 5

Домик в деревне 7,25 8,6 146 0,43 7

Мое 7,86 6,32 140 0,36 9

Жаңа материалды бекіту сұрақтары:

1. Сұраныс дегеніміз не?2. Сұраныс қисығы дегеніміз не?3. Сұранысты ұсыныстың қандай

байланыстары бар?4. Сұранысты күшейтудегі маркетологтың

мақсаты?5. Сұраныс заңы дегеніміз не?