Ο μελοποιημένος ΠαπαδιαμάντηςΤέτοιες μέρες κάθε χρόνο, άλλοι από συνήθεια κι άλλοι από ανάγκη ψυχής ανατρέχουν στα

διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη για να ανακαλύψουν στις σελίδες τους εικόνες, αρώματα, ήθη άλλων εποχών...

Ο έγκριτος μελετητής του Παπαδιαμαντικού έργου Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος γράφει : "ο Παπαδιαμάντης μουσική ποιεί, όποια μορφή κι αν έχει το γραπτό του. Είναι άκρως μουσικός".

Το 1982 ο Σταύρος Κουγιουμτζής, στο δίσκο του "Μικραίνει ο κόσμος", καταπιάνεται με την "Εικόνα αχειροποίητη" του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, που ερμηνεύει η Αιμιλία Κουγιουμτζή. Τα υπόλοιπα τραγούδια ερμήνευσαν ο Αντώνης Καλογιάννης, ο Γιάννης Κούτρας, ο Γιάννης Μπογδάνος και ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος. Εικοσιένα χρόνια μετά, το 2003, την "Εικόν' αχειροποίητη" μελοποίησε και τραγούδησε ο Ορφέας Περίδης στο πέμπτο προσωπικό του άλμπουμ, με τίτλο "Τι θα πει ζωή".

Το ποίημα αυτό έχει γνωρίσει και τις περισσότερες μελοποιήσεις αφού ήδη στην δισκογραφία υπάρχουν τέσσερα τραγούδια: Ο Ορφέας Περίδης, το 2003, στο δίσκο του Τι θα πει ζωή (Ακτή, Sony Music) μελοποιεί το μεγαλύτερο μέρος του και το 2006, στο δίσκο Το σκοτεινό τρυγόνι, (Lyra) ο οποίος είναι εξ΄ ολοκλήρου με μελοποιημένα ποιήματα του Παπαδιαμάντη, υπάρχουν δύο τραγούδια βγαλμένα από τους στίχους αυτού του ποιήματος.

Στο δίσκο "Η Αλίκη Καγιαλόγλου διαβάζει και τραγουδά Παπαδιαμάντη".Η γνωστή ερμηνεύτρια διαβάζει αποσπάσματα από πέντε διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη: "Η Γλυκοφιλούσα", "Αγια Αναστασία", "Τρελή βραδιά", "Ο Καλούμπας", "Το μοιρολόϊ της φώκιας", μέρη των οποίων μελοποίησε ο μαέστρος και συνθέτης Άλκης Μπαλτάς. "Υπάρχει και "Το σκοτεινό τρυγόνι", που κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 2006. Οι Νίκος Μαστοράκης, Μανόλης Λιαπάκης και Κώστας Πανταζής (ερασιτέχνες μουσικοί) μελοποίησαν 12 ποιήματα - κείμενα του "κοσμοκαλόγερου" συγγραφέα για τις ανάγκες της θεατρικής διασκευής του έργου "Φόνισσα", που παρουσιάστηκε το 2003 από τη θεατρική ομάδα του Δήμου Ιεράπετρας. Τα 12 αυτά τραγούδια τραγουδούν ο Σωκράτης Μάλαμας, ο Ψαραντώνης, η Νίκη Τσαΐρέλη, η Λιζέττα Καλημέρη, η Μαρία Κώττη (τραγουδίστρια των Χαΐνηδων), η Νίκη Ξυλούρη, ο Χαρίλαος Παπαδάκης και ο Μανόλης Λιαπάκης.

Υπάρχουν και "Τα ρόδινα ακρογιάλια". Το cd με τη μουσική και τα τραγούδια του Δημήτρη Κατακουζηνού για την κινηματογραφική ταινία "Τα ρόδινα ακρογιάλια" με ερμηνεύτρια την Σαβίνα Γιαννάτου, από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Ευθύμη Χατζή.

Την ίδια χρονιά ο συνθέτης Γιώργος Βούκανος κυκλοφόρησε μια δισκογραφική δουλειά σε στίχους Μαίρης Βούκανου εμπνευσμένους απο τα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Το διπλό cd είχε τίτλο Τα Τραγούδια του Θεού - Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και ερμήνευσαν γνωστοί τραγουδιστες όπως ο Γιάννης Βογιατζής, ο Λάκης Παπαδόπουλος, η Σοφία Βόσσου, ο Δάκης κ.ά. και διάβασαν ηθοποιοί όπως ο Τίτος Βανδής, η Μπέτυ Βαλάση και ο Γιάννης Βόγλης.

Υπάρχει και η κινηματογραφική "Νοσταλγός" της Ελένης Αλεξανδράκη, μια ελεύθερη μεταφορά του ομώνυμου παπαδιαμαντικού διηγήματο.

Σημαντική είναι η συνεισφορά της Αλίκης Καγιαλόγλου η οποία, το 2004, κυκλοφορεί το δίσκο Η Αλίκη Καγιαλόγλου διαβάζει και τραγουδά Παπαδιαμάντη

Διάσπαρτες μελοποιήσεις έχουμε ακόμα σε δίσκους των Μιχάλη Κουμπιού (Ζωγραφιστά τραγούδια, 1993), Ανδρέα Αρτέμη (Fontana amorosa, 2001), Λουδοβίκου των Ανωγείων (Γκρεμό δεν έχουν τα πουλιά, 2006), Μιχάλη Σιγανίδη (Μιχάλης Σιγανίδης & Φίλοι Μίλτου Σαχτούρη / ΟΙ ΑΛΛΟΙ live , 2009). Η πιο πρόσφατη εργασία, μέσα στο 2011, ανήκει στον Νίκο Μαμαγκάκη. Ο τίτλος της, Εγκώμιο στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, (Ιδαία) και περιέχει δώδεκα τραγούδια σε στίχους από διηγήματα-μυθιστορήματα, έξι ορχηστρικά και ανάγνωση από τον συνθέτη τεσσάρων διηγημάτων με ειδικά για αυτά συνθέμενη μουσική. Τραγουδούν οι: Σαβίνα Γιαννάτου, Τάσης Χριστογιαννόπουλος, Δημήτρης Κοντογιάννης, Μαρίνα Δακανάλη, Ειρήνη Δερέμπεη και Αλέξανδρος Καψοκαβάδης.

Το σκοτεινό τρυγόνι (Σωκράτης Μάλαμας) :http://www.youtube.com/watch?v=M4a79dtoaGQ

Στα μάτια τα ψιχαλιστά (Σωκράτης Μάλαμας) :http://www.youtube.com/watch?v=hYBeY3sjDGI

Εικόνα αχειροποίητη (Ορφέας Περίδης) : http://www.youtube.com/watch?v=qQJvfsdZD9Y

Περιστεράκι (Νένα Βενετσάνου) :http://www.youtube.com/watch?v=FoCLuHw8YaM

Το μοιρολόγι της φώκιας (Λουδοβίκος των Ανωγείων) :http://www.youtube.com/watch?v=f8HhCcVM9Ug

Το μοιρολόγι της φώκιας (Ευαγγελία Δάλκου – Χρίστος Δάλκος) : http://www.youtube.com/watch?v=7Sc5rEtm_l0

Η φόνισσα (Μαρία Φαραντούρη – Αλκίνοος Ιωαννίδης): http://www.youtube.com/watch?v=9Ssz0oWZKLE