เทคนิ�คการจัดการความร��ในิระดบภาคว�ชา

กฤษณา สำ�าเร�จั ภาคว�ชาว�สำญญ�ว�ทยา คณะแพทยศาสำตร"

มหาว�ทยาลัยขอนิแก'นิ23 มกราคม 2557

ประเด�นิสำ�าคญ• ได้�เรี�ยนรี �เทคน�คการีจั�ด้การีความรี �ท��ม�อย�ในภาค

ว�ชา อย�างง�ายและเอามาท�าได้� เพื่��อให้�ม�ความรี � ความเข้�าใจัท��ถูกต้�อง

• ผู้�เข้�าฟั&ง : อาจัารีย' น�กศึ)กษาบั�ณฑิ�ต้ศึ)กษา เจั�าห้น�าท��ห้�องแล.บัและธุ0รีการี

• ซั�กถูามค�ะ

การจัดการความร��(Knowledge Management : KM)

ศ. ว�จัารณ" พานิ�ช (2547) กลั'าวว'า “ ” ความร��หลักท�)เป*นิเป+าหมาย

ของการจัดการความร�� ค-อ ความร��ฝั/งลั0ก (tacit knowledge)

(

การจัดการความร��(Knowledge Management : KM)

ศ. ว�จัารณ" พานิ�ช (2547) กลั'าวว'า “ ” ความร��หลักท�)เป*นิเป+าหมาย

ของการจัดการความร�� ค-อ ความร��ฝั/งลั0ก (tacit knowledge)

(

การจัดการความร��(Knowledge Management : KM)

ศ. ว�จัารณ" พานิ�ช (2547) กลั'าวว'า “ ” ความร��หลัก ท�)เป*นิเป+าหมาย

ของการจัดการความร�� ค-อ ความร��ฝั/งลั0ก (tacit knowledge)

- เป็3นความรี �ท��เก�ด้จัากการีป็ฏิ�บั�ต้�งาน ป็รีะสบัการีณ'การีท�างาน- เป็3นความรี �ท��จั�บัต้�องยาก ห้รี�อไม�ได้�เลย- แลกเป็ล��ยนยาก ในบัางครี�6งแม�เจั�าต้�วก.ไม�รี �ว�าต้นม�ความรี �น� 6น- จั)งต้�องม�ว�ธุ�การีแลกเป็ล��ยนความรี �ฝั&งล)กน�6ในต้ลาด้น�ด้ความรี �และในการีป็รีะช0มรีะด้มความค�ด้

ทกษะการจัดการความร��ท�)สำ�าคญภาคปฏิ�บต�(ศ. ว�จัารณ" พานิ�ช, 2547)

•   ฟั/งให�ได� (deep listening) - สารีะส�าค�ญ และส��งท�� "อย�รีะห้ว�างถู�อยค�า" -  เห้.นต้�วต้นข้องผู้�พื่ด้ เข้�าใจัล)กเข้�าไป็ถู)งจั�ต้ว�ญญาณข้องผู้�พื่ด้       - เห้.นบัรี�บัท (สภาพื่แวด้ล�อม) ข้องเรี��องรีาว       - ความด้�ท��อย�ในเรี��องรีาว       - ว�ธุ�การีพื่ด้/เล�าเรี��องท��ควรีซั)มซั�บัไว�เป็3นแบับัอย�าง

ทกษะการจัดการความร��ท�)สำ�าคญภาคปฏิ�บต�(ศ. ว�จัารณ" พานิ�ช, 2547)

•   ฟั/งให�เปลั'งประกาย (active listening) - ความช��นชมย�นด้�ในความส�าเรี.จั/ เรี��องรีาวด้� ๆข้องผู้�พื่ด้       - ซั�กถูามแบับั appreciative inquiry

-  ความสนใจั เอาใจัใส�ในเรี��องรีาวน�6น

ท�าให�เก�ด KM ง'ายๆ จัากการท�างานิได�อย'างไร?

การท�างานิท5กอย'างเก�ดองค"ความร�� ข06นิจัร�งหร-อ ?

• “ ” จัร�ง• เพื่�ยงแต้�องค'ความรี �ท��เก�ด้ข้)6นน�6น ม�นอาจัจัะม�ประโยชนิ"ก�บังานท��เรีาท�าอย� มาก

นิ�อย หร-อไม'ม�เลัย  …ก.ได้� .

ท'านิได�ท�าสำ�)งเหลั'านิ�6ในิแต'ลัะวนิหร-อไม'?

การท�าให�การจัดการความร��เป*นิระบบได�ง'ายๆ

• การีรีวบัรีวมความรี �จัากผู้�ป็ฏิ�บั�ต้�ในองค'กรี>>> สำกดความร��ออกมา

• จั�ด้เก.บัไว�ในถู�งความรี �ข้ององค'กรี(Knowledge Asset)

การท�าให�การจัดการความร��เป*นิระบบได�ง'ายๆ

• จั�ด้ท�าให้�เป็3นรีะบับั

• ความยากห้รี�อง�ายข้องการีน�า KM มา ป็รีะย0กต้'ใช�ในองค'กรี ไม�ได้�ข้)6นอย�ก�บั

ความซั�บัซั�อนข้อง KM Process ห้รี�อ KM Model  เลย แต้�อย�ท��ว�า เราจัะม�ว�ธี�การประย5กต"อย'างไรให�เหมาะกบองค"กรเรามากท�)สำ5ด 

การจัดการความร�� (KM)อย'างง'ายๆ

• น�า KM มาป็รีะย0กต้'ใช� โด้ยต้�6งอย�บันพื่�6นฐานข้องการท�าให�เก�ดประโยชนิ"กบผู้��ปฏิ�บต�

  งานิมากท�)สำ5ด ก.สามารีถูเรี��มต้�นและเด้�น ต้�อไป็ไม�ยากน�ก เพื่รีาะเม-)อผู้��ปฏิ�บต�เห�นิ

ความสำ�าคญ ม�นก.จัะน�าไป็ส�การพฒนิางานิ  และส�งผู้ลถู)งการพฒนิาองค"กรต้�อ

…ไป็

การจัดการความร�� (KM)อย'างง'ายๆ

ท�)สำ�าคญ

•    องค"กรไม'สำามารถเก�ด KM ได�ด�วยตวเอง  แต้�การีจัะเก�ด้ KM ได้�น�6น ม�นต�องเก�ดจัากคนิในิองค"กรท�าให�มนิเก�ดข06นิมาต้�างห้าก

(ตวอย'าง) เทคนิ�คการจัดการความร�� ในิภาคว�ชาว�สำญญ�ว�ทยา มข.

การเผู้ยแพร'ความร��สำ�'กลั5'มว�สำญญ�พยาบาลัwww.gotoknow.org

1. ช5มชนินิกปฏิ�บต�, กลั5'มคนิท�างานิ(Communities of Practice – CoP)

1. ช5มชนินิกปฏิ�บต�, กลั5'มคนิท�างานิ(Communities of Practice – CoP)

2. ฐานิความร��ความสำ�าเร�จั(Best Practices Databases)

3. ฐานิความร��บทเร�ยนิ(Lessons Learned Databases)

• แนวทางป็ฏิ�บั�ต้�ใน website

3. ฐานิความร��บทเร�ยนิ(Lessons Learned Databases)

3. ฐานิความร��บทเร�ยนิ(Lessons Learned Databases)

3. ฐานิความร��บทเร�ยนิ(Lessons Learned Databases)

4. แหลั'งผู้��ร��ในิองค"กร(Center of Excellence – CoE)

4. แหลั'งผู้��ร��ในิองค"กร(Center of Excellence – CoE)

4. แหลั'งผู้��ร��ในิองค"กร(Center of Excellence – CoE)

5. การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

(ตวอย'าง) การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

Story Telling : Bier Block

Story Telling : Bier Block

(ตวอย'าง) การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

(ตวอย'าง) การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

5. การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

ข�อด�• เป็3นตวเช-)อมต'อ ความรี � ความเข้�าใจัในผู้�ฟั&งให้�เก�ดความค�ดใหม'ๆ

• กรีะต้0�นให้�ผู้�ฟั&งน�าบัทเรี�ยนไป็ใช�กบงานิของตนิเอง• ไม'ท�าให�เก�ดช'องว'างข้องการีรี �ก�บัการีป็ฏิ�บั�ต้�• เล�าเรี��องในประเด�นิเด�ยวกนิแต้�สะท�อนความรี �/ว�ธุ�การีคนิลัะแบบ

5. การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

ผู้ลัท�)ได�• ก�อให้�เก�ด้ความรี��นรีมย'• ถู�ายทอด้ข้�าวสารี• รี�กษาว�ฒนธุรีรีม• สรี�างส�มพื่�นธุภาพื่ สรี�างช0มชน• เก�ด้การีเป็ล��ยนแป็ลงข้ององค'กรี

5. การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

5. การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

ข�อควรค�านิ0ง• ให้�ผู้�ฟั&งต้�ด้ส�นใจัเอง• เล�าเฉพื่าะเห้ต้0การีณ'และผู้ลท��เก�ด้ข้)6น• ว�เครีาะห้'ค0ณค�าข้องเรี��องท��จัะเล�า• ใช�ภาษาพื่ด้ง�ายๆ

6. ทบทวนิหลังการปฏิ�บต�(After Action Reviews – AAR)

7. เพ-)อนิช'วยเพ-)อนิ (Peer Assist)http://www.youtube.com/watch?v=Zd-qjTrWLVA

8. ฟัอรม ถาม- ตอบ (Forum)

9. การใช�ท�)ปร0กษาหร-อพ�)เลั�6ยง(Monitoring Programs)

9. การใช�ท�)ปร0กษาหร-อพ�)เลั�6ยง(Monitoring Programs)

9. การใช�ท�)ปร0กษาหร-อพ�)เลั�6ยง(Monitoring Programs)

10. การเสำวนิา (Dialogue)

10. การเสำวนิา (Dialogue)

การวางแผู้นิจัดการ• เน�ยนในเน�6องานป็รีะจั�า งานพื่�ฒนาค0ณภาพื่• แทรีกในแผู้นการีป็ฏิ�บั�ต้�งานพื่�ฒนาค0ณภาพื่บัรี�การีว�ส�ญญ�

• ให้�ท0กคนม�ส�วนรี�วมในงานพื่�ฒนาค0ณภาพื่• ให้�อาจัารีย'เป็3นท��ป็รี)กษากล0�มงาน• จั�ด้เวลา และเวท�ให้�ท�าก�จักรีรีมสม��าเสมอ• สรี0ป็งาน ทบัทวน และวางแผู้นพื่�ฒนาท0กป็>สม��าเสมอ

• ต้�6งเป็?าห้มายให้�ได้�ผู้ลล�พื่ธุ'เป็3น ความรี �ให้ม� ความรี � รี�วมก�น นว�ต้กรีรีม

ถอดบทเร�ยนิ (After Action Review)

จั5ดอ'อนิ• เคร-)องม-อจัดเก�บความร�� (Storage)• การถอดบทเร�ยนิไม'สำม�)าเสำมอ• การถ'ายทอดสำ�'คนิร5'นิใหม'

สำร5ป• KM เก�ด้ได้�ง�ายๆ ในการีท�างานข้องเรีาท0กคนเพื่�ยงแต้�เรีาจัะเห้.นค0ณค�าข้องม�นห้รี�อเป็ล�าเท�าน�6นเอง

• พื่�6นฐานข้อง KM ค�อการี Capture ความรี � จัากการีท�างาน

• ต้�องป็รีะย0กต้' concept ข้อง KM ให้�เข้�าก�บั สไต้ล'ข้ององค'กรี ท�าให้�ง�าย ม�สารีะบั�าง

บั�นเท�งบั�าง สรี�างส�ส�น ให้�น�าต้�ด้ต้าม

การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

ข�อด�• เป็3นตวเช-)อมต'อ ความรี � ความเข้�าใจัในผู้�ฟั&งให้�เก�ดความค�ดใหม'ๆ

• กรีะต้0�นให้�ผู้�ฟั&งน�าบัทเรี�ยนไป็ใช�กบงานิของตนิเอง

• ไม'ท�าให�เก�ดช'องว'างข้องการีรี �ก�บัการีป็ฏิ�บั�ต้�• เล�าเรี��องในประเด�นิเด�ยวกนิแต้�สะท�อนความรี �/ว�ธุ�การีคนิลัะแบบ

การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

ผู้ลัท�)ได�• ก�อให้�เก�ด้ความรี��นรีมย'• ถู�ายทอด้ข้�าวสารี• รี�กษาว�ฒนธุรีรีม• สรี�างส�มพื่�นธุภาพื่ สรี�างช0มชน• เก�ด้การีเป็ล��ยนแป็ลงข้ององค'กรี

การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

ลักษณะเร-)องเลั'า• เข้�าใจัง�าย• เล�าจัากม0มมองข้องคนส�าค�ญคนใด้คนห้น)�ง/เรี��องใด้เรี��องห้น)�ง

• ม�การีสอด้แทรีกแนวค�ด้• เก�ด้ข้)6นไม�นาน• เป็3นเรี��องจัรี�ง• เล�าส�6นๆ ห้น)�งเรี��องม�ป็รีะเด้.นเด้�ยว• จับัลงด้�วยความส0ข้

การเลั'าเร-)อง (Story Telling)

ข�อควรค�านิ0ง• ให้�ผู้�ฟั&งต้�ด้ส�นใจัเอง• เล�าเฉพื่าะเห้ต้0การีณ'และผู้ลท��เก�ด้ข้)6น• ว�เครีาะห้'ค0ณค�าข้องเรี��องท��จัะเล�า• ใช�ภาษาพื่ด้ง�ายๆ

• ใช�บั�นได้ 4 ข้�6นข้องการีเรี�ยนรี � ( ไม�รี � รี �บัรี � เล�ยนรี � เรี�ยนรี �)• ... ชอบัท��จัะเล�ยนแบับั และพื่�ฒนา

ต้�อยอด้ (เรี�ยนรี �)

เทคนิ�คการเลั'าเร-)อง (Story Telling)

ลักษณะเร-)องเลั'า• เข้�าใจัง�าย• เล�าจัากม0มมองข้องคนส�าค�ญคนใด้คนห้น)�ง/เรี��องใด้เรี��องห้น)�ง

• ม�การีสอด้แทรีกแนวค�ด้• เก�ด้ข้)6นไม�นาน• เป็3นเรี��องจัรี�ง• เล�าส�6นๆ ห้น)�งเรี��องม�ป็รีะเด้.นเด้�ยว• จับัลงด้�วยความส0ข้

แนิวค�ดการจัดการความร��ของผู้��ปฏิ�บต�

สำ�าหรบองค"กร• ท�าให้�เป็3นรีะเบั�ยบั/รีะบับั/ เรี�ยบัรี�อย ค�นห้าง�าย• ห้าข้�อต้กลงรี�วมก�นในการีป็ฏิ�บั�ต้� (กรีณ�ม�ห้ลายทางเล�อก) ท�6งในองค'กรีและนอกองค'กรี

• ห้าทางเล�อกท��ด้�ท��ส0ด้• แบั�งป็&นผู้�อ��นให้�ป็ฏิ�บั�ต้�ง�ายข้)6น

(ต้�วอย�าง) รีายงานป็รีะจั�าป็>การีป็รีะเม�นค0ณภาพื่การีศึ)กษาข้องภาคว�ชา

• การีป็รีะเม�นค0ณภาพื่การีศึ)กษาข้องภาคว�ชา ว�ส�ญญ�ว�ทยา ป็รีะจั�าป็>การีศึ)กษา 2552

• จั�ด้ท�าข้)6นเพื่��อต้�ด้ต้ามป็รีะเม�นต้นเองต้ามต้�วบั�งช�6ข้องภาคว�ชา

• สอด้คล�องก�บัต้�วบั�งช�6ข้องสมศึ. และบัรี�บัทข้อง มห้าว�ทยาล�ย

• องค'ป็รีะกอบัท�� 7 การีบัรี�ห้ารีและการีจั�ด้การี : ต้�ว บั�งช�6 7.1 - 7.7, 7.9 – 7.14

องค"ประกอบท�) 7 การบร�หารแลัะการจัดการ ช-)อตวบ'งช�6 : 7.3 ม�การพฒนิาสำถาบนิสำ�'องค"การเร�ยนิร��

• เกณฑ์"มาตรฐานิ : ระดบ• 1 = ม�การีทบัทวนและจั�ด้ท�าแผู้นการีจั�ด้การีความรี � เพื่��อม0�งส�องค'การี

แห้�งการีเรี�ยนรี � และป็รีะชาส�มพื่�นธุ'เผู้ยแพื่รี�ให้�ป็รีะชาคมข้องสถูาบั�นรี�บัทรีาบั

• 2 = ม�การีด้�าเน�นการีต้ามแผู้นจั�ด้การีความรี �และป็รีะสบัความส�าเรี.จั ต้ามเป็?าห้มายไม�น�อยกว�า รี�อยละ 50

• 3 = ม�การีด้�าเน�นการีต้ามแผู้นจั�ด้การีความรี �และป็รีะสบัความส�าเรี.จั ต้ามเป็?าห้มายรี�อยละ 100

• 4 = ม�การีต้�ด้ต้ามป็รีะเม�นผู้ลความส�าเรี.จัข้องการีจั�ด้การีความรี �• 5 = ม�การีน�าผู้ลการีป็รีะเม�นไป็ป็รี�บัใช�ในการีพื่�ฒนากรีะบัวนการีจั�ด้การีความรี �ให้�เป็3นส�วนห้น)�งข้องกรีะบัวนงานป็กต้�และป็รี�บัป็รี0งแผู้นการีจั�ด้การีความรี �

ท�านเคยป็รีะสบัป็&ญห้าเห้ล�าน�6ห้รี�อไม�คะ?

• ม�แต้�ผู้�รี � / คนเก�งมากในองค'กรี แต้�พื่ด้ค0ยก�นไม�รี �เรี��อง

• ผู้�รี � / คนเก�ง ... ต้�างคนต้�างท�า ต้�างคนต้�างเทคน�คท�าให้�การีถู�ายทอด้ความรี �แต้กต้�างก�น... ผู้�เรี�ยนส�บัสน

• ป็&ญห้าเด้�ยวก�น บัางคนแก�ไข้ได้�ง�าย บัางคนแก�ไข้ได้�ยาก

• บัางเรี��อง บัางคนรี � บัางคนไม�รี �

(http://www.bb.go.th/BBKM/public/aboutKM/Article/startkm.pdf)

• ต้กลงบั@ให้�น�องจัอยธุ0รีการีป็รีะสานและด้�าเน�นการี ป็รีะธุาน KM ใน ภาคว�ชาค�อ รีศึ. สมชาย บั@เป็3นแบับัเจัอคนเจัAงๆก.อยากให้�มาพื่ด้ให้�

พื่วกเรีาได้�เรี�ยนรี � อยากให้�เป็3น 1 ชม. ท��ท�าให้�คนในภาคว�ชา เรี�ยนรี � เทคน�การีจั�ด้การีความรี �ท��ม�อย�ในภาคว�ชา อย�างง�ายและเอามา

ท�าได้�ค�ะ ม�ท�6งอาจัารีย' น�กศึ)กษาบั�ณฑิ�ต้ศึ)กษา และเจั�าห้น�าท��ห้�อง แลบัและธุ0รีการีค�ะ ท�6งห้มด้ท��กล�าวมาย�งไม�ม�ป็รีะสบัการีณ'เห้ม�อน

ทางงานบัรี�การีพื่ยาบัาลค�ะ ไม�ทรีาบับั�งค�บัค0ณกฤษณามากไป็ห้รี�อ เป็ล�าค�ะ แต้�อยากให้�เค�า ม�ความรี �ความเข้�าใจัท��ถูกต้�อง และน�าจัะม�

ช�วงให้�ซั�กถูามค�ะ ต้กลงเป็3น 23 มค2557 เวลา 11.00-12.00 น. อาจัเลยเวลามาน�ด้ห้น�อยค�ะ ห้�วข้�ออาจัเป็3น "เทคน�กการีจั�ด้การี

ความรี �ในรีะด้�บัภาคว�ชา" ห้รี�อเป็3นห้�วข้�ออ��นท��พื่��ป็รี�บัเป็ล��ยนให้�เห้มาะสมก.ได้�ค�ะ