04 računarski softver

Економско трговинска школа “Славка Ђурђевић” Јагодина

Рачунарство и информатика, I разред

Школска 2011-2012

Računarski softver

• Da bi računarski sistem funkcionisao pored računarskih komponentipotrebni su i odgovarajući programi za rad računara.

• Skup svih programa u računarskom sistemu naziva se softver.

• Neki od programa koje svakodnevno koristite su:




Vrste i podela

• Softver možemo klasifikovati u tri kategorije:

• Operativni sistem

• Sistemski softver

• Aplikacioni programi




Operativni sistem (OS)

• “Glavni program” na računaru

• Operativni sistem je kompleksan programski sistem koji kontroliše i upravlja uređajima i računarskim komponentama i obavljanje osnovne sistemske radnje.

• Operativni sistem objedinjuje u jedinstvenu funkcionalnu celinu hardver (delove računara) i softver ( programe na računaru).

• U operativne sisteme spadaju:

• Windows 7, Windows XP, Windows Vista,...

• Linux, DOS, MacOS, ...




Osnovna funkcija OS-a

• upravljanje perifernim jedinicama

• upravljanje memorijom

• upravljanje procesorom kompjuterskog sistema

• upravljanje podacima i programima

• kontrola funkcije(uključujući i otkrivanje i otklanjanje grešaka).




Podela operativnih sistema

• Može se izvršiti prema:

• broju programa koji mogu istovremeno da budu u memoriji(monoprogramski i multiprogramski)

• broju korisnika koji mogu istovremeno da koriste računar(jednokorisnički i višekorisnički)

• načinu zadavanja komandi(operativni sistemi komandnog tipa i grafički operativni sistemi)

• prenosivosti na različite arhitekture(prenosivi i neprenosivi)




Prema broju programa koji...

• Prema broju programa koji mogu biti istovremeno u memoriji operativnisistemi se dele na :

• monoprogramske - monoprocesne (jednoprocesne)

• multiprogramske - multiprocesne (višeprocesne)




Dodatno objašnjenje i primeri

• Monoprogramski operativni sistemiomogućavaju da računar u memorijidrži i izvršava samo jedan program. Primer monoprogramskog operativnogsistema je MS DOS.

• Multiprogramski operativni sistemionogućavaju da se u sentralnojmemoriji računara nalazi više programaistovremeno, od gojih se samo jedanizvršava u jednom trenutku. Vreme iredosled izvršavanja programaodređuje operativni sistem.




Prema broju korisnika koji...

• Na osnovu broja korisnika koji istovremeno koriste računar operativnisistemi se dele na:

• jednokorisničke (singleuser)

• višekorisnički (multiuser)





• Jednokorisnički operativni sistem se naziva i desktop operativni sistembudući da je namenjen za rad jednogkorisnika (windows 7, XP, Linux, DOS).

• Višekorisnički operativni sistemi -mrežni operativni sistemi se čestonazivaju i serverski OS, budući da se instaliraju na server mašinama u klijent– server arhitekturi, omogućavajućikorisnicima i njihovim aplikacijamapristup svim resursima povezanim u mrežu. (Windows Server 2008 R2, Windows Server 2003, Linux Server, ...)




Prema načinu zadavanja komandi

• Prema načinu zadavanja komandi operativni sistemi mogu biti:

• operativni sistemi komandnog tipa

• operativni sistemi grafičkog tipa





• Kod operativnih sistema komandnogtipa komande se zadaju ukucavanjemnaredbi sa svojim parametrima. Znakkoji stoji na početku reda i označava daje operativni sistem spreman da priminaredbu naziva se promprt Najpoznatijioperativni sistemi promptnog tipa suUnix i MS DOS.








• Kod grafičkih operativnih sistemakomande se najčešće zadajupokazivanjem na nju. Komande su u obliku sličica koje predstavljajuodređene komande. Svaki od ovih sistema poseduje grafičko okruženje. Najpoznatiji operativni sistemi sagrafičkim okruženjem su Windows iLinux, MacOS.










Prema prenosivosti na različite arhitekture

• Na osnovu prenosivosti na različite tehnologije operativni sistemi se delena:

• prenosive (portable)

• neprenosive (proprietary)




Najčešće korišćeni OS

• Windows 7, Windows XP,...

• Spadaju u grupu:

• Jednokorisničkih operativnih sistema jer u jednom vremenskom trenutku samo jedan korisnik može da koristi sistem

• Grafičkog je tipa je jer se kod ovakvih sistema komande odnosno naredbe zadaju korišćenjem pokazivača miša i klikom na neku od ikonica

• Multiprogramski sistemi omogućavaju istovremeno pokretanje i rad sa više različitih programa (slušanje muzike, download, surfovanje netom)




Aplikacioni programi

• Aplikativni programi su oni koji se koriste za rešavanje različitih problema i poslova,uključujući:

• obradu teksta

• rad sa tabelama

• crtanje i obradu fotografija

• rad sa bazama podataka

• animaciju

• obradu zvučnih i video zapisa

• proračune u nauci i tehnici

• programi za zaštitu računara

• programi za arhiviranje




Sistemski softver

• Kao najvažniju grupu programa koji čine sistemski softver izdvojićemo drajvere. Drajveri ili veznici su programi koji se koriste za priključenje bilo kog novog hardvera u postojeći računarski sistem.

• Drajveri se drugačije nazivaju i “veznici” upravo zbog prirode njihovog posla a to je da povezuju nov uređaj sa postojećim sistemom bilo da se uređaj povezuje putem portova ili slotova...

• Najčešće dolaze na disku. Nekada i sam Windows sadrži potrebni drajver

Education

04 računarski softver