Этнічнае і канфесійнае становішча

Этнічныя працэсы ў балтаў і славянЧас Славяне Балты

ІХ – пач. ХІІІ ст.

Уваходзілі ў склад Русі, фарміраванне адзінай усходнеславянскай супольнасці.

-

Х – ХІ стст.

Крывічы, дрыгавічы і валыняне каланізавалі Верхняе Панямонне, заснавалі гарады Гродна, Навагрудак і г.д.

-

ХІІ ст. Удзельная раздробленасць Русі, выдзяленне насельніцтва беларускіх зямель у асобную народнасць.

-

Пач. ХІІІ ст.

- На тэрыторыі Прыбалтыкі пражывалі балцкія плямёны аўкштайты, жамойты, куршы, прусы, яцвягі, латгалы і г.д. Зліццё плямён у саюзы.

ХІІІ—ХІV стст.

- На аснове аўкштайтаў і жамойтаў складвалася літоўская народнасць.

2-ая пал. ХІІІ ст.

Увайшлі ў ВКЛ

ХІV ст. Да ВКЛ далучана Кіеўшчына і Падняпроўе -

Рэлігія балтаўЯзычніцтва (паганства):• Верылі ў багоў і духаў;• Дэвас — галоўны бог:

заступнік нябеснага святла і дня, міру і дружбы;• Пяркунас — бог агню, грому

і маланкі;• Больш дробныя багі.

Рэлігія славян: праваслаўеПраваслаўе – хрысціянства паводле Візантыйскай традыцыі.

Іерархія кліра:Патрыярх Канстанцінопальскі

Мітрапаліт:• Спачатку – у Кіеве;• З XIV ст. – у Маскве.

ВКЛ імкнецца стварыць сваю мітраполію

Епіскап

Рэлігійная цярпімасць• Літоўская знаць

праяўляла цікавасць да веры беларусаў;• Літоўцы радніліся з

беларусамі і прымалі праваслаўе:

Асабліва – князі славянскіх гарадоў.

Рэлігійная цярпімасць князёў ВКЛ

Войшалк – праваслаўны;Яго сястра – жонка галіцка-

валынскага князя;Жонкі Гедыміна і яго сыноў –

славянскія князёўны;Альгерд садзейнічаў

утварэнню мітраполіі з цэнтрам у Наваградку.

Умацаванне праваслаўяЧастка літоўскай знаці і

мяшчан прымала праваслаўе;

Царква атрымлівала землі, залежных сялян;

Будаваліся новыя храмы і манастыры.

Да канца XIV ст. – пашырала свой уплыў у ВКЛ.

Пранікненне каталіцтваКаталіцтва – хрысціянства паводле лацінскай традыцыі.Міндоўг прыняў каталіцтва і спрабаваў арганізаваць каталіцкую царкву ў ВКЛ

Але!Спроба не мела поспеху.Прычына:Каталіцтва звязвалася з агрэсіяй крыжакоў.

Далейшая пашырэнне каталіцтва

• Манахі-прапаведнікі пры дварах вялікіх князёў;• Кляштары (манастыры)

ордэнаў дамініканцаў і францысканцаў у Вільні і Навагрудку.

Але!Да канца ХІV ст. каталіцкая царква не мела вагі ў ВКЛ.

Становішча каталіцтва пасля Крэўскай уніі

1385 г. – Крэўская унія. Адна з умоў:Хрышчэнне язычнікаў у каталіцтва.1387 г. – Ягайла хрысціў літоўцаў, выдаў прывілей: права феадалаў-каталікоў свабодна распараджацца спадчыннай маёмасцю.

Каталіцтва становіцца пануючай канфесіяй.