Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

(BAP)

ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİN

SINIFLANDIRILMASI

1.2.2. Sınıflandırma

Zihinsel yetersizliğin tanımı düşünüldüğünde tanımlar, bireyin sahip olduğu bireysel farklılıkları yansıtmaktan uzaktır.

1.2.2. Sınıflandırma 3

1.2.2. Sınıflandırma 4

Nedenlerine göre sınıflandırma

Ağırlık derecesine göre sınıflandırma

Destek hizmetlerin yoğunluğuna göre sınıflandırma

1.2.2. Sınıflandırma 5

Nedenlerine göre sınıflandırma

Dış kaynaklıBeyinde meydana gelen incinme

İç kaynaklıKalıtım

DÜZEY Zekâ Bölümü Puanları

Hafif düzey zihinsel yetersizlik

50-55’den yaklaşık 70’e

Orta düzey zihinsel yetersizlik

35-40’dan 50-55’e

Ağır düzey zihinsel yetersizlik

20-25’den 35-40’a

Çok ağır düzey zihinsel yetersizlik

20-25’den aşağıya

1.2.2. Sınıflandırma 6

Ağırlık derecesine göre sınıflandırma

Ağırlık derecesine göre sınıflandırma

Hafif düzeyde zihinsel yetersizlik

Danışmanlık ve destek hizmetlerle normal sınıflarda kaynaştırma uygulamasına katılırlar.

Çoğu okula başlayıncaya kadar fark edilmeyebilir.

1.2.2. Sınıflandırma 7

Ağırlık derecesine göre sınıflandırma

Orta düzeyde zihinsel yetersizlik Okulöncesi dönemde gelişmelerinde önemli derecede

gecikme görülür.

Hafif düzeyde yetersizliği olan çocuklarla kıyaslandıklarında fiziksel yetersizlikleri ve davranış problemleri daha yaygındır.

Özel sınıflarda eğitim görürler ve günlük yaşam becerilerinin öğretimi ile akademik olarak işlevsel okuma becerileri ve temel sayı kavramlarının öğretimi yapılmaktadır.

1.2.2. Sınıflandırma 8

Ağırlık derecesine göre sınıflandırma

Ağır ve çok ağır düzeyde zihinsel yetersizlik Neredeyse tamamı doğumda ya da hemen sonrasında fark

edilirler.

Çoğunun merkezi sinir sisteminde ciddi hasar vardır.

Çoğunlukla kişisel gereksinimlerini gidermede yetersiz kalırlar.

Hareketleri sınırlıdır ya da bağımsız olarak harekette bulunamazlar.

1.2.2. Sınıflandırma 9

Ağırlık derecesine göre sınıflandırma

Eğitimsel sınıflandırma Eğitilebilir zihinsel yetersizlik

50-75 arası zekâ bölümü puanındaki bireyleri kapsamaktadır.

Öğretilebilir zihinsel yetersizlik

25-50 arası zekâ bölümü puanındaki bireyleri kapsamaktadır.

Ağır ve çok ağır zihinsel yetersizlik

Zeka bölümü puanı 25’in altında olanları kapsamaktadır.

1.2.2. Sınıflandırma 10

1.2.2. Sınıflandırma 11

Ağırlık derecesine göre sınıflandırma

Eğitimsel sınıflandırmaEğitilebilir zihinsel yetersizlik

Okuma ve matematik gibi temel akademik becerileri öğrenebilecekleri düşünülür.

Okul sonrasında yaşamlarını bağımsız olarak sürdürmeleri ve bir işe girip çalışmaları konusunda olumlu bir bakış vardır.

Ağırlık derecesine göre sınıflandırma

Eğitimsel sınıflandırmaÖğretilebilir zihinsel yetersizlik Eğitimler bağımsız yaşam becerileri üzerine

odaklanmaktadır.

Bağımsız yaşamalarındaysa yetişkin gözetimi ve yardımıyla yaşayabilecekleri düşünülür.

1.2.2. Sınıflandırma 12

Ağırlık derecesine göre sınıflandırma

Eğitimsel sınıflandırmaAğır ve çok ağır zihinsel yetersizlik

Tuvalet, giyinme ve ev bakımı gibi temel bağımsız yaşam becerileri programları uygulanmaktadır.

1.2.2. Sınıflandırma 13

Destek hizmetlerin yoğunluğuna göre sınıflandırma

1.2.2. Sınıflandırma 14

Aralıklı desteğe ihtiyaç duyan bireyler

Sınırlı desteğe ihtiyaç duyan bireyler

Kapsamlı desteğe ihtiyaç duyan bireyler

Yaygın desteğe ihtiyaç duyan bireyler

Destek hizmetlerin yoğunluğuna göre sınıflandırma

Aralıklı desteğe ihtiyaç duyan bireyler

Her zaman yardıma gereksinim duymazlar.

Sadece geçiş dönemlerinde (örneğin, hastalandığı ya da işe yerleşmesi gereken dönemlerde) kısa dönemli yardımlara gereksinim duymaktadırlar.

Yapılan yardımın yoğunluğu bireyden bireye farklılaşabilmektedir.

1.2.2. Sınıflandırma 15

Destek hizmetlerin yoğunluğuna göre

sınıflandırma

Sınırlı desteğe ihtiyaç duyan bireyler

Belirli zaman dilimleri içerisinde tutarlı yardıma ihtiyaç duyarlar.

Örneğin, iş eğitimi ve yetişkin yaşama geçiş becerilerinin öğrenilmesi

1.2.2. Sınıflandırma 16

Destek hizmetlerin yoğunluğuna göre sınıflandırma Kapsamlı desteğe ihtiyaç duyan bireyler

Uzun süreli ve belirli ortamlarda (okul, iş ve ev gibi) yardıma ihtiyaçları bulunmaktadır.

Bu bireylerin genellikle belirli günlerde düzenli bir katılımla destek almaları gerekmektedir.

1.2.2. Sınıflandırma 17

Destek hizmetlerin yoğunluğuna göre sınıflandırma Yaygın desteğe ihtiyaç duyan bireyler

Yaşam boyu desteğe ihtiyaç duyarlar.

Diğer destek türlerine oranla daha yoğun yardıma gereksinim duyduklarından daha fazla personele ihtiyaç vardır.

1.2.2. Sınıflandırma 18

Bu sınıflandırmanın haricinde 2006 Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’ ndeki sınıflandırmaya

göre Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel

işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde hafif düzeydeki yetersizliği nedeniyle özel eğitime sınırlı düzeyde ihtiyaç duyan bireyi,

Orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerindeki sınırlılık nedeniyle temel becerilerinin kazanılmasında özel eğitim ile destek eğitim hizmetlerine yoğun şekilde ihtiyaç duyan bireyi,

1.2.2. Sınıflandırma 19

Bu sınıflandırmanın haricinde 2006 Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’ ndeki sınıflandırmaya göre

Ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerindeki eksiklikleri nedeniyle öz bakım becerilerinin öğretimi de dahil olmak üzere yaşam boyu süren, yoğun özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi,

Çok ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Bireyin zihinsel yetersizliği yanında başka yetersizlikleri bulunması nedeniyle öz bakım, günlük yaşam ve temel akademik becerileri kazanamaması nedeniyle yaşam boyu bakım ve gözetime ihtiyacı olan bireyi, tanımlamaktadır.

1.2.2. Sınıflandırma 20