- 1. BAB 1:DUNIA MELALUI DERIA KITA
2. 1.1 ORGAN DERIA DAN FUNGSINYA 3. 1. Manusia mempunyai lima
organ deria: Kulit Hidung Lidah Telinga Mata 2. Organ-organ deria
ini digunakan untuk mengesan rangsangan luar. 3. Setiap organ deria
mempunyai struktur istimewa yang sensitif kepada rangsangan
(reseptor). 4. Apakah yang akan berlaku selepas rangsangan
dikesan?RangsanganReseptor dalam organ deriaImpuls sarafSarafImpuls
sarafOtakGerak balasEfektor Contoh: ototImpuls saraf Impuls
sarafSarafRajah 1: Laluan gerak balas manusia terhadap rangsangan
5. 1.2 DERIA SENTUH 6. 1. Kulit merupakan organ deria bagi
sentuhan.2. Kulit mempunyai reseptor-reseptor yang peka terhadap
rangsangan sejuk, panas, sakit, sentuhan, tekanan. 3. Apabila kulit
menerima rangsangan, reseptor akan menghasilkan impuls kemudian
dihantar ke otak melalui saraf tunjang kemudian
ditafsirkan.Reseptor Hujung saraf yang peka terhadap rangsangan 7.
4. Kulit mempunyai dua lapisan utama:- Epidermis (kalis air,
lapisan pelindung) - Dermis (mengandungi banyak salur darah dan
reseptor) Reseptor sejuk Reseptor sakitReseptor sentuhEpidermis
Reseptor panasDermisTisu lemakReseptor tekanan 8. 5. Kepekaan
(sensitiviti) kulit bergantung kepada: a) Bilangan reseptor b)
Ketebalan lapisan epidermis6. Fungsi-fungsi lain kulit adalah: a)
Mencegah kemasukan bakteria dan kuman. b) Mencegah kehilangan air
dari badan. c) Melindungi badan daripada sinaran ultraungu
matahari. d) Mengawal suhu badan. 9. 1. Namakan dan nyatakan fungsi
bagi reseptor yang berlabel A, B, C, D, dan E dalam gambarajah di
bawah. BCA DE 10. 2. Nyatakan dua kepekaan kulit. a) : b)
:faktoryangmempengaruhi3. Mengapakah doktor biasanya bahagian
punggung pesakit?menyuntik 11. Penyakit apabila kekurangan
vitaminVitaminSumberFungsiALobak merah, telur, susu Untuk
penglihatan yang baik waktu malam Memelihara kesihatan kulit Rabun
malam Kulit kering dan bersisikBTelur, susu, daging, ragi, makanan
jenis bijirin (padi, jagung) Mengeluarkan tenaga daripada
karbohidrat Kesihatan kulit Pembentukan sel darah merah Kesihatan
sistem saraf Beri-beri AnemiaCBuah-buahan dan sayuran segar
menyembuhkan penyakit melawan penyakit pendarahan gusi 12.
VitaminSumberFungsiPenyakit apabila kekurangan vitaminDCahaya
matahari, susu, telur Tulang dan gigi yang kuat Riket (kerapuhan
tulang dan gigi)EMinyak sayuran, kacang, padi, membantu melawan
penyakit kemandulanKKuning telur, sayuran hijau penggumpalan darah
pendarahan yang berterusan 13. Garam mineral diperlukan dalam
kuantiti sedikit sahaja. Badan kita memerlukan lebih banyak kalsium
dan fosforus berbanding dengan garam mineral lain.Garam mineral
diperlukan untuk mengekalkan kesihatan badan. 14. Garam
mineralSumber makananFungsiKalsiumSusu, telur, sayursayuran hijau,
keju Pembentukan tulang dan gigi yang kuat Pembekuan darahBesiHati,
daging, telur, sayur-sayuranPembinaan hemoglobin dalam sel darah
merah untuk pengangkutan oksigenIodinMakanan laut, sayur
Penghasilan hormon sayuran, garam untuk mengelakkan beriodin,
rumpai laut penyakit goiterKesan kekurangan Penyakit riket tulang
dan gigi rapuh Pembekuan darah yang lambat Penyakit anemia Penyakit
goiter (beguk) 15. Garam mineralSumber makananFungsiKesan
kekuranganNatriumGaram (natrium klorida)Memelihara keseimbangan
badanKekejangan ototFosforusDaging, susu, Pembentukan ikan, telur,
kacang tulang dan gigi yang kuat riket kerosakan gigiFluorinAir
minuman, ikan, sayursayuranPembentukan tulang dan gigi yang kuat
Penyakit karies gigiKaliumDaging, ikan, bijirinMemelihara fungsi
kelesuan dan sistem saraf kekejangan otot 16. Pelawas adalah bahan
bergentian (selulosa) yang tidak dapat dicernakan dalam sistem
pencernaan. Pelawas membantu pergerakan bahan makanan di sepanjang
salur pencernaan.Kekurangan pelawas menyebabkan sembelit, iaitu
kesukaran membuang tinja. Contoh makanan yang mengandungi pelawas;
- Sayur-sayuran - bijirin - buah-buahan 17. Kira-kira 70% daripada
berat badan seseorang terdiri daripada air.Air boleh didapati
daripada minuman, sayursayuran dan buah-buahan. 18. Air diperlukan
oleh badan untuk: membantu proses pencernaan makanan mengangkut
makanan yang tercerna dan oksigen mengangkut hasil perkumuhan
seperti urea dan karbon dioksida mengawal kepekatan darah Mengawal
suhu badan 19. 2.2 Kepentingan Gizi Seimbang 20. Gizi ialah makanan
dan minuman yang kita ambil setiap hari. Gizi seimbang ialah gizzi
yang mengandungi semua kelas makanan yang diperlukan dalam nisbah
yang betul. Kandungan gizi seimbang adalah mengikut keperluan
seseorang dan berbeza daripada seorang individu kepada induvidu
lain. 21. Gizi seimbang seseorang bergantung kepada faktor berikut:
Umur Jantina Saiz atau berat badan Pekerjaan Keadaan kesihatan
badan 22. Tenaga dalam makanan disukat dalam unit joule (J) atau
kalori (cal). 1 Kalori (cal) = 4.2 joule (J)Nilai kalori makanan
ialah jumlah tenaga haba yang dibebaskan apabila satu gram makanan
dibakar dengan lengkap dalam udara. 23. Nilai kalori makanan
disukat dalam kilojoule per gram (kJ g-1) atau kilokalori per gram
(kcal g-1) 1000 joule (J) = 1 kilojoule (kJ) 1000 kalori (cal) = 1
kilokalori (kcal)Nilai kalori makanan boleh ditentukan dengan
menggunakan kalorimeter. 24. Kelas makan yang berbeza akan
mempunyai nlai kalori yang berlainan.Nilai kalori bagi tiga kelas
makanan utama adalah seperti berikut: karbohidrat 17 kJ protein 18
kJ Lemak 19 kJ 25. Nilai kalori juga berlainan bagi makan yang
berlainan jenis seperti yang ditunjukkan dalam jadual di bawah:
MakananNilai kalori (kJ g-1)Mentega35.5Kek18.3Nasi15.0Roti
canai13.3Mi goreng13.0Kari
ayam7.8Telur6.8Pisang3.3Betik1.65Bayam0.88Kubis0.4 26. Keperluan
tenaga harian bagi individu daripada pelbagai peringkat umur,
pekerjaan dan jantina ditunjukkan dalam jadual berikut. Jenis
individu dan aktivitiTenaga diperlukan,
(kJ)LelakiPerempuanKanak-kanak 5 tahun7 6006 800Remaja 14 tahun11
2009 200Dewasa 25 tahun (kerja ringan)9 8008 500Dewasa 25 tahun
(kerja berat)14 00010 500Dewasa 65 tahun8 6006 400 27. Latihan 1.
Apakah yang dimaksudkan dengan gizi seimbang? 2. Nyatakan
faktor-faktor yang perlu diambil kira semasa merancang gizi
seimbang. MakananKuantitiNilai kalori (kJ)Nasi goreng1 piring1
273Susu coklat1 gelas800Donat1 biji3153. Semasa makan tengahari,
Syafiq telah mengambil makanan 1 piring nasi goreng, segelas susu
coklat dan 2 biji donat. Anggarkan nilai kalori makan yang diambil
oleh syafiq (rujuk jadual di atas). 28. 2.3 Sistem pencernaan
manusia 29. Apakah yang berlaku terhadap makanan yang kita makan?
30. Makanan yang kita makan mengandungi campuran karbohidrat,
protein dan lemak perlu dipecahkan kepada molekul yang lebih kecil.
31. Pencernaan Pencernaan adalah proses pemecahan molekul makanan
kepada molekul yang lebih kecil. 32. Pencernaan berlaku di
sepanjang salur pencernaan yang bermula dari mulut hingga ke dubur
(8 meter panjang).Hati dan pankreas mengeluarkan bahan kimia untuk
memecahkan makanan yang kita makan. 33. 2 cara pencernaan
makanan:Pencernaan fizikal Melibatkan pemecahan makanan kepada
butiran yang lebih kecil oleh gigi. Pencernaan kimia Melibatkan
tindakan enzim yang menguraikan molekul kompleks makanan. 34. Enzim
Suatu bahan yang bertindak sebagai mangkin yang mempercepatkan
tindak balas kimia dalam badan kita. 35. 3 jenis enzim yang
bertindak dalam usus kita: 1. Amylase memecahkan molekul
karbohidrat seperti kanji. 2. Protease memecahkan molekul protein.
3. Lipases memecahkan molekul lemak. 36. Organ yang terlibat dalam
sistem pencernaan makanan a). Mulut b). Esofagus c). Perut d).
Duodenum e). Bahagian bawah usus kecil 37. MulutMulut Makanan
dipotong dan dikisar kepada potongan yang lebih kecil oleh gigi.
Kalenjer air liur akan merembeskan air liur yang mengandungi enzim.
38. Esofagus Makanan yang telah dicernakan akan ditolak ke perut
melalui pengecutan dan pengenduran esofagus. Proses pengecutan dan
pengenduran otot esofagus dikenali sebagai peristalsis.Esofagus 39.
Perut Makanan dicampur dengan jus gaster yang dirembes oleh
kalenjar gaster. Jus gaster mengandungi asid hidroklorik dan enzim
(protease). Asid hidroklorik menghentikan tindakan enzim dalam air
liur dan membunuh bakteria. Enzim (protease) dalam jus gaster akan
memulakan proses pencernaan protein.Perut 40. Duodenum Duodenum
ialah bahagian pertama usus kecil yang bersambung dengan hati dan
pankreas. Jus hempedu dan jus pankreas yang dirembeskan mengalir ke
dalam duodenum semasa pencernaan makanan.Duodenum Jus hempedu
berfungsi untuk: -Meneutralkan asid daripada perut - mengemulsikan
lemak dan minyak Jus pankreas mengandungi amylase, protease dan
lipase. 41. Bahagian bawah usus kecil Makanan yang telah dicernakan
dalam deudenum akan memasuki usus kecil. Makanan itu akan dengan
jus usus.bercampur Jus usus bersifat alkali dan mengandungi enzim
mengandungi maltase, protease dan lipase.Bhagian lecilbawahusus 42.
Hasil Akhir Pencernaan Makanan teringkas:akandipecahkankepadabentuk
Karbohidrat ditukarkan kepada glukosa Protein ditukarkan kepada
asid amino Lemak ditukarkan kepada asid lemak dan gliserol 43. 2.4
Penyerapan Makanan Tercerna 44. Selain pencernaan makanan, usus
kecil manusia bersedia untuk proses penyerapan makanan. 45.
Permukaan dalam usus kecil mempunyai banyak unjuran halus yang
disebut vilus. 46. Usus kecil yang panjang dan kehadiran vilus yang
banyak menambahkan luas permukaan usus kecil supaya penyerapan
makanan lebih cepat. Hasil pencernaan seperti glukosa, asid amino,
garam mineral dan vitamin yang larut dalam air diserap ke dalam
kapilari darah. 47. Selepas diserap, nutrien diangkut melalui darah
ke hati. Dari hati, nutrien ini diangkut ke seluruh badan. 48. 2.5
Penyahtinjaan 49. Rajah menunjukkan penyerapan semula air dan
pembentukan tinja di usus besar. 50. Bahan makanan yang tidak
tercerna dan air berlebihan akan dibawa dari usus kecil ke usus
besar. Di dalam usus besar, air diserap semula. 51. Bahan yang
tertinggal ialah tinja yang akan disimpan dalam rektum usus besar
sebelum disingkir keluar dari badan melalui dubur.Proses
penyingkiran tinja daripada badan dikenali sebagai penyahtinjaan.
52. Gizi harian yang kekurangan pelawas boleh menimbulkan masalah
penyahtinjaan, iaitu sembelit.Kekurangan pelawas mengakibatkan
pergerakan makanan tidak tercerna dalam usus besar menjadi lambat
dan sukar dibuang.
