Επαγγέλματα στο πέρασμα του χρόνου

Εργασία των μαθητών της Στ1 τάξης του 15ου Δημοτικού Σχολείου Λάρισας το σχολικό έτος 2013-14

Παλιότερα που ο κόσμος περπατούσε σε χωμάτινους δρόμους, τα παπούτσια σκονίζονταν ή λασπώνονταν εύκολα. Τότε γνώρισε άνθηση το επάγγελμα του λουστραδόρου. Αυτός με ένα κασελάκι μπροστά του, αληθινό κομψοτέχνημα, και γύρω του να κρέμονται οι βούρτσες και τα βερνίκια με τα διάφορα χρώματα, καθόταν σε ένα χαμηλό σκαμνάκι, στην αρχή της πλατείας, περιμένοντας υπομονετικά. Για να προσελκύσει τους πελάτες γινόταν ταχυδακτυλουργός ή χτύπαγε ρυθμικά το κασελάκι. Ο πελάτης πλησίαζε και άπλωνε, όπως ήταν όρθιος, πρώτα το δεξί πόδι πάνω στην ειδική μεταλλική θέση της κασέλας κι έπειτα το άλλο. Έτσι άρχιζε η ιεροτελεστία του βαψίματος...

Λουστραδόρος

Ήταν τεχνίτης, ειδικός στην κατασκευή βαρελόσχημων και σκαφοειδών σκευών, που το κατασκεύαζαν από ξύλο βελανιδιάς, καρυδιάς, καστανιάς ή δρυός. Το ξύλο περνούσε από ειδική επεξεργασία και μετά το έκοβαν σε λεπτές σανίδες, που βρέχανε για  να παίρνουν εύκολα την κατάλληλη κλίση. Κατόπιν περνούσαν τα σιδερένια στεφάνια, τα χτυπούσαν με το ματσακόνι για να σφίξουν καλά και μετά τοποθετούσαν τους δυο επίπεδους πυθμένες.

Βαρελάς

Στην παλιά Αθήνα δεν υπήρχαν βρύσες μέσα στα σπίτια, ο νερουλάς αναλάμβανε την τροφοδότηση τους με νερό. Υπήρχε συνήθως ένας νερουλάς σε κάθε γειτονιά και είχε σταθερή πελατεία. Έκανε πολλά κοπιαστικά δρομολόγια και αμειβόταν περίπου μία δεκάρα τον τενεκέ. Το επάγγελμα του νερουλά διατηρήθηκε μέχρι το 1930, οπότε ιδρύθηκε η ΟΥΛΕΝ.

Νερουλάς (υδρονομέας – νεροκόπος)

Ήταν άντρας ο οποίος γυρνούσε από χωριό σε χωριό κρατώντας και ένα ντέφι μαζί με τη λατέρνα. Έπαιζε μουσική για να μαζέψει χρήματα. Ο λατερνατζής φορούσε πάντα κοστούμι για να εντυπωσιάζει τις κυρίες. Χρησιμοποιούσε τη λατέρνα για να παίζει διάφορα τραγούδια σε γιορτές αλλά και σε καθημερινές. Τα τραγούδια που έπαιζε με τη λατέρνα του κατά καιρούς τα αντικαθιστούσε με άλλα τραγούδια. Όταν μάζευε ένα μεγάλο ποσό κατάλληλο για τα έξοδά του σε μια πόλη, ξεκουραζόταν και ύστερα συνέχιζε τη δουλειά του σε κάποια άλλη πόλη. Το επάγγελμα αυτό δεν υπάρχει σήμερα, παρά μόνο σε κάποιες περιοχές όπως η Πλάκα και το Μοναστηράκι (συνήθως στην οδό Ερμού) στην Αθήνα που αποτελούν πόλο έλξης για τους τουρίστες.

Λατερνατζής

Γανωτής ή γανωτζής ή γανωματής ονομάζεται ο τεχνίτης που επικαλύπτει χάλκινα σκεύη με κασσίτερο (καλάι), ο κασσιτερωτής = καλαϊτζής. Οι γανωτζήδες ήταν συνήθως πλανόδιοι τεχνίτες που αναλάμβαναν το γαλβάνισμα και το στίλβωμα των χάλκινων οικιακών σκευών. όπως τα ταψιά, τα καζάνια, τα κουτάλια κτλ.Το γάνωμα έπρεπε να γίνεται συχνά για λόγους υγείας, κυρίως στα σκεύη που χρησιμοποιούσαν στο μαγείρεμα. Οπότε οι γανωτζήδες είχαν δουλειά όλο το χρόνο.Τα τελευταία χρόνια το επάγγελμα αυτό τείνει να εξαφανιστεί, αφού τα μαγειρικά σκελυη είναι πλέον ανοξείδωτα και δε χρειάζονται επικασσιτέρωση. Σήμερα υπάρχουν ελάχιστοι τεχνίτες στην επαρχία, που υποαπασχολούνται, αφού τα εναπομείναντα χρηστικά χάλκινα σκεύη που χρησιμοποιούμε πια είναι ανοξείδωτα βιομηχανικά προϊόντα. Η λέξη γανωτής προέρχεται από το ρήμα "γανώνω" και μάλιστα από το αρχαίο "γάνω = δίνω λάμψη". Στο τέλος το σκούπιζαν με καθαρό βαμβάκι για να γυαλίσει...

Γανωτής

Εκείνος που παρασκευάζει, φτιάχνει ή πουλά χαλβά. Παρόλο που έχουν γίνει σήμερα εργοστάσια που παρασκευάζουν χαλβά, υπάρχουν και μεμονωμένοι χαλβατζήδες που φτιάχνουν παραδοσιακούς χαλβάδες και είναι πολύ νόστιμοι. Είναι προϊόν ζαχαροπλαστικής και παρασκευάζεται θρυμματισμένους ελαιώδεις σπόρους και σιρόπι από ζάχαρη.

Χαλβατζής

Οι επαγγελματίες τεχνίτες που κατασκεύαζαν πηγάδια, ονομάζονται "πηγαδάδες". Συνήθως η κατασκευή πηγαδιών δεν ήταν το κύριο επάγγελμά τους. Οι περισσότεροι ασχολούνται γενικά με τις οικοδομικές εργασίες, αφού πηγάδια χτίζονταν μόνο κατά την εποχή του καλοκαιριού, ενώ η ζήτηση ήταν περιορισμένη, επειδή η κατασκευή κόστιζε αρκετά. Οι μάστορες που αναλάμβαναν να φτιάξουν τα πηγάδια είχαν συνήθως τέσσερις με πέντε εργάτες στη δούλεψή τους, οι οποίοι με την πάροδο του χρόνου μάθαιναν την τεχνική από το μάστορα και μπορούσαν αργότερα να δουλέψουν και οι ίδιοι ως μάστορες.

Πηγαδάδες

Το επάγγελμα του παγοπώλη υπήρχε ως τη δεκαετία του 1960 κυρίως σε αστικά κέντρα. Ο παγοπώλης πουλούσε τον πάγο περιφερόμενος στις γειτονιές, γιατί εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν ηλεκτρικά ψυγεία για τη συντήρηση των τροφίμων. Περιδιαβαίνοντας με το ειδικά διαμορφωμένο φορτηγό ή τρίκυκλό του γεμάτο παγοκολώνες που κατασκευάζονταν με ειδική διαδικασία σε ανάλογα εργαστήρια, τα παγοποιεία, τροφοδοτούσε όχι μόνο τα σπίτια αλλά και τα διάφορα μικρά μαγαζιά. Ο παγοπώλης φορούσε γάντια, για να μην παγώνουν τα χέρια του και χειριζόταν ένα ειδικό γάντζο-κοπίδι με τον οποίο έπιανε τον πάγο, τον έκοβε και τον μετέφερε. Ο πάγος τοποθετείτο σε ξύλινα ψυγεία εκείνης της εποχής (παγονιέρες). Εκεί διατηρούσαν τα τρόφιμά τους οι οικογένειες και είχαν και δροσερό νερό το καλοκαίρι. Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας διατίθενται πλέον σύγχρονα ψυγεία

Παγοπώλης

Ο γαλατάς ήταν επάγγελμα πλανόδιου μικροπωλητή παλαιότερων εποχών, που διατηρήθηκε μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, που σήμερα έχει εκλείψει σχεδόν τελείως από αρκετές χώρες της Ευρώπης. Ο γαλατάς εργαζόταν στα μεγάλα αστικά κέντρα και όχι στα χωριά, καθώς εκεί υπήρχε η δυνατότητα, εξ ανάγκης, για άμεση πώληση φρέσκου γάλακτος. Ο γαλατάς αναλάμβανε τη διάθεση του γάλακτος και άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων (συνηθέστερα γιαούρτι) στα σπίτια. Το μεταφορικό του μέσο ήταν ένα υποζύγιο (γάιδαρος ή μουλάρι, μερικές φορές ρυμουλκούσαν και ανοικτή ή κλειστή ελαφριά άμαξα) και αργότερα το ποδήλατο ή μηχανοκίνητο δίτροχο

Γαλατάς

Τα παλιά τα χρόνια που δεν είχαν ανακαλυφτεί το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και το μεγάφωνο οι αρχές είχαν πρόβλημα να επικοινωνήσουν με τους κατοίκους και να τους πουν για κάποια πράγματα ή αποφάσεις που τους αφορούσαν. Η δυνατή φωνή και κυρίως ο τρόπος που παρουσίαζαν συνοπτικά τα νέα ή διαφήμιζαν τα προϊόντα, τους καθιστούσε γνωστούς στην τοπική κοινωνία. Έβαζε την παλάμη στο στόμα, σαν χωνί, κι έπαιρνε τις γειτονιές φωνάζοντας. Η αμοιβή του ήταν ένα ποτηράκι τσίπουρο ή λίγο κολατσιό. Τα νεώτερα χρόνια τους πλήρωνε ηΚοινότητα ή μια ομάδα κατοίκων. Ο ντελάλης ήταν ο ενημερωτής της πόλης για το τι γινόταν και το τι θα γίνει. Τους έλεγε για τις μεγάλες εκδηλώσεις. Με λίγα λόγια ήταν μια κινητή εφημερίδα

Ντελάλης ή τελάλης