2e helft 19e eeuw = verandering

* uitwisseling van ideeën tussen Europese landen: nieuwe waarden en opvattingen

* onbegrip & conflicten: industrialisering > urbanisatie > sociale wantoestanden > arbeidersbewegingen

* nieuwe ideologieën: socialisme, marxisme, anarchisme

* groeiende scheiding tussen religie en wetenschap:* evolutietheorie van Darwin > empirisme

Veranderingen in de kunst

Vroeger: dienstbaar aan religie, vaderland & moraal vanaf nu: autonome kunst cultus van de schoonheid zich onderscheiden als individu individuele gevoelens bijv. dandy

Schilderkunst

Het moment weergeven… IMPRESSIONISTEN > geen duidelijke lijnen meer > sfeer weergeven met licht en kleur

Impression Soleil levant, 1874 – Le Hâvre – Claude Monet

1880 – nieuwe ideeën in literatuur – 80’tigers

L’ART POUR L’ART

Autonome kunstIn dienst van de schoonheid

Nieuw tijdschrift: DE NIEUWE GIDSMet jonge NEDERLANDSE SCHRIJVERS

Korte samenwerking… artistieke meningsverschillen

Willem Kloos Albert Verwey

Herman Gorter Frederik van Eeden

80’tigers… enkele uitspraken:

Kunst is de allerindividueelste expressievan de allerindividueelste emotie

Fantasie is de oorzaak en het middelen het wezen van poëzie.

Vorm en inhoud bij poëzie zijn één.

Avond

Nauw zichtbaar wiegen op een lichten zuchtDe witte bloesems in de scheemring - ziet,Hoe langs mijn venster nog, met ras gerucht,Een enkele al te late vogel vliedt.

En ver, daar ginds, die zachtgekleurde luchtAls perlemoer, waar ied're tint vervlietIn teerheid... Rust - o, wondervreemd genucht!Want alles is bij dag zo innig niet.

Alle geluid dat nog van verre sprak,Verstierf - de wind, de wolken, alles gaatAl zachter en zachter - alles wordt zo stil...

En ik weet niet, hoe thans dit hart, zo zwak,Dat al zo moe is, altijd luider slaat,Altijd maar luider, en niet rusten wil.

Willem Kloos (1859 - 1938)

Impressionistische kenmerken

Zintuiglijke waarnemingen: …

_____= veel …

Vorm & inhoud één

Hier niet:Neologisme & onomatopee(ën)

Genucht: genoegen, vermaak

zachtgekleurde lucht: synesthesie

Avond

Nauw zichtbaar wiegen op een lichten zuchtDe witte bloesems in de scheemring - ziet,Hoe langs mijn venster nog, met ras gerucht,Een enkele al te late vogel vliedt.

En ver, daar ginds, die zachtgekleurde luchtAls perlemoer, waar ied're tint vervlietIn teerheid... Rust - o, wondervreemd genucht!Want alles is bij dag zo innig niet.

Alle geluid dat nog van verre sprak,Verstierf - de wind, de wolken, alles gaatAl zachter en zachter - alles wordt zo stil...

En ik weet niet, hoe thans dit hart, zo zwak,Dat al zo moe is, altijd luider slaat,Altijd maar luider, en niet rusten wil.

Willem Kloos (1859 - 1938)

Impressionistische kenmerken

Zintuiglijke waarnemingen: …

_____= veel …

Vorm & inhoud één

Hier niet:Neologisme & onomatopee(ën)

Genucht: genoegen, vermaak

zachtgekleurde lucht: synesthesie