บรรษทอเมรกนในฐานะสถาบน: ประวตศาสตรฉบบยอ(มาก)ประวตศาสตรฉบบยอ(มาก)

สฤณ อาชวานนทกลFringer | คนชายขอบ

http://www.fringer.org/14 ธนวาคม 2552

งานน;เผยแพรภายใตลขสทธA Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa) โดยผสรางอนญาตใหทาซ;า แจกจาย แสดง และสรางงานดดแปลงจากสวนใดสวนหนZงของงานน;ไดโดยเสร แตเฉพาะในกรณทZใหเครดตผสราง ไมนาไปใชในทางการคา และเผยแพรงานดดแปลงภายใตลขสทธAเดยวกนน;เทาน;น

Gangs of America โดย Ted Nace

• “Nothing is illegal if 100 businessmen decide to do it.” – Andrew Young

• Nace ต ;งขอสงเกตวาคาพดน;คอนขางจรงในอเมรกาน;คอนขางจรงในอเมรกา

• แต “สทธ” ของบรรษทมาจากไหน? • ทาไมกฎหมายจงมกจะตอบสนองความตองการ

ของธรกจ แมแตใน(บาง)กรณทZละเมดสทธคนอZน?• ใครขดเสนแบงระหวาง “สาธารณะ” & “สวน

บคคล”? “อาชญากรรม” & “ธรรมเนยมธรกจ”?

• Guilds: “สมาคมอาชพ” – มตธรกจ สงคม การเมอง และศาสนา (แตละ guild ม patron saint ของตวเอง) ปนเปกนอยในวถชวต

• ซ;อใบอนญาต (charter) จากกษตรยใหทากจการ

รงอรณของทนนยมในองกฤษ: 1267-1773

• ซ;อใบอนญาต (charter) จากกษตรยใหทากจการ

• เปนท;งสมาคม เครอขายสงคม และผกากบดแล (self-regulation) – กาหนดมาตรฐานการคา, ตรวจสอบคณภาพของสนคา, กาหนดคาจาง, ควบคมสนคานาเขา, ฝกอบรมลกมอ

• รายไดจากการขายทZดน (แหลงระดมทนหลกของสถาบนกษตรย) รอยหรอลงเรZอยๆ Elizabeth I กบ James I จงหารายไดจากการเกบคาตอใบอนญาต (charter) ของ guild ตางๆ

กาเนดอานาจผกขาด: แหลงทนของกษตรย

• เรZมขาย “อานาจผกขาด”: อานาจในการกาหนดคณภาพของสนคาทZอนญาตใหพอคาขาย เชน เบยร, หนงสตว มกจะขายใหกบขนนางคนสนท

• ถก guild ตอตาน สภาออกกฎหมายควบคมในป 1623 ในทZสดกรอยหรอจนหมดชองทารายไดเพZม

การคา+เทคโนโลยเดนเรอ=กาเนดบรรษท

The East India Company• บรษททZทรงอทธพลทZสดในโลก

• Elizabeth I ออก charter ให

“คาขายสนคาทกชนดทกแหงทาง

ตะวนออกของแหลมกดโฮป”

• มศาล คก และกองทพเปนของ

ตวเอง: ทหาร 250,000 คน = 2

เทาของกองทพองกฤษ

• สมาชกสภาองกฤษ 1/3 เปนผถอ

หน กษตรยเปนลกหน;บรษท จาย

ภาษชาคดเปน 10% ของรายไดรฐ

The East India Company (ตอ)

• บรษทเกบภาษ, หามประเทศพ;นเมองทาการคาหรอผลตสนคาทZบรษทขาย – ทาลายภาคการผลตของอนเดยระหวางป 1750-1880

• สภาองกฤษยกเลก charter ของบรษทในป 1860 แปลงอนเดยเปนอาณานคมอยางเปนทางการ

• ความขดแยงระหวางบรษทกบรฐบาลจน �

สงครามฝZน � องกฤษยดเกาะฮองกง

• กฎหมายองกฤษกาหนดใหอาณานคมอเมรกาเปนแคแหลงปอนวตถดบ+ตลาดรบซ;อสนคาองกฤษ

The East India Company (ตอ)

แคแหลงปอนวตถดบ+ตลาดรบซ;อสนคาองกฤษ

• Boston Tea Party ชนวนของสงครามปลดแอกอเมรกา ป 1776 ไมใชการตอตานกษตรยองกฤษแตเปนการตอสทางธรกจ: พอคาอสระอเมรกนนาโดย John Hancock โยนชาท;งน;าเพZอคดคานแผนของบรษททZจะผกขาดธรกจชาในอเมรกา

• ในยคน;นบรรษท (“corporation” = ม charter + ผถอหน) ไมใชรปแบบปกตของการทาธรกจในอเมรกา นกธรกจสวนใหญเปนพอคา & หนสวน

• รฐธรรมนญของอเมรกาฉบบ Constitutional

บรรษทในรฐธรรมนญยคแรกของอเมรกา

• รฐธรรมนญของอเมรกาฉบบ Constitutional Convention ป 1787 ไมพดถงบรรษทเลย

• อานาจในการออก charter อยทZสภานตบญญตระดบมลรฐ กอนป 1850 สภาออก charter นอยมาก & สวนใหญมขอจากดเรZองธรกจทZอนญาตให ทา, อาย (20-50 ป), หามถอหนในบรษทอZน

• การจากดความรบผดของผถอหน (limited liability) ยงไมใชเรZองปกตจนกระทZงประมาณป 1855 กอนหนาน;นสภาในรฐสวนใหญของอเมรกากาหนด “double liability” – ผถอหนตองรบผด

ลกษณะของบรรษทอเมรกนยคแรก

เปนสองเทาของมลคาเงนทZลงทนในบรรษท

• ในป 1800 อเมรกามบรรษท 335 แหง รอยละ 76 ดาเนนธรกจสรางสะพาน ขดคลอง ทาเรอ บรการสาธารณะอZนๆ, รอยละ 20 ทาธรกจธนาคารหรอประกน (charter ธนาคารกาหนดอาย 3-10 ป)

Tim Scott: ผสรางบรษทสมยใหม• ลอบบ;ยสตของ Pennsylvania Railroad ในสภารฐ

เพนซลวาเนย

• โดงดงและมอทธพลทางการเมองสงมากหลงจากทZชวยอบรา

ฮม ลนคอลน ใหชนะ Civil War ดวยการใชเครอขายรางรถไฟ

ในภาคเหนอสรางความไดเปรยบในสมรภมเหนอกองทพฝายใต ในภาคเหนอสรางความไดเปรยบในสมรภมเหนอกองทพฝายใต

• อยากสรางระบบรางรถไฟระดบชาตต ;งแตนวยอรกไปถง

แคลฟอรเนย

Tim Scott: ผสรางบรษทสมยใหม (ตอ)• ใช Pennsylvania Railroad ซ;อบรรษทรถไฟ

ทางใตอยางเปดเผยไมได เพราะคนจะตอตาน

• เกล;ยกลอมสภา Pennsylvania ใหยกเลกขอหามไมใหบรรษทถอหนในบรรษทอZนและหามไมใหบรรษทถอหนในบรรษทอZนและขอกาหนดทZวาตองระบธรกจ � ในป 1871 Scott กอต ;ง Overland Contract Company เปน “general purpose company” ทZมอานาจเปลZยนชZอและ charter ของตวเองได

Tim Scott: ผสรางบรษทสมยใหม (ตอ)• เปลZยนชZอ Overland เปน Southern Railway

Security Company ใชเปน holding company คอยๆ ไลซ;อหนในบรษทรถไฟทางใต

• หลงจากทZบรษทรถไฟคแขงในภาคใตคนพบ• หลงจากทZบรษทรถไฟคแขงในภาคใตคนพบความจรงและพยายามเปดโปงตอสาธารณชน Scott ใชวธซ;อหนงสอพมพทองถZนและสZงให บรรณาธการเขยนขาวเชยร

• เสนอตาแหนงกรรมการบรษทใหกบสมาชก Ku Klux Klan หลงจากคนงานผวดาถก KKK ทาราย

ระบบทZ Scott สราง คอทางหลบอานาจรฐ• สมมตถาบรษททZจดทะเบยนในรฐนวยอรกไม

ชอบขอจากดใน charter ทZสภารฐนวยอรกออกให กแคบอกใหทนายไปต ;งอกบรษทหนZงในรฐทZสภาเอ;อประโยชนกวา เชน นวเจอรซ เสรจแลวกสภาเอ;อประโยชนกวา เชน นวเจอรซ เสรจแลวกขายหนของตวเองใหกบบรษทใหมในนวเจอรซ

• ในชวงเวลาเดยวกน นกอตสาหกรรม (industrialists) คนอZน เชน John D. Rockefeller พยายามใชกลไกทรสตทาแบบ Scott แตไมคอยประสบความสาเรจ

กลไกทรสตและปญหา• ทรสต (trust) เปนโครงสรางทZใหผถอหนของ

บรษทตางๆ เอาหนมาแลกเปน “ใบทรสต” ทZควบคมโดยคณะกรรมการกลางทรสต วธน;ชวยใหกลมบรษทในอตสาหกรรมเดยวกนสามารถใหกลมบรษทในอตสาหกรรมเดยวกนสามารถรวมมอกนควบคมผลผลตและต ;งราคา โดยไมละเมด charter ทZหามถอหนในบรษทอZน

• ไมคอยสาเรจเพราะนายทนไมคอยไวใจกน และเสZยงทZจะถกสภานตบญญตไลเพกถอน charter ของบรษททZเปนสมาชกทรสต

สภารฐตางๆ แกกฎหมายเพZอดงดดบรษท

ผลลพธของการยกเลกขอบงคบเฉพาะธรกจ• การแกกฎหมายใหบรษทสามารถกอต ;งเพZอ

จดประสงคอะไรกได (ตราบใดทZไมผดกฎหมาย –“for any lawful purpose”) แทนทZจะทาธรกจเฉพาะทZระบใน charter เหมอนสมยกอน เฉพาะทZระบใน charter เหมอนสมยกอน กอใหเกดบรษทผกขาดรปแบบใหม 2 รปแบบ:

• Conglomerate (holding company ทZถอหนในบรษทหลายบรษท) และ

• Vertically integrated company (ควบคมตลอดlifespan ของสนคา ต ;งแตผลตถงจดจาหนาย)

“การดารงอยชZวนรนดร” ของบรษท• ทาใหบรษทไมตองรบโทษจากการกระทาทZเคยถก

กฎหมายในอดตแตตอนน;ผดแลว ไมเหมอนกบคน

• บรษทใหญทZใชแรงงานทาสในชวง 1930s & 1940s: IBM, Siemens, Daimler-Chrysler, Deutsche Bank, Ford, BMW, Bayer, BASF, Volkswagen, General Motors, Mitsubishi, Mitsui

• บรษทใหญทZใชแรงงานทาสกอนป 1865: American International Group (AIG), Lehman Brothers, Union Pacific, Morgan Chase, Fleetboston

• เทคโนโลยขอมลของ IBM ชวยนาซฆาลางเผาพนธยว

ผลพวงของการจากดความรบผด• รปแบบจากดความรบผด (limited liability) สงผลให

บรษทสมยใหมเปนรปแบบการทาธรกจทZไดรบความนยมสงมาก และสรางแรงจงใจใหคนเรZมธรกจใหมๆ

• ในขณะเดยวกน การจากดความรบผดกทาใหการลงโทษจตสานกทางอาญาทาไดยาก - บรษทไมม “จตสานก” เหมอน

ปจเจก สรางแรงจงใจเชงลบดวยการจาคกไมได

• นอกจากน;น ยงเปนการโยกยายตนทนความเสยหายจากบรษทไปใหปจเจกหรอสงคมแบกรบ เชน สงคมรบความเสยหายจากมลพษ, พนกงานรบความเสยหายจากอบตเหตในทZทางาน (เพราะ “เลอก” ทZจะทางานน;นเอง)

กระแสการควบรวมกจการ 1897-1903• ในชวงเวลาเพยง 6 ป บรษท 2,650 แหงใน

อเมรกาถกซ;อหรอควบรวมไปเปนบรษทใหญข;น

• ในป 1890 สวนของผถอหนในบรษทมหาชนท;งประเทศเทากบ $33 ลาน � ในป 1903 พงเลย ประเทศเทากบ $33 ลาน � ในป 1903 พงเลย $7,000 ลาน และมบรษทขนาดใหญ 250 แหง เชน International Paper (1898), U.S. Steel (1901) และ International Harvester (1902)

• U.S. Steel มสวนแบงตลาด 62%, Harvester ม 85%, American Can Company ม 90%

Fourteenth Amendment

All persons born or naturalized in the United States and

subject to the jurisdiction thereof, are citizens of the United

States and of the State wherein they reside. No State shall

• เขยนเพZอคมครองสทธของอดตทาสเปนหลก:

States and of the State wherein they reside. No State shall

make or enforce any law which shall abridge the privileges

or immunities of citizens of the United States; nor shall any

State deprive any person of life, liberty, or property, without

due process of law; nor deny to any person within its

jurisdiction the equal protection of the laws.

Santa Clara County v. Southern Pacific Railroad• คดทZข ;นสศาลฎกาในป 1886 เปนคดประวตศาสตรทZ

ตดสนวา บรรษทเปน “บคคล” (person) และดงน;นกฎหมายจงตองคมครองเสมอนปจเจกชน

• แตเหตผลของศาลไมปรากฏในคาพพากษา

• ใน Statement of Facts: “Before argument Mr. Chief Justice Waite said: The court does not wish to hear argument on the question whether the provision in the Fourteenth Amendment to the Constitution... applies to these corporations. We are all of opinion that it does.”

อทธพล laissez-faire ตอศาล 1880-1930• Herbert Spencer: นกคดผทรงอทธผลสงสดใน

สมยน;น ขาย Social Statics และหนงสอเลมอZนๆ ไดกวา 350,000 เลมในอเมรกา

• สมมตฐานหลกของ laissez faire คอ มนษยทก• สมมตฐานหลกของ laissez faire คอ มนษยทกคนเปนเจาของชะตาชวตของตวเอง การใช เสรภาพของปจเจกไมใชเรZองของสงคมหรอรฐ

• การชวยคนทZเกดมาออนแอหรอพการกไมควรทา เพราะมนขดแยงกบธรรมชาตมนษย (“survival of the fittest”; Social Darwinism agenda)

แตในความเปนจรง คนยงไมคอยมเสรภาพ• กฎหมาย Jim Crow (แบงแยกผว): ชาวแอฟร

กน-อเมรกนสญเสยสทธทZเคยไดในชวงเวลาส ;นๆ หลงการประกาศเลกทาส

• ผหญงไรสทธทางการเมอง ถกเอาเปรยบท;งในทZ• ผหญงไรสทธทางการเมอง ถกเอาเปรยบท;งในทZทางานและทZบาน (วฒนธรรม คานยม ฯลฯ)

• ความสมพนธระหวางนายจาง-ลกจางถอเปนความสมพนธ สวนบคคล และดงน;นรฐธรรมนญจงไมคมครอง; กอนศาลตดสนป 1843 นายจางทารายลกจางอยางถกกฎหมายได

แมแตคนอเมรกนผวขาวกไมมเสรภาพ...• หลายอตสาหกรรม เชน เหมองแรและโรงงานทอ

ผา “แบลกลสต” ลกจางทZพยายามออกจากบรษท

• บรษทหลายแหงบงคบใหลกจางซ;อเครZองใช อปโภคบรโภคทZรานคาของบรษทในราคาแพงอปโภคบรโภคทZรานคาของบรษทในราคาแพงกวาราคาตลาด สงผลใหลกจางตองเปนหน;ไมส ;นสด ถาออกอาจถกจาคกเพราะผดนดชาระหน;

• “crimes of status” : ในทกมลรฐ การไมหางานทา ถาไมใชคนพการและมแหลงรายไดอZน ถอเปนอาชญากรรมทZมโทษปรบหรอจาคก

สหภาพแรงงานเรZมมบทบาท• Paris Commune ป 1871: คนงานและทหาร

หลายพนคนยดกรงปารส จดต ;งรฐบาลของตวเอง เปดโรงงานทZถกปดเปนสหกรณ คนงานในอเมรกาจดงานระดมทนให หลงเกดเหตการณน; คาวา จดงานระดมทนให หลงเกดเหตการณน; คาวา “communist” กลายเปนคาดาเหมารวม

• เปาหมายของสหภาพแรงงานอเมรกายคแรกคอเรยกรองใหลดชZวโมงทางานตามกฎหมายเปน 8 ชZวโมงตอวน แตถงแมจะแกกฎหมายสาเรจ กบงคบใชลาบาก ถกตารวจ+นายจางกดขZตอไป

Lochner v. New York• สภาพการทางานในรานเบเกอรแยมาก ลกจาง

หลายคนทางานเกน 110-120 ชZวโมงตอสปดาห

• ในคดประวตศาสตรป 1905 ศาลฎกาพพากษาวากฎหมายรฐนวยอรกทZกาหนดเพดานชZวโมงกฎหมายรฐนวยอรกทZกาหนดเพดานชZวโมงทางานในรานเบเกอรไวทZ 60 ชZวโมงตอสปดาหน;น ละเมดหลก “due process” และ “freedom of contract” ใน Fourteenth Amendment

• “substantive due process” : ศาลฎกามอานาจตดสนความชอบของการออกกฎหมายของสภารฐ

กาเนดกฎหมายตานการผกขาด• Sherman Antitrust Act (1890) & Clayton Antitrust

Act (1914): หลกการ “restraint of trade or

commerce” กวาง � อดมการณทางการเมองครอบงาย

• ประเมนวากจกรรม 4 เรZองลดขดการแขงขนอยางม• ประเมนวากจกรรม 4 เรZองลดขดการแขงขนอยางม

นยสาคญหรอมแนวโนมจะสรางผผกขาดหรอไม: price

discrimination, exclusive dealings/tying, mergers &

acquisition, competing firms share director

• ปธน. Teddy Roosevelt เจาของสมญา “trust buster”

ทลายทรสต 44 แหง, ปธน. Taft ทลาย 90 แหง

คดยบ Standard Oil ป 1911• ทรสตทZ John D. Rockefeller จดต ;ง แปลงเปน holding

company ชZอ Standard Oil Company of New Jersey

ถอหนในบรษท 41 แหงเปนช ;นๆ

• มสวนแบงตลาดน;ามน 91% ของปรมาณการผลต และ • มสวนแบงตลาดน;ามน 91% ของปรมาณการผลต และ

85% ของยอดขาย

• รฐบาลฟองศาลวาเปน “unreasonable monopoly” ดวย

หลกฐานอาท ขายในราคาลบใหกบบรษทรถไฟ, โกง

ราคาในตลาด, เอาเปรยบมาตรฐานการขนสง ฯลฯ

• หลงบรษทถกยบ Rockefeller กลายเปนเศรษฐ #1

ยคทองของนกอตสาหกรรม

อเมรกน 22 ใน 30 คนทZรวยทZสดอยในยค 1850-1930

ท �มา: http://www.nytimes.com/ref/business/20070715_GILDED_GRAPHIC.html

ธรกจยคแรกสนบสนนใหมองคกรกากบดแล• 1886: Interstate Commerce Commission

• 1906: Pure Food and Drug Act, Meat Inspection Act

• 1911, National Association of Manufacturers รางกฎหมายตนแบบเรZองการตอบแทนลกจาง มลรฐ 25 แหงนาไปใชบงคบจรงภายใน 3 ปตอมา

• 1913: The Federal Reserve System

• 1914: Federal Trade Commission

• 1930s: Securities and Exchange Commission, National Labor Relations Board, Federal Communications Commission, ฯลฯ

จดจบของ Social Darwinism: 1930s• Great Depression + ชยชนะของ FDR (หาเสยง

ดวยนโยบายประชานยม) สงผลใหรฐบาลกลางและศาลสงเลก ‘เขาขาง’ ธรกจ

• สภาคองเกรสออกกฎหมาย Norris-LaGuardia • สภาคองเกรสออกกฎหมาย Norris-LaGuardia ในป 1932 หามศาลสZงระงบการผละงานของคนงาน (injunction)

• ศาลฎกาเลกใช “substantive due process”: คด West Coast Hotel Company v. Parrish ป 1937 รบรองกฎหมายคาแรงข ;นตZาในรฐวอชงตน

“Second Bill of Rights” ของ FDRประกนสทธของปจเจกตามหลก “สทธมนษยชน”

• สทธของลกจางทZจะไดรบคาแรงทZเปนธรรม

• สทธของเกษตรกรทZจะไดรบผลตอบแทนทZเปนธรรม

• สทธของผประกอบการรายยอยทZจะไดรบการคมครองจากอานาจผกขาดและการแขงขนทZไมเปนธรรม

• สทธของทกครวเรอนทZจะมทZอยอาศย

• สทธของประชาชนทกคนทZจะไดรบการศกษาและการประกนสขภาพ

• สทธของผอาวโส ผพการ และคนวางงานทZจะไดรบความมZนคงทางเศรษฐกจ

คลZนลมสงบในโลกธรกจ: 1930s-1970• ต ;งแตยค FDR จนถงทศวรรษ 1970 อเมรกาผาน

เหตการณใหญๆ หลายคร;ง (สงครามโลกคร;งทZ 2, McCarthyism, สงครามเกาหล, Civil Rights Movement, สงครามเวยดนาม) แตการตอส Movement, สงครามเวยดนาม) แตการตอส ระหวางผมสวนไดเสยในโลกธรกจคอนขางสงบ

• “Private economic power is held in check by the countervailing power of those who are subject to it” – John Kenneth Galbraith

• ทศวรรษตอมาจะพสจนใหเหนวา Galbraith คดผด

ขบวนการผบรโภคและสZงแวดลอม: 1970s• เอนจโอคมครองผบรโภคและสZงแวดลอมหลายแหงใน

อเมรกาถอกาเนดในป 1969 และ 1970: Friends of the Earth, the Natural Resources Defense Council, Public Citizen, Common Cause, Environmental Action, the Center for Law and Social Policy, Action, the Center for Law and Social Policy, Consumer Federation of America

• ผลกดนกฎหมายทZขยายอานาจของรฐบาลกลางจนสาเรจ นาไปสการต ;ง Environmental Protection Agency, Occupational Safety and Health Administration, Consumer Product Safety Commission

Big Business เรZมผนกกาลงกนลอบบ;...• Lewis Powell เขยน “Attack on American Free

Enterprise System” ใหกบสภาหอการคาอเมรกน –

• “Strength lies in organization, in careful long-range planning and implementation, in consistency of action over an indefinite period of years, in the scale of financing available only through joint effort, and in the political power available through united action and national organizations.”

• สองเดอนตอมา ปธน. Nixon แตงต ;งให Powell เปนผ พพากษาศาลสง

...และกอต ;งแนวรวม/สถาบนเพZอตานกระแส• Center for Tobacco Research – Wall Street Journal

อธบายวาเปน “the longest running misinformation campaign in U.S. business history”

• Cooler Heads มจดประสงค “dispel the myths about global warming”

• Competitive Enterprise Institute รณรงคตอตานกฏเกณฑดานความปลอดภยและสZงแวดลอม

• Environmental Education Working Group พยายามเปลZยนหลกสตรเกZยวกบสZงแวดลอมในโรงเรยน

กลยทธ astroturf & ฟองหมZนประมาท• astroturf = มอบจดต ;งทZสนบสนนภาคธรกจ ระดมคนได

ทนทในประเดนอะไรกได บรษทหลายแหงเชZยวชาญมาก

• หลายบรษทเรZมใชการฟองหมZนประมาทเปนกลยทธในการปดปากหรอขมขผไมเหนดวย: SLAPP = “strategic lawsuit against public participation” (Pring & Canan)

• อตสาหกรรมอาหารลอบบ;สภาหลายรฐใหออกกฎหมายหามวจารณผลตภณฑเกษตร (“agricultural product disparagement laws”) คดทZโดงดงทZสดคอ Cactus Cattle Corporation ฟอง Oprah Winfrey กบ Howard Lyman ในป 1996 หลงจดรายการเกZยวกบโรค mad cow

money = speech, ตกรอบ “คอรรปชZน”• ศาลฎกาตความวาการใหเงนอดหนนพรรคการเมองของ

บรษทใหญสมควรไดรบการคมครองโดยกฏหมายในระดบเทาเทยมกบการแสดงออกของประชาชน: money = speech …แปลวาใครไมมเงนกไมม speech หรอเปลา?

• นอกจากน;ยงตกรอบ “คอรรปชZน” (กฎหมายลงโทษได) ให แคบลง หมายถงแคคอรรปชZนแบบ “quid pro quo” คอเฉพาะในกรณทZศาลสามารถโยงเสนทางเงนเขากบการกระทาทZเฉพาะเจาะจงของนกการเมองไดโดยตรงเทาน;น

• สทธ “free speech” ของบรษทเรZมไดรบการคมครองเหนอสทธของประชาชน (เชน โฆษณาบดเบอนได)

ทฤษฎทZพยายามอธบาย บรษท = บคคล• Transparent Veil Theory: สทธของบรษท = สทธของผ

ถอหนบรษท ...แตอธบายแบบน;ไมถก เพราะบรษทมชองโหวความรบผด ไมเหมอนกบคน เชน ถาหมากดเพZอนบาน เจาของหมาตองรบโทษ แตถาชาวบานปวยจากมลพษทZบรษทปลอย ชาวบานฟองผถอหนโดยตรงไมได บรษทปลอย ชาวบานฟองผถอหนโดยตรงไมได

• Natural Entity Theory: บรษทเปน “พลเมอง” ของสงคมเหมอนกน ดงน;นจงมสทธพลเมอง ...แนวคดน;เผยแพรโดยนกกฎหมายเยอรมนนาม Otto Gierke (1841-1921) แตไมเคยไดรบความนยมในอเมรกา เพราะผรางรฐธรรมนญตองการ จากด อานาจของบรรษท ไมใชคมครอง

ยครงเรองของ CEO : 1970-2002• คานยมทศวรรษ 1950: CEO = team player ผกม

บงเหยนใหบรษทเตบโตอยางมZนคง ไมเสZยงมาก

• คานยมต ;งแตทศวรรษ 1980: CEO = celebrity, swashbuckler, super-salesman, public advocate

• stock option กลายเปนมาตรฐานใน package • stock option กลายเปนมาตรฐานใน package คาตอบแทนผบรหาร � เพZมแรงจงใจใหผบรหารทา(ยงไงกได)ใหราคาหนข;น

• อตราสวนคาตอบแทนผบรหารตอพนกงานเฉลZย: 42 เทาในป 1980 � 411 เทาในป 2001

• ป 1993 คองเกรสกดดน Financial Accounting Standards Board ไมใหนบ option เปน expense

สามยคในการสรางสทธของบรรษท

สามยคในการสรางสทธของบรรษท (ตอ)

สามยคในการสรางสทธของบรรษท (ตอ)

สามยคในการสรางสทธของบรรษท (ตอ)

จากโมเดลผถอหน สโมเดลผมสวนไดเสย

โอกาสในวกฤต?

ท �มา: Triple Bottom Line Reporting: A Strategic Introduction to Economic, Environmental and Social Performance

Measurement, David Crawford, Certified Management Accountants Canada, www.cma-canada.org