Upload
gervais-habarugira
View
107
Download
11
Embed Size (px)
Citation preview
IMIRIRE Y’AMATUNGO
(INKA)
Byateguwe na
Dr. Gervais HABARUGIRA
BIMWE MU BY’INGENZI TOGOMBA KUMENYA
1. Ibyo kurya bigabanije mu byiciro bikurikira: Ibitera
imbaraga, ibirinda indwara n’Ibyubaka umubiri;
2. 75% by’Umusaruro w’ibikomoka ku matungo biva
mubyo tugaburira amatungo yacu;
3. Hari uburwayi bwinshi bukomoka ku mirire mibi;
4. Hari ibyo kurya byinshi bibamo uburozi (Isogo,
Amasaka; Imyumbati imwe n’imwe)
5. Bimwe mu byo kurya iyo bibaye byinshi biba uburozi.
AMOKO Y’IBYATSI BIGABURIRWA AMATUNGO N’IBICE BIRIBWA
1. Ibinyamahundoa. Urubingo (Pennisetum purpureum)b. Setariac. Umucaca (Kikuyu grass)d. Amasaka (Amababi, impeke)e. Ibigoli (Amababi, impeke)f.
2. Ibinyamisogwea. Mucuna (Mucuna pruriens)b. Desmodium (Desmodium intortum, Desmodium uncinatum)c. Luzerne d. Iminyegenyege (Cajanus cajan)e. Umuruku (Tephrosia vogelli)f. Kaliyandra (Calliandra callotrisus)g. Lesena (Leucena leucocephara na Leucena diversifolia)h. Sesibaniya (Sesbania sesban)
3. Ibinyabijumbaa. Ibijumba (Amababi, Ibijumba, Uruti)b. Ibirayi (Amababi, Ibijumba)c. Imyumbati y’imiribwa (Amababi, Ibijumba)
UKO BAGABURA UBWATSI N’AMAZI
Uko bagabura ubwatsi
1. Inka igomba kurya 1/10 cy’ibiro ifite cy’ubwatsi ku munsi
Urugero: Inka ifite ibiro 400 igomba kurya ibiro 40 by’ubwatsi ku munsi
2. Ubu bwatsi bugomba kuba bugabuye ku bury bukurikira
Ibinyamahundo: 2/3 by’ubwatsi bwose
Ibinyamisogwe: 1/3 cy’ubwatsi bwose
Ubwatsi gugaburwa mu byiciro bitatu ku munsi ari byo:
o Mu gitondo: ¼ cy’ubwatsi bwose
o Saa sita: ¼ cy’ubwatsi bwose
o Nimugoroba: 2/4 by’ubwatsi bwose.
Uko bagabura amazi
Akamaro k’amazi mu mubiri
1. Amazi agize 65-70% by’umubiri w’inyamaswa
(n’abantu);
2. Amazi niyo afashay ikoreshwa neza ry’ibindi turya;
3. Amazi niyo agize igice kinini cy’amata ku nka
z’amata(87-90%)
4. Amazi ni umuti ku ndwara nyinshi (impyiko, impiswi,
n’izindi ….).
Ingano y’amazi akenewe ku munsi bitewe n’ikigero cy’inka
Ikigero cy’inka ikamwa (y’amata)
Umukamo Ingano ngombwa y’amazi (litiro)
Impuzandengo (moyenne) y’amazi akenewe (litiro)
Inyana (ukwezi 1-4) - 4,9–13,2 9
Ishashi (Amezi 5-24) - 14,4–36,3 25
Inka ikamwa 13,622,7
68–8387–102
85
Inka itetse - 34–49 41
UKO BAHUNIKA UBWATSI
Impamvu yo guhunika ubwatsi
1. Kuzigamira ibihe bibi by’inzara (Izuba ryinshi)
2. Kwirinda gupfusha ubusa igihe hari ubwatsi
bwinshi.
Uburyo bwo guhunika ubwatsi
1. Uburyo bwo kwanika ubwatsi (fannage);
2. Uburyo bwo guhamba ubwatsi (ensilage).
INYONGERA MU BYO KURYA BY’AMATUNGO
Impamvu y’inyongera mubyo kurya:Inyongera mubyo kurya by’inyamaswa ni ngombwa ku mpamvu zikurikira:
1.Kuba ibyo tugabura bitujuje intungamubiri itungo rikeneye mu mibereho
myiza yaryo;
2.Kuba inka irwaye ikeneye inyongera zimwe na zimwe;
3.Kuba inka ihaka ikeneye intungamubiri nyinshi zidashobora kuboneka mu
bwatsi bwonyine.
Amoko y’inyongera mubyo kurya:1.Invange y’igiheri (Concentrés) ku nka cyane cyane zikamwa;
2.Imyunyu ngugu (Bloc à lécher);
3.Vitamini (Imvange za Vitamini n’imyunyu ngugu);
4.N’ibindi ….
AMAFOTO AJYANYE N’INYIGISHO
1. Urubingo 2. Setaria
3. Umucaca (Kikuyu grass) 4. Lesena
5. Umuruku (Tephrosia vogelii) 6. Calliandra
MURAKOZE MURAKAGIRA AMATA !!!