ANG ATING MGA LIKAS NA YAMAN.

HALIMBAWA

NG MGA

YAMANG

LIKAS,

YAMANG

TAO AT

YAMANG

KAPITAL

SALIK NG

PRODUKSYON

YAMANG

LIKAS

YAMANG

TAOYAMANG

KAPITAL

YAMANG LIKAS

YAMANG LIKASAng yamang likas ay ang pangunahing

pinagmumulan ng yaman at batayan ng

kaunlarang pangkabuhayan

Yaman na biyaya ng kalikasan.

Mga likas na yaman

- kagubatan, anyong tubig, anyong lupa,

mineral, mga isda at hayop.

YAMANG LUPA Ang lupain sa ating bansa ay may sukat na

300,000 na kilometro kuwadrado. Ito ay binubuong iba’t ibang anyong lupa

Ang lupa ay pinanggagalingan ng mga hilaw namateryales na kailangan sa paglikha ng mgaprodukto.

Mahigit sa 50% ng ating lupain ay kagubatan.

Ang natitira ay alienable at disposable lands o mga lupain na maaring ipamana o ipamahagitulad ng mga lupaing residensyal, komersyal at lupang agrikultural.

YAMANG GUBAT Mahigit kalahati ng ating kalupaan ay mga kagubatan.

Mahigit 50% naman ng kagubatan sa bansa ay

matatagpuan sa Mindanao.

Ang CARAGA ay katatagpuan ng virgin forests.

Ang mga kagubatan tulad ng mangrove, beach, at molave

ay matatagpuan sa mababang lugar.

Ang dipterocarp, pine at mossy ay sa matataas na lugar.

Ang ating kagubatan ay puros mga tropical forests.

MGA URI NG PUNO NA

MATATAGPUAN SA ATING

KAGUBATAN.

Pinanggagalingan ng

matitibay na kahoy

at ginagawang

muwebles.

dipterocarp

Kilala bilang Philippine

Mahogany, ito ay

ginagawang herbal na gamot

bamboo

Isang mataas na halamang

tropikal at uri ng damo na

walang halaman ang tangkay,

ginagawa itong basket, bahay,

tulay at muwebles

MANGROVES

Nagsisilbing bakod

sa mga mababang

bahagi ng

katubigan

NIPA PALMS

Pinanggagalingan ng

materyal sa paggawa ng

bahay sa lalawigan o

bahayy kubo

Ang mabilis ang pagkasira at

pagkaubos ng ating kagubatan

ay isang malaking suliranin ito

ay dahil sa ilegal na pagtotroso,

pagputol sa mga batang

punongkahoy at pagkakaingin.

ILEGAL NA PAGTOTROSO

PAGKAKAINGIN

FLASHFLOODAng flashflood sa iba’t

ibang lalawigan

tuwing tag-ulan.

Kumikitil ito ng

maraming buhay at

sumisira ng milyon-

milyong ari-arian.

GLOBAL WARMING

GLOBAL WARMING

Ito ay ang pag-init ng ating

kapaligiran kaya ang climate change

ay ating nararanasan.

Ang “Climate Change” ang biglaang

pagbabago ng klima o panahon mula

sa malamig hanggang sa mainit na

panahon.

BAHAGING GINAGAMPANAN NG

PAMAHALAAN SA PAGSAGIP NG ATING

KAGUBATAN

Ang One Manila at Green Peace

Environment ay sinusulong ang

reforestation.

Ang reforestation ay ang pagtatanim muli

ng mga puno sa kagubatan isinasagawa

upang mapalitan ang mga nawalang

puno.

Mahalaga rin magkaroon ng political will

ang pamahalaan upang ipatupad ang log

ban.

Ang ating ekonomiya, ekolohiya at ang susunod

na henerasyon ay maapektuhan kapag hindi

nabigyang pansin ang kalagayan ng ating

kagubatan.

Bawat isa sa atin ay may pananagutan sa

pangangalaga ng ating kagubatan dahil tayo rin

ang gumagamit nito.

Mahalaga na tayo ay magkaisa, magmalasakit at

magtulungan upang malinang at mapagyaman

muli ang ating kagubatan.

PRIORITY PROTECTED AREAS

MOUNT ISAROG NATIONAL PARK

- Ang Mount Isarog ang pangalawang

pinakamataas na bulkan na may sukat na 1,996

meters above sea level sa Bicol Region

PALANAN WILDERNESS AREA (SIERRA

MADRE, NORTHERN LUZON)

- Ang pinakamalaking protected areas sa Pilipinas na

kumakatawan sa sampung bahagdan ng natitirang

pangunahing kagubatan sa ating bansa.

MOUNT IGLIT-BACO NATIONAL PARK

(MINDORO)

- Ang endangered na tamaraw ay matatagpuan dito

MOUNT GUITING-GUITING NATURAL PARK

(ROMBLON)

- Ang kagila-gilas na dalisdis ng bulubunduking

kagubatan na ito, ang dahilan kung bakit

napangalagaan at napagyaman ang lugar na ito.

Matatagpuan dito ang malalaking unggoy, fruit

bats at mahigit na 100 na kilalang specie ng ibon.

EL NIDO MARINE RESERVE (PALAWAN)

- Isa sa pinakatanyag na tourist spot sa ating bansa.

CORON ISLAND

-ang isla na katatagpuan ng virgin forests na

nakamamanghang dalisdis. Ang Tagbanua, ang

mga katutubong residente ng Coron, ay

tinatayang isa sa mga pinakamatandang

pangkat-etniko sa ating bansa

MOUNT PULAG

APO REEF

TURTLE ISLAND

MOUNT ARAYAT

LAKE MAHAGNAO VOLCANIC PARK

(EASTERN LEYTE)

MOUNT MALINDANG ( NORTHWESTERN

MINDANAO)

MOUNT KANLAON NATURE PARK (CEBU)

MOUNT MAYON (BICOL)

YAMANG TUBIG Ang ating territorial water ay may sukat na 1.67 milyon

kilometro kwadrado na dahilan upang kilalanin ang bansa

na isa sa mga sentro ng pangisdaan.

Ang ating karagatan, dagat, ilog, sapa at iba pang anyong

tubig ay pinagkukunan ng iba’t ibang pagkaing dagat.

Humigit sa 70% ng produksiyon ng isda ay buhat sa

Gitnang Luzon, Kanlurang Visayas at Timog Luzon

kasama na rin ang baybayin ng Sulu, Zamboanga at

Maynila.

MGA SULIRANIN NG YAMANG TUBIG

POLUSYON

PAGKASIRA NG

CORAL REEFS

PAGKAUBOS NG

YAMANG DAGAT

KAWALAN NG DISIPLINA

Ang pagtatapon ng basura sa estero, ilog, sapa at

karagatan ay nagpapakita ng kawalan ng disiplina

dahil sa mga anyong tubig na ito kumukuha ng

hanapbuhay ang mga tao.

Dahil sa pagtatapon natin dito ay nagkakaroon ng red

tide dahil sa microorganism na tinatawag na

dinoflagellates.

Ang paggamit ng pinong lambat at dinamita ay

nakakapinsala rin sa mga yamang dagat.

KAKULANGAN SA KAALAMAN

Ang mga mangingisda ay walang sapat na

kaalaman tungkol sa pagpapaunlad ng

industriya ng pangingisda.

Ang paggamit ng makabagong teknolohiya at

kasanayan sa modernong pamamaraan ng

pangingisda at pangangalaga sa yamang

dagat ay dapat maturo sa kanila upang

maproteksiyonan at mapagyaman nila ang

mga yamang dagat.

HINDI PAGPAPATUPAD NG MGA BATAS

UKOL SA PANGANGALAGA NG YAMANG

DAGAT.

Ang polusyon sa tubig ay lalong lumalala

at nagbubunga ng cyanide poisoning.

Ang sodium cyanide ay isang kemikal na

ginagamit sa panghuhuli ng pulutong na

isda para foreign at domestic na

pamilihan.

MGA BATAS NA DAPAT IPATUPAD UPANG

MAPANGALAGAAN ANG YAMANG TUBIG.

Republic Act 7160

- Tinatawag na Local Government Code ngPilipinas na nagpapatupad ng batas sasanitasyon at kalinisan sa kapaligiran.

Republic Act 3931

-Tinatawag rin na National Water and Air Pollution Control Commission. Ang batasna nagbabawal at nagpaparusa sasinumang nagtatapon sa tubig nanagdudulot ng polusyon sa likas na yaman.

Presidential Decree 948

- Batas na sumusulong sa R.A 3931 at nagbibigay daan sa pagtatag ng Pollution Control Law na nagsasagawa ngpangongolekta ng mga solidong bagay naitinatapon sa ilog at iba pang anyongtubig.

Executive Order 54 ( SAGIP PASIG)

- Ang nagtatag ng Pasig River Rehabilitation Commission na angpangunahing layunin ay linisin, sagipin, at buhayin muli ang Ilog Pasig na isangmakasaysayang ilog sa ating bansa.

KAGAWARAN NG KAPALIGIRAN

AT LIKAS NA YAMAN ( DENR)

Ang pangunahing ahensiya ng

pamahalan na may pananagutan sa

pangangalaga at pagbibigay

proteksiyon sa mga likas na yaman.

Naglulunsad din ito ng mga

programa at proyekto upang iligtas

ang iba’t ibang uri ng yamang tubig.

BUREAU OF AQUATIC RESOURCES

Ang mga lokal na pamahalaan,

print at broadcast media at ang

mga komunidad ay

nakikipagtulungan sa

pagsasagawa ng rehabilitasyon

ng Ilog Pasig.

ILOG PASIG NOON

ILOG PASIG NGAYON

YAMANG MINERAL Ito ang yaman na nakukuha sa kailaliman ng lupa. Ang

lupaing sumasakop sa yamang ito ay kabilang sa mga

lupaing pag-aari ng bayan.

Ito ay isa sa pinakamahalagang yaman ng bansa, kaya

kailangang mapangalagaan at maproteksiyonan ito mula

sa mapang-abuso na tao.

Sa pamamagitan ng Republic Act 7942 ( An Act Instituting

a New System of Mineral Resources Exploration,

Development, Utilization and Conservation) ay itinaguyod

ang pagpapaunlad ng mineral.

MGA URI NG MINERAL

METAL DI-METAL

GINTO

TANSO

COPPER

PILAK

NIKEL

BAKAL

MARMOL

ASBESTOS

JADE

ASOGE

LIMESTONE

ALUMINYO

CLAY

SULPHUR

PETROLYO

GAS

KARBON

Sa Isla ng Nonoc, Surigao matatagpuan ang

mayamang deposito ng nikel na ginagamit sa

paggawa ng baterya.

Ang gintong minimina sa Benguet, Paracale,

Camarines Norte at Masbate ay kailangan sa

paggawa ng mga mamahaling alahas.

Ang bakal na nakukuha sa Zamboanga del

Sur, Davao Oriental at Camarines Norte ay

pinapakinabangan sa paglikha ng asero na

kailangan asa proyektong imprastraktura.

Ang marmol ay isang di-metal na mineral na

may pinakamalaking deposito sa Romblon.

Ginagamit ito sa paggawa ng sahig, dingding

ng bahay at gusali at mga kagamitang

pandekorasyon.

Ang jade naman ay ginagawang alahas

at pandekorasyon ay makukuha sa sa

Sta. Cruz, Zambales.

Ang gas at petrolyo ay mga di-

metal na mineral na mahalaga sa

ekonomiya.

Ang panggatong na karbon ay ginagamit

sa mga makinang elektrisidad.

Ang malaking deposito ng langis ay natuklasan sa

mga bahagi ng Palawan. Ang Malampaya Oil Project

sa Palawan ay isinasagawa upang makakuha ng

langis at gas na maisu-supply sa pangangailangan ng

ekonomiya at inaasahan na magbabawas ng

pagkakadepende ng ating bansa sa mga imported fuel

YAMANG ENERHIYA

Ito ang pinagkukunan ng lakas

at kakayahan sa paggawa.

Sa ating bansa, may iba’t ibang

pinagkukunan ng enerhiya na

makatutulong sa atin kapag

nagkaroon ng krisis sa enerhiya.

HYDROELECTRIC ENERGY

Galing sa ating mga yamang tubig tulad ng

Maria Cristina Falls sa Lanao del Norte na

nagsu-supply ng elektrisidad sa Mindanao

GEOTHERMAL ENERGY

Isa sa mga enerhiya nakapag-aambag sa

operasyon sa industriya. Ito ay nagmumula sa

ilalim ng lupa.

DENDROTHERMAL ENERGY

Ang enerhiya na buhat sa singaw na likha

ng mga nasusunog na kahoy tulad na

lamang ng Ipil-ipil.

SOLAR ENERGY

Ito ay nagmumula sa init ng araw.

FOSSIL FUEL

Pinagkukunan ng enerhiya na mula sa

labi ng mga tuyong halaman at hayop.

WIND ENERGY

Enerhiya na galing sa mga windmills, ito ay

pinapatakbo sa pamamagitan ng wind turbines.

Ang blades na ito ang tumutulak sa generator na

lumilikha ng elektrisidad.

PLANTANG NUKLEYAR SA MORONG, BATAAN

YAMANG KAPITAL

Ang yamang kapital ay tumutukoy sa lahat ng mga bagay

na ginagamit ng tao upang kunin at isailalim sa isang

proseso ang mga hilaw na materyales upang makabuo ng

panibagong produkto.

Kabilang dito ang mga kagamitan, makinarya,

kasangkapan, pabrika, imbakan, transportasyon at iba

pang ga pasilidad na ginagamit sa proseso ng produksyon.

Ang kalakal na capital ay kakaiba sa mga kalakal na pang-

konsumo

YAMANG TAOMahalaga ang sa salik ng

produksiyon ang tao sapagkat siya

ang gumagamit ng lakas at

nagpaunlad sa mga yamang likas

Ang yamang tao ay batayan din sa

pag-unlad. Tao ang naghahawan ng

landas patungo sa kaunlarang

pangkabuhayan at hangaring

panlipunan ng bansa.