Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chuc

Baøi giaûng kinh teá vi moâ

Chöông 1: Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà kinh teá hoïc

Chöông 2: Caàu, cung vaø giaù thò tröôøng

Chöông 3: Lyù thuyeát löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng

Chöông 4: Lyù thuyeát veà saûn xuaát vaø chi phí saûn xuaát

Chöông 5: Thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn

Chöông 6: Thò tröôøng ñoäc quyeàn hoaøn toaøn

Chöông 1

Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà kinh teá hoïc

Caùc khaùi nieäm cô baûn

Caùc vaán ñeà cô baûn trong kinh teá học

Caùc heä thoáng kinh teá vaø caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà cô baûn

1. Kinh teá hoïc

Kinh teá hoïc laø boä moân khoa hoïc xaõ hoäi, nghieân cöùu vieäc löïa choïn caùch söû duïng hôïp lyù nguoàn löïc khan hieám ñeå saûn xuaát ra nhöõng haøng hoùa vaø dòch vuï, nhaèm thoûa maõn cao nhaát nhu caàu cho moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi.

I. Caùc khaùi nieäm cô baûn

2. Kinh teá hoïc vó moâ vaø vi moâ Kinh teá hoïc vó moâ: Nghieân cöùu toaøn

boä neàn kinh teá: saûn löôïng, taêng tröôûng, laïm phaùt, thaát nghieäp…

Kinh teá hoïc vi moâ: Kinh teá vi moâ nghieân cöùu haønh vi cuûa töøng thaønh phaàn, töøng ñôn vò rieâng leû trong neàn kinh teá.

* Ngöôøi tieâu duøng

* Coâng nhaân

* Doanh nghieäp

* Chính phuû

Moái quan heä giöõa kinh teá hoïc vi moâ vaø vó moâ.

I. Caùc khaùi nieäm cô baûn

I. Caùc khaùi nieäm cô baûn3. Kinh teá hoïc thöïc chöùng vaø kinh

teá hoïc chuaån taéc* Kinh teá hoïc thöïc chöùng

Moâ taû, lyù giaûi vaø döï baùo caùc vaán ñeà kinh teá ñaõ, ñang vaø seõ xaûy ra treân thöïc teá - voán laø keát quaû cuûa söï löïa choïn cuûa caùc taùc nhaân kinh teá.

* Kinh teá hoïc chuaån taéc: ñöa ra nhöõng chæ daãn, nhöõng quan ñieåm caù nhaân veà caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà kinh teá.

- Lieân quan ñeán caùc giaù trò ñaïo ñöùc, xaõ hoäi, vaên hoùa.

- Thöôøng mang tính chuû quan cuûa ngöôøi phaùt bieåu.

- Laø nguoàn goác baát ñoàng quan ñieåm giöõa caùc nhaø kinh teá hoïc.

1. Ba vaán ñeà cô baûn cuûa moät heä thoáng kinh teá

* Saûn xuaát caùi gì? Soá löôïng bao nhieâu?

* Saûn xuaát nhö theá naøo?

* Saûn xuaát cho ai?

II. Caùc vaán ñeà cô baûn trong kinh teá hoïc


2. Vaán ñeà hieäu quaû

Hieäu quaû löïa choïn ( Hieäu quaû veà maët kyõ thuaät)

Hieäu quaû saûn xuaát : theå hieän qua ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát

Ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát (PPF) : laø moät sô ñoà cho thaáy nhöõng keát hôïp toái ña soá löôïng

caùc saûn phaåm, maø neàn kinh teá coù theå saûn xuaát, khi söû duïng toaøn boä nguoàn löïc cuûa neàn kinh teá.

Bieåu : Khaû naêng saûn xuaát

Maùy tính (chieác)

Xe hôi (chieác)

1.000 0

900 10

750 20

550 30

300 40

0 50

Xe hôi

Maùy tính

300

500

550

750

900

1.000

0 10 15 20 30 40 50

I

Saûn xuaát keùm hieäu quaû

Ñöôøng PPF

U Khoâng theå ñaït ñöôïc

Saûn xuaát coù hieäu quaû

A

B

C

D

E

F

Töø sô ñoà cho thaáy:

* Ñieåm I töôïng tröng cho phoái hôïp khoâng hieäu quaû.

* Ñieåm U laø khoâng theå ñaït ñöôïc vì neàn kinh teá khoâng coù ñuû taøi nguyeân ñeå ñaûm baûo möùc saûn xuaát ñoù.

* Nhöõng ñieåm naèm treân ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát (ñieåm A, B, C, D, E, F) töôïng tröng nhöõng möùc ñoä hieäu quaû cuûa neàn saûn xuaát.

Hieäu quaû saûn xuaát laø söû duïng nguoàn taøi nguyeân khan hieám sao cho thoûa maõn nhu caàu cuûa xaõ hoäi baèng caùch taïo ra soá löôïng saûn phaåm toái ña. Hay noùi caùch khaùc laø naèm treân ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát.

Hieäu quaû saûn xuaát coøn ñònh nghóa laø khi xaõ hoäi gia taêng soá löôïng saûn phaåm naøy thì baét buoäc phaûi giaûm bôùt soá löôïng saûn phaåm khaùc.


3. Chi phí cô hoäi

Chi phí cô hoäi laø phaàn giaù trò cuûa moät quyeát ñònh toát nhaát coøn laïi bò maát ñi khi ta löïa choïn quyeát ñònh naøy.

Chi phí cô hoäi cuûa saûn phaåm A laø soá löôïng saûn phaåm B bò maát ñi ñeå saûn xuaát theâm moät ñôn vò saûn phaåm A.

1.Heä thoáng kinh teá truyeàn thoáng.

2.Heä thoáng kinh teá meänh leänh.

3.Heä thoáng kinh teá thò tröôøng töï do.

4.Heä thoáng kinh teá hoãn hôïp.

III. Caùc heä thoáng kinh teá vaø caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà cô baûn

1. Heä thoáng kinh teá truyeàn thoáng:

Giaûi quyeát ba vaán ñeà cô baûn thoâng qua khaû naêng kinh teá truyeàn thoáng - söï laëp laïi trong noäi boä, töø theá heä naøy sang theá heä khaùc, caùc kieåu maãu gia ñình coå: caùc gia ñình canh taùc vaãn soáng treân maûnh ñaát cuûa mình.

2. Heä thoáng kinh teá meänh leänh:

- Laø moät hình thaùi toå chöùc kinh teá trong ñoù caùc caù nhaân chæ huy (chính phuû) quyeát ñònh phaân phoái caùc yeáu toá saûn xuaát theo caùc keá hoaïch phaùt trieån kinh teá cuûa chính phuû.

- Ba vaán ñeà cô baûn ñöôïc Nhaø nöôùc giaûi quyeát thoâng qua heä thoáng chæ tieâu phaùp leänh do UÛy ban Keá hoaïch Nhaø nöôùc ban haønh.

Öu ñieåm:

*Do Chính phuû tính toaùn ñöôïc toång cung, toång caàu neân traùnh ñöôïc maát caân ñoái saûn phaåm trong neàn kinh teá.

*Caùc ngaønh phaùt trieån caân ñoái, hôïp lyù.

*Haïn cheá phaân hoùa giaøu ngheøo, baát coâng trong xaõ hoäi.

Nhöôïc ñieåm:

*Phöông phaùp söû duïng taøi nguyeân khoâng hôïp lyù.

*Saûn xuaát keùm hieäu quaû.

3. Heä thoáng kinh teá thò tröôøng:

Moâ hình kinh teá thò tröôøng laø moät hình thöùc toå chöùc kinh teá trong ñoù nhöõng ngöôøi baùn vaø ngöôøi mua taùc ñoäng qua laïi laãn nhau ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa heä thoáng kinh teá.

Ba vaán ñeà cô baûn ñöôïc giaûi quyeát thoâng qua quan heä cung caàu, theå hieän baèng heä thoáng giaù.

Öu ñieåm:

* Phaân phoái hôïp lyù vaø söû duïng hieäu quaû naêng löïc saûn xuaát.

* Thuùc ñaåy ñoåi môùi kyõ thuaät saûn xuaát

Nhöôïc ñieåm:

*Phaân hoùa giai caáp.

*Thöôøng xaûy ra khuûng hoaûng kinh teá.

*Taïo ra caùc taùc ñoäng ngoaïi vi.

*Taïo theá ñoäc quyeàn ngaøy caøng taêng.

*Thoâng tin khoâng caân xöùng giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn laøm thieät haïi cho ngöôøi tieâu duøng.

4. Heä thoáng kinh teá hoãn hôïp:

Chính phuû vaø thò tröôøng cuøng giaûi quyeát ba vaán ñeà cô baûn.

Phaàn lôùn ba vaán ñeà ñöôïc giaûi quyeát baèng cô cheá thò tröôøng.

Chính phuû seõ can thieäp baèng caùc chính saùch kinh teá ñeå haïn cheá nhöôïc ñieåm cuûa neàn kinh teá thò tröôøng.

Nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu:

* Neàn kinh teá hoaït ñoäng coù hieäu quaû.

* Thöïc hieän ñöôïc coâng baèng xaõ hoäi.

THÒ TRÖÔØNG HAØNG HOÙA VAØ

DÒCH VUÏ

HOÄ GIA ÑÌNH

DOANH NGHIEÄP

THÒ TRÖÔØNG CAÙC YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT

Caàu HH & DV

Thu nhaäp: tieàn löông, tieàn laõi, tieàn thueâ, lôïi

nhuaän

Cung SLÑ, voán, ñaát…

Cung HH & DV

Chi phí caùc yeáu toá SX

Caàu

Doanh thuChi tieâu

Caùc chuû ñeà nghieân cöùu cuûa moân Kinh teá Vi moâ

Moät soá ví duï veà Kinh teá hoïc vi moâ vaø vó moâ quan taâm

Saûn xuaát Giaù caû Thu nhaäp Vieäc laøm

Vi moâ

Saûn xuaát / Saûn löôïng trong töøng ngaønh hoaëc töøng doanh nghieäp. Bao nhieâu saét?Bao nhieâu gaïo?Bao nhieâu vaûi?

Nhöõng möùc giaù rieâng leû cuûa töøng saûn phaåm.

Giaù saét.Giaù gaïo.Giaù vaûi.

Phaân phoái thu nhaäp vaø cuûa caûi.

Tieàn löông trong ngaønh saét.Tieàn löông toái thieåu.

Vieäc laøm trong töøng ngaønh hoaëc doanh nghieäp.

Vieäc laøm trong ngaønh saét .Soá lao ñoäng trong moät xí nghieäp.

Vó moâ

Saûn xuaát / Saûn löôïng quoác gia.Toång saûn löôïng quoác gia.Taêng tröôûng.

Möùc giaù toång quaùt trong neàn kinh teá. Giaù tieâu duøng.Giaù saûn xuaát.Tyû leä laïm phaùt.

Thu nhaäp quoác gia.

Toång möùc lôïi nhuaän cuûa caùc doanh nghieäp.

Vieäc laøm vaø thaát nghieäp trong toaøn boä neàn kinh teá. Toång soá lao ñoäng coù vieäc laøm.Tyû leä thaát nghieäp

Phaân bieät caùc phaùt bieåu vi moâ vaø vó moâ

1. Möùc chi tieâu tieâu duøng taêng cao moät thôøi gian daøi ñaõ keùo söï taêng tröôûng kinh teá maïnh meõ.

2. Gaàn ñaây do suy thoaùi cuûa neàn kinh teá toaøn caàu laøm cho ngaønh coâng nghieäp du lòch suït giaûm roõ reät.

3. Xuaát khaåu taêng tröôûng chaäm laïi do coù söï suy thoaùi cuûa caùc nöôùc baïn haøng chuû yeáu.

4. Ngaân haøng trung öông quyeát ñònh taêng laõi suaát nhaèm kieàm cheá aùp löïc laïm phaùt.

5. Suy thoaùi cuûa ngaønh coâng nghieäp deät do caïnh tranh vaø coâng ngheä thay ñoåi nhanh choùng.

Phaân bieät caùc phaùt bieåu vi moâ vaø vó moâ

6. Laïm phaùt cuûa Vieät Nam naêm 2008 cao.

7. Lôïi nhuaän kinh teá laø ñoäng löïc thu huùt caùc doanh nghieäp môùi gia nhaäp vaøo ngaønh kinh doanh ñòa oác.

8. Chính saùch taøi chính, tieàn teä laø nhöõng coâng cuï ñieàu tieát neàn kinh teá cuûa chính phuû.

9. Tyû leä thaát nghieäp cuûa Vieät Nam coøn khaù cao.

10.Taêng chi tieâu cho hoaït ñoäng dòch vuï chaêm soùc y teá ôû vuøng saâu vaø vuøng daân toäc ít ngöôøi.

Phaân bieät nhaän ñònh thöïc chöùng vaø nhaän ñònh chuaån taéc

1.Nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc nöôùc ngheøo cuûa theá giôùi nhaän ñöôïc thu nhaäp ít hôn trong toång thu nhaäp cuûa theá giôùi.

2.AÙp ñaët thueá cao ñoái vôùi thuoác laù seõ laøm giaûm vieäc huùt thuoác.

3.Giaù daàu theá giôùi hieän nay ñang taêng cao.

4.Chính phuû Vieät Nam neân ñöa ra nhöõng bieän phaùp nhaèm keàm cheá laïm phaùt hieän nay.

5.Ngaønh deät Vieät Nam neân taêng löông cho ngöôøi lao ñoäng ñeå traùnh tình traïng thieáu ngöôøi laøm vieäc.

6.Vöùt raùc nôi coâng coäng laø haønh vi phaù hoaïi moâi tröôøng soáng neân caàn phaûi xöû lyù nghieâm.

I. Caàu, cung vaø giaù caû thò tröôøng.

II. Ñoä co giaõn cuûa caàu vaø cung.

III. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa cung, caàu .

Chöông 2

Caàu, cung vaø giaù thò tröôøng

Caáu truùc thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn

Thò tröôøng coù nhieàu ngöôøi mua, nhieàu ngöôøi baùn.

Saûn phaåm ñoàng nhaát.

Phaûi coù thoâng tin hoaøn haûo ñoái vôùi caùc ñieàu kieän mua baùn treân thò tröôøng.

Khoâng coù raøo caûn gia nhaäp hay rôøi khoûi thò tröôøng.

I. Caàu, cung vaø giaù caû thò tröôøng

1. Caàu

Khaùi nieäm

Caàu cuûa moät haøng hoùa, dòch vuï laø soá löôïng cuûa haøng hoùa, dòch vuï ñoù maø nhöõng ngöôøi tieâu duøng saün loøng mua töông öùng vôùi caùc möùc giaù khaùc nhau trong moät khoaûng thôøi gian xaùc ñònh.

I. Caàu, cung vaø giaù caû thò tröôøng

Bieåu caàu

P(ngaøn

ñoàng/ñôn vò)

QD

(ngaøn caùi)

50 7

40 14

30 21

20 28

10 35

1. Caàu

P (ngaøn ñoàng)

Q (ngaøn caùi)

1. Caàu

Ñöôøng caàu

Ñöôøng caàu doác xuoáng cho bieát ngöôøi tieâu duøng saün loøng mua nhieàu hôn vôùi möùc giaù thaáp hôn.

(D)

7 14

21 28 350

10

20

30

40

50

1. Caàu Haøm soá caàu

QD = f(P)

Neáu laø haøm tuyeán tính: QD = a.P

+ b (a<0)

Quy luaät caàu

Vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi, moái quan heä giöõa giaù vaø löôïng caàu coù tính

quy luaät sau:

P QD

P QD

1. Caàu

Phaân bieät löôïng caàu vaø caàu

Caàu (D) bieåu thò caùc soá löôïng maø ngöôøi tieâu duøng muoán mua vaø coù theå mua ôû caùc möùc giaù khaùc nhau. Do ñoù, caàu khoâng phaûi laø moät con soá cuï theå, noù chæ laø moät khaùi nieäm duøng ñeå moâ taû haønh vi cuûa ngöôøi tieâu duøng.

Löôïng caàu (QD) laø moät con soá cuï theå vaø chæ coù yù nghóa trong moái quan heä vôùi moät möùc giaù cuï theå. Do ñoù, moät söï thay ñoåi trong giaù seõ gaây neân söï thay ñoåi trong löôïng caàu, nghóa laø chæ coù söï di chuyeån doïc ñöôøng caàu ñoái vôùi moät haøng hoùa.

1. Caàu

Thay ñoåi caàu (Ñöôøng caàu dòch chuyeån)

Thay ñoåi caàu khaùc vôùi thay ñoåi löôïng caàu

Caàu ñöôïc quyeát ñònh bôûi caùc yeáu toá ngoaøi giaù nhö thu nhaäp, giaù caùc haøng hoùa lieân quan, thò hieáu…

Thay ñoåi caàu ñöôïc bieåu thò baèng söï dòch chuyeån toaøn boä ñöôøng caàu.

Thay ñoåi löôïng caàu ñöôïc theå hieän baèng söï di chuyeån doïc theo moät ñöôøng caàu.

Caùc yeáu toá laøm dòch chuyeån ñöôøng caàu

Thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng.

Sôû thích vaø thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu duøng.

Giaù cuûa haøng hoùa lieân quan.

Qui moâ tieâu thuï cuûa thò tröôøng.

Söï döï ñoaùn cuûa ngöôøi tieâu duøng veà giaù caû, thu nhaäp vaø chính saùch cuûa chính phuû trong töông lai.

1. Caàu

P

Q

P2

Q1 Q2

P1

1.Caàu

Thay ñoåi caàu (Ñöôøng caàu dòch chuyeån)

Q’1 Q’2

Thu nhaäp

Thò hieáu ngöôøi tieâu duøng

Giaù haøng hoùa lieân quan

Qui moâ tieâu thuï cuûa thò tröôøng

Döï ñoaùn giaù trong töông lai

°

D D’

°°

°

P

Q

P2

Q1 Q2

P1

Q’1 Q’2

D D’

1.Caàu

Thu nhaäp bình quaân cuûa daân cö taêng

Ñoái vôùi haøng hoùa thoâng thöôøng khi thu nhaäp bình quaân cuûa daân cö taêng, ñöôøng caàu dòch chuyeån sang phaûi, caàu taêng.

°°

°°

P

Q

P2

Q1Q2

P1

Q’1Q’2

DD’

1.Caàu

Thu nhaäp bình quaân cuûa daân cö taêng

°°

°°

Ñoái vôùi haøng hoùa caáp thaáp khi thu nhaäp bình quaân cuûa daân cö taêng, ñöôøng caàu dòch chuyeån sang traùi, caàu giaûm.

1. CaàuGiaù caû haøng hoùa coù lieân

quanHaøng thay theá

P1

P2

Q1Q2

Pepsi Coca

Q

P

1. CaàuGiaù caû haøng hoùa coù lieân

quanHaøng boå sung

P1

P2

Q1Q2

Phaàn meàm

Maùy vi tính

Q

P

2. Cung

Khaùi nieäm

Cung cuûa moät haøng hoùa, dòch

vuï laø soá löôïng cuûa haøng hoùa,

dòch vuï ñoù maø nhöõng ngöôøi

baùn saün loøng baùn töông öùng

vôùi caùc möùc giaù khaùc nhau

trong moät khoaûng thôøi gian

xaùc ñònh.

Bieåu cung

P(ngaøn

ñoàng/ñôn vò)

QS

(ngaøn caùi)

50 39

40 30

30 21

20 12

10 3

2. Cung

P (ngaøn ñoàng)

Q (ngaøn caùi)

2. Cung Ñöôøng cung

(S)

3 12

21 30 390

10

20

30

40

50

Ñöôøng cung doác leân cho bieát giaù caøng cao doanh nghieäp saün loøng baùn caøng nhieàu.

2. Cung Haøm soá cung

QS = f(P)

Neáu laø haøm tuyeán tính: QS = c.P

+ d (c>0)

Quy luaät cung

Vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi, moái quan heä giöõa giaù vaø löôïng cung coù tính

quy luaät sau: P QS P QS

2. Cung

Phaân bieät löôïng cung vaø cung

Cung (S) bieåu thò caùc soá löôïng maø ngöôøi sản xuất muốn cung ứng vaø coù theå cung ứng ôû caùc möùc giaù khaùc nhau. Do ñoù, cung khoâng phaûi laø moät con soá cuï theå, noù chæ laø moät khaùi nieäm duøng ñeå moâ taû haønh vi cuûa ngöôøi sản xuất.

Löôïng cung (QS) laø moät con soá cuï theå vaø chæ coù yù nghóa trong moái quan heä vôùi moät möùc giaù cuï theå. Do ñoù, moät söï thay ñoåi trong giaù seõ gaây neân söï thay ñoåi trong löôïng cung, nghóa laø chæ coù söï di chuyeån doïc ñöôøng cung ñoái vôùi moät haøng hoùa.

P

Q

P2

Q1Q2

P1

2. Cung

Thay ñoåi cung (Ñöôøng cung dòch chuyeån)

Q’1Q’2

Trình ñoä coâng ngheä

Giaù yeáu toá ñaàu vaøo

Qui moâ saûn xuaát cuûa ngaønh

Giaù kyø voïng

Chính saùch thueá vaø trôï caáp

Ñieàu kieän töï nhieân

S S’

° °

° °

P

Q’1

P1

P2

••

Tiến bộ kỹ thuật laøm cho ñöôøng cung dòch chuyeån sang phải, cung tăng

2. Cung

Trình ñoä coâng ngheä

Q2

Q2 Q’2Q1 Q

S S’

Giaù

Q’2 Q’1 Q2 Q1 Q

P1

P2

•

•

Giaù yeáu toá ñaàu vaøo taêng laøm cho ñöôøng cung dòch chuyeån sang traùi, cung giaûm

2. Cung

Giaù yeáu toá ñaàu vaøo

SS’

3.Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng

Caùc ñaëc ñieåm cuûa giaù caân baèng thò tröôøng

QD = QS

Khoâng coù thieáu huït haøng hoùa.

Khoâng coù dö cung

Khoâng coù aùp löïc laøm thay ñoåi giaù

P(ñoàng/taán)

QD

(taán/thaùng)

QS

(taán/thaùng)

Dö thöøa (+)Thieáu huït (-)

50 7.000 39.000 + 32.000

40 14.000 30.000 + 16.000

30 21.000 21.000 0

20 28.000 12.000 - 16.000

10 35.000 3.000 - 32.000


Giaù caân baèng

P (ngaøn ñoàng)

Q (ngaøn caùi)


(D)

QE = 210

PE = 30

E°

(S)

Giaù vaø soá löôïng caân baèng ñöôïc xaùc ñònh taïi giao ñieåm cuûa hai ñöôøng caàu vaø cung


Toùm taét cô cheá thò tröôøng

1.Cung vaø caàu töông taùc quyeát ñònh giaù caân baèng thò tröôøng.

2.Khi chöa caân baèng, thò tröôøng seõ ñieàu chænh söï thieáu huït hoaëc dö thöøa haøng hoùa cho ñeán khi ñaït ñöôïc traïng thaùi caân baèng.

3.Thò tröôøng laø caïnh tranh hoaøn haûo thì cô cheá hoaït ñoäng treân môùi coù hieäu quaû.

3. Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng

Dö cung (dö thöøa)

Giaù thò tröôøng cao hôn giaù caân baèng.

Nhaø saûn xuaát haï giaù, löôïng caàu taêng vaø löôïng cung giaûm.

Thò tröôøng tieáp tuïc ñieàu chænh cho ñeán khi ñaït ñöôïc giaù caân baèng.

P

P0

Q0 Q

D

S

E

P1


Dö caàu (thieáu huït)

Giaù thò tröôøng thaáp hôn giaù caân baèng.

Nhaø saûn xuaát taêng giaù, löôïng caàu giaûm vaø löôïng cung taêng.

Thò tröôøng tieáp tuïc ñieàu chænh cho ñeán khi ñaït ñöôïc giaù caân baèng.

P

P0

Q0 Q

D

S

E

P1


Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng

thay ñoåi theo thôøi gian laø do:

Caàu thay ñoåi (ñöôøng caàu dòch chuyeån).

Cung thay ñoåi (ñöôøng cung dòch chuyeån).

Caû cung vaø caàu ñeàu thay ñoåi.

P

Q

P1

Q0 QS

P0

Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng

Q1

Caân baèng ban ñaàu taïi P0, Q0

Khi cung taêng (ñöôøng cung dòch chuyeån sang S’ )

* Dö thöøa taïi P0 laø QS Q0

* Caân baèng môùi taïi P1,Q1

DS’

S

°

° °

P

Q

P0

Q0 QD

P1


Q1

Caân baèng ban ñaàu taïi Q0, P0

Khi caàu taêng (ñöôøng caàu dòch chuyeån sang D’)

* Thieáu huït taïi P0 laø QD Q0

* Caân baèng môùi taïi P1,Q1

D D’ S

°

°

°


ª Caàu thay ñoåi vaø cung khoâng ñoåi

* D vaø S= PE vaø QE

* D vaø S= PE vaø QE

ª Caàu khoâng ñoåi vaø cung thay ñoåi

* D= vaø S PE vaø QE

* D= vaø S PE vaø QE

ª Cung vaø caàu ñeàu thay ñoåi

* D vaø S PE= vaø QE

* D vaø S PE= vaø QE

* D vaø S PE vaø QE=

* D vaø S PE vaø QE=

II. Ñoä co giaõn cuûa caàu, cung

1. Ñoä co giaõn cuûa caàu

* Khaùi nieäm

* Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù (ED hay Ep).

* Ñoä co giaõn cuûa caàu ñoái vôùi thu nhaäp

(EI).

* Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù (EXY).

a. Khaùi nieäm ñoä co giaõn cuûa caàu

Ñoä co giaõn ño löôøng söï nhaïy caûm cuûa ngöôøi tieâu duøng, bieåu hieän qua söï thay ñoåi löôïng caàu khi giaù haøng hoùa, thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng, giaù cuûa caùc haøng hoùa coù lieân quan thay ñoåi.

Do ñoù, ñoä co giaõn cuûa caàu coù theå chia ra laøm ba loaïi:

Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù.

Ñoä co giaõn cuûa caàu theo thu nhaäp.

Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù.

a. Khaùi nieäm ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaÙ

Ñoä co giaõn ño löôøng söï nhaïy caûm cuûa ngöôøi tieâu duøng, bieåu hieän qua söï thay ñoåi löôïng caàu khi giaù haøng hoùa thay ñoåi.

Ñoä co giaõn laø tyû leä % thay ñoåi trong löôïng caàu khi P saûn phaåm thay ñoåi 1% vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi.

b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù

Coâng thöùc tính ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù

Thí duï : soá löôïng caàu giaûm 20% khi giaù taêng 10% ta tính ñöôïc : ED = - 2

ED =

ED = (%ΔQ) / (%ΔP)

ΔQ / Q

ΔP / P=

ΔQΔP

xP

Q

Ví dụ

Cho haøm caàu laø Q = 100 – 7P. Tính ñoä co giaõn cuûa caàu taïi möùc giaù P = 10.

Khi P = 10 thì Q = 30.

Theo coâng thöùc ñoä co giaõn ñieåm:

ED = P/Q x (Q/ P) = 10/30 x (-7) = - 2,33


Söï thay ñoåi ñoä co giaõn treân ñöôøng caàu

2

4

P

Q

ED < -1

ED = -1

ED > -1

ED = 0

ED = -∞

020 4

0

°

ED < 0 (do quan heä giöõa P vaø Q laø nghòch bieán)

ED khoâng coù ñơn vị tính

ED < -1 cầu co giaõn nhieàu

ED > -1 cầu co giaõn ít

ED = -1 cầu co giaõn một ñơn vị

ED = - ∞ cầu co giaõn hoaøn toaøn (nằm ngang)

ED = 0 cầu hoaøn toaøn khoâng co giaõn (thẳng ñứng)

Khi di chuyển xuống dưới ñường cầu, ñộ co giaõn caøng giảm



Q

P

P* D

Caàu co giaõn hoaøn toaøn ED = - ∞


Q

P

Q*

D

Caàu hoaøn toaøn khoâng co giaõn ED = 0

Thí duï : A : P = 40 Q = 400

B : P = 50 Q = 350

Choïn goác taïi A - 50 / 400

10 / 40

Choïn goác ôû B 50 / 350

-10 / 50

ED =

ΔQ / QΔP / P

Neáu ΔQ vaø ΔP nhoû thì aùp duïng coâng thöùc

= - 0,5ED =

ED = =- 0,714

Keát quaû thì khaùc nhöng tính chaát co giaõn khoâng thay ñoåi

Neáu ΔQ vaø ΔP lôùn thì aùp duïng coâng thöùc

ED =

ΔQ

(Q1+Q2)/ 2:

ΔP

(P1+P2)/ 2

Ví duï A : P1 = 6 Q1 = 0

B : P2 = 4 Q2 = 10

C : P3 = 2 Q3 = 20

D : P4 = 0 Q4 = 30

Ñoaïn AB ED = -5

Ñoaïn BC ED = -1

Ñoaïn CD ED = -0,2

Nhöõng nhaân toá chính aûnh höôûng ñeán ED

Tính thay theá cuûa haøng hoùa

Thôøi gian

Tyû phaàn chi tieâu cuûa haøng hoùa trong thu nhaäp

Vò trí cuûa möùc giaù treân ñöôøng caàu

Tính chaát cuûa haøng hoùa

c. Ñoä co giaõn cuûa caàu ñoái vôùi thu nhaäp

Ñoä co giaõn cuûa caàu theo thu nhaäp laø % thay ñoåi cuûa löôïng caàu khi thu nhaäp thay ñoåi 1 % ( caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi)

EI = %ΔQ/%ΔI

EI = ΔQ/ ΔI x I/Q

c. Ñoä co giaõn cuûa caàu ñoái vôùi thu nhaäp

Tính chaát cuûa EI

• EI < 0 : Haøng caáp thaáp

EI > 0 : Haøng thoâng thöôøng

EI < 1 : Haøng thieát yeáu

EI > 1 : Haøng cao caáp

d. Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù

Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù laø % thay ñoåi cuûa löôïng caàu maët haøng naøy khi giaù cuûa maët haøng kia thay ñoåi 1% (vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi).

EXY = %ΔQx/%ΔPY

EXY = ΔQX/ ΔPY x PY/QX

EXY = 0 : hai maët haøng khoâng lieân quan

EXY < 0 : X vaø Y boå sung cho nhau

EXY > 0 : X vaø Y thay theá cho nhau

Ví duï

Ví duï nhu caàu cuûa saûn phaåm X laø 200 ñôn vò moãi ngaøy khi maø giaù cuûa Y laø 5 $ vaø nhu caàu naøy taêng leân 220 khi giaù cuûa Y laø 6$. Khi ñoù ñoä co giaõn cheùo giöõa X vaø Y laø

• EXY = (220-200) / (6-5) x 5 /200

• = 0,5

• X vaø Y laø hai saûn phaåm thay theá

2. Độ co giãn của cung (ES)

• Töông töï nhö caàu, ñoä co giaõn cuûa cung cuõng laø % thay ñoåi cuûa löôïng cung khi giaù baùn saûn phaåm thay ñoåi 1%.

ES = P / Q x (ΔQ / ΔP)

ES > 1 : cung co giaõn nhieàu.

ES < 1 : cung co giaõn ít.

ES = 1 : cung co giaõn moät ñôn vò.

ES = 0 : cung hoaøn toaøn khoâng co giaõn.

ES = ∞ : cung co giaõn hoaøn toaøn.

Ñoä co giaõn ngaén haïn khaùc vôùi ñoä co giaõn daøi haïnCaàu

Phaàn lôùn caùc haøng hoùa vaø dòch vuï ñoä co giaõn trong ngaén haïn nhoû hôn ñoä co giaõn trong daøi haïn.

Ñoái vôùi caùc haøng hoùa laâu beàn ñoä co giaõn trong ngaén haïn lôùn hôn ñoä co giaõn trong daøi haïn.

Cung

Phaàn lôùn caùc haøng hoùa vaø dòch vuï ñoä co giaõn theo giaù cuûa cung trong daøi haïn lôùn hôn trong ngaén haïn.

Caùc haøng hoùa khaùc (haøng laâu beàn, taùi cheá) ñoä co giaõn theo giaù cuûa cung trong daøi haïn nhoû hôn trong ngaén haïn.

III. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa cung, caàu

1.ÖÙng duïng tính chaát co giaõn cuûa caàu trong kinh doanh

2.Söï can thieäp tröïc tieáp cuûa Chính phuû

Giaù traàn.

Giaù saøn.

3. Söï can thieäp giaùn tieáp cuûa Chính phuû

Ñaùnh thueá.

Trôï caáp.

1.ÖÙng duïng tính chaát co giaõn cuûa caàu trong kinh doanhP1 = 50 Q1 = 500 TR1 = 25.000

P2 = 55 Q2 = 400 TR2 = 22.000

P vaø TR thay ñoåi ngöôïc chieàu

ED < -1

P1 = 50 Q1 = 500 TR1 = 25.000

P2 = 55 Q2 = 475 TR2 = 26.125

P vaø TR thay ñoåi cuøng chieàu

ED > -1

P1 = 50 Q1 = 500 TR1 = 25.000P2 = 55 Q2 = 450 TR2 = 24.750 P vaø TR ñoäc laäp

ED = -1

Moái quan heä giöõa ED VAØ TR

ED < -1 TR nghòch bieán vôùi P (ñoàng bieán vôùi

Q)

ED > -1 TR ñoàng bieán vôùi P (nghòch bieán vôùi Q)

ED = -1 P khoâng taùc ñoäng leân TR

2. Söï can thieäp tröïc tieáp

• a. Giaù traàn (hay giaù toái ña - Pmax)

Thaáp hôn giaù caân baèng.

QS < QD : Thieáu huït, khan hieám haøng hoùa.

Söû duïng hình thöùc xeáp haøng hoaëc hình thöùc ñònh löôïng, tem phieáu.

Chính phuû caàn cung löôïng haøng hoùa thieáu huït neáu muoán Pmax coù hieäu löïc.

Neáu Chính phuû khoâng hoã trôï seõ xuaát hieän thò tröôøng chôï ñen, Pmax bò voâ hieäu hoùa.

a. Giaù traàn

P

P0

Q

D

S

E

Pmax

A B

QS Q0 QD

Thieáu huït

haøng hoùa

2. Söï can thieäp tröïc tieáp

b. Giaù saøn (hay giaù toái thieåu - Pmin )

Cao hôn giaù caân baèng.

QS > QD : Dö thöøa haøng hoùa.

Chính phuû caàn mua heát löôïng haøng hoùa dö thöøa neáu muoán Pmin coù hieäu

löïc.

Neáu Chính phuû khoâng mua heát löôïng haøng hoùa thöøa, Pmin bò voâ

hieäu hoùa.

b. Giaù saøn

P

P0

Q

D

S

E

PminA B

QD Q0 QS

Dö thöøa haøng hoùa

3. Söï can thieäâp giaùn tieáp

a. Ñaùnh thueá

Trong thöïc teá ñoâi khi chính phuû xem vieäc ñaùnh thueá laø hình thöùc phaân phoái laïi thu nhaäp hay haïn cheá vieäc saûn xuaát hay tieâu duøng saûn phaåm naøo ñoù.

a. Ñaùnh thueá

P

P0

Q

D

S

E

P1

E1

Q1 Q0

S1

FPS

P’

t

tD= P1- P0

tS= P0- PS

= P0 - (P1-

t)

a. Ñaùnh thueá

P

P1=P

0

Q

D

S

EE1

t

Q1 Q0

S1Ñöôøng caàu hoaøn toaøn co giaõn theo giaù, thueá khoâng laøm taêng giaù thò tröôøng.Kết quảNhaø saûn xuaát chòu toaøn boä thueá

a. Ñaùnh thueá

P

P0

Q

S

D

E

E1

t

Q1 Q0

S1

Ñöôøng cung hoaøn toaøn co giaõn theo giaù, giaù thò tröôøng taêng ñuùng baèng möùc thueá.

Keát quaû: Ngöôøi tieâu duøng chòu toaøn boä thueá

P1

a. Ñaùnh thueá

P

P0

Q

D

S

E

E1

t

Q1=Q0

S1

Ñöôøng caàu hoaøn toaøn khoâng co giaõn theo giaù, giaù thò tröôøng taêng ñuùng baèng möùc thueá.

Keát quaû: Ngöôøi tieâu duøng chòu toaøn boä thueá

P1

a. Ñaùnh thueá

P

P1=P0

Q

S

D

E

t

Q1=Q

0

Ñöôøng cung hoaøn toaøn khoâng co giaõn theo giaù, thueá khoâng laøm taêng giaù thò tröôøng.Kết quảNhaø saûn xuaát chòu toaøn boä thueá

a. Ñaùnh thueá

Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät

Ñöôøng caàu hoaøn toaøn co giaõn theo giaù thì ngöôøi saûn xuaát phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá.

Ñöôøng cung hoaøn toaøn co giaõn theo giaù thì ngöôøi tieâu duøng phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá.

Ñöôøng caàu hoaøn toaøn khoâng co giaõn theo giaù thì ngöôøi tieâu duøng phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá.

Ñöôøng cung hoaøn toaøn khoâng co giaõn theo giaù thì ngöôøi saûn xuaát phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá.

a. Ñaùnh thueá

Ngöôøi tieâu duøng hay ngöôøi saûn xuaát phaûi chòu khoaûn thueá phuï thuoäc vaøo ñoä co giaõn töông ñoái cuûa cung vaø caàu. Ngöôøi saûn xuaát seõ gaùnh chòu phaàn lôùn khoaûn thueá neáu caàu co

giaõn nhieàu so vôùi cung (|ED| /ES lôùn).

Ngöôïc laïi, ngöôøi tieâu duøng seõ gaùnh chòu phaàn lôùn khoaûn thueá neáu caàu ít

co giaõn so vôùi cung (|ED| /ES nhoû).

Phaàn thueá chuyeån vaøo giaù coù theå tính theo coâng thöùc

t x ES / ( |ED| + ES)

3. Söï can thieäâp giaùn tieáp

b. Trôï caáp

* Trôï caáp coù theå xem nhö moät khoaûn thueá aâm.

* Trôï caáp laø moät hình thöùc hoã trôï cho saûn xuaát hay tieâu duøng.

b. Trôï caáp

P

P0

Q

D

S

E1P1

E0

Q1Q0

S1

A

PS

P’

B

S

b. Trôï caáp

P

P1=P

0

Q

D

S

E E1

s

Q1Q0

S1

Ñöôøng caàu hoaøn toaøn co giaõn theo giaù, trôï caáp khoâng laøm giaûm giaù thò tröôøng

b. Trôï caáp

P

P0

Q

D

S

E

E1

s

Q1=Q0

S1

Ñöôøng caàu hoaøn toaøn khoâng co giaõn theo giaù, giaù thò tröôøng giaûm ñuùng baèng möùc trôï caáp

P1

Caâu hoûi chöông II

1.Vôùi caùc ñieàu ñieän khaùc khoâng ñoåi, neáu PX taêng leân thì :

a.Löôïng caàu cuûa X giaûm xuoáng.

b.Phaàn chi tieâu cho X taêng leân.

c.Löôïng caàu cuûa X taêng leân.

d.Ñöôøng caàu cuûa X dòch chuyeån sang phaûi.

2.Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù ED = -2. Khi giaù cuûa saûn phaåm naøy taêng 5% thì löôïng caàu veà saûn phaåm

seõ:

a. Giaûm 5% b. Taêng 5% c. Giaûm 10% d.Taêng 10%

3. Yeáu toá naøo sau ñaây laøm dòch chuyeån ñöôøng cung cuûa moät maët haøng sang phaûi :

a. Chi phí saûn xuaát giaûm

b. Soá ngöôøi baùn nhieàu hôn

c. Thueá ñaùnh vaøo maët haøng naøy thaáp

d. Caû 3 caâu ñeàu ñuùng

4. Neáu ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù coù trò tuyeät ñoái lôùn hôn 1, ñeå gia taêng toång doanh thu neân :

a. Gia taêng giaù cuûa saûn phaåm

b. Giaûm giaù cuûa saûn phaåm

c. Giöõ cho giaù saûn phaåm khoâng ñoåi

d. Giaûm caàu saûn phaåm

5. Tröôøng hôïp naøo sau ñaây laøm dòch chuyeån ñöôøng caàu ti vi Sony sang traùi

a.Giaù ti vi Sony taêngb.Thu nhaäp cuûa ngöôøi daân taêngc.Giaù ti vi Samsung taêngd.Khoâng caâu naøo ñuùng

6. Phaùt bieåu naøo sau ñaây khoâng ñuùng

a. Heä soá co giaõn cuûa cung luoân lôùn hôn 0

b. Söï taêng giaù moät maët haøng thöôøng laøm taêng caàu ñoái vôùi maët haøng thay theá noù.

c. Treân ñöôøng caàu tuyeán tính caùc möùc giaù coù cuøng heä soá co giaõn

d. Chi phí saûn xuaát taêng laøm ñöôøng cung dòch chuyeån sang traùi

7. Khi caû caàu vaø cung cuûa moät maët haøng ñeàu taêng leân, giaù caû vaø saûn löôïng caân baèng seõ :

a.Giaù vaø löôïng ñeàu taêng

b.Giaù giaûm, löôïng taêng

c.Löôïng taêng, giaù khoâng xaùc ñònh

d.Caû giaù vaø löôïng ñeàu khoâng xaùc ñònh ñöôïc

8. Haøm soá caàu vaø cung veà moät saûn phaåm laø Q = 180 – 3P vaø Q = 30 + 2P. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù taïi ñieåm caân baèng thò tröôøng laø :

a. ED =-1 b. ED =-1/3 c. ED =-3 d. a,b,c ñeàu sai 9. Neáu X vaø Y laø hai saûn phaåm thay

theá thì : a. EXY > 0 b. EXY < 0 c. EXY = 0 d.

EXY = 1

10. Treân thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn, vieäc Nhaø nöôùc qui ñònh giaù saøn (giaù toái thieåu) seõ :

a.Moät soá ngöôøi tieâu duøng ñöôïc lôïi

b.Taïo neân tình traïng dö thöøa haøng hoùa ñoù

c.Daãn tôùi thò tröôøng chôï ñen

d.Caû ba haäu quaû treân ñeàu coù theå xaûy ra

11. Giaû söû giaù nöôùc ngoït Coca taêng 5%, trong khi caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi, löôïng caàu cuûa Pepsi taêng 10%, thì ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù laø :

a. 0,5 b. 2 c. -2 d. - 0,5

12. Giaû söû haøm soá caàu vaø cung veà xaêng treân thò tröôøng Vieät Nam nhö sau

QD = 210 – 30P (P - ngaøn ñoàng/ lít, Q - tyû lít)

QS = 60 + 20P

a.Xaùc ñònh giaù vaø saûn löôïng caân baèng cuûa xaêng treân thò tröôøng.

b.Giaû söû Nhaø nöôùc ñaùnh thueá 500ñ/ 1 lít xaêng.

- Xaùc ñònh giaù vaø löôïng caân baèng môùi sau khi coù thueá.

- Möùc thueá maø ngöôøi saûn xuaát, ngöôøi tieâu duøng moãi beân phaûi chòu treân moãi lít xaêng laø bao nhieâu?

13. Tröôøng hôïp naøo coù theå laøm ñöôøng cung xe gaén maùy dòch chuyeån sang traùi:

a.Giaù xe gaén maùy taêng.

b.Giaù xaêng giaûm

c.Thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng taêng

d.Khoâng coù caâu naøo

14. Giaû söû haøm soá caàu thò tröôøng cuûa moät loaïi noâng saûn QD = -2P + 80 vaø löôïng cung noâng saûn trong muøa vuï naøy laø 40 saûn phaåm. Neáu chính phuû trôï caáp 2 ñôn vò tieàn / saûn phaåm. Toång doanh thu cuûa hoï

a.800

b.880

c.840

d.Khoâng coù caâu naøo ñuùng

15. Haøm soá caàu vaø cung cuûa saûn phaåm X laø:

QD = 380 – 30P, QS = 50P – 100

Chính phuû qui ñònh giaù toái thieåu laø 8 ñoàng/saûn phaåm vaø mua heát saûn phaåm dö thöøa thì chính phuû boû ra bao nhieâu tieàn?

a.1289

b.920

c.800


16. Neáu Nhaø nöôùc ñaùnh thueá moãi saûn phaåm laø 3.000 ñoàng laøm giaù caân baèng cuûa noù taêng töø 15.000 ñoàng leân 18.000 ñoàng coù theå keát luaän saûn phaåm X coù caàu co giaõn theo giaù

a.Nhieàu hôn so vôùi cung

b.Hoaøn toaøn

c.Caàu khoâng co giaõn

d.Caàu co giaõn baèng 1 ñôn vò

17. Haøm soá caàu cuûa saûn phaåm x laø P = -1/4Q + 280, giaù baùn treân thò tröôøng laø: P = 200.

Muïc tieâu cuûa doanh nghieäp laø taêng TR, neâu bieän phaùp.

18 . Haøng hoùa X coù ED = -2 vaø ES = 4, Nhaø nöôùc ñaùnh thueá 9 (ñvtt/ñvsp) vaøo haøng hoùa naøy. Vaäy sau khi coù thueá giaù thò tröôøng seõ taêng theâm laø:

a. 9

b. 3

c. 6

d. Khoâng bieát ñöôïc

Chöông 3

Lyù thuyeát löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng

A. Phaân tích caân baèng tieâu duøng baèng thuyeát höõu duïng

I. Moät soá vaán ñeà cô baûn

II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng

B. Phaân tích caân baèng tieâu duøng baèng hình hoïc



III. Söï hình thaønh ñöôøng caàu thò tröôøng

IV. Thaëng dö tieâu duøng

A.Phaân tích caân baèng tieâu duøng baèng thuyeát höõu duïng


1. Höõu duïng.

2. Toång höõu duïng.

3. Höõu duïng bieân.


1. Muïc ñích vaø giôùi haïn cuûa ngöôøi tieâu duøng.

2. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng

A.Phaân tích caân baèng tieâu duøng baèng thuyeát höõu duïng


Thuyeát höõu duïng döïa treân moät soá giaû ñònh

Möùc thoûa maõn khi tieâu duøng saûn phaåm coù theå ñònh löôïng vaø ño löôøng ñöôïc.

Caùc saûn phaåm coù theå chia nhoû.

Ngöôøi tieâu duøng luoân coù söï löïa choïn hôïp lyù.

I. Moät soá vaán ñeà cô baûn1. Ñoä höõu duïng (U)

Ñoä höõu duïng laø möùc ñoä thoûa maõn cuûa ngöôøi tieâu duøng caûm nhaän ñöôïc khi tieâu duøng moät loaïi saûn phaåm hoaëc dòch vuï naøo ñoù.

Ví duï: xem moät boä phim laøm cho baïn haøi loøng hôn ñoïc moät quyeån saùch, ñieàu ñoù coù nghóa laø boä phim ñaõ cho baïn ñoä höõu duïng cao hôn.

2. Tổng höõu duïng (TU)

Toång höõu duïng laø toång möùc thoûa maõn ngöôøi tieâu duøng ñaït ñöôïc khi tieâu thuï moät soá löôïng saûn phaåm nhaát ñònh trong moãi ñôn vò thôøi gian.

Ñaëc ñieåm:

Ban ñaàu khi taêng soá löôïng saûn phaåm tieâu thuï thì toång höõu duïng taêng leân, ñeán soá löôïng saûn phaåm naøo ñoù toång höõu duïng seõ ñaït cöïc ñaïi; neáu tieáp tuïc gia taêng soá löôïng saûn phaåm söû duïng, thì toång möùc thoûa maõn coù theå khoâng ñoåi hoaëc seõ suït giaûm.

TUmax

Ñöôøng toång höõu duïng

TU

QQ*

3. Höõu duïng bieân (MU)

Höõu duïng bieân laø söï thay ñoåi trong toång höõu duïng khi thay ñoåi moät ñôn vò saûn phaåm tieâu duøng trong moãi ñôn vò thôøi gian (vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi).

MUx = TU / Qx Neáu haøm toång höõu duïng laø lieân tuïc, thì MU chính laø ñaïo haøm baäc nhaát cuûa TU.

MUx = dTU / dQx Treân ñoà thò, MU chính laø ñoä doác cuûa ñöôøng TU.

Bieåu TU vaø MU cuûa moät ngöôøi tieâu duøng khi söû duïng

saûn phaåm x Qx TUx (ñvhd) MUx (ñvhd)

1

2

3

4

5

6

7

479101097

43210-1-2

Tumax

=10

MU

TU

4

7

9

0 1 2 3 4

MUX

TUX

12

4

4

3

31 20 5 6 7

QX

QX

TUmax

TUq+1

TUq

q q+1 q* Q

Ñöôøng höõu duïng bieân

MU Uq+1 °

q+1 q* Q

°

MUTU

3. Höõu duïng bieân (MU) Quy luaät höõu duïng bieân giaûm

daàn

Khi söû duïng ngaøy caøng nhieàu saûn phaåm X, trong khi soá löôïng caùc saûn phaåm khaùc ñöôïc giöõ nguyeân trong moãi ñôn vò thôøi gian, thì höõu duïng bieân cuûa saûn phaåm X seõ giaûm daàn.

Moái quan heä giöõa MU vaø TU Khi MU > 0 thì TU taêng Khi MU < 0 thì TU giaûm Khi MU = 0 thì TU ñaït cöïc ñaïi (TUmax)


1.Muïc ñích vaø giôùi haïn cuûa ngöôøi tieâu duøng

Muïc ñích cuûa ngöôøi tieâu duøng laø toái ña hoùa thoûa maõn, nhöng hoï khoâng theå tieâu duøng taát caû haøng hoùa vaø dòch vuï maø hoï mong muoán ñeán möùc baõo hoøa vì hoï luoân bò giôùi haïn veà ngaân saùch.

Giôùi haïn ngaân saùch cuûa ngöôøi tieâu duøng theå hieän ôû möùc thu nhaäp nhaát ñònh cuûa hoï vaø giaù caû cuûa caùc saûn phaåm caàn mua.

Vaäy ngöôøi tieâu duøng phaûi choïn ñöôïc phöông aùn tieâu duøng toái öu cho caùc saûn phaåm nhaèm ñaït muïc tieâu toång höõu duïng toái ña trong giôùi haïn veà ngaân saùch.

2. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng

Ví duï 1: Caù nhaân A coù thu nhaäp I = 7 ñoàng duøng ñeå mua 2 saûn phaåm x vaø y. A caàn mua bao nhieâu ñoàng cho x, bao nhieâu ñoàng cho y ñeå TUmax.

Sôû thích cuûa A ñoái vôùi hai saûn phaåm x vaø y

Qx MUx (ñvhd)

Qy MUy (ñvhd)

1

2

3

4

5

4036322824

1

2

3

4

5

3029282725

MUx1= 40 ñvhd

MUy1 = 30 ñvhd

Ñoàng thöù nhaát

Chi cho x1

Ñoàng thöù haiMUx2 = 36 ñvhd

MUy1 = 30 ñvhd

Chi cho x2

Ñoàng thöù ba

Ñoàng thöù tö

MUx3 = 32 ñvhd

MUy1 = 30 ñvhdMUx4 = 28 ñvhd

MUy1 = 30 ñvhd Chi cho y2

Chi cho y1

Chi cho x3

Ñoàng thöù naêmMUx4 = 28 ñvhd

MUy2 = 29 ñvhd

MUx4= 28 ñvhd

MUy3 = 28 ñvhd

Ñoàng thöù saùu

Chi cho y3

Ñoàng thöù baûy MUx4 = 28 ñvhd

MUy4 = 27 ñvhd

Chi cho x4

Ñeå thoûa maõn toái ña khi chi tieâu 7 ñoàng, A seõ chi 4 ñoàng cho x vaø 3 ñoàng cho y:

MUx4 = MUy3 = 28 ñvhd

TUmax = TUx4 + TUy3 = ∑MUxi + ∑MUyj = 223 ñvhd

i = 1

4

j = 1

3

Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng laø trong khaû naêng chi tieâu coù giôùi haïn, ngöôøi tieâu duøng seõ mua soá löôïng caùc saûn phaåm sao cho höõu duïng bieân cuûa ñôn vò tieàn teä cuoái cuøng cuûa caùc saûn phaåm ñöôïc mua phaûi baèng nhau:

MUx = MUy = … (1)

X + Y + … = I (2)

Khi X vaø Y ñöôïc tính baèng ñôn vò hieän vaät vôùi ñôn giaù laø Px vaø Py, coâng thöùc treân ñöôïc vieát laïi:

MUx MUy

Px Py

X.Px + Y.Py = I (2)

= (1)

Ví duï 2: Giaû söû caù nhaân B coù thu nhaäp laø 14 ñoàng, chi mua 2 saûn phaåm x vaø y vôùi ñôn giaù caùc saûn phaåm laø Px = 2 ñoàng/kg vaø Py = 1ñoàng/l. Sôû thích cuûa B ñoái vôùi hai saûn phaåm ñöôïc theå hieän qua bieåu höõu duïng bieân sau

Qx (kg) MUx (ñvhd)

Qy (lít) MUy (ñvhd)

12345678

2018161412830

12345678

12111098741

MUx MUy

Px Py

X.Px + Y.Py = I (2)

Töø ñieàu kieän (1): MUx MUy MUx Px 2 Px Py MUy Py 1

Ñeå thoûa (1): choïn caùc caëp phoái hôïp coù MUx > MUy

x = 1 vaø y = 3

x = 2 vaø y = 4

x = 3 vaø y = 5

x = 4 vaø y = 6

x = 6 vaø y = 7

= (1)

= = = = 2

Trong ñoù chæ coù phoái hôïp : X = 4 vaø Y = 6 laø thoûa maõn ñieàu kieän (2) 4 x 2 + 6 x 1 = 14

Vaäy phöông aùn tieâu duøng toái öu laø X = 4 vaø Y = 6

TUmax = TUx4 + TUy6 = 125 ñvhd

B. Phaân tích caân baèng tieâu duøng baèng hình hoïc


1. Caùc giaû thieát cô baûn

2. Ñöôøng ñaúng ích

3. Ñöôøng ngaân saùch

1. Caùc giaû thieát cô baûn veà sôû thích cuûa ngöôøi tieâu

duøngCaùc roå haøng

Roå haøng treân thò tröôøng laø moät taäp hôïp cuûa moät hay nhieàu loaïi haøng hoùa vôùi soá löôïng cuï theå.

Moät roå haøng naøy coù theå ñöôïc thích hôn moät roå haøng khaùc do coù söï keát hôïp giöõa caùc loaïi haøng hoùa khaùc nhau vaø soá löôïng keát hôïp khaùc nhau.

1. Caùc giaû thieát cô baûn veà sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng

Sôû thích laø hoaøn chænh.

Sôû thích coù tính baéc caàu.

Ngöôøi tieâu duøng luoân thích nhieàu hôn ít.

Caùc loaïi haøng xaáu caøng ít caøng toát.

2. Ñöôøng ñaúng ích (ñöôøng ñaúng duïng, ñöôøng cong baøng quang)

Ñöôøng ñaúng ích (IC) laø taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa hai hay nhieàu saûn phaåm cuøng taïo neân möùc thoûa maõn nhö nhau cho ngöôøi tieâu duøng.


Phoái hôïp F ñöôïc öa thích hôn E vaø E ñöôïc öa thích hôn A, B, C, D. Do vaäy:

U3 > U2 > U1

Y

X

U1

U2

U3

A

B

C

Phối hợp

X (đơn vị)

Y (ñơn vị)

ABCD

3456

7421

3 4 5 6

12

4

7

D

E F


Ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaúng ích

Ñöôøng ñaúng ích doác xuoáng veà beân phaûi.

Caùc ñöôøng ñaúng ích khoâng theå caét nhau.

Ñöôøng ñaúng ích loài veà goác 0.

Y

0 X

A

B

C

2. Ñöôøng ñaúng ích Tyû leä thay theá bieân

Tyû leä thay theá bieân (MRS) laø soá löôïng moät haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng coù theå töø boû ñeå tieâu duøng theâm moät ñôn vò haøng hoùa khaùc maø lôïi ích khoâng ñoåi.

MRS ñöôïc xaùc ñònh baèng ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng ích.

MRS coù qui luaät giaûm daàn (ñöôøng ñaúng ích coù maët loài höôùng veà goác ñoà thò)

Tyû leä thay theá bieân MRS

X2 3 4 51

2

4

6

8

10

12

14

16 A

B

C

DE

-6

1

1

11

-4

-2-1

MRS = 6

MRS = 2

Y

MRS XY = -Y/ X


0

MRS = 4

MRS = 1

Ñöôøng ñaúng ích cuûa haøng thay theá hoaøn toaøn MRS khoâng ñoåi.

2 3 41

1

2

3

4

0


X

Y

0 1 2 3 4

1

2

3

4

Ñöôøng ñaúng ích cuûa haøng boå sung hoaøn

toaøn MRS = 0


X

Y


Ñöôøng ngaân saùch laø taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa hai saûn phaåm maø ngöôøi tieâu duøng coù theå mua ñöôïc vôùi cuøng moät möùc thu nhaäp vaø giaù caùc saûn phaåm ñaõ cho.

X Y

A 0 40

B 30 30

C 60 20

D 90 10

E 120 0


I = 1.200 ñvt ,

PX = 10 ñvt, PY = 30 ñvt

A

B

C

D

E0 30 60 9

0120 X

Y

10

20

30

40

Ñöôøng ngaân saùch

Phöông trình ñöôøng ngaân saùch coù daïng:

X . Px + Y. Py = I

I laø thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng

X laø soá löôïng saûn phaåm X ñöôïc mua

Y laø soá löôïng saûn phaåm Y ñöôïc mua

Px laø giaù saûn phaåm X Py laø giaù saûn phaåm Y

Hay Y = Py

- PxPy

X


I


X

Y

0

M

N

I/Px

I/Py


3. Ñöôøng ngaân saùchÑaëc ñieåm

Ñöôøng ngaân saùch laø ñöôøng thaúng doác xuoáng veà beân phaûi.

Ñoä doác cuûa ñöôøng ngaân saùch laø soá aâm cuûa tyû giaù hai loaïi haøng hoùa - PX / PY : tyû leä ñaùnh

ñoåi giöõa hai saûn phaåm treân thò tröôøng. Coù nghóa laø muoán taêng mua moät saûn phaåm naøy phaûi giaûm töông öùng bao nhieâu saûn phaåm kia khi thu nhaäp khoâng ñoåi.


Söï dòch chuyeån ñöôøng ngaân saùch

Thu nhaäp thay ñoåi

Moät söï gia taêng (giaûm suùt) veà thu nhaäp laøm cho ñöôøng ngaân saùch dòch chuyeån ra phía ngoaøi (vaøo beân trong) vaø song song vôùi ñöôøng ngaân saùch ban ñaàu.

Giaù saûn phaåm thay ñoåi

Neáu giaù cuûa moät loaïi haøng hoùa taêng (giaûm), ñöôøng ngaân saùch dòch chuyeån vaøo trong (ra ngoaøi) vaø xoay quanh ñieåm chaën cuûa haøng hoùa kia.

I /PY

Y

I /PXX

Y

I /PY

X

Söï thay ñoåi cuûa ñöôøng ngaân saùchY

X

Y

X

X

Y

U3

U2

U1

B

A

C

Y1

X1


II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng Ngöôøi tieâu duøng seõ tieâu duøng haøng

hoùa ôû möùc phoái hôïp naøo ñoù sao cho ñoä höõu duïng laø cao nhaát töông öùng vôùi moät thu nhaäp cho tröôùc.

• Ñieàu ñoù coù nghóa laø:* Ñieåm tieâu duøng phaûi naèm treân

ñöôøng ngaân saùch.* Naèm treân ñöôøng ñaúng ích cao nhaát. Do vaäy, veà toaùn hoïc: ñöôøng ngaân

saùch tieáp xuùc vôùi ñöôøng ñaúng ích (ñoä doác cuûa chuùng baèng nhau).


U2


A Taïi A: MRS =PX/PY = 0,5

X40 8020

20

30

40

0

Y

* MU vaø ñöôøng ñaúng ích• Neáu tieâu duøng doïc theo ñöôøng

ñaúng ích, MU taêng theâm do taêng tieâu duøng haøng hoùa naøy phaûi baèng vôùi MU maát ñi do giaûm tieâu duøng haøng hoùa kia.

• Ví duï, coù 2 haøng hoùa laø X vaø Y thì MUX.ΔX + MUY .ΔY = 0 hay:

• - ΔY/ΔX = MUX/MUY (maø -ΔY/ΔX = MRS)

• Do vaäy: MRS = MUX/MUY


MU vaø söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng

•Ngöôøi tieâu duøng toái ña hoùa thoûa duïng khi:MRS = PX/PY

Maø MRS = MUX/MUY hay MUX/MUY = PX/PY

MUX/PX = MUY/PY

•Nhö vaäy, ñeå ñaït ñöôïc thoûa duïng toái ña ngöôøi tieâu duøng phaûi phaân boå ngaân saùch coù haïn cuûa mình ñeå mua haøng hoùa vaø dòch vuï vôùi soá löôïng moãi thöù sao cho höõu duïng bieân moãi ñoàng chi tieâu cho haøng hoùa vaø dòch vuï khaùc nhau phaûi baèng nhau. Ñaây goïi laø nguyeân taéc caân baèng bieân.

III. Söï hình thaønh ñöôøng caàu thò tröôøng

1. Ñöôøng caàu caù nhaân veà saûn phaåm

Xaùc ñònh ñöôøng caàu caù nhaân cuûa moät saûn phaåm laø chæ ra nhöõng soá löôïng khaùc nhau cuûa saûn phaåm naøy maø moät caù nhaân seõ mua öùng vôùi nhöõng möùc giaù khaùc nhau (trong khi caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi).

X

Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi giaù

5 12

20

5

10

6

Y

A

U1

B

U2 U3

C

Giaû ñònh:I = 30PY = $2

PX = $2; $1.5; $1

X


5 12

20

5

10

6

Y

A

U1

B

U2 U3

C

Ñöôøng tieâu duøng theo giaù (Hay coøn goïi laø ñöôøng giaù

caû-tieâu duøng)

•Ñöôøng tieâu duøng theo giaù laø taäp hôïp nhöõng phoái hôïp toái öu cuûa ngöôøi tieâu duøng khi giaù moät haøng hoùa thay ñoåi (caùc yeáu toá khaùc vaãn giöõ nguyeân)

Haøng hoùa thay theá vaø haøng hoùa boå sung

Haøng hoùa thay theá* Haøng hoùa thay theá cho nhau neáu giaù cuûa

moät haøng hoùa taêng (giaûm) thì seõ laøm cho löôïng caàu cuûa haøng hoùa kia taêng (giaûm).

* Neáu ñöôøng tieâu duøng theo giaù doác xuoáng: hai haøng hoùa naøy laø hai haøng hoùa thay theá cho nhau.

Haøng hoùa boå sung* Haøng hoùa boå sung cho nhau neáu giaù cuûa

moät haøng hoùa taêng (giaûm) seõ laøm giaûm (taêng) löôïng caàu cuûa haøng hoùa kia.

* Neáu ñöôøng tieâu duøng theo giaù doác leân: hai haøng hoùa naøy ñöôïc xem laø boå sung cho nhau.

X


5 12

20

1

2

1,5

PX

D

E

FÑöôøng caàu (d)

Ñöôøng caàu caù nhaân chæ ra soá löôïng moät loaïi haøng maø ngöôøi tieâu duøng seõ mua öùng vôùi moãi möùc giaù cuûa noù.

2. Ñöôøng caàu thò tröôøng veà saûn phaåm

Ñöôøng caàu thò tröôøng laø ñöôøng theå hieän moái quan heä giöõa soá löôïng cuûa moät haøng hoùa maø taát caû nhöõng ngöôøi tieâu duøng treân thò tröôøng seõ mua töông öùng vôùi caùc möùc giaù khaùc nhau cuûa haøng hoùa ñoù.

Laø toång caùc ñöôøng caàu caù nhaân.

2. Đường cầu thị trường của sản phẩm

q1B q2B

Ñöôøng caàu cuûa B

Q1 Q2

Ñöôøng caàu thò tröôøng

P0

P1

P2q1A q2A

Ñöôøng caàu cuûa A

Hai ñaëc ñieåm quan troïng cuûa caàu thò tröôøng

Ñöôøng caàu seõ dòch chuyeån sang phaûi khi coù nhieàu ngöôøi tieâu duøng tham gia thò tröôøng.

Caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán ñöôøng caàu caù nhaân cuõng seõ taùc ñoäng ñeán ñöôøng caàu thò tröôøng.

Hai ñaëc tính quan troïngcuûa ñöôøng caàu khi giaù caû

thay ñoåi Ñoä höõu duïng coù theå thay ñoåi khi di

chuyeån doïc theo ñöôøng caàu.

ÔÛ moãi ñieåm treân ñöôøng caàu ngöôøi tieâu duøng seõ toái ña hoùa höõu duïng (nghóa laø thoûa maõn ñieàu kieän MRS baèng vôùi tyû soá giaù caû hai maët haøng). Cuï theå, trong ví duï ôû treân thì

luoân thoûa maõn MRSXY = - PX/PY .

P = 2

IV. Thaëng dö tieâu duøng

Giaù

5

4

3

6

1 2 3 4 5 6

Soá löôïng

Giaù

P1 = 50

Q1

=10

(D)

Soá löôïng

4. Thaëng dö tieâu duøng

Thaëng dö tieâu duøng caù nhaân cho q1 saûn phaåm

0

A

1

100

CS1sp = 100 ñoàng – 50 ñoàng = 50 ñoàng

CSq1 = 750 ñoàng – 500 ñoàng = 250 ñoàng

4. Thaëng dö tieâu duøng

Thaëng dö tieâu duøng (CS) laø toång phaàn cheânh leäch giöõa möùc giaù ngöôøi tieâu duøng saün loøng traû vaø möùc giaù thöïc teá maø hoï traû.

P

E

Q

D

P0

Q0

PN

CS

S

PM

Caâu hoûi Chöông 3

1. Moät ngöôøi tieâu duøng coù thu nhaäp laø 250 ñvtt ñeå mua 2 saûn phaåm X vaø Y. Haøm höõu duïng cuûa ngöôøi tieâu duøng naøy ñöôïc xaùc ñònh bôûi bieåu thöùc TU = X(Y-1). Giaù cuûa X laø PX = 5 vaø giaù cuûa Y laø PY = 10. Phöông aùn tieâu duøng toái öu laø

a. X = 24 ; Y = 13

b. X = 13 ; Y = 24

c. X = 30 ; Y = 10

d. a, b, c ñeàu khoâng ñuùng.

2. Ñoä doác cuûa ñöôøng baøng quan phaûn aùnh

a. tyû giaù giöõa hai maët haøng.

b. sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng coù tính baéc caàu.

c. tyû leä thay theá bieân giöõa hai maët haøng.

d. Caùc caâu treân ñeàu sai.

3. Thu nhaäp taêng trong khi giaù caùc saûn phaåm khoâng ñoåi, thì ñöôøng ngaân saùch seõ:

a. dòch chuyeån song song sang phaûi.

b. khoâng dòch chuyeån.

c. dòch chuyeån song song sang traùi.

d. ñoä doác ñöôøng ngaân saùch thay ñoåi.

4. Neáu söï phoái hôïp caùc haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng choïn naèm ngoaøi ñöôøng ngaân saùch, ngöôøi tieâu duøng seõ:

a. khoâng ñuû tieàn ñeå thöïc hieän söï choïn löïa cuûa mình.

b. ñoái dieän vôùi söï ñaùnh ñoåi giöõa hai haøng hoùa.

c. coù theå mua theâm haøng hoùa ñeå taêng möùc thoûa maõn.


5. Ñieåm tieâu duøng toái öu laø ñieåm:

a. naèm treân ñöôøng ngaân saùch.

b. mang laïi cho ngöôøi tieâu duøng ñoä thoûa maõn cao nhaát coù theå.

c. tyû giaù cuûa hai maët haøng baèng tyû leä thay theá bieân.

d. a,b,c ñeàu ñuùng.

6. Haøm höõu ích cuûa ngöôøi tieâu duøng coù daïng TU = X.Y. Luùc ñaàu ngöôøi tieâu duøng naøy coù 12 ñôn vò X vaø 10 ñôn vò Y. Giaû söû löôïng tieâu duøng haøng X giaûm xuoáng coøn 8 ñôn vò thì ñeå möùc thoûa maõn vaãn nhö luùc ñaàu löôïng haøng Y phaûi laø:

a. 15

b. 10

c. 12

d. a, b, c ñeàu khoâng ñuùng

7. Moät ngöôøi tieâu duøng toái ña hoùa höõu duïng baèng caùch

a. Phaân boå chi tieâu cuûa hoï sao cho ñoä höõu duïng bieân cuûa moät ñôn vò tieàn (MU/P) ñoái vôùi caùc haøng hoùa laø baèng nhau.

b. Chi tieâu soá thu nhaäp cuûa hoï ñoái vôùi moät haøng hoùa cho ñeán khi naøo (MU/P) ñaït ñeán 0.

c. Phaân boå soá chi tieâu cho taát caû caùc loaïi haøng hoùa maø hoï mua baèng nhau.

d. Tieâu duøng saûn phaåm cho ñeán khi naøo ñoä höõu duïng bieân (MU) baèng 0.

8. Moät ngöôøi tieâu duøng daønh 100 ngaøn ñoàng ñeå chi tieâu cho 2 saûn phaåm X vaø Y. Giaù cuûa X laø PX = 4 ngaøn ñoàng, giaù cuûa Y laø PY = 6 ngaøn ñoàng. Phöông trình ñöôøng ngaân saùch cuûa ngöôøi tieâu duøng naøy laø:

a. 4X + 6Y = 100

b. X + 3/2 Y = 25

c. 2X + 3Y = 50

d. a, b, c ñeàu ñuùng.

9. Nhöõng giaû thieát naøo sau ñaây ñöôïc söû duïng khi xaây döïng lyù thuyeát löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng:

a. Thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø giaù thò tröôøng ñöôïc cho tröôùc.

b. Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng ñöôïc cho tröôùc.

c. Ngöôøi tieâu duøng luoân ra quyeát ñònh hôïp lyù nhaèm toái ña hoùa höõu duïng cuûa hoï.

d. Bao goàm taát caû caùc noäi dung treân.

10. Giaû söû giaù cuûa saûn phaåm A vaø B laø 3.000 ñoàng vaø 4.000 ñoàng. Ngöôøi tieâu duøng söû duïng toaøn boä thu nhaäp ñeå mua 4 ñôn vò A vaø 6 ñôn vò B. Ñoä höõu duïng bieân cuûa ñôn vò thöù 4 saûn phaåm A vaø ñoä höõu duïng bieân cuûa ñôn vò thöù 6 saûn phaåm B ñeàu baèng 6. Chuùng ta coù theå keát luaän raèng

a. Ngöôøi tieâu duøng ñaït ñöôïc möùc höõu duïng toái ña.

b. Ngöôøi tieâu duøng neân mua nhieàu A hôn.

c. Ngöôøi tieâu duøng neân mua nhieàu B hôn.

d. Ngöôøi tieâu duøng chæ neân mua caû A vaø B ít hôn.

11. Moät ngöôøi tieâu duøng coù thu nhaäp haøng thaùng I = 300 ñöôïc duøng ñeå mua 2 saûn phaåm X vaø Y vôùi PX =10, PY = 10. Toång lôïi ích cuûa ngöôøi tieâu duøng naøy qua vieäc tieâu thuï 2 saûn phaåm X vaø Y theå hieän qua hai haøm soá toång lôïi ích nhö sau:

TUX = -1/2X2 + 80X

TUY = -3/2Y2 + 170Y

Tìm phöông aùn tieâu duøng toái öu vaø tính toång lôïi ích ñaït ñöôïc.

12. Thaëng dö cuûa ngöôøi tieâu duøng ñöôïc ñònh nghóa laø:

a. Soá tieàn maø ngöôøi tieâu duøng chuaån bò ñeå mua haøng hoùa.

b. Löôïng haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng söû duïng coøn thöøa.

c. Cheânh leäch giöõa möùc giaù saün saøng chi traû vaø giaù thöïc söï maø ngöôøi tieâu duøng phaûi traû.

d. Möùc höõu duïng maø ngöôøi tieâu duøng nhaän ñöôïc khi hoï tieâu duøng moät soá löôïng haøng hoùa naøo ñoù.

13. Thò tröôøng saûn phaåm A coù 1.000 ngöôøi tieâu duøng, moãi ngöôøi coù haøm soá caàu gioáng heät nhau vaø coù daïng q = 16 – P. Haøm soá caàu thò tröôøng laø:

a. QD = 16.000 – 1.000P

b. P = 16 – QD / 1.000

c. a vaø b ñeàu ñuùng

d. a vaø b ñeàu sai

14. Theo oâng A thì X vaø Y laø hai saûn phaåm thay theá hoaøn toaøn cho nhau vôùi tyû leä MRS luoân luoân baèng 1. Neáu oâng A coù 1 trieäu ñoàng duøng ñeå mua hai saûn phaåm naøy vôùi PX = 20.000 ñoàng/saûn phaåm, PY = 25.000 ñoàng/ saûn phaåm thì phöông aùn tieâu duøng toái öu laø:

a.X = 25 ; Y = 20

b.X = 20 ; Y = 25

c.X = 50 ; Y = 0

d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng

15. Giaû söû thò tröôøng cuûa saûn phaåm X coù hai ngöôøi tieâu duøng A vaø B coù caùc haøm soá caàu qA = 13.000 - 10p vaø qB = 26.000 - 20p. Neáu giaù thò tröôøng cuûa saûn phaåm laø 1.000 ñoàng thì thaëng dö tieâu duøng:

a. 2,7 trieäu

b. 1,35 trieäu

c. 0,675 trieäu


16. Möùc saün saøng chi traû toái ña cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi moät ñôn vò haøng hoùa trong lyù thuyeát kinh teá ñöôïc quyeát ñònh bôûi:

a. Thu nhaäp maø ngöôøi tieâu duøng coù ñöôïc.

b. Söï caàn thieát cuûa haøng hoùa ñoù ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa con ngöôøi.

c. Höõu duïng taêng theâm maø ngöôøi tieâu duøng nhaän ñöôïc khi tieâu duøng ñôn vò haøng hoùa ñoù.

d. Giaù baùn haøng hoùa ñoù treân thò tröôøng.

Chöông 4Lyù thuyeát veà saûn xuaát vaø

chi phí saûn xuaát

A.Lyù thuyeát veà saûn xuaát

I. Moät soá khaùi nieäm

II. Nguyeân taéc saûn xuaát

B. Lyù thuyeát veà chi phí saûn xuaát


II. Phaân tích chi phí saûn xuaát trong ngaén haïn

A. Lyù thuyeát veà saûn xuaát


1. Haøm saûn xuaát

2. Naêng suaát trung bình

3. Naêng suaát bieân


1. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát vôùi saûn löôïng toái ña

2. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát vôùi chi phí toái thieåu

A. Lyù thuyeát veà saûn xuaátI. Moät soá khaùi nieäm1. Haøm saûn xuaát: laø söï keát hôïp caùc

yeáu toá saûn xuaát (caùc ñaàu vaøo) goàm : nguyeân lieäu, lao ñoäng, voán ñeå taïo thaønh saûn phaåm (ñaàu ra).

L (Lao ñoäng) K (Voán) Coâng ngheä

Quy trình saûn xuaát moâ taû nhöõng soá löôïng ñaàu ra toái ña coù theå ñöôïc saûn xuaát bôûi moät soá löôïng caùc yeáu toá ñaàu vaøo nhaát ñònh töông öùng vôùi trình ñoä kyõ thuaät nhaát ñònh.

Saûn phaåm

Haøm saûn xuaát toång quaùt:

Q = F(x1; x2; x3; x4……xn)

Trong ñoù Q : soá löôïng saûn phaåm ñaàu ra.

xi : soá löôïng yeáu toá saûn xuaát i.

Ñeå ñôn giaûn, ta chia caùc yeáu toá saûn xuaát ra laøm 2 loaïi: voán (K) vaø lao ñoäng (L)

Haøm saûn xuaát coù theå vieát laïi:

Q = F (K, L)


1 2 3 4 5

1 20 40 55 65 75

2 40 60 75 85 90

3 55 75 90 100 105

4 65 85 100 110 115

5 75 90 105 115 120


KL

Ngaén haïn vaø daøi haïn

Ngaén haïn: laø khoaûng thôøi gian coù ít nhaát moät yeáu toá saûn xuaát khoâng ñoåi veà soá löôïng söû duïng trong quaù trình saûn xuaát. Trong ngaén haïn caùc yeáu toá saûn xuaát ñöôïc chia laøm 2 loaïi:

* Yeáu toá saûn xuaát coá ñònh: voán, nhaân vieân quaûn trò toái cao… bieåu thò cho qui moâ saûn xuaát nhaát ñònh.

* Yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi: nguyeân nhieân vaät lieäu, lao ñoäng tröïc tieáp…

Daøi haïn: laø khoaûng thôøi gian caàn thieát ñeå taát caû caùc yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi. Quy moâ saûn xuaát thay ñoåi.


Saûn xuaát vôùi moät yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi

Neáu chæ xem xeùt moät yeáu toá ñaàu vaøo coù theå bieán ñoåi ñoù laø lao ñoäng (L) caùc yeáu toá khaùc nhö voán (K) vaø coâng ngheä xem nhö laø khoâng ñoåi. Vì theá

Q = F(L)

Trong ngaén haïn, quan saùt moät yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi trong khi caùc yeáu toá khaùc coá ñònh thì saûn löôïng (Q), naêng suaát trung bình (AP), naêng suaát bieân (MP) cuûa yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi seõ thay ñoåi theo caùc yeáu toá naøy.

Saûn löôïng saûn xuaát (Q)

Q trong ngaén haïn coù ñaëc ñieåm:

- Ban ñaàu L Q nhanh

- Sau ñoù L Q chaäm daàn Qmax

- Tieáp tuïc L Q


Soá nhaân coâng

Toång saûn löôïng

Q

Ñöôøng toång saûn löôïng

L1 L2

Q1

Q2

2. Naêng suaát trung bình (AP)

AP cuûa moät yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi laø soá saûn phaåm saûn xuaát tính trung bình treân moät ñôn vò yeáu toá saûn xuaát ñoù.

APL = Q/L

3. Naêng suaát bieân (MP)

MPL = ΔQ/ΔL = dQ/dL

L

Q2

Ñöôøng toång saûn löôïng

L1 L2

Q1

MPL

Q

Q

Quy luaät naêng suaát bieân giaûm daàn

Qmax Q2

Q1

L1 L2 L*

L

APL

MPLL

Q

Q

K L Q APL APK MPL Giai ñoaïn saûn xuaát

10 0 0 -- -- -- 10 1 10 10,00 1 1010 2 30 15,00 3 2010 3 60 20,00 6 3010 4 80 20,00 8 2010 5 95 19,00 9,5 1510 6 105 17,50 10,5 1010 7 110 15,70 11 510 8 110 13,75 11 010 9 107 11,88 10,7 -310 10 100 10,00 10 -7

Giai ñoaïn 1

Giai ñoaïn 2

Giai ñoaïn 3


Coù theå chia quaù trình saûn xuaát ra thaønh ba giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: taêng soá löôïng lao ñoäng (L = 1 - 3) Q APK APL : chöùng toû hieäu quaû söû duïng voán taêng, hieäu quaû söû duïng lao ñoäng taêng. APL ñaït cöïc ñaïi vaøo cuoái giai ñoaïn 1 vaø ñaàu giai ñoaïn 2. Vì vaäy, hieäu quaû söû duïng lao ñoäng cao nhaát ôû cuoái giai ñoaïn 1 vaø ñaàu giai ñoaïn 2.

Giai ñoaïn 2: taêng soá löôïng lao ñoäng (L = 4 - 7) Q APK, APL: hieäu quaû söû duïng voán tieáp tuïc taêng ñaït cöïc ñaïi cuoái giai ñoaïn 2 vaø ñaàu giai ñoaïn 3. Hieäu quaû söû duïng lao ñoäng giaûm.

Giai ñoaïn 3: taêng soá löôïng lao ñoäng (L = 8 -10) Q APK, APL: hieäu quaû söû duïng voán vaø lao ñoäng ñeàu giaûm.

Naêng suaát bieân giaûm daàn Ban ñaàu naêng suaát bieân gia taêng laø do quaù

trình chuyeân moân hoùa vaø phaân coâng lao ñoäng maø noù laøm taêng naêng suaát lao ñoäng.

Sau ñoù naêng suaát bieân giaûm daàn laø do khi lao ñoäng taêng leân ñeán moät möùc naøo ñoù, moãi lao ñoäng tieáp caän vôùi voán (tö baûn) ít hôn, ít khoâng gian hôn ñeå laøm vieäc.

Quy luaät naêng suaát bieân giaûm daàn moâ taû khi moät xí nghieäp gia taêng söû duïng moät yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi trong khi caùc yeáu toá saûn xuaát khaùc khoâng ñoåi, thì naêng suaát bieân của yeáu toá saûn xuaát biến ñổi ñoù ngaøy caøng giảm xuoáng.

Moái quan heä giöõa APL vaø MPL

Khi MPL > APL thì APL taêng

Khi MPL < APL thì APL giaûm

Khi MPL = APL thì APL ñaït cöïc ñaïi

Moái quan heä giöõa MP vaø Q

Khi MP > 0 Q

Khi MP < 0 Q

Khi MP = 0 Qmax

Ñöôøng ñaúng löôïng laø taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa caùc yeáu toá saûn xuaát cuøng taïo ra moät möùc saûn löôïng.

1. Ñöôøng ñaúng löôïng


1 2 3 4 5

1 20 40 55 65 75

2 40 60 75 85 90

3 55 75 90 100 105

4 65 85 100 110 115

5 75 90 105 115 120

KL


Phoái hôïp E, F cho saûn löôïng nhieàu hôn phoái hôïp A, B, C, D. Do vaäy: Q2

> Q1

K

L

Q1=75

Q2

=100

A

B

C

Phối hợp

L (đơn vị)

K (đơn vị)

ABCD

1235

5321

1 2 3 5

1

2

3

5

D

E4

4

F

Ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaúng löôïng* Doác xuoáng veà beân phaûi.* Caùc ñöôøng ñaúng löôïng khoâng caét nhau.* Loài veà phía goác. Tyû leä thay theá kyõ thuaät bieân giöõa caùc

yeáu toá saûn xuaát (MRTS) chæ ra vôùi coâng ngheä hieän thôøi cho pheùp thay theá moät yeáu toá saûn xuaát naøy cho bao nhieâu yeáu toá saûn xuaát kia ñeå duy trì möùc saûn löôïng nhö cuõ.

MRTSLK = - K/ L



K

L

Q1=75

A

B

C

1 2 3 5

1

2

3

5

D

Tyû leä thay theá kyõ thuaät bieân MRTS

MRTS LK = - K/ L

-2

1-1

1-1

2

MRTS=2

MRTS=1

MRTS=0,5

MRTS khoâng ñoåi

2 3 41

1

2

3

4

0

1. Caùc ñöôøng ñaúng löôïng khi hai yeáu toá ñaàu vaøo thay theá hoaøn toaøn

L

K

0 1 2 3 4

1

2

3

4

MRTS = 0

L

K

1.Caùc ñöôøng ñaúng löôïng khi hai

yeáu toá ñaàu vaøo boå sung hoaøn toaøn

Q1

Q4

Q3

Q2

A

B

C

D

2. Ñöôøng ñaúng phí

Ñöôøng ñaúng phí laø taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa hai yeáu toá saûn xuaát maø xí nghieäp coù khaû naêng thöïc hieän vôùi cuøng moät möùc chi phí vaø giaù yeáu toá saûn xuaát ñaõ cho.

Phöông trình ñöôøng ñaúng phí

TC = K.PK + L.PL

Hay K = -PL / PK.L + TC/PK

L = -PK / PL. K+ TC/PL

L K

A 0 40

B 30 30

C 60 20

D 90 10

E 120 0


TC = 1.200 ñvt ,

PL = 10 ñvt, PK = 30 ñvt

A

B

C

D

E0 30 60 9

0120 L

K

10

20

30

40

Ñöôøng ñaúng phí

Ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaúng phí

* Caùc phoái hôïp treân ñöôøng ñaúng phí seõ thoûa maõn

K.PK + L.PL = TC

* Ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng phí laø tyû giaù cuûa hai yeáu toá saûn xuaát - PL / PK . Ñoä doác phaûn aùnh ñeå taêng theâm 1 lao ñoäng söû duïng phaûi giaûm ñi bao nhieâu ñôn vò voán.


3. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát

vôùi saûn löôïng cao nhaát

Vôùi moät khoaûn chi phí cho tröôùc tìm kieám möùc saûn löôïng cao nhaát coù theå saûn xuaát.

Q2 laø möùc saûn löôïng cao nhaát coù theå saûn xuaát öùng vôùi möùc chi phí TC1 cho tröôùc.

L2 L1 L3

K1

K3

K2

L

K

A

Q3

Q2

Q1

B

C

3. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát vôùi chi phí thaáp nhaát

Keá hoaïch saûn xuaát moät löôïng Q1 vôùi chi phí thaáp nhaát.

Khi ñoù ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng löôïng baèng vôùi ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng phí.

MRTSLK = - MPL/MPK = - PL/PK

A

B

C

L

K

K1

L1

K3

K2

L2 L3


I . Moät soá khaùi nieäm

II. Chi phí saûn xuaát trong ngaén haïn

I.Moät soá khaùi nieäm

1. Chi phí keá toaùn, chi phí cô hoäi

vaø chi phí kinh teá.

2. Lôïi nhuaän kinh teá vaø lôïi nhuaän keá toaùn


1. Chi phí keá toaùn, chi phí cô hoäi

vaø chi phí kinh teá. Chi phí keá toaùn

ø Chi phí baèng tieàn maø doanh nghieäp ñaõ chi ra ñeå mua caùc yeáu toá saûn xuaát trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh ñöôïc ghi cheùp ñaày ñuû trong soå keá toaùn.

Chi phí cô hoäi

Phaàn giaù trò lôùn nhaát cuûa thu nhaäp hay lôïi nhuaän ñaõ bò maát ñi, bôûi khi thöïc hieän phöông aùn naøy ta ñaõ boû lôõ cô hoäi thöïc hieän caùc phöông aùn khaùc. Ñaây laø chi phí khoâng theå hieän cuï theå baèng tieàn vaø khoâng ñöôïc ghi cheùp vaøo soå saùch keá toaùn.

Chi phí kinh teá

Chi phí söû duïng caùc nguoàn löïc kinh teá trong saûn xuaát cuûa moät doanh nghieäp, bao goàm caû chi phí cô hoäi.

Chi phí kinh teá = Chi phí keá toaùn + Chi phí cô hoäi

Chi phí kinh teá > Chi phí keá toaùn

Chi phí cô hoäi = Chi phí kinh teá - Chi phí keá toaùn

2. Lôïi nhuaän kinh teá vaø lôïi nhuaän keá toaùn

a.Lôïi nhuaän keá toaùn

Pr keá toaùn = TR –TC keá toaùn

b. Lôïi nhuaän kinh teá

Pr kinh teá = TR –TC kinh teá

Pr kinh teá = TR – (TC keá toaùn + CP cô hoäi)

Pr kinh teá = Pr keá toaùn – CP cô hoäi

Quan ñieåm keá toaùn

TR = 1 trieäu ñ

TC keá toaùn = 850.000 ñ

* Chi phí nvl = 600.000 ñ

* Tieàn löông = 150.000 ñ

* Chi phí khaùc = 100.000ñ

Pr keá toaùn = 150.000 ñ

Quan ñieåm kinh teá

TR = 1 trieäu ñ

TC keá toaùn = 850.000 ñ

Chi phí cô hoäi = 150.000 ñ

* Tieàn löông = 50.000 ñ

* Tieàn laõi ñaàu tö =100.000 ñ

TC kinh teá = 1trieäu ñ

Pr kinh teá = 0 ñ

II. Chi phí saûn xuaát trong ngaén haïn

1.Caùc loaïi chi phí toång

2.Caùc loaïi chi phí ñôn vò

3.Moái quan heä giöõa MC vôùi AC vaø AVC

4.Saûn löôïng toái öu

1. Caùc loaïi chi phí toång

a. Toång chi phí coá ñònh (TFC) TFC laø toaøn boä chi phí maø doanh nghieäp

phaûi chi ra trong moãi ñôn vò thôøi gian cho caùc yeáu toá saûn xuaát coá ñònh, bao goàm : chi phí khaáu hao maùy moùc thieát bò, tieàn thueâ nhaø xöôûng, tieàn löông cho boä maùy quaûn lyù…

Ñaëc ñieåm

* TFC seõ khoâng thay ñoåi theo söï thay ñoåi cuûa toång saûn löôïng.

* Ñöôøng TFC laø ñöôøng thaúng naèm ngang song song vôùi truïc saûn löôïng (truïc ngang).

(TFC) : khoâng ñoåi khi saûn löôïng thay ñoåi

Saûn löôïng

Chi phí

TFCTFC


b. Toång chi phí bieán ñoåi (TVC) TVC laø toaøn boä chi phí maø doanh nghieäp

phaûi chi ra trong moãi ñôn vò thôøi gian cho caùc yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi, bao goàm : chi phí mua nguyeân vaät lieäu, tieàn löông cho coâng nhaân…

TVC phuï thuoäc ñoàng bieán vôùi Q vaø coù ñaëc ñieåm

Ban ñaàu, TVC% < Q% (toác ñoä gia taêng TVC chaäm).

Sau ñoù, TVC% > Q% (toác ñoä gia taêng TVC taêng daàn).

Ñöôøng TVC ban ñaàu coù maët loài höôùng leân sau ñoù höôùng xuoáng truïc saûn löôïng (truïc ngang).

TVC : thay ñoåi theo saûn löôïng

TVC Chi phí

Saûn löôïng


c. Toång chi phí (TC)

TC laø toaøn boä chi phí maø doanh nghieäp chi ra trong moãi ñôn vò thôøi gian cho taát caû caùc yeáu toá saûn xuaát coá ñònh vaø yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi.

TC = TFC + TVC

TC phuï thuoäc ñoàng bieán vôùi Q.

Ñöôøng bieåu dieãn TC ñoàng daïng vôùi TVC vaø naèm treân TVC moät ñoaïn coá ñònh TFC.

Toång phí (TC) : cuøng daïng vôùi ñöôøng TVC

Chi phí

TC

Saûn löôïng

TVC

TFC

Saûn löôïng

Chi phí

AFC

2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò

a.Chi phí coá ñònh trung bình (AFC)

Chi phí coá ñònh tính trung bình cho moãi ñôn vò saûn phaåm.

AFC =

TFC

Q

Saûn löôïng

Chi phí

AVC

2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò b. Chi phí bieán ñoåi trung bình

(AVC)Chi phí bieán ñoåi tính trung bình cho moãi ñôn vò saûn phaåm töông öùng ôû moãi möùc saûn löôïng.

AVC =TVC

Q Ñöôøng AVC thöôøng coù daïng chöõ U

Ban ñaàu Q AVC vaø ñaït AVC min

Sau ñoù Q AVC

AVC min °

Saûn löôïng

Chi phí

2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò c. Chi phí trung bình (AC)

Toång chi phí tính trung bình cho moãi ñôn vò saûn phaåm töông öùng ôû moãi möùc saûn löôïng.

AC =TCQ

Ñöôøng AC cuõngcoù daïng chöõ U vaø naèm

treân ñöôøng AVC moät khoaûng baèng

AFC

AC min

hay

AC = AVC + AFC

AC

Saûn löôïng

Chi phí

AVC

AC

Ñöôøng AVC vaø AC

AC min

AVC min

d. Chi phí bieân (MC)Söï thay ñoåi trong TC hay trong TVC khi thay ñoåi 1 ñôn vò saûn löôïng

MCq = TCq - TCq-1 = TVCq - TVCq-1

2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò

Hay MC =

TCQ

=TVC

Q

MC laø phaàn chi phí taêng theâm trong TC hay trong TVC khi saûn xuaát theâm 1 ñôn vò saûn löôïng.

MC laø ñoä doác cuûa ñöôøng TC hay ñöôøng TVC.

Khi TC vaø TVC laø haøm soá, MC coù theå tính baèng caùch laáy ñaïo haøm baäc nhaát cuûa haøm TC hay cuûa haøm TVC.

3. Moái quan heä giöõa MC, AC, AVC, MPL, APL

a.Moái quan heä giöõa AC vaø MC

Khi MC < AC AC

Khi MC = AC AC min

Khi MC > AC AC

b. Moái quan heä giöõa AVC vaø MC

Khi MC < AVC AVC

Khi MC = AVC AVC min

Khi MC > AVC AVC

Ñöôøng MC luoân caét ñöôøng AC vaø AVC taïi ñieåm cöïc tieåu cuûa caû 2 ñöôøng

c. Moái quan heä giöõa MPL vaø MC

Khi MPL MC

Khi MPL max = MC min

Khi MPL MC

d. Moái quan heä giöõa APL vaø AVC

Khi APL AVC

Khi APL max = AVC min

Khi APL AVC

L

APL

MPL

L

C

Q

Q*

Q*

Q0

Q0

AVCMC

MPmaxAPmax

AVCminMCmin

4. Saûn löôïng toái öu

Saûn löôïng toái öu laø saûn löôïng coù AC min, hieäu quaû söû duïng caùc yeáu toá saûn xuaát cao nhaát.

Saûn löôïng toái öu vôùi quy moâ saûn xuaát cho tröôùc khoâng nhaát thieát laø saûn löôïng ñaït lôïi nhuaän toái ña cuûa doanh nghieäp, vì lôïi nhuaän phuï thuoäc vaøo chi phí saûn xuaát laãn giaù caû. Do ñoù, ñeå ñaït lôïi nhuaän toái ña, khoâng nhaát thieát phaûi saûn xuaát ôû möùc saûn löôïng toái öu.

Keát luaän: saûn löôïng toái öu khoâng nhaát thieát laø saûn löôïng ñöôïc doanh nghieäp choïn ñeå saûn xuaát maø muïc tieâu cuûa doanh nghieäp laø toång lôïi nhuaän.

1.Toå hôïp toái öu hai ñaàu vaøo voán vaø lao ñoäng laø phoái hôïp mang laïi:

a.Saûn löôïng cao nhaát vôùi chi phí cho tröôùc.

b.Chi phí thaáp nhaát vôùi saûn löôïng cho tröôùc.

c.a vaø b ñeàu ñuùng.

d.a vaø b ñeàu sai.

2. Ñoä doác cuûa ñöôøng toång chi phí (TC) = -5, coù nghóa laø:

a. MPK = 5MPL

b. MPL = 5MPK

c. PL = 5PK

d. PK = 5PL

3. Anh A coù vieäc laøm vôùi thu nhaäp oån ñònh 3 trieäu ñoàng/ thaùng, ñoàng thôøi coù moät soá tieàn nhaøn roãi 100 trieäu ñoàng gôûi ngaân haøng ñeå höôûng laõi suaát tieát kieäm 1%/thaùng. Neáu duøng soá tieàn nhaøn roãi treân ñeå mua baùn chöùng khoaùn, döï kieán laõi roøng toái thieåu laø 50 trieäu ñoàng/naêm. Neáu anh A quyeát ñònh nghæ vieäc, baùm saøn chöùng khoaùn thì lôïi nhuaän kinh teá toái thieåu cuûa anh A laø:

a. 36 trieäu ñoàng b. 50 trieäu ñoàng

c. 12 trieäu ñoàng d. a,b,c ñeàu sai

4. Moät doanh nghieäp söû duïng hai yeáu toá L vaø K. Cho caùc thoâng tin sau ñaây: MPK = 1.000, MPL = 100, PK = 2.500, PL = 120. Doanh nghieäp naøy neân laøm gì ñeå ñaït ñöôïc keát hôïp toái öu giöõa K vaø L ñeå saûn xuaát moät möùc saûn löôïng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh tröôùc vôùi chi phí thaáp nhaát?

a.Taêng K giaûm L b. Taêng K taêng L

c. Giaûm K taêng L d. Giaûm K giaûm L

5. Ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng löôïng phaûn aùnh:

a.Tyû leä thay theá bieân giöõa hai haøng hoùa

b.Lôïi töùc taêng theo qui moâ

c.Nguyeân taéc naêng suaát bieân giaûm daàn

d.Tyû leä naêng suaát bieân giöõa hai yeáu toá saûn xuaát

6. Neáu ñöôøng ñaúng löôïng laø moät ñöôøng thaúng thì:

a. Chæ coù moät caùch keát hôïp caùc yeáu toá ñaàu vaøo

b. Naêng suaát khoâng ñoåi theo qui moâ

c. Tyû leä thay theá kyõ thuaät bieân cuûa hai yeáu toá khoâng ñoåi

d. Tyû soá giaù caû cuûa hai yeáu toá saûn xuaát khoâng ñoåi

7. Moät nhaø saûn xuaát boû ra khoaûn tieàn laø 15.000 mua 2 yeáu toá saûn xuaát K, L ñeå saûn xuaát saûn phaåm X vôùi giaù töông öùng PK = 600, PL = 300. Vôùi haøm saûn xuaát Q = 2K(L-2), saûn löôïng toái ña ñaït ñöôïc:

a.576

b.560

c.480

d.Khoâng caâu naøo ñuùng

8. Vôùi cuøng soá voán ñaàu tö nhö nhau, nhaø ñaàu tö döï kieán lôïi nhuaän keá toaùn cuûa 3 phöông aùn A, B, C laàn löôït laø 50 trieäu, 35 trieäu, 30 trieäu. Neáu phöông aùn A ñöôïc löïa choïn thì lôïi nhuaän kinh teá ñaït ñöôïc laø:

a.20 trieäu

b.5 trieäu

c.15 trieäu


9. Nhöõng khoaûn chi phí naøo sau ñaây ñöôïc xem laø chi phí kinh teá nhöng khoâng phaûi laø chi phí keá toaùn

a. Chi khaûo saùt thieát keá 100 trieäu ñoàng ñeå laäp döï aùn kinh doanh.

b. Chi traû löông cho coâng nhaân 100 trieäu/ thaùng

c. Ngöôøi chuû laáy laïi nhaø cho thueâ vôùi giaù 10 trieäu ñoàng/thaùng tröôùc ñaây ñeå laøm vaên phoøng coâng ty cuûa mình.

d. Chi tieâu cho hoaït ñoäng nghieân cöùu thò tröôøng 100 trieäu ñoàng

10. Khi moät doanh nghieäp coù lôïi nhuaän kinh teá aâm vaø lôïi nhuaän keá toaùn döông, chuùng ta coù theå keát luaän

a.Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp khoâng toát

b.Kyõ thuaät saûn xuaát quaù laïc haäu

c.Naêng löïc quaûn lyù saûn xuaát yeáu keùm

d.Ñaây khoâng phaûi laø moät cô hoäi ñaàu tö toát

11. Moät quan saùt cho thaáy chi phí trung bình giaûm khi saûn löôïng taêng, ta coù theå suy luaän

a. Chi phí bieân thaáp hôn chi phí trung bình

b. Chi phí bieân cao hôn chi phí trung bình

c. Chi phí bieân baèng chi phí trung bình

d. Chöa ñuû thoâng tin ñeå suy luaän veà söï thay ñoåi chi phí bieân

12. Ñöôøng chi phí bieân (MC) cuûa moät doanh nghieäp laø:

a. Ñöôøng coù daïng hình chöõ U vaø caét ñöôøng AC taïi ñieåm thaáp nhaát cuûa noù

b. Ñöôøng coù daïng hình chöõ U vaø caét ñöôøng AVC taïi ñieåm thaáp nhaát cuûa noù

c. Ñöôøng coù daïng hình chöõ U vaø caét ñöôøng AFC taïi ñieåm thaáp nhaát cuûa noù

d. Hai caâu a vaø b ñeàu ñuùng

16. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn coù soá lieäu veà TC

Q 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

TC 40 70 96 118

138

156

175

198

224

259

309

Xaùc ñònh AC min vaø AVC min cuûa doanh nghieäp.

Chöông 5 Thò tröôøng caïnh tranh

hoaøn toaønI. Moät soá vaán ñeà cô baûn

1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn.

2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn.

II. Phaân tích trong ngaén haïn

1. Xí nghieäp toái ña hoùa lôïi nhuaän.

2. Xí nghieäp toái thieåu hoùa loã.

3. Ñöôøng cung ngaén haïn

4. Thaëng dö saûn xuaát.

1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn

Coù nhieàu ngöôøi baùn neân thò phaàn cuûa moãi ngöôøi khoâng ñaùng keå.

Saûn phaåm ñoàng nhaát neân hoaøn toaøn coù theå thay theá cho nhau.

Töï do gia nhaäp vaø rôøi boû ngaønh.

Ñaày ñuû thoâng tin, mua baùn ñuùng giaù.

Vì vaäy, giaù ñöôïc hình thaønh moät caùch khaùch quan do taùc ñoäng giöõa cung vaø caàu thò tröôøng. Ngöôøi baùn laø ngöôøi nhaän giaù.


a. Ñöôøng caàu tröôùc doanh nghieäp

q

P

Q

AR = MR = dP

Doanh nghieäp Toaøn ngaønh (thò tröôøng)

D

P

PS

Q

Doanh nghieäp phaûi baùn ôû möùc giaù thò tröôøng laø P ôû caùc möùc saûn löôïng q cuûa mình.

Ñöôøng caàu maø doanh nghieäp phaûn öùng laø d chöù khoâng phaûi laø D.

2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn

A B

q1 q2

b. Toång doanh thu

• TR = P. q P khoâng ñoåi TR laø ñöôøng thaúng

ñi qua goác 0 Ñoä doác khoâng

ñoåi laø Pq

TR

P = MR

TR

A

B

q

TR

q1 q 2

TR2

TR1

c. Doanh thu bieân (MR)

MR laø doanh thu taêng theâm trong toång doanh thu khi xí nghieäp baùn theâm moät ñôn vò saûn phaåm trong moãi ñôn vò thôøi gian.

MR = TRq – TRq-1

MR = ΔTR/Δq = dTR/ dq

0 1 2 3

TRR

q

1P

2P

3P

MR = P

d. Doanh thu trung bình (AR)

AR laø möùc doanh thu maø xí nghieäp nhaän ñöôïc tính trung bình cho moät ñôn vò saûn phaåm baùn ñöôïc.

AR = TR/q = P.q/q = P

Nhö vaäy: P, AR vaø MR truøng nhau.

e. Toång lôïi nhuaän (П)

Pr (П) cuûa xí nghieäp laø phaàn cheânh leäch giöõa toång doanh thu (TR) vaø toång chi phí saûn xuaát (TC)

П (q) = TR (q) – TC (q)

II. Phaân tích trong ngaén haïn1.Xí nghieäp

Lôïi nhuaän coù hai caùch tính

Caùch 1 П = TR – TC

П = P.q – AC.q

Caùch 2 П = (P – AC).q

Coù 3 tröôøng hôïp

P > AC П > 0 : Laõi P = AC П = 0 : Hoøa voán P < AC П < 0 : Loã

q P TR TC П MC MR

0 5 0 15 -15 -- 5

1 5 5 17 -12 2 5

2 5 10 18,5 - 8,5 1,5 5

3 5 15 19,5 - 4,5 1 5

4 5 20 20,75

- 0,75

1,25

5

5 5 25 22,25

+ 2,25

1,5 5

6 5 30 24,25

+ 5,75

2 5

7 5 35 27,5 + 7,5 3,25

5

8 5 40 32,3 + 7,70

4,8 5

9 5 45 40,5 + 4,5 8,2 5

10 5 50 52,5 - 2,5 12 5

a. Toái ña hoùa lôïi nhuaän (P>AC)


П(q) = TR(q) – TC(q)

Khi П (q) max, coù nghóa: П(q)’ = 0

Hay: (TR – TC)’ = 0

TR’ – TC’= 0

MR – MC = 0

MR = MC

R,C TC

q

Lôïi nhuaän

cao nhaát

q

Ñieàu kieän q : MR = MC = P


q0 q10

TR

A

C

D

B

q

P,C

MC

MRA

B

AC

P

C

q*q1

q1 : MR > MC

q1 q* : TR taêng nhieàu hôn TC taêng Pr taêng

0

d

Phaàn lôïi nhuaän taêng

theâm khi q1q*

Phaàn lôïi nhuaän giaûm

khi q*q2

q2

b. Toái thieåu hoùa loã (P<AC)

Tieáp tuïc saûn xuaát* TR < TC

* P > AVCMin

* Saûn xuaát taïi q* : MC = MR * Loã P – AC* Löu yù: khoaûn loã naøy vaãn nhoû hôn

toång chi phí coá ñònh TFC. Ñoùng cöûa* TR < TC

* P = AVCMin

* Loã = TFC

q

P,C

MC

d, MR M

AC

P0=ACmin q0

0


Neáu P0 = ACmin

Ñieåm hoøa voán

Saûn xuaát taïi q0: MC = MR = P0

AC = P0

Pr = 0 : hoøa voán

q

P,CMC

d, MR

AC

P1

q 10


AVC < P1 < AC

Saûn xuaát taïi q1: MC = MR = P1

AC = Gq1 = C1

Loã/sp = - GE= - C1P1

Lmin = - C1P1EG

AVC

EG

q 0

FV1

C1

P1V1FE laø phaàn buø ñaép AFC

Quyeát ñònh trong ñieàu kieän thua loãP,C

q

MC

MRo

AC AVC

P0 = AVCmin

Saûn xuaát q0 : Loã = TFCNgöøng saûn xuaát : Loã = TFC

q0

P,C

qo q1

q2

MC

MRo

AC AVC

P0

P1

P2

MR1

MR2

P3

(S)

q q3

Quyeát ñònh cuûa doanh nghieäp CTHT

MR = MC = PMR3

Toùm taét caùc quyeát ñònh saûn xuaát

Ñieàu kieän ñaàu tieân

Neáu Thì Quyeát ñònh

MR = MC

P > ACMin Toái ña hoùa lôïi nhuaän

Phaùt huy

P = ACMin Hoøa voán

Tieáp tuïc

AVCMin<P< ACMin

Loã Hoaït ñoäng

ñeå buø loã ñònh

phí

P = AVCMin Loã Ñoùng cöûa

P,C

qo q1

q2

MC

MRo

AC AVC

P0

P1

P2

MR1

MR2

P3

(S)

q q3

Laø phaàn ñöôøng MC keå töø ñieåm cöïc tieåu cuûa ñöôøng AVC trôû leân

c. Ñöôøng cung ngaén haïn cuûa xí nghieäp CTHT

MR3

MC (S)

Eo

E1

D

D1

AVC P1

Po

PXí nghieäp Ngaøn

h

qo q1 Qo Q1

2. Ngaønh

Ñöôøng cung ngaén haïn cuûa ngaønh

S

P,C

q Q

Ví duï:

TFC = 10.000

TVC = q2 + 50q

TC = q2 + 50q + 10.000

AFC = 10.000/q

AVC = q + 50

AC = q + 50 + 10.000/q

MC = 2q + 50

Haøm cung ngaén haïn: P = 2q + 50 (P>50)

Ví duï:

Coù N = 1.000 doanh nghieäp gioáng nhau, coù haøm TC gioáng nhau : TC = q2 + 50q + 10.000

Haøm cung ngaén haïn cuûa moãi doanh nghieäp:

P = 2q + 50 q = ½ P – 25

Haøm cung ngaén haïn cuûa ngaønh

QS = N.q = 1.000 (1/2P – 25)

QS = 500 P – 25.000

Hay: P = 1/500.Q + 50

3. Thaëng dö saûn xuaáta.Thaëng dö saûn xuaát cuûa doanh

nghieäp

Trong tröôøng hôïp MC ñang taêng, P > MC ôû moïi ñôn vò saûn phaåm tröø ñôn vò saûn phaåm cuoái cuøng.

MC chính laø Pmin maø doanh nghieäp muoán baùn.

PSi = P – Pi min = P – MCi

Thaëng dö saûn xuaát cuûa 1 saûn phaåm laø cheânh leäch giöõa giaù baùn vaø MC cuûa saûn phaåm.

3. Thaëng dö saûn xuaát

a. Thaëng dö saûn xuaát cuûa doanh nghieäp

q TVC AVC

MC

1 10 10 10

2 22 11 12

3 36 12 14

4 52 13 16

TVC = AVC.q

TVC = ∑MCi

TVC = aq2 + bq

AVC = a.q + b

MC = 2a.q + b

P = 16

V = 13

0

AVC

MC

N=10

A C d, MR

B

q= 4

P

q

12

14

q TVC AVC MC

1 10 10 10

2 22 11 12

3 36 12 14

4 52 13 16

I

a. Thaëng dö saûn xuaát cuûa doanh nghieäp

P

C

q q

3. Thaëng dö saûn xuaát

a. Thaëng dö saûn xuaát cuûa moät xí nghieäp

0

A

PS = TR - ∑MC

= TR - TVC

AVC

MC

P

B

MR

3. Thaëng dö saûn xuaát (PS)

0

E

Q

D

P

Q

N

Thặng dư sản xuất

S

P

b. Thaëng dö saûn xuaát ñoái vôùi moät ngaønh

3. Thaëng dö saûn xuaát (PS)

Thaëng dö saûn xuaát trong ngaén haïn khaùc vôùi toång lôïi nhuaän

PS = TR – TVC

П = TR – TVC – TFC

PS > П

Hieäu quaû phuùc lôïi töø caùc chính saùch cuûa Nhaø nöôùc

Tröôøng hôïp Nhaø nöôùc qui ñònh giaù toái thieåu (Pmin)

P

E

Q

D

P

Pmin

S

Q1 Q2Q00

A

C

B

CS = – A – B

PS = A – C – F

F

P

L

D

WE

Wmin

S

L1 L2L00

A

C

B

Möùc löông toái thieåu

Thaát nghieäp

DL laø caùc tam giaùc B

vaø C

Caùc doanh nghieäp khoâng ñöôïc traû löông thaáp hôn Wmin seõ laøm taêng naïn thaát nghieäp

Taùc ñoäng cuûa thueá ñôn vò

D

S

B

C

A

D

Q

P

P0

Q0Q1

P1

t

Saûn löôïng giaûm

Giaù caàu taêng

Giaù cung giaûm

CS = - A - B

PS = - C - D

CP = + A + C

DL = - B -D

(Thueá cuûa Nhaø nöôùc theå hieän baèng daáu +)

P S

S1

E0

E1°0

°

°

Trôï caáp

D

S

Q

P

P0

Q0 Q1

s

Gioáng nhö thueá, lôïi ích cuûa trôï caáp ñöôïc chia ra cho caû ngöôøi mua

vaø ngöôøi baùn. Nhieàu hay ít tuøy vaøo ñoä co giaõn cuûa moãi beân.

PS

P1

Saûn löôïng taêng

Giaù caàu giaûm

Giaù cung taêng

CS = C + D

PS = A + B

CP = -A -B - C -D -E

DL = -E

(Tieàn trôï caáp cuûa Nhaø nöôùc theå hieän baèng daáu -)

AE

°

°

°C D

A B

Caâu hoûi Chöông 5

1.Ñoái vôùi moät doanh nghieäp khi taêng saûn löôïng maø toång lôïi nhuaän khoâng thay ñoåi cho bieát:

a.Doanh thu bieân lôùn hôn chi phí bieân

b. Doanh thu bieân baèng chi phí bieân

c. Doanh thu bieân nhoû hôn chi phí bieân

d. Caùc caâu treân ñeàu sai

2. Ñöôøng caàu naèm ngang cuûa moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn coù nghóa laø:

a.Doanh nghieäp coù theå baùn heát saûn löôïng cuûa mình theo giaù thò tröôøng.

b.Doanh nghieäp coù theå taêng saûn löôïng baùn ra baèng caùch haï giaù baùn.

c. Doanh nghieäp coù theå ñònh giaù baùn saûn phaåm cuûa mình moät möùc khoâng ñoåi.

d.Doanh nghieäp coù theå baùn moät löôïng khaù lôùn saûn phaåm cuûa mình vôùi moät giaù khoâng ñoåi.

3. Trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn coù 200 xí nghieäp, caùc xí nghieäp coù haøm chi phí ngaén haïn TC = 10q2 + 10q + 4500. Vaäy haøm cung ngaén haïn cuûa thò tröôøng seõ laø:

a.P = Q/10 +10

b.Q = 100P – 10

c.P = 2.000 + 4.000Q


4. Khi P < AC, xí nghieäp neân :

a.Ngöøng saûn xuaát

b.Saûn xuaát ôû saûn löôïng coù P = MC

c.Saûn löôïng coù MC = MR

d.Caùc caâu treân coù theå ñuùng

5. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn saûn xuaát saûn phaåm X coù haøm toång chi phí TC = q2 + 50q + 10.000.

Neáu giaù thò tröôøng laø P = 350 thì ñeå ñaït lôïi nhuaän toái ña doanh nghieäp seõ saûn xuaát:

a. q = 150 b. q = 200 c. q = 100 d. a,b,c ñeàu sai

6. Trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn, doanh nghieäp seõ taêng saûn löôïng neáu:a. Giaù vöôït quaù doanh thu bieân.b. Chi phí bieân vöôït quaù doanh thu bieân.c. Giaù baèng vôùi chi phí bieân.d. Doanh thu bieân vöôït quaù chi phí bieân.7.Trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn, ñöôøng cung ngaén haïn cuûa doanh nghieäp laø moät phaàn ñöôøng chi phí bieân (MC) töø phía treân:a. ñieåm cöïc tieåu cuûa ñöôøng ACb. ñieåm cöïc tieåu cuûa ñöôøng MCc. ñieåm cöïc tieåu cuûa ñöôøng AVCd. laø toaøn boä ñöôøng MC

8. Cho bieát soá lieäu veà chi phí saûn xuaát cuûa moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau:

q 0 10 12 14 16 18 20

TC 80 115 130 146 168 200 250

Ñieåm hoøa voán vaø ñieåm ñoùng cöûa saûn xuaát cuûa doanh nghieäp laø nhöõng ñieåm töông öùng vôùi caùc möùc saûn löôïng

a. q = 12 vaø q = 10

b. q = 14 vaø q = 10

c. q = 14 vaø q = 12


9. Trong ngaén haïn moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn duø coù saûn xuaát hay taïm thôøi ñoùng cöûa cuõng ñeàu loã moät khoaûn tieàn nhö nhau. Möùc giaù thò tröôøng luùc naøy:

a.baèng chi phí bieán ñoåi trung bình toái thieåu cuûa doanh nghieäp

b.baèng toång chi phí bieán ñoåi cuûa doanh nghieäp

c. baèng chi phí trung bình toái thieåu cuûa doanh nghieäp

d. baèng chi phí coá ñònh trung bình cuûa doanh nghieäp

10. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn coù ñöôøng cung saûn phaåm trong ngaén haïn laø q = 0,5(P-1) vaø toång chi phí coá ñònh TFC = 100. Haøm toång chi phí cuûa haõng laø:

a.TC = q2 + q + 100

b.TC = q2 + 2q + 100

c.TC = q2 + 0,5q + 100

d.a, b, c ñeàu sai

11. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn thì khoâng theå quyeát ñònh ñöôïc:

a.Soá löôïng caùc yeáu toá saûn xuaát söû duïng

b.Giaù baùn saûn phaåm

c.Soá löôïng saûn phaåm

d.Kyõ thuaät saûn xuaát

12. Cho bieát haøm toång chi phí cuûa moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau:

q 0 10 12 14 16 18 20

TC 800 1.150

1.300

1.460

1.680

2.000

2.500

ÔÛ möùc saûn löôïng q = 11 khi saûn xuaát theâm moät ñôn vò saûn phaåm nöõa thì chi phí taêng theâm laø:

a. 150 b. 75

c. 115 d. a, b, c ñeàu sai


q 0 10 12 14 16 18 20

TC 800 1.150

1.300

1.460

1.680

2.000

2.500

ÔÛ möùc saûn löôïng q = 10, chi phí coá ñònh trung bình cuûa doanh nghieäp laø:

a. 120 b. 80



q 0 10 12 14 16 18 20

TC 800 1.150

1.300

1.460

1.680

2.000

2.500

Chi phí bieán ñoåi trung bình cuûa doanh nghieäp khi saûn xuaát q = 10 laø:

a. 115 b. 35



q 0 10 12 14 16 18 20

TC 800 1.150

1.300

1.460

1.680

2.000

2.500

Neáu giaù baùn saûn phaåm laø 250 thì doanh nghieäp neân saûn xuaát vaø baùn ra saûn löôïng laø:

a. 13 b. 19


16. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Löôïng caân baèng QE1 tröôùc khi coù thueá laø:

a. 3.500

b. 2.600

c. 1.400

d. Caû ba caâu ñeàu sai.

17. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Giaù caân baèng PE1 tröôùc khi coù thueá laø:

a. 800

b. 1.500

c. 1.200


18. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Löôïng caân baèng QE2 sau khi coù thueá laø:

a. 2.540

b. 2.640

c. 2.450


19. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Giaù caân baèng PE2 sau khi coù thueá laø:

a. 1.250

b. 1.230

c. 1.500


20. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Möùc thueá maø nhaø saûn xuaát phaûi chòu treân moãi ñôn vò saûn löôïng laø:

a. 30

b. 20

c. 50


21. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Möùc thueá maø ngöôøi tieâu duøng phaûi chòu treân moãi ñôn vò saûn löôïng laø:

a. 30

b. 25

c. 50


22. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50 ñ/ sp vaøo haøng hoùa naøy. Toång thueá chính phuû thu ñöôïc laø:

a. 127.000

b. 150.000

c. 240.000


23. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50 ñ/ sp vaøo haøng hoùa naøy. Toån thaát kinh teá do thueá taïo ra laø:

a. 3.000

b. 2.500

c. 1.500


Chöông 6 Thò tröôøng ñoäc quyeàn

hoaøn toaønI. Moät soá vaán ñeà cô baûn

1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng ñoäc quyeàn hoaøn toaøn.

2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn.

II. Phaân tích trong ngaén haïn

1. Xí nghieäp toái ña hoùa lôïi nhuaän.

2. Xí nghieäp toái thieåu doanh thu.

3. Xí nghieäp toái ña hoùa saûn löôïng.

4. Xí nghieäp ñaït lôïi nhuaän ñònh möùc theo chi phí.

1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng ñoäc quyeàn hoaøn toaøn

Chæ coù moät ngöôøi baùn.

Saûn phaåm rieâng bieät, khoù coù saûn phaåm thay theá.

Khoâng coù ñöôøng cung.

Loái gia nhaäp ngaønh hoaøn toaøn bò phong toûa.

Vì vaäy, ngöôøi baùn laø ngöôøi ñònh giaù:

* Muoán baùn giaù cao thì giaûm saûn löôïng.

* Muoán taêng soá löôïng baùn, phaûi giaûm giaù.


2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn

a.Ñöôøng caàu ñoái vôùi doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn

Ñöôøng caàu ñöùng tröôùc xí nghieäp ñoäc quyeàn cuõng chính laø ñöôøng caàu thò tröôøng (D), vì laø ñôn vò duy nhaát cung öùng saûn phaåm cho thò tröôøng. Do ñoù, xí nghieäp ñoäc quyeàn caøng baùn nhieàu saûn phaåm giaù baùn caøng haï vaø ngöôïc laïi xí nghieäp cuõng coù theå haïn cheá löôïng cung ñeå naâng giaù baùn.

b. Ñöôøng doanh thu trung bình (AR) cuõng chính laø ñöôøng caàu ñöùng tröôùc xí nghieäp, vì doanh thu trung bình baèng toång doanh thu chia cho möùc saûn löôïng töông öùng: AR = TR / Q = P.Q / Q

= Pc. Đường tổng doanh thu TR

Ban ñầu Q TR

Sau ñoù Q TRmax

Tieáp tuïc Q TR

d. Ñöôøng doanh thu bieân (MR)

Vì ñöôøng caàu doác xuoáng neân saûn löôïng cung öùng caøng taêng thì giaù baùn caøng giaûm.

MR < P ôû moïi möùc saûn löôïng (tröø saûn phaåm ñaàu tieân).

Treân ñoà thò ñöôøng MR seõ naèm döôùi ñöôøng caàu.

* Neáu haøm soá caàu thò tröôøng coù daïng tuyeán tính:

P = aQ + b

TR = P.Q = aQ2 + bQ

MR = dTR/dQ = 2aQ +b

Vaäy: MR coù cuøng tung ñoä goùc vaø ñoä doác gaáp 2 laàn ñoä doác ñöôøng caàu.

Q (1) P (2) TR (3) AR (4) MR (5)

1234567

10987654

10182428303028

10987654

1086420-2

ÔÛ caùc möùc saûn löôïng AR baèng giaù baùn vaø MR nhoû hôn giaù baùn.

Ban ñaàu gia taêng saûn löôïng, TR taêng daàn, ñeán Q = 6 thì TRmax, neáu tieáp tuïc gia taêng saûn löôïng, thì TR seõ giaûm.

TRmax

TRq+1

TRq

P,MR

TRTR

Q

TR

D

MRQ Q+1

Q* Q*

e. Quan heä giöõa giaù caû vaø doanh thu bieân

MR = = = Q + P

= P/P.Q.ΔP/ΔQ + P

MR = P/ED + P = P(1 + 1 / ED)

( Maø ED = (ΔQ/ΔP). (P/Q))

ΔTRΔQ

Δ(P.Q)

ΔQΔQΔQ

ΔPΔQ

MR = P(1 - 1/ |ED| )

Phaàn coäng theâm vaøo chi phí bieân ñeå coù ñöôïc giaù baùn laø nghòch ñaûo cuûa ñoä co giaõn cuûa caàu.

Neáu ED laø soá aâm coù trò tuyeät ñoái lôùn, giaù caû caøng gaàn baèng vôùi chi phí bieân vaø ngöôïc laïi.

e. Moái quan heä giöõa P vaø MR: theå hieän qua coâng thöùc

MR = P hay MR = P(1-1/ |ED| )

P|ED|

-

Neáu |ED| = ∞ MR = P

Neáu |ED| > 1 MR > 0 TR taêng

Neáu |ED| < 1 MR < 0 TR giaûm

Neáu |ED| = 1 MR = 0 TR max

Do ñoù, xí nghieäp ñoäc quyeàn luoân hoaït ñoäng trong khoaûng giaù coù caàu co giaõn nhieàu.

II. Phaân tích trong ngaén haïn1. Muïc tieâu toái ña hoùa lôïi

nhuaän Vaãn nguyeân taéc

cô baûn: MR = MC Song:

– Ñöôøng caàu ñoái dieän vôùi doanh nghieäp chính laø ñöôøng caàu cuûa toaøn ngaønh.

Q0

R

D (AR)

MR

Doanh thu

Chi phí

TC

Saûn löôïng

Q*

Ñieàu kieän Q : MR = MC

1.Muïc tieâu toái ña hoùa lôïi nhuaäna. Phaân tích baèng ñoà thò

QC QD0

TRA

BC

D

1. Toái ña hoùa lôïi nhuaän khi MR = MC

Lôïi nhuaän giaûm

P1

Q1

Lôïi nhuaän tăng

MC

AC

Q

$/Q

D = AR

MR

P*

Q*

P2

Q2

MR # MC ?

Neáu Q < Q* khi ñoù MC < MR vaø neáu Q taêng thì lôïi nhuaän seõ taêng theâm.

Neáu Q > Q* khi ñoù MC > MR vaø neáu Q taêng thì lôïi nhuaän seõ giaûm ñi.

Khi Q = Q* khi ñoù MC = MR thì lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp ñoäc quyeàn ñaït toái ña.

1. Muïc tieâu toái ña hoùa lôïi nhuaän

b. Phaân tích baèng ñaïi soá

П (Q) = TR (Q) – TC (Q) П max khi dП (Q) = 0

Hay - = 0

MR – MC = 0 MR = MC

dTRdQ

dTC

dQ

Ví duï:

Haøm caàu thò tröôøng cuûa saûn phaåm X: P = (-1/4)Q + 280 vaø chæ coù Coâng ty A ñoäc quyeàn saûn xuaát saûn phaåm naøy vôùi haøm TC = (1/6)Q2 + 30Q + 15.000. Vôùi ñôn vò tính cuûa giaù laø ngaøn ñoàng/saûn phaåm, chi phí laø ngaøn ñoàng vaø saûn löôïng laø saûn phaåm.

Giaûi MC = (2/6)Q + 30

MR = (-1/2)Q + 280

2/6Q + 30 = - 1/2Q + 280

Q = 300

P = 205

Pr = TR –TC = 22.000

3. Muïc tieâu toái ña hoùa doanh thu (TR max)

Ñieàu kieän: TR max dTR/dQ = 0 MR = 0

P

DQ1

MR

P1A

AC

2. Muïc tieâu toái ña hoùa saûn löôïng (Q max)

Ñieàu kieän: Q max (1) vaø P ≥ AC hay TR ≥ TC (2)

P

AC

DQ1 Q2 = Qmax

4. Muïc tieâu ñaït lôïi nhuaän ñònh möùc theo chi phíNguyeân taéc :

P = (1+ m).AC hay TR = (1+ m) TC

P

ACD

Q’4 Q4

A

B

P4

C4

AC(1 + m)

Caâu hoûi chöông 6

1. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P = 20 - Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 + 8Q + 2

Haøm doanh thu bieân (MR) vaø haøm chi phí bieân (MC) laø:

a.MR = 2Q + 20 vaø MC = 2Q + 8

b. MR = -2Q + 20 vaø MC = 2Q + 8

c. MR = 20Q – Q2 vaø MC = 2Q + 8

d. Caùc caâu a, b, c ñeàu sai

2. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P = 20 - Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 + 8Q + 2

Möùc saûn löôïng (Q) vaø giaù baùn (P) ñeå xí nghieäp ñaït lôïi nhuaän toái ña laø:

a. Q = 3 vaø P = 17

b. Q = 10 vaø P = 10

c. Q = 3 vaø P = 20

d. Q = 17 vaø P = 3

3. Ñöôøng cung ngaén haïn cuûa doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn laø:

a.Phaàn doác leân cuûa ñöôøng chi phí bieân

b.Phaàn ñöôøng MC naèm treân ñöôøng AVC

c.Haõng ñoäc quyeàn khoâng coù ñöôøng cung

d.Caùc caâu treân ñeàu sai

4. Haøm caàu thò tröôøng cuûa saûn phaåm X: P = - Q/4 + 280, chæ coù duy nhaát moät coâng ty coù haøm toång chi phí TC = 1/6 Q2 + 30Q + 15.000 cung öùng saûn phaåm naøy. Ñeå ñaït toång lôïi nhuaän toái ña coâng ty seõ ñònh giaù vaø saûn xuaát saûn löôïng:

a.P = 140, Q = 560

b.P = 205, Q = 300

c.P = 215, Q = 260


5. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P = 55 - 2Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 - 5Q + 100.

Möùc saûn löôïng (Q) vaø giaù baùn (P) ñeå xí nghieäp ñaït lôïi nhuaän toái ña laø:

a.Q = 17 vaø P = 20

b. Q = 20 vaø P = 15

c. Q = 10 vaø P = 35

d. Caùc caâu kia ñeàu sai


Neáu baây giôø Chính phuû ñaùnh thueá 3$/sp. Möùc saûn löôïng caân baèng (Q) vaø giaù baùn (P) cuûa xí nghieäp laø:

a.Q = 9 vaø P = 37

b. Q = 9,5 vaø P = 36

c. Q = 10 vaø P = 35



Möùc saûn löôïng (Q) vaø giaù baùn (P) ñeå toång doanh thu (TR) toái ña laø:

a.Q = 11,5 vaø P = 23

b. Q = 10 vaø P = 35

c. Q = 13,75 vaø P = 27,5


8. Ñeå ñaït muïc tieâu môû roäng thò tröôøng maø khoâng bò loã, doanh nghieäp ñoäc quyeàn seõ saûn xuaát vaø ñònh giaù theo nguyeân taéc:

a.P = MC b. MC = MR

c. MR = 0 d. P = AC

9. Ñeå toái ña hoùa lôïi nhuaän xí nghieäp ñoäc quyeàn seõ hoaït ñoäng trong phaàn ñöôøng caàu:

a. Co giaõn ít

b. Co giaõn nhieàu

c. Co giaõn ñôn vò

d. Caùc caâu treân ñeàu sai

10. Ñoái vôùi doanh nghieäp ñoäc quyeàn thì caâu naøo döôùi ñaây khoâng ñuùng

a.Taïi möùc saûn löôïng coù lôïi nhuaän toái ña thì MC = P = MR

b.Ñöôøng caàu veà saûn phaåm cuûa doanh nghieäp chính laø ñöôøng caàu thò tröôøng

c. Taïi möùc saûn löôïng coù lôïi nhuaän toái ña thì MC = MR

d. Taïi möùc saûn löôïng coù lôïi nhuaän toái ña thì cheânh leäch giöõa toång doanh thu vaø toång chi phí laø lôùn nhaát

11. Bieát ñöôøng caàu veà saûn phaåm cuûa moät doanh nghieäp ñoäc quyeàn laø moät ñöôøng thaúng doác xuoáng. Giaù vaø saûn löôïng toái ña hoùa doanh thu laø P1 vaø Q1, giaù vaø saûn löôïng toái ña hoùa lôïi nhuaän laø P2 vaø Q2, ta coù theå chaéc chaén raèng:

a. P1 > P2 vaø Q1 > Q2

b. P1 < P2 vaø Q1 < Q2

c. P1 > P2 vaø Q1 < Q2

d. P1 < P2 vaø Q1 > Q2

12. Ñoäc quyeàn töï nhieân thöôøng chòu söï ñieàu tieát töø chính phuû. Möùc giaù naøo chính phuû caàn phaûi ñònh ra ñeå ñoàng thôøi ñaït ñöôïc hieäu quaû saûn xuaát vaø hieäu quaû phaân boá

a.Ñònh giaù baèng chi phí trung bình.

b.Ñònh giaù baèng chi phí bieân.

c.Ñònh giaù baèng chi phí bieán ñoåi trung bình.

d.Khoâng coù caâu naøo ñuùng.

13. Moät doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn coù haøm chi phí: TC = Q2 - 5Q + 100, haøm soá caàu thò tröôøng coù daïng: P = -2Q + 55, möùc saûn löôïng cao nhaát maø khoâng bò loã

a. 13,75

b. 20

c. 18,16


Education

Bai giang kinh te vi mo cho lop tai chuc