30
DE TERTIO CAPITVLO DE TERTIO CAPITVLO LINGVA LATINA LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA PER SE ILLVSTRATA

De tertio capitulo

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: De tertio capitulo

DE TERTIO CAPITVLODE TERTIO CAPITVLO

LINGVA LATINA LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATAPER SE ILLVSTRATA

LINGVA LATINA LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATAPER SE ILLVSTRATA

Page 2: De tertio capitulo

Grammatica

De verbo atque eius coniugationibus

Page 3: De tertio capitulo

Indicativusconiugatio singularis pluralis

Prima -at -antSecunda -et -entTertia -it -untQuarta -it -iuntPrima vocat vocantSecunda videt vident Tertia ponit ponuntQuarta dormit dormiunt

Page 4: De tertio capitulo

praesens indicativi

Personae Coniugatio

primaConiugatio secunda

Coniugatio tertia

Coniugatio quarta

ego voco video pono audiotu vocas vides ponis audis

is /ea /id vocat videt ponit audit

nos vocamus videmus ponimus audimus

vos vocatis videtis ponitis auditis

ei /eae/ea vocant vident ponunt audiunt

Page 5: De tertio capitulo

Exempla • Los esclavos llaman

Servi vocant• La esclava llama

Ancilla vocat• Los hijos ven

Filii vident• La hija ve

Filia videt• El señor pone

Dominus ponit• Los señores ponen

Domini ponunt• Julio duerme

Iulius dormit• Los esclavos duermen

Servi dormiunt

1 voco-vocas-vocare

2 video-vides-videre

3 pono-ponis-ponere

4 dormio-dormis-dormire

Page 6: De tertio capitulo

Imperativus coniugatio singularis pluralis

Prima -a -ateSecunda -e -eteTertia -e -iteQuarta -i -itePrima voca vocateSecunda vide videteTertia pone poniteQuarta dormi dormite

Page 7: De tertio capitulo

Imperativus coniugatio singularis pluralis

Prima -a -ateSecunda -e -eteTertia -e -iteQuarta -i -itePrima auscultaSecunda rideTertia poniteQuarta legite

Page 8: De tertio capitulo

Imperativus coniugatio singularis pluralis

veni

cole

audi

intra

clama

habe

salve

aperi

Page 9: De tertio capitulo

Imperativus coniugatio singularis pluralis

vale

pulsa

verbera

tace

audi

dormi

canta

plora

Page 10: De tertio capitulo

Imperativus coniugatio singularis pluralis

respondete

numerate

imperate

tacete

accusa

poni

sumite

saluta

Page 11: De tertio capitulo

Imperativus coniugatio singularis pluralis

discede

computa

Page 12: De tertio capitulo

Genus Genus Numerus Numerus

SingularisSingularis Pluralis Pluralis

MasculinumMasculinum -us-us

fluviusfluvius Fluvi-iFluvi-i

Femininum Femininum -a-a

insulainsula Insul-aeInsul-ae

Neutrum Neutrum -um-um

oppidumoppidum Oppid-aOppid-a

Page 13: De tertio capitulo

Grammatica

De casibus deque eorum usu

Page 14: De tertio capitulo

Grammatica

Sobre los casos y su empleo

Page 15: De tertio capitulo

• Casus quid est?

• Casus nominatur grammaticale accidens, quod vim sive munus syntacticum verborum in sententia indicat.

• Latini casus ab Indoeuropaea lingua trahuntur

Page 16: De tertio capitulo

• ¿Qué es el caso?

• Se llama caso al accidente gramatical, que indica la función sintáctica de las palabras en la oración

• Los casos latinos proceden de la lengua Indoeuropeoa

Page 17: De tertio capitulo

• In lingua Indoeuropaea octo aut novem casus fuisse constat:

• Nominativus• Vocativus• Accusativus• Genetivus • Dativus• Ablativus • Locativus• Instrumentalis• (Lativus)

LINGVA GRAECA

Nominativus

Vocativus

Accusativus

Genetivus

Dativus

LINGVA LATINA

Nominativus

Vocativus

Accusativus

Genetivus

Dativus

Ablativus

Locativus

Page 18: De tertio capitulo

• En Indoeuropeo había ocho o nueve casos:

• Nominativus• Vocativus• Accusativus• Genetivus • Dativus• Ablativus • Locativus• Instrumentalis• (Lativus)

LINGVA GRAECA

Nominativus

Vocativus

Accusativus

Genetivus

Dativus

LINGVA LATINA

Nominativus

Vocativus

Accusativus

Genetivus

Dativus

Ablativus

Locativus

Page 19: De tertio capitulo

CASVVM VSVS• NOMINATIVVS: casus subiecti atque atributi

Iulius dominus tres liberos habetVilla Iulii magna atque pulchra est

• VOCATIVVS: casus appellationisMarce, veni! Marce et Quinte, venite!

• ACCVSATIVVS: varias indicare vires potest• Obiectum directum: Iulius magnam villam habet.• Complementum circumstanciale (accusativus

directionis) Iulius ad villam venit.

• GENETIVVS: casus complementi substantivi (possessionem indicat): Iulii villa pulchra est

Page 20: De tertio capitulo

Uso de los casos• NOMINATIVO: caso del sujeto y del atributo

Iulius dominus tres liberos habetVilla Iulii magna atque pulchra est

• VOCATIVO: caso de la llamadaMarce, veni! Marce et Quinte, venite!

• ACUSATIVO: indica:• Objeto directo: Iulius magnam villam habet.• Complemento circunstancial (acusativo de

dirección) Iulius ad villam venit.

• GENITIVO: caso del complemento del nombre (indica pertenencia): Iulii villa pulchra est

Page 21: De tertio capitulo

• DATIVVS: indicat obiectum indirectum (personam aut rem, cui aliquid datur)

Aemilia Iuliae filiae osculum datMarcus Quinto alapam dat

• ABLATIVVS: casus complementi circumstancialis:

• Ablativus locativus: Iulius in horto est• Ablativus separativus: Iulius ex horto venit• Ablativus instrumentalis: Servi umeris saccos portant• Ablativus sociativus: Iulius cum Aemilia via ambulat• Ablativus agens: Duo sacci a servis portantur• Ablativus prosecutivus: Iulius via Appia ad villam venit

Page 22: De tertio capitulo

• DATIVO: indica objeto indirecto (la persona o cosa, a quien se da o entrega algo)

Aemilia Iuliae filiae osculum datMarcus Quinto alapam dat

• ABLATIVO: caso del complemento circunstancial

• Ablativo locativo: Iulius in horto est• Ablativo separativo: Iulius ex horto venit• Ablativo instrumental: Servi umeris saccos portant• Ablativo sociativo: Iulius cum Aemilia via ambulat• Ablativo agente: Duo sacci a servis portantur• Ablativo prosecutivo: Iulius via Appia ad villam venit

Page 23: De tertio capitulo

• LOCATIVVS: casus obsoletus, paene exstinctus, qui locum ad oppida quod attinet occupatum indicat.

Romae multi horti erantTarenti multa macella erantCapuae pulchrae orae suntTusculi villa Iulii est

Page 24: De tertio capitulo

• LOCATIVO: caso arcaico, casi extinguido, que indica el lugar ocupado en los nombres de ciudad.

Romae multi horti erantTarenti multa macella erantCapuae pulchrae orae suntTusculi villa Iulii est

Page 25: De tertio capitulo

De casuum nominibus• NOMINATIVVS: a verbo NOMINO-AS-ARE• VOCATIVVS: a verbo VOCO-AS-ARE• ACCUSATIVUS: a verbo ACCUSO-AS-ARE (a

Graeco verbo [prave falsoque in Latinum versum]

• GENETIVVS: a verbo GIGNO-IS-ERE• DATIVVS: a verbo DO-AS-ARE• ABLATIVVS: a verbo AVFERO-AVFERS-AVFERRE-

ABSTVLI-ABLATVM• LOCATIVVS: a verbo LOCO-AS-ARE

Page 26: De tertio capitulo

Los nombres de los casos• NOMINATIVO: del verbo NOMINO-AS-ARE• VOCATIVO: del verbo VOCO-AS-ARE• ACUSATIVO: del verbo ACCUSO-AS-ARE (del

verbo griego [mal traducido al latín] • GENITIVO: del verbo GIGNO-IS-ERE• DATIVO: del verbo DO-AS-ARE• ABLATIVO: del verbo AVFERO-AVFERS-AVFERRE-

ABSTVLI-ABLATVM• LOCATIVO: del verbo LOCO-AS-ARE

Page 27: De tertio capitulo

De casuum nominibus• Fuerunt Romani grammatici qui singula nomina

casibus singulis imposuerunt.• Ad quam rem faciendam, grammaticos

arcesserunt Graecos, a quibus et notiones et nomina casuum ab ipsis deprompta sunt.

• Id cum non semper ad unguem optimeque fecissent, nonnunquam in vocabulis Graecis in Latinum sermonem convertendis erraverunt, e. g. in vocabula [causativum casum] convertendo accusativum casum Latina adhibuerunt vocabula.

Page 28: De tertio capitulo

De casuum nominibus• Fueron los gramáticos romanos quienes asignaron

sus respectivos nombres a los casos. • Para lo cual acudieron a los gramáticos griegos, de

quienes tomaron las nociones y los nombres para los casos.

• Pero no siempre lo hicieron bien y acabadamente, de manera que a veces se equivocaron al traducir: por ejemplo, al trasladar el caso griego lo hicieron por caso acusativo, cuando en realidad debieron llamarlo caso causativo.

Page 29: De tertio capitulo

De casuum nominibus• NOMINATIVVS: a verbo NOMINO-AS-ARE• VOCATIVVS: a verbo VOCO-AS-ARE• ACCUSATIVUS: a verbo ACCUSO-AS-ARE (a

Graeco verbo [vitiose in Latinum versum]

• GENETIVVS: a verbo GIGNO-IS-ERE• DATIVVS: a verbo DO-AS-ARE• ABLATIVVS: a verbo AVFERO-AVFERS-AVFERRE-

ABSTVLI-ABLATVM• LOCATIVVS: a verbo LOCO-AS-ARE

Page 30: De tertio capitulo

Los nombres de los casos• NOMINATIVO: del verbo NOMINO-AS-ARE• VOCATIVO: del verbo VOCO-AS-ARE• ACUSATIVO: del verbo ACCUSO-AS-ARE (del

verbo griego [mal traducido al latín] • GENITIVO: del verbo GIGNO-IS-ERE• DATIVO: del verbo DO-AS-ARE• ABLATIVO: del verbo AVFERO-AVFERS-AVFERRE-

ABSTVLI-ABLATVM• LOCATIVO: del verbo LOCO-AS-ARE