Rangka Isi Pelajaran
MZU3117 Muzik Malaysia36
TAJUK 7Muzik Ensembel Sosial Popular - Dondang Sayang
SinopsisDalam tajuk ini anda akan mempelajari tentang Dondang
Sayang.
Hasil Pembelajaran
Menghuraikan sejarah asal usul Dondang Sayang Menganalisis
repertoire muzik dari segi persembahan. Mengenal pasti,
mengklasifikasi dan membanding beza bentuk dan jenis persembahan.
Menghayati pelbagai jenis muzik tradisi tempatan.
Kerangka TajukDondang Sayang
Konteks (Dondang Sayang)
7.1 Pengenalan
Dondang sayang merupakan sebahagian daripada muzik masyarakat
Melayu di negara ini. Negeri Melaka merupakan salah satu negeri
yang terkenal sebagai negeri keseniaan muzik. Dondang sayang
dikatakan berasal dari Negeri Melaka.
Perkembangan Dondang Sayang dikatakan bermula sejak zaman
Kesultanan Melayu Melaka. Walau pun Dondang Sayang telah lama wujud
di Melaka ia kekal sehingga kini dengan beberapa pembaharuan
disesuaikan dengan keperluan semasa. Namun begitu ciri-ciri muzik
Dondang Sayang terus dikekalkan.
Perubahan-perubahan dalam persembahan Dondang Sayang termasuk
dari segi persembahan, irama dan alat0alat muzik. Kebanyakan alat
muzik telah ditambah supaya dapat sebuah persembahan yang
menarik.
7.2Konteks (Dondang Sayang)
Dondang Sayang telah bertapak di Negara ini sejak lebih 500
tahun yang lalu. Pada masa ini Dondang Sayang telah tersebar
keseluruh Negara seiring dengan perkembangan seni muzik yang
lain.Terdapat beberapa perubahan dalam seni muzik Dondang Sayang
pada tahun-tahun 1950an. Radio Malaya (kini RTM) telah membuat
promosi bagi tujuan menghidupkan dengan lebih gemilang seni muzik
Dondang Sayang.Lahirlah ramai nama-nama baru dalam seni suara
Dondang Sayang seperti SM Salim , Normah Salim, Cik Mohd Amin,
Ibrahim Baba dan Fatimah Kassim.
Kebangkitan muzik Dondang Sayang semakin terkenal setelah
dipersembah dan dipertontonkan kiepada khalayak ramai. Beberapa
nama penyanyi baru seperti Mohd Zain Abdullah dan Bachik Bakar.
Bilangan penyanyi Dondang Sayang terus bertambah.Walau bagaimana
pun pada tahun-tahun 1960an, aktiviti persembahan Dondang Sayang
mengalami kemerosotan. Ini adalah disebabkan kemasukan muzik Barat
yang mula menular remaja negara. Muzik Barat lebih berbentuk bebas
serta ringkas. Ia mudah menarik minat bukan remaja sahaja malahan
semua masyarakat Melayu.Untuk mengatasi masalah ini kerajaan negeri
Melaka telah mengambil langkah dengan menjadikan Dondang Sayang
sebagai persembahan utama dalam majlis dan upacara-upacara rasmi.
Selain daripada itu orang ramai telah digalakkan mempelajari muzik
tradisional Dondang Sayang ini.
7.2.1Asal-usul
Terdapat dua teori mengenai sejarah asal usul Dondang Sayang.
Pendapat pertama menyatakan Dondang Sayang berasal dari Penyengat,
Riau. Satu lagi pendapat menyatakan Dondang Sayang bermula di
Melaka pada zaman kegemilangan kerajaan Melayu Melaka abad ke 15.
Ini merujuk kepada nyanyian pantun dengan iringan alat-alat seperti
rebana, gong dan kecapi melalui teks Melayu lama Hikayat Hang Tuah
dan Tuhfat al-Nafis. Ini membuktikan Dondang Sayang telah bermula
sejak abad ke tujuh dan kelapan belas. Ia telah menarik minat
kepada orang Portugis juga.
7.2.2Persembahan
Penyanyi-penyanyi Dondang Sayang merupakan orang yang
bertanggung-jawab menjayakan setiap persembahan. Mereka perlu
memiliki kemahiran seperti berpantun dan mematahkan pantun lawan.
Selain daripada itu setiap penyanyi juga perlu memiliki kebolehan
melagukan irama dan mengawal suara.
Kebolehan berpantun merupakan kemahiran utama kerana ada kalanya
mereka tidak diberikan lirik bertulis. Mereka perlu menyanyi secara
sepontan terutama ketika berlawan dengan penyanyi lain. Jika gagal
membalas pantun pihak lawan seseorang itu dianggap gagal.
Pandai melagukan pantun mengikut rentak lagu tertentu juga
merupakan kemahiran utama. Penyanyi juga perlu menyesuaikan suara
ketika berlagu mengikut melodi dirancang.
Gambar 1: Penyanyi Mendendangkan Dondang Sayang
Gambar 2: Dondang Sayang Diiringi Tarian
Persembahan Dondang sayang boleh di adakan di mana-mana kerana
tidak memerlukan tempat atau pentas khusus. Dondang Sayang juga
sering diiringi oleh penari dalam persembahannya. Dondang Sayang
dipersembahankan di majlis-majlis perkahwinan, keramaian dan pesta
Mandi Safar di Melaka.Di Pulau Pinang Dondang Sayang dipersembahkan
pada hari Chap Goh Meh (hari kelima belas tahun baru Cina). Tradisi
ini telah wujud sebelum Peperangan Dunia ke dua lagi. Nyonya-nyonya
menaiki kereta kuda ke tepi pantai danmembuang limau ke dalam air.
Mereka percaya akan mendapat suami yang baik. Baba-baba menyanyi
dondang sayang. Mereka mengelilingi bandar menaiki kereta
lembu.
Bincangkan dalam kumpulan secara OLL
Simpankan hasil perbincangan dalam folio anda.
RUJUKAN
Jasman Ahmad dan Siti Zainon (1996). Ghazal dan Dondang Sayang,
Penerbit Setiamas, Petaling Jaya.
Matusky, Patricia dan Tan Sooi Beng (1997). Muzik Malaysia:
Tradisi Klasik, Rakyat dan Sinkretik. Pulau Pinang: The Asian
Centre.
Matusky, Patricia dan Tan Sooi Beng (1997). Pengantar Muzik
Malaysia, Buku 1, Pulau Pinang: The Asian Centre.
