ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣΟΥΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:2013-2014

ΤΑΞΗ: Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Oι δρόμοι του νερού

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Η σημασία του νερού για τη ζωή 2. Ο κύκλος του νερού 3. Το νερό ως διαλύτης 4. Πειράματα Χημείας στην…κουζίνα του σπιτιού

μας (βίντεο των μαθητών μας) 5. Ρύπανση του νερού 6. Θάλασσες της Ευρώπης 7. Μεσόγειος θάλασσα 8. Ποτάμια -λίμνες -υδροβιότοποι της Ευρώπης 9. Ποτάμια της Ευρώπης (από το διαδίκτυο) 10. Υδροβιότοποι της Λέσβου

ΠΗΓΕΣ

1. Χημεία Β΄ Γυμνασίου2. Γεωγραφία Β΄Γυμνασίου3. Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ΄Λυκείου

4. Εγκυκλοπαίδειες γενικού τύπου, όπως Τομή, Πανόραμα

5. Περιοδικά ειδικού τύπου (ειδικές πληροφορίες)

6. Ιστοσελίδες του Διαδικτύου

Η Σημασία του νερού για την ζωή

Στατιστικά το νερό είναι ο θεμελιώδης παράγοντας για την δημιουργία και για την διατήρηση της ζωή στον πλανήτη

καθώς και το πιο διαδεδομένο υγρό στη φύση! Είναι το κύριο συστατικό των ζωντανών οργανισμών και το κύριο συστατικό των τροφών και πολλών υλικών…

Το νερό καλύπτει το 70% της επιφάνειας της γης, το 50-

60%του βάρους του ανθρώπου και το 90% των κύτταρων μας. Στο σώμα

μας συμμετέχει σε πλήθος λειτουργιών που παίζουν

καθοριστικό ρόλο στη διατήρησή μας στη ζωή. Κάποιες είναι οι εξής: Η

μεταφορά των θρεπτικών συστατικών και του

οξυγόνου στο σώμα μας, η διατηρήση της

θερμοκρασίας του σώματος, η λίπανση των αρθρώσεων

και η προστασία των οργάνων, η ρύθμιση της πίεσης του αίματος και η

ομαλή λειτουργία της καρδιάς και των νεφρών είναι μόνο μερικές από

αυτές!

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Επιφάνεια της γηςΒάρος ανθρώπουΚύτταρα

Ο κύκλος του νερούΈνα από τα σημαντικότερα συστήματα στη φύση από τα οποία εξαρτάται η ζωή στον πλανήτη μας είναι ο κύκλος του νερού— γνωστός και ως υδρολογικός κύκλος —ο οποίος αφορά τη συνεχής ανακύκλωση του νερού της Γης μέσα στην υδρόσφαιρα και στην ατμόσφαιρα.

• Πιο συγκεκριμένα, λόγω της θέρμανσης και των ανέμων στην επιφάνεια της γης, τα νερά της εξατμίζονται και μαζεύονται ως υδρατμοί δημιουργώντας τα σύννεφα. Οι υδρατμοί συμπυκνώνονται, υγροποιούνται και στη συνέχεια πέφτουν ως βροχή ή άλλες μορφές υετού, εμπλουτίζοντας έτσι τις αποθήκες νερού της γης, είτε είναι αυτές επιφανειακές, όπως οι θάλασσες και οι λίμνες, είτε είναι υπόγειες.

ΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ ΔΙΑΛΥΤΗΣ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Ρύπανση νερού ονομάζεται οποιαδήποτε μεταβολή των φυσικών, χημικών, βιολογικών παραμέτρων του νερού (θαλασσών, ποταμών, λιμνών), λόγω της παρουσίας σε αυτό ουσιών σε ποσότητα που υπερβαίνει τα φυσιολογικά όρια. Οι ουσίες αυτές διαλύονται στο νερό, επιπλέουν ή κατακάθονται στον πυθμένα και προέρχονται κυρίως από ανθρώπινες δραστηριότητες όπως: πετρέλαιο, λιπάσματα, απόβλητα εργοστασίων που καταλήγουν στις θάλασσες και άλλα.

Σοβαρή πηγή ρύπανσης του νερού είναι και η βιομηχανική δραστηριότητα. Στα απόβλητα των εργοστασίων περιέχεται ένα πλήθος από διαφορετικές χημικές ουσίες, όπως είναι τα βαρέα μέταλλα (ο μόλυβδος και ο υδράργυρος), οι οργανικοί διαλύτες και τα πετρελαιοειδή. Ιδιαίτερα τα βαρέα μέταλλα και οι σύνθετες οργανικές ουσίες που δεν διαλύονται στο νερό, μπορούν να περάσουν μέσω των τροφικών αλυσίδων στον άνθρωπο, με δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του.

Το νερό, μετά τον αέρα, αποτελεί το πλέον αναντικατάστατο φυσικό αγαθό. Χρέος όλων μας είναι να το προστατεύσουμε και να το διαφυλάξουμε καθαρό, όπως μας το δίνει η φύση κι έτσι να το παραδώσουμε και στις επόμενες γενιές.

ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Βαλτική Θάλασσα

Βόρεια Θάλασσα

Κασπία Θάλασσα

Κασπία Θάλασσα

Η Κασπία από το διάστημα

Θάλασσα Μπάρεντς

Μάγχη

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ

Γεωγραφική θέση Η Μεσόγειος θάλασσα βρίσκεται λοιπόν στο Βόρειο και Ανατολικό ημισφαίριο της Γης. Η γνωστή από τα αρχαιότατα χρόνια μεγάλη κλειστή θάλασσα, που βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις ηπείρους την Ευρώπη, Ασία και την Αφρική.

Γενικά η Μεσόγειος Θάλασσα είναι η μεγαλύτερη κλειστή θάλασσα της Γης και μοιάζει με λίμνη. Η Μεσόγειος υπήρξε αλλά και είναι μέχρι σήμερα η σημαντικότερη στη παγκόσμια ιστορία θάλασσα που χώριζε και ένωνε λαούς και πολιτισμούς.

Η Μεσόγειος θάλασσα είναι μια σταγόνα στον παγκόσμιο ωκεανό. Ο όγκος των νερών της αντιπροσωπεύει μόλις το 1% της μάζας των νερών του πλανήτη. Η Μεσόγειος όμως είναι μια από τις πλουσιότερες θάλασσες ως προς τον αριθμό των ζώων και των φυτών που ζουν στα νερά της και αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 10% της βιοποικιλότητας του παγκόσμιου ωκεανού.

Πανίδα Η πανίδα της Μεσογείου αποτελείται από είδη καθαρά μεσογειακά, είδη του Ατλαντικού και είδη που συναντάμε σε οποιαδήποτε θάλασσα. Έχουν υπολογιστεί πεντακόσια (500) είδη ψαριών από τα οποία τα εβδομήντα περίπου είναι ενδημικά.

Η πανίδα της Μεσογείου χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία ειδών. Υπάρχουν καρχαρίες και ενδημικά στη Σαρδηνία. Φώκιες, δελφίνια, σκουμπριά, ρέγγες, σπάροι, θαλάσσιες χελώνες κλπ.

Από πολύ νωρίς η θάλασσα συνδέεται εμπορικά, πολιτιστικά και κοινωνικά τους λαούς που ζούσαν στα παράλια της και τους εξέθρεψε με τον ενάλιο πλούτο της. Στις μέρες μας εξακολουθεί να παίζει σπουδαίο ρόλο στις διεθνείς εμπορικές και οικονομικές σχέσεις. Είναι πέρασμα για τη μεταφορά σημαντικής ποσότητας καυσίμων (πετρελαίου) και πρώτων υλών που χρειάζονται οι βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης και ακόμα για τη μεταφορά των αγροτικών και βιομηχανικών προϊόντων που παράγονται σε αυτές.

Ποταμοί ΕυρώπηςΟ Ποταμός είναι το υδάτινο ρεύμα που χαρακτηρίζεται από μια σχετική συνέχεια και σταθερότητα τροφοδοσίας και με τομή κοίτης γενικά αρκετά ομαλή.

Β  ό  λ  γ  α  ς

Ο Βόλγας είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης . Πηγάζει από

το οροπέδιο Βαλντάι στα Β.Δ. της Ευρωπαϊκής Ρωσίας.

Δ  ο  ύ  ν  α  β  η  ς  Ποταμός της κεντρικής Ευρώπης, ο

δεύτερος σε μήκος μετά το Βόλγα. Συνδέει πολλές χώρες της κεντρικής

Ευρώπης με τη Μαύρη Θάλασσα.  

ΔΝΕΙΠΕΡΟΣ

Κατά την αρχαιότητα ήταν γνωστός με την ονομασία Βορυσθένης, που σημαίνει «αυτός που ρέει από τα βόρεια» και αναφέρεται από τον 

Ηρόδοτο ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ.

Τάγος Ο Τάγος είναι ο μεγαλύτερος ποταμός

 της Ιβηρικής Χερσονήσου Είναι κυρίως γνωστός από το ότι στις

εκβολές του βρίσκεται ηπρωτεύουσα της Πορτογαλίας, η Λισαβόνα.

Η Βαϊκάλη

Είναι γνωστή σαν το «Μπλε Μάτι της Σιβηρίας».

Η λίμνη Ονέγκα είναι λίμνη στο βορειοδυτικό τμήμα της

ευρωπαϊκής Ρωσίας, στη περιοχή της Δημοκρατίας της Καρελίας,

στην Περιφέρεια Λένινγκραντ. Η λίμνη παγώνει έξι μήνες το χρόνο.

Υδροβιότοπος

Υδροβιότοπος ή αλλιώς υγρότοπος ονομάζεται κάθε τόπος που καλύπτεται μόνιμα ή εποχιακά από ρηχά νερά ή που δεν καλύπτεται ποτέ από νερό αλλά έχει υγρό υπόστρωμα για μεγάλο διάστημα του έτους.

Βιολογική αξία

Η βιοποικιλότητα των υδροτόπων αποτελεί αξιόλογο τμήμα της

βιοποικιλότητας της γης. Πολλά είδη ζώων και φυτών που

εξαρτώνται από τους υγροτόπους έχουν και άμεση οικονομική αξία.

1.Βιολογική αξία

Υδρευτική αξίαΑδρευτική αξία

Οι υγρότοποι προσφέρουν πόσιμο νερό τόσο άμεσα όσο και έμμεσα μέσω του εμπλουτισμού των υπόγειων υδροφορέων. Πολλοί υγρότοποι σήμερα χρησιμοποιούνται για ύδρευση και πολλοί άλλοι θεωρούνται ως αποθήκες πόσιμου νερού για το μέλλον.

Χλωρίδα

Ορχιδέα

Υδρόβιο φυτό Ανεμώνη

Βερόνικα

Πανίδα

Φλαμίνγκο

Κύκνοι

Αρτέμιδα γαρίδα Γλάροι

ΠΟΤΑΜΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Υδροβιότοποι Λέσβου• Συγκεκριμένα ο υγροβιότοπος περιλαμβάνει όλο

τον θαλάσσιο χώρο του Κόλπου και μεγάλο αριθμό χερσαίων υγρότοπων : οι αλυκές Καλλονής και Πολιχνίτου, οι χείμαρροι Τσικνιάς, Βούβαρης, Μυλοπόταμος, Εννιά Καμάρες, Ποταμιά, Λιμνοθάλασσα των Μέσσων, το έλος της Σκάλας Καλλονής, των Παρακοίλων, της Νυφίδας, κ.α. Η περιοχή του Κόλπου, έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα "Ειδικές Περιοχές Διατήρησης της Φύσης" του Δικτύου NATURA 2000.

•

Υδροβιότοπος Καλλονής

• Η περιοχή φιλοξενεί 252 είδη πτηνών εκ των οποίων 87 είναι προστατευόμενα είδη. Είδη όπως καστανόχηνες, μαυροπελαργοί, λευκοπελαργοί, ροζ φλαμίγκος, θαλασσοκόρακες, φαλαρίδες, λευκοτσικνιάδες, σταχτοτσικνιάδες, κύκνοι κλπ., συναντούνται στην περιοχή. Η καλύτερη εποχή για την παρατήρηση των πουλιών είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο.

Υδροβιότοπος Ντίπι-Λάρσος

• Μεγάλης οικολογικής σημασίας για την περιοχή Ευεργέτουλα, είναι το υγροτοπικό σύστημα του έλους Nτιπίου-Λάρσου μαζί με τον ποταμό Ευεργέτουλας, που αποτελεί τον μεγαλύτερο καλαμιώνα στο Αιγαίο.

Υδροβιότοπος Βατερών-Πολιχνίτου• Μια από τις ωραιότερες περιοχές της Λέσβου, είναι ο Πολιχνίτος στην

νοτιοανατολική πλευρά του Κόλπου Καλλονής, ο οποίος αποτελεί έναν ιδιαίτερο υδροβιότοπο. Πάνω από 100 είδη πουλιών έχουν καταγραφεί στην περιοχή, από τα οποία άλλα είναι αποδημητικά και άλλα όχι. Είδη όπως ερωδιοί και φλαμίγκος, είναι μερικά από τα πουλιά που μπορεί να δει κανείς. Εκτός από την πανίδα, ξεχωριστή θέση κατέχει και η χλωρίδα στην περιοχή του Πολιχνίτου. Η ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται, κατά κύριο λόγο, από εκτεταμένους ελαιώνες και από τη σποραδική παρουσία μικρής έκτασης θαμνώνων που συντίθενται από πουρνάρια και σχίνους.

• Στην περιοχή των Βατερών συναντά κανείς το κρινάκι της θάλασσας (Pancratium maritimum), που είναι ένα πολύ σπάνιο και όμορφο, άσπρο αγριολούλουδο που φυτρώνει το Σεπτέμβριο στην παραλία Βατερών. Παρομοίως και ο αμάραντος (Limonium sinuatum), την περίοδο της άνοιξης, γεμίζει από αυτό το χαμηλό φυτό με τα μπλε - λιλά λουλούδια του την παραλία των Βατερών

Υδροβιότοποι Ερεσού-Δυτικής Λέσβου• Οι διάσπαρτοι μικροί υγρότοποι της Δυτικής Λέσβου, την

άνοιξη που διατηρούν νερό, προσελκύουν τα μεταναστευτικά παρυδάτια και υδρόβια πουλιά και την εποχή αυτή κάθε μικρή υδάτινη επιφάνεια μπορεί να προσφέρει τροφή και ανάπαυση στους εξαντλημένους μετανάστες.

• Στην Σκάλα Ερεσού, στις εκβολές του ποταμοχείμαρρου Χαλάνταρα ή Ψαροπόταμο, υπάρχει υδροβιότοπος με χελώνες καθώς και μια μεγάλη ποικιλία από σπάνια είδη πτηνών που προσφέρονται για απλή παρατήρηση ή επιστημονική μελέτη καθ' όλη την διάρκεια του χρόνου